You are on page 1of 22

-

tabov@math.bas.bg
. ,
. 12

, / Velichi,
.
1.
. .
(fol. 151r3)
; .
;
1
2

.
3
,
,
, :
(.. /
) ,
( , 2/1994 . 34
)
, 4.
..
() 5, :
, ,
, , , ..
[] .

,
-
6. -
.

.
1

. : . . . , . 379.
, . 587.
3
, . , 1966, . 76; ,2/1994, . 11.
4
, . . . , 2001, . 84.
5
, 1680 . (Du Cange. Familiae augustae
Byzantinae, I, 174-175.), . ,
12 . (, . . , 1970 (
), . 564-569. - 70- 12 .; . -,
. . . . ., 2009, . 40-41.).
(, . Op. cit., p. 564-569.
: . -. . , 2000, 3, . 21-49; .
. . , . 50-65
6
, . Op. cit. p. 84.
2

7
, , -, 1961 .,
8.

. 1.
(VIX .).
. 9.
, ,
,
10.
, 11,
,
,

( -). . 1969 .,
12 (. . 1).
13, 14, 15,
16, 17 . .
. , .
, ,

, . . . .
, , V (1927-1928), . 219-334.
8
, . . Actes du XII congres international
detudes byzantine a Ochride, 10-16 Settembre 1961. Tome II. Belgrade, 1963, pp. 189-195. :
, . . : .
1050 . . . , , 1966, . 291-305.
9
, . . , , 1971, . 223.
http://www.promacedonia.org/da/index.html
10
Gautier, Paul. Clment dOhrid, vque de Dragvista. Revue des tudes byzantines. 22 (1964) 199-214.
11
Dujcev, Ivan. Dragvista-Dragovitia. Revue des tudes byzantines. 22 (1964), 215-221.
12
, .
. - . 1100 .
1969, . 146-157.
13
, . . : . Op. cit., p. 53-77.
14
, . ? , 13/1983, 29-41.
15
, . . , 40 (1984), 1, 102-103.
Iliev, I. La mission de Clement dOchrid dans les terres sud-ouest de la Bulgarie medievale. Etudes Historiques 13/1985,
62-64. , . . , ,
. , /1996, 3, . 22-27.
16
, . . , 25 916 .
. , 25 1998 ; , . .
, . , 22 2002 .
17
, . Op. cit., p. 83-89.

/ ,
18.
2.


, . ,
.
. ,
,
, ,
. ; ,
, 19.
, .
20. . . ,
. XXIV ,
. , :
, .
, , 21.
. /
. , ,
, ,
22. ,
, ,
.23 ,
, .
. ,

- .
: Via Egnatia
, ( ) (
). 1
( ) ,
/,
.
18

, . . Op. cit., p. 86-87.


. . . , , , 1898, . XXIV
.
20
Jagi, V. Entstehungsgeschichte der kirchenslavischen Sprache. Berlin, Weidmannsche Buchhandlung, 1913, p. 115.
21
, . . : . Op. cit., p. 53-77.
22
, . 62.
23
, , Op. cit., p. 318.
19

V.
:
, - ,
, ,
, , (. . )
.24
? ( ),
, . , -
, "",
"", "", "" "";

25,
26 ( ).

() ().
, :


.
,

.

.
3.
,
, , ,
. -
: 12 ,
,
. .
1) , 1570 .
. 27
; ,
.
. 2.
(Velichi)). , , (Velicista).
(Clisura),
(CANINA), (Coliza), (Caminiza) (Cameniza).
24

. . . . , , 1955 . . 74.
. : . ,
, Palaeobulgarica, XXXI, 2007, 2, 49-61.
26
, . , Linz, 2007.
27
Abraham Ortelius. Theatrum Orbis Therrarum. Antverp, 1570.
25

. 2. , 1570 .28
2) , 1595 .

. 3. , 1595 .29
28

Graeciae Universae Secundum Hodiernum Situm Neoterica descriptio. . (Iacobo Castaldo


Pedemontano). Abraham Ortelius, Op. cit.

. 3 (Velicista),
(Velichi).
(Coliza).
3) , 1600

. 4.
, 1600 .30
. ,
. 4, . -
, .
(Velichi) e / (Vodisa),
(Velicista, Janna ), (Caminiza)
(Coliza).
4). , 1601 .
(. 4)
Theatrum Orbis Therrarum, 1601 .
.
, . 5 , ,
. ,
( ,
1601 .). , ;
.
: ,
, .

29

Graecia. : Gerard Mercator Rupelmundanus. Atlas sive cosmographicae meditationes de fabrica mundi et fabricati
figura.Duisburgi Clivorum, MCXCV.
30
Graeciae Universae Secundum Hodiernum Situm Neoterica descriptio. . (Iacobo Castaldo
Pedemontano). : Matthias Quad. Geographisch Handtbuch : Jn welchem die gelegenheit der vornembsten
Lantschafften des gantzen Erdtbodems in zwej vnd achtzig in kupffer geschnittenen Taffeln furgebildt. Mit beybefgter
notwendiger Beschreibung vnd auslegung derselben. Bussemechers, Cologne [Kln], 1600. References: Zacharakis, C.
1872; Meurer, P.H. (Cologne) Qua 44. .
http://www.raremaps.com/gallery/detail/22851/Graeciae_Universae_Secundum_Hodiernum_Situm_Neoterica_Descripti
o/Quad.html

. 5. 31 () ()
( ) Theatrum Orbis Therrarum,
(Giovanni Battista Vrients) 1601 .
5) , , . 1620 .
, , . 1620
.32, -
1595 . (Velichi)
(Velicista), (Coliza), (Choniza), (Clisura)
(Gomeniza), (CANINA).
6) , 1628 .

. 6. ,
1628 .33
31

Graecia. http://www.raremaps.com/gallery/detail/19743/Graecia/Ortelius-Vrients.html
Macedonia Epirus et Achaia. Reference: Zacharakis, C. 1448.
http://www.raremaps.com/gallery/detail/24438/Macedonia_Epirus_et_Achaia/Mercator.html : Gerard Mercator
Rupelmundanus. Atlas sive cosmographicae meditationes de fabrica mundi et fabricati figura.
33
Europa / das ein Drittheil der Erden / nach gelegenheit unserer zeit beschrieben. : Sebastian Mnster. Cosmographia,
Das ist Beschreibung der ganzen Welt. Basel, 1628.
32

(. 6) . 1621 .
: (Velichi)
(Athen). ,
, (Valona).
, ( )
-
.
7) , . 1650 .

. 7. ,
34, 1650 .
(. 7)
: ,
(Bonditium hod Vodiza).
, Bonditium Vodiza.
8) , . 1656 .
, . 1656 .35,
- , ,
34

Epirus hodie vulgo Albania Autore I. Laurenbergio. : Willem Janszoon, Joan Blaeu. Theatrum orbis terrarum, sive,
Atlas novus. c. 1650.
35
Grece Moderne ou Partie Meridionale De La Turquie En L'Europe. Nicolas Sanson, Paris, 1656. References:
Zacharakis 1862.
http://www.raremaps.com/gallery/detail/24455/Grece_Moderne_ou_Partie_Meridionale_De_La_Turquie_En_LEurope/S
anson.html

- 5). (CANINA), (Velichi)


(Velicista), (Coliza) .
9) , . , 1658 .
-
, V-V . ,
. 9. Velichi ()
Vodiza ().

. 8. ,
, 1658 .36
10) - . , 1680 .
- . , , 168037
Velichi () Vodiza ().
11) .
. , 1684 .

.

36

Macedonia, Epirus et Achaia. G. Blaeu excudit. : Toonneel des Aerdrycx oft Nieuwe Atlas, uytgegeven door Wilhelm
en Joan Blaev. Derde Deel. Amsterdam, by Joan Blav. MDCLVIII.
http://www.leidenarchief.nl/home/collecties/verhalen/bladeren-door-blaeu/blaeu . www.swaen.com/antique-mapof.php?id=7378 ; http://www.raremaps.com/gallery/detail/25508/Macedonia_Epirus_et_Achaia/Blaeu.html
37
Exactissima Totius Archipelagi nec non Graeciae Tabula in qua Omnes Subjacentes Regiones et Insulae distincte
ostenduntur par Nicolaum Visscher. http://www.vintage-maps.com/en/Antique-Maps/Europe/Greece:::1_5_38:2.html
(Antique Maps, Atlases and Books http://www.vintage-maps.com/ )

, 1684
. . ; . 9.

. 9.
. . , 1684 .38

Velicista, Canina, Velichi Dragoniza M[onte].
-.
, : n (Dragoniza) v
(Dragoviza). v () v ()
: v n .
( ) Dragoviza Dragoniza
.
:
Tepelaza, Choniza, Gomeniza, Donorigniza, Coliza, Olica, Velirica, Donacitca.
12) , . 1745 .

, : (. 10)
Mont Dragoniza.
.
38

Macedonia Epiro Livadia Albania E Ianna Divise nelle sue partie principali . . . Giacomo Cantelli da Vignola Giacomo Giovanni Rossi, 1684.
http://www.raremaps.com/gallery/detail/1734RB/Macedonia_Epiro_Livadia_Albania_E_Ianna_Divise_nelle_sue_partie
_principali/Cantelli%20da%20Vignola-Rossi.html

10

. 10. , . 1745 .39


4. Velichi, Velicista Dragoniza -
, ,
,
. / :
Velichi, Velicista Dragoniza. - ,

.
Dragoniza :
- .
, ,
. V-V
,
.

. 11. Pantalia Pautalia


40.

39

Carte de la Grece dresse sur un grand nombre de memoires. Amsterdam c. 1745.


. : Atlas Nouveau, Contenant Toutes Les Parties Du Monde, Ou sont exactement Remarques les Empires,
Monarchies, Royaumes, Etats, Republiques &c. Par Guillaume de l'Isle. Premier Gographe de sa Majest. A
Amsterdam, Chez Jean Covens & Corneille Mortier, sur le Vygendam. References: Koeman C&M 6; Tooley, Mapping
of America p. 4-11; NMM 227, 228.
40
: Imperium Orientale sive Antiquitates
Constantinopolitanae in quator partes distributae: Quae ex variis scriptorum Graecorum operibis. Opera & Studia
Domni Anselmi Banduri Ragusani, Presbiteri ac Monachi Benedictini e Congregatione Melitensi.Venetiis, Ex
Typographia Bartholomaei Javarina, MDCCXXIX, p. 30.

11

(Dragoviza) (v) (n)


Dragoniza.

u n

: u n .
( 1729 . 1893 .) . 11 .
12. /Pautalia Pantalia;
. 12.
( . . 13;)
( ) Dragouiza Dragoniza .
, Dragoniza
Dragouiza .

. 12. ( . 11)
41.

. 13.
42.
(Velichi) ,
, ..
- . -
41

: Imperium Orientale sive Antiquitates


Constantinopolitanae in quator partes distributae: Quae ex variis scriptorum Graecorum operibis. Opera & Studia
Domni Anselmi Banduri Ragusani, Presbiteri ac Monachi Benedictini e Congregatione Melitensi.Venetiis, Ex
Typographia Bartholomaei Javarina, MDCCXXIX. p. 30; Hieroclis Synecdemvs; accedvnt fragmenta apvd
Constantinvm Porphyrogennetvm servata et nomina vrbivm mvtata; recensvit Avgvstvs Bvrckhardt. Lipsiae, In aedibus
B. G. Tevbneri, MDCCCXCIII., p. 14.
42
Imperium Orientale sive Antiquitates. Op. cit. p. 30.

12

. ,
( )
.
- , (Velicista)
. - .
,
, /,
.
. 2, 3, 4 9 ,
, ,
( ) .
- / ,
, 70-80 ., - .
5.
(379 .) (
) . (Pannonia Prima, Pannonia Secunda,
Pannonia Ripariensis, Dalmatia, Noricum Primum Noricum Secundum)
; (Macedonia, Thessalia, Epirus Vetus, Achaia,
Epirus Nova, Crete, Praevalitana, Dacia Mediterranea Dardania)
, .43
( )
,
, .
44, 45, 46 47.48
,
49, .
(. -).
,
,
(491-518), -
, , , ,

50.
. ,
1730 . , -
. . 14
, -
V-V .
(Epirus Nova) (Epirus Vetus). (
43

The Church in Greece before the Schism (52-1054). In: Greece.Catholic Encyclopedia.
http://www.newadvent.org/cathen/06735a.htm
44
Lequien. Oriens Christianus. T. I, T. II. Paris, 1740. T. I, pp. 351-662.
45
Lequien. Op. cit. T. I, pp. 663-1090.
46
Lequien. Op. cit. T. I, pp. 1091-1246.
47
Lequien. Op. cit. T. II, pp. 1-26.
48
The Church in Greece before the Schism (52-1054). In: Greece.Catholic Encyclopedia. Op. cit.
49
Lequien. Op. cit. T. II, pp. 1-318.
50
The Church in Greece before the Schism (52-1054). In: Greece.Catholic Encyclopedia. Op. cit.

13

), ,
,
.

. 14. Antiquorum Illyrici Orientalis Episcopatum


Geographica Descriptio . , . 1730 .51
,
, Anchiasmum ( Onchisimus),
Phoenices, Dodona, Buthrotus, Adrianople ( ), Photica, Euroea (Euroia), Corcyra ( -
), Aetus, Ioannina (), Leucas, Achelous.52
. 14:
Nicopolis Nicopolis
Adrianople Hadrianopolis
Phoenices Phoenica
Anchiasmum Anciasmus Anchiania
Buthrotus Buthrotu
Dodona Dodona
51

Antiquorum Illyrici Orientalis Episcopatum Geographica Descriptio. Autore N. Sanson. Amstelodami. Apud J.
Covens & C. Mortier. 1730 .
52
The Church in Greece before the Schism (52-1054). In: Greece.Catholic Encyclopedia. Op. cit.

14

Photica Photica
,
( )
. , ,

( Via Egnatia / )
( ) .
6.
,
. ,
. - , V-V
.
,
(. 8) Antiquorum Illyrici Orientalis Episcopatum Geographica Descriptio .
(. 14) , , ..
.
,
. , ?
7.
?
; . . :
Modern discussion of the speech of the ancient Macedonians began in 1808, when F. G.
Sturz published a small book entitled De dialecto macedonica liber (Leipzig 1808), intended to be a
scientific enquiry into the position of Macedonian within Greek. However, after the publication of
O. Mllers work ber die Wohnsitz, die Abstammung und die ltere Geschichte des makedonischen
Volks (Berlin 1825), the discussion evolved into an acrimonious controversy -- initially scientific but
soon political about the Greek or non-Greek nature of this tongue.
,
.
, .53

, ,
. :
Two questions still raise serious contention:
a) How should be explained this sporadic presence in Macedonian glosses and proper names of the
signs of voiced stops (, , ) instead of the corresponding originally aspirate unvoiced ones
(, , ) of the other Greek dialects?
b) What is 54
, -, ,
(, , )
(, , ) ?

53

Hatzopoulos, M. Le macdonien: nouvelles donnes et thories nouvelles. VI (Thessalonique


1999) 225-39; The speech of the ancient Macedonians, in the light of recent epigraphic discoveries. VI International
Symposion on Ancient Macedonia, 1999. http://macedonia-evidence.org/macedonian-tongue.html
54
.

15

. 15. , ,
.
.
, , :
55(. . 15). 56. .
: ,
57.
. ,

58
.
. 59 /
(, , ) (, , ) ( ), (
), . , :
1) , , , , ,
, , , ;
2) , xandos, stadmos;
3) , , .
4) .

60.
, Photica
61;
Photica Bonditium, .. ,
, (. 7).
8.
, -
.
55

Stephanus. De Urbibus. Amstelodami 1678, p. 162.


Kalleris, J. Les anciens Macedoniens. Athenes, 1988, p. 422.
57
pour , pour pour . Ibid., p. 431.
58
Casson, S. Macedonia, Thace and Illyria. Their relations to Greece from the earliest times down to times down to time
of Philip son of Amyntas. Oxford, 1926, p. 275.
59
Hatzopoulos, M. Op. cit. . Woodard, R. The Ancient Languages of Europe. Cambridge University Press , 2008.
60
These names presenting a voiced consonant, rendered by a beta, formed according to the rules of Greek, and the
Greek etymology of which was beyond doubt, convinced me that the explanation of the phenomenon should be sought
within that language. Hatzopoulos, M. Op. cit.
61

, .. - , ;
.
56

16

. 16. 377 .
.
. .
, , [Epirus Vetus]
[Epirus Nova]. [Carolus a Sancto Paulo]
. 1 , . 2 . 3
[Phoenicia]. 4 . 5 . 6 . 7 . 8 [Photica]. 9
[Cephalenia]. 10 .62 (. 16). ,
, 40-50 (65-80 )63.
,
10 , -.64
-
,
.

, 65.
11
( . 17 . 18 7).
66.


; . 18 7. ,
.
?

62

Joseph Bingham. The Antiquities of the Christian Church. Vol. 1. James Moyes, London, p. 377.
Ibid. p. 377.
64
Ibid. p. 377.
65
Hieroclis Synecdemvs; accedvnt fragmenta apvd Constantinvm Porphyrogennetvm servata et nomina vrbivm mvtata;
recensvit Avgvstvs Bvrckhardt. Lipsiae, In aedibus B. G. Tevbneri, MDCCCXCIII.
66
, . . 2 . . 1913.
63

17

. 17.
1893 .67

. 18.
1893 .68

. 19. ( )
69.
67

Hieroclis Synecdemvs, op. cit., p. 12.


Hieroclis Synecdemvs, op. cit., p. 13.
69
Imperium Orientale sive Antiquitates. Op. cit. p. 29.
68

18

, 12
1729 .
70. (. 19)
, (. 20) Thraconesus.
, (. 19 . 20).

. 20. ( )
.71

. ,
. 21. 6 ;
, . ,
.

. 21.
1893 .72
, !
, / nsos =
. - /
70

Imperium Orientale sive Antiquitates. Op. cit. p. 30


Imperium Orientale sive Antiquitates. Op. cit. p. 29.
72
Hieroclis Synecdemvs, op. cit., p. 13.
71

19

Thraconesus (. 19 20)
(. 18).
, (
- . 73 . 74 )
/ Thraconesus , ..
. Vodisa (=
Vodiza) (. 4).
,
/.
,
,
, . .
,
,
/.
,
,

( . 21,
. 22).

. 22. . 21.
9. /
75,
,
,
:
1 , 76,
,

:
(.. /
) ,
( ,2/1994 . 34
) .
. 77; ,
, -
.

73

Kalleris, J. Op. cit.


Hatzopoulos, M. Op. cit.
75
, . Op. cit. p. 76; ,2/1994, . 11.
76
.
77
, . Op. cit.
74

20

,
= .

/ , . (
. 78):
(
) .
( ),
.79
- ( , ?).
- ( ?)
(/ -?) (. 7).
, :
, . ,
() ,
().
( )
.
. 23 Morauia vulgo Muray
.

. 23. 450 Scotiae Regnum


1595 . 80 Morauia vulgo Muray .
/ /
(?)
,
.
/
/.
10.
- ,
( )
/
.
,
2:
78

, . , I, . 27.
, . Op. cit. p. 160. . . , ., I, . 27.
80
Scotiae Regnum. : Gerard Mercator Rupelmundanus. Atlas sive cosmographicae meditationes de fabrica mundi et
fabricati figura.Duisburgi Clivorum, MCXCV.
79

21

. ,
;
. / ;
. ,
Via Egnatia ( ),

, , ;
V. ,

; ,
, .

, , :
, . , 2,
,

.
-
.
;
.
;
- , .
. ..
861 . ,
, .

,
, , ,
. , ,
, , ,
;
81.

, -
.

?

- .
11.

.

81

, Bulgaria / /
, .

22

You might also like