Pele med proizvode na isti nain najmanje 150 milijuna godina.

To je jedini kukac koji proizvodi

hranu koju jedu i ljudi.
Med im je zaliha u zimskim mjesecima kada cvijede ne cvjeta i ne proizvodi biljne sokove. Proizvode
med, vosak, otrov, propolis, pelud, i matinu mlije.

Anatomija i fiziologija pela

Tijelo pele, s vanjske strane, prekriveno je pokrovom koji titi unutranje organe, a sastoji se iz tri sloja:
- vanjskog ili kutikule
- sredinjeg ili hipoderma
- unutranjeg ili bazalne membrane.
Kutikula se sastoji od tri sloja. Povrinski sloj ili epikutikula ima zatitnu ulogu, srednji sloj ili
egzokutikula u kojem se nalaze pigmenti od kojih ovisi boja pele, i unutranji sloj ili endokutikula koji je
ujedno i najdeblji.
Tijelo pele obraslo je gustim dlaicama, koje imaju razliitu ulogu, a najvanija je u opraivanju bilja,
jer se cvjetni prah (pelud) zadrava na njima i tako ga pele prenose na druge cvjetove. Osim toga, one
ujedno slue i za skupljanje cvjetnog praha. Kod mladih pela tijelo je gusto obraslo dlaicama, dok ih
starije gube tako da su im prsa i trbuh sjajni, bez dlaica. U hipodermu ili srednjem sloju pokrova su
stanice od kojih neke lue hitin, neke vosak, a neke uestvuju u grai voskovih i otrovnih lijezda.
Unutranji dio ili bazalna membrana obavijaju unutranjost hipoderma i organe koji se tu nalaze.
Tijelo pele je graeno iz tri dijela, a to su glava, prsa, i zadak. Na glavi se nalaze oi, ticala i usta.
Pele imaju dva sloena oka, sastavljena od vie onih jedinica, odnosno omatida. Prema nekim
autorima, broj omatida se krede od tri do osam tisuda, ovisno da li je u pitanju matica, radilice ili trutovi.
Svaka ona jedinica predstavlja zasebno oko, tako da pela vidi sliku predmeta u obliku mozaika. Na
ticalima se nalazi ulo mirisa i dodira. Pele dobro razlikuju mirise, posebno trut kojemu je ulo mirisa
izuzetno razvijeno.
Usta pele sainjava gornja usna, koja slui kao osnova ostalim dijelovima usta i nepokretna je.
Gornje vilice su parne i pokretne u jednom pravcu. Slobodni kraj im slui za uzimanje krute hrane,
izgradnju sada, skidanje votanih poklopaca.
Donja vilica i donja usna, odnosno neki njihovi dijelovi, formiraju rilo. Rilo je organ u obliku cijevi u
kojem je smjeten jezik. Za praktino pelarstvo vana je duina rila, a kod pele radilice se krede od 6-7
mm.
Prsa pele se sastoje od tri prsna segmenta i prvog trbunog segmenta. Na prsima se nalaze krila i noge.
Pela ima dva para krila. Prvi par krila je vedi, a drugi za jednu tredinu manji. Krila su prozirna i opnaste
grae. Zvukom koji krila proizvode u toku leta pele se sporazumijevaju.
Kod pela razlikujemo tri para nogu smjetenih s donje strane prsa. Najrazvijeniji je tredi par nogu na
kojem se nalaze koarice za smjetaj cvjetnog praha.
Trbuh pele sastoji se od segmenata. Prvi trbuni segment je srastao s prsima, a posljednji segment
je modificiran u analni prsten. Predposljednji segment uestvuje u grai aoke. Segmenti su meusobno
povezani opnom i pomini su, to omoguduje irenje trbuha.

Graa tijela pele: 1. glava, 2. prsa, 3. zadak, 4. kolutidi zadka spojeni membranom, 5. krila, 6. noge, 7.
mirisna lijezda, 8. voskova lijezda, 9. jednjak, 10. medni mjehur, 11. srednje crijevo, 12. cjevice za
izluivanje, 13. zadnje crijevo

Probavni sustav poinje od usta, a zavrava se analnim otvorom. Hrana koju pela uzima dospijeva
kroz jednjak u medni mjehur, koji slui kao rezervoar. Na medni mjehur se nastavlja meucrijevo koje
prelazi u crijevo. Najvaniji dio probavnog sustava je srednje crijevo, koje ima ulogu u resorpciji i probavi
hrane.
Na prijelazu iz srednjeg u tanko crijevo ulijevaju se sitne cjevice koje imaju funkciju bubrega. Ostali
dio probavnog sustava je naboran i, po potrebi, moe se iriti. Na tom mjestu skuplja se izmet u vrijeme
kad su pele sprijeene izlijetati iz konice vani. Organi za disanje kod pela sastoje se od 10 pari
oduaka, koji su smjeteni na prstima i zatku. Na njih se nastavljaju dunici, na koji se nastavljaju duini
kapilari.
Hemolimfa ima znaajnu ulogu u organizmu pele, jer preko nje hranjive tvari se raznose po organizmu.
ivani sustav pele je ganglijskog tipa. Ganglije su povezane komisurama i one upravljaju radom
organa kod pele. lijezde voskovnice imaju samo pele radilice i nalaze se s donje strane, od drugog do
petog trbunog segmenta. Razvijene su kod mladih pela koje lue vosak. Mirisna ili nosanova lijezda
nalazi se s gornje strane estog trbunog prstena. Ova lijezda lui miris karakteristian za svaku pelinju
zajednicu, a njegova specifinost se nasljeuje od matice. alac se nalazi na kraju trbuha, a imaju ga
pele radilice i matica. Kod radilica slui za odbranu, a kod matice za polaganje jaja i borbu s drugim
maticama. Povezan je s lijezdom otrovnicom.
Spolni organ matice nalazi se u trbuhu i sastoji se od razvijenih parnih jajnika ili ovarija. U
neoploene matice su mali, ali nakon oplodnje postaju znatno vedi. Jajnici su graeni od jajnih cjevica ili
ovarida u kojima sazrijevaju jajne stanice. Na jajnike se nastavljaju parni jajovodi ili ovidukti, koji se
spajaju i ine neparni jajovod ili vaginu. Uz vaginu, odnosno s njene gornje strane, nalazi se sjemena
kesica u koju se nastavlja sjemeni kanal ili ductus seminalis, koji se ulijeva u vaginu. U sjemenoj kesici se,
prilikom oplodnje, deponiraju muke spolne stanice ili spermatozoidi. S vanjske strane sjemene kesice su
dodatne lijezde, koje su preko kanalida spojene sa sjemenom kesicom.
Spolni organi truta smjeteni su u trbuhu, a sastoje se od dva sjemenika ili testisa. Sjemenici su
graeni od sjemenih cjevica u kojima se stvaraju muke spolne stanice ili spermatozoidi. Sjemene
cjevice se spajaju u dva sjemenovoda i tvore jedan neparni koji se nastavlja u kopulacionu cijev, a to je
ujedno i zavrni dio spolnog organa truta.