NHNG IM MI CA B LUT T TNG DN S V THM QUYN GII

QUYT DN S CA TA N NHN DN
TS.Bi Th Huyn
Ging vin Khoa Php lut Dn s- i hc Lut H Ni
Thm quyn gii quyt cc v vic ca Ta n l quyn xem xt, gii quyt cc v vic
v quyn hn ra cc quyt nh khi xem xt gii quyt cc v vic theo th tc t tng dn
s ca Ta n. Vic xc nh mt cch khoa hc v hp l thm quyn dn s ca Ta n
trnh c s chng cho trong vic thc hin nhim v gia Ta n vi cc c quan nh
nc, gia cc Ta n vi nhau v xc nh cc iu kin cn thit bo m cho Ta n thc
hin tt chc nng nhim v ca mnh, t bo v tt nht quyn v li ch hp php ca cc
c nhn, c quan, t chc.
khc phc nhng hn ch, bt cp ca B lut TTDS nm 2004 (gi tt l BLTTDS)
v thc hin Ngh quyt Ngh quyt s 49-NQ/TW ca B Chnh tr ngy 02/6/2005 v Chin
lc ci cch t php n nm 2020 nhm: Tip tc hon thin th tc t tng dn sto
iu kin thun li cho ngi dn tip cn cng l, ngy 29/3/2011, Quc hi thng qua
Lut sa i, b sung mt s iu ca BLTTDS (gi tt l BLTTDS sa i, b sung), trong
c nhng quy nh v thm quyn dn s ca Ta n. BLTTDS sa i b sung c nhng sa
i quan trng v thm quyn theo loi vic; thm quyn theo cp v thm quyn theo lnh th
v thm quyn ca Ta n theo s la chn ca nguyn n, ngi yu cu.
V c bn, thm quyn gii quyt cc tranh chp, yu cu dn s quy nh t iu 25
n iu 36 BLTTDS nm 2004 c gi nguyn. BLTTDS sa i, b sung sa i , b
sung 4 iu lut lin quan n thm quyn theo loi vic, gm: sa i, b sung iu 25 v nhng
tranh chp v dn s thuc thm quyn gii quyt ca To n; sa i, b sung iu 26 v nhng
yu cu v dn s thuc thm quyn gii quyt ca To n; sa i, b sung iu 31 v nhng
tranh chp v lao ng thuc thm quyn gii quyt ca To n; b sung iu 32a v thm
quyn ca Ta n i vi quyt nh c bit ca c quan, t chc, sa i, b sung iu 33 v
thm quyn ca To n nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh; b sung iu 35 v
thm quyn ca Ta n theo lnh th; b sung iu 36 v thm quyn ca Ta n theo s la chn
ca nguyn n, ngi yu cu. Di y, tc giae trnh by c th cc ni dung c sa i b
sung nh sau:
Th nht, BLTTDS sa i, b sung sa khon 7 iu 25 Tranh chp v quyn s
dng t v ti sn gn lin vi t theo quy nh ca php lut v t ai thnh Tranh
chp v quyn s dng t, v ti sn gn lin vi t theo quy nh ca php lut v t ai.
1

Sa i ny l cn thit, p ng yu cu ca thc tin xt x, trnh cch hiu v p dng my

mc iu lut, bi c nhng trng hp ng s ch tranh chp v quyn s dng t, nhng
c trng hp ng s li ch tranh chp v ti sn gn lin vi t theo quy nh ca php
lut v t ai.
Th hai, BLTTDS sa i, b sung b sung cc quy nh v thm quyn i vi
Tranh chp lin quan n yu cu tuyn b vn bn cng chng v hiu (khon 9 iu 25
BLTTDS sa i, b sung) v Yu cu tuyn b vn bn cng chng v hiu (khon 6 iu
26 iu 25 BLTTDS sa i, b sung ).
C th thy, vic b sung ny l cn thit nhm khc phc nhng quy nh mu thun
ca BLTTDS so vi cc vn bn php lut khc. Theo iu 45 ca Lut Cng chng, Cng
chng vin, ngi yu cu cng chng, ngi lm chng, ngi c quyn, li ch lin quan,
c quan nh nc c thm quyn c quyn ngh To n tuyn b vn bn cng chng v
hiu khi c cn c cho rng vic cng chng c vi phm php lut. Vic cng chng b coi l
c vi phm php lut khi c vi phm v thm quyn, th tc cng chng. i vi trng hp
cng chng khng vi phm php lut nhng ngi yu cu cng chng c hnh vi gi mo
giy t, hp ng gi mo m Cng chng vin khng bit c th theo quy nh ca B lut
Dn s, vn bn cng chng ny vn b coi l v hiu. Nh vy, c th thy BLTTDS sa i,
b sung quy nh m rng c i vi vic xem xt trng hp cng chng khng vi phm
php lut nhng ngi yu cu cng chng lm giy t gi, hp ng gi mo (vn bn cng
chng v hiu) thuc thm quyn gii quyt ca Ta n. Thc t hin nay, c rt nhiu trng
hp cc bn yu cu cng chng hp ng y quyn che giu giao dch bt ng sn vi
nhiu mc ch khc nhau. V vy, quy nh ny nhm p ng yu cu ca thc tin.
Theo khon 1 iu 33 BLTTDS sa i, b sung th tranh chp lin quan n yu cu
tuyn b vn bn cng chng v hiu v yu cu tuyn b vn bn cng chng v hiu u thuc
thm quyn xt x s thm ca Ta n nhn dn cp huyn. i vi tranh chp lin quan n yu
cu tuyn b vn bn cng chng v hiu vic xc nh thm quyn theo lnh th c thc hin
theo iu 35 BLTTDS. i vi yu cu tuyn b vn bn cng chng v hiu th To n ni
Phng cng chng, Vn phng cng chng thc hin vic cng chng c tr s c thm
quyn gii quyt (im m khon 2 iu 35 BLTTDS sa i, b sung). Bn cnh , ngi
yu cu tuyn b vn bn cng chng v hiu c th yu cu To n ni mnh c tr, lm vic,
c tr s hoc ni c ti sn ca ngi b yu cu gii quyt (im b khon 2 iu 36
BLTTDS sa i, b sung).

Th ba, BLTTDS sa i, b sung b sung cc quy nh v thm quyn i vi

Tranh chp lin quan n ti sn b cng ch thi hnh n theo quy nh ca php lut v
thi hnh n dn s (khon 10 iu 25) vYu cu xc nh quyn s hu, quyn s dng ti
sn; phn chia ti sn chung thi hnh n theo quy nh ca php lut v thi hnh n dn
s (khon 7 iu 26) thuc thm quyn gii quyt ca To n.
Thc cht, y l tranh chp v quyn s hu ti sn. Song y l trng hp c th,
pht sinh trong qu trnh thi hnh n dn s. Theo , ch th khi kin v thi hn khi kin
c nhng c th khc so vi cc trng hp tranh chp quyn s hu thng thng. Theo
iu 74 Lut Thi hnh n dn s: Trc khi cng ch i vi ti sn thuc s hu chung
ca ngi phi thi hnh n vi ngi khc, k c quyn s dng t, Chp hnh vin phi
thng bo cho ch s hu chung bit vic cng ch. Ch s hu chung c quyn khi kin
yu cu To n xc nh phn s hu ca h i vi ti sn chung. Trong thi hn 30 ngy, k
t ngy nhn c thng bo, nu ch s hu chung khng khi kin th ngi c thi hnh
n hoc Chp hnh vin c quyn yu cu To n xc nh phn s hu ca ngi phi thi
hnh n trong khi ti sn chung bo m thi hnh n.
i vi ti sn thuc quyn s hu chung ca v, chng th Chp hnh vin xc nh
phn s hu ca v, chng theo quy nh ca php lut v hn nhn v gia nh v thng bo
cho v, chng bit. Trng hp v hoc chng khng ng th c quyn khi kin yu cu
To n phn chia ti sn chung trong thi hn 30 ngy, k t ngy phn s hu c Chp
hnh vin xc nh. Ht thi hn trn, ng s khng khi kin th Chp hnh vin tin hnh
x l ti sn v thanh ton li cho v hoc chng ca ngi phi thi hnh n gi tr phn ti
sn thuc quyn s hu ca h.
iu 75 Lut Thi hnh n dn s quy nh: Trng hp cng ch i vi ti sn ca
ngi phi thi hnh n m c tranh chp vi ngi khc th Chp hnh vin tin hnh cng
ch v yu cu ng s, ngi c tranh chp khi kin ti To n hoc ngh c quan c
thm quyn gii quyt. Chp hnh vin x l ti sn k bin theo quyt nh ca To n, c
quan c thm quyn.
Nh vy, theo Lut Thi hnh n dn s, ch s hu chung, cc bn tranh chp, Chp
hnh vin c quyn khi kin, yu cu Ta n xc nh phn s hu ca ngi phi THA
trong khi ti sn chung bo m m thi hnh n. Quy nh ny nhm to iu kin cho
Chp hnh vin xc nh c ti sn ca ngi phi thi hnh n trong khi ti sn chung vi
ngi khc hoc t chc thi hnh n trong trng hp ti sn ca ngi phi thi hnh n l ti
sn thuc s hu chung vi ngi khc nhng cc ch s hu chung khng khi kin.Tuy
nhin, B lut TTDS nm 2004 li khng quy nh cho Chp hnh vin c quyn khi kin v
3

n dn s. Do , trn thc t quyn khi kin, yu cu Ta n xc nh phn ti sn trong cc

trng hp trn ca Chp hnh vin khng c cc Ta n chp nhn. y l im mu
thun gia Lut Thi hnh n dn s v B lut TTDS v ch th c quyn khi kin, yu cu
xc nh quyn s hu, quyn s dng ti sn; phn chia ti sn chung thi hnh n v n
dn s. Do , m bo tnh thng nht gia B lut TTDS v Lut Thi hnh n dn s,
gp phn gii quyt tnh trng ng s c tnh gy kh khn, ko di vic thi hnh n, gim
thiu n tn ng, B lut TTDS sa i, b sung b sung thm hai loi vic ny thuc
thm quyn ca Ta n.
Theo khon 1 iu 33 BLTTDS sa i, b sung th tranh chp lin quan n ti sn
b cng ch thi hnh n theo quy nh ca php lut v thi hnh n dn s thuc thm
quyn xt x s thm ca Ta n nhn dn cp huyn v vic xc nh thm quyn theo lnh th
c thc hin theo iu 35 BLTTDS. Song, yu cu xc nh quyn s hu, quyn s dng
ti sn; phn chia ti sn chung thi hnh n theo quy nh ca php lut v thi hnh n dn
s li thuc thm quyn xt x s thm ca Ta n nhn dn cp tnh v theo iu 33 BLTTDS
sa i, b sung loi vic ny khng thuc thm quyn xt x s thm ca Ta n nhn dn
cp huyn. To n ni C quan thi hnh n c thm quyn thi hnh n c tr s hoc ni c ti
sn lin quan n vic thi hnh n c thm quyn gii quyt yu cu xc nh quyn s hu,
quyn s dng ti sn, phn chia ti sn chung thi hnh n theo quy nh ca php lut
(im n khon 2 iu 35 BLTTDS sa i, b sung). Bn cnh , ngi yu cu xc nh
quyn s hu, quyn s dng ti sn; phn chia ti sn chung thi hnh n c th yu cu
To n ni mnh c tr, lm vic, c tr s hoc ni c ti sn ca ngi b yu cu gii quyt
(im b khon 2 iu 36 BLTTDS sa i, b sung).
Th t, BLTTDS sa i, b sung b sung cc quy nh v thm quyn i vi Tranh
chp v kt qu bn u gi ti sn, thanh ton ph tn ng k mua ti sn bn u gi theo
quy nh ca php lut v thi hnh n dn s
Theo quy nh ca Lut Thi hnh n dn s, ti sn k bin s c x l bng mt trong
ba phng thc: Giao ti sn k bin cho ngi c thi hnh n; bn u gi v bn khng
qua th tc u gi. Trong trng hp, ti sn k bin c x l bng phng thc bn u
gi th trc khi m cuc bn u gi 01 ngy lm vic, ngi phi thi hnh n c quyn nhn
li ti sn nu np tin thi hnh n v thanh ton cc chi ph thc t, hp l pht sinh t
vic cng ch thi hnh n, t chc bn u gi. Ngi phi thi hnh n c trch nhim hon
tr ph tn thc t, hp l cho ngi ng k mua ti sn. Mc ph tn do cc bn tho thun;
nu khng tho thun c th yu cu To n gii quyt (khon 5 iu 105 Lut Thi hnh n
dn s). Trong trng hp khng ng vi kt qu bn u gi, ng s, Chp hnh vin
4

c quyn khi kin yu cu To n gii quyt tranh chp v kt qu bn u gi ti sn (iu

102 Lut Thi hnh n dn s). Do , m bo tnh thng nht gia B lut TTDS v Lut
Thi hnh n dn s, B lut TTDS sa i, b sung b sung thm hai loi vic ny thuc
thm quyn ca Ta n.
Theo khon 1 iu 33 BLTTDS sa i, b sung th hai loi tranh chp ny u thuc
thm quyn xt x s thm ca Ta n nhn dn cp huyn v vic xc nh thm quyn theo lnh
th c thc hin theo iu 35 BLTTDS.
Th t, BLTTDS sa i, b sung b sung cc quy nh v thm quyn i vi tranh
chp lao ng.
i vi tranh chp lao ng c nhn, theo im khon 1 iu 31 BLTTDS nm 2004
th Ta n c thm quyn gii quyt tranh chp v bi thng thit hi gia ngi lao ng vi
doanh nghip xut khu lao ng. Tuy nhin, ph hp vi im khon 2 iu 166 Lut
sa i, b sung mt s iu ca B lut Lao ng ca Quc hi ngy 29/11/2006, im
khon 1 iu 31 BLTTDS sa i, b sung quy nh Ta n c thm quyn gii quyt
tranh chp v bi thng thit hi gia ngi lao ng vi doanh nghip, t chc s nghip
a ngi lao ng i lm vic nc ngoi theo hp ng.
i vi tranh chp lao ng tp th, khon 2 iu 31 BLTTDS nm 2004 quy nh Ta
n c thm quyn gii quyt: Tranh chp lao ng tp th gia tp th lao ng vi ngi s
dng lao ng c Hi ng trng ti lao ng tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii
quyt m tp th lao ng hoc ngi s dng lao ng khng ng vi quyt nh ca Hi
ng trng ti lao ng, bao gm:a) V quyn v li ch lin quan n vic lm, tin lng,
thu nhp v cc iu kin lao ng khc; b) V vic thc hin tho c lao ng tp th; c) V
quyn thnh lp, gia nhp, hot ng cng on.
Tuy nhin, theo iu 157 Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut Lao ng nm
2006 th tranh chp lao ng bao gm tranh chp lao ng tp th v quyn v tranh chp lao
ng tp th v li ch. Trong , tranh chp lao ng tp th v quyn l tranh chp v vic
thc hin cc quy nh ca php lut lao ng, tho c lao ng tp th, ni quy lao ng
c ng k vi c quan nh nc c thm quyn hoc cc quy ch, tho thun hp php
khc doanh nghip m tp th lao ng cho rng ngi s dng lao ng vi phm. Tranh
chp lao ng tp th v li ch l tranh chp v vic tp th lao ng yu cu xc lp cc iu
kin lao ng mi so vi quy nh ca php lut lao ng, tho c lao ng tp th, ni quy
lao ng c ng k vi c quan nh nc c thm quyn hoc cc quy ch, tho thun
hp php khc doanh nghip trong qu trnh thng lng gia tp th lao ng vi ngi
s dng lao ng.
5

Mt khc, theo cc iu t 168 n 170b Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut

Lao ng nm 2006 quy nh i vi tranh chp lao ng tp th v quyn, sau khi Hi ng
ho gii lao ng c s hoc ho gii vin lao ng ho gii khng thnh hoc ht thi hn gii
quyt theo quy nh ti khon 1 iu 165a ca Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut
Lao ng nm 2006 m Hi ng ho gii lao ng c s hoc ho gii vin lao ng khng
tin hnh ho gii th mi bn tranh chp c quyn yu cu Ch tch U ban nhn dn cp huyn
gii quyt. Sau khi Ch tch U ban nhn dn cp huyn gii quyt m hai bn vn cn
tranh chp hoc ht thi hn gii quyt quy nh m Ch tch U ban nhn dn cp huyn
khng gii quyt th mi bn c quyn yu cu To n nhn dn gii quyt. i vi tranh chp
lao ng v li ch th trong trng hp ho gii khng thnh hoc ht thi hn gii quyt m
Hi ng ho gii lao ng c s hoc ho gii vin lao ng khng tin hnh ho gii th mi
bn tranh chp c quyn yu cu Hi ng trng ti lao ng gii quyt. Trng hp Hi ng
trng ti lao ng ho gii khng thnh hoc ht thi hn gii quyt quy nh m Hi ng
trng ti lao ng khng tin hnh ho gii th tp th lao ng c quyn tin hnh cc th tc
nh cng.
Do , ph hp vi cc quy nh ca B lut Lao ng, khon 2 iu 31 BLTTDS
sa i, b sung khng lit k c th cc tranh chp lao ng tp th thuc thm quyn gii
quyt ca Ta n v quy nh Ta n c thm quyn gii quyt: Tranh chp lao ng tp th
v quyn gia tp th lao ng vi ngi s dng lao ng theo quy nh ca php lut v lao
ng c Ch tch y ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh gii quyt
m tp th lao ng hoc ngi s dng lao ng khng ng vi quyt nh ca Ch tch
y ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh hoc qu thi hn m Ch tch y
ban nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh khng gii quyt.
Th nm, B lut TTDS sa i b sung b sung thm quyn ca To n i vi
quyt nh c bit ca c quan, t chc.
C th thy, iu 12 Php lnh Th tc gii quyt cc v n dn s nm 1989 c quy
nh ny, tuy nhin sut 15 nm t khi ban hnh, t nm 1989 cho n khi ban hnh BLTTDS
hon ton khng c mt trng hp no Ta n trong khi xt x cc v n dn s ra nhng
bn n hy nhng quyt nh sai tri.
Trong qu trnh sa i, b sung BLTTDS, y l vn c nhiu kin khc nhau1.
C kin ngh gi nguyn quy nh ca BLTTDS hin hnh, khng quy nh Ta n c
thm quyn hy quyt nh tri php lut ca c quan, t chc. Tuy nhin, y ban thng v

XemB nt ngh pth olu nt ih itr

ngQu ch ingy22/3/2011.

Quc hi cho rng: Thc tin thi hnh BLTTDS cho thy trong qu trnh xt x v n dn s,
c nhng quyt nh tri php lut ca c quan, t chc lin quan n v n, nu quy nh Ta
n ch c quyn kin ngh hy b nh BLTTDS hin hnh th To n gp rt nhiu vng mc
khi gii quyt cc v n dn s. V vy, y ban thng v Quc hi cho rng cn thit phi
sa i quy nh trn nhm bo m quyn v li ch hp php ca cc bn ng s v tho
g nhng vng mc trong hot ng xt x ca Ta n thi gian qua. Bn cnh , a s cc
kin cho rng, trong qu trnh Ta n gii quyt v vic dn s c nhng v n Ta n phi
xem xt quyt nh tri php lut ca c quan, t chc lin quan n v vic m Ta n ang
gii quyt. Nhng quyt nh ny do cc c quan, t chc cc cp khc nhau ban hnh.
bo m s thng nht vi quy nh ca Lut T tng hnh chnh v thm quyn ca mi cp
Ta n trong vic hy quyt nh hnh chnh tri php lut ca cc c quan hnh chnh, th
BLTTDS cng cn phi quy nh thm quyn ring ca Ta n cp huyn v Ta n cp tnh
i vi quyt nh tri php lut ca c quan, t chc cc cp. Do vy, trng hp v vic dn
s do Ta n cp huyn th l gii quyt c quyt nh tri php lut cn phi hy m quyt
nh theo quy nh ti iu 30 ca Lut t tng hnh chnh thuc thm quyn gii quyt
ca Ta n cp tnh th Ta n cp huyn chuyn h s v vic dn s cho Ta n cp tnh
gii quyt2.
Do , iu 32a BLTTDS sa i, b sung b sung quy nh: 1. Khi gii quyt v
vic dn s, To n c quyn hy quyt nh c bit r rng tri php lut ca c quan, t
chc, ngi c thm quyn ca c quan, t chc xm phm quyn, li ch hp php ca
ng s trong v vic dn s m To n c nhim v gii quyt. Trong trng hp ny, c
quan, t chc, ngi c thm quyn ca c quan, t chc c quyn v ngha v tham gia t
tng.
2. Trng hp v vic dn s c lin quan n quyt nh c bit b yu cu hy quy nh ti
khon 1 iu ny, th quyt nh c bit c To n xem xt trong cng v vic dn s. Thm
quyn ca cp To n gii quyt v vic dn s c xc nh theo quy nh ti iu 29 v
iu 30 ca Lut T tng hnh chnh.

Bocos 726/BCUBTVQH12ngy28/3/2011c a ybanth

Lu ts a i,b sungm ts i uc aBLTTDS.

ngv Qu ch iv gi itrnh,ti pthu,ch nhlD th o