Professional Documents
Culture Documents
Tieu Luan Ly Thuyet Nhan Dang
Tieu Luan Ly Thuyet Nhan Dang
I HC NNG
TRNG CNG LI
60.48.01
Nng - Nm 2013
M U
1. L do chn ti
Vi s pht trin nhanh chng ca cc loi my mc hin i
nh my nh s, my quay phim k thut s, my vi tnh, th
lng thng tin con ngi thu c di dng hnh nh l kh ln.
X l nh l mt trong nhng lnh vc ngy cng c ph bin
trong i sng x hi. Khng ch dng li vic x l nhng vt
nhe, ti ch v phc hi cc nh c, ngy nay cc k phng php
x l nh mang li nhng tin b vt bc nh nhn dng vn tay,
nhn dng khun mt, nhn dng i tng khi n kt hp vi lnh
vc tr tu nhn to.
Bn cnh , vn an ninh bo mt ang c yu cu khc
khe ti mi quc gia trn th gii. Cc h thng xc nh, nhn dng
con ngi c ra i vi tin cy cao. Mt trong nhng bi ton
nhn dng con ngi c quan tm nht hin nay l nhn dng
qua khun mt.
C hai phng php nhn dng ph bin hin nay l nhn
dng da trn c trng ca cc phn t trn khun mt nh bin i
Sng Wavelet (Gabor Wavelet) v Mng Nron (Neural Network),
Support Vector Machine (SVN), v nhn dng da trn xt tng
th ton khun mt nh phng php Phn tch thnh phn chnh
(Principal Component Analysis PCA) phng php Phn tch s
khc bit tuyn tnh (Linear Discriminant Analysis LDA), phng
php Phn tch c im vng (Local Feature Analysis LFA).
Nhn dng khun mt dng Eigenfaces v mng Nron mang li
hiu qu nhn dng cao bi n hot ng n nh v c tnh thch
2
nghi cao khi d liu u vo thay i nhiu. l l do ti chn
ti: Nhn dng khun mt s ng phng php bin i Eigenfaces
v Mng Nron.
2. Mc tiu v nhim v
Mc tiu nghin cu:
- Nghin cu phng php trch rt c trng Eigenfaces.
- Nghin cu phng php nhn dng bng mng Nron.
- p dng thnh cng 2 phng php trn vo vic nhn
dng khun mt.
Nhim v chnh ca ti:
- Nghin cu tng quan v nhn dng khun mt.
- Nghin cu cc phng php nhn dng bng mng Nron,
Eigenfaces
- p dng nhng phng php trn vo thc t trong vic
nhn dng khun mt.
3. i tng v phm vi nghin cu
i tng nghin cu bao gm:
- L thuyt v nhn dng khun mt.
- Cc vn lin quan n cc phng php nhn dng
khun mt.
- Phng php nhn dng khun mt bng mng Nron v
Eigenfaces.
3
Phm vi nghin cu:
- D liu c x l l file nh tnh vi nh c chp vi
gc nghin khng ng k (khng qu 10).
- nh c chp trong iu kin nh sng bnh thng
(khng chp ngc sng, chp bng my k thut s).
4. Phng php nghin cu
Phng php ti liu:
- Tm hiu cch lp trnh vi Matlab.
- Tm hiu tng quan v bi ton nhn dng khun mt.
- Tm hiu cc phng php nhn dng khun mt.
- Tm hiu phng phng php trch rt c trng
Eigenfaces..
- Tm hiu phng php nhn dng bng mng Nron.
Phng php thc nghim:
- Tin hnh phn tch v ci t: thut ton pht hin khung
mt PCA, mng Nron, kt hp Eigenfaces v mng Nron.
- So snh v nh gi kt qu t c.
5. ngha khoa hc v thc tin ca ti
ngha khoa hc:
- Nghin cu vic nhn dng khun mt.
- Nghin cu v phng php nhn dng khun mt
Eigenfaces v mng Nron trong vic nhn dng khun mt.
4
- ng dng thnh cng cc phng php x l nh vo thc
t.
- To tin cho nhng nghin cu tip theo trong tng lai.
ngha thc tin:
- Cung cp cc thut ton h tr cho cc thit b pht hin v
nhn dng khun mt ngi.
- Gip gim gi thnh cho cng tc bo v v bo mt.
- To tin cho vic xy dng c s d liu nhn dng
khch hng mt cch t ng thng qua khun mt.
6. B cc ca lun vn
Ni dung ca lun vn c chia thnh cc phn nh sau:
M u
Chng 1: Tng quan v x l nh: Chng ny gii thiu
tng quan v cc k thut s l nh s, cc khng gian mu RGB,
HSV, CIE,
Chng 2: Cc phng php nhn dng khun mt: Chng
ny trnh by cc phng php nhn dng khun mt ph bin hin
nay nh Eigenfaces, mng Nron, SVM, M hnh Markov n,
Chng 3: Nhn dng khun mt s dng Eigenfaces v
mng Nron: Chng ny trnh by h thng v phng php nhn
dng khun mt c thc hin trong ti.
Kt lun v hng pht trin
Ph lc
Phn on nh
Biu din v m t
Tin x l nh
C s tri thc
Min
vn
Nhn dng
v ni suy
nh
Thu nhn nh
Kt
lun
1.3. X L MC THP
1.3.1. Thu nhn nh
1.3.2. Tin x l nh
1.4. X L MC TRUNG
1.4.1. Phn on nh
1.4.2. Biu din nh
1.5. X L MC CAO
1.6. C S TRI THC
1.7. CC KHNG GIAN MU V NH MU
1.7.1. nh mu trong x l nh s
1.7.2. Khng gian mu RGB
1.7.3. Khng gian mu HSV
1.7.4. Khng gian mu CIE
1.8. X L HNH THI HC TRN NH NH PHN
1.8.1. Khi nhim c bn
1.8.2. Php co v gin nh nh phn
1.8.3. Php ng v m nh nh phn
8
hc t tp cc mu hun luyn. V bn cht hc chnh l qu trnh
hiu chnh trng s lin kt gia cc nron
2.2.1. Gii thiu v mng Nron nhn to
2.2.2. M hnh mng Nron
a. Cc kiu m hnh mng Nron
T kt hp
Kt hp khc kiu
Kin trc truyn thng
b. Perceptron
c. Mng hc
Hc c gim st
Hc tng cng
Hc khng gim st
d. Hm mc tiu
e. Hm sigmoid
f. Mng nhiu tng truyn thng
2.3. M HNH MARKOV N
Andrei A Markov (1895-1922) a ra mt m hnh dng
m hnh ho chui cc s kin m xc sut ca s kin thi im
hin ti c lin quan n s xut hin ca s kin thi im trc
. M hnh c gi l chui Markov
9
2.3.1. Gii thiu m hnh Markov n (HMM)
a. M hnh Markov
b. M hnh Markov n
2.3.2. Nhn dng khun mt bng m hnh Markov n
2.3.3. u im v hn ch
2.4. SUPPORT VECTOR MACHINE (SVM)
SVM l phng php nhn dng do Vladimir N. Vapnik
xut nm 1995. SVM l phng php nhn dng da trn l thuyt
hc thng k ngy cng c s dng ph bin trong nhiu lnh vc,
c bit l lnh vc phn loi mu v nhn dng mu. ng thi c
nhiu tnh nng u vit so vi cc phng php c in khc: d
dng x l, x l vi tnh n nh cao trn d liu phc tp, c th c
s chiu ln v quan trng hn c l kh nng x l tng qut.
2.4.1. S lt l thuyt SVM
a. SVM tuyn tnh
b. SVM phi tuyn tnh
2.4.2. Nhn dng mt ngi vi SVM
2.4.3. u im v hn ch
10
Tin x l
Trch rt c trng
11
- u vo: nh c chun ha.
- u ra: vector c trng ca nh u vo.
Qu trnh trch rt c trng c th hin qua lu sau:
Tp nh hc
Chun ha ma trn nh
Trunh bnh cc nh
Khi trch
chn c trng
Ma trn nh so vi nh
trung bnh
Tnh cc Eigenfaces
Eigenfaces
nh u
Chiu ln khng
gian Eigenfaces
Vector c trng
12
c tnh nh sau:
(3.1)
(3.2)
Theo t mt nh
ca
v chun
13
Php chun ha ma trn nh c thc hin theo cng thc
sau:
(3.3)
nh u vo
nh sau chun ha
, mi nh c kch thc
.
(3.4)
Trung bnh
14
tm vector ring
, tc l:
15
Nhn 2 v vi ma trn
vy
ta c
ca ma trn
c kch thc
, ma trn
l vector ring tm c ca
. Lc , vector ring
. Gi s
ca ma
trn C cn tm l:
16
3.2. NHN DNG KHUN MT BNG MNG NRON
3.2.1. Cu hnh mng
Ta khi to mng Nron ban u vi cc thng s nh sau:
u vo mng l cc vector c trng c trch rt bng phng
php Eigenfaces, 80 nron u vo, 25 nron lp n, 4 nron lp
u ra, s dng hm truyn log-sig cc nron ca c hai lp mng,
chn tc hc lr = 0.01, dng phng php dc gradient tnh
li, chn gi tr li mse = 1e-10. Ngoi ra cc trng s v h s phn
cc c khi to ngu nghin trc khi hun luyn mng.
3.2.2. Qu trnh hun luyn mng
Mng Nron chng ta hun luyn l mng Nron truyn
thng, s dng thut ton loan truyn ngc.
3.3. KT QU V PHN TCH
3.3.1. C s d liu
C s d liu cho ti ton c ly t tp nh Faces94. Tp d
liu gm c 3060 nh ca 153 ngi, mi ngi c 20 nh khc
nhau. Cc nh c chp t mt khon cch c nh, v cc i
tng c chp mu lun ni chuyn trong sut qu trnh chp.
nh trong b d liu c kch thc 180x200, nn xanh. D liu ta
chn hun luyn v kim tra nh sau:
- Chn ra 4 tp d liu gm: Tp 1 (80 nh), Tp 2 (160
nh), Tp 3 (320 nh), Tp 4 (400 nh).
- Trong mi tp, mt ngi chn 20 nh khc nhau. 16 nh
a vo hun luyn v 4 nh a vo tp kim tra.
17
3.3.2. Giao din chng trnh
18
19
20
21
22
S liu ca Bng 3.1 c ly t thc nghim trn Tp 2 (160
nh) ca b d liu, ta thy s nron trong lp n bng 25 th s cho
hiu sut nhn dng cao nht. Khi d liu u vo khng i, s
nron trong lp n qu nhiu cng gy ta kh khn cho vic hc ca
mng (cu trc phc tp, d liu t,...) lm cho t l nhn dng thp.
Ta chn s nron lp n theo phng php thc nghim, v mi bi
ton khc nhau s c s nron lp n khc nhau cho hiu sut nhn
dng cao nht. Theo kt qu trn ta s chn s nron lp n l 25 cho
cc ln hc ca mng Nron.
Mi ln hun luyn mng Nron cc trng s c khi to
ngu nhin, nn s cho cc kt qu khc nhau mi ln hun luyn.
Vi mi tp d liu, ta cho hun luyn nhiu ln ri ly kt qu trung
bnh v kt qu hun luyn cao nht a vo Bng 3.2
Bng 3.2: Hiu sut nhn dng ca mng Nron
Tp d liu kim
Hiu sut (%)
tra
Trung bnh
Ln nht
Tp 1
99.99
100
Tp 2
99.94
100
Tp 3
99.21
100
Tp 4
98.89
100
Bng 3.3: Hiu sut nhn dng bng cc phng php khc nhau
Phng php
Hiu sut nhn dng (%)
Waveletface+k NN
Curveletface+k NN
Discriminant Waveletface+k NN
Discriminant Waveletface MLP
Discriminant Waveletface NFP
Eigenface NN
94.5
95.5
95.5
93.9
96.9
98.9
23
Kt qu trn c thc hin t b d liu Faces94, Mi ngi
chn 20 nh, 12 nh hun luyn v 8 nh kim tra.
T bng trn ta thy c hiu sut nhn dng ca Eigeinface
kt hp vi mng Nron cao hn hn cc phng php sng Wavelet
kt hp vi mng Nron.
24
KT LUN
ti xy dng h thng nhn dng khun mt dng
phng php Eigenfaces kt hp vi mng Nron, phng php ny
c hiu sut nhn dng cao v n nh hn hn cc phng php
sng Wavelet. Mt u im na c th thy qua cc kt qu l d
lng thng tin vo mng nhng kt qu nhn dng vn cao hn.
thu c kt qu nhn dng vi chnh xc cao hn cn ti u hn
na cu trc v cc thng s mng, iu ny i hi thi gian th
nghim v hun luyn mng lu hn.
Mng Nron l mng c tnh linh hot nn ta c th p dng
n khng ch cho nhn dng khun mt, m cn ng dng cho nhn
dng vn tay, iu b. y chnh l mt u th ca mng Nron m
nhng thut ton khc kh c c.
Tuy nhin kt qu nhn dng ta thu c nm trong nhng
iu kin c th. Vic ng dng h thng vo thc t s gp nhng
vn thch thc hin nay nh cc thng s ca mi trng, cht
lng nh thu c... y l mt hng pht trin ca ti a
h thng vo cc ng dng thc t nh qun l nhn vin, qun l an
ninh, kim sot ra vo.