BAB 1: KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA

SOALAN STRUKTUR
1.1 MAKNA TAMADUN
Objektif pembelajaran:
1. Menerangkan makna tamadun
2. Menerangkan konsep tamadun
1

Nyatakan asal perkataan tamadun.

(a)
Perkataan tamadun berasal daripada bahasa ______________
(b)
Iaitu daripada perkataan ______________ dan ______________
(c)
Madana bermaksud _________________________ dan ______________
(d)
Perkataan bahasa Inggeris yang mempunyai persamaan dengan tamadun ialah
______________ yang berasal daripada perkataan ______________
(e)
Iaitu Civitas yang bermaksud ______________

Nyatakan maksud tamadun mengikut masyarakat Barat.

(a)
Tamadun dikaitkan dengan pembangunan ______________
(b)
Terutamanya hal-hal ______________
(c)
Seperti ______________, undang-undang, ______________ dan pembandaran

Apakah pandangan Gordon Childe tentang tamadun?

(a)
Pencapaian ______________ merupakan kayu ukur kemajuan tamadun dalam
sesebuah masyarakat

Apakah pandangan Darcy Riberio dan R.A. Buchanan tentang tamadun?

(a)
Menolak unsur ______________
(b)
Menekankan kepentingan dan ______________ lahiriah dalam proses
perkembangan tamadun

Nyatakan maksud tamadun menurut Islam.

(a)
Tamadun merangkumi pembangunan lahiriah dan ______________
(b)
Unsur ini penting untuk mengukur tahap ______________ sesebuah masyarakat

Apakah pandangan Syed Naquib al-Attas tentang tamadun?

(a)
Pencapaian tahap ______________ yang tinggi dan ______________ yang luhur
oleh sesebuah masyarakat
(b)
Disokong oleh sarjana Barat iaitu ______________
(c)
Beliau mengakui unsur ______________ sangat penting dalam konsep tamadun

Apakah pandangan Ibn Khaldun tentang tamadun?

(a)
Kehidupan ______________ ialah kehidupan bertamadun
(b)
Lahir semangat ______________ atau kekitaan
(c)
Wujud semangat ______________ dan saling membantu

1.2 CIRI-CIRI TAMADUN

Objektif pembelajaran
1. Menyatakan ciri-ciri tamadun manusia
1

Nyatakan enam ciri tamadun. (m/s. 6)

(a)
_____________________________
(b)
_____________________________
(c)
_____________________________
(d)
_____________________________
(e)
_____________________________
(f)
_____________________________

Apakah hasil inovasi manusia yang melahirkan kemajuan dalam pertanian? (m/s 6)
(a)
Penanaman dan ______________ makanan
(b)
Penternakan ______________
(c)
Penciptaan ______________ baru
(d)
Seperti cangkul dan sistem ______________ yang baik

Nyatakan sistem sosial masyarakat tamadun awal? (m/s 6-7)

(a)
Berbentuk ______________ dan bersusun lapis
(b)
Lapisan paling atas ialah golongan ______________/ raja yang menerajui
______________
(c)
Lapisan kedua ialah golongan ______________ yang terdiri daripada golongan
yang menguasai upacara dan hal ehwal ______________, individu dihormati
masyarakat seperti ketua keluarga/ ketua kelompok/ pentadbir/ ilmuan/ kumpulan
yang pakar dalam kesenian.
(d)
Lapisan ketiga ialah ______________ yang merupakan tunjang kepada aktiviti
perdagangan dan ______________
(e)
Lapisan paling bawah ialah golongan ______________

Bagaimanakah cara ketua pemerintah mendapatkan pengiktirafan daripada rakyat?

(m/s 7)
(a)
Menggunakan unsur ______________
(b)
Mendakwa dirinya sebagai wakil ______________

Apakah kesan aktiviti pertukaran barang dan perdagangan? (m/s 7)

(a)
Pertukaran ______________
(b)
Pertukaran ______________
(c)
Pertukaran ______________

Apakah peranan agama dan kepercayaan dalam perkembangan tamadun? (m/s 7)

(a)
Pengiktirafan terhadap ______________
(b)
Pembahagian sosial ______________
(c)
Perkembangan ______________
(d)
______________
(e)
______________

Senaraikan sistem tulisan awal tamadun manusia. (m/s 8)

(a)
______________
(b)
______________
(c)
______________

Nyatakan peranan bandar dalam proses perkembangan sesebuah tamadun. (m/s 8)

(a)
Pusat ______________
(b)
Pusat aktiviti ______________
(c)
Pusat penyembahan dan ______________
(d)
Pusat perkembangan ______________
(e)
Pusat pertemuan ______________
(f)
Manifestasi ciptaan ______________

1.3 PROSES PEMBENTUKAN TAMADUN

Objektif pembelajaran:
1. Menyenaraikan ciri-ciri tamadun Mesopotamia, Mesir, Indus dan Hwang Ho
2. Mengklasifikasikan sumbangan tamadun Mesopotamia, Mesir, Indus dan Hwang Ho
1

Apakah maksud Mesopotamia? (m/s 10)

(a)
Berasal daripada bahasa Yunani iaitu ___________________________
(b)
Terletak antara Sungai ______________ dan Sungai ______________

Apakah ciri-ciri sesebuah negara kota di Mesopotamia? (m/s 11)

(a)
Terbahagi kepada 4 kawasan utama iaitu ______________, tembok kota, luar
kota dan ______________
(b)
Setiap negara kota mempunyai ______________ dengan pelbagai bentuk pintu
gerbang
(c)
Di dalam kota terdapat ______________, rumah kediaman, ______________,
rumah kedai dan pasar
(d)
Kebanyakan jalannya ______________ dan lebar
(e)
Pusat sesebuah kota ialah ______________
(f)
Setiap kita mempunyai unit ______________ dan agama tersendiri

Bagaimanakah sistem tulisan tamadun Mesopotamia berkembang? (m/s 14)

(a)
Bermula dalam bentuk tulisan ______________
(b)
Kemudiannya berkembang kepada tulisan berbentuk ______________
(c)
Ditulis pada ______________
(d)
Tulisan pada tanah liat ini berbentuk ______________
(e)
Dikenali sebagai ______________

Senaraikan sumbangan tamadun Mesopotamia kepada manusia sejagat. (m/s 14)

(a)
Kod Undang-Undang ______________
(b)
Sistem ______________
(c)
______________
(d)
Ilmu ______________

(e)
(f)
(g)
(h)
(i)

Ilmu ______________
Pencipataan ______________
Alat ______________ terawal
Cara membuat ______________
Kepimpinan ______________

Nyatakan sistem pemerintahan tamadun Mesir Purba. (m/s 19)

(a)
Diterajui oleh raja iaitu ______________
(b)
Dibantu oleh ______________ untuk menjalankan pentadbiran, menjaga
______________, mengurus dan mengagihkan penghasilan makanan.
(c)
Golongan bangsawan terdiri daripada ______________, penasihat dan gabenor
(d)
Para ______________ mentadbir hal keagamaan
(e)
Urusan pentadbiran dibantu oleh ______________ yang terdiri daripada orang
awam yang dilantik

Apakah pembaharuan yang telah dilakukan oleh Firaun Hatshepsut? (m/s 20)
(a)
Pembinaan ______________
(b)
Penukaran padang pasir kepada tanah ______________ yang subur

Apakah yang dimaksudkan dengan konsep politeisme dalam tamadun Mesir Purba?
(m/s 20)
(a)
Unsur alam seperti Re (______________), Ra-Atum (______________) dan
Amun (Tuhan angin)
(b)
Percaya kepada kehidupan selepas ______________
(c)
Mayat perlu ______________ dan dijaga dengan teliti
(d)
Makam mayat dipenuhi dengan ______________ serta keperluan selepas mati
(e)
Mayat diiringi ______________ serta kelengkapan harian yang ditanam bersamasama
(f)
Alat kebesaran dan jumlah barang yang dikebumikan menunjukkan
______________ atau status mayat

Senaraikan sumbangan tamadun Mesir Purba terhadap ketamadunan manusia dalam

bidang perubatan. (m/s 22)
(a)
Melahirkan pengamal ______________
(b)
Proses ______________ mayat
(c)
Tahap keilmuan dan kemahiran dalam bidang ______________, kimia, perubatan
dan ______________

Namakan dua bandar terancang dalam tamadun Indus. (m/s 24)

(a)
______________
(b)
______________

10

Senaraikan aktiviti kegiatan ekonomi/ pengkhususan kerja masyarakat Indus. (m/s 26)
(a)
Menjalankan pelbagai kegiatan ______________
(b)
Seperti perdagangan ______________, pertukangan dan pembuatan

(c)
(d)
(e)
(f)
(g)

Aktiviti perdagangan membabitkan perdagangan luar termasuk dengan

______________
Dibuktikan dengan penemuan ______________ buatan masyarakat Lembah Indus
di Mesopotamia
Hasil perdagangannya ialah ______________, gading gajah, ______________
dan hasil pertanian
Petani bercucuk tanam makanan seperti ______________, kacang dan sebagainya
Golongan artisan menghasilkan barangan ______________ dan tembikar

11

Apakah sebab masyarakat lembah Indus berjaya membina bandar terancang? (m/s 27)
(a)
Memiliki gabungan kepakaran dari segi ______________ bandarnya dan
pengisiannya
(b)
Pemahaman tentang ilmu ______________, kesenian dan ______________
(c)
Kemajuan dalam geometri dan ______________
(d)
Pertembungan tamadun ini dengan tamadun Mesopotamia dan ______________
(e)
Peningkatan mutu bahan ______________
(f)
Batu bata dihasilkan melalui pembakaran dengan ______________ yang tinggi

12

Jelaskan konsep mandat daripada Tuhan. (m/s 31)

(a)
Percaya bahawa jika raja memerintah dengan adil, kerajaan dan rakyat akan
menikmati ______________ dan kesejahteraan hidup
(b)
Pemerintah direstui ______________

13

Nyatakan agama dan kepercayaan masyarakat tamadun Hwang Ho. (m/s 31)
(a)
______________
(b)
______________
(c)
Penyembahan roh ______________
(d)
Menyembah tuhan syurga (______________) dan tuhan bumi (______________)
(e)
Penyembahan sungai, ______________ dan gunung
(f)
Upacara penyembahan melibatkan permainan muzik, ______________ dan
upacara korban

14

Apakah sistem tulisan tamadun Hwang Ho. (m/s 31-32)

(a)
______________
(b)
Tulisan berbentuk ______________
(c)
Tulisan asal mempunyai gambar seperti ______________, bulan, matahari dan
sungai
(d)
Tulisan mula ______________ kepada bentuk lebih kompleks pada hari ini

15

Terangkan sumbangan tamadun Hwang Ho pada peradaban dunia dalam bidang agama
dan kepercayaan. (m/s 32-33)
(a)
Pemujaan roh ______________
(b)
Unsur ______________ yang dijalankan sejak zaman Shang telah diteruskan
mengikut kesesuaian masa
(c)
Unsur korban manusia tidak lagi diamalkan dan digantikan dengan unsur
makanan, ______________ dan barangan perhiasan

(d)
(e)
(f)

Konsep Yin dan Yang serta ______________ diteruskan hingga ke hari ini
Orang China mempercayai alam semesta dan kejadiannya terdiri daripada unsur
saling melengkapi iaitu ______________
Konsep Feng Hsui berlandaskan falsafah ______________ yang berlandaskan
falsafah alam semesta yang merujuk pada hubungan antara manusia dengan alam
sekitar

SOALAN ESEI
1

(a)

Jelaskan aspek agama dan kepercayaan masyarakat tamadun Hwang Ho.

Tema
Kepercayaan

Huraian

Penyembahan
Tuhan
Shang-ti
Upacara
penyembahan
Diketuai
Jumpaan Tulang
Meramal
meletakkan
Rekahan
[6 markah]
(b)

Huraikan sumbangan tamadun Hwang Ho dalam aspek politik dan ekonomi

Tema
Mempengaruhi
Monarki
Gelaran
Konsep

Huraian

Putaran
Pengairan
Terusan
Mengairkan
Mengelakkan
Pembajakan
Penciptaan
Penggunaan
Menggantikan
[10 markah]
(c)

Pada pandangan anda mengapakah kita perlu mempunyai pegangan agama?

Tema
Panduan

Huraian

tingkah laku
Akhlak
Disiplin
Harmoni
Perpaduan
[4 markah]
2

(a)

Terangkan sistem pemerintahan tamadun Mesir Purba.

Tema
Diketuai
Dibantu
Bangsawan
menjalankan

Huraian

Golongan
bangsawan
Seperti
Rahib
Rahib
menguruskan
dibantu oleh
Jurutulis terdiri
Jurutulis akan
Wanita
[6 markah]
(b)

Huraikan sumbangan tamadun Mesir Purba.

Tema
seni bina
Piramid
Imhotep
Teknik
Kertas
Pokok
Lembah
Kertas penting
Tulisan
Hieroglif
Dipahat
Perubatan

Huraian

Status
Awet
Bidang
Pendidikan
Atasan
Rendah
Diuruskan oleh
Tujuan
Bidang ilmu
Membina
Banjir
ilmu matematik
Pengairan
Menukarkan
Senusret III
menebus guna
Terusan
Kemahiran
Kalendar
Mengandungi
[8 markah]

(c)

Apakah iktibar yang boleh diperoleh daripada kejayaan tamadun Mesir Purba
untuk kegemilangan negara dan bangsa Malaysia.
Tema
Kreativiti

Huraian

Pendidikan
Ilmu
Kemahiran
Mengaplikasi
Menggunakan
Hubungan
Teknologi
Rekod
Anugerah
[6 markah]