Professional Documents
Culture Documents
Abanico: efu
Aire: nkili, kunanfinda
Abrir: wuanka, duilando
Aji: fotila
Abrojo: nguigo, nguino
Ajo: diamputo, niasa
Abuelo: nkai, nkuku
Alamo: machuso, mechuso
Aceite: masi maki
Albahaca: medalo, guanguao
Actividad: kianyangla
Alcol: malafo mbinga,
Adivinar: vititimenso (con
mabinga
espejo magico),vititi
nkobo(s)(con caracolos)
Algodon: duambo
Almendra: eguinse
brandiku nsambi
Amado: ngua
mesi, ymasa
Ama: ngolele
Agua coco: masa kamputo
Amanecer: dikolombo
Agua del mar: kalunga,
dikuama
Babosa: soyanga
Amigo: wankasi
Baile: kizumba
Amigos: bakundi
Ballena: lauriako
Amuleto: makuto
Ancestro: bakula
Baarse: minia
Antepasado: bakula
Bao: sala
Aqui: munankuto
Araa: masu
Bastante: mbongo
Arena: miseke
Baston: tongo
Artes: ngungu
Arrodillar: fukama
Bata: matutu
Avispa: supiwanpungo
Beber: mu
Ayudar: kawanko
Azogue: fendingonde
Bendicion: diangansua
Azul: bundi
Bicho (s):
munfuira,(muninfuise)
Bien: kiambote
Bruto: matutu
Bigotes: sanso, nsanso
Bueno: bundu, lulendo, mbote
Blanco: mundele
Burro: kombo bongala
Boca: nua, nia mua, munan
nua ,moa, nako
munankuto
Bota: lusango
Caballo medium: ngango
Botar: yosa
Botella: fumbo, buate
muluanda
Brocha: sama
Cabildo: munanso
makuke, maluke
mumbanda
Caliente: banso
Calor: banso, muyondo
Callar: quisa
Calle: nsila, sila
Callese: kawako matoko
Cama: tanda, lukuame,
mfuembe
mbaso
Canela: mokoko wando
Cantar: nfindan
Canto: nfinda, mambo
Caa: Mikanga, misanga,
muengue, mariota
Caa de azucar: madiandia,
musenga
kiako
Camino: kuenda, kuendan,
Caon: matende
Cara: bundi, itama
asila
Caracol: nkombo, bonantoto,
Campana: ngongo
Campo: ngongo
Campo: kunayonda,
kunayanda, nseke, mumuseke,
simbu
Carbon: Elia
Carcel: nso gando, kutamu
labambu
miseke
Carne: mbisi, bisi, mbifi, bifi
Canasta: kawuandi
Carnero: meme, dimeme
Candado: matui, Kumba
Carta: mukanda, nkanda
Cielo: nsulu,sulu
Casado: nkla
Cien: nkama
Casamiento: kusankana,
longo
Cigarillo: nsunga mene
Cascara: lele
Cimarron: pakase lele
Catorce: kumiya
Cinco: ifumo
Cazador: mbole, walumbe
Cintura: eluketo, munila
Cazar: kuela
Ciudad: mbansa
Cazuela: balongo, balonga,
kalubango, mulanganga,
guincho, nguincho
Cobrar: igana
Cocina: lambe
abubosa
Cocinar: ise
Ceiba: nsambi, ngundu,
nsambia
kunanso, kunansinda
Cocodrilo: gando
banso
munandansa
Cerebro: samidilango
Coge: kuata
Coger: tala
Cojo: guafakulo
Cuarto: suako
dilanga
Cuatro esquina: dilu, ndilu
Comer: gako, lubia
Cuatro vientos: kuluso, lucero
Comida: ndia, uria, udia
Cuba: ngundo, kimputo
Compaero: mpanga samba
Cubano: wanfuto
Comprar: kuenda suila, kita
Cucaracha: nalende, kalu
Contra: nika
Cuchillo: mbeleko, bele,
Content: matoka kawuando
mbelefina
Conversando: banbangan
Conversacion: burokoko
Cueva: kasimbo
Corazon: ntimate, nbundo,
nchila
Corojo: ntunde
Correr: lenga
nkongo
Chusma: angara
Chismoso: ndimanguiwa
Diez: kumi
Dieciseis: kumisabami
Diecisiete: kumisabuare
Dieciocho: kuminona
simbongo, nbongo
Embarazada: loyu
Escoba: monsi, nmonsi,
Enamorado: yambisa
Enano: ndundo nbaka (evil)
kamba, baombo
Esconder: kabansiero,
Encender: ntuya
kabanchielo
Energia: wanga
Enfermedad: kuankumero,
yari yari, yemba, yembo
Escuchame: guisa
Escucha: sikilimambo
Espaol: musuluwandio
Espejo: vititi menso
Espejuelos: lumeno
Espina: kere benda, kunai
Espiriyu: nkuyo, nkisa masa,
ngunda, ndundu, dundu,
bonansisa, bunansisa
Estudia: kundilonga
Excremento: tufe, tufi, ntufi
Extranjero: lunwanda,
lunwando
Faja: fanda, ponda
indiambo
Fallesio: tondolo kuame
Espiritu: kindoki, kilumbo
Fama: bango
Espiritu: nfumbi
Familia: kanda
Espiritu: musanga
Fantasma: kinkindiki
Espiritu,(malo: ndoki
Favor: sofeka, nsofeka,
Esposa: nkana
masikila
Ferrocarril: guio kila, nkumbre
kunayiere
Estar: diata
Fiesta: sikiringoma, kisobiakia,
Estoy: year
Estomago: puan boane,
monalusa
Fiesta, (msica): mumboma
Firma: patibemba
muyaka, maka
Gancho: samio
Fornicar: timbe, fifigita oyongo
Ganso: wankala
Frijole: guandi, nkita lumbe
Garabato: mombala
Frijoles colorados: guandu
mayonda lele
guai,tualengo
mandenso
Gata de magi: bumba
Fruta: machafio
Gordo: buamato
Fruta bomba: machafio
kisondo
Guerra: mulonga,
Hinchado: mabimbi
gongomakarira
Hoja: difue, kuku, nkanda
Guitarra: lambrile matoko,
sansimatoko
Hacer: kuila
Hospital: kuanso, kumanso
Hacha: krengo, bele
Hoy: kuangui, guaki
Harina: diba, ndiba
Hoyo: kuko
Henbra: nkendo, nketa
Hues: matari pemba, mfansi,
Hermana: mpangui yakala
yeso
Hermano: mpangui
Hermosa: bolota
Huevo: lele, mankima nsuso
Hernia: mulungua
Humanidad: bantu
Hierbas: bikanda
Humo: disi
Hierro: songe, nsonga
Iglesia: munanso nkisi,
Hija: moana, guandin
Hijo: munanfuto, munanu,
kunanso
Ignorer: Dialamenso
munana
Incienso: mpolo nsambi
Hilo: babuso
Jorobado: guatekama
yamboaki
Joven: matoko, baleke,
Infierno: lurian bansa
muleke
kariempemba, yenda
kumbansa
Iniciacion: mpangui sama,
Inteligencia: ntu
Justicia: dundalonga,
fuambata, nfuambata
Jutia: ngunche, kumbe, nfuku
Labor: kebula
Ladrar: mufe
Lagrimas: masosi
futu guankala
Laguna: mungane monsa,
Jicotea: nkufo, guru, fuko,
tuale lango
sarakunseko
Jimaguas: basimba kalulu
Largo: mboriyandi
masa
Lavar: sankumali, sukula
Jimagu: mpansa
Leche: magonde, nsunka
,tango dilanso
Lunes: nsala
Levanter: sangula
Levantate: sikama
LLenar: kumbre
Loco: fuati
Loma: sumulongo
Loro: nkusu
Magia: kimpa
Lucero: tetemboa, kimango
Mentiroso: bambunguei
bomboma, kimbamba
Mesa: brandiku
Mal: ari, nguame, kombo
samba
matojo
Martes: nkando
Muerte: malala
Matar: bonda
Mayombe: mayombe
Mayor: tata ngango, tata nkisi
Medicina: bilongo
nkula, bakula
Muje: dimba, nketo
Mundo: bemba, panguila,
npanguila
Mentira: bamboo
Mundo: ntoto
Nadir: guanbinda
Nombre: lusina
Nosotros: tute
matako, nfembe
Nudo: nkango, gango
Naranja: balala, muamba,
nbegfo
Negocio: mbembo
cinco-ifumo / seis-isabami /
siete-isubuare, ocho-inona,
nueve-fua, diez-kumi
No: nani, ko
Ocho: inona
Oidos: mato
Oigo: mo wa
Pan: mbolo
Oir: kuto, sikiri mato ,nkuto
Pantaln: mbati, lele makate
Ojos: mensu, mato
sambulam
Pellejo: kanda
Pensando: bosando
munganga
Preso: nena luande
Prohibido: nlongo
kimpenso
Pronto: tuimini
Piedra rayo: nkita simpungo
Prostituta: nkuna nwako,
Pimiento: ndungo, Tuzla
Piojo: tatu
Pia: miengue
Planta: nsiama, kongue
Pltano: makondo
Plumas: nkanda, mukanda
Poco: kukako, mune yole
Podrido: nfua
mbisi labana
Prueba: walenga
Puente: masa lamba
Puerco: misunguru
Puerta: munelando
Rabo: sila, biokoncila
Raz: bugule
Rana: sire
Raton: ntongo
Roto: kitutu
Sbado: wengue
Recoger: kuabilanga
Sabe: bika
Redondo: kuyerere
Regresar: lurie
Sabio: nfumo
Relo: ntiele
Resguardo: Maputo
Retrato: dimbo
Saliva: mete
Sangre: menga
Rico: mbongo
Santo: mpungo
Rincon: kasuako
Rion: mbanga
Saya: lelepum
Seor: mpangui
Romper: diboa
Silencio: mambe
Tierra: ntoto
Tigre: ngo
Tijera: nsama
Tirar: takula
Sombrero: musumbo
Tiro: munduko
Sube: banda
Tocar: takalunga
Suelo: ntore
Todos: lumbo
Toma: ntuala
Tomar: tambula
Tonto: soe
mputo
Tormento: mbula
Taro: mbinga
Trabajar: banga, nsikila
Taza: ponda
Tranquilo: yeka
Techo: lulia
Trece: kumiyate
Tela: kangu
Tren: nkumbre
Templo: nso
Tristeza: kikenda
Tener: simbanka
Tropezar: munantansila
Tiempo: mbu, tango malanda
Trueno: kuankila
Uno: yasi
Ua: kiala
Uva: mamputo
Vientre: munaluza
Vago: salantuwa
Valiente: yen
Vira: bilula
Valla: kuenda
Virar: biringuer
Visita: sensa
Vaso: nchuta
Vivir: buriri
Vela: muenda
Volar: kakuisa
Velorio: tambi
Vos: ndinga
Yerba: nfita
Vender: ntuenda
Yerbas: musanga
Venga: mbanga
Verdad: mambianga
Verde: mbi
Verraco: guangangulo