Trn c Tho: nhng li trng tri!

 c nhiu tc gi ty ta vit v nhn vt H Ch Minh (HCM) ring cun

Trn c Tho Nhng Li Trn Tri l cun rt c bit v sch phn
tch s tht v nhng hnh ng khng khip ca h H bi mt trit
gia li lc ca Vit Nam v th gii. Nm 1951 ng b Paris v nc
sng; tng tri nghim gian kh trong chin tranh, trong cch mng
sut 40 nm. Nh trit hc h Trn trc khi mt khng nh, Marx
gy ra mi sai lm v ti c. ng cn ni, chnh cung vng lnh t
khin ng c l mt con ngi cc k v k, bt chp nhng chun
mc ca lng tri, ca o l. Theo ng, y l mt To Tho mun
mt ca mun i v l mt con khng long ba u, chin ui.
Li tri trng ca nh trit hc Trn c Tho cho bit, nu khng dm
khui ra nhng sai tri lch s ca ng c , khng dm a ra nh sng
ti li ca Marx th khng bao gi thot ra c tnh trng b tc chnh tr
c hi nh hin nay nc ta. Theo ng, qu kh cch mng ca Vit
Nam tch t qu nng y nhng di sn xu. Quyn sch dy 427
trang l nhng li tm s sng ng ca mt nh t tng gip c ga
hiu r ngun gc ca thm kch ang bao ph ln thn phn dn tc,
ln t nc ta. ng cnh bo x hi Vit Nam ang b ung thi bi cn
bnh xo tr, cn bnh th on ca ng. ng b tng i ra khi qu
hng vnh vin vi ci v i mt lt, b ui khi Saigon, buc phi i
Php, khng c tr v H ni.
Trong cun sch, nh trit hc Trn c Tho (1917-1993) vch ra
rng, v lu v di, cng thy ba chn la ca c H mang tnh sinh t
vi t nc v dn tc, li di sn v cng trm trng: chn ch
ngha x hi ca Marx xy dng ch , chn chin tranh xo hip
nh ha bnh bnh trng x hi ch ngha v thng nht t nc,
chn Mao v ng Cng sn Trung Quc lm ng minh, ng ch. Sch
c 16 chng, mt chng ch gii m lnh t; nhng chng no
HCM cng c cp ti. ng xc nhn, h ni ti thm kich VN th
khng th khng nhc ti ng c. C gio s qu quyt, phi ni thng
ra l Mao trc tip b li ng c; v Trung Quc mun nhum
Viet Nam theo ng mu m ca Trung Quc.
i ng hay bc i
Trit gia Trn c Tho (TT), ni ting v hin tng lun, tng tranh
ci vi Jean-Paul Sartre c ng Cng Sn Php vn ng c cho
v x nhm phc v cch mng v ti c nhng nghin c su rng
cuc cch mng thng 10 Nga v c vn hiu bit vng chc t tng
ca Karl Marx. Khi v ti qu hng ti b v mt v v mng; b nghi
l siu gin ip tr thc. Tn tui ng, mt thi danh ting tri u
chm hn. Nm 1991 ng b y tr li Paris. Th nhng, sau khi qua
i ngy 24/4/1993, nh cm quyn H ni li truy tng ng huy chong
c Lp; ca tng ng l nh trit hc ln ca th k. H cn cho rng
t tung HCM c nh hng vi nh trit hc s mt Vit Nam v
lc sinh thi ng, nh nc rt mc trng i ng.
C tht th khng? Trong chng i ng hay bc i, ng ni, nhng
chc v m ngi ta ban cho, che du mt i x nghit ng v ti t.
2

ng cho bit, s c mt ca ng trong mt s sinh hot ch l b nhn

ng gia rung da. S tht h ch cho sng; cho ti khi cht i;
ch ton l bc i. Nh trit hc phn trn, chng bt ti phi gng m
hc tp nhn dn ngha l phi ci u tuyt i vng, nghe li ng.
ng tit l, tuy c chc ph gim c trng i Hc Vn Khoa S Phm
nhng cha h c tham d bn bc g vo vic t chc, iu khin,
ngay c kin ging day cng khng h c. S c mt ca ng trong
cc bui hp hay i theo cc phi on thanh tra l ch gii thiu c
thc s trit bn ty v ng h cch mng.
Nhng iu ni ph hp vi bi bo ca nh th Phng Qun Chuyn
vui v trit gia Trn c Tho ng trn bo Tin phong ngy
11/5/1993: nh ci cht ca nh t tng ln ny qua cc bo m rt
nhiu ngi trong nc c bit rng t nc chng ta tng sinh ra
mt trit gia tm c quc t. ng ta sang tn bn Ty m cht. Khi sng
trong nc th li thi nhch nhc hn c my anh cng nhn mc
cng. Ma rt th o bng s s, ma nc th b ba nu bc phch, qun
ng cao ng thp, chn dp cao su t quai, u m l sm sp, ci ci
xe p P-gi con vt m my b ng nt cng ch. Tht ng nh
anh h lm xic! Mt c vc ln tri, p xe thnh thong li tm tm ci
mt mnh, mt anh d ngi.
Mu thn chc qu
Nhiu ngi t hi b i x cay ng nh vy sao bc Tho li hay c
lc bt ci nh in; v b chung quanh ch bai, ch giu bc l ngi
khng? TT cho hay, ng bt u ht ci ri li khc sau khi tham
gia t th inh ci cch rung t huyn Chuyn Ha, tnh Tuyn
Quang nm 1953. Lng tri tri dy khi thy lnh o chn con ng
hnh ng nng tnh cung tn, d man. ng ni, chng th l thng
khng hn lm thng u, thng c, thng lu manh. V giai thoi TT
i chn b, theo ng, l mt s xu h cho c nc. Lm nhc mt tr
thc l li hnh x ca mt chnh quyn man r, b nh hng Trung
Quc, buc h phi hc thuc lng cu tr thc khng bng cc phn
ca Mao .
Nh t tng h Trn nhn xt, Cng Sn Vit Nam rt sng bi Trung
Quc, c nh l con ca ng Cng sn Trung Quc. L mt nh
trit hc, c thi quen tm hiu, nh ga li, ng thy nc ta trng cy
t tng ca Marx, cho ti nay cy ch cho ton qu ng. Chnh ci
thc ti tn nhn khi chng kin s au kh ca con ngi b km kp
bi thc h khin ng mun t li vn t hc thuyt. Trit gia
TT ni, nhiu lnh t t lu i t tng Marx bc ra tr thnh
nhng c qu. Theo ng, qu y l thc u tranh giai cp; l th vi
rt t tng c hi v cng; n ph hoi x hi, n thc y con ngi
am m tm thng li, bng th qu k, mu cng c cho ch
c ti, c ng.
Theo nh trit hc s mt ca Vit Nam, ng c l mt nh o thut
chnh tr i ti : lc thi bin c thnh khng, lc th bin khng thnh
c. ng l mu thn chc qu chuyn hnh ng mun hng,
3

mun mt, tr tr cn hn huyn thoi To Tho trong c s Trung

Quc!. Bc H nh la d lun u My, khi chp li ni u bn tuyn
b c lp ca M; nh la cc ng trong nc khi thnh lp chnh ph
i on kt v mi cu hong Bo i lm c vn. Vi thng sau. V
Nguyn Gip dp b; coi h l phn ng; y Bo i sang Cn Minh.
ng c cn c trit gia TT gi l mt nh chnh tr thn su qu
khc khi ng c khn kho mu tm s tin c ca Mao c a
v x lm lnh o duy nht phong tro cch mng Vit Nam.
Gio s TT k li rng, bit mnh b Tam Quc T tc Lin s loi
ui kho v Vin ng v bit Mao l th lnh cc phong tro cng sn
Chu , ng c vo lm vic cho Bt L Qun, tuyn th gia nhp
ng Cng sn Trung Quc; c Mao rt u i. Nh vy, ng c tng
bc loi b tt c i th Trn Ph, L Hng Phong, H Huy Tp,
Nguyn vn C ri vn ln lm Tng B Th kim ch tch nc
nm 1945. D s tn phong ng c cc i hi Ma Cao v Hng Kng
b phn ng ca cc khu u, x u v ca Tam nhng nh Mao dn
xp nn qua mt nhng s phn i ny v h l nhng k tng
nhn c s nng ca cng sn Trung Quc. Trit gia h Trn ni
thm, ng c lun lun l ngi bit chp bt c hi.
Huyn thoi bc H
Vn theo nh t tng TT, cc nh nghin c nc ngoi khi vit v
HCM h b chi la bi nhng huyn thoi v ng c ca b my tuyn
truyn; h x dng sn phm chnh thng ca ng th lm sao h hiu
ht c mt tht ca h H. ng no, c mt th t liu rt chnh gc,
bc l r ci cung vng lnh t ca ng c; n chi phi t ni tm.
l nhng tn gi chnh c H t t cho mnh. Mun tm hiu cn k,
phi phn tch nhng chuyn bin t tng qua tng giai on i tn,
i h; t nhng ci tn Tt Thnh, ri Vng, ri l i Quc, cht
ht l Ch Minh. y l nhng biu hin ca mt th bnh tm thn,
khao kht danh vng. HCM ch thnh lnh t cch mng sau khi khng
c cho vo hc Trng Thuc a ra l quan.
Nh trit hc ni thm rng, mt ngi t vit sch cao mnh, nh
nhng mu chuyn v cuc i hot ng ca H ch tch v Va i
ng va k chuyn th khng th l mt ngi v nc v dn c.
ng c to ra mt thi chnh tr in o. Ngoi ra, m qun thn
chung quanh ng c, khng tha th cho ai dm t ra ngang hng vi
ngi. H tn vinh ng c lm bc, lm cha dn tc. T Thu Thu
cht mt xc v cu ni ngoi bc c c, trong nam c ti. TT cho
bit, nm 1946 gp ng c trong mt bui chiu i Paris, ng bt
ng trc li khc t: cch mng cha cn ti ch u ca HCM; khi
ng t nm tay ng c ng li: Ti mun v nc cng c xy dng
thnh cng mt m hnh cch mng tt p ti qu hng
D th, trit gia vn nh bn b phng ty gip ng c v nc tham
gia khng chin. Nh vy, ng c c hi quan st mt H ni v Saigon
ang b lt xc theo s pht trin ca ch ngha x hi. Mt giai cp
thng tr mi ang hnh thnh. Cng quan st nh t tng TT cng
4

thy huyn thoi v bc H l tc phm ca c mt cng trnh ngh

thut ho trang cao . Ci g c gi tr l ca bc, ca ng. H cng
knh ng c l bc thn. Theo TT, phi ht th ci khng kh th
knh, phc tng lnh t mi c th hiu phn no nhng phng php
tm l tinh vi tn sng HCM. ng nhn mnh, bc H ch c th coi
nh mu mc thnh t v chnh tr; khng th no l mu mc v mt
o c; v cch sng mun mt ca bc u phi l gng sng.
Nh trit hc b kt ti cm u m mu chng ng v hai bi gi cho
Nhn Vn Giai Phm (NVGP), do mt s anh em vn ngh tr ch xng.
ng cho bit, nu khng c my nh tr thc Php ng u l Sartre
tn tnh quan tm, chm sc n ng th vi my ti: t nm tay bc
nm 1946 i cng v nc lm cch mng; t chi ln n b m khi
khai l lch; mun u l vi c vn Trung Quc lc lm i vin ci cch
rung t v v Nhn Vn Giai Phm (NVGP), ng c th d cht`nh
chi. Nm 1952 trit gia c php dn i cho Bc. Ban l tn dn
ng bn iu cn nh: phi ng xa Ngi ba mt, ch li gn khi
Ngi ra lnh; khng c ni leo, ch tr li cu hi; khng c cho
trc; khng c ni ti, m phi xng bng chu, gi Ngi bng
bc.
Ch hu ngoan ngon
Theo s chim nghim ca trit gia TT th HCM cha c k hc thuyt
sch v ca Marx, t duy si nn cha tiu ha c; nhng li c
thuc lng cun Le Prince ca Machievel, cun ch by tn dng mi
th ngi ta sng bi. ng c lun lun chng t mt b ngoi nng
l tr n v cm; khng thit tha vi gia nh; khng c bn hu thn
tnh. ng c rt ght cnh Ty hc. Trong vng thn cn, ch c ton
hu cn t hc c ng c o to phc tng; ri sau bt ln
lm ln. ng c lm th l do cung vng chnh tr, l ca ngi
mnh v h ho quyt chin. Nh trit hc ny cn cho rng, trn thn
phn HCM c mt bng ma qui n . l bng ma quc bnh
trng v cng c on ln t ca Mao.
Vn theo TT, thc h x hi ch ngha ch l mt phng cch giam
hm cc dn tc ch hu vi ci tn p khi cc nc x hi ch ngha
anh em nhng thc cht l mt quc ; n km kp cc dn tc
nhc tiu quanh n. ch l th lin minh ma qui, qu quyt, gi
di; mun bin nc ta thnh mt ch hu ngoan ngon. ng c v
tham vng quyn lc t ch mun hc ra lm quan nhng khng c
nn ly hc thuyt giai cp u tranh lm kim ch nam to c hi
thnh danh, thnh lnh t. Nh trit hc ni, nm vng quyn lc
ng c phi th vai ng thnh, ng thn, t b c v con, mt i tnh
ngi, thng tay tiu dit nhng k c ti. Li thm, Mao ci chung
quanh ng c mt m cc k cung tn.
Trong chng Hai chuyn di chuyn i i ca cun sch, nh trit
hc h Trn cho bit, ng c ri cnh sng nh b giam lng H ni
vo Saigon l nh s vn ng ca mt s ng ch tr thc Nam
B. Saigon lm ti bng hong ti cng cc. Khang trang v hin i;
5

u c i kh v b M Ngy km kp. Min Nam c mt mc dn

ch r rt. Min bc b t tng Mc-Lenine lm ny sinh nhng chnh
sch y sai lm. S quan cab i c H c thi th bo, ng
x th b khi nhc m, gi Dng vn Minh l my, v bt c nhm phi
ng ci u. y l nhng li th l ca TDT m nh vn Tri V Phan
Ngc Khu vit li qua cc cun bng thu nhng iu ng tm s vi
mt s bn trong su thng cui i ng Paris.
Nh trit hc cn th nhn Trn Dn v Trnh Cng Sn l hai ngi
thc y ng phi thot khi thi hn nht ng tr trong u c tr
thc v vn ngh s H ni; h ng x ng la vi ti c ca cch
mng. Ngi th nht l Trn Dn lc ng ta mi vit cho NVGP. Ngi
th hai l cc bi ht ca h Trnh. Ngoi ra, nhng ai tng sng
Saigon sau 1975, nu c chng Vn cha c gii phng u nhn
thy nhng m t ca trit gia v H ni nm 1954 rt ging Saigon sau
30/4/75: c con ngi v x hi y khng h c gii phng v
tht l v l v nhc nh khi so snh vi ch c. ng nhn xt: t
h kiu c do lm cn c, tch ly m c c; t hu kiu mi do
chim ot bng ch k v quyn lc.
Cao vng hn bc H
c gi hng bi mi trng min Nam, trong vng 10 ngy TT hon
thnh mt tp sch nh Con ngi v ch ngha l lun khng c con
ngi. y l vn bn phn bc go iu, c n nhn nh mt bng
hoa l. Chng bao lu sch b cm ph bin. Gii cu khng chin v
nhiu tr thc khc cn li trong nc tp np ti lm quen vi nh trit
hc nghe nhng li tin tri l cch mng bin cht t bn
man r trn ngp. Trung ng thy s ngi phc tp n gp bc
Tho cng ngy cng ng, nn ng quyt nh anh phi ra i.
Nh trit hc than thi th nh mang thn xc ra x ngi. Qua Php,
tuy mt thi vang danh Paris, ng vn lm cnh sng nay lo mai,
v cn b To i s theo di kim sot cht ch.
Trong ci xui c ci may. Nh vn Tri V-Phan Ngc Khu nh nhng lc
nh trit hc bn ch kim sng qua cc bui thuyt trnh kinh
nh sng m lm quen thn vi ng, c nghe ng tm s. Quyn
sch ghi li ni hi hn thiu t ng vo lc hong hn ca cuc i.
Nh vn cho hay ng sn sng trao my cun bng cho nhng ai mun
nghin cu v TT. Trong sch nh trit hc c ln khng nh: ti
c tham vng cao hn ca bc H nhiu lm. y l xy dng mt
lu i t tng trong ton th nhn loi u th hin r quyn sng
ca mnh, quyn dn ch bng l phiu ca mnh. Nhng mng
khng thnh, trit gia lng danh mt thi tri u b t t. Chng ta mt
i mt kho tng tri nghim v chin tranh, v cch mng.
Ngi ch trng T Hp Xut Bn Min ng Hoa K, Gio s Nguyn
Ngc Bch, cho bit vic ti bn cun sch l phc hi danh d mt
nh t tng ln ca Vit Nam. Trong li bt ng vit, cuc i TT xem
nh cuc i tan nt v cch mng m ng chn phc v vo nm 1951
nn mi s tr nn v l. Cuc i c th xem nh mt bi hc an
6

object lesson vi nhng ai cho tnh cm, l tng che m i l tr,

kinh nghim. Khng nhng ng mt v, khng c i sng gia nh,
khng c t do trong bng ti lm nhng vic ng mun lm cho qu
hng t nc ca ng. S nghip trit hc ca ng l mt s nghip
dang d.. Sch c xut bn ln u vi s lng t; tn gc l Ni hi
hn lc hong hn ch thm d kin thn hu.
Nhng ai yu bc H, nhng ai coi HCM l tn ti hay cc nh khoa
bng, cc hc ga, cc ng b phn chin v nhng ai cn ngh n nc
Vit nn c cun ny. Cho ti nay cha c tc ga no trn th gii
ngoi tr trit gia TT- nu ra c, tht sng t, nhng iu v cng bi
thm trong thi cch mng; v ng tri nghim 40 nm trong cuc.
Ngoi ra, ng b no gii ting Ty ting M nn dch sch ra cho th gii
bit thm v HCM, k la mi ngi t u sang ; khin nh t tng
s mt Vit Nam TT phi ni thng rng, Napolon, Hitler cng c tm
thc t cao t i nhng khng gian tr n mc tinh qui c nhng
hnh ng mun hng, mun mt, tr tr cn hn c huyn thoi To
Tho trong c s Trung Quc!.
Phan Thanh Tm
Saint Paul, 6/2014

Ngun: http://thoibao.com/tran-duc-thao-nhung-loi-tran-troi/

www.vietnamvanhien.net