Elementy optoelektroniczne

Przygotowa:
Witold Skowroski

Plan prezentacji

Wstp
Diody wiecce LED, Wywietlacze LED
Fotodiody
Fotorezystory
Fototranzystory
Transoptory

Dioda LED

Dioda LED z elektrycznego punktu widzenia

peni tak sam rol jak zwyka dioda.
Przy polaryzacji w kierunku przewodzenia
oraz przepywie prdu o wartoci kilkunastu
mA dioda wieci

Diody LED Zasada dziaania

Charakterystyka przejciowa diody LED

Napicie progowe od 1.5 do 3V

Wywietlacz LED

Kilka diod poczonych wspln katod lub

anod moe stanowi wywietlacz
Przy wielu segmentach moe by konieczne
zastosowanie dodatkowych ukadw
wzmacniajcych wydajno prdow

LED - podzia

Arsenek galu, GaAs, (650 nm).

Arsenofosforek galu, GaAsP, (630-590 nm).
Fosforek galu, GaP, (565 nm).
Azotek galu, GaN, (430 nm).
Azotek indowo-galowy InGaN/YAG (biae)

LED - zastosowanie

Wywietlanie wynikw pomiarw, dziaania

ukadu. Stanowi rodzaj interfejsu uytkownika
Nadajniki promieniowania podczerwonego

LED - parametry

Dugo fali emitowanego promieniowania

Natenie wiata
Prd przewodzenia (typowy, maksymalny)
Kt wiecenia
Napicie przewodzenia

LED - przykad

LED - odmiany

Istniej
migajce diody
LED z
wbudowanymi
ukadami
odpowiadajcy
mi za migotanie
(zazwyczaj
kilka Hz)

LED odmiany cd.

Poczenie dwch
diod LED
przeciwsobnie
pozwala na uzyskanie
diody dwukolorowej
W zalenoci od
kierunku przepywu
prdu dioda wieci na
rny kolor

LED do montau powierzchniowego

W przypadku lepszej
technologii lub
koniecznoci
minimalizacji rozmiarw
fizycznych pytki mona
skorzysta z diod
wieccych typu SMD

LED konfiguracje pracy

1) sygnalizator wczenia
zasilania przy napiciu staym
2) sygnalizator wczenia
zasilania przy napiciu
zmiennym (jeli amplituda
napicia przekracza napicie
wsteczne LED, naley
zastosowa dodatkow diod
prostownicz)
3) sterowanie wywietlaczem
LED pin sterowanie
uaktywnia wywietlacz, piny
A,B,C odpowiadaj za
kolejne segmenty (oba
aktywne 0)

Fotodioda

Przyrzdy fotoelektryczne z warstw

zaporow tzw. fotodiody pprzewodnikowe,
s to najoglniej biorc, zcza pn, w ktrych
zakcenia koncentracji nonikw
mniejszociowych dokonuje si za pomoc
energii fotonw docierajcych do zcza
przez odpowiednie okienko wykonane w
obudowie fotodiody.

Fotodioda zasada dziaania

Promieniowanie
wietlne padajce na
zcze p-n powoduje
wytworzenie nonikw
Stan podobny do stanu
wprowadzania prdw
z zewntrz
Praca przy polaryzacji
zaporowej

Fotodioda rodzaje

Zwyka fotodioda na zczu p-n

Fotodioda PIN

Fotodioda lawinowa

Fotodioda PN

Fotodioda pracuje przy polaryzacji zcza w

kierunku zaporowym. W stanie ciemnym
(przy braku owietlenia) przez fotodiod
pynie tylko prd ciemny, bdcy prdem
wstecznym zcza okrelonym przez
termiczn generacj nonikw. Owietlenie
zcza powoduje generacj dodatkowych
nonikw i wzrost prdu wstecznego zcza,
proporcjonalny do natenia padajcego
promieniowania.

Fotodioda PN - przykad

Fotodioda PIN

W fotodiodzie pin midzy domieszkowanymi

obszarami p-n znajduje si warstwa
pprzewodnika samoistnego i. W takiej
strukturze warstwa zaporowa ma du
grubo, rwn w przyblieniu gruboci
warstwy samoistnej, co powoduje e
pojemno takiego zcza jest bardzo maa, z
czym wie si maa bezwadno dziaania
fotodiody.

Fotodioda PIN - przykad

Fotodioda lawinowa

Fotodioda lawinowa jest elementem pracujcym w

zakresie przebicia lawinowego zcza pn.
Fotodioda lawinowa jest najbardziej czuym,
pprzewodnikowym detektorem wiata. Fotoprd
jest tak duy, jak w zwykej fotodiodzie, ale jest
wzmacniany w warstwie, gdzie fotoelektrony s
przyspieszane przez silne pole elektryczne. Pociga
to za sob dalsze elektrony, ktre z kolei pocigaj
nastpne. Jest to tak zwany efekt lawinowy. Sygna
jest wzmacniany wewntrznie ok. 100 razy. Diody
lawinowe s czue na rnice napicia i temperatury
i dlatego musz by bardzo dokadnie
kompensowane.

Fotodioda lawinowa - przykad

Fotodioda zastosowanie

Detektory wiata widzialnego i

podczerwonego
Detektory kartek, koca tamy
Mierniki odlegoci
Mierniki wymiarw
Komunikacja wiatowodowa

Fotodioda - parametry

Maksymalne napicie wsteczne Ur

Czuo na natenie owietlenia
Czuo na moc promieniowania
Czas narastania
Prd ciemny
Kt detekcji
Zaleno czuoci od dugoci fali
padajcego wiata

Fotodioda konfiguracje pracy cd.

Fotodioda konfiguracje pracy cd.

Fotodioda konfiguracje pracy - uwagi

Naley pamita, eby

fotodioda pracowaa w
liniowym zakresie
pracy, co wie si z jej
odpowiedni
polaryzacj w kierunku
zaporowym

Fotorezystor

Fotorezystorem nazywa si element

pprzewodnikowy bezzczowy, ktry pod wpywem
promieniowania wietlnego silnie zmienia swoj
rezystancj. Cz robocz (wiatoczu)
fotorezystora stanowi stanowi cienka warstwa
pprzewodnika osadzona na podou
dielektrycznym wraz z elektrodami metalowymi
doprowadzajcymi prd ze rda zewntrznego.
Cao umieszcza si w obudowie z okienkiem,
sucym do przepuszczania promieniowania
wietlnego.

Fotorezystor zasada dziaania

Zmiana rezystancji pod wpywem

promieniowania
Maksymalna czuo dla odpowiedniej
dugoci fali

Fotorezystory podzia

Siarczek kadmu CdS czuy na wiato

widzialne
Selenek kadmu CdSe czuy na wiato
podczerwone

Fotorezystory zastosowanie

Automatyczne wczanie lamp w nocy

Proste wersje miernikw wiata w kamerach
Najczulsze detektory promieniowania
podczerwonego odbieranego z kosmosu

Fotorezystory - parametry

Rezystancja przy owietleniu E = 10lx

Rezystancja przy owietleniu E = 100lx
Rezystancja ciemna po 1 sekundzie
Czuo maksymalna dla dugoci fali
Dopuszczalne moc maksymalna
Czas przeczania

Fotorezystor - przykad

Fototranzystor

Fototranzystory, s to tranzystory bipolarne (najczciej typu

npn) w ktrych obudowie wykonano okno umoliwiajce
owietlenie obszaru bazy tranzystora. Fototranzystor
polaryzujemy tak jak zwyky tranzystor tj. zcze baza emiter jest
spolaryzowane w kierunku przewodzenia, a zcze baza kolektor
w kierunku zaporowym. Powszechnie fototranzystory
wykonywane s jako elementy dwukocwkowe tj.
wyprowadzone s kontakty emitera i kolektora, baza zazwyczaj
pozostaje nie wyprowadzona na zewntrz. Przy braku
owietlenia przez fototranzystor pynie prd zerowy, zwizany z
termiczn generacj nonikw, jest to prd zaporowo
spolaryzowanego zcza p-n na granicy obszarw bazy i
kolektora.

Fototranzystory zasada dziaania

Dziaaj jak zwyke

tranzystory
W obudowie okno
umoliwiajce
podwietlenie bazy
Padajce
promieniowanie na
baz spolaryzowanego
fototranzystora
powoduje powstanie
nonikw

Fototranzystor podzia ze wzgldu na:

dugo fali promieniowania, na ktre czuy

jest fototranzystor
obudowy przezroczyste, ciemne
dodatkowe elementy wewntrzne

Fototranzystor - zastosowanie

Detektor wiata podczerwonego

Systemy zabezpieczajce
Kontrolery marginesw
Licznik monet
Piloty zdalnego sterowania

Fototranzystor - parametry

Maksymalne napicie Uce

Prd wiecenia przy odpowiednim napiciu
Uce oraz nateniu promieniowania
Kt detekcji
Maksymalny prd kolektora Ic
Rodzaj obudowy (czarna, przezroczysta)
Charakterystyka czuoci
Czas narastania/opadania

Fototranzystor - przykad

Fototranzystor konfiguracje pracy

Fototranzystor konfiguracje pracy cd.

Sensory optyczne - porwnanie

Najczciej uywanymi sensorami optycznymi s

fotodiody PIN oraz fototranzystory, rzadziej fotorezystory
Fotodiody PIN maj szerokie pasmo dziaania i niskie
szumy ( maj lepsze parametry od zwykych fotodiod)
Fototranzystory s bardziej czue na promieniowanie, od
razu wzmacniaj sygna. S jednak nieco wolniejsze,
bardziej szumi
Fotodiody lawinowe s najczulsze ze wszystkich
elementw, wymagaj jednak kompensacji temperatury i
napicia, s drogie
Fotorezystory s rwnie czuymi elementami, s jednak
wolne. Zalet jest niski koszt

Gotowe przetworniki optyczne

Istniej gotowe przyrzdy, ktre wraz z

fotodetektorem posiadaj ukad obrabiajcy
sygna elektryczny do uytecznej postaci

OPT101

Przykadem liniowego
przetwornika wiato napicie
jest ukad OPT101
Oprcz liniowej charakterystyki
przejciowej pozwala na
zredukowanie szumw fotodiody
oraz eliminacje bdw
zwizanych z prdami upywu

Transoptory

Transoptory skadaj si z nadajnika i

detektora wiata zawartych w jednej
obudowie. Prd przepywajcy przez
nadajnik, zazwyczaj diod wiecc,
powoduje jej wiecenie, co zostaj odebrane
w detektorze, na ktrego kocwkach
pojawia si napicie. W przypadku
dokadnych transoptorw mog one
przekazywa sygnay nie tylko cyfrowe, ale i
analogowe.

Transoptor schemat dziaania

Transoptory podzia

ze wzgldu na detektor wyjciowy

fotoopornik, fotodioda, fototranzystor,
fototriak.
cyfrowe oraz liniowe
ze wzgldu na moliw prdko transmisji
do kilkudziesiciu Mbit/s

Transoptory zastosowanie

izolacja galwaniczna midzy odbiornikiem, a

nadajnikiem
w takich przypadkach mog zastpowa
transformatory
dodatkowo nie maj dolnej czstotliwoci
granicznej

Transoptor parametry

wspczynnik sprzenia CTR stosunek

prdu wyjciowego do wejciowego
wytrzymao izolacji podana w Voltach
maksymalny prd w obwodzie wejciowym
maksymalne napicie/prd na wejciu
czas narastania / maksymalna prdko
transmisji

Transoptor przykad z fototranzystorem

Transoptor przykad z wyjciem

Darlingtona

Transoptor przykad z fototriakiem

Transoptor przykad do zastosowa

cyfrowych

Transoptor analogowy

Transoptor konfiguracje pracy

Dzikuj bardzo za uwag.