948 — PT 27-10-67 Het ontwerpen DR. EA. DIJKSMANS* van stangenmechanismen 3* 3. HET CONSTRUEREN VAN STANGENVIERZIJDEN BIJ EEN VOORGESCHREVEN AANTAL KOPPELPUNTEN, 34. Inleiding STELLING: Er kunnen niet meer dan negen punten op de koppelkromme worden voorgeschreven, Bewije: Het aantal ter beschikking steande ontwerpvrijheids- araden Is 2 voor het drasipunt As, 2 voor By. 1 voor de kruklengte a, 1 voor de koppelstang b, 1 voor en 2 voor de opstaande rijden van de koppeldrichock, Hettotaalisdus dus 9. Er is voorts een conditie nodig, opdat een (gegeven) punt op de koppelkromme lige. Dit is dus in totaal 9x te cone ditfoneren, Men kan opmerken, dat op grond van de stelling van Ro berts!) steeds drie oplossingen van hit problem zijn san Aon ssymetat zs) Past te wijzen. De voorkeur verdient in hetalgemeen die welke de minsee plaatsruimee in beslag neemt. Het is tot op heden nog niet geluket langs constructive weg bi] negen voorgeschreven koppelpunten een daarbij horende stangenvierzljde te vinden. De literatuur geefe Benaderingsoplossingen voor maximaal zeven punten. De overblivende twee vejheidsgraden worden gebruike voor de vrije keuze van bepaalde stanglengten, waarvan de variatie buiten het bereik van de constructieve uitvoer- baarheid lige Het moge duideliik zip, dat deze vrijheidsgraden ook ten dlenste staan van enige vereenvoudiging van een construc tiet mogelke oplossing, teneinde de uitvoerbaarheids- imate te vergroten of een voorgesehreven punt méér op de koppelkromme te krljgen Weliswaar gaat dit ten korte van het theoretisch maximale santal voor te schrijven koppelpunten, maar dit antal kan in de praktifk toch niet berelkt worden, Met name zijn bedoslde vereenvoudigingen te vinden, door de bij deze constructies te pas Komende middel- Puntskromme uiteen te faten valle in gen cirkel en een rechte. (In een enkel geval i dit een hyperbool en de one cigenilijke rechte) Ook de zg, psitiereductc geeft ean vereenvoudiging van de gewenste soort. Past men deze vereenvoudiging niet toe, dan geeft die voor de constructeur extra ballast, zoals blikt ult de hier= na volgende constructie: (zie iguur 50). Bi dit voorbeeld zijn minstens 5 punten van de koppel- kkromme voorgeschreven, zodat ten hoogrte& ontwerpyrij- hheldsgraden overblven, waarvan er 2 voor de keuze vvan het draaipunt A,, 1 voor de kruklengte 2, en 1 voor de zijde AK gereserveerd worden. De 5 koppelpunten, de ligging van de krukcirkel en dege- kozen lengte AK bepalen dan de 5 standen A;Ky,A;Ky «+ AK, van het koppelviak ten opzichte van het gestel. Bi deze 5 standen horen maximaal 4 reéle Burmester-centra, waarvan het reeds gekozen punt A, er één Is. Er zijn voor deze 5 standen dus 1 of 3 redle Burmester-centra san te wilzen, die feder B,-punt kunnen zijn (In het goval er bui- ten A, slechts én reéel Burmester-centrum is aan te wife zen, zijn de beide andere complex). Het punt B, dat cir kellggingspuntis, lige dan samen met By. B.,B, enB, op een cirkel om het aangewezen B,-punt. Heeft men het punt B, eenmaal gevonden, dan volge 8, uit de elgenschap, dat A\PyA, = XB,P,B, on = A.PraMe = + ByPrByy (de hocken kunnen in plats van aan elkaar gel ook ellaars supplement zijn). Deze'con- structio heeft het nadeel, dat voor het vinden van de,Bur- mester-punten twee middelpuntskrommen punt. voor punt moeten worden geconstrueerd om de ligging van de snijpunten te kunnen vaststellen. Bij de gevonden oplossing bepaalt men de kortste afstand Bed EEE werteepowe 3 ae am erin Deel 2 PX: Werkeuigbouw 23 (24) 909198 1) Wetenscappeli hooldmedewerker aan de T De tekeningen jn vesargd oor de heer ‘9 Heor het beni van deze tli le desl 4 van deze ariel ing van Roberson de covvoeing van keppelpuncen L te tindhoven Butevvan ean zesde (gegeven) punt tot de koppelkromme. Men herhaale de constructie voor aen andere langte AK en de daarblj horende kortste afstand van het 6e punt tot de koppelkromme. In een grafiek van AK tegen deze kortste afstand heeft mon zo twee punten gevonden, die met el kaar verbonden, de AK-as snijden in een waarde voor AK, die voor cen volgende constructie wordt aangehouden. Hieruit vinde men weer een punt in de grafiek. Men jdt nw de verbindingsljn van de twee het dichtstbij de liggende puncen met de AK-as in een punt, waarvan de Ak-waarde weer voor de volgende constructie wordt genomen, Dit proces herhaalt men net z0 fang tot ook het 6e punt op de koppelkromme ligt. In principe geeft variatie van het punt A, langs een of an- dere gekozen ijn, ean mogelikheld om. door herhaling van het voorgsande bij Ieder punt A, op deze lin ook nog ‘een 7e punt op de koppelkromme te krijgen. In de prakcijk is dit onmogelik uit te voeren, mede door het feit, dat in het algemeen de telkens weer te tekenen middelpuntskromme niet uiteenvalt in een onmiddellik coptekenbare kromme. ‘Opmerking Het is voorstelbaar, dat met een op deze constructle ge- baseerd rekenschema, ingevoerd in de elektronische 32, Fa Pr 270-67 — m9 rekenmachine, het toch mogeliik bliikt een oplossing te jen, waarbij 9 koppelpunten zijn voorgeschreven, Daarbij worden dus 4 grootheden op cumulatieve wijze gevarieerd, en wel net zo lang tot de juiste oplossing be- reikt is, 3.2, Vereenvoudiging door uiteenvallen van de midde!puntskromme van het koppelvlak ten. ‘opzichte van het gestel in cen cirkel en een rechte Een vereenvoudiging van de in het voorgaande behandelde constructie treedt op, indien de middelpuntskromme, die van de Se graad is, uiteonvalt In een clrkel en een rechte door het middelpunt van deze cirkel. Op een gegeven kromme at, 2iin vooreerst vijf koppel- unten gekozen, waardoor een koppelkromme zo goed mogelik de kromme or diant te benaderen (zie figuur 51). Voor vier standen van het koppelviak b.v. de standen 1, 2, 4 en 5 past men positereductie toe door het draaipunt B achtereenvolgens met twee rotatiecentra te laten samen- vallen. Bijvoorbeeld B, = B, = Pyy en By = B, = Pay Deze verondersteling heeft tot gevolg, dat de vier rotatie- Centra Pry Pty Pap en Pap op de middelloodlija van het lijn= stuk B,B, terecht komen. De middelpuntskromme door de ppolen Pros Ps Pas Pas Pys 6” Pais, zoals bekend, van de 3e graad. De middelloodlija van BB, heaft de vier rotaticn Centra gemeen met deze kromme. Dit ls voor een Se-graads- kromme pas mogelik, wanneer de genoemde middellood- ijn zelf een tak is van de middelpuntskromme. Het is vyoorts bekend, dat de middelpuntskromme een circulaire kromme is, hetgeen wil zeggen, dat de kromme door de zogenaamde lsotrope punten 2) van het vlak geat. De mid delpuntskromme is dus uiteengevallen In een rechte en ‘een kegelsnede door de Isotrope punten, dat isin dit geval teen cirkel door Py; en Poy De rachte, die een takis van de middelpuntskromme, gaat, zoals duidelik zalzijn,door het middelpunt van deze cirkel. De polenkromme, die identick Is met de middelpunts- kkromme, is de meetkundige plaats van de punten die twee overstaande zijden van de polenvierhoek [1 PasPasPoiPy4 OM" der gelijke hoeken zien”. De polenkromme gaat eevens door de polen die geen hock~ punt zijn van de polenvierhoek, Het snijpunt I, van de overstaande zijden PasPyy 2h Puan 5 Tadare cirkel ent door de beide inottope pu 2lind sijpuntn van son crkel mee de ona het vik, Hoe Techaa,950 — PT 2761067 is, op grond van de in deel 1 afgeleide vergeliking van de polenkromme, een punt van deze kromme, Evenzo ligt het snijpune IL, van de overstaande zijden PaPas en PasPra op de polenkromme. De cirkel, die een tak is van de polen- kromme, gaat in het onderhavige geval behalve door de unten P., en Padus ook nog door Hy, en Ty De constructie heeft nu het volgende verloop: (zie Aguur 52) a. Kies de lengte BK bb, Bepaal de punten 8, = B, = P,, en B, = By = Pa, op grond van het starheidsprincipe, waarult volgt, BK, = BK, = BK, = BK, . Bepaal vervolgens de polen P,, en Pas in-de respectiove snijpunten van de middelloodlijnen van KK, en KiKy met de middelloodlijn van 8B, . Bepaal voorts het snijpunt TI,, van de rechten P,,Pa, en PrsPaae fe. Trek een cirkel k door de punten B,, By en Ts. f. Kies het draaipunt A, op de cirkel k, (keuze van A, op. de middelloodlijn van B,B, leidt tot een strekbare vier- ijde). Bepaal het punt A,» door rotatie van het punt A, = Avy fom Piz over de hock ty = — oy = — X KPaKy. Daarbij is P,, het snijpunt van de middelloodlijnen van do lijnstukken 8,B, en Kjk,. (Bij de vier standen van AB, ten opzichte van A,B, bezet het punt A, achtereen- volgens de punten A, = Aoys Aan: Aaa Mae 0p een cirkel ond Ay. De bij deze vier standen horende verdraalings- hoeken zijn net tegengesteld aan die welke horen bij de vier standen van AB ten opzichte van AB,). hh. Bepaal het punt Aj, door rotatie van het punt Ay = Aas (om Pug over de hoek eq) = — ex = — construct als volgt 1 Bepaal het pune 8, 1 Ey verloopt de Fg = Pa in het snijpunt van de iniddalloodijinen van EE, en Ex, 5. Stel vat, dat twee verdraaingshooken van het kopp ak bekend zijn, omdat ig = LEP, 00 Yan = SEP aE «Stel voorts vast, dat congevolge van de tweovoudige po- sisireductie de middalloodliinen van AvAy en Afy st menvallen met de getelljn AB. 4, Kies de richting xy van de gestelijn. Kies de lengte EA