PANEVROPSKI UNIVERZITET APERION

Fakultet Zdravstvene Njege

Raunarske mree
Seminarski rad

Nastavni predmet: Informatika i raunarske tehnologije

Predmetni nastavnik:
Student:

2014.

Sadraj:
1. UVOD ................................................................................................................................................. 2
2. OSNOVE I POJMOVI VEZANI ZA RAUNARSKE MREE ....................................................... 4
2.1. OSI MODEL ................................................................................................................................ 5
2.2. INTERNET MODEL (TCP/IP).................................................................................................... 6
2.3. PODJELA RAUNARSKIH MREA ........................................................................................ 7
2.3.1. PAN (Personal area network) ................................................................................................ 9
2.3.2. LAN (Local Area Network) .................................................................................................. 9
2.3.3. Ethernet ............................................................................................................................... 10
2.3.4. Wireless fidelti (Wi-Fi) ...................................................................................................... 11
3. Zakljuak ........................................................................................................................................... 12
4. LITERATURA ................................................................................................................................. 13

1. UVOD
U ovom seminarskom radu u govoriti o generalnom opisu raunarskih mrea, pojmu,
svrsi i podjelama u savremenom sistemu raunarskih mrea a osvrnuu se i na neke poetke i
tehnologije koje sada pripadaju raunarskoj istoriji.
Tokom XX vijeka kljune tehnologije su bile sakupljanje, procesiranje i distribucija
informacija. Osnovni elementi razvoja u tom periodu su instalacija telefonske mree irom
svijeta, pronalazak radija i televizije, raanje i poseban razvoj raunarske industrije te
lansiranje komunikacionih satelita. Iako je raunarska industrija relativno mlada u poreenju
sa ostalim industrijskim granama, raunari su veoma napredovali u kratkom vremenksom
periodu. U poetku su raunarski sistemi bili visoko centralizovani, obino u okviru jedne
velike sobe. Spajanje raunara i komunikacija imala je veliki uticaj na naine na koji su
raunarski sistemi organizovani. Stari model jednog raunara koji opsluuje sve potrebe
organizacije zamjenjen je velikim brojem odvojenih, ali povezanih raunara koji objavljuju
posao. Ovi sistemi se zovu raunarske mree.
U dananje vrijeme raunarske mree zauzimaju jedno vrlo vano mjesto u naim
ivotima. Nekima to ak predstavlja osnovni i jedini izvor prihoda a nekima nain ivota.
Zamasliti svijet bez interneta je, najprostije reeno, nezamislivo. Raunarske mree su danas
postale nezamjenljiv dio svakodnevnog ivota pojedinaca a i drutva u cjelini.

2. OSNOVE I POJMOVI VEZANI ZA RAUNARSKE MREE

U ranim fazama razvoja raunarskih mrea veinu raunarskih sistema su inili Unix
mainframe raunari sa prikljuenim korisnikim terminalima. Iako su korisniki terminali bili
povezani komunikacionim kanalima sa mainframe-om takva mrea se ne moe smatrati u
punom smislu rei raunarskom, pre svega zbog nedostatka raunske moi terminala - veza
izmeu terminala i mainframe-a. Prvobitna mrea je imala za zadatak prenos korisnikih
instrukcija do mainframe-a i rezultata obrade do terminala. U takvoj situaciji je ekskluzivno
pravo na razvoj hardvera, softvera i komunikacionih kanala uglavnom imao samo jedan
proizvoa koji je svoja reenja drao zatvorenim za ostale proizvoae. Komunikacija
izmeu reenja razliitih proizvoaa je najee je bila nemogua usled nekompatibilnost
izmeu hardverskih interfejsa i formata podataka.
Pad cijene raunarske moi preko sve jeftinijih tehnologija za razvoj mikroprocesora i
raunarske opreme doveo je do pojavljivanja veeg broja proizvoaa raunarskih sistema.
Takav razvoj je omoguio decentralizaciju raunarske moi koja je ukazala na potrebu za
kompleksnijom komunikacijom izmeu radnih stanica. Takoe, postojanje veeg broja
proizvoaa ublailo je razliitost i nekompatibilnost njihovih reenja a ubrzo se uvidjela i
potreba za univerzalnim komunikacionim standardima. Krajem 70-ih godina dvadesetog veka
oglasila i Internacionalna Organizacija za Standardizaciju (ISO) razvijanjem modela za
komunikaciju izmeu raznorodnih sistema. Model je objavljen 1984. godine i nazvan je Open
System Interconnection Basic Reference Model ili, skraeno, OSI model.
Dva najea spominjana modela raunarskih mrea su spomenuti OSI model te tzv. TCP/IP
odnosno IP grupa protokola.

2.1. OSI MODEL

Open Systems Interconnection Reference Model (OSI model) je razvijen 1984. godine
od strane ISO organizacije. lako je OSI model formalni standard danas se u praksi ee
koristi jedostavniji de facto standard - Internet model (TCP/IP).

OSI model definie sedam slojeva:

1. Fiziki sloj ( engl. physical layer)

2. Sloj veze podataka( engl .data link layer )
3. Mreni sloj ( engl. network layer )
4. Transportni sloj ( engl. transport layer )
5. Sloj sesije ( engl. session layer )
6. Sloj prezentacije ( engl. presentation layer )
7. Sloj aplikacije ( engl. application layer )

Slika 1. OSI model

2.2. INTERNET MODEL (TCP/IP)

Nasuprot OSI modelu koji je formalno standardizovan Internet model (TCP/IP) je
defacto standard. Ovaj model je razvijan za potrebe Interneta i jednostavniji je od OSI
modela. Jednostavnost ovog modela se ogleda u apstraktnom gledanju na najvia tri sloja OSI
modela tako da Internet model propisuje samo sloj aplikacije naspram slojeva aplikacije,
prezentacije i sesije kod OSI modela. Takoe, usled nedostatka formalne standardizacije
Internet modela u nekim izvorima se ovaj model definie sa 5 a u nekim sa 4 sloja. Dananje
implementacije mrenog softvera uglavnom koriste Internet model.

Slika 2. Kako funkcionie TCP/IP

2.3. PODJELA RAUNARSKIH MREA

Nad raunarskim mreama u cjelini, nije mogue izvriti jednostavnu podjelu na
jedne ili druge. Osnovni razlog tome je njihova kompleksnost. Vremenom, Raunarske
mree su na sebi svojstven nain evoluirale i na zahtjev krajnjih korisnika dostigle vrlo visok
nivo promijena. Raunarske mree se iz tog razloga neprestano razvijaju. Ukoliko bi se, ipak,
odluili da izvrimo kategorizaciju raunarskih mrea, mogli bi to da uradimo po vie
kriterijuma.
Raunarske mree, gledano prema medijumu koji koristi za prenos podataka, dijele se na:
1. kablirane mree
2. beine mree
Prema topologiji mree, razlikuju se tri osnovne topologije:
7

1. Bus network (magistrala)

2. Star network (zvijezda)
3. Ring network (prsten)
Vremenska postojanost dijeli mree na:
1. fiksne
2. privremene
Po arhitekturi :
1. Host-based
2. Klijent-server
3. Peer-to-peer
Prema prostoru u okviru koga se rasprostiru, mree mogu biti:
1.
2.
3.
4.
5.

Personal Area Network (PAN)

Local Area Network (LAN)
Metropolitan Area Network (MAN)
Wide Area Network (WAN)
Global Network (Internet)

Razdaljina izmeu
sistema

Sistemi se nalaze

Primer

1m

Na istom kvadratnom metru

Lina mrea

10 m
100 m
1 km
10 km
100 km
1000 km
10 000 km

U istoj prostoriji
U istoj zgradi
Na istom org.podruju
U istom gradu
U istoj dravi
Na istom kontinentu
Na istoj planeti

Lokalna mrea
Gradska Mrea
Regionalne mree
Internet

Tabela br. 1 Klasifikacija mrea prema prostoru

2.3.1. PAN (Personal area network)

Slika 3. PAN mrea

Personal Area Network je ograniena na samo nekoliko metara razdaljine. Najee se

radi o komunikaciji izmeu manjih ureaja sa raunarom ili izmeu samih raunara koji su
blizu jedan drugome.Ove mree najee nalazimo u sobama, kampusima ili manjim
ustanovama. Najei oblik komunikacije u ovim mreama je preko raunarskih sabirnica
kao to su USB ili FireWire, dok imamo i beine mree (WPAN) gdje se komunikacija
najee odvija preko Bluetooth ili IrDA standarda.

2.3.2. LAN (Local Area Network)

Slika 4. LAN

LAN (local area network) su privatne mree unutar jedne zgrade ili jednog
organizacionog podruja raspona do 5 km .Koriste se za povezivanje lini raunara i radnih
stranica u kancelarijama i pogonima firme radi zajednikog koritenja resursa (npr.tampaa)
i razmenu informacija.

2.3.3. Ethernet

Slika 5. Ethernet

Ethernet je sredinom 1970-ih godina razvila Korporacija Xerox, a 1979. godine

Digital Equipment Corporation (DEC) i Intel su ujedinili snage sa Xerox-om da bi
standardizovali sistem. Prva specifikacija ove tri kompanije zvala se "Plava knjiga za
Ethernet" i bila je objavljena 1980. godine, poznata takodje kao "Standard DIX", prema
poetnim slovima saradnikih firmi. To je bio sistem brzine 10 Megabita u sekundi koji je
koristio veliku "kimu" od koaksijalnog kabla koja bi ila kroz zgradu, sa odvojcima od
manjeg koaksijalnog kabla u intervalima od 2,5 metara za povezivanje radnih stanica. Veliki
koaksijalni kabl - obino ute boje - postao je poznat kao "Debeli Ethernet" ili 10Base5.
Znaenje ove nomenklature je u sledeem: "10" se odnosi na brzinu (10 Megabita u sekundi),

10

"Base" na injenicu da je to sistem sa osnovnim opsegom, a "5" je skraenica za maksimalnu

duinu kabla od 500 metara.

2.3.4. Wireless fidelti (Wi-Fi)

Slika 6. Wi-Fi

Wi-Fi, Wireless-Fidelity (IEEE 802.11) je beina mrea gdje se podaci imeu dva ili
vie raunara prenose pomou radio frekvencija (RF) i odgovarajuih antenna. Prva beina
mrea razvijena je 1971.godine na Univerzitetu na Havajima, radi povezivanja raunara sa 4
ostrva bez koritenja telefonskih linija. Medjutim, beino umreavanje ulo je u svijet
personalnih raunara osamdesetih godina prolog vijeka. Neke od prvih beinih mrea
uopte nisu koristile radio talase, ve su poivale na infracrvenim primopredajnicima.

11

Slika 7. Beina mrea

3. Zakljuak
U svijetu u kome vlada haos ,u kome se vode ratovi za nejasne ciljeve informacione
tehnologije su za kratko razdoblje od nekih 50 godina doivele nezapamen rast i napredak
te su sigurno jedina grana nauke koja se moe pohvaliti tako brzim razvojem koji ne gubi
na svome usponu ak to vie ubrzava kako vrijeme odmie. Nesumljivo je da su mreni
sistemi kao sastavni dio informacionih tehnologija u potpunosti promijenile nain pristupu
i obradi informacija. I ne samo to mrene tehnologije su uspjele da pomjere prostor i
vrijeme bre i jae od bilo koje druge inovacije ili otkria. Osim direknog uticaja na
svjetsku ekonomiju ne smije se zanemariti ni njen socijalni uticaj na ljudsko drutvo koji je
globalizovan pojavom interneta koji je ako nita bar virtuleno izbrisao granice i tako
omoguio obinim ljudima odlazak u svet nepresunog izvora informacija .
Meutim, kako vrijeme odmie polako poinje i da se nazire negativni uticaj
globalnog umreavanja. Privatnost je misaona imenica za sve one koji koriste internet,
omladina se sve vie okree virtuelnom svijetu drutvenih mrea i sve manje se koriste
direktnom komunikacijom, otvara se prostor za irenje mnogih sociolokih anomalija koje su
razvojem interneta dobile neku drugu dimenziju itd. Sve ove anomalije se ipak ne mogu
porediti sa prednostima koje su u nae ivote unijele raunarske mree.

12

4. LITERATURA
[1] Mladen Veinovic, A. Jevremovic, UVOD U RAUNARSKE MREE Univerzitet Singidunum,
Beograd 2005.
[2] Tanenbaum Endrues. RAUNARSKE MREE, Mikro knjiga 2005.
[3] Hebreken Joe, OSNOVE UMREAVANJA, Mikro knjiga 2002.
[4] http://www.billslater.com/internet/ (03.01.2014.)
[5] http://www.washington.edu/lst/help/computing_fundamentals/networking/osi (03.01.2014.)

13