Deterdenti

Pored sapuna i deterdenti se mogu koristiti kao

sredstva za pranje, jer i oni imaju slino djelovanje kao i
sapuni. To su sintetika sredstva za pranje, koji
smanjuju povrinski napon i pomau moenje i
emulgiranje, skidaju neistou i stvaraju pjenu. Materije
sa ovim spomenutim osobinama ne spadaju u grupu
sapuna i nazivaju se deterdenti ( od latinske rijei
detergere istiti ). Karakteristika deterdenata je da
sniava povrinski napon izmeu tenosti i zraka ili
vrstog tijela, izmeu dvije tenosti itd. uslijed ega
dolazi do namakanja.. Voda s deterdentom lake moi
tkaninu nego ista voda.
Prvi sintetiko proizvodi potiu iz 1860. g. Po kemijskom
sastavu to su bila sulfidna ulja, koja su dobivena
djelovanjem sumporne kiseline na ricinusovo ulje.
Meutim, tek 1930. g. moe se smatrati godinom u kojoj
poinje razvitak i proizvodnja deterdenata, s obzirom
da je onda proizvedena nova povrinski aktivna
materija, tako da proizvodnja deterdenata raste,
naroito za vrijeme drugog svjetskog rata, zbog
oskudice u mastima i uljima. To je bilo sasvim
razumljivo jer su se deterdenti proizvodili od znatno
jeftinijih sirovina.
Deterdent treba imati slijedee osobine: 1) da se dobro
moi, 2) da prodire i odvaja prljavtinu sa povrine i da
je suspendira, tako da se ona moe mehaniki
odstraniti. Deterdenti su po kemijskom sastavu obino
soli natrija i organskih sulfokiselina, sa opom formulom
RCH2SO2ONa gdje je R alifatini ili aromatini radikal,
a koji se odlikuje velikim afinitetom prema masnoama
sa kojima se vezuje, dok je ostatak CH2SO2ONa sam
deterdent.

Deterdenti se dobivaju na vie naina, pa se i

meusobno razlikuju po kemijskom sastavu i nainu
dobivanja.
1. Metoda po Reedu obuhvaa dobivanje deterdenata
tipa mersolata sulfuriranjem
RH + SO2 + Cl2 = RSO2 + HCl
Gdje je R parafinski ostatak s ravnim nizom. Reakcija
se ubrzava djelovanjem ultraljubiastih zraka. Ukoliko
se u jedinjenju RSO2Cl klor zamijeni hidroksidnom
grupom (OH) dobiva se jedinjenje tipa RSO2OH.
Daljnjom zamjenom vodikovog atoma u hidroksilnoj
grupi natrijem (Na) dobiva se odgovarajua natrijeva sol
RSO2ONa, koja se naziva mersolat. Karakteristika ovih
jedinjenja je da se ponaaju kao kvalitetna sredstva za
pranje i to i u tvrdoj vodi, bez mirisa su i upotrebljavaju
se za pranje ambalae u kojoj se pakuju ivotne
namirnice.