Professional Documents
Culture Documents
Kullanm hakk,
ideYAPI Ltd. ti. ile yaplan anlamalar dorultusunda kazanlr. Programa ait dokmanlarn (el kitab,
CD, disket vb.) izinsiz olarak kopyalanmas, oaltlmas, oklu lisans anlamalar dnda, birden fazla
bilgisayarda kullanlmas yasaktr. Bu kitabn ierii haberli/habersiz yalnz ideYAPI Ltd. ti. Tarafndan
deitirilebilir. Bu kitap, Microsoft Word 2010 ile hazrlanmtr.
Kitapta kullanlan, Windows ve Microsoft Word, Microsoft Corporation isim ve ticari markalardr.
Bu kitabn basm hakk, 5846 sayl Fikir Ve Sanat Eserleri Koruma Kanunu'nca gvence altna
alnmtr.
Austos 2013 (Ver 7.020)
ideYAPI BLGSAYAR DESTEKL TASARIM
MHENDSLK DANIMANLIK TAAH. LTD. T.
www.idecad.com.tr
Haim can Cad. Tuta Plaza No :7
Kat : 12 D: 19 16220
Osmangazi/BURSA
Tel
Faks
: (0 224) 220 67 17
: (0 224) 223 13 71
: (0212) 220 55 00
: (0212) 210 53 00
NDEKLER
Blm 1 Balarken ____________________________________________________________________ 1
Programn altrlmas ve lk Ekran ______________________________________________________ 1
Kullanc Etkileimi ____________________________________________________________________ 1
Ara yz ____________________________________________________________________________ 1
Men ______________________________________________________________________________ 2
Toolbarlar ve konlar __________________________________________________________________ 3
Ksa Yollar __________________________________________________________________________ 3
Bilgi Satr ___________________________________________________________________________ 5
Obje Bilgilerininin Gsterilmesi __________________________________________________________ 6
Mesaj Satr _________________________________________________________________________ 6
Diyaloglar __________________________________________________________________________ 7
Pencereler __________________________________________________________________________ 7
Kat Pencereleri ______________________________________________________________________ 7
Grn, Perspektif ve Aksonometrik Perspektif Pencereleri __________________________________ 9
Kesit ve Grn Pencereleri __________________________________________________________ 15
2B Pencereler ______________________________________________________________________ 19
allan Pencereyi Deitirmek (Pencere Semek) _________________________________________ 20
Blm 2 Programn zelletirilmesi ____________________________________________________ 23
Toolbar , Men zelletirme ve Ksa Yol Tanmlama ________________________________________
Obje Niteliklerinin zelletirilmesi ______________________________________________________
Genel Ayarlar ______________________________________________________________________
Grnt Konfigrasyonu ______________________________________________________________
23
25
26
30
31
35
37
38
38
40
44
45
46
47
50
51
56
57
62
63
65
67
indekiler
Objelerin Katlardaki Grnrl _______________________________________________________ 70
Obje Kontur izimi __________________________________________________________________ 72
Statik le Uyumlu Yap _________________________________________________________________ 73
Yapy Dndr ______________________________________________________________________ 74
Blm 4 izim Teknikleri ______________________________________________________________ 75
Obje Yardmc Toolbarlar _____________________________________________________________ 75
Obje Ayarlar Diyaloglar ______________________________________________________________ 75
Geometri kon Destei _______________________________________________________________ 77
Mimari Plan-Kalp Plan _______________________________________________________________ 78
Vazgeme Metotlar __________________________________________________________________ 79
mleler ___________________________________________________________________________ 80
Blm 5 Destek Komutlar ____________________________________________________________ 83
Dik Metodu ________________________________________________________________________ 83
Dik Referans _______________________________________________________________________ 84
Paralel Referans _____________________________________________________________________ 84
En Yakn Nokta _____________________________________________________________________ 85
Orta Nokta ________________________________________________________________________ 86
Lokal Nokta Tanmla _________________________________________________________________ 86
Lokal Koordinat Sistemi Tanmla ________________________________________________________ 86
Obje Bul ___________________________________________________________________________ 87
Planda Bul _________________________________________________________________________ 87
Perspektifte Bul _____________________________________________________________________ 87
Nesne Ekle _________________________________________________________________________ 88
Blm 6 ideCAD Statik Objeleri ________________________________________________________ 89
Aks _______________________________________________________________________________ 89
Kolon ____________________________________________________________________________ 101
Kolon Bal _______________________________________________________________________ 136
Kiri _____________________________________________________________________________ 141
Perdeler __________________________________________________________________________ 172
Deme __________________________________________________________________________ 196
Deme Kenar ____________________________________________________________________ 246
Radye Deme _____________________________________________________________________ 250
Kazk Temel _______________________________________________________________________ 272
Tekil Temel _______________________________________________________________________ 278
Srekli Temel ______________________________________________________________________ 289
Ba Kirii _________________________________________________________________________ 302
Kubbe ___________________________________________________________________________ 312
Tonoz ___________________________________________________________________________ 320
Merdiven _________________________________________________________________________ 328
Havuz ____________________________________________________________________________ 358
stinat Duvar ______________________________________________________________________ 369
Kuyu Temel _______________________________________________________________________ 377
II
Arazi ____________________________________________________________________________
Tarama __________________________________________________________________________
llendirme _____________________________________________________________________
Ktphane ________________________________________________________________________
Yaz _____________________________________________________________________________
izgi ____________________________________________________________________________
Eri _____________________________________________________________________________
ember __________________________________________________________________________
Yay _____________________________________________________________________________
Elips ve Eliptik ekiller _______________________________________________________________
Resim____________________________________________________________________________
Revizyon Bulutu____________________________________________________________________
Kontur izgileri ____________________________________________________________________
385
395
408
429
435
439
443
447
449
452
456
458
459
461
461
464
468
472
489
505
512
514
516
527
531
535
536
537
540
543
543
549
552
555
559
562
562
566
581
581
582
586
586
III
indekiler
Deme Analizi ____________________________________________________________________ 587
Temel Analizi ______________________________________________________________________ 587
3B erevenin Grafik Olarak ncelenmesi ________________________________________________ 587
Blm 8 Kopyalama _________________________________________________________________ 599
Kopyalama lemleri _________________________________________________________________ 599
Kopyalama Teknikleri _______________________________________________________________ 604
Blm 9 Proje_______________________________________________________________________ 607
Kaydetme lemleri _________________________________________________________________ 607
Ykleme lemleri __________________________________________________________________ 615
Yazdrma/izdirme lemleri __________________________________________________________ 620
Blm 10 Betonarme ________________________________________________________________ 625
Deme Donatlar __________________________________________________________________ 625
Hasr Donatl Deme ______________________________________________________________ 629
Kiri Betonarme ____________________________________________________________________ 632
Nervr Betonarme _________________________________________________________________ 639
Kaset Betonarme ___________________________________________________________________ 641
Kolon Betonarme___________________________________________________________________ 643
Kolon Bal ve Zmbalama ___________________________________________________________ 651
Perde Betonarme___________________________________________________________________ 652
Srekli Temel Betonarme ____________________________________________________________ 657
Tekil Temel Betonarme ______________________________________________________________ 660
Ba Kirii Betonarme ________________________________________________________________ 663
Radye Demesi Betonarme __________________________________________________________ 663
stinat Duvar Betonarme _____________________________________________________________ 666
Kuyu Temel Betonarme ______________________________________________________________ 666
Merdiven Betonarme ________________________________________________________________ 666
Filtre Olanaklar ____________________________________________________________________ 667
Blm 11 izim _____________________________________________________________________ 671
izim zellikleri ___________________________________________________________________ 671
Kalp Plan_________________________________________________________________________ 674
Kolon Aplikasyon Plan _______________________________________________________________ 674
Perde Detaylar ____________________________________________________________________ 675
Kolon Dey Almlar _______________________________________________________________ 677
Kiri Almlar _____________________________________________________________________ 678
Nervr Almlar ___________________________________________________________________ 678
Kaset Almlar ____________________________________________________________________ 678
Temel Aplikasyon Plan ______________________________________________________________ 679
Srekli Temel Almlar ______________________________________________________________ 679
Tekil Temel Detaylar _______________________________________________________________ 679
Ba Kirii Almlar__________________________________________________________________ 679
Kolon-Kiri Birleim Yatay Kesiti _______________________________________________________ 680
stinat Duvar izimleri ______________________________________________________________ 680
IV
680
680
681
685
685
686
687
688
733
735
737
741
744
773
773
773
774
774
775
776
776
776
776
776
777
777
778
778
778
778
779
779
779
indekiler
7.2. Binalardan Bilgilerin Toplanmas ____________________________________________________ 779
7.3. Yap Elemanlar Hasar Snrlar ve Hasar Blgeleri ______________________________________ 779
7.4. Deprem Hesabna likin lke ve Kurallar _____________________________________________ 779
7.5. Depremde Bina Performansnn Dorusal Hesap Yntemleri le Belirlenmesi _________________ 780
7.6.11
Betonarme Tayc Sistem Elemanlarnn Kesme kapasiteleri _________________________ 780
7.7. Bina Deprem Performansnn Belirlenmesi ____________________________________________ 781
7.8. Binalar in Hedeflenen Performans Dzeyleri _________________________________________ 781
Dzensizlikler in Programda Yaplabilecek lemler _______________________________________ 781
ndeks _______________________________________________________________________________ i
VI
Blm 1 Balarken
Programn altrlmas ve lk Ekran
Program bilgisayarnza kurulduktan sonra programn almas iin program donanm (dongle) usb
portuna taklmaldr. Birden fazla programn kilidi kullanlyorsa, kilitlerin hepsi usb portuna taklabilir.
Program masa stnden veya Balat/Program klasrnden tklanarak altrlr.
Program altrld anda Proje A ve Yeni Proje komutlar aktif, dierleri aktif deildir. Program ilk
kez altrldnda kullanc ya yeni bir projeye balar ya da mevcut bir projeyi aar. Yeni proje amak
iin Yeni Proje ikonu tklanr. Yeni proje diyalogu alr.
Yeni Proje diyalogunda, proje ayarlarn belirleyen seenek bulunmaktadr.
Son ayarlar kullanarak balat: Bu seenek iaretlenirse, program bir nceki aamada alan projenin
ayarlarn yeni projede aktif hale getirir. Bu seenek altnda ayrca En son kullanlan materyaller ve
En son kullanlan bileik materyaller eklinde iki seenek daha mevcuttur. Bu seenekler
iaretlenirse, bir nceki aamada alan projenin materyalleri ve bileik materyalleri yeni projede aktif
hale gelir.
Varsaylan kullanarak balat(Ayarlar ilk hale getir): aretlenirse, program varsaylan(default) ayarlarla
yeni bir proje aar.
ablon kullanarak balat: aretlenirse program, hazrda bulanan proje ablonlarndan birini seerek
yeni bir proje aar. Yeni projenin ayar olarak kullanlmak istenen ablon, sol tu ile tklanr.
Uygun bir seenek seilerek A butonu tklanr. Bylece programda dier komutlar da aktif duruma
gelir.
Daha nce bir proje kaydetmi olabilirsiniz. O projeyi yklemek iin Proje A ikonu tklanr. Proje
Ykle diyalogunda gerekirse klasr deitirilir. Alacak proje tklanr. n grnt satr aktif ise
projenin grnts diyalogda izlenir. A butonu tklanarak seilen proje alabilir.
Program altrldnda en son kayt edilen proje otomatik alyorsa, projenin almas,
Ayarlar/Genel Ayarlar diyalogunda yer alan Alta Son Projeyi Ykle seeneine baldr. Bu
seenek iaretli ise, son kayt edilen proje, program altrldnda yukarda bahsedildii gibi otomatik
alr. Son kayt edilen projenin, balangta otomatik yklenmesi istenmiyorsa, bu seenein iareti
kaldrlr. Bu durumda kullancnn Proje/A ile projeyi amas gerekecektir.
Bunlara ek olarak, programda allan son drt proje, proje mens altnda tutulur. Proje
mensnden ilgili projenin adnn yer ald satr tklanarak ilgili proje alabilir.
Kullanc Etkileimi
Ara yz
Program altrldnda karmza gelen ekrana programn ara yz diyeceiz. Ekrann en st
ksmnda programn Balk ubuu (Title Bar) yer alr. Buras, program adnn ve zerinde allan
projenin yazl olduu satrdr. Bunun hemen altnda menler yer alr. Programdaki komutlar
Giri
menlerde yer alr. Menlerin altnda ve ekrann sol tarafnda toolbarlar bulunur. Toolbarlar,
komutlara tek tklamada ulamay salayan komut ikonlarndan oluur.
Varsaylan ayarlarla yeni bir proje aldnda ekranda zemin kat plan penceresi, bu pencerenin
sanda, perspektif penceresi ve yap aac yer alr. Burada bilgi girileri kat plan penceresinde yaplr.
Kat plannda girilen boyutlu objeler e zamanl olarak grnt pencerelerinde grntlenirler.
Ekrandaki grnt dzeni iin programda farkl seenekler mevcuttur. Farkl grnt
konfigrasyonlar iin Grnt/Grnt Konfigrasyonu satrn tklayn. Alan diyalogdan farkl bir
konfigrasyon sein. Tamam butonuna tklayarak diyalogdan ktnzda grnt konfigrasyonu
deiecektir.
Herhangi bir grnty tam ekran olarak grmek isterseniz, ilgili grntnn sa st kesindeki ok
eklindeki butona tklayn. lgili grnt ekran kaplayacaktr. Tekrar nceki duruma dnmek iin sa
st kedeki butona tekrar tklayn.
Grnt pencerelerindeki grnty deitirmek de mmkndr. Bunun iin, ilgili pencere zerinde
farenin sa tuu tklanr. Alan mendeki Grnt Deitir alt mensnden alt, st, sol, sa, n, arka
seeneklerinden biri tklanr. Yine ayn yerdeki Aksonometrik Grntler alt mensnden tanml bir
aksonometrik grnt seilebilir. lgili satr tklandktan sonra ilgili pencere seilen grnty gsterir.
Men
Menler, komutlarn belirli bir mantk erevesinde gruplara ayrlp listelendii blmdr.
Men balklar, ilgili mennn ierdii komutlar hakknda fikir verir. rnein; aks, kolon kiri, izgi vb.
obje izim komutlar iz mensnde, ta, dndr, fillet, trim, obje zellikleri vb. projede baz
deiiklikler yapmak iin kullanlan komutlar Deitir mensnde yer alr.
Menlerdeki komutlar altrmak iin; fare imleci men satrna gtrlr ve farenin sol tuu tklanr.
Fare imleci men zerinde kaydrlr. stenilen komut satr zerine gelindiinde sol tu tklanr.
Yukarda da deinildii gibi, menlerdeki komutlar belirli bir mantk erevesinde gruplandrlmlardr.
Fakat, kullanc isterse bu dzeni kendi istekleri dorultusunda deitirebilir. ideYAPI menleri
zelletirilebilir menlerdir. Aralar/zelletir altndan zelletir tklanarak zelletirme ilemi
yaplabilir.
Giri
Toolbarlar ve konlar
kon, komutu temsil eden simgedir. Toolbarlar ise, zerinde ikonlarn yer ald ara ubuklardr.
Toolbarlar kullancnn komutlara eriiminde kolaylk salar. Menlerde komut aramak yerine,
komutlara toolbardan tek tklama ile ulamak nemli zaman tasarrufu ve almada akclk salar.
Programdaki toolbarlar, Sabit Toolbarlar ve Yzer Toolbarlar olmak zere iki ksma ayrlabilir. Sabit
toolbarlar ekran kenarlarnda srekli olarak yer alrlar. Bu toolbarlarda programda sk kullanlan komut
ikonlar yer alr. Yzer toolbarlar, baz komutlar aktif iken ekranda beliren, ilgili komut modundan
kldnda tekrar kaybolan toolbarlardr. Bu toolbarlarda, ilgili mod ile ilikili komutlar yer alr.
rnein; kiri izim modu aktif iken ekrana gelen Kiri toolbarnda, Srekli Kiri, Erisel Kiri ve Kiri
Ayarlar gibi komut ikonlar yer alr.
Toolbarlar ve ikonlar, programda kullanlma sklklarna ve komutlarn birbirleri ile olan ilikilerine gre
dzenlenmilerdir. Ancak bunlar kullanc tarafndan zelletirilebilir. Kullanc istedii ikonlar
toolbarlara ekleyip kartabilir, programa yeni toolbarlar ilave edebilir, toolbarlar ap kapatabilir.
Toolbarlar zelletirmek iin Aralar/zelletir/zelletir tklanr.
rnek komutlar ve ikonlar:
Komut
kon
Proje Kaydet
Aks
Yeni Proje
Ksa Yollar
Ksa yollar, komutlarn klavye ile altrlmasn salar. rnein Ctrl ve W tuuna ayn anda baslrsa
Zoom Pencere komutu iletilir.
Klavyenin varsaylan ksa yol tular aadaki gibidir:
Komut
Ksa Yolu
Analiz+Betonarme
F9
izdir
Ctrl + P
Giri
En Yakn Nokta
F6
Geri Al
Ctrl + Z
Hepsini Se
Ctrl + A
Hibirini Seme
Ctrl + D
Ctrl + H
leri Al
Ctrl + Y
Shift + Tab
Kopyala
Ctrl + C
Obje zellikleri
Ctrl + E
Orta Nokta
F5
nceki Pencere
Proje Ykle
Ctrl + O
Projeyi Kaydet
Ctrl + S
Seimi Kaydet
Ctrl+Shift+C
Seimi Hatrla
Ctrl+Shift+V
Sil
Delete
Sonraki Pencere
Tam Ekran
F8
Tm katlarda se
Crtl + B
Yaptr
Ctrl + V
Yardm
F1
Yeni Proje
Ctrl + N
Giri
Yeniden Olutur
F4
Zoom Yaknla
Zoom Uzakla
Zoom izim
Ctrl + X
Zoom Pencere
Crtl + W
Bilgi Satr
Bilgi satr programn sol alt kesindedir.
Bilgi Satr
Fare imleci obje zerine geldiinde, obje ile ilgili bilgiler burada kullancya iletilir. Bu bilgiler, obje
geometrik zellikleri ve obje isimleridir. Baz rnekler:
Obje Ad
Bilgi Satr
rnek
Aks
Duvar
Genilik/ykseklik
20/230
Kap/Pencere
Ad Genilik/Ykseklik
P1 120/150
Kolon
Ad 1.boyut/2.boyut
Kiri
Ad Genilik/Ykseklik Duvar Yk
Giri
Panel
Ad Genilik/Uzunluk
P1 25/550
Tekil Temel
Ad 1.boyut/2.boyut/Kalnlk
T3 200/150/30
Srekli Temel
Ad Genilik/Ykseklik/Ampatman genilii
TK1 60/80/120
Mahal
Deme
Kullanc imlecin obje zerinde olduunu, objeyi seebileceini ve obje ile ilgili ilem yapabileceini bilgi
satrndan anlar.
Mesaj Satr
Programn alt ksmnda bulunur. Yaplan ilem ilgili bilgiler kullancya bu satrda iletilir.
Mesaj Satr
Uyarlar;
Giri
Diyaloglar
Diyaloglar; parametreleri, bilgileri ve seenekleri ekrana getiren aralardr. Kullanc, parametreleri ve
seenekleri diyaloglarda izleyebilir ve/veya deitirebilir. Diyaloglarda parametrelerin snflandrld
sekmeler vardr. Diyaloglarda bir parametreye ulamak iin nce diyalog alr, sonra sekme tklanr.
Aada Ayarlar/Obje Ayarlar/Aks Ayarlar diyalogu grlmektedir.
Diyalogtan karken imlecin son geldii konum sizin iin nemli olabilir. Bu olanak bir seenek ile
kullancya braklmtr. Son kullanlan sekmeyi hatrla (Ayarlar/Genel Ayarlar) seenei iaretli deilse,
diyaloglara her girite ilk sekme aktif hale gelir. Son sekmeyi hatrla (Ayarlar/Genel Ayarlar) seenei
iaretli ise, diyaloglarda her zaman son tklanan sekme aktiftir.
Pencereler
Pencereler:
-Kat pencereleri
-Kesit ve grn pencereleri
- Grn, Perspektif ve Aksonometrik Perspektif Pencereleri
-2 boyut pencereleri
olarak snflandrlabilir. Kullanc pencereleri kullanarak proje zerindeki hakimiyetini arttrr.
Kat Pencereleri
Kat pencereleri objelerin tanmlanp, objeler zerinde her trl deiikliklerin yaplabildii
pencerelerdir. Program altrlp, yeni proje aldnda zemin kat olarak adlandrlm bir kat
penceresi otomatik oluur. Kullanc dier kat pencerelerini Ayarlar/Kat Genel Ayarlar diyalogunda
oluturur. Projenin herhangi bir aamasnda kullanc istedii kadar kat ekleyebilir veya kartabilir. Bu
pencereleri zemin kat, bodrum kat, 1. Kat vb gibi mimari terimlerle adlandrabilir. Bir projede binann
kat says kadar kat penceresi bulunur. Kat Genel Ayarlar diyalogunda Aa Ekle, Yukar Ekle butonlar
ile yeni katlar alr. A butonu ile imlecin bulunduu kat alr. Sil butonu ile imlecin bulunduu kat
silinir. 0 (sfr) no'lu kat mastr kat olduu iin silinemez. Kot ve ykseklik ilikisi mastr kat referans
alnarak ayarlanr. Tamam butonu ile diyalogdan klr.
Giri
Kat pencereleri arasndaki iliki program tarafndan otomatik olarak ayarlanr. Katlarn yksekliklerini
veya kotlarn kullanc projenin herhangi bir aamasnda Kat Genel Ayarlar diyalogunda deitirebilir.
Kat veya kot deitirildiinde kolon ykseklikleri, kiri ve statik deme kotlar otomatik olarak
dzenlenir. Kat pencerelerinin alma alan sonsuzdur. Projeye balarken kullanc izim Snrlar
komutuyla binann plan grntsn kapsayan bir izim alan (pafta) tanmlamas almay kolaylatrr.
Bunun iin, Ayarlar/Genel Ayarlar/Izgara ve Snrlar tklanr. izim Snrlar alannda bulunan parametreler
unlardr.
Sol Alt Ke X ve Y : Paftann sol alt kesinin koordinatlardr.
Sa st Ke X ve Y : Paftann sa st kesinin koordinatlardr.
Kat pencerelerinde otomatik katman ynetimi vardr. Her bir kat penceresi, her bir katn plann
temsil eder. Kat iinde bulunulduu dnlrse plana iki ekilde baklabilir.
stten alta doru bak; baka bir deyile mimari bak, bu programda mimari plan modu olarak
adlandrlr.
Alttan ste doru bak baka bir deyile statik bak, bu programda kalp plan modu olarak
adlandrlr.
Kat Tavan
Kat Taban
Kullanc mimari plandan, kalp planna veya kalp planndan mimari plana klavyeden Shift + Tab tuuna
basarak veya toolbardan Mimari Plan/Kalp Plan ikonunu tklayarak geebilir. Mimari veya kalp plan
modundayken baz objeler grnr, bazlar grnmez, baz objeler ise silik izgilerle grnr.
Mimari plan modundayken kiriler, statik demeler grnmedii gibi grnmeyen objelere ait
komutlar da aktif deildir. Buna karlk, mimari plana ait btn objeler grnr. Temeller dahil btn
mimari objeler mimari plan modundayken tanmlanabilir.
Kalp plan modundayken kiri ve statik demeleri tanmlayabilirsiniz. Katn ve st katn duvarlar silik
izgilerle grnr. Kalp plan modundayken duvarlar, kirileri tanmlamak iin referans olurlar.
st ve alt kat objelerin dier katlardaki grnrlk durumu, Ayarlar/Objelerin Katlardaki Grnrl
diyalogunda belirlenir. Bu diyalogda, st katn, alt katn ve iinde bulunulan katn iindeki objelerin
plandaki grnm renkleri ve hangi izgi tipinde izilecei ayarlanr.
Baz objelere ait komutlar hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda aktiftir.
Giri
Plan pencereleri
Grn pencereleri
Perspektif pencereleri
Plan Pencereleri
Plan pencereleri her trl veri giriinin zerinde yapld pencerelerdir. Her trl 3-boyutlu (duvar,
kiri, ktphane, deme, mahal vs.) ve 2-boyutlu (izgi, ember, yay vs.) obje veri girii bu
pencerelerden yaplabilir, izilen objelerin zellikleri deitirilebilir. Veri girilerinde kullanlan mimari
mod/kalp plan modu mant Kat Pencereleri bal altnda anlatlmtr.
Grn Pencereleri
Kat pencereleri iinde yer alan grn pencereleri, izilen projeyi n, arka, sol, sa cephelerden ve
st ve alttan kubak grntlemek iin kullanlr.
izim alanna girilen her trl 3-boyutlu obje ayn anda grn pencerelerinde de (ilgili bak
asndan grnyorsa) grntlenir. Bu pencerelerde bulunan objeleri Tel ereve, Sakl izgi ve
Kat Model grnt teknikleri ile grmek mmkndr.
Tel ereve grnt tekniinde grntler sadece izgiler eklinde grntlenirler. Sakl izgi seilirse,
grntye giren obje yzeyleri, ilgili obje ayarlarnda seilen obje izim renkleri ile doldurulurlar. Kat
model seilmesi halinde, grntye giren objeler, ilgili objelere atanm materyal dokular ile
doldurulurlar. Objelere materyal atanmamsa, objeler kendi izgi renkleri ile kat grnt haline
getirilirler.
Grntleme tekniini deitirmek iin;
Burada alan alt menden Tel ereve, Sakl izgi ya da Kat satrlarndan istediinizi farenin sol
tuu ile tklayn. lgili grnt penceresi seilen detay dzeyine gelecektir.
Bu teknik dnda, kat model grntleme ayarlar istenirse kullanc tarafndan belirli
parametrelere mdahale edilmek sureti ile ayarlanabilir. Byle bir ayarlama yapmak istiyorsanz;
Burada alan alt menden leri Ayarlar satrn farenin sol tuu ile tklayn.
Karnza gelen Render Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayarak diyalogdan kn.
Giri
Render Ayarlar diyalogundaki parametrelerle ilgili aklamalar bu kitapta 3B Perspektif ve Kat
Modelleme / Perspektif - Grn Pencereleri ve Grnt Konfigrasyonu bal altnda bulabilirsiniz.
Grn pencerelerinin sa st kesinde buton bulunur. Bu butonlardan;
En sadaki (ok iaretli) farenin sol tuu ile tklanrsa, ilgili grn penceresi ekrann tamamn
kaplar. Ayn buton tekrar tklandnda grn penceresi eski byklk ve pozisyonuna geri
dner.
Ortadaki buton tklanrsa, buton zerindeki N harfi 1e dnr. Bir daha tklannca 1 rakam
tekrar N harfine dnr. Buton zerinde N harfi varsa, ilgili grn penceresinde projedeki
tm katlar grntlenir. Eer buton zerinde 1 rakam varsa, ilgili grn penceresi sadece ilgili
kat gsterir.
Soldaki buton ilgili pencerede sadece seilen objeleri ya da tm objeleri grntlemek iin
kullanlr. Default olarak bu butonun zerinde A harfi grlr. Buton farenin sol tuu ile
tklandnda zerindeki harf Sye dnr. Butonun zerinde A harfi varken, planda girilmi tm
3-boyutlu objeler ilgili pencerede grlr. Sadece belirli objeler seilip, sadece bu objelerin
grntlenmesi isteniyorsa ilgili objeler plan ya da dier pencerelerden seilir ve buton tklanr.
lgili grn penceresinde seili olmayan objeler gizlenir ve sadece seili objeler grntlenir.
Seili obje yoksa hibir obje grntlenmez.
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izim Olutur diyalogu karnza
gelecektir.
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn penceresindeki grn burada vektrel
olarak oluturulacaktr. Bu izime iki boyutlu olarak mdahale edebilir, izim ktsn alabilirsiniz.
10
Giri
Grn pencereleri herhangi bir anda baka bir grn, plan, perspektif ya da aksonometrik
perspektif penceresine dntrlebilir. Bunun iin;
Burada alan alt menden istediiniz grnt tipi zerine farenin sol tuu ile tklayn. lgili
grn penceresi deiecektir.
Perspektif Pencereleri
Kat pencereleri iinde yer alan perspektif pencereleri, izilen projeyi herhangi bir bak asndan 3boyutlu olarak grntlemek iin kullanlr.
izim alanna girilen her trl 3-boyutlu obje ayn anda grn pencerelerinde de (ilgili bak
asndan grnyorsa) grntlenir. Bu pencerelerde bulunan objeleri Tel ereve, Sakl izgi, Siyah
Beyaz Sakl izgi, Kat Model, Kenar izgili Kat Model ve 3B ereve grnt teknikleri ile grmek
mmkndr.
Tel ereve grnt tekniinde grntler sadece izgiler eklinde grntlenirler. Sakl izgi seilirse,
grntye giren obje yzeyleri, ilgili obje ayarlarnda seilen obje izim renkleri ile doldurulurlar. Siyah
beyaz sakl izgi seilirse, d konturlar siyah izgilerle izilip ileri beyaza boyanr. Kat model
seilmesi halinde, grntye giren objeler, ilgili objelere atanm materyal dokular ile doldurulurlar.
Objelere materyal atanmamsa, objeler kendi izgi renkleri ile kat grnt haline getirilirler. Kenar
izgili kat model seilmesi halinde, grntye giren objelerin, d izgileri siyahla izilir ve ilgili objelere
atanm materyal dokular ile doldurulurlar. Objelere materyal atanmamsa, objeler kendi izgi
renkleri ile kat grnt haline getirilirler. 3B ereve seeneinde ise oluturmu olduunuz sistemin
statik modeli ekranda grlr.
Grntleme tekniini deitirmek iin;
Burada alan menden Tel ereve, Sakl izgi, Siyah Beyaz Sakl izgi, Kat Model, Kenar
izgili Kat Model ya da 3B ereve satrlarndan istediinizi farenin sol tuu ile tklayn. lgili
grnt penceresi seilen detay dzeyine gelecektir.
En sadaki (ok iaretli) farenin sol tuu ile tklanrsa, ilgili grn penceresi ekrann tamamn
kaplar. Ayn buton tekrar tklandnda grn penceresi eski byklk ve pozisyonuna geri
dner.
Ortadaki buton tklanrsa, buton zerindeki N harfi 1e dnr. Bir daha tklannca 1 rakam
tekrar N harfine dnr. Buton zerinde N harfi varsa, ilgili grn penceresinde projedeki
tm katlar grntlenir. Eer buton zerinde 1 rakam varsa, ilgili grn penceresi sadece ilgili
kat gsterir.
Soldaki buton ilgili pencerede sadece seilen objeleri ya da tm objeleri grntlemek iin
kullanlr. Default olarak bu butonun zerinde A harfi grlr. Buton farenin sol tuu ile
tklandnda zerindeki harf Sye dnr. Butonun zerinde A harfi varken, planda girilmi tm
3-boyutlu objeler ilgili pencerede grlr. Sadece belirli objeler seilip, sadece bu objelerin
grntelenmesi isteniyorsa ilgili objeler plan ya da dier pencerelerden seilir ve buton tklanr.
11
Giri
lgili grn penceresinde seili olmayan objeler gizlenir ve sadece seili objeler grntlenir.
Seili obje yoksa hibir obje grntlenmez.
Perspektif pencerelerinde yap modelini, farkl bak alarndan bakarak incelemek mmkndr.
nteraktif Kamera ve Uu Modu komutlar bu amala gelitirilmitir.
nteraktif Kamera komutu ile perspektif grnty incelemek iin;
Alan menden nteraktif Kamera satrn tklayn. Fare imleci el haline dnecektir.
Perspektif penceresi zerinde farenin sol tuunu tklayp basl tutarak imleci hareket ettirin.
Perspektif dnecek, bak as deiecektir.
Farenin sa tuunu tklayp basl tutarak imleci yukar aa hareket ettirin. mlecin yukar doru
hareketinde grnt yaknlaacak, aa doru hareketinde uzaklaacaktr.
Farenin sol tuunu basl tutup, ayn zamanda klavyeden Ctrl tuunu da basl tutar ve fare imlecini
saa-sola hareket ettirirseniz, grnt saasola kayacaktr. Bu durumda imleci yukar-aa
hareket ettirirseniz grnt ileri-geri kayacaktr.
Farenin sa tuunu basl tutup, ayn zamanda klavyeden Ctrl tuunu da basl tutar ve fare
imlecini yukar-aa hareket ettirirseniz, grnt yukar-aa kayacaktr.
nteraktif Kamera modundan kmak iin ilgili perspektif penceresi zerinde fareyi ift tklayn ya
da klavyeden Esc tuuna basn.
Fareyi hareket ettirin. Perspektif grnt fare hareketine bal olarak deiecektir.
Uu modundan kmak iin fareyi ift tklayn ya da klavyeden Esc tuuna basn.
12
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izim Olutur diyalou karnza
Giri
gelecektir.
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn penceresindeki grn burada vektrel
olarak oluturulacaktr. Bu izime iki boyutlu olarak mdahale edebilir, izim ktsn alabilirsiniz.
Perspektif pencereleri herhangi bir anda grn, plan ya da aksonometrik perspektif penceresine
dntrlebilir. Bunun iin;
Burada alan alt menden istediiniz grnt tipi zerine farenin sol tuu ile tklayn. lgili
grn penceresi deiecektir.
Perspektif penceresi zerinde bo bir alanda farenin sa tuuna basn. Alan menden Kamera
olutur satrn tklayn, kamera oluturulacaktr.
Perspektif penceresinde bo bir alanda farenin sa tuuna basn. Alan mende fare imlecini
Varsaylan Grn satr zerine srkleyin.
Burada alan alt mende tanml kameralarn da isimleri grlecektir. stediiniz kamera satrn
tklayn. lgili pencereye seilen kamera bak asndan perspektif grnt gelecektir.
Kamera perspektiflerinde de yukarda anlatld gibi nteraktif Kamera ya da Uu Modu komutlar ile
kamera bak asn deitirerek perspektifi inceleyebilir, ayn ekilde vektr izim de
oluturabilirsiniz.
Alan alt menden istediiniz aksonometrik perspektif satrn tklayn. lgili pencere seilen
aksonometrik grntye geecektir.
13
Giri
Programda Gneydou, Kuzeybat, Monometrik Taban vs. gibi standart aksonometrik grntler
mevcuttur. Ancak kullanc isterse yeni aksonometrik grntler de tanmlayabilir ya da mevcut
aksonometrik grntlere mdahale edip istedii deiiklikleri yapabilir. Bu ilemler iin;
Alan diyalogda gerekli deiiklikleri yapn ve tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
14
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izim Olutur diyalogu karnza
gelecektir.
Giri
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn penceresindeki grn burada vektrel
olarak oluturulacaktr. Bu izime iki boyutlu olarak mdahale edebilir, izim ktsn alabilirsiniz.
Aksonometrik Perspektif pencereleri herhangi bir anda grn, plan ya da perspektif penceresine
dntrlebilir. Bunun iin;
Burada alan alt menden istediiniz grnt tipi zerine farenin sol tuu ile tklayn. lgili
grn penceresi deiecektir.
15
Giri
Kesit Ad: Kesit penceresini sol st kesinde grnr. Kesit buraya yazlan terimle listelenir. Sol Yan
Grn, A-A Kesiti, Arka Cephe gibi terimler yazlabilir.
Kesit Tanm: Kesitin hatt izgisinin balangcnda ve bitiinde yazlan ve planda grnen addr. 1, 2, A,
a vb
Aktif Kat Al: Seildiinde sadece allan kata ait objelerin kesit ve grn alnr. Seilmezse tm
projeye ait objelerin kesit ve grn alnr.
Tm Projeyi Al: Seildiinde tm proje ait objelerin kesit ve grn alnr. Seilmezse sadece allan
kata ait objelerin kesit ve grn alnr.
Kesit Hattn iz: aretlenirse planda kesitin getii yeri belirleyen izgi grnr. Kesit hattnn
zellikleri Plan sekmesinde ayarlanabilir.
Kesilecek Objeler: Seilen objelerin kesiti alnr. Obje seilmezse, ve o obje tanmlanmsa, objenin
kesitteki yeri bo braklr ve arkasnda kalan dier objeler grnr. Bu seenek deneysel kesitlerde
kullancya projeyi daha salkl inceleme imkan verebilir. Bir kesit alndnda, katn statik demesiyle,
st katn mimari demesi st ste binebilir. Bu durumda kesit alrken mahal iaretlenmezse
demeler st ste akmaz. Kesite girecek objelerin listesi aadaki gibidir.
Kesilecek objeler
Duvarlar
Kolonlar
Kiriler
Mahaller
Demeler
Radye temeller
atlar
Ktphaneler
Temeller
Sadece Seilen Objeleri Al: Projede objeler seildikten sonra, bu seenek aktif hale getirilirse, sadece
seilen objelerin kesiti alnr. Obje seilmezse ve yine de bu seenek iaretlenirse ekrana uyar gelir.
Objeleri Blokla: Seenek iaretli ise, kesit oluturulduunda her bir obje kendi iinde bloklanr ve btn
olarak seilebilir. Blok olarak kesit olutuunuzda obje parala ile bloklar ihtiyacnza gre
paralayabilirsiniz. Seenek iaretlenmezse, her obje kendi iinde izgilere ayrlr.
Plan Sekmesi
Kesit izgisinin plandaki grnts ayarlanr. Kesit izgisinin izgi tipi ve rengi, kesit adnn yaz tipi,
ykseklii ve rengi, kesit hattnn ucuna konulan imlecin ekli ve rengi belirlenir.
Yaz Tipi: Kesit hattnn balang ve bitiminde yazlan yaznn -Kesit Tanm(iz/Kesit/Genel Ayarlar)
satrnda tanmlanabilir- yaz tipidir. Yaz tipi (Arial yazsnn stnde) tklandnda Yaz Tipi Ayarlar
16
Giri
diyalogu alr. Bu diyalogda listelenen true type yaz tiplerinden biri seilir. Seilen yaz tipinin n
grnts rnek kutusunda izlenebilir. Kaln, italik, izgi ortada ve alt izgili efektleri iaretlenerek
kullanlabilir.
Yaz Tipi Ykseklik: Kesit hattnn balang ve bitiminde yazlan -Kesit Tanm(iz/Kesit/Genel Ayarlar)
satrnda tanmlanabilir- yaznn yksekliidir.
mle: Kesitin bak ynn belirleyen ekildir. Kesit imleci, planda kesit hattnn ucunda izilir.
Ykseklik:Kesit imlecinin bykln belirler. mlecin tepe noktasnn kesit hattna olan mesafesidir.
Ykseklik bydke/kldke kesit hattna olan mesafe ve imle boyutlar belirli bir oranda
bytlr/kltlr.
Yaz Kotu:Kesit hattnn balang ve bitiminde yazlan -Kesit Tanm(iz/Kesit/Genel Ayarlar) satrnda
tanmlanabilir- yaznn kesit hattna olan mesafesidir. Sfr deeri ile yaz kesit izgisiyle ayn hizadadr.
Deer bydke yaz, kesit hattnn bak ynne doru kesitten uzaklar.
izgi Tipi: Kesit hattnn plandaki grnts iin kullanlan izgi tipleridir. izgi tiplerinin grntleri
aada tablo halinde verilmitir. Uygun izgi tipi sol tu ile seilir.
izgi Tipi
Grnts
Continuous
Border
Border
Border2
Border4
Center
Center
Center2
Center4
Dashdot
Dashdot
Dashdot2
Dashdot4
Dashed
Dashed
Dashed2
Dashed4
17
Giri
Dot
Dot
Dot2
Dot4
Hidden
Hidden
Hidden2
Hidden4
Phantom
Phantom
Phantom2
Phantom4
Kesit Rengi: Kesit hattnn rengidir. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu
baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin sol tuu braklr.
Yaz Rengi: Kesit hattnn balang ve bitiminde yazlan yaznn rengidir. Renk semek iin, renk
butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun
renk zerinde farenin sol tuu braklr.
Kesit Sekmesi
Kesilenler: Kesit hattnn zerinde bulunan objeler kesilen objelerdir. Kesilenler parametresiyle, kesilen
objelerin d kenarlarnn rengi ayarlanr. Objenin rengi planda ne olursa olsun, kesit penceresinde,
kesilen ksmlar, kesilenler rengi ile grnecektir. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile
tklanr ve sol tu baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin sol
tuu braklr. Bu diyalogda Duvarlar, atlar, Temeller, Kap/Pencereler, Beton, Temeller ve bunlarn
dnda kalan dier objeler iin kesilenler rengi ayr tanmlanabilir.
Grnenler: Kesit hattnn bak ynnde kesit hatt zerinde kalmayan ksmlar, grnenlerdir.
Grnenler parametresiyle bu ksmlarn rengi ayarlanr. Objenin rengi planda ne olursa olsun, kesit
penceresinde, grnen ksmlar, grnenler rengi ile grnecektir. Renk semek iin, renk butonu
farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk
zerinde farenin sol tuu braklr.
Grnenler Uzak: Belirli bir uzaklktan itibaren grnen objelerin rengi ve uzaklk deeridir. Bu
seenek daha uzakta bulunan objelerin grnen rengini farkllatrmak iin kullanlr. rnein
Grnenler Uzak deeri 10 metre ise, 10 metreye kadar Grnenler rengi, 10 metreden sonra
Grnenler Uzak rengi kullanlr. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu
baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin sol tuu braklr.
Grnenler kap/pencere: Belirli bir uzaklktan itibaren grnen kap/pencerenin rengi ve uzaklk
deeridir. Bu seenek daha uzakta bulunan kap/pencerenin grnen rengini farkllatrmak iin
18
Giri
kullanlr. rnein Grnenler Uzak deeri 10 metre ise, 10 metreye kadar Grnenler rengi, 10
metreden sonra Grnenler kap/pencere rengi kullanlr. Renk semek iin, renk butonu farenin sol
tuu ile tklanr ve sol tu baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin
sol tuu braklr.
Beton Taramas: Beton konstrksiyonu taramasnn rengidir. Beton konstrksiyonunu oluturan
elemanlar kesilen statik demeler ve kirilerdir. Tarama bu elemanlarn iine yaplr. Diyalogun alt
ksmnda bulunan Tarama/Beton seenei iaretli ise kullanlacaktr. Renk semek iin, renk butonu
farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk
zerinde farenin sol tuu braklr.
Duvar Taramas: Duvar taramasnn rengidir. Diyalogun alt ksmnda bulunan Tarama/Duvarlar seenei
iaretli ise kullanlacaktr. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu
baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin sol tuu braklr.
at Taramas: at taramasnn rengidir. Diyalogun alt ksmnda bulunan Tarama/atlar seenei
iaretli ise kullanlacaktr. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu
baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin sol tuu braklr.
Temel Taramas: Temel taramasnn rengidir. Diyalogun alt ksmnda bulunan Tarama/Temeller
seenei iaretli ise kullanlacaktr. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu
baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin sol tuu braklr.
Vektr: STY uzantl dosyalarn bulunduu kutucuk tklanr, liste aldktan sonra dosya tklanr. Seilen
dosya vektr tarama iin kullanlacak dosyadr. Beton ksmlar, duvarlar, temeller ve atlar her biri
iin ayr seim yaplabilir.
Bitmap: Varsaylan bitmap taramann n grntsdr. Kutucuk tklanr, Tarama Seenekleri diyalogu
alr. stenilen tarama sol tu ile tklanr. Taramann n grnts Aktif Tarama kutusunda belirir.
Tamam butonu tklanarak Tarama Seenekleri diyalogundan klr. Seilen tarama bitmap tarama iin
kullanlacaktr. Beton ksmlar, duvarlar, temeller ve atlar her biri iin ayr seim yaplabilir.
Kullanc, istedii sayda kesit hatt izebilir. Kesit hatlarn grntlemek iin Aralar/Kesit Grntle
satr tklanr. Kesit Grntle diyalogu alr. Bu diyalogda izilmi kesit hatlarnn adlar bulunmaktadr.
lem yaplmak istenen kesit hatt tklanr. Deitir butonu ile kesit hattnn yukarda anlatlan zellikleri
deitirilebilir. Sil butonu ile kesit hatt silinir. Grntle butonu tklandnda 3B objeler paralel
projeksiyonla 2B izgilere ve taramalara dntrlrler. Kesit ayr bir pencerede (kesit grn,
penceresi) grntlenir.
2B Pencereler
3B objelerin paralanp 2B objelere dntrld pencerelerdir. atlar, ktphaneler, duvarlar gibi
btn 3B objeler, i d llendirme gibi akll objeler, izgilere, taramalara ve basit yazlara
dntrlrler.
Aralar/2B izim Olutur komutuyla 2B pencerelerini oluturabilirsiniz. Proje izdirilmeden nce
gerekebilecek son dzeltmeler bu pencerelerde yaplabilir. 2B pencereleri proje modellerinin
oluturulduu ortamdan tamamen bamsz pencerelerdir. Bunun yannda 2B pencerelerle kat
pencereleri ve kesit pencereleri arasnda Kopyala ve Yaptr komutlar kullanlarak bilgi aktarm
yaplabilir.
2B pencereleri istediiniz anda ve istediiniz sayda kullanabilirsiniz.
19
Giri
Aralar/2B izim Olutur satr tklandnda 2B izim Oluturma
Oluturma Seenekleri bulunmaktadr.
Listeden istediiniz pencereyi farenin sol tuu ile tklayarak sein. Setiiniz pencere kapal ise
pencere otomatik alacaktr.
Ya da;
20
Listede herhangi bir pencere zerinde farenin sa tuuna basn. Bir men alacaktr. Bu mende,
Adlandr , A ve Sil komutlar bulunmaktadr. Adlandr komutu, pencerenin adnn
deitirilmesini salar. Ayn ilemi pencere yazsnn stnde tek tklama ile de yapabilirsiniz.
A, pencereyi ne getirir(aar). Sil, pencereyi siler. (Silme ilemini geril almak mmkn
deildir. Eer bir pencere silinirse, o pencerede tanmlanm btn objeler de silinirler).
Giri
Bir obje izerken(obje modundayken) baka bir pencere setiniz ve ilem yaptnz. Herhangi bir anda
pencereye tekrar geri dndnzde obje modu devam edecektir ve bylece izime kaldnz yerden
devam edebilirsiniz.
Pencere/nceki Pencere satr tklanrsa, program bir nceki pencereyi seer. Ayrca klavyeden Alt ve
Down(Alt ok tuu) tularna ayn anda baslrsa nceki pencere seilir.
Pencere/Sonraki Pencere satr tklanrsa, program bir sonraki pencereyi seer. Ayrca klavyeden Alt ve
Up(st ok tuu) tularna ayn anda baslrsa sonraki pencere seilir.
21
Giri
22
Herhangi bir toolbarn zerinde farenin sa tuuna basar. Alan menden zelletir satrn tklar.
Komutlar
Komutlar sekmesinde, kategoride komutlar men dzeninde listelenmitir. Bu kategorilerde de, ilgili
menye ait komutlar bulunmaktadr. Ayrca tm komutlarn listelendii Tm Komutlar kategorisi de
bulunmaktadr.
Seilen kategoriye gre sa tarafta dmeler (ikonlar) otomatik deimektedir. konlar tklandnda
Tanmlama blmnde ikonun ne olduu ve ne i yapt yazar.
Toolbarlar
23
Programn zelletirilmesi
Toolbarlar bu sekmede listelenir. Listede baz toolbarlar iaretlidir. aretli olan toolbarlar programda
grnr. Aksi durumda grnmez.
Ayrca programda otomatik toolbar ynetimi de vardr. allan komuta gre baz toolbarlar
otomatik grnr, bazlar grnmez. rnein duvar modunda iken Duvar toolbar program
tarafndan alr. Moddan ktktan sonra kapatlr.
Kullanc toolbarlar istedii zaman aar istedii zaman kapatr.
Yeni butonu ile yeni toolbarlar oluturulabilir.
Sil butonu ile toolbar silebilir.
Sfrla butonu ile default bir toolbar zerinde yaplan deiiklikler iptal edilebilir. lk haline getirilir.
Hepsini Sfrla butonu ile default toolbarlar zerinde yaplan btn deiikler iptal edilirler. lk haline
getirilirler.
Meny Sfrla butonu ile mende yaplan btn deiiklikler iptal edilir. lk haline getirilir.
Kullanc yeni bir toolbar tanmlamak iin Yeni butonunu tklar ve bir isim verir. Toolbar nce ikonsuz
oluturulur. Kullanc komutlar sekmesine geer. Kategori seer. Kategoriye gre listelenen
dmelerden(ikonlardan) istedii ikonu srkleyip, yeni toolbara brakr. Ayn ilemi dier komutlar
iin de yapabilir.
konlar mevcut toolbarlara veya menlere de srklenip braklabilir.
zelletirme diyalogu akken ikon veya men zerinde farenin sa tuuna baslrsa bir men alr.
Bu mende u komutlar bulunmaktadr.
Sil: Tklanan komutu menden veya toolbardan kartr.
Resim: Toolbarda komutun ikon olarak grnmesini salar.
Yaz: Toolbarda veya mende komutun yaz olarak grnmesini salar.
Resim ve Yaz: Toolbarda veya mende komutlarn hem yaz olarak hem de ikon olarak grnmesini
salar.
Yeni Grup Balat: Menye veya toolbara ayrc koyar.
Toolbarlar sekmesinde Yardmlar Gster iaretli ise toolbarda bir sre herhangi bir ikonun
zerinde beklenince oluan yardm grlebilecektir.
Toolbarlar tamak iin toolbar srkleyip istediiniz yere brakn. Toolbarn kenarlarn ekitirerek
toolbar farkl boyutlara getirebilirsiniz.
zelletir diyalogunda herhangi bir komut farenin orta tuuna atanabilir. Baka bir deyile, farenin
orta tuunu kullanarak, herhangi bir komutu altrabilirsiniz. Herhangi bir komut farenin orta tuuna
atanmak istenirse;
zelletir diyalogunda, atama yapmak istediiniz komutun ikonunu dmeler blmnden sein.
zelletir diyalogunu kapatn ve farenin orta tuuna basn. Atadnz komut alacaktr
24
Programn zelletirilmesi
Ksa yol tanmlama sekmesinde tm komutlarn listesi ekrana getirilir. Kullanc istedii komutu seer
ve klavyeden atamak istedii tu veya tulara basar. Atanan ksa yol tuunun baka komutla akp
akmad bilgisini program kullancya iletir. Ksa yol tuu akmas varsa, akan komutlara ait ksa
yol tular deitirilebilir. zelletir ksa yol tular diyalogunda bulunan Sfrla butonu ksa yollar
varsaylan durumuna dndrr. Sil butonu is atanan bir ksa yolu iptal eder.
izilecek objelerin niteliklerini istenilen biimde ayarlamak iin, ilgili objenin ayarlarna girmek gerekir.
Ayar diyaloglarn aan komutlar Ayarlar mensnde yer alr. rnein; aks ayarlarn deitirmek iin:
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr. Bundan sonra izilecek akslar iin yeni ayarlar
kullanlr.
Diyalogdaki parametreler hakknda aklayc bilgiler almak iin, klavyeden F1 tuuna basn. Yardm
metinleri ekrannza gelicektir.
Obje ayarlarna girmenin bir baka yolu da;
Toolbardan obje ikonu tklandnda, ekranda obje ile ilgili dier komutlar ieren toolbar gelir.
Bu toolbardan obje ayarlar butonu tklanr. Obje ayarlar diyalogu ekrana gelir.
Yukarda aks iin yaplan ilemler, dier objeler iin de benzer biimde yaplr. Bu ekilde yaplan
ayarlar, yeni izilecek objeler iin geerlidir. Mevcut (daha nce izilmi) objelerin zellikleri
deimez.
Bir projedeki mevcut objelerin de ayarlarn deitirmek mmkndr. Mevcut bir objenin ayarlarn
deitirmek iin;
Deien fare imleci, deitirilecek obje zerine getirilir. Farenin sol tuu tklandnda, ilgili obje
ayarlar diyalogu ekrana gelir.
25
Programn zelletirilmesi
Tamam butonu farenin sol tuu ile tklanarak diyalog kapatlr. lgili objenin zelliklerinin deitii
grlr.
Birden fazla objenin zelikleri ayn anda deitirilmek istenirse; objeler farenin sol tuu ile tklanarak
seilir. izim alanndaki tm ayn tip objeler ayn anda deitirilmek istenirse, obje seim ilemi daha
pratik bir biimde yaplabilir. rnein, tm akslar deitirilmek isteniyorsa;
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr. Gncellenen ortak nitelikler seilen btn objelere
uygulanr.
Farkl tip objeler seilip Deitir/Obje zellikleri tklanrsa, bu objeye ait ayar diyalogu ekrana gelir. Bu
diyalogda deiiklikler yaplp tamam butonu tklandktan sonra, ilgili diyalog kapanr tekrar
Deitir/Obje zellikleri komutu tklanrsa seilmi baka bir obje ya da objelere ait diyalog ekrana
gelir. Her obje tipi iin ayarlar ayr yaplr.
Genel Ayarlar
Genel Ayarlar diyalogu, programn genel durumuna ait zelliklerin zelletirildii diyalogdur. Bu
diyalogda dm noktas atlama faktrnden, birimlere, zgara ayarlarndan izim snrlarna kadar bir
ok seenek ayarlanabilir. Genel Ayarlar diyaloguna, Ayarlar mens altnda Genel Ayarlar satr
tklanarak altrlr. Bu diyalogda bulunan seeneklerin aklamalar yledir:
Genel ayarlar sekmesi
Renkler blm:
Seilmi: Seilmi objelerin zerinde, seildiini gstermek amacyla izler oluturulur. Bu seenekte,
bu izlerin rengi ayarlanr. Hangi renk ayarlandysa, obje seildiinde, o renge brnr.
Arka plan: alma dzleminin rengi ayarlanr.
Otomatik kayt : Programn belirtilen aralkta, projenin otomatik yedeini almas iin kullanlr. lemi
aktif hale getirmek iim Otomatik kayt satrn iaretleyin ve Arala dakika cinsinden bir deer girin.
Proje, alma srasnda otomatik olarak diske kayt edilecektir. Projenin kayt edilecei klasr,
program klasr altnda autosave klasrdr. Projeyi, daha nce kayt etmiseniz, verdiiniz isimle
kayt edilir. Henz isim verilmediyse, isimsiz adyla kayt edilir.
Kolon akslarn iz : Duvar izim hattn, kolon majr ynn ve kirilerin izim hattn gsteren
izginin rengi ayarlanr. Seenek iaretlenirse, bu hat planda gsterilir. aretlenmezse gsterilmez.
Mahal alan hesab : Mahal yerletirilirken, mahal iinde duvar, merdiven veya kolon objesi varsa, mahal
alan hesaplanrken, bu objelerin alanlarnn toplamn, mahal toplam alanndan kartlmas ilemi iin
kullanlr.
Kolonlar dikkate al iaretliyse, MahalAlanNet = MahalAlan MahalindekiKolonlarnAlan
Merdivenleri dikkate al iaretliyse, MahalAlanNet = MahalAlan MahalindekiMerdivenlerinAlan
26
Programn zelletirilmesi
Duvar iaretliyse, MahalAlanNet = MahallAlan MahalindekiDuvalarnAlan
Seeneklerin biri veya birka ayn anda iaretlenebilir.
Kayt ederken yedekle (*.bak): Programn, kayt ilemi srasnda, kayt edilen projenin bir nceki
halinin yedeini otomatik oluturmas iin kullanlr. Seenei aktif hale getirerek, projeyi kayt ilemi
srasnda projenin bir nceki halinin bak uzantl bir kopyasn oluturursunuz. Eer projeyi kayt
ettiiniz andaki almanzn hatal olduunu dnyorsanz, projenin kayt edilmemi nceki haline
".bak" dosyasn aarak ulaabilirsiniz.
Bak dosyasn amak iin,
Proje/A tklayn.
Alan yedek dosyasn farkl isimde kayt etmeniz ve yeni bu oluan proje ile almay srdrmeniz
daha doru olacaktr.
Son sekmeyi hatrla : Diyaloglarda, zellikleri ayarlamak iin eitli sekmeleri setiniz ve ktnz.
Tekrar ayn diyaloga girdiinizde, diyalogu, diyalogdan ktnz pozisyonda grmek istiyorsanz, bu
seenei iaretleyin. rnein, kiri ayarlarn an ve ileri ayarlar sekmesini tklayn. Tamam butonunu
tklayarak diyalogdan kn. Son kullanlan sekmeyi hatrla seenei iaretli ise kiri ayarlarna
girdiinizde, ileri ayarlar sekmesini karnzda bulacaksnz.
Alta son projeyi ykle: aretlenirse, son allan proje, program aldnda otomatik olarak
yklenir. aretlenmezse yklenmez.
Sa tu men gster: Bu seenek iaretli ise sa men, farenin sa tuuna basld zaman alr. Fareyi
herhangi bir objenin zerine getiriniz. Farenin sa tuuna basnz. O obje ile ilgili, en ok kullanlan
komutlarn listesi alacaktr. Bylece her defasnda, menlere ve ikonlara fareyi kaydrarak zaman
kaybetmezsiniz. izim alannda bo bir yeri sa tula tkladnzda, zum ilemleri gibi objelerden
bamsz komutlarn listesine ulaabilirsiniz. Seenek iaretli deilse, farenin sa tuu komut tekrar
olarak alacaktr. izim yaparken ctrl tuuna basl tutarak farenin sa tua basarsanz, bu seenein
ilevine gre tersinin almasn salarsnz. rnein, seenek iaretli olsun. izim srasnda ctrl tuuna
basl tutarak farenin sa tuuna bastnz komut tekrar alr.
mport ederken zel karakterleri tercme et: Text import ile yazy arrken, text dosyasnda
kullanlan Trke karakterlerin, Trke olarak ekrana gelmesi isteniyorsa, iaretlenir.
Obje bilgilerini fare zerinde gster: aretli ise, fare obje zerine getirilip bir sre bekletildiinde,
program obje ile ilgili bilgileri ekranda bir kutu ierisinde gsterir.
Ayarlar btn izim pencerelere uygula: altnz izim penceresinde objeler iin yaptnz
ayarlarn o anda ak olan dier pencereler iin de geerli olmasn istiyorsanz, yazy iaretleyin.
27
Programn zelletirilmesi
OpenGl donanm hzlandrcsn kullan: Ekran kart, OpenGL destekli deilse ya da 3Boyutlu
grntde sorunlar yaanyorsa bu seenein iareti kaldrlarak sorun alabilir. Programda en iyi
performans nvidia destekli ekran kartlarnda alnabilmektedir.
3Boyut izim modunu aktif hale getir: Data giri srasnda objelerin nasl grnecei planda gsterilir.
Ayn ekilde bu seenek iaretli olursa data giri srasnda objeler 3Boyutlu perspektifte de gsterilir.
aretlenmezse sadece planda gsterilir. Bu seenek iaretli olsun olmasn 3 boyutta data girii her
zaman aktiftir. Sadece data giri aamasnda iz gsterilmez.
3Boyuttta ilkel objeleri gster: aretlendiinde 3 boyutlu grntlerde izgi, ember, yaz gibi objeler
gsterilir.
3B'de antialias zelliini aktif hale getir : aretlenirse perspektif pencerelerde kenarlar daha keskin ve
net grnr. Bu zellik ekran kart performansna gre kullanlabilir. Yetersiz kalan ekran kartnda
sistem yavalayabilecektir.
izim sekmesi
Dm noktalarn gster : Dm noktalarnn planda grnp grnmemesini salar. aretlenirse,
dm noktalar planda grnr, iaretlenmezse grnmez.
Yarap : Dm noktalarnn gsterildii durumda, planda grnen apnn ayar bu satrda yaplr.
Birimi pikseldir.
Renk : Dm noktalarnn gsterildii durumda, planda grnen renginin burada yaplr.
Yakalama duyarll blm:
D.N. Atlama faktr : D.N. (Dm noktas) seimi srasnda, tklama ileminin ne kadar uzaa
yaplabilecei ayarlanr. Farenin imleci, dm noktas yaknndayken d.n. atlama faktr evresinde
bulunuyorsa, dm noktasn sol tuu tklayarak seebilirsiniz. mle dm noktas zerine
getirildiinde, imlecin ekli deiir. Bu durumda dm noktas seilebilir. (birimi pikseldir)
Seme uzakl: Obje seimi srasnda, tklama ileminin ne kadar uzaa yaplabilinecei ayarlanr.
Farenin imleci, objenin seme uzakl ayar evresinde bulunuyorsa, objeyi seebilirsiniz. Burada
girilen deer ayrca seme zorluunu/kolayln etkiler. (birimi pikseldir) Obje Seimi; izim srasnda
oluturduunuz her bir eleman(kiri, kolon, deme v.b), obje olarak adlandrlr. Objeler zerinde
deiiklik yapmak istendiinde, farenin imleci obje zerine getirilir ve sol tu ile tklanr. Bu ileme
obje seimi denir.
Kilitlenme ayarlar blm:
Izgaraya kilitlen: mlecin zgara izgilerinin kesiim noktalarn yakalamas iin kullanlr. Kilitleme
olana iin satr iaretleyin.
Dm noktas kilitlen: mlecin dm noktalarna atlamas(yakalamas) iin kullanlr. Kilitleme olana
satr iaretleyin.
Izgaray dm noktas gibi yakala: Obje modunda iken imlecin zgara noktalarn yakalamasn
istiyorsanz iaretleyin.
Dik (ortho) aktif: Dik modunu amak isterseniz iaretleyin. Dik modu, objelerin 0 ve 90 derecede
izilmesi iin kolaylk salar.
28
Programn zelletirilmesi
Hzl izim modu: aretli deil ise hzl izim modu kapaldr. Bu durumda program tarafndan
isimlendirilen objelerin isimlerini, izim annda deitirebilirsiniz. Hzl izim modu akken(iaret
kaldrlrsa), program tarafndan isimlendirilen objelerin isimlerini, izim annda deitiremezsiniz.
Bunun amac, obje isimleri nemsizse veya obje isimlendir ile daha sonra objeler isimlendirilecekse,
daha az i yapmaktr. izim annda Ctrl ve H tularna birlikte basarak da hzl izim modunu ap,
kapatabilirsiniz. Hzl izim modunun ak veya kapal olduunu, alt satrda kullancya iletilir.
Srekli izim modu : Bu seenek iaretli ise komut uygulandnda, program komutu sonlandrmaz.
Ayn komut ierisinde ilem yapmanz bekler. Komut ancak ESC tuuna basldnda sonlanr. Satr
iaretli deilse, komut uygulandnda program komuttan kar ve tekrar komutu altrmanz bekler.
Obje yaptrrken koordinat al: Yaptrrken, bloklanan objelerin, kopyalarken sahip olduu
koordinatlarna gre mi yerletirilecei ya da kullancnn ekstra koordinatlar m verecei (iaretli ise)
ayarlanr.
Genel geometri kontrol : Otomatik olarak genel geometri kontrol yaplmas iin iaretleyin. izim
yaparken karlalabilecek olas hatalar(geometrik hatalar) annda nlemek iin satrn iaretli kalmas
nerilir.
Otomatik kontur objesi izimi : Ktphane, merdiven gibi boyutlu objeleri, daha hzl alabilmek
amacyla(byk projelerde izimin yenilemesi srasnda zaman kaybn nlemek iin), sadece drtgen
bir ereve haline otomatik dntrme ilemidir. Bu ilem sonucunda objeler, perspektif
penceresinde, tama dndrme ilemleri srasnda detaylar gsterilmeden drtgen bir kutu eklinde
gsterilirler.
Kolon ve perdelerin yatay boyutunu nce yaz : Bu seenek iaretlendiinde kalp, kolon aplikasyon,
rapor gibi kolon ve perde adlarnn yazld yerlerde, kolon ve perde boyutlarnn x eksenine paralel
boyutu nce yazlr. rnein yatayda 25 dikeyde 60 cm olan bir kolon tanmlayacak olalm. Program
olanaklar itibariye bu kolonu dndrerek istediimiz gibi tanmlayabiliriz. Bu seenek iaretlediinde,
tanm nasl yaplrsa yaplsn kolon boyutlar 25/60 ekilde yazlacaktr. Seenek iaretlenmediinde ise
kolon boyutlar tanmlama srasnda oluturulduu ekilde yazlacaktr.
Izgara ve Snrlar Sekmesi
Detaylar iin kitapta Izgara Sistemi ve izim Snrlar balklarn inceleyiniz.
Aks snr : Aks snr izgisinin izim alannda grnp grnmemesini istiyorsanz, iaretleyin. Aks
snr, izilen akslarn aks ekran zerindeki snrn belirler.
Kontur izgileri : Detaylar iin kitapta Kontur izgileri baln inceleyiniz.
Yardmc izgiler : Detaylar iin kitapta Yardmc Izgara izgileri baln inceleyiniz.
Girdi Birimleri Sekmesi
Detaylar iin kitapta Girdi Birimleri baln inceleyiniz.
Kutupsal zleme Sekmesi
Detaylar iin kitapta Girdi Birimleri baln inceleyiniz.
29
Programn zelletirilmesi
Grnt Konfigrasyonu
alma ekrann blmlere ayran Grnt konfigrasyonu Grnt mens altndan ekrana
getirilir. Grnt konfigrasyonu diyalogunda hangi ekran ekli ile allmak isteniyorsa, o seenek
iaretlenir.
Yeni projelerde setiiniz ekran kullanabilmek iin Varsaylan olarak ata seeneini iaretleyin.
Varsaylan olarak ata : Seilen konfigrasyonu baka projelerde uygulamak zere kayt eder. Yeni
proje aldnda seilen konfigrasyon geerli olur.
Tm katlara uygula : Seilen konfigrasyon mevcut projede tanmlanm dier katlarda da uygulanr.
Zaten ayarlanm grnt konfigrasyonunu, grnt konfigrasyonu ayarlarna girmeden dier
katlara uygulayabilmek iin; Grnt mensnden Geerli konfigrasyonu tm katlara uygula
satrn tklayn.
30
Obje seildi
Obje seimi srasnda, tklama ileminin objenin ne kadar uzana tklanarak yaplabilecei Seme
Uzakl(Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar) kutucuuna deer girilerek ayarlanabilir. Varsaylan deer
5 pikseldir. Fare imleci, objenin seme uzakl menzilinde bulunuyorsa, fare tklandnda obje seilir.
Seme uzaklna girilen deer bydke obje daha uzak mesafeden seilebilir. Deer kldke,
seim yapmak iin imleci, objeye daha fazla yaklamak gerekecektir. Ekrann sol alt kesindeki bilgi
kutusunda seilmek istenen objenin ad grnr. Bu anda imle seme uzakl menzilindedir. Bu
aamada farenin sol tuu tklanrsa, obje seilecektir.
Pencere(Window) seim: izim alannda bo bir noktaya farenin sol tuu ile tklanr. Fare
srklendiinde bir erevenin de fare ile birlikte hareket ettii grlr. Seilecek objeler bu ereve
Objeler seildi
iine alnr ve farenin sol tuu tekrar tklanr. Tamam ereve iinde kalan objeler seilecektir.
Crossing(Geili) seim: izim alannda bo bir noktaya farenin sol tuu ile tklanr. Fare
srklendiinde bir erevenin de fare ile birlikte hareket ettii grlr. Seilecek objeler bu ereve
iine alnr ya da ereve tarafndan kestirilir (ereve izgisi objelere temas eder). Klavyeden shift
31
Temel Konular
tuu basl tutularak fare kaydrlr. Farenin sol tuu tekrar tklanr. erevenin dokunduu ve tamam
ereve iinde kalan btn objeler seilmi olur.
Klavyeden shift ve alt tuuna beraber baslr, geili seim yaplrsa, bu seimden sonra btn seimler
geili seim modunda yaplr. Tekrar seim modunu eski haline getirmek iin seim yaparken Alt
tuuna baslmas yeterlidir.
Hepsini se: Dzen/Hepsini Se satr ya da toolbardan Hepsini Se ikonu tklanr. Ayrca klavyeden Ctrl
Objeler seildi
ve A tularna birlikte basarak da Hepsini Se komutu altrlabilir. Komut tek bana tklanrsa ilgili
alma penceresinde, katman kilitli ya da kapal objeler dndaki btn objeler seilir.
Hepsini se komutu ile birok obje ierisinden sadece ayn tr objeleri semek de mmkndr.
Bunun iin;
nce izim mensnden ya da toolbardan ilgili obje izim komutu tklanr (aks, duvar, kiri vb.).
Ardndan Dzen/Hepsini Se komutu tklanr. izim mensnden hangi obje tklandysa, sadece o
objeler (aks ise akslar, kolon ise kolonlar vb.) seilir.
Seilen objeler ekranda renk deitirir. Programda varsaylan seilmi obje rengi mavidir. Kullanc
isterse, seilmi obje rengini deitirebilir. Bunun iin;
Alan Genel Ayarlar diyalogunda, Genel Ayarlar sekmesinde Renkler blmnden, Seilmi
satrnn karsndaki renk kutucuu farenin sol tuu ile tklanr.
Tu basl tutularak, alan renk paleti zerinde fare kaydrlr. stenilen rengin zerine gelindiinde
tu serbest braklr.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda seilen renk yeni seilmi obje rengi olarak atanr.
Bir objeyi semek iin zerine tkladnzda, eer objenin rengi deimiyorsa (obje seilmiyorsa),
bunun bir sebebi olabilir. lgili objenin katman kilitlidir. Kilidi amak iin;
32
Alan Katman Ayarlar diyalogunda, ilgili objenin karsndaki kilit simgesinin zerine farenin sol
tuu ile bir kez tklayn. Kilit alacaktr.
Tamam butonuna tklayp diyalogdan kn. Objenin zerine tkladnzda obje seilecektir.
Temel Konular
Obje seimi zoom ilemlerinde de ie yarar. Zoom Seim komutu obje seimi ile birlikte kullanlr.
izim alannda yaklalmak istenen objeler yukarda anlatlan yntemler kullanlarak seilir.
Seili objelerin seimini iptal etmek iin, yukarda anlatlan Farenin sol tuu ile seim, pencere seim,
Crosing seim ilemleri seili objelere tekrar uygulanr. rnein; seili bir objenin zerine farenin sol
tuu ile tklandnda, objenin seimi iptal olur (obje, seilmi obje renginden tekrar kendi rengine geri
dner).
Objeleri pencere seimle seilmi durumunu iptal etmek iin Ctrl tuuna basl tutulur. Ctrl tuu
baslylen seili objeler pencere ierisine alnrsa seilmilii ortadan kalkar.
Hepsini se komutunun tersi olarak da programda Hibirini Seme komutu mevcuttur. Hibirini
Seme komutu da Hepsini se komutu mantyla alr. Dzen/Hibirini Seme satr ya da toolbardan
Hibirini Seme butonu tklanr. Ayrca klavyeden Ctrl ve D tularna birlikte baslarak da Hibirini
Seme komutu altrlabilir. Komut tek bana tklanrsa ilgili alma penceresindeki seili btn
objelerin seimi iptal olur.
Hibirini Seme komutu ile seili birok obje ierisinden sadece ayn tr objelerin seimini iptal etmek
de mmkndr. Bunun iin;
nce izim mensnden ya da toolbardan ilgili obje izim komutu tklanr (aks, duvar, kiri vb.).
Ardndan hibirini seme komutu tklanr. izim mensnden hangi obje tklandysa, sadece o
objelerin (aks ise akslar, kolon ise kolonlar vb.) seimi iptal olur.
Bir nceki seimi tekrar semek iin Dzen/Son Seim satr tklanr. Bu komut ile seim yaplarak
zerinde allan objeler tek seferde tekrar seilebilir.
Katlar arasnda ayn koordinatta bulunan bir objeyi tm katlarda tek seferde semek iin Tm katlarda
se komutu kullanlr. zellikle kolon vb elemanlarda bu komut olduka kullanldr.
Tm katlarda se satrn tklayn veya farenin sa tuuna basmadan nce klavyeden Ctrl+B
tuularna ayn anda basarak ayn ilemi yapabilirsiniz.
Kalp Plan Modu ile Mimari Plan Modu arasndaki geilerde objelerdeki seilmilik durumu iptal olur.
Baka bir deyile, bir modda seilen objelerdeki seim, dier moda geildiinde iptal olur. Tekrar ayn
moda geri dnldnde daha nce seilmi objelerin tmnn seilmemi durumda geldii grlr.
Kalp plan modu bulunduunuz katn tavann, mimari plan modu da bulunduunuz katn tabann ifade
eder. Kiri, statik deme vb. statik objeler kalp plan modunda, duvar, kap-pencere, mahal, temel
vb. mimari objeler mimari plan modunda girilir. Aks, kolon vb. her iki moda ait objeler, her iki modda
da girilebilir. Ksacas, kat tavannda yer alan objeler kalp plan modunda, kat tabannda yer alan
objeler mimari plan modunda girilir. Modlar aras gei Aralar/Mimari Plan/Kalp Plan Modu satr
tklanarak, toolbardan Mimari Plan/Kalp Plan butonu tklanarak ya da klavyeden Shift+Tab tuuna
baslarak yaplabilir.
Proje yaparken herhangi bir objeyi bulup semek iin Obje Bul komutu kullanlr.
33
Temel Konular
Programda belirli objeleri seip bunlar hafzaya alabilirsiniz. Daha sonra herhangi bir anda hafzaya
alnan bu objeleri tek komutla semek mmkndr. Bu ilem Seimi Kaydet ve Seimi Hatrla
komutlar ile mmkn olur.
Projenin daha sonraki aamalarnda bu objeleri tekrar seili duruma getirmek isterseniz
Dzen/Seim Gruplar/Seimi Hatrla satrn tklayn. Daha nce seimi kaydedilen objeler
seilecektir.
Seimi Kaydet komutu ile bellee alnan seimler, geici, ksa vadeli seimler olarak nitelendirilebilir.
nk Seimi Kaydet komutunun her kullanmnda eski seimler bellekten atlr ve yeni seimler
bellee alnr. Ancak programda kalc seim gruplar oluturmak ve bunlar proje ile birlikte muhafaza
etmek mmkndr. Bu zellik zellikle byk, komplike projelerde olduka kullanldr.
Seim Grubu oluturmak iin;
Grup Seimi diyalogu ekrana gelecektir. Burada Grup Olutur butonunu tklayn.
Alan diyalog satrna oluturulacak seim grubu iin bir isim girin ve Tamam butonunu tklayn.
izim alannda nceden seilmi bulunan objeler oluturulan gruba dahil olacak ve grup ismi
mevcut gruplar listesinde yerini alacaktr.
Oluturulan seim gruplarndaki objeleri projenin herhangi bir aamasnda kolayca semek iin;
Alan Grup Listesi diyalogu Mevcut Gruplar listesinden semek istediiniz seim grubunu farenin
sol tuu ile tklayn.
Se butonunu tkladnzda ilgili gruba dahil olan btn objeler izim alannda seili duruma
gelecektir. Bu ekilde birden fazla grubu tklayp Se butonuna tklayarak artarda seebilirsiniz.
Seilmi bir grubu semekten vazgeerseniz, mevcut gruplar listesinden ilgili grup isminin zerine
farenin sol tuu ile tklayn.
Hemen ardndan Seme butonunu tklayn. lgili grup objelerindeki seim kalkacaktr.
Herhangi bir seim grubunu iptal etmek isterseniz, mevcut grup listesinden ilgili grup ismini tklayn ve
Grup Sil butonunu tklayn. lgili seim grubu mevcut gruplar listesinden silinecektir.
34
Temel Konular
Eer komut bir alt mendeyse nce alt men tklanr, alt men alr ve komut tklanr.
Ayn anda Mesaj Satrnda, komut altrlrken ne yaplmas gerektii adm adm kullancya iletilir.
Komut sresince bu mesajlar izleyerek komut ileyii hakknda yardm alnabilir.
Komutlar altrlrken komutla ilgilisi olmayan btn objeler program tarafndan kapatlr. Bu sayede
komutun iletilmesi srasnda hangi objelerin kullanlmas gerektii kolaylkla grlr. rnein, d
llendirme yaparken sadece d llendirmeyi ilgilendiren duvar ve kolon gibi objeler aktiftir, dier
tm objeler inaktiftir (silik durumda grnrler). Bylece hatal obje seimleri program tarafndan
engellenmi olur.
Programda komut altrmann baka bir yolu da sa tu meny kullanmaktr. Bu zellik,
Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar(Sa Tu ile Men Gster) satr iaretli ise geerlidir. Farenin sa
tuu tklandnda en ok kullanlan komutlarn listelendii men alacaktr. Komutu altrmak iin
imle komut zerine getirilir ve sol tu tklanr. Eer bir obje seilir ve zerinde sa tu tklanrsa,
seilen objeye ait zel komutlar sa tu mende listelenecektir.
Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar(Sa Tu ile Men Gster) satr iaretli deilse, sa tu men aktif
deildir. Baka bir deyile farenin sa tuuna basmak sa meny amaz ama komut tekrar yapar. Bu
durumda Ctrl tuu ile birlikte farenin sa tuuna basmak sa tu meny aktif hale getirir.
35
Temel Konular
Komut tekrar, en son kullanlan komutu, menye veya toolbara gerek kalmadan iletmektir. Komut
tekrar drt farkl metotla kullanlabilir.
Ayarlar/Genel Ayarlar(Sa Tu ile Men Gster) iaretliyken klavyeden Ctrl tuu ile birlikte farenin
sa tuuna basmak
Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar(Sa Tu ile Men Gster) iaretli deilken farenin sa tuuna
basmak
Srekli izim Modu olana ile, bir komuttan kmadan, seri biimde obje tanmlanr. Bu seenek
iaretli ise komut uygulandnda, program komutu sonlandrmaz. Ayn komut ierisinde ilem
yapmanz bekler. Komut ancak ESC tuuna basldnda sonlanr. Satr iaretli deilse, komut
uygulandnda program komuttan kar ve tekrar komutu altrmanz bekler.
Srekli izim Modu seeneini aktif/inaktif yapmak iin,
Satr iaretli ise iaret kalkacak, srekli izim modu iptal edilecektir. Satr iaretli deilse,
iaretlenecek, Srekli izim Modu aktif hale gelecektir.
izim alannda bir nokta tklandnda mesaj satrndaki yaz, Aksn ikinci noktasn verin
eklinde deiecektir.
izim alannda bir nokta daha tklandnda, aks oluacaktr. Komutun alma sreci ve admlar
mesaj satryla kullancnn her an karsndadr.
Obje seimi gerektiren komutlarda komutu altrmak iin bir veya birden fazla objeye ihtiya vardr.
Bu komutlarn altrlma mant komut altrlr - obje seilir veya obje seilir - komut altrlr
eklindedir. rnein;
Ya da;
Duvar, kiri, kolon vb. komutlarda, komut altrmak iin obje seimi gerekmez. Bu komutlarda izim
alan tklanr ve obje oluturulur.
Bir komut altrrken baka bir komut tklanrsa, allan komut iptal olur ve tklanan komut aktif
hale gelir.
Bunun yannda baz komutlar ilk allan komutlar iptal etmez. Bu komutlar, ara komut gibi alrlar.
Bir komut altrlrken, ara bir komut altrlrsa, allan ilk komut iptal olmadan, ara komut aktif
36
Temel Konular
olur , komut bittikten sonra ilk komut kald yerden devam eder. Zoom Pencere, Kaydr, Lokal
Nokta Tanmla, Paralel ve Dik Referans gibi komutlar ara komutlardr.
Komut Satr
Program ii komutla yapar. i hangi koullarda yapacan, bilgi giriiyle anlar. Komut ve bilgi girii iin
kullanlan aralar klavye ve faredir. Sa el ile fare kullanlrken, sol el ile klavye kullanlr. Fare ile bir
tklama ya da bir i yaplrken, klavyeden shift, ctrl, F5, F6 vb tular gerektiinde sol el ile baslr.
Bunun olanaklarn yannda baz komutlar iin komut satr aktif hale getirilmitir.
Komut satr belirli komutlar iin aktiftir ve program klasr ierisinde var olan "idecadalias.txt
dosyasnn tanmldr. idecadalias.txt dosyasn aarak komut satr komutlarn deitirebilirsiniz.
Dosya ieriinde; rnein izgi iin; ;Aklamas line, l
Komut ad = Line Ksaltlm komut ad = l olarak dizayn edilmitir.
idecadalias.txt ierisinde l'yi deitirdiinizde Line komutuna ilikin ksaltlm komutu deitirmi
olursunuz.
37
Temel Konular
lek
Projede alma gerek boyutta yaplr. Tanmlanan bir objenin boyutlar gerek boyutlardr. 1
metrelik bir obje 1birim olarak kullanlr.
Mimarinin geleneksel lei olan 1/50, 1/100, 1/200 vs deerleri projenin izdirilmesi (yazcya veya
iziciye gnderilmesi) aamasnda verilir. lek deeri, Proje/izdir/lek satrnda tanmlanr.
Projede kullanlan yaz ykseklikleri ve obje yazlarnn objeye gre konumlar ise, varsaylan (default)
1/50 leine gre ayarlanmtr. Proje 1/50 leinden farkl bir lekte izdirilecekse, bu ayarlar
deitirilmelidir. rnein 1/100 lekte yaplacak bir projenin organizasyonu iin yaz ykseklikleri
varsaylan deere gre 2 kat bytlmelidir.
lek organizasyonu iin proje ayarlarn proje banda yapmak, yaplan her bir ayar diske
kaydetmek mmkndr. 1/100 iin ayr bir ayar, 1/200 iin ayr bir ayar yaplabilir. 1/50 lekte
proje iin varsaylan deerler kullanlr.
Girdi Birimleri
Programda data girimi srasnda hangi birimin kullanlaca Ayarlar/Genel Ayarlar diyalogunda Girdi
Birimleri sekmesinde belirlenir. Bu diyalogda seilen birim, btn diyaloglarda ,koordinatlarda ve
llendirmelerde etkili olur. Girdi birimleri, koordinat sisteminde, llendirme vb tm mimari
elerde etkindir.
38
Temel Konular
Temel Birimler:
Metre: aretlenirse, btn birimler metre olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler metre cinsinden tanmlanr.
Santimetre: aretlenirse, btn birimler santimetre olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler santimetre cinsinden tanmlanr.
Milimetre: aretlenirse, btn birimler milimetre olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler milimetre cinsinden tanmlanr.
Fit ve kesirli in: aretlenirse, btn birimler fit ve kesirli in olur. Diyaloglardaki deikenler,
koordinatlar, llendirmeler bu birimde tanmlanr. Birim format rnein 15 '-10 3/4 " eklindedir.
Fit ve ondalk basamakl in: aretlenirse, btn birimler fit ve ondalk basamakl in olur.
Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar, llendirmeler bu birimde tanmlanr. Birim format
rnein 15 '- 10.7"eklindedir.
Ondalk basamakl fit: aretlenirse, btn birimler ondalk basamakl fit olur. Diyaloglardaki
deikenler, koordinatlar, llendirmeler bu birimde tanmlanr. Birim format rnein 15.89'
eklindedir.
Kesirli in: aretlenirse, btn birimler kesirli in olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler bu birimde tanmlanr. Birim format rnein 1901/2 " eklindedir.
Ondalk basamakl in: aretlenirse, btn birimler ondalk basamakl in olur. Diyaloglardaki
deikenler, koordinatlar, llendirmeler bu birimde tanmlanr. Birim format rnein 190.7"
eklindedir.
Biim:
Hane says: Virglden sonra ka hane gsterileceini belirler. Listeden istenilen say seilir. rnein 2
seilirse, birimler virglden sonra iki hane eklinde gsterilecektir. 0 seilirse birimlerin virglden
sonras gsterilmeyecektir.
Kesirler: Kesirli in formatnda yaplacak llendirmenin hangi hassasiyette gsterileceini belirler.
Listede, 1/2, , 1/8, 1/16, 1/32, 1/34 hassasiyetine kadar seenekler bulunmaktadr. Kesir yok
seilirse, birimler kesirsiz grnr.
Ayrca, baz objelerin ayarlarnda da -rnein kap/pencere ve llendirme ayarlar- Birimler
sekmesi mevcuttur. Burada yaplan ayar, sz konusu obje iin kullanr. Kap/pencerede kullanlan
ller, i, d, kesit kot, plan kot llendirmeleri burada belirlenen formatta yaplr.
Kap/Pencere iin;
39
Temel Konular
Birimler sekmesindeki parametreler yukarda aklanan parametrelerle ayndr. lave olarak Biim
alannda aadaki parametreler mevcuttur.
Yuvarlama aral: Metre, santimetre ya da milimetre olarak yaplacak llendirmenin yuvarlama
araln belirler. Yuvarlama yok seilirse, llendirme tam deerinde yaplr. Aralk bydke
llendirme seilen aralk kadar yuvarlanr.
Sfr birimi gster: aretli deilse, soldaki sfr ve noktay llendirmede gstermez. rnein 0.20
deerini, 20 olarak llendirir. aretli ise 0.20 deeri 0.20 olarak llendirilir.
Kk kesir yazs: Kesirli in format seildiinde, kesir ksmnn byk/kk gsterilmesini belirler.
aretli ise kesir tam saynn biraz stnde ve kk, iareti deilse kesir tam saynn yannda ayn
byklkte gsterilir.
Sfr fiti gster: 0 fitli llendirmede (1 fitten kk l deerinde) 0n gsterilip gsterilmeyeceini
belirler. rnein iaretli deilse, 0' - 15" deerinde bir ly -15" olarak gsterir. aretli ise 0'-15"
eklinde gsterir.
0-1 aralnda sfr ini gster: rnein 8'-0 1/6 " deerine sahip bir llendirme in ksm 0-1
aralndadr. Seenek iaretli deilse 8'-0 1/6 " deeri 8'- olarak gsterilecektir. Baka bir deyile 0-1
aralndaki in deerleri gsterilmeyecektir.
Mutlak sfr ini gster: nin kesin sfr olduu llendirme deerinde sfr inin gsterilip
gsterilmeyeceini belirler. rnein tam 10' deerinde bir llendirme, eer bu seenek iaretli ise,
10'-0" eklinde gsterilecektir. aretli deilse 10"- eklinde gsterilecektir.
Ayrca herhangi bir diyalogta alrken saysal alanlarn birimleri istenildii ekilde deitirilebilir. lgili
satr stnde farenin sa tuu tklanr. Bylece satr stnde birimleri gsteren bir men alr.
Menden arzu edilen birim seilir.
+
0,0
40
Temel Konular
bulunan deerler de deiir. mlecin koordinat bilgileri koordinat kutusunda izlenebilir. Koordinat
kutusu zerindeki X, x ekseni koordinat bilgisinin Y, y ekseni koordinat bilgisinin, Z kot bilgisinin, L
uzunluk bilgisinin, A ise a bilgisinin tanmlanmasnda kullanlr.
.
X, Y, L, Z deerleri metre, santimetre, milimetre, fit ve in cinsinden kullanlabilir. Bunun iin;
Alan diyalogda Girdi Birimleri sekmesi tklanr.Kategori listesi alr. Temel Birimler, blmnde
birim seilir.
Koordinat kutusuna yazlacak bilgiler, girdi birimi olarak seilen birim cinsinden tanmlanr. A
parametresi ise adr ve birimi derece cinsinden girilir.
X2,Y2
L1
X1,Y1
A1
0,0
Koordinat kutusuna deer girmek iin ya klavyeden X, Y, L ve A tular kullanlr ya da fare ile bu
kutucuklar tklanr. mle kutucukta iken, bilgi yazlr ve klavyeden enter tuuna baslr. Enter tuuna
basldktan sonra satr krmz renge brnr. Artk girilen deer kilitlenmitir. mle hareket ettike
kilitlenmeyen deerler deiecek, kilitlenen deerler ise sabit kalacaktr. Bu mantkla X ve Y, A ve L
satrlar ayn anda kullanlabilir.
Kolon, tekil temel gibi objeler uzunluk bilgisi gerektirmez. Bu objeler tanmlanrken tek nokta tklanr.
Bunun yannda izgi, duvar, kiri gibi objeler uzunluklar olduu iin iki nokta ile tanmlanabilir. alma
41
Temel Konular
alan ierisinde ilem yaplacak her nokta koordinat sistemi ile tanmlanabilir. Uzunluu olan bir objeyi
tanmlamak iin, ya balang ve biti noktasnn koordinat deerleri bilinmeli veya bir noktasnn
koordinat deeri, uzunluu ve as bilinmelidir.
Yukardaki ekilde (X1 ,Y1) , (X2, Y2) srasyla objenin sol ve sa ularnn koordinatlar, L1 uzunluu,
A1 ise asdr.
izim alannda hangi nokta tklanrsa, imle koordinat kutusundaki deerlere kilitlenecektir ve
girilen deerlerin belirledii noktaya atlayacaktr.
Bu anda program ikinci noktann yerinin belirlenmesini bekleyecektir. mle hareket ettike
objenin sanal grnts de imlece bal olarak deiecektir.
42
izim alan tklanarak ilem tamamlanr. Obje izimini sona erdirmek iin Esc tuuna baslr.
Temel Konular
X1,Y1
0,0
Uzunluu olmayan herhangi bir objenin dzlemdeki konumu
Bu anda izim alannda hangi nokta tklanrsa tklansn, imle koordinat kutusuna kilitlenecektir ve
girilen deerlerin belirledii noktaya atlayacaktr. Obje izimini sonlandrmak iin farenin sol tuu
tklanr veya Enter tuuna baslr. ESC tuu ile moddan klr.
Bu anda izim alannda hangi nokta tklanrsa tklansn, imle koordinat kutusuna kilitlenecektir ve
girilen deerlerin belirledii noktaya atlayacaktr .
Bu aamada A tuuna baslr. A deeri girilir ve enter tuuna baslr. Bu anda izim alannda hangi
nokta tklanrsa tklansn, obje ayla oluacaktr.
Koordinat kutusunda yazlan koordinat deerleri aksi belirtilmedike global orijin noktasna gredir.
Kullanc projenin herhangi bir aamasnda istedii zaman lokal koordinatlara gre alabilir. Lokal
koordinatlara gre almak demek, orijin noktasn izim alannda istenilen noktaya tamak demektir.
Bu ilem sayesinde byk koordinat deerleriyle uralmaz. Baka bir deyile orijin istenilen bir nokta
olabilir ve koordinat kutusuna yazlan X ve Y koordinatlar bu noktaya gre girilebilir.
43
Temel Konular
Lokal orijin tanmlamak iin Lokal Nokta Tanmla komutu kullanlr. Koordinat bilgisi girilmeden nce
Aralar/Yakalama/Lokal Nokta Tanmla komutu altrlr ve uygun bir nokta tklanr. Daha sonra
belirlenen lokal orijin noktasna gre koordinat deerleri girilir.
Lokal nokta tanmlandnda program, koordinat kutusunda X ve Y nndeki kutucuklara iaret koyar.
Bu iaret lokal koordinatlarda alldn belirten iarettir. aret var olduka girilen koordinat
deerleri lokal deerlerdir. aret yoksa global koordinatlara gre allyor demektir. Kullanc istedii
anda bu iaretleri kaldrabilir ve iaretleyebilir. aretleri kaldrmak veya tekrar iaretlemek iin
klavyeden G tuu kullanlabilir. Lokal Nokta Tanmla komutu ile tanmlanan lokal koordinatlarn apsis
ve ordinatlar 0 ve 90 derecedir.
Lokal koordinatlar sistemi herhangi bir ada da tanmlanabilir. Baka bir deyile, lokal koordinatlarn
apsis ve ordinatlar herhangi bir ada tanmlanabilir. Bu tanmlama iin, Lokal Koordinat Sistemi Tanmla
ve Lokal Koordinat Sistemi Etkinletir komutlar kullanlr.
ki nokta tklanarak apsis tanmlanr. Lokal koordinat sisteminin apsisi belirli bir ada tanmlanmak
isteniyorsa 1.nokta tklanr ve koordinat kutusunda A satrna a deeri girilir ve klavyeden Enter
tuuna baslr. 2. nokta tklanr, bylece lokal koordinat sisteminin apsisi tanmlanm olur.
Ordinat ise apsise diktir.
lem sonlandnda lokal koordinat sistemi otomatik olarak etkin duruma geer.
Kutupsal zleme
Kutupsal izleme Genel Ayarlar diyalogunda Kutupsal zleme sekmesinde tanmlanan ann katlarnda
izim yaplmasn salar. Kutupsal izleme aktifse, herhangi bir izim komutunda, ilk nokta verildikten
sonra imle hareket ettirildiinde imle tanmlanan alara atlar.
44
Temel Konular
Kutupsal izleme ak : Kutupsal izleme modunu aktif hale getirir. Herhangi bir izim komutunda, ilk
nokta verildikten sonra imle hareket ettirildiinde imle tanmlanan alara atlar.
Artm as : Girilen a deeri kadar bir artla imlecin atlayaca alar belirler. rnein artm as 30
verildiinde kutupsal izleme 0, 30, 60, 90,120.150 vs alar iin alr.
lave alar : Artm as dnda ek alar iin kutupsal izlemeyi aktif hale getirir. Kutupsal izleme ilave
alar iin de aktif hale gelir.
Dinamik Giri
Dinamik giri, obje girerken koordinat kutusunu kullanmadan ayn anda a ve uzunluk bilgilerinin de
girilmesini salar.
45
Temel Konular
Dinamik giri temel zellii uzunluk ve a bilgilerini objeyi tanmlama aamasnda annda
girebilmektir. lem srasnda klavyeden TAB tuu uzunluk-a deerlerinin girilmesini salar.
Dinamik giri olana ile rnein 500 cm uzunluunda 60 derece asnda bir izgi izelim.
izgi komutunu tklayn ve izim alann tklayarak izginin ilk noktasn verin.
Klavyeden 500 yazn. Uzunluk deeri 500 olacaktr. (Girdi birimi metre ise 0.5 yazn)
izim Snr
izim snr, bir izim penceresinin ekranda grntlenecek alann tarif eden deerlerdir. Projenin
taban alan-pafta- izim snr ile tanmlanr. izim snrlar, orijin (0,0) noktasna gre girilen iki nokta
koordinat ile belirlenir. Orijin(0,0) ekrann sol alt kesinde, daire ile gsterilen noktadr. Bu noktaya
46
Temel Konular
gre tanmlanan koordinatlar global koordinatlardr. Orijinden geen yatay eksen x, dikey eksen y
eksenidir.
+
0,0
+
x
Ayarlar/Genel Ayarlar tklanr. Alan diyalogda, Izgara ve Snrlar sekmesi tklanr. Sol Alt Ke ve
Sa st Ke iin X ve Y koordinat bilgileri girilir. Koordinat bilgileri arasnda kalan alan izim
snrdr.
Girilen izim snr ayarlarnn projedeki btn pencerelere uygulanmas isteniyorsa, Genel Ayarlar
sekmesine geilir. Dyalogda bulunan Ayarlar btn izim pencerelerine uygula satr iaretlenir.
Girilen izim snrlarnn sadece allan pencere iin geerli olmas isteniyorsa iaret konmaz.
izim snrlarn doru tanmlamak, ekranda izimin tmn kolayca grmek asndan nemlidir. Bir
projedeki btn izim paftalar iin ayr ayr izim snr ayar yaplp, izimlerin daha dzenli olarak
ekrana gelmesi salanabilir. izim snrlar geliigzel braklrsa, bir pencere ilk aldnda izim
ksmen ya da ilgisiz bir zum faktrnde grlr.
izim snrlar gerektii gibi ayarlanrsa, izim alrken de ie yarar. Proje/izdir tklandnda izici
Ayarlar diyalogu alr. Burada, izim alan blmnden Limitler tklanarak, izim snrlarnda
tanmlanan alann iinde kalan izimlerin iziciye gnderilmesi salanr.
Izgara Sistemi
Izgara sistemi, yatay x ve dey y eksenlerinden balayarak, bu eksenlere paralel, eit aralklarla izilen
yatay ve dey izgilerden oluur. Bu izgiler sanal izgilerdir. Baka bir deyile, bu izgiler ktlarda
izilmez. Varsaylan ayarlarla yeni bir proje aldnda beyaz zemin zerinde gri izgilerle izilmi bir
zgara sistemi grlr.
47
Temel Konular
Projenin herhangi bir aamasnda zgara alp kapatlabilir. Izgara izgilerinin rengi, x ve y aralklar
ayarlanabilir. Izgara kesiim noktalarna atlanarak izimler gerekletirilebilir.
Izgaray kapatp amak iin;
Tamam butonu tklanp diyalogdan klr. Izgara kapatlacak, izim alannda grnmeyecektir.
Ayn ekilde
Izgara izgilerini gster(Ayarlar/Genel Ayarlar/Izgara ve Snrlar) parametresi
iaretlenirse zgara yine alacaktr.
Alan diyalogda, Izgara ve Snrlar sekmesinde Izgara Ayarlar blmnde renk kutucuu farenin
sol tuu ile tklanr.
Tu basl tutularak, imle alan renk paleti zerinde srklenir. stenilen rengin zerine
gelindiinde tu braklr. Renk kutucuunun seilen rengi ald grlr.
48
Alan diyalogda, Izgara ve Snrlar sekmesine geilir. Izgara Ayarlar blmnden X aralk ve Y
aralk satrlarna X , Y, Z aralklar iin istenilen deerler yazlr. Bu deerler birbiriyle ayn
olabilecei gibi, birbirinden farkl da olabilir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda zgara sistemi, girilen yeni deerlere gre
oluturulacaktr.
Izgara ayarlarnn projedeki btn pencerelere uygulanmas isteniyorsa, Genel Ayarlar sekmesine
Temel Konular
geilir diyalogdaki Ayarlar btn izim pencerelerine uygula satr iaretlenir. Girilen zgara
ayarlarnn sadece allan pencere iin geerli olmas isteniyorsa iaret konmaz.
Izgaraya atlama (kilitlenme);
Alan diyalogda, izim sekmesinde Kilitlenme Ayarlar blmnde Izgaraya kilitlen yazsnn
nndeki kutucuk farenin sol tuu ile tklanarak iaretlenir.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr. Bu aamadan sonra, izim alannda herhangi bir ilem
yaplmak istenildiinde fare imleci sadece zgara kesiim noktalarna atlayacaktr.
Izgaraya atlama modu, toolbarda bulunan Izgaraya Kilitlen ikonu tklanarak da aktif ya da inaktif
duruma getirilebilir.
Izgaraya kilitlenme aktif iken imle sadece zgara kesiim noktalarn yakalayabilir. Bu durumda zgara
kesiim noktalar dndaki noktalarda herhangi bir ilem yapmak mmkn deildir. Ancak hem zgara
kesiimlerini yakalamak, ayn zamanda dier noktalarda da ilem yapabilmek iin gelitirilmi dier bir
zellik daha vardr. Bu zellik, zgaray dm noktas gibi yakalama zelliidir. Bu durumda imle obje
modundayken zgara kesiimleri zerine getirildiinde, dm noktas zerine getirilmi gibi zgara
kesiim noktasn yakalar. Bununla beraber obje dm noktalar ve izim alanndaki dier noktalarda
da ilem yapmak mmkndr.
Programn default (varsaylan) ayarlarnda zgaray dm noktas gibi yakalama modu aktiftir. Bu
modu kapatmak ya da kapal ise amak iin;
izim sekmesi tklanr. Izgaray dm noktas gibi yakala satrnn nndeki kutu farenin sol tuu
ile tklanr.
Kutucuk iaretli ise iaret kalkacak, iaretli deil ise iaretlenecektir. Modun aktif olmas iin
kutucuun iaretli olmas gerekir.
Aks sistemini kullanlarak aralklar ve alar deien her trl zgara sistemi oluturulabilir.
Aks izmek iin;
Fare imleci aks izimine hazrdr. Klavyeden Boluk tuuna baslarak imle yatay, dey ve serbest
(al) aks izim pozisyonlarna getirilebilir.
izim alanndan yatay aksn geecei bir nokta farenin sol tuu ile tklanr. Aks oluacaktr.
izilen akstan belli bir mesafede ve bu aksa paralel yeni akslar oluturmak iin;
Alan Aks toolbarndaki aks ofset toolboxuna teleme mesafesi girilir ve hemen yanndaki Aks
49
Temel Konular
Ofset ikonu tklanr.
Mevcut aksa paralel ve girilen deer kadar mesafede yeni bir aks oluur.
Ayn ilem tekrarlandnda oluacak olan nc aksn mesafesi ikinci aks baz alnarak belirlenir.
Baka bir deyile mesafe son izilen aksa gre belirlenir.
stenilen bir aksa gre mesafe vermek iin nce ilgili aks seilir.
Daha sonra aks ofset ilemi uygulanr. Ofset mesafesi (+) ya da (-) olarak verilebilir. Bu,
oluturulacak aksn bak ynne gre hangi tarafa doru oluturulacan belirler.
izim alanndan dey aksn geecei bir nokta farenin sol tuu ile tklanr. Aks oluacaktr.
Yatay aks izimi iin yukarda anlatlan durumlar, dey aks iziminde de geerlidir.
izim alanndan eik aksn geecei iki nokta farenin sol tuu ile tklanr. Aks oluacaktr.
Eik aks izebilmek iin iki nokta koordinat, ya da bir nokta, bir de eim (a) bilmek gerekir. Nokta
koordinatlar ve a Koordinat Kutusu kullanlarak girilebilir. Yukarda anlatlan aks ofset ilemleri eik
akslar iin de geerlidir.
Yatay, dey ve eik akslar izildikten sonra, bu akslarn birbirlerini kestikleri noktalarda dm
noktalar oluur. te bu dm noktalar zgara vazifesi grr. Toolbardan D.N. Kilitlen ikonu
tklanarak dm noktasna kilitlenme aktif hale getirilirse, fare imleci aks kesiim noktalarndaki bu
dm noktalarna atlar. Bu ekilde izimler kolayca oluturulabilir. Akslarla oluturulmu zgarann
baka bir avantaj da, zgara sistemindeki herhangi bir aks tanrsa, bu aksa bal dier objeler de aksa
baml olarak hareket ederler. Fakat aks silerseniz aks zerindeki objeler silinmez. Baka bir deyile,
akslar zgara olarak kullanldktan sonra istenirse silinebilir. Bu zgara sistemi kullanlarak oluturulan
elemanlarda herhangi bir deiiklik olmaz.
50
Temel Konular
Tu basl tutularak, imle alan renk paleti zerinde srklenir. stenilen rengin zerine
gelindiinde tu braklr. Renk kutucuunun seilen rengi ald grlr.
Dm Noktas ve Obje
Dm noktalar ksaca, objelerin geometrik bilgilerinin sakland koordinatlardr. Objeler dm
noktalarna bamldr. Dm noktalar izim ekrannda kk daire ekilde gzkr. Bu kutucuklarn
bykln ve rengini ayarlamak mmkndr.
51
Temel Konular
Burada, izim sekmesinde, D.N. Ayarlar blmnden Yarap hanesine istenilen deer yazlarak
dm noktas yarap ayarlanabilir. Varsaylan deer 1 pikseldir.
Dm noktas rengini deitirmek iin renk kutucuuna farenin sol tuu ile tklanr. Tu basl
tutularak, imle alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenilen rengin zerine gelindiinde tu
braklr. Renk kutusu seilen renge dnecektir.
satrnn nndeki
52
Temel Konular
kesiim noktasn yakalar. Ancak obje dm noktalar ve izim alanndaki btn noktalarda da ilem
yapmak mmkndr.
Program default (varsaylan) ayarlarnda zgaray dm noktas gibi yakalama modu aktiftir. Bu modu
kapatmak ya da kapal ise amak iin;
Burada, izim sekmesinde, Kilitlenme ayarlar blmnde Izgaray dm noktas gibi yakala
satrnn nndeki kutucuu farenin sol tuu ile tklayn.
Kutucuk iaretli ise iaret kalkacak, iaretli deil ise iaretlenecektir. Modun aktif olmas iin
kutucuun iaretli olmas gerekir.
Burada, Yakalama duyarll blmndeki D.N. atlama faktr hanesine istenilen deer girilir.
Girilen deer bydke, imle dm noktalarn daha uzak mesafeden yakalar.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda girilen yeni deer geerli olur. mle dm
noktasna girilen D.N. atlama faktr orannda yaklat anda iareti deiir ve dm noktasn
yakalar.
Programdaki btn objelerde, objelerin trne gre bir ya da daha fazla dm noktas vardr.
Dm noktas koordinatlar deitirildiinde, bu dm noktalarna bal objelerin de koordinatlar
deiir, ya da objeler dm noktasna baml olarak ekil deitirirler.
Dm Noktas
Panel
Kolon
Panel
Dm Noktas
Tek dm noktal objelerde (rnein kolon), objenin tamam bu dm noktasna bal olduu iin,
dm noktas tand zaman obje de tanr.
ki ve daha fazla dm noktas bulunan objelerde (kiri, duvar, izgi , yay, at yzeyi vs.), tek dm
noktas tand zaman, objelerin ekli deiir. Bu tip objelerin tmn tamak iin, tm dm
noktalarnn birlikte tanmas gerekir.
Dm noktas tamak iin;
Tanacak dm noktalar farenin sol tuu ile tklanarak seilir. Seilen dm noktalar
belirginleir.
Tanacak dm noktalar seildikten sonra farenin sa tuu tklanr. mle farkl bir grnm
53
Temel Konular
alr.
Bir dm noktas ya da izim alannda herhangi bir nokta farenin sol tuu ile tklanarak referans
nokta olarak belirlenir.
ki ya da daha fazla dm noktas st ste aktrldnda tek dm noktas halini alr. Bunun
sonucu olarak bu dm noktalarna bal objeler de birbirlerine baml hale gelirler. Dm noktas
tandnda buna bal objeler de tanr ya da yer deitirirler.
Baz durumlarda ayn dm noktasna baml objeleri birbirinden bamsz hale getirmek gerekebilir.
Bunun iin deiik yntemler kullanlabilir. Bunlardan bir tanesi Ta komutunu kullanmaktr. lgili
objeyi tamak iin;
mle objenin zerine gtrlp farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
izim alannda herhangi bir nokta farenin sol tuu ile tklanp fare hareket ettirilir. Fare ile birlikte
seilen objenin de hareket ettii grlr.
izim alanna ikinci kez sol tula tklandnda tama ilemi tamamlanm olur. Tanan obje ortak
dm noktasndan ayrlm olur.
Dier bir yntem ise U Noktas Edit komutunu kullanmaktr. Bu yntem sadece duvar, kiri, panel,
srekli temel ve ba kirii objelerinde geerlidir.
Fare imleci ilgili objenin ortak dm noktasndan ayrlmak istenen ucu zerine gtrlr ve
farenin sol tuu tklanr.
Fare hareket ettirildiinde ilgili ucun da fare ile birlikte hareket ettii, objenin de buna baml
olarak ekil deitirdii grlr.
izim alanna ikinci kez sol tu ile tklandnda ilem tamamlanr. Sol tu yerine sa tu tklanarak
ilem iptal de edilebilir.
Birden fazla dm noktas barndran objeleri ya da birok objeden oluan sistemleri dndrmek iin
dm noktas dndr komutu kullanlabilir.
54
Deitir/Dm Noktas Dndr satr veya toolbardan Dm Noktas Dndr ikonu tklanr.
Temel Konular
gidilip farenin sol tuu ile tek tek tklanarak yaplabilir. Dm noktalarn semenin baka bir yolu
da window seimdir. izim alannda bo bir noktaya farenin sol tuu ile tklanr. Fare
srklendiinde bir erevenin de fare ile birlikte hareket ettii grlr. Seilecek dm
noktalar bu ereve iine alnr ve farenin sol tuu tekrar tklanr. ereve iinde kalan noktalarn
seildii grlr.)
Dndrme eksenini belirlemek iin, farenin sol tuu ile iki nokta tklanr. Tklanan ilk nokta
dndrme merkezidir. Seilen dm noktalarna bal objeler bu merkeze gre dnecektir.
kinci nokta tklandktan sonra fare hareket ettirildiinde, seilen dm noktalarna bal
objelerin, belirlenen merkeze gre dndkleri grlr.
Farenin sol tuu ile izim alanna bir kez daha tklanrsa, dm noktas dndrme ilemi
tamamlanr.
izgi
izgi
izgi
lkel obje
kesiimleri
55
Temel Konular
Obje Bamllk
ideYAPI programlar, obje baml programlardr. Programa veri girileri obje baznda yaplr. Bu
balamda, izim ekranna izilen her izim obje olarak adlandrlr. Bu objeler akll objelerdir ve birok
zellii ilerinde barndrrlar. rnein, izim alanna izilecek bir duvar sadece iki duvar izgisi, iki sva
izgisi ve bir de duvar taramasndan oluan bir obje deildir. Bu duvarn kalnl, ykseklii, hatta birim
arl vardr. boyutlu grnts, istenilen yerinden kesilerek kesiti alnabilir.
Objelerde dm noktas mant vardr. Dm noktalar objelerin geometrik bilgilerinin sakland
koordinatlardr. Objeler dm noktalarna bamldr. ideYAPI programlarndaki btn objelerde,
objelerin trne gre bir ya da daha fazla dm noktas vardr. Dm noktas koordinatlar
deitirildiinde, bu dm noktalarna bal objelerin de koordinatlar deiir, ya da objeler dm
noktasna baml olarak ekil deitirirler.
Tek dm noktal objelerde (rnein kolon), objenin tamam bu dm noktasna bal olduu iin,
dm noktas tand zaman obje de tanr. ki ve daha fazla dm noktas bulunan objelerde
(kiri, duvar, izgi , yay, at yzeyi vs.), tek dm noktas tand zaman, objelerin ekli deiir. Bu
tip objelerin tmn tamak iin, tm dm noktalarnn birlikte tanmas gerekir.
ki ya da daha fazla dm noktas st ste aktrldnda tek dm noktas halini alr. Bunun
sonucu olarak bu dm noktalarna bal objeler de birbirlerine baml hale gelirler. Dm noktas
tandnda buna bal objeler de tanr ya da yer deitirirler.
rnek olarak;
56
Kapal alana mahal oluturun. Mimari demenin alan m2 cinsinden hesaplanp mahal iine
yazlacaktr.
Duvar kelerine 40x40 cm boyutlarnda keye yanak kolonlar yerletirin. Kolonlar mahal
iine doru di yapsn.
Tamam butonunu tklayp diyalogdan kn. Semi olduunuz duvarn kalnl 20 cm iken 40 cm
olacak, ayn zamanda, mahal alan da deiecektir.
Fare imlecini duvarlardan birinin zerine getirin ve farenin sol tuunu tklayn.
Temel Konular
rnekler oaltlabilir:
Duvarlardan bir tanesini farenin sol tuu ile tklayn. Farenin sa tuunu tklayn.
Sol tu ile duvarn d tarafnda herhangi bir noktay tklayn. D llendirme oluacaktr.
Fare imlecini llendirme yaplm duvarn sa ya da sol ucunun stne getirin. Sol tklayn.
Pencere duvara yerletirilecektir.
Devam edersek;
Farenin sa tuunu bir kez tklayp seilen dm noktas zerine gelin ve tekrar sol tuu tklayn.
Fareyi srkleyin. Fare ile birlikte kolonun hareket ettii ve duvarlarn da uzunluk ve
dorultularnn dm noktasna baml olarak hareket ettii grlecektir.
izim alannda herhangi bir noktay sol tu ile tklayn. Dm noktasna hareketine baml btn
objeler gncellenecektir.
Obje bamll ile ilgili rnekler oaltlabilir. Obje bamll sayesinde, eer bir objede yaplan
deiiklik baka objeleri de etkiliyorsa, bu etkiler program tarafndan otomatik olarak dier objelere
de yanstlr. Kullanc tarafndan ek iler yaplmasna gerek yoktur.
Dm Noktas lemleri
Dm noktalar objelerin koordinat bilgilerinin sakland noktalardr. Objeler dm noktalarna
bamldr. Dm noktas koordinatlar deitirildiinde objeler de buna bal olarak deiirler.
Dm Noktas
Panel
Kolon
Duvar
Dm Noktas
57
Temel Konular
izim sekmesinde, Dm noktalarn gster satrnn nndeki kutucua farenin sol tuu ile
tklanarak iaret konur.
D.N. Ayarlar blmnden Yarap hanesine istenilen deer yazlarak dm noktas yarap
ayarlanabilir. Varsaylan deer 1pikseldir.
Dm noktas rengini deitirmek iin renk kutucuuna farenin sol tuu ile tklanr. Tu basl
tutularak, imle alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenilen rengin zerine gelindiinde tu
braklr. Renk kutusu seilen renge dnecektir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda, izim alannda dm noktalar yeni ayarlarla
gzkecektir.
Burada, Yakalama duyarll blmndeki D.N. Atlama Faktr hanesine istenilen deer girilir.
Girilen deer bydke, imle dm noktalarn daha uzak mesafeden yakalar.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda girilen yeni deer geerli olur. mle dm
noktasna girilen D.N. Atlama Faktr orannda yaklat anda ekil deitirir ve dm noktasn
yakalar.
ideYAPI programlarndaki btn objelerde, objelerin trne gre bir ya da daha fazla dm noktas
vardr. Dm noktas koordinatlar deitirildiinde, bu dm noktalarna bal objelerin de
koordinatlar deiir ya da objeler dm noktasna baml olarak ekil deitirirler.
Tek dm noktal objelerde (rnein kolon), objenin tamam bu dm noktasna bal olduu iin,
dm noktas tand zaman obje de tanr. ki ve daha fazla dm noktas bulunan objelerde
(kiri, duvar, izgi , yay, at yzeyi vs.), tek dm noktas tand zaman, objelerin ekli deiir.
Bu tip objelerin tmn tamak iin, tm dm noktalarnn birlikte tanmas gerekir.
Dm noktas tamak iin;
58
Temel Konular
Tanacak dm noktalar farenin sol tuu ile tklanarak seilir. Seilen dm noktalarnn rengi
deiir.
Tanacak dm noktalar seildikten sonra farenin sa tuu tklanr. mle farkl bir grnm
alr.
Bir dm noktas ya da izim alannda herhangi bir nokta farenin sol tuu ile tklanarak referans
nokta olarak belirlenir.
Bu esnada referans nokta iin koordinat bilgisi girilebilir. Klavyeden X tuuna baslr. mle
koordinat kutusundaki X hanesine girer. X koordinat deeri girilir ve enter tuuna baslr. Y
koordinat iin de ayn ilem tekrarlanr. izim alannn herhangi bir yerine tklandnda, referans
nokta girilen koordinatlara yerleir. Ayn ekilde, klavyeden L tuu ile mesafe ve A tuu ile de a
vermek mmkndr.
Tanm
duvar
Tanan
duvar
ki ya da daha fazla dm noktas st ste aktrldnda tek dm noktas halini alr. Bunun
sonucu olarak bu dm noktalarna bal objeler de birbirlerine baml hale gelirler. Dm noktas
tandnda buna bal objeler de tanr ya da yer deitirirler.
Baz durumlarda ayn dm noktasna baml objeleri birbirinden bamsz hale getirmek gerekebilir.
Bunun iin deiik yntemler kullanlabilir. Bunlardan bir tanesi Ta komutunu kullanmaktr.
lgili objeyi tamak iin;
mle objenin zerine gtrlp farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
izim alannda herhangi bir nokta farenin sol tuu ile tklanp fare hareket ettirilir. Fare ile birlikte
seilen objenin de hareket ettii grlr.
izim alanna ikinci kez sol tula tklandnda tama ilemi tamamlanm olur. Tanan obje ortak
dm noktasndan ayrlm olur.
Dier bir yntem ise U Noktas Edit komutunu kullanmaktr. Bu yntem sadece duvar, kiri, panel,
srekli temel ve ba kirii objelerinde geerlidir.
59
Temel Konular
Fare imleci ilgili objenin ortak dm noktasndan ayrlmak istenen ucu zerine gtrlr ve
farenin sol tuu tklanr.
Fare hareket ettirildiinde ilgili ucun da fare ile birlikte hareket ettii, objenin de buna baml
olarak ekil deitirdii grlr.
izim alanna ikinci kez sol tu ile tklandnda ilem tamamlanr. Sol tu yerine sa tu tklanarak
ilem iptal de edilebilir.
U Noktas Edit komutu ile birlikte dik modu da kullanlmak istenirse, dik modunun almad, u
noktas deitirilen objenin x ya da y eksenlerine paralel gitmedii grlr. Diklii salayabilmek iin
Lokal Nokta tanmla komutu kullanlmaldr.
mle, deitirilecek obje ucu zerine getirilip farenin sol tuu tklanr.
mle, u noktas deitirilen objenin dier ucundaki dm noktas zerine gtrlr. mle ekil
deitirince farenin sol tuu ile tklanr.
Klavyeden shift tuu basl tutularak ya da toolbardaki dik butonu tklanarak dik modu aktif hale
getirilirse, modun alt grlr.
Birden fazla dm noktas barndran objeleri ya da birok objeden oluan sistemleri dndrmek iin
dm noktas dndr komutu kullanlabilir.
60
Temel Konular
Dndrme eksenini belirlemek iin, farenin sol tuu ile iki nokta tklanr. Tklanan ilk nokta
dndrme merkezidir. Seilen dm noktalarna bal objeler bu merkeze gre dnecektir.
kinci nokta tklandktan sonra fare hareket ettirildiinde, seilen dm noktalarna bal
objelerin, belirlenen merkeze gre dndkleri grlr.
Farenin sol tuu ile izim alanna bir kez daha tklanrsa, dm noktas dndrme ilemi
tamamlanr.
Dndrlecek dm noktalar farenin sol tuu ile seilir ve sa tu tklanr. Farenin sol tuu ile
dndrme ekseninin birinci ve ikinci noktalar tklanarak seilir (Lokal ve global a arasndaki
farkn alglanabilmesi iin eik bir eksen seilmelidir).
stenilen a deeri (derece) buraya yazlr ve enter tuuna baslr. A bu deere kilitlenir,
kutucuk krmzya dnr.
izim alannda fare hareket ettirildiinde, seilen dndrme ekseninin yataya gre bu ada
kilitlendii grlr. Bu global dnme asdr.
Dnme ekseninin mevcut pozisyonuna gre, girilen a deeri kadar dnmesi isteniyorsa,
klavyeden boluk tuuna baslr. Bu durumda girilen a deeri eksenin mevcut asna ilave edilir
ve eksen bu pozisyona getirilir. Bu lokal dnme asdr.
61
Temel Konular
Projeye yeni katlar ilave edilmek istendiinde ya da mevcut katlarn ykseklik, kot ve isim bilgileri
deitirilmek istendiinde;
Kat Genel Ayarlar diyalogu ekrana gelir. Burada grlen proje ad, projenin sakland dosya ad
ile kartrlmamaldr. Proje kaydederken verilen proje dosya ad ile ilgisi yoktur.
Yukar Ekle butonu farenin sol tuu ile tklandnda stde bulunulan katn zerine bir kat
eklenir.
Aa ekle butonu tklanrsa aktif katn altna kat eklenir. Bu ekilde projeye istenildii kadar kat
alabilir.
Yeni eklenen katlarn kat ykseklii, Yeni kat ykseklii blmnde tanmlanabilir. Varsaylan
ykseklik iaretlendiinde, alan katlarn ykseklii varsaylan ykseklik satr yannda
tanmlanabilen deer kadar alnr. Son katla ayn satr iaretlenirse, alan katlarn ykseklii en
son alan kat ile ayn alnr.
Mevcut bir kat silmek iin ilgili kat satr farenin sol tuu ile tklanarak seilir ve Sil butonu tklanr.
Ekrana Bu ilemi iptal edemezsiniz. Devam etmek istiyor musunuz ? uyars gelir. Soru
onaylanrsa seilen kat silinir. Kat silerken dikkatli olunmaldr. nk silinen katta girilmi veriler
varsa, katla birlikte bu veriler de silinecektir. Bu ilemin geri dn yoktur. Mastr kat (sfr
numaral kat) silinemez.
Projeye kat ilave ettike program bu katlara otomatik olarak isim, kot ve ykseklik verir. Yukar kat
eklendike kat isimleri 1. Kat, 2. Kat, 3. Kat eklinde artar. Aa eklenen kat isimleri de 1. Bodrum, 2.
Bodrum, 3. Bodrum eklinde arttrlr. Alan her kata varsaylan ykseklik kadar ykseklik deeri
62
Temel Konular
verilir. Kat kotlar da mastr kat (sfr numaral kat) taban kotu sfr kabul edilerek dzenlenir.
Otomatik olarak dzenlenen bu isim, kat ykseklii ve kat kotlar kullanc tarafndan deitirilebilir.
mle deitirilmek istenen kutucuun zerine getirilir ve farenin sol tuu tklanr. Eski isim ya da deer
silinir ve yeni deer yazlr. Kat ykseklikleri ya da herhangi bir katn kotu deitirildiinde, dier kotlar
da bu deiiklikle balantl olarak otomatik olarak dzenlenir. Kot deerleri katlarn taban kotlarn
ifade eder.
Kat pencerelerine girilecek objeler, katta bulunduklar yere gre ksma ayrlabilir.
Kat tabannda yer alan objeler (duvar, temel, mahal, kap-pencere vb.),
Hem taban hem de tavanda yer alan objeler (kolon, aks vb.).
Programda kat taban Mimari Plan Modu, kat tavan da Kalp Plan Modu olarak adlandrlr. Kat
tabannda yer alan objeler mimari plan modunda girilebilir. Bu objeleri kalp plan modunda girmek
mmkn deildir. Bu durumun tersi kat tavan objeleri iin geerlidir. Kolon, aks, izgi gibi objeler ise
her iki izim modunda da girilebilir. Mimari Plan Modunda iken Kalp Plan Moduna gemek iin
Aralar/Mimari Plan/Kalp Plan satr tklanr. Bu ilem, klavyeden Shift+Tab tuuna baslarak da
yaplabilir.
Faresinin sol tuu basl tutularak, izimin herhangi bir noktasnda fare ileri hareket ettirilirse,
noktaya yaklalr, fare geriye hareket ettirilirse noktadan uzaklalr.
Zoom Pencere komutu izimin herhangi bir blmne yaklamak iin kullanlr.
63
Temel Konular
Ekranda yaklalmak istenen blgeye yakn bir noktaya, farenin sol tuu ile tklanr.
Fare hareket ettirilerek, yaklalmak istenen blge ereve iine alnr ve farenin sol tuu ikinci
kez tklanr. ereve iine alnan alan ekran kaplar.
izim Ekran
Yaklalmak
istenilen
pencere iine alnr
izim Ekran
alan
Zoom Snrlar komutu, ekran izim alannda izilen objelerin tm ekranda grnecek ekilde
dzenler. Grnt/Zoom Snrlar tkland anda, izim alanndaki objelerin tm ekranda grnr.
Ayrca farenin sol tuu ile bo bir alanda ift tklama yaplrsa zoom snrlar komutu altrlr.
Grnt/Zoom Hepsi, izim snrlar ile tariflenen alan ekrana getirir. izim snrlarn deitirmek iin;
Grnt/Zoom Geri tklandnda, ekran bir nceki grnt durumuna geri dner.
Zoom Seim komutu ise seilen objelere yaklamaya yarar. Yaklalmak istenen objeler seilir.
Grnt/Zoom Seim tklannca ekrann sadece seilen objelerin tmn gsterecek ekilde
dzenlendii grlr.
Zum ilemlerini klavyenin nmerik ksmndaki (+) ve (-) tular ile dinamik olarak yapmak da
mmkndr. (+) tuu izime yaklatrr, (-) tuu ise uzaklatrr. Bunun yannda Zoom Yakla ve
Zoom Uzakla komutlar da ayn ilevi grr. Grnt/Zoom In tklanrsa, grnt yaknlar,
Grnt/Zoom Out tklanrsa grnt uzaklar.
Ayrca farenin orta tekerlii ileri geri oynatlarak grnt yaknlatrlp, uzaklatrlabilir.
Zoom faktrn deitirmeden izim alann kaydrmak, izimin baka ksmlarn ekranda grmek iin
Kaydr komutu kullanlr.
64
Grnt/Kaydr tklanr.
izim alannn herhangi bir noktasna farenin sol tuu ile tklanr.
Temel Konular
Tu basl tutularak fare istenilen yne doru kaydrlr. Grnt de fare ile birlikte kayar.
Kaydr modundan kmak iin klavyeden Esc tuuna baslr. Ya da farenin sa tuu tklanr ve
alan menden ptal satr tklanr.
Kaydrma ilemi u tulu farelerde orta tu kullanlarak da yaplabilir. Hangi bir noktada farenin orta
tuu basl tutulup fare kaydrlrsa grnt de kaydrlm olur.
Kaydrma ilemi klavyeden yukar, aa, saa ve sola ok tular kullanlarak da gerekletirilebilir.
stenilen yn tuuna basmak yeterlidir. Bunun yannda grnty kaydrmak iin menden Sola, Saa,
Yukar, Aaya Kaydr komutlar kullanlr.
Grnt/Dikey Kaydr/Yukar Kaydr tklanrsa grnt bir adm yukarya doru kayar.
Grnt/Dikey Kaydr/Aa Kaydr tklanrsa grnt bir adm aaya doru kayar.
Kaydrma yapmak iin kullanlabilecek bir baka ara da Proje Takip Penceresidir.
Grnt/Proje Takip Penceresi tklandnda Proje Takip Penceresi ekrana gelir. Aktif penceredeki
mevcut btn izimler proje takip penceresinde grlr.
Buradaki ereve farenin sa tuu zerinde basl tutulup kaydrldnda, aktif izim
penceresindeki grntnn de ezamanl olarak kayd grlr.
de Yap programlarnda intelli fare de alr. ntelli farenin zerindeki dmeler dndrlerek
grnt kaydrlabilir.
Grnt ilemleri iinde yer alan bir baka komut da izim Detaylar komutudur.
Elemanlarn nndeki kutucuklar farenin sol tuu ile tklanr. OK iaretleri kalktnda izimde
grnmez, OK iareti kalkmadnda eleman izimde grnr.
Grnt/Plan lek Ayarlar satn tklayn. Ya da Programn sa alt kesinde bulunan lek
deerini ift tklayn.
65
Temel Konular
lek: Aa ok butonu tkannca 20, 50, 100 , 200, 500 saylarn gsteren liste alr. izim seilen
rakama gre leklenecektir. rnein lek deeri 50 seilirse, grnt lei 1/50 olacaktr. Tamam
butonuna tklanp diyalogdan klrsa hangi lein geerli olduu programn sa alt kesinde
belirtilir. lek deerinin yannda ise, hangi zum faktrnde bu lein geerli olduu bilgisi verilir.
Kullanc zum yapmad srece izimler 1/50 lekli, %100 zum faktrnde grnecektir. %100
zum faktrnde olmas demek, obje uzunluklarnn 1/50 teknii ile tam anlamyla llebilmesi
demektir. Herhangi bir anda zum yapldnda ise zum lei doal olarak deiecektir. Aadaki
resimde grnt lei 1/50, zum faktr ise %98dir. Dolaysyla izimler 1/50 tekniine gre %98
farkla llebilecektir.
Tip , Yatay Uzunluk: Hangi tip monitr kullanld burada belirlenir. Listede 19 ve 21 in monitrler
ile zel Monitr seenekleri bulunmaktadr. Bu 19 ve 21 in monitrlerden biri seildiinde Yatay
Uzunluk parametresi otomatik olarak deitirilecektir. Monitrn yatay uzunluu, Yatay Uzunluk
parametresinde gsterilen deere uymuyorsa ya da baka bir monitr tipi kullanlyorsa , listeden zel
Monitr seeneini seilir. zel monitr seildiinde Yatay uzunluk parametresi aktif hale gelecektir.
Monitrn grnt ksmnn yatay uzunluu cetvelle llerek bulunan deer Yatay Uzunluk
parametresi olarak girilir.
Katman, ksaca obje kmesi diye tanmlanabilir. Katman mantnn temelinde objeleri gruplara
ayrmak yatar. Her katmanda belirli objeler bulunur. Bu objeler projenin paralardr. Katmanlar st
ste aktrldnda proje ortaya kar. Katman mant ile projeyi ynetmek, denetlemek, olas
hatalara kar nlem almak daha kolaydr. Katman kapal objeler izim ekrannda grnmezler.
zerinde allacak katmanlar ak tutulup, dier katmanlar kapatlarak, sadece istenilen katmanlar
zerinde allabilir. Bu durumda, projede mevcut dier katmanlara ait objelerin sebep olabilecei
karklklar nlenmi olur.
66
Temel Konular
Katman
Katman ap kapatmak iin;
Btn katmanlar kapatlp sadece bir ya da birka katman ak braklacaksa, buradaki Hepsini
Kapat butonunu kullanmak yerinde olur. Hepsini Kapat butonu farenin sol tuu ile tklanrsa, ak
durumdaki btn katmanlar kapatlr. Bunun ardndan ak kalmas istenen katman kutucuklar
yine sol tu ile tklanarak iaretlenir.
Ayn ekilde, kapal olan tm katmanlar amak iin de Hepsini A butonu kullanlabilir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda, katman ayarlar diyalogundaki ak stunu iaretli
braklan katmanlar ekranda grnr. Dier katmanlar ekranda grnmez.
Toolbardaki katman kutusunun sandaki aa ok butonu farenin sol tuu ile tklanarak katman
listesi alr.
Kapatlacak katmann nndeki iaret farenin sol tuu ile tklanarak kaldrlr.
67
Temel Konular
izim alan tklanp izime dnldnde ilgili katman kapanr. Kapal bir katman da ayn
yntemle alabilir.
izim alannda bulunan ayn katmana objeleri bir seferde kapatmak ve ya amak iin;
Baz durumlarda, baz objelerin ekranda grnmesi, fakat bu objelere yanllkla mdahale etmemek
iin bunlara mdahalenin engellenmesi istenebilir. Bu i iin Katman Kilitleme kullanlr. Kilitlenen
katmanlardaki objeler ekranda grnr, fakat bu objelere hibir ekilde mdahale edilemez. Katman
kilitlemek iin;
Kilitlenmek istenen katmann karsndaki, kilitli stununda yer alan kilit simgesi farenin sol tuu ile
tklanr. Kilit simgesinin kapanp krmzya dnt grlr.
Btn katmanlar kilitlenip sadece bir ya da birka katman ak braklacaksa, buradaki Hepsini
Kilitle butonunu kullanmak yerinde olur. Hepsini Kilitle butonu farenin sol tuu ile tklanrsa, ak
durumdaki btn katmanlar kilitlenir. Bunun ardndan ak kalmas istenen katman kutucuklar
yine sol tu ile tklanarak kilitler alr.
Ayn ekilde, kilitli olan tm katmanlar amak iin de Hepsini z butonu kullanlabilir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda ekranda tm katmanlar grnr. Ancak katman
kilitlenen objelere mdahale edilemez. Bu objelere tekrar mdahale edilmek istendiinde, ayn
yntemle katman amak gerekir.
Katman kilitleme ilemi katman ayarlarna girilmeden de yaplabilir. Bunun iin toolbarda bulunan
katman listesi kullanlr.
Kilitlenecek katmann nndeki kilit simgesi farenin sol tuu ile tklanr. Simge krmz renge
dnr.
izim alannda bulunan ayn katmana ait objeleri bir seferde kitlemek veya kilidi zmek iin;
ideYAPI programlarnda her obje kendi adn tayan ayr bir katmanda yer alr. rnein; kolonlar
kolon katmannda, taramalar tarama katmanndadr. Bunlar default katmanlardr ve btn objeler
68
Temel Konular
izilirken otomatik olarak bu katmanlara dahil edilirler. Ancak objeler mutlaka default katmanlarnda
bulunmak zorunda deildirler. Objeler izilmeden nce ya da izildikten sonra farkl katmanlara dahil
edilebilirler. Bu katmanlar mevcut dier katmanlar olabilecei gibi, yeni isimlerle yeni katmanlar da
yaratmak mmkndr.
Bir objeyi kendi katmanndan farkl bir katmanda izmek iin;
Bu aamadan sonra izilecek bu tip objeler (burada duvarlar) hep seilen katmanda izilecektir.
Tekrar objenin kendi katmanna dnlmek istendiinde ayn ilem tekrarlanmal, objenin kendi
katman seilmelidir.
Alan diyalogdan yeni bir katman farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
Birden fazla ve farkl objeler seilip bu ilem uygulanarak, bu objelerin tm bir seferde ayn katmana
alnabilir. Bu yntemle, alternatif proje izimlerini ayn pafta zerinde, farkl katmanlarda saklamak
mmkndr.
Bu amaca ynelik bir tr katman mant olarak, programda Eskiz Modu olarak isimlendirilen bir tr
katman mevcuttur.
Aralar/Eskiz Modu tklandnda eskiz moduna geilir. Eskiz modunda proje arka planda gri renk
tonunda grnr. Burada ilkel objeler kullanlarak (izgi, ember, yay, eri,yaz) proje zerinde eitli
eskizler izilebilir, alternatif fikirler retilebilir. izilen ilkel objelerin ekranda daha belirgin grnmesi
iin izgilere kalnlk verilebilir. Kalnlk verilecek izgi ya da eriler seilir.
Eskiz modunda izilen her ey eskiz katmannda yer alr. Eskiz modundan kldnda eskiz katman
kapanr ve bu izimler ekranda grnmez. Eskiz modundan kmak iin yine Aralar/Eskiz Modu
tklanmaldr.
Programda mevcut katmanlar dnda yeni, kullanc tanml katmanlar da yaratlabilir.
Alan katman ayarlar diyalogunda Yeni butonu farenin sol tuu ile tklanr. Katman listesinin
sonuna Yeni Katman 1 ismi ile yeni bir katmann ilave edildii grlr.
69
Temel Konular
Katman ad zerine sol tu ile tklanp, klavyeden katman iin isim yazlr.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klrsa yeni katman programa ilave edilmi olur.
Mevcut bir katman silmek iin de ayn diyalogdan Sil butonunu tklamak gerekir.
Katman ayarlar diyalogundaki dier bir sekme de, baz katmanlarn kendi iindeki alt katmanlarnn
kontrol edildii izim Detaylar sekmesidir. Alt katmanlar bulunan katmanlarn izimde grnmesi
istenmeyen alt katmanlar buradan kapatlabilir.
rnein izimlerde Kolon taramalar istenmiyorsa;
Alan Katman Ayarlar diyalogunda izim Detaylar sekmesini tklayarak bu sekmeye gein.
Burada, Kolon katman altndaki Kolon Taramas satrnn nndeki kutucuu farenin sol tuu ile
tklayarak, kutucuktaki iareti kaldrn. Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
izim alannda mevcut bulunan ve bundan sonra tanmlayacanz kap/pencere objelerinin isim
etiketleri artk ekranda grnmeyecek ve izim ktlarnda baslmayacaktr.
70
Temel Konular
71
Temel Konular
geldiinizde tuu brakn. Renk kutucuu setiiniz renge dnecektir. Kutucuk zerine klavyeden
shift tuunu basl tutarak tklarsanz, ilgili renk iin kalem numaras, dolays ile kalem kalnl
seebilirsiniz.
izgi Tipi: Obje izlerinin planda hangi izgi tipinde grnecei belirlenir. Aa ok butonuna
tkladnzda programdaki mevcut izgi tipleri listesi alr. Buradan istediiniz izgi tipini farenin sol
tuu ile tklayarak sein.
izim penceresinde bulunan kontur izimi haline gelebilecek tm objeleri bir seferde, kontur izimi
haline getirmek iin:
72
Temel Konular
Projeyi ykleyin.
Kapatlan Katmanlar
Arazi
at
at Boluu
at Yzeyi
Duvar
Giydirme Cephe
Ik / Kamera
Kap / Pencere
Korkuluk
Ktphane
Mahal
Mahal Boluu
Mahal Kenar
Profil Objesi
Sve
Geometrik Obje
D Cephe Kaplamas
Katman/izim Detaylar sekmesinde alan alt katmanlar:
Kolon Ad
Kolon llendirme
Kolon Bal Ad
Kolon Bal Boyutu
Kiri Taramas
Kiri Ad
73
Temel Konular
Kiri llendirme
Panel Taramas
Panel Ad
Panel Boyutu
Ba Kirii llendirme
Srekli Temel Ad
Srekli Temel Boyutu
Tekil Temel Ad
Tekil Temel llendirme
Havuz Duvar Ad
Havuz Konsol Deme Ad
Havuz Yzey Ad
Katman/izim Detaylar sekmesinde kapatlan alt katmanlar:
Kolon Svas
Deme Ayarlarnda ise Yazlar sekmesinde Deme Bilgi Yazs Aktif yaplr.
Yapy Dndr
Yap dndr komutu ile verilen bir a deeri ile sol alt ke baz alnarak yap dndrlr.
74
Bu diyalogda Seenekler
Fare imleci toolbarlardaki ikonlarn zerine getirilip beklendiinde, ikonlarn hangi komut ikonu
olduunu belirten balon yardmlar grntlenir.
Yardmc toolbarlardaki ikonlar tklanarak, gerekli komutlara menlere girmeden ulalr. Bu da arama
sresini ve tklama saysn azaltaca iin, zamandan nemli tasarruf salar. Bu sayede programn
renim sreci de ksalr.
Aadaki tabloda, obje modunda ekrana gelen toolbarlarndan bazlar grlmektedir:
Obje Ad
Toolbar
Aks
Kiri
Merdiven
Ekrana gelen Ayarlar, ilk haline gelecek. Emin misiniz? sorusuna, Evet butonu tklanarak yant
75
izim Teknikleri
verildiinde, programn default ayarlar geri yklenir. Baka bir deyile, programdaki tm ayarlar
ilk haline dner.
Yeni bir projede, proje ayarlarn belirleyen seenek bulunmaktadr. Bu seenekler Yeni Proje
komutu tklandnda ekrana gelir.
Son ayarlar kullanarak balat: Bu seenek iaretlenirse, program bir nceki aamada alan projenin
ayarlarn yeni projede aktif hale getirir. Bu seenek altnda ayrca En son kullanlan materyaller ve
En son kullanlan bileik materyaller eklinde iki seenek daha mevcuttur. Bu seenekler
iaretlenirse, bir nceki aamada alan projenin materyalleri ve bileik materyalleri yeni projede aktif
hale gelir.
Varsaylan kullanarak balat(Ayarlar ilk hale getir): aretlenirse, program varsaylan(default) ayarlarla
yeni bir proje aar.
ablon kullanarak balat: aretlenirse, hazrda bulanan proje ablonlarndan birini seerek yeni bir
proje alr. Drt adet klasrde drt tane ablon bulunmaktadr. Seilen ablona gre obje ayarlar
ayarlanacaktr.
Obje zellikleri, kullanc tarafndan da deitirilebilir. Objeler izilmeden nce ya da izildikten sonra
kullanc obje zelliklerini istedii gibi ayarlayabilir.
Obje zelliklerini, objeleri izmeden nce ayarlamak iin;
Tamam butonu farenin sol tuu ile tklanp diyalog kapatlr. Yaplan ayarlar bundan sonra
izilecek bu tip objelerde geerli olur. Daha nce izilen objelerin zellikleri deimez.
Deien fare imleci, deitirilecek obje zerine getirilir. Farenin sol tuu tklandnda, ilgili obje
ayarlar diyalogu ekrana gelir.
Burada yaplmak istenen deiiklikler yapldktan sonra, tamam butonu farenin sol tuu ile
tklanarak diyalog kapatlr. lgili objenin zelliklerinin deitii grlr.
76
izim alanndaki tm ayn tip objeler ayn anda deitirilmek istenirse, obje seim ilemi daha
pratik bir biimde yaplabilir. rnein; tm kiriler deitirilmek isteniyorsa, iz/Objeler/Kiri
tklanr. Hemen ardndan Dzen/Hepsini Se tklanr. izim alanndaki tm kiriler seilmi olur.
Alan ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikler yaplr ve tamam butonu tklanarak diyalogdan
klr. Gncellenen ortak nitelikler seilen btn objelere uygulanr.
izim Teknikleri
Farkl tip objeler seilip Deitir/Obje zellikleri tklanrsa, bu objelere ait ayar diyaloglar sra ile
ekrana gelir. Bir diyalogda deiiklikler yaplp tamam butonu tklandktan sonra, ilgili diyalog kapanr
ve seilmi baka bir obje ya da objelere ait diyalog ekrana gelir. Her obje tipi iin ayarlar ayr ayr
yaplr.
Obje ayarlarna girip burada arzu edilen ayarlar yapmak bazen olduka zaman alc bir itir. zellikle
kap-pencere yerletirirken bu i skc bir hal alabilir. Byle bir durumda, yeni izilecek objelerde
kullanlmak istenen ayarlar, eer projede mevcut olan objelerden herhangi birinin ayarlar ise, ayarlar
mevcut objelerden gncelleme olana vardr. Mevcut bir objeden ayar gncellemek iin;
Deien fare imleci ayarlarn gncellenecei obje zerine srklenir ve sol tu tklanr. Bu
ilemden sonra izilecek bu tr objeler, bu objenin ayarlar ile izilecektir.
izilmi bir objenin ayarlarn izilmi baka bir objede kullanabilmek iin;
Deitir/Objeye Ayarlar Ver satrn ya da toolbardan Objeye Ayarlar Ver ikonunu tklayn.
Obje ayarlarnn yapld ayar diyaloglar, baz objeler iin bir, baz objeler iin de birden fazla sekme
ierir (Genel Ayarlar, leri Ayarlar, Etiket Ayarlar, Birimler vs.).
Bu sekmelerden her biri tklandnda, objenin farkl grup parametrelerini ieren diyaloglar ekrana
gelir. Programn bu diyaloglarda son kullanlan sekmeyi hatrlama zellii vardr. Baka bir deyile,
herhangi bir diyalogdan klrken, diyalog hangi sekmede kalmsa, bu diyalog tekrar aldnda yine
ayn sekmede alacaktr.
Bu zellik Ayarlar/Genel Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar sekmesinde deitirilebilir.
Alan Genel Ayarlar diyalogunda Son kullanlan sekmeyi hatrla satrnn iareti kaldrlr veya
iaretlenir.
77
izim Teknikleri
rnein Merdiven komutu tklandnda alan toolbarda, merdiven objesi ile igili dier komutlar
bulunur. Geometri ikon destei sayesinde, menlerde gezinmeye gerek kalmadan, birbiri ile ilikili
komutlara kolayca ulalr. Bu olanak kullancya ok nemli zaman tasarrufu ve program renme
kolayl salar.
1. Kat
Mimari Plan Modu
Kat Taban
Duvar, kap-pencere, temel objeleri vs. gibi objeler kat tabannda yer alr. Bu yzden, bu objeler
sadece Mimari Plan Modunda izilebilir. Kalp Plan Modunda iken, bu objelere ait komutlar inaktif
olurlar. Kiri, deme vb. objeler ise kat tavannda yer alrlar. Mimari plan modu objelerinin tersine,
bu objeler de Mimari Plan Modu aktif iken, inaktif olurlar. Aks, kolon vb. objeler ise her iki modda da
izilebilirler. nk bu objeler hem kat tavan, hem de kat tabannda mevcuttur.
Modlar aras gei yapmak iin;
78
Komut tkland srada Mimari Plan Modunda bulunuluyorsa, Kalp Plan Moduna, Kalp Plan
Modunda bulunuluyorsa, Mimari Plan Moduna geilir.
Ayn ilem klavyeden Shift+Tab tuuna baslarak, ya da toolbardan Mimari Plan/Kalp Plan ikonu
tklanarak da yaplabilir.
izim Teknikleri
Bir katn kalp plan, bir st katn mimar plann tayacak olan sistemdir. Bu yzden, kalp plannda
girilecek kiri ve demelerin, bir st katn mimari plan ile uyum iinde olmas gerekir. Programda bu
ii kolaylatrc nemli bir zellik mevcuttur. Bir katta girilen duvarlar, bu katn altnda yer alan katn
kalp plan modunda, silik sanal izgiler olarak grnr. Dm noktasna kilitlenme aktif ise, fare
imleci bu duvarlarn dm noktalarna da atlar. Bu imkan sayesinde kalp planlar sratle ve hatasz bir
biimde oluturulabilir.
Farkl moddaki bir objenin nasl grnecei Objelerin Katlardaki Grnrl diyalogunda tanmlanr.
izim pencereleri iki boyutlu pencerelerdir. Kat pencerelerindeki Kalp Plan/Mimari Plan mant bu
pencerelerde geerli deildir. Bu pencerelerde sadece ilkel obje (izgi, ember, yay, eri vb.) izimleri
ve bu objelerle ilgili (fillet, chamfer, trim, uzat vb.) ilemler yaplabilir. boyutlu obje izim komutlar
ve bunlarla ilgili dier komutlar bu pencerelerde aktif deildir.
izim pencerelerinden kopyalanan objeler kat pencerelerine yaptrlabilir, fakat kat pencerelerinden
kopyalanan objeler izim pencerelerine yaptrlamaz. Bununla birlikte, izim penceresinden, baka
bir izim penceresine kopyalama yaplabileceinden, 3 boyuttaki objeler 2 boyuta aktarlarak,
allmak istenen 2 boyut izim penceresine yaptrlabilir. Kesit, grn, plan ve alm pencereleri,
izim penceresi snfna girerler.
Yeni izim penceresi amak iin Proje/Yeni 2B Penceresi tklanr. Alan 2-boyutlu izim penceresinde
2-boyutlu ilkel objeler (izgi, ember, yay, eri vs.) kullanlarak izimler yaplabilir.
Vazgeme Metotlar
Mod, komutlarn altrld andr. rnein, kullanc toolbardan kolon ikonunu tklar. mle ekil
deitirir ve artk kolon izimi gerekleecektir. Kullanc kolon modundadr denir.
Komut altrldnda, komuttan vazgemek ya da moddan kmak iin eitli yntemler vardr.
Yntemlerden her biri ihtiyaca gre seilir ve kullanlr.
Klavyeden Esc tuuna baslrsa, hangi aamada olursa olsun komut iptal olur.
79
izim Teknikleri
olur.
Moddayken baka bir komut altrlrsa komut iptal olur. Bununla beraber modun herhangi bir
aamasnda iken baz komutlar altrlrsa, komut iptal olmaz. nce o komut iletilir, sonra mod
kald yerden devam eder. Komutu iptal etmeyen komutlar unlardr: Zoom Pencere, Zoom
Geri, Zoom izim, Zoom Hepsi, Lokal Nokta, Dik Referans, Paralel Referans, Izgara Kilitleme,
Dik, Dm Noktas Kilitlenme, Kaydr, Gelimi Yakalama, En Yakn Nokta, Orta Nokta, U
nokta, Kesiim, Hepsini Sei Hibirini Seme, Seimi Ters evir ve zelletir
Srekli tklama gerektiren modlarda lokal undo son tklamay geri alr. rnein duvar tanmlarken
srayla 1. nokta, 2. nokta tklanr ve 1.duvar oluur. Mod devam eder. 2. duvarn 2.noktas tklanr ve
2. duvar oluur. Mod devam eder. 3.duvarn 2.noktas tklanr. Bu aamada toolbardan Lokal Undo
veya Dzen/Lokal Undo tklanrsa 3.duvarn 2. noktas iptal olur fakat mod devam eder. Mod 3.
Duvarn 2. Noktasnn tklanmasn bekler.
mleler
Programda alrken fare imleci eitli ekillere girer. Fare imlecinin ekli programdaki aktif modun
bir gstergesidir.
mle modda iken (aks, kolon, kiri vb. obje izim modlar, ya da ta, dndr, dm noktas ta vb.),
dm noktalarna atlama zellii vardr. Modda olmasna ramen imle dm noktalarna
atlamyorsa, dm noktasna kilitlenme inaktiftir. Aktif duruma getirmek iin toolbardaki Dm
Noktalarna Kilitlen ikonu farenin sol tuu ile tklanr.
mle herhangi bir dm noktasna yaklatrldnda ekli deiir. Bu, imlecin dm noktasn tam
olarak yakaladnn gstergesidir.
Izgaraya dm noktas gibi yakala(Ayarlar/Genel Ayarlar/izim/Kilitleme Ayarlar) seenei iaretli ise,
imle hem dm noktalarn (toolbarda Dm Noktalarna Kilitlen baslyken) hem de zgaray dm
noktas gibi yakalar. aretli deilse imle, sadece dm noktalarna yakalar.
Hibir mod aktif deilse, imle bo durumdadr. Bo imle hibir biimde dm noktalarna
kilitlenmez.
Baz komutlar, birka aamal komutlardr (ta, dndr, betonarme hesap aks vb.). Bu tr komutlarn
farkl aamalarnda imle de farkl ekiller alr.
mlecin ekillerinden bazlar, aadaki tabloda rnek olarak verilmitir:
Komut
80
mle
Komut
Bo
Deme
Dm Noktas
Yakalama
izgi
Duvar
Kap-Pencere
Kiri
Izgara kesiimi
yakalama
mle
izim Teknikleri
Kolon
Zoom Pencere
81
izim Teknikleri
82
Dik (ortho) satrnn nndeki kutucuk farenin sol tuu ile tklanarak iaretlenir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda dik modu aktif hale gelir. Dik modu toolbardan
Dik ikonu tklanarak da alp kapatlabilir.
Dik modunu kullanmann baka bir yolu da klavyeden shift tuuna basmaktr. Shift tuu basl tutularak
obje izimleri yaplrsa, objeler dik, yani yatay ya da dey izilecektir. Tu brakldnda dik modu da
inaktif olacaktr.
Shift tuunun baka bir zellii de izimlerde gnye vazifesi grmesidir. izilen bir obje (duvar, kiri,
izgi vb.) herhangi bir noktann hizasnda son bulacaksa, obje izilirken shift tuu basl tutulur ve fare
imleci ilgili nokta zerine kaydrlr. mle ekli deitiinde farenin sol tuu tklanr. izilen obje tam
bu nokta hizasnda sonlanr.
Objeleri izim alannda dik olarak izmek ya da izim alanna dik olarak yerletirmek iin, dik modu
Duvar dm
noktas hizasna
kadar izilecektir
Obje izimi srasnda klavyeden A tuuna baslr. mle koordinat kutusundaki A hanesine girer.
Buraya, amaca gre 0 ya da 90 yazlr. Girilen deerler derece cinsinden a deerleridir. Enter
tuuna basldnda kutucuk krmzya dnr.
Fare izim alan zerinde kaydrlarak izilen objenin yn belirlenir ve sol tu tklanr. Obje dik
olarak izilir.
83
Destek Komutlar
Dik Referans
izilecek objenin, mevcut bir objeye ya da iki nokta verilerek tariflenen dorultuya dik olarak
izilmesini salamak iin dik referans kullanlr. Referans belirlemek iin;
mle referans olarak alnacak obje zerine kaydrlr ve sol tu tklanr. Tklanan obje seilecek ve
referans obje olarak atanacaktr. Bu aamadan sonra izilecek objeler belirlenen referans objenin
dorultusuna dik olarak izilir.
izim alan zerinde referans olarak belirlenecek dorultunun birinci noktas, farenin sol tuu ile
tklanr.
ki nokta
tklayarak
referans
dorultusu belirle
izilecek objeler
sadece referans
dorultuya dik
ynde izilebilir
(ok ynnde)
izim alannda farenin sol tuu tklanarak ikinci nokta belirlenir. Bundan sonra izilecek objeler
belirlenen referans dorultuya dik olarak izilir.
Dik referans iptal etmek iin, toolbardaki Dik Referans butonu ikinci kez tklanr.
Paralel Referans
izilecek objenin, mevcut bir objeye ya da iki nokta verilerek tariflenen dorultuya paralel olarak
izilmesini salamak iin paralel referans kullanlr. Referans belirlemek iin;
84
Destek Komutlar
mle referans olarak alnacak obje zerine kaydrlr ve sol tu tklanr. Tklanan obje seilecek ve
referans obje olarak atanacaktr. Bu aamadan sonra izilecek objeler belirlenen referans objenin
dorultusuna paralel olarak izilir.
izim alan zerinde referans olarak belirlenecek dorultunun birinci noktas, farenin sol tuu ile
tklanr.
izim alannda farenin sol tuu tklanarak ikinci nokta belirlenir. Bundan sonra izilecek objeler
belirlenen referans dorultuya paralel olarak izilir.
Paralel referans iptal etmek iin toolbardaki Paralel Referans butonu ikinci kez tklanr.
ki nokta
tklayarak referans
dorultu belirle
izilecek
objeler
sadece
referans
dorultuya paralel
ynde izilebilir (ok
ynnde)
En Yakn Nokta
En yakn nokta modu, izim alannda izgi, ember, yay, bezier, nurbs gibi ilkel objelerin herhangi bir
noktasndan yakalanmasn salar.
En yakn Nokta modu, Aralar/Yakalama/En Yakn Nokta satr tklanarak ya da klavyeden F6 tuuna
baslarak aktif ya da inaktif duruma getirilir.
lkel obje birleimleri oluturulurken En Yakn Nokta modu aktif hale getirilirse, objelerin birbirlerine
balantlar kolayca yaplr. Eer objelere tam ortadan balant yaplacaksa, En Yakn Nokta modu
yerine Orta Nokta modu kullanlabilir. Orta Nokta modu aktif iken imle objeleri orta noktalarndan
yakalar.
En Yakn Nokta modu, iki boyutlu izim pencerelerinde llendirme yaparken de ie yarar.
85
Destek Komutlar
Fare imleci llendirilecek izgiler zerine gtrlerek sol tu tklanr. mle izgileri tam
yakalar.
Bu ekilde llendirme noktalar tklandktan sonra farenin sa tuu tklanr. Sol tu ile izim
alannda iki nokta tklanarak llendirme hatt belirlenir.
Orta Nokta
Orta nokta modu, objeler tklandnda, imlecin objeyi tam ortasndan yakalamasn salar.
Aralar/Yakalama/Orta Nokta tklandnda orta nokta modu aktif hale gelir. Klavyeden F5 tuuna
baslarak da orta nokta komutu aktif ya da inaktif duruma getirilir.
Orta nokta aktif iken objelerin zerinde tklandnda, fare imleci objenin orta noktasn otomatik
bulur ve sol tu tklandnda imle objenin ortasna atlar.
86
ki nokta tklanarak apsis tanmlanr. Lokal koordinat sisteminin apsisi belirli bir ada tanmlanmak
Destek Komutlar
isteniyorsa 1.nokta tklanr ve koordinat kutusunda A satrna a deeri girilir ve klavyeden Enter
tuuna baslr. 2. nokta tklanr, bylece lokal koordinat sisteminin apsisi tanmlanm olur.
Ordinat ise apsise diktir.
lem sonlandnda lokal koordinat sistemi otomatik olarak etkin duruma geer.
Obje Bul
Proje yaparken herhangi bir objeyi bulup semek iin Obje Bul komutu kullanlr.
Planda Bul
Planda Bul komutu 3 boyutlu perspektifte var olan bir objeyi planda bulur ve ekran o objeye
yaknlatrr. Perspektif grntde alrken objenin planda nerede olduunu gsterir.
Perspektifte Bul
Perspektifte Bul komutu plan grnnde var olan bir objeyi, perspektifte bulur ve ekran o objeye
yaknlatrr. Planda alrken objenin 3 boyutlu perspektif grntde nerede olduunu gsterir.
87
Destek Komutlar
Nesne Ekle
Nesne Ekle komutuyla, baka bir programn dosyas projeye eklenebilir. Baka bir deyile, ses,
grnt, herhangi bir dokman(word, excel, pdf), izim dosyas vb baka programlara ait almalar
proje ierisine alnabilir.
lemi yapmak iin:
88
89
Aks ayarlar
Aks ayarlar diyalogu srasyla Genel Ayarlar, Etiket Ayarlar, Bilgi Yazs ve Birimler olmak zere drt
sekmeden oluur. Bu sekmelerin her birinde akslarla ilgili, kullanc tarafndan deitirilebilir
parametreler mevcuttur.
Bu parametrelerle ilgili aklayc bilgiler programda Bu Nedir? yardm (Whats This? Help) olarak
mevcuttur. Yardm aa karmak iin Klavyeden F1 tuuna basn.
90
izgi tipi kutusunun sa ksmndaki aa ok tuu farenin sol tuu ile tklanr.
Alan izgi tipleri listesinden istenen izgi tipi farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
Renk kutusu farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr.
stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr.
Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
Kontur ii izgileri iz seenei iaretlenirse aks kontur iinde, kontur ii izgi tipi zellikleriyle
izilir. Aksi takdirde aksn kontur iindeki ksm izilmez.
Eik akslar kontur dnda dzletir :Eik girilen akslarda kontur dnda kalan ksmn dz izilmesini
salar.
Etiket Ayarlar Sekmesi:
Etiket Yarap: Aks etiket dairesinin yarap girilir.
Etiket Ykseklii: Etiket yaz yksekliidir. Otomatik etiket ykseklii iaretli ise etiket daire yarapna
gre program tarafndan otomatik olarak belirlenir. sim yazs ift karakterli olduu zaman etiket
ykseklii otomatik olarak yarya drlr. Otomatik etiket ykseklii iaretlenmezse program etiket
yksekliine mdahale etmez. Bu durumda yazlarn etiket dairesi dna tap tamad kullanc
tarafndan kontrol edilmelidir.
Etiket Rengi: Aks dairesinin rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti
zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge
dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
91
Bilgi yazs
1250
Uzaklk
Uzaklk: Bilgi yazsnn aks ucundan mesafesi. Bilgi yazsnn aks zerindeki konumunu belirler.
Ykseklik: Bilgi yazsnn ykseklii. Bilgi yazsnn boyutunu belirler.
Yaz Rengi: Yaz rengi kutucuu farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti
zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge
dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Bu parametrenin
hemen altndaki buton tklandnda Yaz Tipi Ayarlar diyalogu ekrana gelir. Buradan bilgi yazsnn
yaz tipi ayarlanabilir.
Birimler Sekmesi:
Aks bilgi yazsnn birimini ve formatn belirler.
92
Ondalk basamakl in: aretlenirse, bilgi yazsnn birimi ondalk basamakl in olur. Birim format
rnein 190.7" eklindedir.
Biim:
Hane says: Virglden sonra ka hane gsterileceini belirler. Listeden istenilen say seilir. rnein 2
seilirse, birimler virglden sonra iki hane eklinde gsterilecektir. 0 seilirse birimlerin, virglden
sonras gsterilmeyecektir.
Kesirler: Kesirli in formatnda yaplacak llendirmenin hangi hassasiyette gsterileceini belirler.
Listede, 1/2, , 1/8, 1/16, 1/32, 1/34 hassasiyetine kadar seenekler bulunmaktadr. Kesir yok
seilirse, birimler kesirsiz grnr.
Yuvarlama aral: Metre, santimetre ya da milimetre olarak yaplacak llendirmenin yuvarlama
araln belirler. Yuvarlama yok seilirse, llendirme tam deerinde yaplr. Aralk bydke
llendirme seilen aralk kadar yuvarlanr.
Sfr birimi gster: aretli deilse, soldaki sfr ve noktay llendirmede gstermez. rnein 0.20
deerini, 20 olarak llendirir. aretli ise 0.20 deeri 0.20 olarak llendirilir.
Kk kesir yazs: Kesirli in format seildiinde, kesir ksmnn byk/kk gsterilmesini belirler.
aretli ise kesir tam saynn biraz stnde ve kk, iareti deilse kesir tam saynn yannda ayn
byklkte gsterilir.
Sfr fiti gster: 0 fitli llendirmede (1 fitten kk l deerinde) 0n gsterilip gsterilmeyeceini
belirler. rnein iaretli deilse, 0' - 15" deerinde bir ly -15" olarak gsterir. aretli ise 0'-15"
eklinde gsterir.
0-1 aralnda sfr ini gster: rnein 8'-0 1/6 " deerine sahip bir llendirme in ksm 0-1
aralndadr. Seenek iaretli deilse 8'-0 1/6 " deeri 8'- olarak gsterilecektir. Baka bir deyile 0-1
aralndaki in deerleri gsterilmeyecektir.
Mutlak sfr ini gster: nin kesin sfr olduu llendirme deerinde sfr inin gsterilip
gsterilmeyeceini belirler. rnein tam 10' deerinde bir llendirme, eer bu seenek iaretli ise,
10'-0" eklinde gsterilecektir. aretli deilse 10"- eklinde gsterilecektir.
93
Bulunduu mod
ideCAD Statik programnda kat planlarnda iki mod bulunur. Mimari Plan modu kat tabann, Kalp
Plan modu kat tavann belirtir. Akslar hem kalp plan izimlerinde, hem de mimari plan izimlerinde
gerekli objelerdir. Bu sebeple akslar her iki modda da gzkr ve aks izimi her iki modda da
yaplabilir. Akslarn hangi modda izildii nemli deildir.
Modlar aras gei klavyeden shift+tab tuuna baslarak ya da Aralar/Mimari Plan-Kalp Plan modu
tklanarak salanr.
Aks izimi
Aks (yatay-dey-eik)
Aks izmenin en kolay yolu, akslar ekranda grafik olarak, fare ve klavye yardm ile izmektir. Aks
izmek iin:
iz/Objeler/Aks/Aks satrn ya da toolbardan Aks ikonunu farenin sol tuu ile tklayn.
izim alannn herhangi bir yerine farenin sol tuu ile tklayn. Bu ilem, aksn 1. noktasn
belirleyecektir. Noktann koordinatlarn girmek isterseniz, koordinat kutusunu kullanabilirsiniz.
Bunun iin tklamay yapmadan nce klavyeden X tuuna basn. mle koordinat kutusundaki X
hanesine girecektir. Buraya X koordinat deerini girin ve enter tuuna basn. X kutucuu girilen
koordinat deerine kilitlenecek, krmz renge dnecektir. Y koordinatn girmek iin klavyeden
Y tuuna basn ve ayn ekilde deeri girip enter tuuna basn. Bu ilemlerden sonra farenin sol
tuu ile izim alannn herhangi bir yerini tkladnzda, imle belirlemi olduunuz noktaya
gidecek ve aks izimine balayacaktr.
Aksn 2. noktasn belirlemek iin, tekrar izim alann tklayn. kinci noktay belirlerken de
yukarda anlatld ekilde koordinat bilgisi girebilirsiniz. Buna ilaveten, eer elinizde koordinat
bilgisi yerine a bilgisi varsa, a da girebilirsiniz. A girmek iin klavyeden A tuuna basn. mle
koordinat kutusundaki A hanesine gidecektir. Buraya a deerini (derece) girin ve enter tuuna
basn. izilmekte olan aksn dorultusu, girilen a deerine kilitlenecektir. Farenin sol tuunu
tkladnzda aks izilecektir. (Hzl izim modu aksa)
Ctrl tuu basl tutularak H tuuna baslrsa Hzl izim Modu kapatlr veya alr. Kapal veya ak
olduu, alt satrda kullancya iletilir. Hzl izim modu kapal ise program sizden aksn adn
onaylamanz ister. Bu durumda, aksn adn ister deitirirsiniz, ister enter tuuna basarak mevcut aks
ismini kullanrsnz. Bu alternatife gre son maddeyi tekrar dzenleyelim. Aksn adn deitirin enter
tuuna basn veya aksn ad deimeyecekse enter tuuna basn. Aks izilecektir.
Aks ayarlarndan Aks snrna uzat seenei iaretli deilse, program aks uzunluunu belirleme
ilemini de kullancya brakr. Bu durumda aksn ikinci noktas belirlenmeden nce klavyeden L tuuna
baslr. Koordinat kutusundaki L hanesine aksn uzunluk deeri girilir ve enter tuuna baslr. Bylece
aksn uzunluu da belirlenir ve aksn ikinci noktas tklanr.
Yukarda anlatlan aks izimi serbest (al) aks izim yntemidir. ideCAD Statik programnda yatay ve
dey aks izimi iin kolaylklar mevcuttur. iz/Objeler/Aks/Aks tklanp aks komutu altrldnda
klavyeden boluk tuuna baslarak ya da aa kan aks yardmc toolbarndan Aks izim Tipini Deitir
94
Dey
imleci
Aks
Yatay
imleci
Aks
2
Yay Aks
rnekleri
2
Yay Aks komutu kullanarak erisel aks izimi iin:
iz/Objeler/Aks/Yay Aks satrn veya Aks ikonunu tkladktan sonra aa kan yardmc toolbardan
Yay Aks ikonunu tklayn.
izim alannda bir noktaya tklayn. Bu nokta izeceiniz aks yaynn merkez noktas olacaktr.
Fareyi srkleyerek yayn yarapna ve balang noktasna karar verin ve ikinci bir noktay
tklayn. Bu ilem srasnda yarap belirlerken koordinat kutusunu da kullanabilirsiniz. kinci
tklamay yapmadan nce klavyeden L tuuna basn. Yarap deerini girin ve enter tuuna basn.
Fareyi srklediinizde imle merkezden girilen deer kadar gidecek ve izim alannda bir
ember grnts oluacaktr. Farenin sol tuunu tklayn ve aks izimine balayn.
Fareyi saat akrebinin tersi ynnde srkleyin ve aksn bitecei nokta zerine geldiinizde sol
tuu tklayn. Yay aksnz izilecektir.
iz/Objeler/Aks/3 Noktadan Yay Aks satrn veya Aks ikonunu tkladktan sonra aa kan
yardmc toolbardan 3 Noktadan Yay Aks ikonunu tklayn.
95
izim alannda aksn balang ve biti noktalarn farenin sol tuu ile tklayarak belirleyin.
Fareyi srklediinizde aksn sanal grnts fare hareketine bal olarak hareket eder. nc
noktay da farenin sol tuu ile tklayp belirlediinizde aks oluur.
Aks ofset
Aks Ofset, daha nce izilmi bir akstan belirli bir mesafede, o aksa paralel yeni bir aks tretmek iin
gelitirilmitir. Bu yntemle aks ara mesafeleri girilerek projedeki akslar ok seri bir biimde
retilebilir. ki ekilde kullanlabilir.
Aks toolbar zerindeki Aks Ofset toolboxuna istediiniz mesafeyi girin. Girilen deer pozitif ya da
negatif olabilir. Deerin pozitif ya da negatif olmas izilecek aksn mevcut aksn hangi tarafna
doru teleneceini belirtir. rnein; referans alnan aks yatay bir aks ise ve aks ofset mesafesi
pozitif ise, yeni aks mevcut aksn st tarafna izilir. Mesafe negatif girilirse, yeni aks mevcut aksn
alt tarafna izilir.
Aks izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise aksn adn deitirin veya enter tuuna baslarak
varsaylan ad onaylayn)
En son izilen akstan, girilen deer kadar mesafede yeni bir aks izilecektir.
Yukarda anlatlan yntem akslar sral olarak girilirken ok pratik bir yntemdir. Ancak mevcut aks
sisteminin arasna yeni akslar ilave etmek de gerekebilir. Bu durumda mevcut akslardan herhangi
birine gre mesafe verilmesi gerekir. Bunun iin:
Referans olarak alacanz aks farenin sol tuu ile tklanarak sein.
Aks snr
Aks Snr, aks kenar (kontur izgisinin getii hat) ile aks etiketi (aks balonu) arasndaki mesafeyi
tanmlar. Aks Snr sayesinde izilen akslarn uzunluklar program tarafndan otomatik olarak ayarlanr.
Aks uzunluklarnn aks snrna gre otomatik olarak ayarlanmas iin, ilgili akslar iin aks ayarlarnda
Aks snrna uzat seeneinin iaretlenmi olmas gerekir. Programn default ayarlarnda bu seenek
iaretlidir.
96
Aks snr
Kontur izgisi
Aks snrna uzat
aktif
Aks snr
A
C
C
Aks snrna uzat
aktif deil
Bu pencerede sol, sa, alt ve st aks snr mesafelerini girin. Bu mesafeler birbirinden farkl
olabilir.
Aks snr izgisinin ekranda gzkp gzkmemesi kullancnn seime baldr. Aks snr izgisini
ekranda grntlemek iin;
Izgara ve snrlar sekmesinde Aks Snr satrn tklayn. nnde iaret varsa iaret kalkacaktr.
aret yoksa iaretlenecektir.
aretleyip, Tamam butonunu tklayn. izim alannda aks snr izgisi grnecektir.
Aks snr izgisinin ekranda gzkp gzkmemesinin izimlere herhangi bir etkisi yoktur. Ekranda
grnse bile yazc/izici ktlarnda izilmeyecektir.
97
Fare imlecini tanacak aks zerine getirin ve sol tu ile tklayarak sein .
Aks seili hale geldikten (mavi renge dntkten) sonra, farenin sa tuunu tklayn. Fare
imlecinin ekli deiecektir.
Tekrar sol tuu tklayn ve fareyi izim alan zerinde kaydrn. Bu aamada aks istenilen
mesafeye tamak iin koordinat kutusundan uzunluk girebilirsiniz. Klavyeden L tuunu tklayn.
mle koordinat kutusu zerindeki L kutucuuna girer. Buraya aksn tanaca mesafeyi yazn ve
klavyeden enter tuuna basn.
Fareyi izim alannda aks tamak istediiniz yne kaydrn. Bu aamada klavyeden shift tuunu
basl tutarak fare imlecinin dik olarak hareket etmesini salayabilirsiniz. Aks belirlediiniz mesafe
kadar hareket edecek, bu mesafe snrlarnn dna kmayacaktr.
Aks istenilen yere getirilince farenin sol tuunu tklayn. Bylece aks tanacaktr.
Akslarn tanmas, bunlara bal objelerin durumunu da etkiler. Bir aks tannca, bu aksn dier
akslarla kesitii noktalar deiir. Akslarn kesiim noktalarnda bulunan dm noktalar da, yeni
kesiim noktalarna tanr. Bu dm noktalar ile birlikte, bunlara bal objeler de tanr, uzar veya
ekil deitirirler.
rnein; Tanan bir aksn zerindeki kolonlar, kiriler, duvarlar ve bu duvarlar zerindeki kappencereler de aksla birlikte tanr. Bu duvar ve kirilere bal dier duvar ve kiriler uzar ya da ksalr,
deme ve mahaller byr ya da klr, mahallerin alanlar otomatik olarak gncellenir, i ve d
llendirmeler varsa bunlar da otomatik olarak gncellenir.
Aks kesiimlerinde yer almayan dm noktalar akslarn hareketinden etkilenmezler. Bu noktalarn da
aksla birlikte hareketini salamak iin, dm noktasndan geen ikinci bir aks izilerek tanacak aksla
kesitirilmelidir.
Tanan aks, tand yerde artk daha nce kesitii akslarla kesimiyorsa, bu aks zerindeki dm
noktalarna bal objeler, aksn tanmasndan etkilenmezler. Ancak daha sonra kontur izgileri
bytlp aksn nceden kesitii akslarla yeniden kesimesi salanrsa, Grnt/Yeniden Olutur
tklanr tklanmaz, aks tanmadan nce bu aks kesiimlerinde bulunan dm noktalar otomatik
olarak aks kesiimlerine tanrlar.
98
Farenin imlecini srkleyerek aks dairesini dileiniz pozisyona getirin ve farenin sol tuunu tekrar
tklayn.
Aks dndr
Akslar dndrmek iin dndr komutu kullanlr. Herhangi bir aks dndrmek iin:
Fare imlecini dndrlecek aks zerine getirin ve sol tuu tklayarak dndrlecek aks sein.
Aks seili hale geldikten (mavi renge dntkten) sonra, farenin sa tuunu tklayn. Fare
imlecinin ekli deiir.
Farenin sol tuu ile dndrme merkez noktasn tklayn. Bu aks zerinde uygun bir nokta olabilir.
Fareyi srkleyerek dndrme kolunu belirlemek iin ikinci bir nokta tklayn. En son tklanan bu
iki nokta dndrme ekseni belirler. Fare srklendiinde, seilen aks belirlenen merkeze gre
dner. Bu aamada aks istenilen lde dndrmek iin koordinat kutusundan a girilebilir. A
girmek iin klavyeden A tuuna basn.
izim alan zerinde fareyi hareket ettirdiinizde aks girdiiniz a kadar dnecektir. Bu dnme
global koordinat sistemine gre olacaktr. rnein; A koordinat kutusuna girdiimiz a 45
derece olsun. Bu durumda aksn eski as iptal olacak ve aks planda 45 derece aya gelecektir.
Bu aamada klavyeden boluk tuuna baslarak fare hareket ettirilirse, aks as deiecektir.
Boluk tuuna basldktan sonra a lokal olarak alglanr. Baka bir deyile girilen a deeri aksn
mevcut asna eklenir ve bu a aksn yeni as olur. rnein; aksn mevcut as 20 derece ise ve
koordinat kutusuna girilen deer 45 derece ise, aksn yeni as 20+45=65 derece olacaktr.
Aks istenilen pozisyona geldiinde farenin sol tuunu tklayarak dndrme ilemini tamamlayn.
Akslarn hareketi, bunlara bal objelerin durumunu da etkiler. Bir aks dndrlnce, bu aksn dier
akslarla kesitii noktalar deiir. Akslarn kesiim noktalarnda bulunan dm noktalar da, yeni
kesiim noktalarna tanr. Bu dm noktalar ile birlikte, bunlara bal objeler de tanr, uzar veya
ekil deitirirler.
Aks kesiimlerinde yer almayan dm noktalar akslarn hareketinden etkilenmezler. Bu noktalarn da
aksla birlikte hareketini salamak iin, dm noktasndan geen ikinci bir aks izilerek dndrlecek
aksla kesitirilmelidir.
Dndrlen aks, dndrld yerde artk daha nce kesitii akslarla kesimiyorsa, bu aks
zerindeki dm noktalarna bal objeler, aksn dndrlmesinden etkilenmezler. Ancak daha sonra
kontur izgileri bytlp aksn nceden kesitii akslarla yeniden kesimesi salanrsa,
Grnt/Yeniden Olutur tklanr tklanmaz, aks tanmadan nce bu aks kesiimlerinde bulunan dm
noktalar otomatik olarak aks kesiimlerine tanrlar.
99
izim alannda istenilen noktalar farenin sol tuu ile tklanarak kapal bir poligon oluturulur.
Oluturulan kapal poligon yeni kontur poligonudur.
Dik al (dikdrtgen ya da karesel) kontur poligonu oluturabilmek iin fare imlecinin zgaraya
kilitlenme zelliinden faydalanlabilir. mlecin zgaraya kilitlenmesi iin Genel Ayarlar diyalogunda,
izim sekmesinde, kilitlenme ksmndaki Izgaraya Kilitlen kutucuunun iaretlenmesi yeterlidir. Bu
durumda fare imleci izim alanna tklandnda sadece zgara kesiim noktalarna atlayacaktr.
Kontur izgilerini tam yap snrlarna gre ayarlamaya almayn. Balangta kontur izgisini projenizi
tamamen iine alacak ekilde yaklak olarak ayarlayn. Aks, duvar, kolon, kiri, mahal vb. bilgi
girilerini yaptktan sonra sa tu mensnden Kontur Hesapla satrn tklayn. Program kontur
izgilerini tm katlarda yap snrlarna gre ayarlayacak, sonu olarak aks uzunluklar da otomatik
olarak ayarlanm olacaktr.
Akslarn llendirilmesi
Aksla d llendirme ile llendirilir. Akslar llendirmek iin llendirme ayarlarnda bulunan
Aks seeneini iaretlemek ve d llendirme yapmak yeterli olacaktr.
Akslar llendirmek iin;
100
Kolon
Kolon izim yardmclar
Kolon toolbar
Kolon toolbar iz/Objeler/Kolon (Dikdrtgen Kolon/Daire Kolon/Poligon Kolon) tklannca ekrana gelir.
Kolon toolbarnn zerinde, kolonlarla ilgili eitli komutlarn ikonlar yer alr. Bu ikonlar tklanarak
komutlara menlerde gezinmeden, tek tklamada ulalr.
101
102
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kolon Ayarlar veya kolon izimi aktif iken toolbarda oluan Kolon Ayarlar
ikonunu sol tu ile tklayn.
Yaplan kolon ayarlar izilecek kolonlar iin geerlidir. Mevcut (izilmi kolonlarn ayarlarn
deitirmek de mmkndr. Bunun iin;
Ayarlar deitirilecek kolonlar farenin sol tuu ile tklanarak seildikten sonra Deitir/Obje
zellikleri tklanr.
Ekrana gelen Kolon Ayarlar diyalogunda istenen deiiklikler yaplr ve tamam butonu tklanarak
diyalog kapatlr.
103
104
105
106
oklu etriye dizayn : aretlenirse program kolonda ift etriye dizayn yapabilir demektir. ift etriye
dizayn, kolonun boyutlarna ve dey donat saysna bal olarak otomatik belirlenir. Kolonda ift
etriye dizayn yaplmad durumlarda ynetmelik koullarna gre iroz dizayn yaplr.
Aplikasyonda daima dnda detaylandr : Seenek iaretlendiinde kolon, kolon aplikasyon plannda
yerinde detaylandrlmaz, bunun yerine kolon, llendirilmi plan grnts eklinde izilir. Detay
alm ise pafta kenarnda ayrca gsterilir.
Mantolama Sekmesi:
Mantolama materyali: Mantolam blgesine ait statik materali listeden sein.
Kalnlk: Glendirilecek kolonun mantolama kalnl girilir. Program burada yazlan deer kadar
mantolama kenar oluturur.
Renk: Mantolamann planda grnen rengi buradan belirlenir. Fare ile kutucuklar tklayarak tarama
seeneklerinden istediinizi sein.
Eksenel yk kontrolnde kullanlacak alan:
Deprem ynetmelii ve TS500'de belirtilen eksenel yk kontrollerinde kolon alan olarak hangi
blgenin dikkate alnacan belirleyen seeneklerdir. Mantolama yaplan kolon iin 3 seenek
belirtilmitir. Sadece manto ksmn kullan, Sadece ekirdek ksmn kullan, Tamamn kullan.
Deprem ynetmeliinde bu kontrol Ac>=Nd/(0.5fck), TS500'de ise Ac>= Nd/(0.9fcd) olarak
belirtilmitir. Bu kontrol, kullancnn belirledii alan iin programda otomatik yaplacaktr. Mantolama
yaplmayan kolonlar iin, bu seeneklerin geerlii yoktur.
Alt uta etriye sklatrmas var: Lineer olmayan performans analiz iin gerekli bir bilgidir. ncelenen
yapya ait mevcut kolonun alt ucunda etriye sklatrmas var ise iaretlenir. Yoksa iaretlenmez.
st uta etriye sklatrmas var: Lineer olmayan performans analiz iin gerekli bir bilgidir. ncelenen
yapya ait mevcut kolonun st ucunda etriye sklatrmas var ise iaretlenir. Yoksa iaretlenmez.
Is Parametreleri Sekmesi:
Tanml s parametreleri : aretlendiinde eleman baznda T1 ve T2 s yklemelerini aktif hale getirir.
Is fark (T1) = T1 yklemesinin s fark verilir.
Is fark (T2) = T2 yklemesinin s fark verilir.
107
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
108
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Ykseklik
Bamsz
Yan alan
En kesit alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Alan
Hacim
Say
109
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kolon Ayarlar tklanr, Kolon Ayarlar diyalogundan Poligon Kolon butonunu
tklanr.
110
Bulunduu mod
Kolon hem mimari plan modunda hem de Kalp Plan modunda bulunur. Her iki modda da kolon
izilebilir ve grntlenir. Yalnz, kolon isim ve boyut yazlar sadece kalp plannda grntlenir.
Kolon svas ise yalnz mimari modda grnr.
Modlar aras gei klavyeden shift+tab tuuna baslarak yaplabilir.
Kolon izimi
Dikdrtgen kolon
Projelerde kullanlan en yaygn kolon tipi dikdrtgen ve kare kolonlardr. Bu tip kolonlar izmek iin
Dikdrtgen Kolon komutu kullanlr.
Dikdrtgen kolon izmek iin:
mle, deiecektir.
izim alannn herhangi bir noktasna veya obje kesiim noktalarna farenin sol tuunu tklayn.
Boluk tuuna basarak ya da kolon toolbarndan simetri X ikonunu tklayarak, kolonun simetrisini
alabilirsiniz.
111
izim alannda herhangi bir nokta tklandktan sonra, fareyi hareket ettirerek kolonu kendi
etrafnda dndrebilirsiniz.
Kolon uygun pozisyona geldikten sonra farenin sol tuuna tklayarak ya da Enter tuuna basarak
kolon izimini bitirin. Kolon izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise kolonun adn deitirin veya
enter tuuna basarak varsaylan ad onaylayn)
izilen kolonun ayarlar, kolon ayarlarndaki mevcut ayarlar olacaktr. Kolon ayarlar kolon iziminden
nce deitirilebilecei gibi, kolon izildikten sonra da deitirilebilir. Kolon zelliklerini kolon
izilmeden nce ayarlamak iin Ayarlar/Obje Ayarlar/Kolon Ayarlar tklanmal, alan kolon ayarlar
diyalogunda gerekli deiiklikler yapldktan sonra kolon izimi gerekletirilmelidir.
izilmi bir kolonun zelliklerini sonradan deitirmek iin ilgili kolon seilip, Deitir/Obje zellikleri
butonu tklanarak kolon ayarlarna girilmelidir. Bu durumda kolon ayarlarnda yaplan deiiklikler
sadece seili kolon ya da kolonlar iin geerli olacaktr.
izilen kolonun boyutlar Obje zellikleri komutuyla ile kolon ayarlarna girilerek deitirilemez. Kolon
boyutu deitirmek iin, Deitir/Obje Edit/Kolon Boyutlar komutu kullanlr.
112
Kolon toolbarnda bulunan Kenara Yanak Kolon ikonunu tklayn. Klavyeden 2 tuuna basarak da
komutu altrabilirsiniz.
izim alannn herhangi bir noktasna veya obje kesiim noktalarna farenin sol tuunu tklayn.
Kolon toolbarndaki kaklk butonlarn kullanarak bu izimden vazgeebilir farkl kaklkta kolon
tanmlayabilirsiniz.
izim alannda herhangi bir nokta tklandktan sonra, fareyi hareket ettirerek kolonu kendi
etrafnda dndrebilirsiniz.
Kolon uygun pozisyona geldikten sonra farenin sol tuuna tklayarak ya da Enter tuuna basarak
kolon izimini bitirin. Kolon izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise kolonun adn deitirin veya
Alan kolon toolbarndan Keye Yanak Kolon ikonunu tklayn. Klavyeden 3 tuuna basarak da
komutu altrabilirsiniz.
izim alannn herhangi bir noktasna veya obje kesiim noktalarna farenin sol tuunu tklayn.
Kolon toolbarndaki kaklk butonlarn kullanarak bu izimden vazgeebilir farkl kaklkta kolon
tanmlayabilirsiniz.
Boluk tuuna basarak ya da kolon toolbarndan simetri X ikonunu tklayarak, kolonun simetrisini
alabilirsiniz.
izim alannda herhangi bir nokta tklandktan sonra, fareyi hareket ettirerek kolonu kendi
etrafnda dndrebilirsiniz.
Kolon uygun pozisyona geldikten sonra farenin sol tuuna tklayarak ya da Enter tuuna basarak
kolon izimini bitirin. Kolon izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise kolonun adn deitirin veya
enter tuuna basarak varsaylan ad onaylayn)
Alan Kolon toolbarndan Ortalanm Kolon ikonunu tklayn. Klavyeden 4 tuuna basarak da
komutu altrabilirsiniz.
izim alannn herhangi bir noktasna veya obje kesiim noktalarna farenin sol tuunu tklayn.
Kolon toolbarndaki kaklk butonlarn kullanarak bu izimden vazgeebilir farkl kaklkta kolon
113
izim alannda herhangi bir nokta tklandktan sonra, fareyi hareket ettirerek kolonu kendi
etrafnda dndrebilirsiniz.
Kolon uygun pozisyona geldikten sonra farenin sol tuuna tklayarak ya da Enter tuuna basarak
kolon izimini bitirin. Kolon izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise kolonun adn deitirin veya
enter tuuna basarak varsaylan ad onaylayn)
Daire kolon
Daire kolon izimi, dikdrtgen kolon iziminden farkldr. Daire Kolon izmek iin:
iz/Objeler/Kolon/Daire Kolon veya toolbardan Kolon ikonunu tkladktan sonra alan kolon
toolbarndan Daire Kolon ikonunu tklayn.
Kolon boyut kutucuunda Kolon Eni satrna daire kolonun apn girin.
Kolon toolbarndaki kaklk butonlarn kullanarak farkl kaklkl daire kolon seebilirsiniz.
Farenin sol tuu tekrar tklandnda ya da enter tuuna basldnda daire kolon oluacaktr.
Oluan daire kolonun rengi, yzey dokusu vb. parametrelerini mevcut kolon ayarlarndan
alacaktr.
Poligon kolon
Poligon kolonlar, dikdrtgen ve daire kolon tanm dndaki kolonlardr. Poligon kolonlar L, T eklinde
olabilecei gibi, en genel, al formlarda da olabilirler. Bu tipteki kolonlarn ekli ncelikle poligon
kolon ayarlarnda belirlenir. Tariflenen kolonlar poligon kolon ktphanesine kaydedilir. Oluturulup
poligon kolon ktphanesine kaydedilen bu kolonlar daha sonra iz/Objeler/Kolon/Poligon Kolon
komutu ile projede kullanlr.
Poligon kolon izmek iin:
114
iz/Objeler/Kolon/Poligon Kolon veya toolbardan Kolon ikonunu tkladktan sonra alan kolon
toolbarndan Poligon Kolon ikonunu tklayn.
Bu aamada herhangi bir poligon kolon seili deilse, program poligon kolon ayarlarna girecek
sizden bir poligon kolon semenizi veya oluturmanz bekleyecektir. Poligon kolon setikten
sonra Tamam butonu ile Poligon Kolon ayarlar diyalogunu kapatn.
izim alannda poligon kolonu yerletirmek istediiniz noktaya farenin sol tuu ile tklayn.
Boluk tuuna basarak ya da kolon toolbarndan simetri X ikonunu tklayarak, kolonun simetrisini
alabilirsiniz.
izim alannda herhangi bir nokta tklandktan sonra, fareyi hareket ettirerek kolonu kendi
etrafnda dndrebilirsiniz.
Kolon uygun pozisyona geldikten sonra farenin sol tuuna tklayarak ya da Enter tuuna basarak
kolon izimini bitirin. Kolon izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise kolonun adn deitirin veya
enter tuuna basarak varsaylan ad onaylayn)
35
izim alannda herhangi bir yeri sol tu ile tklayn. izginin ilk noktas belirlenecektir.
L tuuna basn. 0.60 yazp enter tuuna basn. L satr krmzya boyanacak ve imle 0.60a
kilitlenecektir.
Shift tuunu basl tutun ve imleci saa doru kaydrn ve sol tu ile tklayn. izginin ikinci noktas
belirlenecektir.
L tuuna basn ve 0.25 yazp enter tuuna basn. Shift tuunu basl tutun ve imleci yukarya doru
kaydrn. Sol tuu tklayn.
L tuuna basn ve 0.35 yazp enter tuuna basn. Shift tuunu basl tutun ve imleci sola doru
kaydrn. Sol tuu tklayn.
L tuuna basn ve 0.35 yazp enter tuuna basn. Shift tuunu basl tutun ve imleci yukarya doru
kaydrn. Sol tuu tklayn.
L tuuna basn ve 0.25 yazp enter tuuna basn. Shift tuunu basl tutun ve imleci sola doru
kaydrn. Sol tuu tklayn.
115
lk baladnz noktaya imleci gtrn ve imle ekli deitirince sol tu ile tklayn. Moddan
kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
Toolbardan Obje zellikleri ikonunu tklayn. Aa kan Poligon Kolon ayarlarnda Poligon Kolon
butonunu tklayn. Sakla butonunu tklayp, bir isim verin.
Yukarda anlatlan yntemle her trl poligon kolon kolayca oluturulabilir. Eik kenarl, yamuk ekilli
kolonlar olutururken kolaylk olmas amac ile nce kolonun yer alaca noktadan geen akslar izilir.
Akslar paralel ve dik referans olarak kullanlarak, alarla uramadan poligon kolonun plandaki ekli
izgilerle kolayca izilir. Ortaya kan kapal poligon, poligon kolona dntrlr.
Eik kolon
Programda eik kolon oluturmak iin:
Alan Kolon Ayarlar diyalogu, Genel Ayarlar sekmesinde Eiklik parametresine bir deer girin.
Burada girilecek deer kolon alt ve st noktalar arasndaki mesafeyi ifade eder.
mlecin ucundaki kolon n grnts ift kolon eklinde olacaktr. Bu grntlerden biri kolonun
altn, dieri kolonun stn gsterir.
izim alanna tklayn. mleci hareket ettirdiinizde eik kolon fare imlecinin hareketine bal
olarak dnecektir.
Kolon Ayarlar diyaloguna tekrar girip buradaki Eiklik parametresini tekrar sfr girmediiniz srece
gireceiniz tm kolonlar (dikdrtgen, daire, poligon) eik kolon olacaktr.
Eiklik parametresi tanmlanm kolonlar iin ilgili kolonun ayarlarna sonradan girilerek deitirilemez.
Bu parametreyi mutlaka kolonlar tanmlamadan nce belirlemek gerekir.
Kolon mantolama
Kolon mantolama, kolonun tama gcnn arttrlmas iin kullanlan bir yntemdir. Kolonlarda oluan
hasar derecesine gre bir, iki, ya da drt taraftan mantolama yaplabilir. Mantolama, mevcut kolon
etrafna boyuna takviye donatsnn yerletirilmesi ve bu donatnn etriye ile sarlmas ve nihayetinde
mevcut kolonun evresinin beton dklerek kapatlmas ilemlerine denir. Kolonun mantolamas ile,
kolon enkesit alan artrlrken ayn zamanda donat yzdesi de bir miktar artrlm olunur.
Kolon mantolama izimleri programda kolon aplikasyonunda otomatik izilirler.
116
Mantolama yapmak istediiniz kolonu herhangi bir kenarn veya kolonun ortasn tklayn.
Manto yaplm kolonun manto kalnln deitirmek iin de manto kenarn deitir komutu
kullanlr.
Manto kenarn kaldr
Manto yaplm kolonun mantosunu iptal etmek, Manto kenarn kaldr komutu kullanlr.
Srasyla beton ve elik snf sekmelerini tklayn ve srasyla kolon manto satrndan elik ve beton
snflarn listeden sein.
Kolon manto ksmnn betonarmesine ilikin minimum pursantaj deerleri kolon parametreleri
diyalogunda ayarlanabilir.
Kolon Mantolama satrnndaki kutucuu iaretleyip srasyla kolon manto stunundaki elik ve
beton snflarn listeden sein.
Kolon manto ksmnn betonarmesine ilikin minimum pursantaj deerleri kolon parametreleri
diyalogunda ayarlanabilir.
117
Eksenel yk kontrolnde kullanlacak alan balndaki sadece manto olarak kullan, sadece
ekirdek ksmn kullan veya tamamn kullan seeneklerden projenize uygun olan iaretleyin.
Uzun kenar dorultusu ve Ksa kenar dorultusu satrlarna istediiniz deeri girin. (rnein,
Uzun kenar dorultusu=50, Ksa kenar dorultusu =25 yazlrsa, kolon veya kolonlar 50/25 olur.
Uzun kenar dorultusu =+5, Ksa kenar dorultusu=-5 yazlrsa, kolonun veya kolonlarn uzun
kenar boyutu 5 artar, Ksa kenar boyutu 5 azalr) Eer setiiniz kolon ya da kolonlar daire
kolonsa Daire kolon yarap olarak (+) ya da (-) iareti ile birlikte ilave ya da karlacak deer ya
da iaretsiz yeni kolon yarap girin.
Bu diyalogdaki Kolonun Boyutlarn ters evir seenei iaretlenirse, seilen kolonlarn boyutlar ters
evrilir. Baka bir deyile, kolonun ksa kenar ile uzun kenar yer deitirir. Bu seenek dikdrtgen
kolonlar iin geerlidir.
Tm katlara uygula seenei iaretlenirse, yaplan boyut deiiklikleri seili kolonlar iin tm katlarda
uygulanr. Aksi durumda deiiklikler sadece kolonlarn seildii (aktif) katta geerli olur. Dier
katlardaki kolonlar deiiklie uramazlar.
Diyalogdan bir seferde hem kolon boyutlarn deitirmek, hem de kolon boyutlarn ters evirmek
mmkn deildir. Kolonun boyutlarn ters evir seenei iaretlenirse, boyut kutucuklarna yazlan
deerler geerli olmaz. Seilen kolonlarn sadece boyutlar ters evrilir.
118
Kolon trimle
Kolon Trimle komutu kolon kenarlarn deforme etmek iin kullanlr. Dikdrtgen ve poligon
kolonlarda geerlidir. Daire kolonlarda kullanlmaz. Bu yntemle poligon kolonlarn boyutlar da
rahatlkla deitirilebilir. Kolon trimle komutu ile trimlenen bir dikdrtgen kolon dikdrtgen kolon
zelliini kaybeder ve poligon kolon snfna girer. Kolon trimle komutunun kullanm aada
anlatlmtr:
Kolonu tklayn. Deforme edilecek (deitirilecek) kolon kenarn tklayn. Referans obje sein
(aks,kolon, duvar vb.)
Soldaki ekli izin. Deitir/Obje Edit/Kolon/Kolon Trimle satrn ya da toolbardan Kolon Trimle ikonunu
tklayn.
Kolon trimle
komutundan sonra
S1
50/25
S1
50/25
119
Aks
S1
Aks
S1
Bu kenar aksa
kadar uzatalm
Kolonu sein.
Kolonlarda sva
Kolon svalar kullancnn isteine bal olarak planda otomatik olarak izilir. Svalarn izilmesi iin:
Bu ilemi yaptktan sonra izeceiniz kolonlar sval olacaktr. Eer kolonlar svasz izdiyseniz;
120
Planda ilgili kolonlar sein ve Deitir/Obje zellikleri satrn ya da toolbardan Obje zellikleri
ikonunu tklayn. Kolon ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Kolon svalar sadece Mimari Plan modunda izilir. Kalp Plan moduna geildiinde svalar gzkmez.
Kalp plan modu ve mimari plan modu aras gei klavyeden shift+tab tuuna baslarak salanr.
Salkl kolon-duvar bileimlerinde, kolon ve duvar svalarnn bir btnlk oluturmas, trimlemelerin
doru biimde yaplm olmas gerekir. Kolon duvar birleimlerinde kolon ve duvar svalar birbirini
tamamlamyorsa, bu birleimin hatal olduunun gstergesidir. Byle bir durumda bileimi kontrol
etmek iin;
Fare imlecini kolon dm noktas zerine getirin ve sol tuu tklayn. Kolon dm noktasnn
rengi deiecektir. Bu renk deiimi dm noktasnn seildiinin iaretidir.
Farenin sa tuunu tklayn ve setiiniz kolon dm noktas zerine getirerek sol tuu tekrar
tklayn.
Fareyi srklediinizde kolon da imlece bal olarak srklenecektir. Doru yaplm bir
bileimde kolona bal duvarlarn da kolonla birlikte hareket etmesi gerekir. Eer hareket
etmiyorlarsa duvarlar kolona bal deildir.
ESC tuuna basarak dm noktas tama ilemini iptal edin. Dm noktas ilk noktasna geri
dnecektir.
Birleimde balant problemi tespit edilirse, duvarlar kolona tekrar balanmaldr. Mevcut duvarlar
tekrar kolona balamak iin U Noktas Edit komutu kullanlabilir;
Deitir/Obje Edit/U Noktas Edit satrn veya toolbardan U Noktas Edit ikonunu tklayn.
Fare imlecini duvar zerinde, duvarn ilgili ucuna yakn bir noktaya getirin ve sol tuu tklayn.
Duvarn ucu yakalanacaktr.
mleci hareket ettirdiinizde duvar da imlele birlikte hareket edecektir. mleci kolon dm
noktas zerine ya da kolon zerinde duvar balamak istediiniz noktaya getirin ve farenin sol
tuunu tklayn.
121
122
Kolonlar girin. S1 ve S2 kolonun dm noktalar sol alt kede, S3 kolonun dm noktas sol
S2
25/200
K2 25/50
S3
50/25
S1
50/25
K1 25/50
S2
300/25
K2 25/50
K1 25/50
S3
25/50
ekil 1
S1
25/50
ekil 2
st kede bulunmaktadr. K1 kiriini girmek iin, kiri butonunu tklayn. Fareyi kaydrarak S1
kolonuna ait dm noktasnn zerinde gelin -imle deiecektir - ve sol tuu tklayn. S2
kolonuna ait dm noktasnn zerine gelin ve boluk tuuna basarak kirii alttan tanml yapn,
sol tuu tekrar tklayn. Moddan kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
K2 kiriini girmek iin, farenin sa tuunu tklayn. Sa tu mensnde, komut tekrarn sein.
Fareyi S2 kolonun sa st kesine gtrn ve klavyeden ctrl tuunu basl tutun. mle
deiecektir. Ctrl tuuna basarak gelimi yakalamay aktif hale getirdik. Sol tuu tklayn. Ctrl
tuunu brakn. Fareyi S3 kolonuna ait dm noktasnn zerine kaydrn, imle OK iaretini
alnca sol tuu tekrar tklayn.
K1 kiriini girmek iin, kiri butonunu tklayn. Fareyi kaydrarak S1 kolonuna ait dm
123
K2 kiriini girmek iin, farenin sa tuunu tklayn. S3 kolonuna ait dm noktasnn zerine
fareyi kaydrn, sol tuu tklayn. Fareyi aaya doru kaydrn ve klavyeden shift tuuna basl
tutun -dik modu aktif hale gelecektir, bylece dikey izebileceksiniz - S2 kolonun zerine gelince
sol tuu tekrar tklayn.
Yukardaki ekilde grlen sistem iin, gelimi yakalama ile kolonlarn istediiniz kesini yakalayabilir,
kirileri kolonlara balayabilirsiniz.
S2
50/30
K1
25/50
ekil 3
S2
K2
25/50
S3
50/30
124
Kolonun kakl dier katlarda uygulanacaksa alt ksmdaki katlar listesinde ilgili kat veya katlar
iaretleyin.
Y kakla pozitif (+) deer girilirse kolon dey olarak yukarya doru, negatif (-) deer girilirse
aaya doru kayar. Birim metredir. Girilen kaklk deerlerine gre kolon dm noktas
Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr. Girilen kaklklar seilen kolona uygulanr.
Kolon kakl iin girilen deerler lokal kolon eksenlerine gre uygulanr. Bu sayede kolon
kaklklarn ayarlamak son derece kolaydr. Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar sekmesinden Kolon
Akslarn iz seenei iaretlenirse, planda kolon dm noktasndan bir ok izildii grlr. Bu ok
sadece ekranda grnr. Ak braklsa bile izimlerde kmaz. Ok kolonun lokal X eksenini, ok yn
de +X ynn ifade eder. Kolon kaklklar bu lokal koordinat takmna gre dnlmelidir.
Uzun kenar dorultusu ve Ksa kenar dorultusu satrlarna istediiniz deeri girin. (rnein,
Uzun kenar dorultusu=50, Ksa kenar dorultusu=25 yazlrsa, kolon veya kolonlar 50/25 olur.
Uzun kenar dorultusu=+5, Ksa kenar dorultusu=-5 yazlrsa, kolonun veya uzun kenar
boyutu 5 artar, ksa kenar boyutu 5 azalr)
Kolonun kakl dier katlarda uygulanacaksa alt ksmdaki katlar listesinde ilgili kat veya katlar
iaretleyin.
Bu diyalogdaki Kolon boyutlarn ters evir seenei iaretlenirse, seilen kolonlarn boyutlar ters
evrilir. Baka bir deyile, kolonun ksa kenar ile uzun kenar yer deitirir. Bu seenek dikdrtgen
kolonlar iin geerlidir.
125
Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr. Girilen kaklklar seilen kolona uygulanr.
Kakl deitirilecek daire kolonlar farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Kaklk X veya Kaklk Y satrlarna istediiniz kaklk deerini yazn. Yazlacak deerin nne
(+) ya da (-) iaretleri getirilirse, deer mevcut yarapa eklenir ya da mevcut yaraptan
kartlr.
Daire kolonun boyutu deitirilmek istendiinde kullanlacak komut Kolon Boyutlar komutudur.
Boyutu deitirilecek (bytlecek ya da kltlecek) daire kolonlar farenin sol tuu ile
tklayarak sein.
Daire kolon yarap kutucuuna yeni yarap deerini yazn. Yazlacak deerin nne (+) ya da
(-) iaretleri getirilirse, deer mevcut yarapa eklenir ya da mevcut yaraptan kartlr.
126
Kakl deitirilecek poligon kolonu farenin sol tuu ile tklanarak sein.
Poligon Kolon Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Buradaki Tasarm Penceresinde seilen poligon
kolon grntlenecektir.
Tasarm penceresi zerinde poligon kolonun dm noktasn tamak istediiniz noktaya farenin
Tamam butonuna tklayarak nce Poligon Kolon Ayarlar diyalogunu, sonra da Kolon Ayarlar
diyalogunu kapatn.
Poligon kolon boyutlarn deitirmek iin iki ayr yntem kullanlabilir. Bunlardan birincisi Poligon
Kolon Ayarlarndan deitirmek, dieri de Kolon Trimle komutunu kullanmaktr. Poligon kolon boyutunu
poligon kolon ayarlarndan deitirmek iin:
Boyutlar deitirilecek poligon kolonu farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Poligon Kolon Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Buradaki Tasarm Penceresinde seilen poligon
kolon grntlenecektir.
Poligon kolonun her ke noktasnda bir dm noktas bulunur. Kolon zerinde var olan bir
dm noktasnn koordinatn deitirmek iin imlecinizi dm noktas zerine getirip farenizin
sol tuunu tklayn. Dm noktasn yakalam olursunuz. mlecinizi ekran zerinde hareket
ettirdiinizde dm noktas da hareket eder diyalog kutusundaki X ve Y kutularna dm
noktasnn yeni koordinatn yazp Uygula butonunu tklayn. Dm noktanz yeni koordinatna
tanm olur. Kolonun herhangi bir kenarnda yeni bir dm noktas oluturmak iin kolon
kenar zerinde ift tklayn. Tkladnz yerde yeni bir dm noktas oluur. Bu dm
noktasn, istediiniz yere tayabilirsiniz. Kolon zerindeki bir dm noktasn silmek iin
imlecinizi sileceiniz dm noktas zerine getirin. Farenizin sol tuunu tklayarak dm
noktasn yakalayn. Bu dm noktasn, en yakn dm noktalarndan birinin zerine gtrp
tklayn. Bylece dm noktasn iptal etmi olursunuz. Poligon kolon ke noktalarn tayarak,
kolonun boyutlarn deitirin.
Tamam butonunu tklayarak nce Poligon Kolon Ayarlar, sonra da Kolon Ayarlar diyaloglarndan
kn.
Poligon kolon boyutlarn deitirmenin dier bir yolu da, Kolon Trimle komutunu kullanmaktr. Bu
yntem yukarda anlatlan ynteme gre daha pratiktir.
Alan aks toolbarndaki aks ofset toolboxuna kolonun boyutuna ilave etmek istediiniz uzunluk
deerini girin (metre) ve Aks Ofset ikonunu tklayn. lk izdiiniz akstan, girdiiniz deer kadar
mesafeye bir aks izilecektir. izilen bu aks kolon kenarn bu aksa kadar uzatmak iin
127
Aks
S1
Aks
S1
Bu kenar aksa
kadar uzatalm
Yukardaki ilem aadaki ekil destei ile anlatlmtr:
128
Kiri
paralar
Kirie dntrmedeki ama, kiri dm noktalarn izgi ile dolaarak poligon kolonun eklini
oluturmaktr.
Gelimi yakalama modunu aktif hale getirin ve srekli izgi ikonunu tklayn. Kiriin evresini,
kirie dntrerek oluturduunuz her bir dm noktasn yakalayarak dolan.
129
Yay
Kiri paralar ve
zerinde izgi var
Yay silin. Sadece iziler kalacaktr. izgileri sein ve poligon kolana dntr satrn tklayn.
S1
Sadece
izgiler
var
Poligon Kolon
Sonu yukardaki gibi olacaktr. Kolonu, poligon kolon ayarlarnda saklayarak ktphanenize
ekleyebilirsiniz.
Yay sein ve panele dntr satrn tklayn. Para saysn verin ve tamam butonunu tklayn.
130
Alan diyalogda kullanlacak ilk kolon ismini girin. rnein, S1 (istee gre C1, K1 de olabilir.
Ancak kolonlar genelde S indisi ile gsterilirler.). Tamam butonu tklayp diyalogu kapatn.
Fare ile yeniden isimlendirilecek kolonlar, zerlerine tklayarak isimlendirme srasna gre sein.
Son kolon da seildikten sonra klavyeden Enter tuuna basn.
simlendirmeye istenen numaradan balanabilir. rnein; ilk isim olarak S12 verilirse, ilk tklanan kolon
S12, ikinci tklanan kolon S13 eklinde rakamlar arttrlarak isimlendirilir.
Alan diyalogda, Kolonlar sekmesinde, kullanlacak ilk kolon ismini girin. rnein, S1 (istee gre
C1, K1 de olabilir. Ancak kolonlar genelde S indisi ile gsterilirler.).
stee gre dier parametlerini verin ve Tamam butonu tklayp diyalogu kapatn.
simlendirmeye istenen numaradan balanabilir. rnein; ilk isim olarak S12 verilirse, ilk tklanan kolon
S12, ikinci tklanan kolon S13 eklinde rakamlar arttrlarak isimlendirilir.
131
Kolonun stnde farenin sa tuunu tklayn ve alan mende zellikler satrn tklayn.
Kolon Parametreleri
Betonarme hesabnda ve donat yerletirilmesi aamasnda programn hangi kriterlere uyacan
parametreler ile belirler. Programda Betonarme mens altnda bulunan parametrelerin varsaylan
deerleri, Trk Standartlarnda ve deprem ynetmeliinde belirtilen esaslara gre ayarlanmtr.
132
Betonarme mensn altnda, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny
an.
b
Beton rts
Varsaylan deeri 0.01 dir. Kolona konulacak boyuna donatnn minimum deerini belirleyen orandr.
Kolonun brt alannn Minimum Pursantaj parametresi ile arpm minimum donat alann belirler.
Program kolona konulacak donaty bu alandan az olmayacak ekilde seer.
MinimumDonatAlan (cm2) = min * b * h
Programda, 25/60 boyutlarnda, Mxd=1.665 tm, Myd=7.214 tm, Nd=9.138 t. tesirlerine maruz
kolonda program kolonda donat alannn bulunmas,
Asmin =0.01 * 25 * 60 = 15 cm2 olarak bulunur.
Mxd=1.665 tm, Myd=7.214 tm, Nd=9.138 t. tesirlerinden hesaplanan donat,
Ashesap=8.068 cm2 (Malzeme C20 ve S220 iin)
Asmin>Ashesap olduundan kesite konulacak donat, As=15 cm2 dir. Bu alan ile donatnn ap ve
adedi belirlenir.
Varsaylan deeri 0.03 dir. Kolona konulacak boyuna donatnn maksimum deerini belirleyen orandr.
Kolonun brt alannn Maksimum Pursantaj parametresiyle ile arpm maksimum donat alann
belirler. Program kolona konulmas gereken donaty, bu alan ile karlatrr. Kolona konulmas
gereken donat alan fazla ise, pursantaj deerini aan kolon iin kesit yetersiz uyars Kolon
Donatlar diyalogunda kullancya iletilir.
MaksimumDonatAlan (cm2) = max * b * h
Programda, 25/60 boyutlarnda, Mxd=4.008 tm, Myd=12.485 tm, Nd=20.176 t. tesirlerine maruz
kolonda program kolonda donat alannn bulunmas,
Asmin =0.01 * 25 * 60 = 15 cm2 olarak bulunur.
Asmax =0.03 * 25 * 60 = 45 cm2 olarak bulunur.
Mxd=4.008 tm, Myd=12.485 tm, Nd=20.176 t. tesirlerinden hesaplanan donat,
Ashesap=45.362 cm2 (Malzeme C20 ve S220 iin)
Ashesap> Asmin olduundan As=45.362 cm2 kullanlr.
133
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda kolonun orta blgesine konulacak etriyenin
aral(so) bu parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
Deprem ynetmeliinde belirtilen etriye aral ile ilgili koullar, programda otomatik
uygulanmaktadr. Minimum Etriye Aral parametresine yazlan deer ancak deprem ynetmeliinden
daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr.
Deprem ynetmeliinde kolon orta blgesindeki etriye aral iin minimum koul so 50 mm
olarak verilmitir.
Birimi cm, varsaylan deeri ise 20 cm dir. Programda kolonun orta blgesine konulacak etriyenin
aral(so) bu parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
Deprem ynetmeliinde belirtilen etriye aral ile ilgili koullar, programda otomatik
uygulanmaktadr. Maksimum Etriye Aral parametresine yazlan deer ancak deprem
ynetmeliinden daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr.
Deprem ynetmeliinde kolon orta blgesindeki etriye aral iin verilen st snrlar unlardr.
so 200 mm
so bmin/2
Kolonun dier blgeleri iin(sarlma blgesi ve kuatlmam-kuatlm kiri blgesi) etriyenin
aralklaryla ilgili deprem ynetmeliinde verilen koullar programda otomatik uygulanmaktadr.
Kolon Blgesi
Uzunluu
134
Mantolama yzdesi
Yanda bulunan "Minimum kullan" seenei iaretlenmediyse program, bu satrda yazan pursantaj
deeri kadar donaty manto donats olarak kolona yerletirir.
Bu seenek iaretli deilse program, "mantolama yzdesi" satrnda yazan pursantaj deeri kadar
donaty manto donats olarak kolona yerletirir. Seenek iaretli ise mantonun betonarme hesab
yaplr ve hesap sonucuna kan donat ile mantolama yzdesinde hesaplanan donat karlatrlr.
Hangisi bykse o donat miktar manto donats olarak kolona yerletirilir.
aretlenmezse, deprem ynetmeliinde ekil 7.3'de ematik olarak gsterilen kolon sarlma
blgesindeki artlar dikkate alnr. a kolon sarlma blgesi uzunluu, bmax kolon boyutlarndan byk
olan, ln kolon temiz ykseklii ise, a>= bmax ; a>=ln/6 ve a>=50 cm olarak kontrol edilir ve
sarlma blgesi etriyeleri "a" kadar izilir. aretlenirse, kolon sarlma blgesi 1.5lb kadar hesaplanr ve
sarlma blgesi etriyeleri bu deer kadar izilir.
135
Kolon Bal
Kolon bal izim yardmclar
Kolon bal toolbar
iz/Objeler/Kolon/Kolon Bal tklandnda Kolon Bal Toolbar ekrana gelir. Kolon bal toolbarnn
zerinde, kolon balklar ile ilgili eitli komutlarn ikonlar yer alr. Bu ikonlar tklanarak komutlara
menlerde gezinmeden, tek tklamada ulalr.
Kolon bal toolbar zerindeki komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr.
Dikdrtgen Kolon ikonu. Kolon izim komutunu altrr. Kolon komutu ile birlikte kolon bal
toolbar da kapanr ve kolon toolbar ekrana gelir.
Varsaylan Kolon Bal ikonu. Kolon bal ayarlarndaki kaklk deerlerine gre kolon bal izer.
Moddayken klavyeden 1 tuu da bu komutu altrr.
Kenara Yanak Kolon Bal ikonu. Kolon bal ayarlarna girmeden, kenara yanak kolon bal
tariflemek iin kullanlr. Moddayken klavyeden 2 tuu da bu komutu altrr.
Keye Yanak Kolon Bal ikonu. Kolon bal ayarlarna girmeden, keye yanak kolon bal
tariflemek iin kullanlr. Moddayken klavyeden 3 tuu da bu komutu altrr.
Ortalanm Kolon Bal ikonu. Ortalanm kolon bal iin kolaylk. Moddayken klavyeden 4 tuu
da bu komutu altrr.
Boyutlar Ters evir ikonu. Kolon bal boyutlarn ters evirir.
Kolon Balk Genilii kutusu. Kolon bal genilik deeri kolon bal ayarlarna girilmeden buradan
girilebilir.
Kolon Balk Ykseklii kutusu. Kolon bal ykseklik deeri kolon bal ayarlarna girilmeden
buradan girilebilir .
Kolon Bal Ayarlar ikonu. Kolon Bal Ayarlar diyalogunu aar. Kolon bal ile ilgili eitli
parametreler buradan ayarlanabilir.
136
Kolon bal izimini gerekletirdikten sonra kolon balklarnn ayarlarn deitirmek isterseniz:
Ayarlarn deitirmek istediiniz kolon balklarn farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Yaptnz deiiklikler semi olduunuz kolon
balklarna yansyacaktr.
Kolon bal ayarlar diyalogu iki sekmeden oluur. Bunlar sras ile Genel Ayarlar, leri Ayarlar
sekmeleridir.
Genel Ayarlar sekmesi:
Balk ad: Kolon balnn ad. Kolon bal girilirken, kolon bal adnn sonundaki rakam birer
arttrlarak kolon bal ad otomatik oluturulur. Kolon bal tanmlandktan sonra kolon bal adn
deitirmek mmkndr.
Renk: Kolon bal kenar izgilerinin rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan
renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen
renge dnr. Sol tu shift tuu ile birlikte tklanrsa, ya da sa tu tklanrsa ilgili rengin kalem kalnl
ayarlanabilir.
Materyal: Kolon balklarnn kat modelde zerine kaplanacak materyal seilir. Kolon bal seilen
materyal ile kaplanr ve kat modelde bu ekilde grntlenir. Farenin sol tuu ile aa ok butonu
zerine tklanr. Alan materyal listesinden uygun materyal seilir. Tanml materyal yoksa liste bo
gelir. Materyal ekleme ilemi Ayarlar/Materyaller satr tklanarak alan diyalogdan yaplr.
Gerek Doku Uzunluu: Doku uzunluu girilir (metre). rnein; 1 girilirse seilen materyal dokusu
genilii 1 metre olarak alnr ve seilen obje zerine kaplanr. Dokunun kare eklinde olduu
dnlrse obje yzeyleri 1x1 ebadnda dokular yan yana dizilerek kaplanr.
Kot: Kolon balnn st yzeyinin kat tavanna gre kotunu ifade eder. Negatif (-) ya da pozitif (+)
deer girilebilir.
137
Bulunduu mod
Kolon bal hem mimari plan modu, hem de kalp plan modunda girilebilir. Kalp plan modunda
girilen kolon balklar kolon st ucunda yer alr. Bu kolon balklar kirisiz (mantar) demeli
sistemlerde kullanlrlar. Mimari plan modunda girilen kolon balklar kolon alt ucunda yer alrlar.
Bunlar da kirisiz (mantar) radye temel sistemlerinde kullanlrlar.
Mimari Plan Modu/Kalp Plan Modu aras gei klavyeden Shift+Tab tularna birlikte baslarak
salanabilir.
138
Fare imlecini kolon baln yerletirmek istediiniz kolon zerine srkleyin ve farenin sol
tuunu tklayn.
Kolon bal X ve Y boyutlar birbirinden farkl ise bu aamada klavyeden boluk tuuna basarak
boyutlar ters evirebilirsiniz.
Bu ekilde baka kolonlar zerine de kolon bal yerletirme ilemine devam edebilirsiniz.
Moddan kmak iin klavyeden Esc tuuna basn ya da farenin sa tuuna tklayp alan menden
iptal satrn tklayn.
Fare imlecini kolon bal yerletirmek istediiniz kolonun zerine getirin ve tklayn.
Kolon balnn sanal grnts ekranda belirecektir. Bu aamada kolon bal toolbarndaki
kolon bal genilii ve kolon bal ykseklii kutucuklarndaki deerleri deitirmek sureti ile
izmekte olduunuz kolon balnn boyutlarn ayarlayabilirsiniz.
Klavyeden boluk tuuna basarak kolon balnn boyutlarn ters evirebilirsiniz. (Eni ve boyu
birbirine eit kolon balklarnda bu ilem geersizdir)
Kolon baln istediiniz duruma getirdikten sonra farenin sol tuunu ikinci kez tklayn. Hzl
izim modu aksa kolon bal izilecektir. (Hzl izim modu Ctrl+H tularna birlikte baslarak
alp kapatlabilir). Hzl izim modu kapalysa program sizden kolon bal adn onaylamanz
bekleyecektir. Kolon bal adn klavyeyi kullanarak deitirebilirsiniz. Farenin sol tuunu bir kez
daha tkladnzda kolon bal ortalanm olarak izilecektir.
139
Alan Kolon Bal toolbarndan Keye Yanak Kolon Bal ikonunu tklayn.
Fare imlecini kolon bal yerletirmek istediiniz kolonun zerine getirin ve tklayn.
Kolon balnn sanal grnts ekranda belirecektir. Bu aamada kolon bal toolbarndaki
kolon bal genilii ve kolon bal ykseklii kutucuklarndaki deerleri deitirmek sureti ile
izmekte olduunuz kolon balnn boyutlarn ayarlayabilirsiniz.
Klavyeden boluk tuuna basarak kolon balnn boyutlarn ters evirebilirsiniz. (Eni ve boyu
birbirine eit kolon balklarnda bu ilem geersizdir)
Kolon baln istediiniz duruma getirdikten sonra farenin sol tuunu ikinci kez tklayn. Hzl
izim modu aksa kolon bal izilecektir. (Hzl izim modu Ctrl+H tularna birlikte baslarak
alp kapatlabilir). Hzl izim modu kapalysa program sizden kolon bal adn onaylamanz
bekleyecektir. Kolon bal adn klavyeyi kullanarak deitirebilirsiniz. Farenin sol tuunu bir kez
daha tkladnzda kolon bal keye yanak olarak izilecektir.
140
Alan Kolon Bal toolbarndan Kenara Yanak Kolon Bal ikonunu tklayn.
Fare imlecini kolon bal yerletirmek istediiniz kolonun zerine getirin ve tklayn.
Kolon balnn sanal grnts ekranda belirecektir. Bu aamada kolon bal toolbarndaki
kolon bal genilii ve kolon bal ykseklii kutucuklarndaki deerleri deitirmek sureti ile
izmekte olduunuz kolon balnn boyutlarn ayarlayabilirsiniz.
Klavyeden boluk tuuna basarak kolon balnn boyutlarn ters evirebilirsiniz. (Eni ve boyu
birbirine eit kolon balklarnda bu ilem geersizdir)
Kolon baln istediiniz duruma getirdikten sonra farenin sol tuunu ikinci kez tklayn. Hzl
izim modu aksa kolon bal izilecektir. (Hzl izim modu Ctrl+H tularna birlikte baslarak
alp kapatlabilir). Hzl izim modu kapalysa program sizden kolon bal adn onaylamanz
bekleyecektir. Kolon bal adn klavyeyi kullanarak deitirebilirsiniz. Farenin sol tuunu bir kez
daha tkladnzda kolon bal kenara yanak olarak izilecektir.
Kiri
Kiri izim yardmclar
Kiri toolbar
Kiri Toolbar, iz/Objeler/Kiri tklandnda ekrana gelir. Kiri toolbarnn zerinde, kirilerle ilgili eitli
komutlarn ikonlar yer alr. Bu ikonlar tklanarak komutlara menlerde gezinmeden, tek tklamada
ulalr.
141
Mimari plandaysanz toolbardan Mimari Plan/Kalp Plan ikonunu tklayarak kalp plan moduna
gein.
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kiri Ayarlar veya Kiri ikonunu tklandktan sonra ekrana gelen Kiri
Toolbarndan, Kiri Ayarlar butonunu tklayn.
Ayarlarn deitirmek istediiniz kirileri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Yaptnz deiiklikler semi olduunuz kirilere
yansyacaktr.
Kiri ayarlar diyalogu yedi sekmeden oluur. Bunlar sras ile Genel Ayarlar, Yazlar ve Yaz Tipleri,
Statik/Betonarme, Donatlar, atlam Kesitler/Korozyon ve Yap Bileenleri sekmeleridir.
142
143
kesine (yaz
kenardan sola
negatif olursa
boyut birlikte
144
145
146
147
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
148
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
n uzunluk
Arka uzunluk
Ortalama uzunluk
149
Alan
150
Ortalama ykseklik
Kalnlk
Bamsz
n alan
Arka alan
n ve arka alan
Balang alan
Biti alan
Hacim
Say
st alan
Alt alan
st ve alt alan
Yan alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
151
Bulunduu mod
Kiriler yalnz Kalp Plan modunda yani kat tavannda bulunur. Mimari Plan modundayken kiri izim
ve ayar komutlar inaktiftir. Aktif duruma gelmeleri iin klavyeden Shift+Tab tuuna basarak Kalp
Plan moduna gemek gerekir.
Kiri izimi
Kiri
Kiri izimi ekrandan grafik olarak gerekletirilir. Kiri izimine balanmadan nce kalp plan
modundayken Ayarlar/Obje Ayarlar/Kiri Ayarlar satrn tklayp kiri ayarlarna girmek, ayarlar kontrol
etmekte fayda vardr. Kiri izmek iin:
Kalp plan modunda deilseniz, klavyeden shift+tab tuuna basarak kalp plan moduna gein.
iz/Objeler/Kiri satrn veya toolbarda bulunan Kiri ikonunu farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini kolonun zerine getirin. mle ekil deitirince farenin sol tuunu tklayn.
Kiriin ilk noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci kolon zerine getirin. mle ekil deitirince,
klavyeden boluk tuu ile kiriin izim hattn deitirebilirsiniz. Sol tuu tekrar tklayn.
(Hzl izim modu kapal ise kiriin adn deitirin veya enter tuuna basarak varsaylan ad
onaylayn)
Kiriler boydan boya kolonlarn zerinden girilebilir. Bu durumda program kirileri kolonlarla otomatik
blecektir. Kiri toolbarnda bulunan Blen objeyi otomatik olarak adlandr ikonu basl ise kiriler
otomatik isimlendirilecektir. n aklkl bir sistemde n tklama yerine 2 tklama ile kiriler girilebilir.
1.kolonu tklayn.
Tanmlanm mevcut bir kiriin zerinde kolon tanmlanabilir. Kolon unutulduunda kirii silmeden
kullanc yeni bir kolon tanmlayabilmektedir. Kiri toolbarnda bulunan Blnen objeyi otomatik
olarak adlandr ikonu basl ise kiriler otomatik isimlendirilecektir
Kiriler, stteki katn tayclardr. Bir st kattaki duvarlar izildiyse, kalp plan modunda bu duvarlar
silik izgiler halinde grnrler. Bu izgiler kirileri izerken byk kolaylk salarlar. Ayrca, dm
noktalarna kilitlenme aktif ise fare imleci bu duvarlarn dm noktalarn yakalar. Bu sayede kalp
plann oluturmak son derece kolaylar.
152
Erisel Kiri
Erisel Kiri ile fare ile tklanan her nokta arasna eri formda kiri tanm yaplabilir. Kolonlar arasnda
istenilen noktalar tklanarak eri formda kiri veya kiriler tanmlanabilir.
Kiri ikonunu tklayn. Alan Kiri toolbarndan Erisel Kiri ikonunu tklayn.
Bir kolonu tklayn. mleci hareket ettirerek isteiniz forma uyan erili verin ve sol tuu tekrar
tklayn.
Erisel form devam ettirilecekse ayn ekilde baka bir nokta tklayn.
Yay Kiri
Yay formunda kiri tanmlamak iin Yay Kiri komutu kullanlr.
Yay kiri tanmlayacanz iki kolon girin. ki kolonun tam ortasn belirleyin. O nokta yayn
merkezi olarak verilecek.
Kiri ikonunu tklayn. Alan Kiri toolbarndan Yay Kiri ikonunu tklayn.
Yay kiri saat akrebinin tersi ynnde oluacaktr. Bu nedenle 1. nokta olarak vereceiniz kolon,
yayn ynn belirleyecektir. rnein yatay dzleme gre yay ste kalacaksa sa taraftaki
kolonu, altta kalacaksa sol taraftaki kolonu tklayacaksnz.
Tklama ileminden sonra fareyi srkleyin. kinci kolonun zerine gelince yay tamamlanacaktr.
Kolunun stnde sol tuu tklayn ve moddan kmak iin ESC tuuna basn.
Dairesel Kiri
Daire formunda kiri tanmlamak iin Dairesel Kiri komutu kullanlr. Komu bitirildiinde program,
daire kiri formundaki objeyi, 180 derecelik iki kiri eklinde dikkate alarak hesabn ve izimini yapar.
Dairesel kiri tanmlayacanz iki kolon girin. ki kolonun tam ortasn belirleyin. O nokta dairenin
merkezi olarak verilecek.
Kiri ikonunu tklayn. Alan Kiri toolbarndan Dairesel Kiri ikonunu tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde imle dairesel bir form alacaktr. Form, girdiiniz kolonlara denk
gelecektir.
153
Kiri ikonunu tklayn. Alan Kiri toolbarndan Srekli Yay Kiri ikonunu tklayn.
lk kolonu tkayn.
Fareyi srkleyin. Yay formu verecek ekilde ara nokta tklayn. Sisteminize gre birden fazla ara
nokta tklayabilirsiniz.
Eik kiri
Kirilerin iki ucu bulunur. Programda her iki uca ayr kot vermek mmkndr. Eik kiri tanm da bu
sayede gerekletirilir.
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kiri Ayarlar diyalogu, Genel Ayarlar sekmesinde kot ille ilgili iki parametre
bulunur. Bunlardan Kot parametresi, (kat tavanna gre) kiri sol u kotunu, Sa u kotu parametresi
de kiri sa u kotunu ynetir. Buraya girilecek deerler metre cinsindendir ve negatif (-) ya da pozitif
(+) olabilir.
Bu parametre kutucuklarna gerekli deerler girilerek eik kiriler oluturulabilir. Kotlar kiriler
tanmlanmadan nce ayarlanabilecei gibi, kiriler izildikten sonra da ayarlanabilir.
154
Ynn deitirmek istediiniz kiriin nce sa ucuna, sonra da sol ucuna farenin sol tuu ile
tklayn.
Deitir/Obje Edit/U Noktas Edit satrn veya toolbardan U Noktas Edit ikonunu tklayn.
Kiriin deitirmek istediiniz ucuna yakn bir yere farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini srklediinizde tklanan kiri ucu da imlele birlikte srklenecektir. mleci
istediiniz noktaya getirin ve farenin sol tuunu tklayn.
Kirii sein.
Fareyi kiriin ucunda bulunan dm noktasnn zerine getirin. mle ekil deitirecektir.
Fareyi hareket ettirdiinizde ilgili kiriin ucu da fare ile birlikte hareket edecektir. stediiniz
herhangi bir noktaya tklayn. Kiriin ucu tanacaktr. Kiriin ucunu bo bir noktaya
tayabileceiniz gibi, baka bir dm noktasyla da birletirebilirsiniz.
Kotunu deitirmek istediiniz kirii, farenin sol tuu ile stne tklayarak sein.
Alan Kiri Ayarlar diyalogu Genel Ayarlar sekmesinde deilse, tklayarak Genel Ayarlar
sekmesine gein.
Kiri kotu kutusuna istediiniz kot deerini girin. Bu deer pozitif (+) ya da negatif (-) olabilir.
Kiri st yzeyinin kat tavanndan dey mesafesini (kotunu ifade eder. Ters kiri isteniyorsa (+)
deer, dk kiri isteniyorsa (-) deer girilir.
155
ncelikle kiriin mesnetlenecei noktalar belirleyin. Bunun en kolay yolu bu noktalar akslar
izerek belirlemektir. Basit kiriin mesnetlenecei kiriler zerinden (yoksa) kirilere paralel
akslar izin. Daha sonra basit kiriin geecei hatt bir aksla belirleyin. izilen akslar mesnet
kiriler zerinde kesiecek, kesitikleri noktalarda dm noktalar oluacaktr. Bu sayede fare
imlecinin dm noktalarn yakalama zelliini kullanarak, bu noktalar kolayca yakalayacak ve
basit kiriinizi izebileceksiniz. Dm noktas oluturmak iin izdiiniz fazla (yardmc) akslar,
kirii izdikten sonra silebilirsiniz.
Kiri Toolbarnda bulunan Kesiimlerle Bl seeneini basl(aktif) hale getirin. Kiri ikonunu
tklayarak kiri komutunu altrn. Kiri toolbar kiri modundayken aa kar.
Mevcut kiriler zerinde akslarla belirlediiniz dm noktalarn fare ile yakalayp tklayarak kiri
izimini gerekletirin.
Basit kiriin mesnetlendii kirilerin zerinde, kiriin mesnetlendii noktadan itibaren kiri ad ve boyut
yazlar bir kez daha yazlacaktr. Bu, basit kiriin mesnetlendii kirie baarl bir ekilde balandnn
gstergesidir. Eer mesnet noktasndan itibaren kiri adnn bir kez daha yazldn grmyorsanz, bu
balantnn yaplamad anlamna gelir.
Basit kirilerde kiri toolbarnda bulunan Blnen Objeleri Otomatik Adlandr seeneini inaktif(ikon
basl halde deil) hale getirmek daha yararl olacaktr. Bu seenek inaktifken blnen kiri iki para
halinde ayn isimde oluturulacak, buna karn isimleri ayn olduu iin detay izimleri tek para olarak
oluturulacaktr. Blnen Objeleri Otomatik Adlandr seenei aktif ise(ikon basl halde) kiri yine iki
para oluturulacak, bununla birlikte kiri isimleri farkl olacak, kiri detay izimleri de blnen nokta
mesnet kabul edilerek oluturulacaktr. Basit kiri tanmlarken Blnen Objeleri Otomatik Adlandr
seeneini zel koullar oluursa, aktif hale getirebilirsiniz.
156
Farenin sa tuuna basn ve Panele Dntr satrn veya Deitir/Dntr/Kirii Panele satrn
tklayn.
ncelikle kiriin mesnetlenecei noktalar belirleyin. Bunun en kolay yolu bu noktalara akslar
izerek belirlemektir. Kiriin mesnetlenecei panel zerinden (yoksa) panele paralel aks izin.
Daha sonra kiriin geecei hatt bir aksla belirleyin. izilen akslar panel zerinde kesiecek,
kesitikleri noktada dm noktas oluacaktr. Bu sayede fare imlecinin dm noktalarn
yakalama zelliini kullanarak, bu noktalar kolayca yakalayacak ve kiriinizi izebileceksiniz.
Dm noktas oluturmak iin izdiiniz fazla (yardmc) akslar, kirii izdikten sonra
silebilirsiniz.
Kiri Toolbarnda bulunan Kesiimlerle Bl seeneini basl(aktif) hale getirin. Kiri ikonunu
tklayarak kiri komutunu altrn. Kiri toolbar kiri modundayken aa kar.
Mevcut panel zerinde akslarla belirlediiniz dm noktalarn fare ile yakalayn. kinci noktay da
tklayp kiri izimini gerekletirin.
Kiriin mesnetlendii panelin zerinde kiriin mesnetlendii noktadan itibaren panel ad ve boyut
yazlar bir kez daha yazlacaktr. Bu, kiriin mesnetlendii panele baarl bir ekilde balandnn
gstergesidir. Eer mesnet noktasndan itibaren panel adnn bir kez daha yazldn grmyorsanz,
bu balantnn yaplamad anlamna gelir.
Kiri toolbarnda bulunan Blnen objeleri Otomatik Adlandr seeneini inaktif(ikon basl halde deil)
hale getirmek daha yararl olacaktr. Bu seenek inaktifken blnen panel iki para halinde ayn isimde
oluturulacak, buna karn isimleri ayn olduu iin detay izimleri tek para olarak oluturulacaktr.
Blnen objeleri Otomatik Adlandr seenei aktif ise(ikon basl halde) panel yine iki para
oluturulacak, bununla birlikte panel isimleri farkl olacak, panel detay izimleri de blnen nokta
157
Konsol kiri
Konsol kiri deyince bir ucu kolon ya da panele mesnetli dier ucu bota kiri anlalr. Konsol kiriler
de dier kiriler gibi izilir. Konsol kiri izmek iin:
158
Konsol kiriin balanaca kolon zerine gelin ve kiriin balanaca noktay (kolon dm noktas
ya da kolon zerinde herhangi bir nokta) tklayn.
Fare imlecini kiriin izilecei yne doru kaydrn. Eer kiri yatay ya da dey ynde izilecekse
fareyi srklerken klavyeden Shift tuunu basl tutun. Shift tuu kiriin dik olarak izilmesini
salayacaktr.
Kiri bilinen bir ada ise, klavyeden A tuuna basn. mle koordinat kutusundaki A hanesine
girecektir. Buraya a deerini yazn (derece) ve klavyeden Enter tuuna basn. Fareyi izim alan
zerinde srklendiinde kiriin girilen a dorultusunda gittii grlecektir.
izilen kiriin uzunluunu belirlemek iin klavyeden L tuuna basn. mle koordinat kutusunda L
hanesine girecektir. Buraya uzunluk deerini girin ve klavyeden Enter tuuna basn. Fareyi
srklediinizde kiri girilen dorultuda girilen uzunluk kadar uzayacak, daha ileriye
gitmeyecektir.
Konsollar komutu
Analizi sonucunda kirilerin konsol olarak donatlp donatlmayaca otomatik olarak tespit edilir.
Bununla beraber, baz kirilere konsol olarak donatlandrmak veya konsol olarak donatlacak kirii
normal kiri olarak donatlandrmak isteyebilirsiniz. Bunun iin konsollar komutu kullanlr.
Kirii tklayn. Diyalog alacaktr. Sol ucu bota konsol yaplacaksa sol konsol, sa ucu bota
konsol yaplacaksa sa konsol, program otomatik bulacaksa, program otomatik yazsn tklayn.
Kirii tekrar sein. Betonarme mensnden kiri donatlar satrn sein. Alan penceredeki
betonarme tuuna basn.
Kirii tekrar sein. Betonarme mensnden Kiri Donatlar satrn sein. Alan diyalogda
Betonarme butonunu tklayn. Konsol kiriin betonarme hesab tekrar yapld.
Aln kirii
Aln kirii balkon kenarlarna konulan tayc olmayan ss kirileridir. Bu kiriler mimari programda
kullanlabilir. Fakat proje statik olarak zdrlecekse statik programda kullanlmamaldr.
Aln kirilerini balkonun ekline gre krma ya da yuvarlak olarak izmek mmkndr.
Kirilerin llendirilmesi
Kirilere de arzu edilirse i ve d llendirme yaplabilir.
Kirilere d llendirme yapmak iin,
llendirmenin hangi kirie paralel olmasn istiyorsanz, o kiriin karsna farenin sol tuu ile
tklayn. llendirme yaplacaktr.
159
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak kirileri kesen bir llendirme hatt belirleyin.
Belirlediiniz hat zerinde i llendirme oluacaktr.
llendirme izim alannda herhangi bir ada olabilir. l hatt tanr ya da dndrlrse, ya da
kirilerde herhangi bir deiiklik olursa ller otomatik olarak gncellenir
Kirii sein.
Kolonun oturduu kiriin bulunduu katta, kolon girilmez, buna karn kiri sanki kolon varm gibi iki
para halinde girilir. Bu iki parann baland dm noktasnn koordinat, kiri zerine oturan
kolonun dm noktasnn koordinat ile ayn olmaldr. Kolon, kolonun oturduu kiriin st katlarnda
ise kendi koordinatlarnda tanmlanr. 3 boyutlu tayc sistemde kolon-kiri birleimi ayn dm
noktas numaras ile numaralandrlm olduu grlmelidir.
Kirie dntr
Yay objesini kullanp para says vererek dairsel formda kiriler tanmlanabilir. Bu yntemle
tanmlanan kirilerin betonarmesi ve izimi para says kadar kiri kabul edilerek yaplr.
160
Yay veya emberi, imleci zerine getirerek farenin sol tuu ile sein.
Karnza gelen kiri saysn verin satrna yay veya ember zerinde izilecek kiri saysn verin.
Program yay ya da emberi tek para kiri haline dntrmez. ember ya da yay zerine
burada vereceiniz sayda kiri paras yerletirir. Kiri says arttka, oluacak kiri de daire ya da
embere daha ok yaklar. rnein; bir emberi kirie dntryorsanz ve duvar saysn 8
verirseniz, sekizgen kiri elde edersiniz, kiri saysn 20 verirseniz yirmi keli kiri elde
edersiniz. Say arttka erisellik hassasiyeti artacaktr.
Yay veya emberi kirie dntrmeden nce, kiri ayarlarnda, kiriin zelliklerini ayarlayabilirsiniz.
Oluan dairesel kiriin yn istediiniz gibi deilse Dzen/Geri Al ya da toolbardan Geri al ikonunu
tklayarak ilemi geri aln. Kiri ayarlarna girip Alt-st-Orta seimi yaptktan sonra kirie dntrme
ilemini tekrar uygulayn.
Kirie dntr ileminden sonra yay veya emberi silinmez. Kullanc isterse siler. Kolayca seip
silmek iin Shift+Tab tuuna basp Mimari Plan moduna gein. Burada yay ya da emberi kolayca
seip silin. Tekrar Tab tuuna basn ve kalp plan moduna geri dnn.
Kirii veya kirileri sein ve obje zelliklerine girin. Kiri Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta bulunan Sehim artn her zaman denetle seeneinin nne iaret koyun.
TS500de gre sehim st snrlar kiriin bulunduu yere gre belirlenmitir. Programda varsaylan
olarak bu deerler, Ani sehim iin aklk/360, toplam sehim iin aklk/240 alnmaktadr. Ancak
duruma gre st snrlar deitirilebilir.
Programda sehim st snr koullarn deitirmek iin;
161
Kirii veya kirileri sein ve obje zelliklerine girin. Kiri Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta bulunan TS500 Sehim snrlar blmnden ilgili snr koulunu sein. Tamam
butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Analiz sonucunda kiri, sehim st snrlarn aarda program sehim ile ilgili uyar verecektir. Kiri
raporu alnarak sehim ile ilgili hesap detaylar incelenebilir.
Kirii veya kirileri sein ve obje zelliklerine girin. Kiri Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta bulunan TS500 atlak snrlar blmnden ilgili snr koulunu sein. Tamam
butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Analiz sonucunda kiri, atlak st snrlarn aarda program, atlak ile ilgili uyar verecektir. Kiri
raporu alnarak atlak ile ilgili hesap detaylar incelenebilir.
Konsol kiriin
mesnetlendii kiri
T burulma
T burulma
162
Kirii veya kirileri sein ve obje zelliklerine girin. Kiri Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta; eer kiri uygunluk burulmasna gre davranyorsa, Uygunluk burulmas denetimi
seeneini iaretleyin. Eer kiri denge burulmasna gre davranyorsa, seenein iaretini
kaldrn.
Mevcut etriyeler dikkate alnacaksa, Ask donats hesabnda mevcut etriyeleri dikkate al
seeneini iaretleyin. Aksi durumda iareti kaldrn.
163
bw1 + h2
h2
h1
F
bw1
164
Madde 3.4.3.1 koulunun uygulanmas ve hangi koullara gre uygulanaca ile ilgili parametri
gerekirse dzenlemek iin;
Eer koul uygulanacaksa TDY Madde 3.4.3.1 kontrol satrn iaretleyin. Uygulanmayacaksa
iareti kaldrn.
TDY Madde 3.4.3.1 kontrol satrn iaretledikten sonra gereki ise dier parametleri deitirin.
Normal durumlarda bu parametreleri deitirme gereklilii bulunamaktadr. Varsaylan deerler
ynetmelie uygun deerlerdir.
165
Kiri Parametreleri
Betonarme hesabnda ve donat yerletirilmesi aamasnda programn hangi kriterlere uyacan
parametreler ile belirler. Programda Betonarme mens altnda bulunan parametrelerin varsaylan
deerleri, Trk Standartlarnda ve deprem ynetmeliinde belirtilen esaslara gre ayarlanmtr.
Betonarme mensn altnda, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny
an.
h
d
bw
Beton rts
Kiri iindeki ekme veya basn donatsnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
166
fctd
kouluna baklr.
fyd
fctd
fyd
Varsaylan deeri 0.02 dir. Kirie konulacak ekme donatsnn(mesnette st donat, aklkta alt
donat) st snrn belirler. Donat hibir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan fazla olamaz.
Fazla olmas durumunda program maksimum pursantajn fazla olduu kiri iin kesit yetersiz mesaj
verecektir.
167
As
18.562
0.027 bulunur.
bw ( h h' ) 25 (50 3)
=0.027 > 0.02 olduu iin bu kirite kesit yetersizdir. Kiriin boyutlar yeterince bytlmelidir.
Not:
Birimi cm, varsaylan deeri 40 cm. dir. Kiri genilii bu parametreyle karlatrlr. Kiri genilii bu
parametrede yazan minimum genilik deerini amad srece kiriler ift kollu bir etriye ile
donatlandrlrlar. Aksi durumda 2 tane ift kollu etriye ile donatlandrlrlar. Donatlandrma projede
bulunan tm kiriler iin yaplr.
Ayrca, Kiri Ayarlar diyalogunda Statik/Betonarme sekmesinde ift Etriye seenei iaretlenirse, ift
Etriye in Min B parametresine baklmadan o kiri ift etriye ile donatlandrlr. Baka bir deyile bu
ayar hangi kiri veya kiriler iin yapldysa sade o kiri ve kirilere ift etriye atlr.
Gvde Demiri in H
Birimi cm, varsaylan deeri 60 cm dir. Kiri ykseklii bu parametrede yazan deerden fazla ise
kirie gvde donats yerletirilir.
Minimum gvde donats alan,
Asgovde=0.001*b*(h-d') bantsndan hesaplanr. Bu donat, gvdenin iki yzene eit olarak, en az 10
mm apl ubuklardan ve ubuk aral 30 cm'yi gemeyecek ekilde dzenlenir.
Programda parametrede girilen deer ne olursa belirtilen gvde donatsnn dzenlenmesine ilikin
Deprem Ynetmeliinde belirtilen koullara mutlaka uyulur.
Deprem ynetmeliinde bu koul, kiri ykseklii, serbest akln nden fazla olmamaldr. Aksi
durumda kiri yksekliinin her iki yzne, kiri ykseklii boyunca gvde donats konulacaktr.
Toplam gvde donats alan, sa ve sol mesnet kesitlerinde st ve alt boyunca donat alanlar
toplamnn en bynn %30undan daha az olmayacaktr. Gvde donats ap 12 mm den az,
aral ise 300 mm den fazla olmayacaktr. Olarak belirtilmitir.
Bu durumda kiri ykseklii serbest aklnn nden fazla ise, deprem ynetmeliindeki koul,
deilse, bu parametrede belirtilen koul dikkate alnacaktr.
Kullanc, kirilere konulacak gvde donatlarnn apn Gvde ap parametresiyle
belirleyebilmektedir. Gvde ap parametresinin varsaylan deeri 12 mm dir ve deitirildii
takdirde, koullar ne olursa olsun deitirilen deer gvde donats ap olarak dikkate alnacaktr.
Varsaylan deerlerle kirie konulacak gvde donats saylar(Gvde Demiri in H=60; Gvde
ap=12, ln kiri serbest akl),
168
Koul
hln/4
212
412
SolMesnetMevcutstDonat,
SolMesnetMevcutAltDonat,
SaMesnetMevcutstDonat,
SaMesnetMevcutAltDonat deerleri Betonarme mensnde Kiri Betonarme diyalogunda Donat
alanlar sekmesinde verilmektedir.
Birimi cm, varsaylan deeri ise 5 cm dir. Programda kiri sarlma blgesine konulacak etriyenin
aral(sk) bu parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
sk
Kiri
sarlma
blgesi
=2h
Kiri
sarlma
blgesi
=2h
Deprem ynetmeliinde belirtilen etriye aral ile ilgili koullar, programda otomatik
uygulanmaktadr. Etriye Minimum Aral parametresine yazlan deer ancak deprem ynetmeliinden
daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr. Baka bir deile bu parametre 5 den az bir deer
verilse bile deprem ynetmeliinde minimum sk=5 olduundan her koulda sk=5 alnr. Deprem
ynetmeliinde kiri sarlma blgesindeki etriye iin belirtilen koullar unlardr.
sk 5, sk h/4, sk 8 (=en kk boyuna donat iin), sk 150 mm
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda kiri sarlma blgesine konulacak etriyenin
aral(sk) bu parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
169
sk
Kiri
sarlma
blgesi
=2h
Kiri
sarlma
blgesi
=2h
Deprem ynetmeliinde belirtilen etriye aral ile ilgili koullar, programda otomatik
uygulanmaktadr. Etriye Maksimum Aral parametresine yazlan deer ancak deprem
ynetmeliinden daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr. Deprem ynetmeliinde kiri sarlma
blgesindeki etriye iin belirtilen koullar unlardr.
sk h/4
sk 8 (=en kk boyuna donat iin)
sk 150 mm
Kiri genilii bu satrda yazlan deere blnr ve kirie konulacak minimum montaj veya dz donat
says bu deere gre belirlenir.
Kirie her koulda en iki adet 12lik dz ve montaj donats konulur. ift etriye durumlarnda veya 2
adetten fazla sayda donat getiren durumlar program dz ve montaj saysn olabildiince ayn adette
seer. rnein 4 adet montaj gerektiren bir kirite dz donat da 4 adet atlmaya allr.
MontajDonatSays=KiriGenilii / MaksimumMontaj+DzAral 2 adet montaj
Betonarme mens altnda Donat Seimi Diyalogunda Kiri-Ba Kirii sekmesinde kirite
kullanlabilecek montaj donatsnn ap belirlenebilir. Bu diyalogda montaj donats olarak 10luk ap
seilse dahi kirilere en az 12lik montaj donats atlr.
Programda yukardaki Montaj Maksimum Aral parametresi daha olumsuz bir durum oluturmad
srece, montaj donatsnn belirlenmesinde esas alnan koul deprem ynetmeliinde belirtilen
kouldur. Kiriin iki ucundaki mesnet st donatlarnn byk olannn en az tm kiri boyunca
srekli olarak devam ettirilmektedir. Baka bir deyile, kirite mesnette st donatlarnn byk
olannn en az montaj donats olarak atlmaktadr.
Bir kiri iin,
MontajDonatAlanByk=SolMesnetstDonats
byk olandr.
170
ile
SaMesnetMevcutstDonats
alanlarndan
Gvde ap
Saplanan - tayan kirilerin mesnet blgesinde tekil edilecek olan ask donats hesab ile ilgili
seenektir. Program ask donats etriye olarak izilmektedir.
Ask donats alan:
Ash= ( F / fywd ) * (h1/h2)
Parametre iaretlenirse kirite etriye hesabndan bulunan etriyeler Ash deerinden karlr. Gerekirse
ask donats konur.
F: Saplanan kirilerin toplam mesnet kuvveti
fywd :Etriye akma dayanm
h1 : Saplanan kiriin gvde genilii
h2 : Tayan kiriin gvde genilii
TDY madde 3.4.3.1 kontrol yaplacaksa seenei iaretleyin. Bu kontrolle program, kenar kolonlarn
ierisine uzatlan kiri boyuna donatlarn yeterliliini kontrol eder. emada minimum koullar
yazlmtr. Bunlarn dnda yan tarafta "b" deeri iin farkl koullar verebilirsiniz. Mevcut deerler
ynetmeliine uygun deerlerdir ve gerekmedike deitirmenize gerek yoktur. Kontrol sonucuna
gre program, kurtarmayan elemanlar iin kolon ve kiri betonarme diyaloglarnda "ab" uyar
verecektir. Bu uyary dikkate alarak ilgili kolonun boyutunu deitirebilirsiniz. Koul ayrca kirite
kullanlan donat apnn bykl ile de alakaldr.
Kiri etriyesinin boyu hesaplanrken stte montaj ile allta dz donaty saracak ekilde yerletirilecei
dnlr. Bu seenek iaretlendiinde st montajla birlikte varsa komu kiriiten gelen dz
donatlarn da etriye iine girdii kabul edilir. Bunun sonucunda etriye boyu stte komu giriten
gelecek donatlar iin pay braklm olarak hesaplanr ve almda o ekilde izilir.
171
Perdeler
Panel izim yardmclar
Panel toolbar
Panel toolbar, iz/Objeler/Panel tklandnda ekrana gelir. Panel toolbarnn zerinde yer alan ikonlara
tklayarak panellerle birlikte ska kullanlmas gerekebilen komutlara menlerde dolamadan ulama
imkan vardr.
172
Alan panel ayarlar diyalogunda istediiniz deiiklikleri yapn. Buradaki parametrelerle ilgili
aklamalar aada yaplmtr.
Tamam butonunu tklayp diyalogdan kn. Bu aamadan sonra izeceiniz paneller yaptnz
ayarlarla izilecektir.
Ayarlarn deitirmek istediiniz panel ya da panelleri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Alan panel ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn. (Eer birden fazla panel seildi ise,
seilen panellerin sadece deitirilen parametreleri deierek ortak olacak, ortak olmayan
parametreler deitirilmeyecektir. rnein; 20 ve 25 cm geniliinde paneller seilmi olsun.
Panel ayarlarnda ykseklik parametresi 2.5 yaplrsa bu panellerin ikisinin de ykseklikleri 2.5
metre olacak, genilikleri yine 20 ve 25 cm kalacaktr).
Panel Ayarlar diyalogunda srasyla Genel Ayarlar, Yazlar, Yaz Tipleri, Statik/Betonarme/Glendirme
ve Yap Bileenleri olmak zere alt sekme bulunur.
173
174
175
176
izim Sekmesi:
Kolon aplikasyon plannda, perde elemann yerinde detaylandrlmas ile birlikte ayrca pafta kenarnda
da detay izilmesine ilikin seeneklerdir.
Detay blou iz : Seenek iaretlendiinde perdenin detay ereve iine alnarak ayrca pafta
kenarnda izilir.
177
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
178
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
n uzunluk
Arka uzunluk
Ortalama uzunluk
Ortalama ykseklik
Kalnlk
Bamsz
n alan
Alan
179
180
Arka alan
n ve arka alan
Balang alan
Biti alan
st alan
Alt alan
Hacim
Say
st ve alt alan
Yan alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Bulunduu mod
Paneller hem Mimari Plan modu, hem de Kalp Plan modunda bulunurlar. Panel izim komutu her iki
modda da aktiftir.
Panel izimi
Panel
Paneller, betonarme bodrum perdelerini izmek iin kullanlabilecei gibi kat perdelerini tanmlamak
iin de kullanlabilir. Panel izimini gerekletirmeden nce Ayarlar/Obje Ayarlar/Panel Ayarlar satrn
tklayp panel ayarlarna girerek panel izim parametreleri kontrol edilmelidir. Geri panel ayarlar
paneller izildikten sonra da Obje zellikleri komutu ile deitirilebilir fakat nceden ayarlar kontrol
etmekte fayda vardr. Panel izmek iin:
Toolbarda bulunan Panel ikonunu ya da iz/Objeler/Panel satrn farenin sol tu ile tklayn.
Fare imlecini izim alan zerinde panel izimini balatmak istediiniz nokta zerine getirin (bu
panelin balanaca bir kolon dm noktas ya da herhangi bir nokta olabilir). mle ekil
181
Panelin ilk noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci noktann zerine getirin. mle ekil
deitirince, klavyeden boluk tuu ile panelin izim hattn deitirebilirsiniz. (Boluk panel
ayarlar diyalogundaki alt-st-orta seimini panel izimi esnasnda deitirmeye yarar). Farenin sol
tuunu tekrar tklayn.
Panel izim modundan (komutundan) kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
Panel izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise panelin adn deitirin veya enter tuuna basarak
varsaylan ad onaylayn)
Paneller boydan boya kolonlarn zerinden girilebilir. Bu durumda program panelleri kolonlarla
otomatik blecektir. Panel toolbarnda bulunan
Blen objeyi otomatik olarak adlandr ikonu
basl ise paneller otomatik isimlendirilecektir. n aklkl bir sistemde n tklama yerine 2 tklama ile
paneller girilebilir.
1.kolonu tklayn.
Tanmlanm mevcut bir panelin zerinde kolon tanmlanabilir. Kolon unutulduunda paneli silmeden
kullanc yeni bir kolon tanmlayabilmektedir. Panel toolbarnda bulunan Blnen objeyi otomatik
olarak adlandr ikonu basl ise paneller otomatik isimlendirilecektir
Erisel Panel
Erisel panel ile fare ile tklanan her nokta arasna eri formda panel tanm yaplabilir. stenilen
noktalar tklanarak eri formda panel veya paneller tanmlanabilir. Ancak bu u an iin erisel perdelerin
betonarme ve izim anlamnda programda herhangi bir ilevi yoktur.
Panel ikonunu tklayn. Alan Panel toolbarndan Erisel Panel ikonunu tklayn.
Bir nokta tklayn. mleci hareket ettirerek isteiniz forma uyan erili verin ve sol tuu tekrar
tklayn.
Erisel form devam ettirilecekse ayn ekilde baka bir nokta tklayn.
Yay Panel
Yay formunda panel tanmlamak iin Yay Panel komutu kullanlr. Ancak bu u an iin erisel perdelerin
betonarme ve izim anlamnda programda herhangi bir ilevi yoktur.
182
Panel ikonunu tklayn. Alan Panel toolbarndan Yay Panel ikonunu tklayn.
Yay panel saat akrebinin tersi ynnde oluacaktr. Bu nedenle 1. nokta olarak vereceiniz
koordinat, yayn ynn belirleyecektir. rnein yatay dzleme gre yay ste kalacaksa sa
taraftaki noktay, altta kalacaksa sol taraftaki noktay tklayacaksnz.
Tklama ileminden sonra fareyi srkleyin. kinci noktann zerine gelince yay tamamlanacaktr.
Kolunun stnde sol tuu tklayn ve moddan kmak iin ESC tuuna basn.
Dairesel Panel
Daire formunda panel tanmlamak iin Dairesel Panel komutu kullanlr. Komu bitirildiinde program,
daire panel formundaki objeyi, 180 derecelik iki panel eklinde dikkate alacaktr. Ancak bu u an iin
erisel perdelerin betonarme ve izim anlamnda programda herhangi bir ilevi yoktur.
Panel ikonunu tklayn. Alan Panel toolbarndan Dairesel Panel ikonunu tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde imle dairesel bir form alacaktr. Form, girdiiniz kolonlara denk
gelecektir.
Panel ikonunu tklayn. Alan Panel toolbarndan Srekli Yay Panel ikonunu tklayn.
lk noktay tkayn.
Fareyi srkleyin. Yay formu verecek ekilde ara nokta tklayn. Sisteminize gre birden fazla ara
nokta tklayabilirsiniz.
Glendirme perdesi
Glendirme projelerinde iki kolon arasnda, katlar arasda kiri zerinden kiri zerine girilebilen
perdelerdir.
Toolbarda bulunan Panel ikonunu tklayn. Alan toolbardan Glendirme Perdesi ikonunu
tklayn.
Fare imlecini izim alan zerinde glendirme perdesi izimini balatmak istediiniz nokta
zerine getirin (bu panelin balanaca bir kolon dm noktas ya da herhangi bir nokta olabilir).
183
Perdenin ilk noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci noktann zerine getirin. mle ekil
deitirince, klavyeden boluk tuu ile perdenin izim hattn deitirebilirsiniz. (Boluk panel
ayarlar diyalogundaki alt-st-orta seimini panel izimi esnasnda deitirmeye yarar). Farenin sol
tuunu tekrar tklayn.
Perde izim modundan (komutundan) kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
Perde izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise perdenin adn deitirin veya enter tuuna
basarak varsaylan ad onaylayn)
Glendirme perdesinin solunda ve/veya sanda bulunan kolonlar balk olarak kullanmak iin;
Glendirme sekmesinde sol kolonu balk olarak kullan ve/veya sa kolonu balk olarak
kullan seeneklerini iaretleyin.
Deitir/Obje Edit/U Noktas Edit satrn veya toolbardan U Noktas Edit ikonunu tklayn.
Panelin deitirmek istediiniz ucuna yakn bir yere farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini srklediinizde tklanan panel ucu da imlele birlikte srklenecektir. mleci
istediiniz noktaya getirin ve farenin sol tuunu tklayn.
U noktas edit komutu, yukarda anlatld ekilde duvarlar ve kiriler iin de geerlidir.
U noktas edit komutunu uygulamann baka bir yolu,
184
Paneli sein.
Fareyi panelin ucunda bulunan dm noktasnn zerine getirin. mle ekil deitirecektir.
Fareyi hareket ettirdiinizde ilgili panelin ucu da fare ile birlikte hareket edecektir. stediiniz
Farenin sa tuuna basn ve Kirie Dntr satrn veya Deitir/Dntr/Paneli Kirie satrn
tklayn.
ncelikle kiriin ve deme kenarnn mesnetlenecei noktalar belirleyin. Bunun en kolay yolu
bu noktalar akslar izerek belirlemektir. Kiriin ve deme kenarnn mesnetlenecei panel
zerinden (yoksa) panele paralel aks izin. Daha sonra kiriin veya deme kenarnn geecei
hatt bir aksla belirleyin. izilen akslar panel zerinde kesiecek, kesitikleri noktada dm
noktas oluacaktr. Bu sayede fare imlecinin dm noktalarn yakalama zelliini kullanarak, bu
noktalar kolayca yakalayacak ve kiriinizi veya deme kenarn izebileceksiniz. Dm noktas
oluturmak iin izdiiniz fazla (yardmc) akslar, kirii veya deme kenarn izdikten sonra
silebilirsiniz.
Mevcut panel zerinde akslarla belirlediiniz dm noktalarn fare ile yakalayn. kinci noktay
de tklayp kiri izimini gerekletirin.
Kiriin veya deme kenarnn mesnetlendii panelin zerinde kiriin veya deme kenarnn
mesnetlendii noktadan itibaren panel ad ve boyut yazlar bir kez daha yazlacaktr. Bu, kiriin veya
deme kenarnn mesnetlendii panele baarl bir ekilde balandnn gstergesidir. Eer mesnet
noktasndan itibaren panel adnn bir kez daha yazldn grmyorsanz, bu balantnn yaplamad
anlamna gelir.
Kiri veya deme toolbarnda bulunan Blnen objeleri Otomatik Adlandr seeneini inaktif(ikon basl
halde deil) hale getirmek daha yararl olacaktr. Bu seenek inaktifken blnen panel iki para halinde
ayn isimde oluturulacak, buna karn isimleri ayn olduu iin detay izimleri tek para olarak
185
Paneli sein.
Asansr perdesi
Asansr perdeleri genelde U biiminde dzenlenen perdelerdir. U eklinde asansr perdesini
tanmlamann programda iki yolu vardr. Bunlardan birincisi U perdeyi poligon kolon olarak
tanmlamak, ikincisi de panel olarak tanmlamaktr.
Poligon kolon olarak tanmlamak iin:
186
izgilerle planda U eklinde kapal bir poligon oluturun. Poligonu olutururken izgileri dik
izmek iin toolbardan dik ikonunu tklayp izgilerin dik izilmesini salayn. izgilere uzunluk
vermek iin ise koordinat kutusundaki L kutucuunu kullann. izginin ilk noktasn izim alannda
tkladktan sonra klavyeden L tuuna basn. mlecin koordinat kutusundaki L kutucuuna girdiini
greceksiniz. Buraya uzunluk deerini girin ve enter tuuna basn. Kutucuk krmzya dnecek
ve girilen deere kilitlenecektir. Fareyi izim alannda izgiyi izmek istediiniz ynde srkleyin
ve sol tuunu tklayn. izgi izilecektir. Bu ekilde U eklinde kapal poligonu izin.
izdiiniz poligonun btn izgilerini fare ile zerlerine tklayarak ya da ereve iine alarak
sein.
izgilerle belirlenen U eklindeki alan poligon kolona dnecektir. Bu U eklinde bir asansr
perdesidir.
Poligon kolon olarak oluturulan asansr perdesinin altna temel, tekil temel olarak tariflenebilir.
Perdelerin ak kalan tarafna kiri ya da duvar tariflenemez. nk U eklindeki eleman tek para
olarak modellenmitir. Bu bir ubuk elemandr ve kolon zerindeki her nokta ayn ubuun u
noktas, dolays ile ayn noktadr. Kiri ve duvarlarn da balang ve biti noktalar ayn olamayacana
gre, U eklinde poligon kolonun iki ucunu kiri ya da duvarla kapatmak mmkn deildir.
Asansr perdesi iin ikinci yntem de perde tanmlamada panel objesi kullanmaktr.
izim alannda U perdenin balayaca noktay farenin sol tuu ile tklayn. (Panellerin dik izilmesi
iin toolbardan Dik ikonunu tklayarak dik modunu an.)
Panele uzunluk vermek iin klavyeden L tuuna basn. mlecin koordinat kutusundaki L
kutucuuna girdiini greceksiniz. Buraya uzunluk deerini girin ve enter tuuna basn. Kutucuk
krmzya dnecek ve girilen deere kilitlenecektir. Fare imlecini paneli izmek istediiniz
ynde srkleyin ve sol tuu tklayarak paneli izin.
Dier iki kenarn izimini de ayn ekilde gerekletirin. Asansr perdesi izimini tamamlayn.
Panellerle oluturduunuz bu asansr perdesi para panelden oluur. Ak kalan taraf duvar ve kiri
ile kapatlabilir.
Panel ile oluturulan asansr perdesinin altna tekil temel tariflenemez. Bu durumda temeller srekli
temel olarak tariflenmelidir. Panel u noktalar arasna temel kirileri tariflenerek perde alt temelleri
oluturulur.
187
8.4
5.6
2.8
2
2.8
1
2.8
0.0
2.8
Toprak seviyesi
-2.8
2.8
-1
-5.6
-2
2.8
Yukarda altta 2 katta bodrum evre perdesi dizayn edilmi bir yapnn perspektif grnts
grnmektedir. Bu yapnn kat tanm programda Kat Genel Ayarlar diyalogunda mimari kotlar
kullanlarak aadaki ekilde yaplm olsun:
No
sim
Kot
Ykseklik
2.Normal Kat
5.6
2.8
1.Normal kat
2.8
2.8
0*
Zemin Kat
2.8
-1
1.Bodrum
-2.8
2.8
-2
2.Bodrum
-5.6
2.8
Bu rnekte bodrum evre perdesi -1 numaral katn tavanndan balad iin rijit bodrum numaras
deeri Proje Genel Ayarlarnda -1 olarak tanmlanr. -1 numaral katn tavan dahil olmak zere altta
kalan tm katlar rijit bodrum kat olarak dikkate alnacaktr. Ksacas, rijit bodrumun numaras Kat
Genel Ayarlar diyalogunda hangi kata denk geliyorsa, Proje Genel Ayarlar diyalogunda o numara
188
Panellerin llendirilmesi
Panellere de arzu edilirse i ve d llendirme yaplabilir.
Panellere d llendirme yapmak iin,
Farenin sa tuunu tklayn. llendirmenin hangi panele paralel olmasn istiyorsanz, o panelin
karsna farenin sol tuu ile tklayn. llendirme yaplacaktr.
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak panelleri kesen bir llendirme hatt belirleyin.
Belirlediiniz hat zerinde i llendirme oluacaktr.
llendirme izim alannda herhangi bir ada olabilir. l hatt tanr ya da dndrlrse, ya
da panellerde herhangi bir deiiklik olursa ller otomatik olarak gncellenir.
Panele dntr
Yay objesini kullanp para says vererek dairsel formda paneller tanmlanabilir. Bu yntemle
tanmlanan perdelerin betonarmesi ve izimi para says kadar panel kabul edilerek yaplr. Erisel ya
da dairesel paneller oluturmak iin Panele Dntr komutu kullanlr.
Yay veya emberi, imleci zerine getirerek farenin sol tuu ile sein.
Karnza gelen panel saysn verin satrna yay veya ember zerinde izilecek panel saysn
verin. Program yay ya da emberi tek para panel haline dntrmez. ember ya da yay
zerine burada vereceiniz sayda panel paras yerletirir. Panel says arttka, oluacak panel de
daire ya da embere daha ok yaklar. rnein; bir emberi panele dntryorsanz ve duvar
saysn 8 verirseniz, sekizgen panel elde edersiniz, panel saysn 20 verirseniz yirmi keli panel
elde edersiniz. Say arttka erisellik hassasiyeti artacaktr.
Yay veya emberi panele dntrmeden nce, panel ayarlarnda, panelin zelliklerini
ayarlayabilirsiniz. Oluan dairesel panelin yn istediiniz gibi deilse Dzen/Geri al ya da toolbardan
Geril Al ikonunu tklayarak ilemi geri aln. Panel ayarlarna girip Alt-st-Orta seimi yaptktan sonra
panele dntrme ilemini tekrar uygulayn.
189
190
Panel objesi tanmlayn ve zelliklerine girerek kabuk olarak modelle seeneini iaretleyin.
Toolbardan Mimari plan/Kalp plan ikonunu tklayarak kalp plan modundan mimari plan moduna
gein.
Diyalogta listeden istediiniz tipte bir obje sein ve Yerleim sekmesine geerek boyut ve kotlarla
ilgili parametrelerini ayarlayn.
Su basman perdeleri
Bina tabannda su pasman perdeleri tanmlamak iin, perde objesi kullanlr. Perde objesi ilgili katta
stten kot verilerek tanmlanr, kabuk olarak modellebir ve perde ayarlarnda subasman seenei
iaretlenir. Bylelikle ilgili perde, panel iin verilen sneklik koullar, kesme kuvveti kontrolleri ve B1
tr dzensizlikler gibi baz dzensizliklerden muaf tutulur.
Perdelerin zelliklerine girin. Genel Ayarlar sekmesinde st kot deerine, kat tavanna gre su
basman yksekliini belirleyecek ekilde bir deer girin.
191
Balk donats ksmnda bulunan Balk blgesi uzunluu seenei grlecektir. Burada, Program
bulsun iaretlenirse, ilgili perde iin balk blgesi uzunluu yukarda sz edilen TDY koullarna
gre dzenlenir. Kullanc bulsun iaretlenirse, ilgiliperde iin sol ve/veya sa satrlarnda verilen
uzunluk deerleri kadar balk blgesi uzunluu dzenlenir.
Betonarme mensn altnda, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny
an.
192
Perde Gvdesi
Perde U
bw
lu
lgvde
lu
lw
Beton rts
Varsaylan deeri 0.025 dir. Perdeye konulacak boyuna donatnn minimum deerini belirleyen
orandr. Perdenin brt alannn Minimum Pursantaj parametresi ile arpm minimum donat alann
belirler. Program perdeye konulacak donaty bu alandan az olmayacak ekilde seer.
MinimumDonatAlan=lw * bw * min
Varsaylan deeri 0.03 dir. Perdeye konulacak boyuna donatnn maksimum deerini belirleyen
orandr. Perdenin brt alannn Maksimum Pursantaj parametresiyle ile arpm maksimum donat
alann belirler. Program perdeye konulmas gereken donaty, bu alan ile karlatrr. Perdeye
konulmas gereken donat alan fazla ise, pursantaj deerini aan perde iin kesit yetersiz uyars
Perde Donatlar diyalogunda kullancya iletilir.
MaksimumDonatAlan (cm2) = max * b * h
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda perdeye konulacak etriyenin aral(s) bu
parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
Deprem ynetmeliinde belirtilen etriye aral ile ilgili koullar, programda otomatik
uygulanmaktadr. Minimum Etriye Aral parametresine yazlan deer ancak deprem ynetmeliinden
daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr.
Deprem ynetmeliinde kritik perde ykseklii boyunca etriye aral iin minimum koul 100 mm
s 50 mm ve s bw/2 olarak, kritik perde ykseklii dnda kalan ksm iin minimum koul s bw
ve s 200 mm olarak verilmitir.
Birimi cm, varsaylan deeri ise 25 cm dir. Programda perdeye konulacak etriyenin aral(s) bu
parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
193
Birimi cm, varsaylan deeri 10 cm dir. ki boyuna donat arasndaki minimum aral belirler.
Program perdeyi iki boyuna donat arasndaki araln bu parametrede yazlan deerden daha az kk
olmamasn salayacak ekilde donatlandrr.
Birimi cm, varsaylan deeri 25 cm dir. ki boyuna donat arasndaki maksimum aral belirler.
Program perdeyi iki boyuna donat arasndaki araln bu parametrede yazlan deerden daha fazla
olmamasn salayacak ekilde donatlandrr.
Deprem ynetmeliinde belirtilen donat aral ile ilgili koullar, programda otomatik
uygulanmaktadr. Maksimum Donat Aral parametresine yazlan deer ancak deprem
ynetmeliinden daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr.
Deprem ynetmeliinde donat aral iin verilen st snr deer, 25 cm olarak verilmitir. Bu arta
ilaveten iki iroz aras mesafe en fazla 25 etriye olduundan iki donat arasndaki mesafe kontrol
edilirken bu koulda dikkate alnr.
194
Varsaylan deer 0.0025dir. Bu parametre perde blgesine konulacak donatnn minimum orandr.
MinimumGvdeDonatsAlan= lgvde* bw* min gvde
Hw/lw > 2.0 olan perdelerde,
MinimumGvdeDonatsAlan= lw* bw* min gvde
Deprem ynetmeliinde belirtilen gvde donats ile ilgili koullar, programda otomatik
uygulanmaktadr. Minimum Gvde Pursantaj parametresinde yazlan deer ancak deprem
ynetmeliinden daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr.
Varsaylan deer 7dir. Bir boyutu dier boyutunun en yedi kat olan dey tayc elemanlar perde
olarak kullanlacaktr.
lw / bw MinimumBoyutOran ise kolon, perdedir.
Deprem ynetmeliinde belirtilen minimum boyut oran ile ilgili koul, programda otomatik
uygulanmaktadr. Minimum Boyut Oran parametresinde yazlan deer ancak deprem
ynetmeliinden daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr. Deprem ynetmeliinde bu oran 7
olarak verilmektedir. Bu parametre ancak 7den byk deerlerde dikkate alnr.
195
Deme
Deme izim yardmclar
Deme toolbar
iz/Objeler/Deme/Deme ya da toolbardan Deme ikonu tklandnda Deme Toolbar ekrana
gelir. Deme toolbarndaki ikonlar tklanarak, menlerde komut aramadan tek tklamada deme ile
ilgili dier komutlara ulalabilir.
Deme toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
196
Deme Ayarlar
Deme Ayarlar diyalogu demelerle ilgili ayarlarn yapld diyalogdur. Kalp plan modunda iken
alan deme ayarlar diyalogunda statik demelerle ilgili parametreler yer alr.
197
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Bundan sonra izeceiniz demeler yaptnz
ayarlara gre izilecektir.
Ayarlarn deitirmek istediiniz deme ya da demeleri zerlerine farenin sol tuu ile
tklayarak sein.
198
199
200
201
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
202
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Bamsz
st alan
Alt alan
st ve alt alan
Alan
203
Say
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
204
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Bundan sonra izeceiniz demeler yaptnz
ayarlara gre izilecektir.
Deitir/Obje zellikleri satrn tklayn. Duvar st deme ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Duvar st Deme Ayarlar diyalogu, kalp plan modunda grntlenir. Genel Ayarlar, Yazlar ve
Birimler olmak zere iki sekmeden oluur.
Genel Ayarlar Sekmesi:
Kalnlk: Deme kalnl girilir. Mahal kalnl, kat tabanndan yukarya doru llen deerdir. Mahal
kalnl artrlrsa, mahal yukarya doru kalnlar.
Kot: Dem kotu girilir . Kot sfr olduu zaman, deme alt yzeyi kat taban ile akr. Pozitif deer
girilirse deme kat tabanndan yukarya doru ykselir, negatif deer girilirse kat tabannn altna
der.
Renk: Deme kenar izgilerinin rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile
tklanp, fare imleci alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu
serbest braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Renk kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte
tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
Materyal: Demelerin kat modelde zerine kaplanacak materyal seilir. Deme seilen materyal
ile kaplanr ve kat modelde bu ekilde grntlenir. Farenin sol tuu ile aa ok butonu zerine
205
206
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
207
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Bamsz
st alan
Alt alan
st ve alt alan
Bamsz
Hacim
Alan
Hacim
208
Bamsz
Say
Deme analizi yapp kalp plan aldnzda girilen donat, boluk kenarnda altta ve stte izilecektir.
Deme boluk donatlar kalp plannda istenmiyorsa , Boluk donats satrnn iareti kaldrlmaldr.
Bulunduu mod
Demeler kalp plan modunda yer alr. Kalp plan ve mimari plan aras gei klavyeden Shift+Tab
tuuna baslarak ya da toolbardaki Kalp Plan Modu ikonu tklanarak yaplabilir.
Deme izimi
Deme
Deme oluturabilmek iin ncelikle deme snrlarnn belirlenmesi gerekir. Statik demelerin
snrlar kiriler, paneller ya da deme kenarlar ile belirlenir.
209
Farenin sol tuunu tklayn. Deme yaz blou izim alan zerinde belirecek ve deme
oluacaktr.
Deme yerletirirken klavyeden Ctrl tuunu basl tutarsanz, program sizden deme yaz
blounun yerini belirlemenizi bekleyecektir. Deme yaz blou demenin ortasna
yerletirilmeyecek, sizin belirleyeceiniz bir yere yerletirilecektir. Bu durumda fare imlecini
uygun bir yere srkleyerek sol tuu tklayn. Deme oluacaktr.
Baka demeler tanmlanacaksa, ayn ilemi o alan iin de yapn. Aksi durumda ESC tuuna basn
ve deme modundan kn.
Hzl izim modu kapalysa program sizden demeye bir isim vermenizi bekleyecektir.
Klavyeden deme ismi girin (isterseniz isim girmeyebilirsiniz) ve farenin sol tuunu tekrar
tklayn. Deme olacaktr. (Hzl izim modu klavyeden Ctrl+H tularna birlikte baslarak alp
kapatlr. Tulara basldnda ekrann en altndaki bilgi satrnda Hzl izim modu ak ya da
Hzl izim modu kapal ifadeleri grlr.)
Kiri, panel, deme kenar gibi objeler tariflenirken, bunlarn balant noktalarna zellikle dikkat
edilmelidir. Hatal balantlar deme oluturulmas esnasnda kendini hemen belli eder. Deme
oluturulamaz ya da hatal oluturulur.
Demenin oluturulamamas veya hatal olumas durumunda yaplabilecek kontroller unlardr:
210
evre kirileri tek tek seip Deitir/Obje zellikleri satrn tklayarak ilgili kiriin ayarlarna girin
ve kiri kotlarn kontrol edin. Hata varsa dzeltin ve tamam butonunu tklayarak diyalogdan
kn.
Bant kiri
Bant kiri, tnel kalp projelerinde bota kalan perde ularnda konstrktif atlmasna imkan verir. Bant
kiriler analizde kullanlmazlar.
Fareyi hareket ettirerek, birinci noktay belirleyin ve farenin sol tuuna basn. Bant kiriin ilk
noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci noktaya kaydrn. Bu arada, klavyeden space-bar tuu
ile kiriin izim hattn deitirebilirsiniz. Sol tuu tekrar tklayn.
Bant kiri izilecektir. Moddan kmak iin klavyeden ESC tuuna basn. )Hzl izim modu kapal
ise kiriin adn deitirin veya enter tuuna basarak varsaylan ad onaylayn)
Bant kiri, tnel kalp projelerinde bota kalan perde ularnda konstrktif atlmasna imkn verir.
Bant kiriler analizde kullanlmazlar.
211
Fareyi hareket ettirerek, birinci noktay belirleyin ve farenin sol tuuna basn.
mleci hareket ettirerek isteiniz noktaya gelin ve sol tuu tekrar tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde imle erisel bir form alacaktr ve 3. noktay tklaynca yay bant kiri
oluacaktr.
Deme ikonunu tkladktan sonra aa kan toolbarda Objelere Eim Ver ikonunu tklayn.
Farenin sa tuunu tekrar basn. Program "Deme bal objeleri de semek ister misiniz?"
sorusunu soracaktr.
Eim vermek isteinizi yn belirtmek zere srasyla iki nokta tklayn. Setiiniz nokta eim
dzleminin balangcn belirleyecektir.
lemden sonra Eim Seenekleri diyalogu alacaktr. Diyalogda eimle ilgili bilgileri verin.
212
Srayla noktalar vererek kolonlar iinde kalacak ekilde kirisiz deme eklini izin.
Deme ikonunu tklayn. Alan toolbardan Deme Ayarlar ikonunu tklayn. Deme
Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogda deme ykseklii, sabit ve hareketli yk deerini; bulunla birlikte gerekli grdnz
dier deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Deme kenar ile belirlediiniz kapal alan tklayn. Program izdiiniz deme kanarn snr
kabul ederek demeyi oluturacaktr.
Kirisiz demenin ekme ve basn blgeleri 3 boyutlu erevede kolaylkla incelenebilinir. Bunun
iin;
213
Tel ereve zerinde kirisiz demeye ait diyagram grnecektir. Kabuk Sonular blmnden
M11, M21 seenekleri ile srasyla asal ve dier yn istikametinde moment diyagramlar da
izilebilecektir.
Diyagramdaki renk deiimden ekme ve basn blgelerini grsel anlamda izleyebilir, fareyi de
diyagram zerinde gezdirerek nmerik deerlere de ulaabilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii diyalogdan takip edilebilir.
AS1 ve AS2 ile srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st donat alanlar seenei
iaretlenirse, diyagramda demenin st blgesindeki donat miktarlar gsterilir. Seenek iaretli
deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram zerinde gezdirerek demeye ait
nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik deere de denk geldii alttaki
renk paletinden takip edilebilir. Lokal akslar iz seenei iaretli ise, AS1 ve AS2 deerlerinin hangi
istikamete ait olduunu gsteren oklar deme zerinde izilir.
AS1 ve AS2 iaretliyken Mevcut donat alan satr tklanarak donat ap ve aralk tanmlanabilecek
satr aktif hale getirilir. Bu satra donat ve aralk deeri girilerek, grafikte e zamanl renk deiimi
gzlenir. Girilen donat miktarna yeterli alanlar krmz renge dntrlr. Bu ilem hem st donat
alanlar seenei tklanarak st blge iinde yaplr, hem seenek kaldrlarak alt blge iin yaplr. Bu
ekilde programda deme iin gerekli donat hem ekme hem de basn blgeleri iin belirlemi
olunur.
Gerekli incelemeden sonra kullanc programn izim olanaklarn kullanarak kalp plann hazrlayabilir.
Kirisiz demede programa zmbalama tahkikini yaptrmak
Kirisiz demede zmbalama tahkiki, deme analizi yapldnda otomatik yaplr. Sonular
Betonarme/Kolon Bal satrn tklanarak incelebilir, sonular deme raporunda baslr.
Deme boluu
Deme Boluu komutu oluturulmu demeler zerinde boluk amak, baka bir deyile
demeleri yrtmak iin kullanlr. Deme zerinde boluk amak iin:
214
Deme boluu komutu ile alan Rota toolbarndan boluk formuna gre bir stil sein.
Farenin sol tuu ile deme zerine tklamak suretiyle boluk poligonunu oluturun.
Poligonu rahata izebilmek iin nceden akslarla poligon snrlarn belirleyebilir, aks
kesiimlerinde oluacak dm noktalar vastas ile boluk poligonunu kolayca izebilirsiniz.
lemi tamamladktan sonra akslar silebilirsiniz.
Oluturulan poligonu kesen bir kesen bir kesit alnrsa ya da perspektif penceresinde, izlenirse izilen
kapal poligonun demede boluk oluturduu grlr.
Program, kalp plannda boluk evresine donat dzenlemesini otomatik yapar. Deme zerinde
boluk aldnda program, stte ve altta varsaylan olarak 2 adet 12lik donat yerletirir. Projeci
dilerse bu donatlar deitirebilir ve izdirmeyebilir. Bunun iin;
Deme analizi yapp kalp plan aldnzda girilen donat, boluk kenarnda altta ve stte
izilecektir.
Deme boluk donatlar kalp plannda izdirilmecekse, Boluk donats satrnn iareti
kaldrlmaldr.
Duvar st deme
Duvar st Deme ile duvarlarla tariflenmi bir alana kiri izmeden deme tanmlayabilirsiniz.
Tanmlanan bu deme, statik deme deil, mahal demesinin tavanda izilmi halidir. Bu
demenin hesab ideCAD Statik programnda yaplamaz. Hesap yapabilmek iin sistem
deitirilmeli, duvar st demeler silinerek, kirili plak tanm yaplmaldr.
Mahal demesini duvarn stnde tanmlamak isterseniz Duvar st Deme komutunu
kullanabilirsiniz.
Duvar st Deme tanmlamak iin:
Fare imlecini duvar st deme oluturmak istediiniz kapal alan zerine srkleyin. Farenin sol
tuunu tklayn. Duvar st deme yaz blou mahalin ortasnda belirecek ve deme
oluacaktr.
Duvar st deme yerletirirken klavyeden Ctrl tuunu basl tutarsanz, program sizden duvar
215
Baka duvar st demeler tanmlanacaksa, ayn ilemi o alan iin de yapn. Aksi durumda ESC
tuuna basn ve duvar st deme modundan kn.
Deme ofset
Deme Ofset komutu mahal tanmlandktan sonra mahal evre izgisinin duvar iindeki konumunu
belirler. Mahal alann deitirir.
Mahal yerletirildiinde, program, mahal snrn duvarn ierisinde oluturur. Deme ofset komutu
mahal snrn, sva iine, sva dna, duvar dna, duvar katmanl(bileik materyal tanml) ise, her bir
katmann snrna tar.
216
Tipik di
Nervr dilerinin hesab iin kullanc Tipik Kiri Belirle komutuyla tipik bir di belirler. Her nervr
demesinde iki adet tipik di tanmlanabilir. Bylece L tipi gibi deiik geometriye sahip demelerde
farkl aklklar iin hesap yaplabilir. Tipik kirilerin hesab ve betonarmesi nervr hesabnn temelini
tekil eder.
ki komu nervrn tipik dileri ayn hizaya gelmezse diler srekli olmazlar. Bu nedenle diler
tanmlanrken dilerin aralklar birbirine denk gelecek ekilde seilmeli ve tipik diler sistem srekli ise
ayn hizaya gelecek ekilde seilmelidir. Dili demelerin hesab tipik kirilerin zlmesi ile yaplr.
izimler, tipik kirilerin almlar ve nervr demelerin kalp plannda gsterilmesi eklindedir.
Nervr zerinde kalan plakta stte dilere dik dorultuda datma donats yerletirilmelidir. Kullanc
datma donats izimi iin betonarme hesap akslarn yardmc unsur olarak kullanabilir. Dili
demelerde betonarme hesap aksnn hesap asndan bir ilevi yoktur. Sadece datma donats
izimi iin kullanlr.
Dili demelerde dilerle, dilerin mesnetlendii ereve kirileri arasnda zgara kesiim sz
konusudur. Bu kesiimlerde dey istikamette(z ekseni dorultunda) kesme kuvveti ve nervr srekli
217
x
Di
Di
tz
Deme oluturun.
Referans iin stne tklama sureti ile bir kiri sein ya da iki nokta tklayarak bir dorultu
belirleyin. Seilen kiriin dorultusu ya da iki nokta tklanarak belirlenen dorultu nervr
kirilerinin dorultusunu belirler.
Mimari proje izimlerinde nervrl demeler sadece kesitlerde gsterilir. Nervr dilerini kesecek
ekilde kesit alndnda nervrler kesitte kar. Kesit penceresinde tarama kullanlarak, nervrler
arasndaki dolgular (asmolen deme sistemleri iin) gsterilebilir.
218
219
Deme oluturun.
1.Referans iin bir kirii zerine tklamak sureti ile sein ya da iki nokta tklayarak dorultu
belirleyin. Bu birinci kaset kirilerinin dorultusunu belirler.
2.Referans iin baka bir kirii zerine tklamak sureti ile sein ya da iki nokta tklayarak dorultu
belirleyin. Bu ikinci kaset kirilerinin dorultusunu belirler.
Mimari proje izimlerinde kaset demeler sadece kesitlerde gsterilir. Kaset dilerini kesecek ekilde
kesit alndnda kasetler kesitte kar.
Kaseti olutururken tip kasetin kanc kaset olarak kabul edilecei nemlidir. Bunun iin kaset
oluturmadan nce deme ayarlarnda, kaset baln sein. Tipik kaset 1 ve Tipik kaset 2 satrlarna
yerletirirken referans alnan yerden itibaren kanc kaset, hesap kaseti olacaksa o rakam
girin.(Negatif veya pozitif deer olabilir, -1, 2 ,4 gibi.) Her kaset iin iki adet tip kaset(X ve Y
dorultusu iin) tanmlanabilir. Tip kasetlerin ayrt edilebilmesi iin, planda farkl renkte izilir. Srekli
kasetlerin, tip kasetleri de srekli olmak zorundadr. Baka bir deyile ayn hizaya gelmelidir.
220
Tipik di
hf
h
bw
Tipik di
e/2
b
b
e/2
Tipik diin zerine gelen ykler hesaplanr. Edeer g ve q olarak denklemi yazarsak,
EdeerG= DemeG*DemeAlan/ToplamNervrDUzunluu (t/m)
EdeerQ= DemeQ*DemeAlan/ToplamNervrDUzunluu (t/m)
Ykler belirlendikten sonra dilerin atalet momentleri ve ankastrelik tesirleri hesaplanr. Sistem sabit
ve hareketli ykler altnda zlerek, her bir diin solunda ve sanda sabit ve hareketli yklemelere
ait mesnet momentleri ve kesme kuvvetleri hesaplanr. Di srekli deilse, mesnet momenti sfrdr.
Donat hesabnda kullanlmak zere bu tesirler sabit ve hareketli yk katsaylaryla arplr ve mesnette
mesnet momenti ve kesme kuvveti ve aklkta aklk momenti bulunur.
Hesapta kullanlacak etkiler belirlendikten sonra, mesnet ve aklkta diin kalnl, pas pay, malzeme
bilgileri ve parametreleri kullanlarak tama gc yntemine gre betonarmesi yaplr. Di kesitinde
aklkta ift donat karsa ve maksimum pursantaj alrsa, kesit yetersiz mesaj kullancya iletilir.
Betonarme sonunda bulunan donat alanlar, parametrelerde belirlenen minimum donat artlar ile
karlatrlr. Aklkta donat seilir. Montaj ve mesnetlenme durumuna gre srekli dilerde komu
diten gelen donatlar da dikkate alnarak mesnetlerde ilave donatlar bulunur. Dilerde donat
seerken hangi donatlarn kullanlaca Betonarme mens altnda Donat Seimi diyalogunda
221
Diler Sekmesi
sim
Kaset demesinin planda grnen ismi ile tipik diin numarasdr. (D1,1, D1,2 D2,1 vb). Tipik di ayn
nervr demesinde 2 tane olabileceinden sim stununda ayn nervr dii birden fazla satrda
grnebilecektir. Her nervr dii diyalogda bir satr ifade etmektedir.
B
Nervr tipik diin geniliidir. Birimi cm. dir.
H
Nervr tipik diin yksekliidir. Birimi cm. dir.
Solst
Sol mesnette stte atlan ilave donatnn adedi ve apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn
ap ve adedi deitirilebilir. lave yoksa hcre botur.
SolAlt
Sol mesnette altta atlan ilave donatnn adedi ve apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap
ve adedi deitirilebilir. lave yoksa hcre botur.
Montaj
Kesitin stnde etriyeyi tutmas iin yerletirilen montaj donatsnn adedi ve apdr. Montaj donats
minimum 1.56 (2) cm atlr.
Dz
Aklkta aklk momentinden veya parametrelerdeki minimum koullardan bulunan dz donatnn
adedi ve apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve adedi deitirilebilir.
Pilye
Aklkta aklk momentinden veya parametrelerdeki minimum koullardan bulunan pilyenin adedi ve
apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve adedi deitirilebilir. Pilyesiz dizayn iin,
Betonarme/Donat Seimi/Nervr-Kaset sekmesinde pilyede kullanlacak donatlarn iaretlerinin
kaldrlmas yeterlidir.
Sast
Sa mesnette stte atlan ilave donatnn adedi ve apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn
ap ve adedi deitirilebilir. lave yoksa hcre botur.
SaAlt
Sa mesnette altta atlan ilave donatnn adedi ve apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap
ve adedi deitirilebilir. lave yoksa hcre botur.
222
Yk
Kaset analizi G sabit yklere ve Q hareketli yklere gre yaplr. Bu stunda u kuvvetlerinin hangi
yklemeye (G ve Q) ait olduu bilgisi verilir. G satrnda sabit yklemeden oluan u kuvvetleri, Q
satrnda hareketli yklemeden oluan u kuvvetleri izlenebilir.
V2i
Tipik diin sol ucunda oluan kesme kuvvetidir. Birimi tondur. G satrnda sabit ykten, Q satrnda
hareketli ykten oluan kesme kuvvetleri izlenebilir.
M3i
Tipik diin sol ucunda oluan momenttir. Birimi tm dir. G satrnda sabit ykten, Q satrnda hareketli
ykten oluan momentler izlenebilir.
V2j
Tipik diin sa ucunda oluan kesme kuvvetidir. Birimi tondur. G satrnda sabit ykten, Q satrnda
hareketli ykten oluan kesme kuvvetleri izlenebilir.
M3j
Tipik diin sa ucunda oluan momenttir. Birimi tm dir. G satrnda sabit ykten, Q satrnda hareketli
ykten oluan momentler izlenebilir.
Beton fck
Nervre ait betonun karakteristik basn dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda Beton
sekmesinde Deme iin seilen beton snfna gre belirlenmitir. Birimi kg/cm2 dir.
Beton fcd
Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda Beton
Snflar sekmesinde Deme iin seilen beton snfna gre belirlenmitir. Hesap dayanm, beton
karakteristik basn dayanmnn, Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde
tanmlanabilen beton gvenlik katsaysna blmyle elde edilmitir. Birimi kg/cm2 dir.
Beton fctd
Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda Beton Snflar
sekmesinde Deme iin seilen beton snfna gre belirlenmitir. Hesap dayanm, beton
karakteristik ekme dayanmnn, Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde
tanmlanabilen beton gvenlik katsaysna blmyle elde edilmitir. Birimi kg/cm2 dir.
223
Moment ve donat alanlar kaset diinde sol mesnette stte ve altta, sa mesnette stte ve altta ,
aklkta stte(montaj) ve altta(dz+pilye) olarak verilmektedir. Donat alanlar, HesaplananAsartname-Mevcut formatnda, hesap momentleri ise bu deerlerin altnda grlebilir. Hesap
momentleri yk katsaylaryla arplm olarak kullanlr. Donat hesaplar tama gcne gre yaplr.
nce sol mesnette, G yklemesine ait M3i momenti sabit yk katsaysyla, Q yklemesine ait M3i
momenti ise hareketli yk katsaysyla arplr, toplam alnr ve hesap momenti bulunur.
Sa mesnette, G yklemesine ait M3j momenti sabit yk katsaysyla, Q yklemesine ait M3j momenti
ise hareketli yk katsaysyla arplr ve toplam alnr hesap momenti bulunur.
Sol ve sa mesnette yk katsaylaryla arplm u kuvvetleri kullanlarak maksimum aklk momenti
hesaplanr.
Aklk momenti, malzeme ve kesit bilgileri kullanlarak donat alan bulunur. Donat alan ortada altta
bulunan Hesaplanan As hcresinde izlenebilir. Nervr kaset parametrelerinde yazan minimum
pursantaj deerleri de dikkate alnarak artname gerei konmas gereken donat alan hesaplanr.
artname gerei kesite konmas gereken donat alan ile hesap as karlatrlr. Donat alanlarndan
hangisi bykse ortada altta bulunan artname hcresinde o deer izlenir. Kesite konulacak donat
alan artname hcresinde yazan donat alandr. Bu donat alanna gre aklkta kesite konulacak
donatnn ap ve adedi seilir. Aklkta pilye kullanlacaksa, donat dz+pilye olarak belirlenir. Seilen
donatnn alan, ortada altta Mevcut hcresinde izlenir.
Aklkta stte kesite konulacak montaj donats belirlenir. Montaj donats ap donat seiminde
belirlenen aptr ve 2 tanedir. Aklkta stte kesite konmas
Mesnette stte mesnede ait hesap momenti, malzeme ve kesit bilgileri kullanlarak donat alan
bulunur. Donat alan solda ve sada bulunan Hesaplanan As hcresinde izlenebilir. Nervr kaset
parametrelerinde yazan minimum pursantaj deeri dikkate alnarak artname gerei konmas gereken
donat alan hesaplanr. artname gerei kesite konmas gereken donat alan ile hesap as karlatrlr.
Donat alanlarndan hangisi bykse hcresinde o deer izlenir. Kesite konulacak donat alan
artname hcresinde yazan donat alandr. Komu aklklardan ve kendi aklndan gelen montaj ve
pilyeler de dlerek donat alan yeterli deilse, ilave donat deeri bulunur ve ilave donatnn ap ve
adedi belirlenir. Mesnette bulunan toplam donat miktar Mevcut hcresinde izlenir.
Kasetlerde altta mesnette hesap momenti yoktur. Dolaysyla Hesaplanan As ve artname
hcreleri sfrdr. Mevcut hcresinde komu ve kendi aklndan gelen dz donatlarn toplam izlenir.
224
Deme oluturun.
Deme ikonunu tkladktan sonra aa kan toolbarda Deme Yazs Ta ikonunu tklayn.
Deme yazsn farenin sol tuu ile tklayn. Fare imlecini yazy deme zerinde tamak
istediiniz noktaya gtrn. Deme yaz blou da fare ile birlikte hareket edecektir.
Biti noktas : Eimin bitecei konumu iaret eder. Biti noktas blmnde verilen deerler, eimin
hangi a veya eimle bitirileceini gsterir.
Biti kotu = Balang kotu + : Bu seenek iaretlendiinde, satra yazlan deer aktif olur ve bu
deer, eimin bitecei toplam kotu gsterir. Verilen deer Balang Kotu satrnda yazlan deer ile
toplanr ve biti kotunu belirlenir.
A : Bu seenek iaretlendiinde eim verilen a deeri ile belirlenir ve biti noktas bulunur.
Oran : Bu seenek iaretlendiinde eim, verilen yzde oran kadar oluturulur.
Deme ayarlarnda Eik deme asn deitirebilir veya yeni bir eim verebilirsiniz. Kolon ve kiri
ayarlarnda her bir objenin kotlarn dzenleyebilirsiniz. Ancak Objelere Eim Ver komutu bu ilemi
otomatik yapar.
Konsol deme
Deme tanmlamak iin ncelikle demenin snrlarn tanmlamak gerekir. Deme snrlar kalp
plan modunda kiri ve panellerle belirlenir. Balkon ve sahanlk gibi konsol demelerin tm
kenarlarnda kiri ya da paneller yer almaz. Bu tr deme snrlar deme kenar kullanlarak
tanmlanr. Konsol demenin kolon, panel ve/veya kirie mesnetlendii durumlarda, mesnetlenen
elemann ayarlarnda (kiri, panel ve/veya kolon) statik sekmesinde, Bu kiri, panel ve/veya kolon
konsol demeyi tayor seenei iaretlenmelidir.
Deme kenar kolonlar arasna iki kolonu birbirine balayacak biimde tariflenebilecei gibi, kiriten
kirie ve kiriten kolona da balanabilir. Deme kenar, ok aklkl, krklkl olabilir. Ke saysnda
snr yoktur. Deme kenarlar kolonlara kolonun her noktasndan balanabilir.
Deme kenarlar kirie gvde ksmndan balanrken Kesiimlerle Bl aktif deilse aktif hale
getirilmelidir. Aksi takdirde balant yaplmaz ve bu hata ileride kiri tariflerken karnza kar.
(Kesiimlerle Bl, aksi belirtilmedii srece programda aktif halde bulunmaktadr)
Herhangi bir deme kenar silinince, bu deme kenarna bal demeler de silinir. Deme kenar
demelerin snrlarn belirledii iin, snrlar silinen mahal de silinir.
225
Yay panel saat akrebinin tersi ynnde oluacaktr. Bu nedenle 1. nokta olarak vereceiniz
koordinat, yayn ynn belirleyecektir. rnein yatay dzleme gre yay ste kalacaksasa
taraftaki noktay, altta kalacaksa sol taraftaki noktay tklayacaksnz.
Tklama ileminden sonra fareyi srkleyin. kinci noktann zerine gelince yay tamamlanacaktr.
Alan Hasr Ayarlar diyalogunda Ekle butonunu tklayn. Ekle butonu mevcut listede yeni bir satr
aar.
Yeni satrda, Tipi, Boyu, Eni, Kesit Alan gibi stunlarda gerekli bilgileri girin.
Hasr Donat Ayarlar diyalogunda tipleri programn varsaylan tipleri haline getirmek iin;
226
Hasr Donat
Kirili kirisiz tm demeleri hasr donat ile donatlandrmak iin, deme ayarlarnda hasr donat
sekmesinde Hasr donat kullan seeneini iaretlemek yeterlidir. Seenekler arasnda otomatik hasr
donat seimi ya da manuel hasr donat kullanm bulunmaktadr.
Hasr donat iin;
Deme yerletirdikten sonra ilgili demeleri seerek veya deme yerleirmeden nce
deme ayarlarna ekrana getirin.
Manuel hasr donat semeniz durumunda stte ve Altta kullanlacak hasr donat tipini sein.
Deme analizinden sonra hasr donatlar Deme Betonarme diyalogunda grebilir, kalp plan alarak
hasr donatlar izdiribilirsiniz.
Dk deme
Dk deme, deme ayarlar diyalogundan ayarlanr. Deme kotu hanesine (-) deer girilerek
demeler drlr.
Deme kotunu ister deme tanmlamadan nce, ister deme tanmladktan sonra Obje zellikleri
komutu ile tanmlayabilirsiniz.
Fare imlecini kotu drlecek deme zerine srkleyin ve farenin sol tuunu tklayarak
demeyi sein.
Alan Deme Ayarlar diyalogunda Kot deerini deitirin (rnein: -0.2 ya da 0.38 gibi.).
Sahanlk demesi
Merdiven sahanl kalp plan modunda deme tariflenerek yaplr. Merdivenin etraf genellikle kiri
ya da panellerle evrilidir. Sahanlk demesi tarif edebilmek iin, sahanlk demesinin kiri ya da
panellerle belirlenmeyen snrlarn deme kenar ile belirlemek gerekir.
Ara sahanlk demesi tariflenirken nce kiri ve demeyi kat kotunda tariflemek, daha sonra obje
zellikleri yaparak kiri ve deme kotlarn drmek, yaplabilecek olas hatalar nlemek asndan
daha uygundur.
227
Saaklar
Saak demesi tanmlarken mahal objesini kullanmak yerine deme objesi kullanlmaldr. Bylece
deme kullanldnda, kesitte kiri ve demeden oluan beton konstrksiyonu bir btn olarak
grnecektir.
Saak demesi tariflerken dikkat edilecek baz hususlar vardr. Saak demesinin snrlarn
belirlemek iin epeevre deme kenarlar tariflendikten sonra, bu epeevre deme alann
kelerden apraz deme kenarlar ile blmek gerekir. Bu ilem yaplmazsa, tariflenecek tek
deme, deme kenarlar ile kapatlm alann tmn kaplar. Bu durumda bu deme ile mevcut
dier demeler akr. Sonu olarak istenenden farkl bir durum ortaya kar. Ancak, binay
epeevre saracak olan bu saak demesi birka ke noktasndan deme kenarlar ile paralara
blnr ve birka deme olarak tariflenirse, deme snrlar istenilen ekilde olur.
Mahaller ve demeler
Mahaller kat tabannda (mimari plan modunda) tanmlanrlar. Mahallerin zerine planda mahalin ad,
alan ve kaplamasnn ad yazlr. Mahali evreleyen duvarlarda mahal alann etkileyecek herhangi bir
deiiklik yaplmas durumunda, mahal zerindeki alan otomatik olarak gncellenir.
Demeler ise kat tavannda (kalp plan modunda) tariflenirler. Mimari projelerde demeler kesitler
iin nemlidir. Kesitlerde demeler kirilerle bir btnlk olutururlar. Mahaller ise, demelerin
zerinde kaplama izgisi olarak tanmlanabilirler alnrken kesite hem demeler hem de mahaller
dahil edilebilir. Kesite girilecek objeler seeneklidir. Demelerin veya mahallerin kesite girip
girmeyecei kullanc inisiyatifindedir. Kesite girilecek objeler
Kesit Grntle ikonu tklandktan sonra ekrana gelen Kesit Al diyalogundan Deitir butonu
tklanr.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr ve Kesit Al diyalogunda Grntle butonu tklanarak
kesit oluturulur.
228
Deme Parametreleri
Betonarme hesabnda ve donat yerletirilmesi aamasnda programn hangi kriterlere uyacan
parametreler ile belirler. Programda Betonarme mens altnda bulunan parametrelerin varsaylan
deerleri, Trk Standartlarnda ve deprem ynetmeliinde belirtilen esaslara gre ayarlanmtr.
Betonarme mensn altnda, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny
an.
Tek ve ift dorultuda alan plak demeler iin deitirilebilir parametreler unladr.
d
b
Beton rts
Radye Deme iindeki ekme donatsnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Birimi cm dir.
ift dorultuda alan plak demelerde, demenin ksa kenar dorultusundaki ekme pursantajdr.
Varsaylan deer 0.0025dir. Demenin aklnda, hesap sonucunda bulunan momentten donat
alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum ekme Pursantaj kullanlarak hesaplanan minimum donat
alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve demenin ksa kenar dorultusuna o
alandan bulunan donat miktar atlr.
229
ift dorultuda alan plak demelerde, demenin uzun kenar dorultusundaki ekme
pursantajdr. Varsaylan deer 0.0025dir. Demenin aklnda, hesap sonucunda bulunan
momentten donat alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum Dier ekme Pursantaj kullanlarak
hesaplanan minimum donat alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve demenin
uzun kenar dorultusuna o alandan bulunan donat miktar atlr.
b=100 cm geniliinde, d=12 cm yksekliinde, d=1.5 cm pas pay ve M=0.42 tm iin donat alan
hesaplanr. (C20 ve S220 iin As=2.128 cm)
Minimum donat hesaplanr. Asmin= b * (d-d) * MinDierekmePur= 100 * (12 - 1.5) * 0.0025 =
2.62 cm
Asmin > As olduundan kullanlacak donat miktar Asgereken=2.62 cm dir.
Minimum dier ekme pursantaj bydke kesite konulacak minimum donat miktar artar.
Not:
Uzun kenar ksa kenarndan 2 kat daha fazla olan plak demelerde (Luzun/Lksa2), ksa kenar
dorultusundaki ekme pursantajdr. Varsaylan deer 0.0025dir. Demenin aklnda, hesap
sonucunda bulunan momentten donat alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum Hurdi Pursantaj
kullanlarak hesaplanan minimum donat alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve
hurdi demenin ksa kenar dorultusuna o alandan bulunan donat miktar atlr.
Minimum donat, Asmin= b * (d-d) * MinHurdiPur
Uzun kenar ksa kenarndan 2 kat daha fazla olan plak demelerde (Luzun/Lksa2), uzun kenar
dorultusundaki ekme pursantajdr. Varsaylan deer 0.0005dir. Demenin aklnda, hesap
sonucunda bulunan momentten donat alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum Hurdi Pursantaj
kullanlarak hesaplanan minimum donat alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve
hurdi demenin ksa kenar dorultusuna o alandan bulunan donat miktar atlr.
Minimum donat, Asmin= b * (d-d) * MinHurdiDierPur
230
Birimi cm dir. Plak demelerde donat seilirken, bu parametre dikkate alnr. ki donat arasndaki
mesafe minimum donat aralndan az kalrsa donat ap arttrlr. Varsaylan deer 10 cm dir.
Kullanc bu deeri deitirmedii srece iki donat arasndaki mesafenin 10 cm in altna dmesine
msaade edilmez.
Donat arttrmada kullanlabilecek donat aplar, Betonarme mens altnda bulunan Donat Seimi
diyalogunda bulunmaktadr. Bu diyalogda kullanc plak demeler iin hangi donatlarn kullanlacan
iaretler. Donat seimi bu diyalogda izin verilen aplar iin yaplr. rnein kullanc bu aplar, 8lik,
10luk olarak iaretlemi olsun. ki donat arasndaki minimum aralk nce 8lik, salamyorsa, sonra
10luk donat iin baklr. 10luk donat iin de iki donat arasndaki minimum donat aral yeterli
deilse, arttrlacak yeterli donat ap iaretlenmedii iin program eksik alan(eksikAs) uyars
verecektir. Bu durumda kullanlabilecek donat aplar, Donat Seimi diyalogunda yeterli sayda
iaretlenmelidir.
Programda, b=100 cm geniliinde, d=14 cm yksekliinde, d=1.5 cm pas pay ve M=1.919 tm
deerlerine sahip bir demede donat aralnn belirlenmesi. Parametrelerde iki donat arasndaki
minimum mesafe 10 cm.
Minimum donat hesaplanr. Asmin= b * (d-d) * MinekmePur= 100 * (14 - 1.5) * 0.0025 = 3.125
cm
As > Asmin olduundan kesite konulacak donat Asgereken=8.538 cm dir.
nce 8lik donat iin, seilen 8/6(8.38 cm), 6<10 olduundan, 10luk donatya geilir. 10luk
donat iin seilen 10/9(8.73 cm), 9<10 olduundan ap arttrlmaldr. Donat seimi 12lik donat
iin yaplr. Seilen donat 12/13(8.7 cm), 13>10 olduundan kullanlacak donat 12/13 (12/13
dz + 12/13 pilye) dir.
Donat Seiminde sadece 8lik ve 10luk donat iaretlenmi olsayd, program 10luk donatdan fazla
donat atamayaca iin, program bu deme iin EksikAs uyars yapacakt.
Birimi cm, varsaylan deeri 20 cm dir. ki donat arasndaki mesafe bu parametrede yazlan deerden
fazla olamaz. Maksimum donat aral x*d parametresiyle birlikte kullanlr.
Bu parametrenin varsaylan deeri 1.5 dir. Bu parametrede yazlan deer ile plak kalnl aplr.
Bulunan deer maksimum donat araldr ve iki donat arasndaki mesafe bu parametreden
hesaplanan deerden fazla olamaz.
Programda, b=100 cm geniliinde, d=12 cm yksekliinde, d=1.5 cm pas pay ve M=0.249 tm
deerlerine sahip bir demede donat aralnn belirlenmesi. Parametrelerde Maksimum Donat
aral 20 cm, Maksimum donat aral x*d deeri 1.5 olarak girilsin.
M=0.249 tm iin donat alan hesaplanr. C20 ve S220 iin As=1.07 cm
Minimum donat hesaplanr. Asmin= b * (d-d) * MinekmePur= 100 * (12 - 1.5) * 0.0025 = 2.625
cm
Asmin > As olduundan kesite konulacak donat Asgereken=2.625 cm dir.
231
Demelerde iki ilave donat arasndaki mesafeyi snrlayan parametredir. ki ilave donat arasndaki
mesafe burada yazlan deerden fazla seilmez. Maksimum donat aral x*d parametresiyle
karlatrlr ve kk olan kullanlr.
Betonarme mensn altnda, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny
an.
d
bw
232
Beton rts
Nervr ve kaset dilerinin iindeki ekme veya basn donatsnn arlk merkezinden betonun d
yzne olan mesafesidir. Birimi cm dir.
Varsaylan deeri 0.003 dr. Nervr-Kaset diinde ekme blgesine konulacak minimum donaty
belirleyen parametredir. Nervr ve kaset dilerinde, bu parametre di aklnda alta, di mesnedinde
stte kullanlr. Donat hibir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
Minimum donat, Asmin=MinekmePursantaj* bw * (h-d ) 1.56(210) olarak hesaplanr.
Ashesap, hesap momentinden(en olumsuz kombinezondan hesaplanan momentten) bulunan donat
miktar olmak zere,
Asmin < Ashesap ise kesite konulacak donat miktar Ashesap,
Asmin>As hesap ise kesite konulacak donar miktar Asmin olmaktadr.
Programda, 10/32 boyutlarnda aklkta M=1.12 tm momente sahip, pas pay d=1.5 cm olan,
minimum aklk ekme pursantaj 0.003 olan bir nervr diine konulacak donatnn belirlenmesi,
M=1.12 tm iin kesitin betonarmesi yaplr. C20 ve S220 iin Ashesap=2.02 cm bulunur.
Minimum donat hesaplanr. Asmin=0.003*10*(32-1.5)=0.915 cm
Ashesap > Asmin olduundan kesite konulacak donat alan, As=2.02 cm dir.
Varsaylan deeri 0.02 dir. Nervr-kaset diine konulacak ekme donatsnn(mesnette st donat,
aklkta alt donat) st snrn belirler. Donat hibir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan fazla
olamaz. Fazla olmas durumunda program maksimum pursantajn fazla olduu nervr-kaset dii iin
kesit yetersiz mesaj verecektir.
Programda aklkta M=3.75 tm momentine sahip bir bw=10 H=32 cm boyutlarnda pas pay d=1.5
cm olan bir kaset diinin C20 ve S220 malzemeleri iin donats As= 8.52 cm bulunmutur. Bu diin
maksimum pursantaj kontrol aadaki gibi yaplr.
Kiri pursantaj hesaplanr.
As
8.52
0.027 bulunur.
bw ( h h' ) 10 (32 1.5)
=0.027 > 0.02 olduu iin bu dite kesit yetersizdir. Diin boyutlar yeterince bytlmelidir.
Gvde Demiri in H
Birimi cm, varsaylan deeri 60 cm dir. Nervr-kaset diinin ykseklii bu parametrede yazan
deerden fazla ise die 210 gvde donats yerletirilir.
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda nervr-kaset diine konulacak etriyenin aral
bu parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
233
Birimi cm, varsaylan deeri 40 cm. dir. Nervr-kaset diinin genilii bu parametreyle karlatrlr.
Diin genilii bu parametrede yazan minimum genilik deerini amad srece diler ift kollu bir
etriye ile donatlandrlrlar. Aksi durumda 2 tane ift kollu etriye ile donatlandrlrlar.
Noktasal Deme Yk
Deme zerinde tekil yk tanmlamak iin kullanlr. Noktasal deme yknn yk deerlerini
Deme Yk Ayarnda tanmlayabilirsiniz.
Fare imlecini noktasal deme ykn yerletirmek istediiniz noktann zerine getirip tklayn.
Noktasal deme yknz izilecektir.
izgisel Deme Yk
Deme zerinde izgisel yk (duvar, parapet vb.) tanmlamak iin kullanlr. izgisel deme yknn
yk deerlerini Deme Yk Ayarnda tanmlayabilirsiniz.
Farenin sol tuu ile izgisel yknzn balang ve biti noktalarn tklayn.
234
Deme ayarlarnda Statik sekmesinde Betonarme hesap akslarn gster seeneini iaretleyin.
Bylece izilen betonarme hesap akslar, deme zerinde izlenebilecektir.
Demeleri oluturulduktan sonra, deme toolbarnda bulunan Betonarme hesap aks ikonunu
tklayn. Sreklilie dikkat ederek, demeleri sein. Mouseun sa tuuna basn.
Sol tuu tklayn. lk nokta oluacaktr. Mouse imlecini srkleyerek ikinci noktay tklayn. kinci
noktay verirken koordinat kutusunda a girebilirsiniz. 0 veya 90 derece ile izilecekse, koordinat
kutusunda 0 veya 90 derece a verilebilecei gibi, klavyeden shift tuuna basl tutularak bu alar
kolayca tariflenebilir.
Betonarme hesap aks bir deme iin farkl ynlerden en az birer adet tariflenmelidir.
235
Aklamas
Donat Tipi
ift yn ksa
Tek yn ksa
ift yn uzun
Tek yn uzun
236
lem tamamlanacaktr.
Hesap aks alma mesafeleri, Betonarme Hesap Aks Edit komutu ile de deitirilebilir.
237
Mouseun imlecini betonarme hesap aksnn zerine gtrn ve sol tu ile tklayn.
238
Kalp ya da temel aplikasyon plan aldnzda para boylar donat zerinde gsterilecektir.
Deme veya demeleri sein ve obje zelliklerine girin. Deme Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta bulunan Sehim artn her zaman denetle seeneinin nne iaret koyun.
TS500de gre sehim st snrlar kiriin bulunduu yere gre belirlenmitir. Programda varsaylan
olarak bu deerler, Ani sehim iin aklk/360, toplam sehim iin aklk/240 alnmaktadr. Ancak
duruma gre st snrlar deitirilebilir.
Programda sehim st snr koullarn deitirmek iin;
Demeyi veya demeleri sein ve obje zelliklerine girin. Deme Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta bulunan TS500 Sehim snrlar blmnden ilgili snr koulunu sein.
Analiz sonucunda deme, sehim st snrlarn aarda program sehim ile ilgili uyar verecektir.
Deme raporu alnarak sehim ile ilgili hesap detaylar incelenebilir.
239
Rijit diyaframlar
Demeler sonsuz rijit diyaframlardr ve programda deme ayarlarnda yaplan tanma gre farkl
diyaframlar ayn proje ierisinde tanmlanabilir.
3
2
2
1
ekilde rnek izimde grld zere, her bir deme sistemi kendi ierisinde rijit diyafram
oluturmaktadr. Programda deme tanm yaplrken rijit diyafram indeks numaralar sayesinde farkl
rijit diyaframlar ayn kat ierisinde tanmlanabilirler.
Program aralarnda eleman balants olmayan farkl ktlelerin rijit diyafram saysn otomatik
bulmaktadr. Bununla birlikte ortak ktlelerin olduu sistemlerde demeler girilirken deme
ayarlarnda rijit diyafram dzeni ile ilgili bilgiler dzenlenibilir Ayn diyafram ierisinde olan
demelerin diyafram numaras ayn verilir.
Deme ayarlarnda bulunan seenekler unlardr:
240
241
Demeler betonarme hesap aksna gre listelenir. Bir demede birden fazla betonarme hesap aks
olabileceinden ayn betonarme hesap aks says kadar satrda listelenecektir.
Bu sekmede bulunan stunlarn aklamalar aadadr.
sim
Plan planda grnen ismidir. (D1, D2, D10 vb) Eksik donat durumunda plan ismi yerine As(-)!
yazs grnr.
No
Her bir plak iin otomatik olarak numaralan Betonarme hesap aksnn numarasdr.(1,2,3,4 vb) Ayn
plakta birden fazla hesap aks olabileceinden sim stununda ayn plak birden fazla satrda
grnebilecektir. Her betonarme aks numaras diyalogda bir satr ifade etmektedir.
Sol st ilave
lgili betonarme hesap aksnda sol mesnette hesaplanan ilave donatnn ap ve cm cinsinden araldr.
zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
stte dz
lgili betonarme hesap aksnda stte hesaplanan dz donatnn ap ve cm cinsinden araldr.
zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Altta dz
lgili betonarme hesap aksnda altta hesaplanan dz donatnn ap ve cm cinsinden araldr. zerinde
ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
242
243
244
245
Deme Kenar
Deme Kenar izim yardmclar
Deme Kenar toolbar
iz/Objeler/Deme Kenar/Deme Kenar ya da toolbardan Deme Kenar ikonu tklandnda Deme
Kenar toolbar ekrana gelir. Deme Kenar toolbarndaki ikonlar tklanarak, menlerde komut
aramadan tek tklamada deme ile ilgili dier komutlara ulalabilir.
246
Deme Kenar ayarlar deme kenarlar oluturulmadan nce yaplabilecei gibi, deme kenarlar
oluturulduktan sonra da yaplabilir. Deme kenarnn ayarlarna mdahale etmek iin:
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Bundan sonra izeceiniz demeler yaptnz
ayarlara gre izilecektir.
Deitir/Obje zellikleri satrn tklayn. Deme Kenar Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
247
Bulunduu mod
Deme kenar hem statik hem de mimari planda izilebilir. Statik moda kullanlan deme kenar,
balkon, merdiven sahanlklar ya da kirisiz deme vb konstrksiyonlarda kiri ya da panel olmayan
kenarlar tamamlamak iin kullanlr. Mimari plan modunda ise, kirisiz radye deme veya kirili
radyelerde srekli temel olmayan kenarlarda kullanlr. Mimari programda ise mahallerin duvar
olmayan kenarnn kapatmak iin kullanlr.
izim alann farenin sol tuu ile tklayarak istediiniz kadar deme kenar izin.
Deme kenar kolonlar arasna iki kolonu birbirine balayacak biimde tariflenebilecei gibi, kiriten
kirie ve kiriten kolona da balanabilir. Deme kenar, ok aklkl, krklkl olabilir. Ke saysnda
snr yoktur. Deme kenarlar kolonlara kolonun her noktasndan balanabilir.
Deme kenarlar kirie gvde ksmndan balanrken Kesiimlerle Bl aktif deilse aktif hale
getirilmelidir. Aksi takdirde balant yaplmaz ve bu hata ileride kiri tariflerken karnza kar.
(Kesiimlerle Bl, aksi belirtilmedii srece programda aktif halde bulunmaktadr).
Herhangi bir deme kenar silinince, bu deme kenarna bal demeler de silinir.
248
Bir nokta tklayn. mleci hareket ettirerek isteiniz forma uyan erili verin ve sol tuu tekrar
tklayn.
Erisel form devam ettirilecekse ayn ekilde baka bir nokta tklayn.
Deme Kenar ikonunu tklayn. Alan Deme Kenar toolbarndan Yay Deme Kenar ikonunu
tklayn.
Yay deme kenar saat akrebinin tersi ynnde oluacaktr. Bu nedenle 1. nokta olarak
vereceiniz koordinat, yayn ynn belirleyecektir. rnein yatay dzleme gre yay ste
kalacaksa sa taraftaki noktay, altta kalacaksa sol taraftaki noktay tklayacaksnz.
Tklama ileminden sonra fareyi srkleyin. kinci noktann zerine gelince yay tamamlanacaktr.
Kolunun stnde sol tuu tklayn ve moddan kmak iin ESC tuuna basn.
Deme Kenar ikonunu tklayn. Alan Deme Kenar toolbarndan Dairesel Deme Kenar
ikonunu tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde imle dairesel bir form alacaktr. Form, girdiiniz kolonlara denk
gelecektir.
Deme Kenar ikonunu tklayn. Alan toolbarndan Srekli Deme Kenar ikonunu tklayn.
lk noktay tkayn.
Fareyi srkleyin. Yay formu verecek ekilde ara nokta tklayn. Sisteminize gre birden fazla ara
nokta tklayabilirsiniz.
249
Radye Deme
Deme izim yardmclar
Deme toolbar
iz/Objeler/Deme/Deme ya da toolbardan Deme ikonu tklandnda Deme Toolbar ekrana
gelir. Deme toolbarndaki ikonlar tklanarak, menlerde komut aramadan tek tklamada deme ile
ilgili dier komutlara ulalabilir.
Deme toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Deme ikonu. Kalp plan modunda deme oluturmak iin kullanlr. kon tklanp snrlar kiri,
deme kenar ya da panellerle tariflenmi kapal bir alana farenin sol tuu ile tklanarak deme
oluturulur.
Deme Boluu ikonu. Bu ikon tklandktan sonra mevcut bir deme zerinde kapal bir poligon
izilerek deme boluu (yrtk) alr.
Deme Kenar ikonu. Statik demelerin panel ya da kiri ile kapatlmayan kenarlar, deme kenar
ile kapatlmak zorundadr. nk deme oluturulabilmesi iin deme snrlarnn belirlenmesi
gerekir. Bu ikon tklanarak deme kenar izilir.
Deme Yazs Ta ikonu. Demeler zerindeki deme yaz bloklarn tamak iin kullanlr. kon
tklandktan sonra fare deme yazs zerine getirilir. Sol tu tklanp srklenir. Yaz da fare imleci ile
birlikte srklenir. stenen noktaya gelindiinde tekrar sol tu tklanarak yaz braklr.
Eimli Deme konu. Demeyi ve demeye bal kirileri belirli bir ayla eik ereve sistemi
haline getirir.
Deme Ayarlar ikonu. Tklandnda Deme Ayarlar diyalogu alr. Deme, nervr ve kaset
parametreleri bu diyalogdan ayarlanr.
Deme ayarlar
Deme Ayarlar diyalogu demelerle ilgili ayarlarn yapld diyalogdur. Kalp plan modunda iken
alan deme ayarlar diyalogunda statik demelerle ilgili parametreler yer alr.
Deme ayarlar demeler oluturulmadan nce yaplabilecei gibi, demeler oluturulduktan sonra
da yaplabilir. Demelerle ilgili ayarlara mdahale etmek iin:
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Bundan sonra izeceiniz demeler yaptnz
ayarlara gre izilecektir.
250
Ayarlarn deitirmek istediiniz deme ya da demelerin zerlerine farenin sol tuu ile
tklayarak sein.
251
252
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
253
Yeni tanml: Bu satr, daha nce malzeme tanmnda belirlenen miktarn yerine ayn diyalogda
bulunan Deer 1 satrnda girilen miktarn kullanlmas iin iaretlenir.
arpan: Bu satr, daha nce malzeme tanmnda belirlenen miktar ile ayn diyalogda bulunan Deer
1 satrnda girilen deerin arpmn sonucunda bulunan deerin miktar olarak kullanlmas iin
iaretlenir.
Kesirli : Bu satr, daha nce malzeme tanmnda belirlenen miktarn ayn diyalogda bulunan Deer 1
ve Deer 2 satrlarnda girilen deerlerin oluturduu kesir deeri kadar kullanlmas iin iaretlenir.
Deer 1 pay Deer 2 paydadr.
Oranla: Malzemenin hangi lee alana, evreye, uzunlua vs- , blgeye -yan alan, st, kenar vsoranlanaca belirlenir. Oranla liste kutusunun ierii ilem yaplan objeye ve malzemenin lsne
gre otomatik belirlenir. rnein kolon iin ilem yaplyorsa farkl bir liste, ktphane iin ilem
yaplyorsa farkl bir liste, hacim ise farkl bir liste, alan ise farkl bir liste oluacaktr.
Oranla listesinde radye deme objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
Deme
l
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Bamsz
st alan
Alt alan
Alan
254
Hacim
Say
st ve alt alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Bulunduu mod
Radye demeler mimari plan modunda yer alr. Kalp plan ve mimari plan aras gei klavyeden
Shift+Tab tuuna baslarak ya da toolbardaki Kalp Plan Modu ikonu tklanarak yaplabilir.
Mimari plan modunda toolbardan Deme ikonunu tklayn. Fare imlecinin ekli deiecektir.
Fare imlecini radye deme oluturmak istediiniz srekli temellerle evrilmi kapal alan zerine
srkleyin.
255
Farenin sol tuunu tklayn. Deme yaz blou izim alan zerinde belirecek ve deme
oluacaktr.
Deme yerletirirken klavyeden Ctrl tuunu basl tutarsanz, program sizden deme yaz
blounun yerini belirlemenizi bekleyecektir. Deme yaz blou demenin ortasna
yerletirilmeyecek, sizin belirleyeceiniz bir yere yerletirilecektir. Bu durumda fare imlecini
uygun bir yere srkleyerek sol tuu tklayn. Deme oluacaktr.
Baka radye demeler tanmlanacaksa, ayn ilemi o alan iin de yapn. Aksi durumda ESC
tuuna basn ve deme modundan kn.
Hzl izim modu kapalysa program sizden demeye bir isim vermenizi bekleyecektir.
Klavyeden deme ismi girin (isterseniz isim girmeyebilirsiniz) ve farenin sol tuunu tekrar
tklayn. Deme olacaktr. (Hzl izim modu klavyeden Ctrl+H tularna birlikte baslarak alp
kapatlr. Tulara basldnda ekrann en altndaki bilgi satrnda Hzl izim modu ak ya da
Hzl izim modu kapal ifadeleri grlr.)
Srekli temel, deme kenar gibi objeler tariflenirken, bunlarn balant noktalarna zellikle dikkat
edilmelidir. Hatal balantlar deme oluturulmas esnasnda kendini hemen belli eder. Deme
oluturulamaz ya da hatal oluturulur.
Demenin oluturulamamas veya hatal olumas durumunda yaplabilecek kontroller unlardr:
evre temel kirileri tek tek seip Deitir/Obje zellikleri satrn tklayarak ilgili temel kirii
ayarlarna girin ve temel kiri kotlarn kontrol edin. Hata varsa dzeltin ve tamam butonunu
tklayarak diyalogdan kn.
Deme oluturulduktan sonra farenin sol tuu ile zerine tklayarak demeyi sein. Bu ekilde
deme snrlarn ekranda net olarak grrsnz. Eer oluturulan deme bulunmas gereken
snrlarn dna tayorsa ya da snrlarn iini tam olarak kaplamyorsa, deme hatal olumutur.
Bunun sebebi yine ke noktalarndaki balant problemleridir. Yukarda anlatlan ekilde ke
noktalarn kontrol edin ve hatal balantlar dzeltin. Hatalar dzeltildikten sonra deme doru
olarak oluturulabilir.
Deme olutururken problem yaamamak iin, srekli temele ve panellere saplama srekli temel ve
deme kenar balarken dikkatli olunmal, srekli temel ve deme kenar, baka bir srekli temele
tanmlarken temel toolbarnda bulunan Kesiimlerle Bl seenei aktif hale (basl) getirilmelidir.
(Kesiimlerle Bl, aksi belirtilmedii srece programda aktif halde bulunmaktadr)
256
Srayla noktalar vererek kolonlar iinde kalacak ekilde kirisiz deme eklini izin.
Deme ikonunu tklayn. Alan toolbardan Deme Ayarlar ikonunu tklayn. Deme
Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogda deme ykseklii, sabit ve hareketli yk deerini; bulunla birlikte gerekli grdnz
dier deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Deme kenar ile belirlediiniz kapal alan tklayn. Program izdiiniz deme kanarn snr
kabul ederek demeyi oluturacaktr.
Betonarme hesap akslarn tklayn ve donat yerletirme dzenini gerek grdnz ekilde
deitirin. (Radye demeleri seip, betonarme hesap aks tklanrsa, deiiklik tm hesap akslar
iin tek seferde yaplm olunur).
Kirisiz demenin ekme ve basn blgeleri 3 boyutlu erevede kolaylkla incelenebilinir. Bunun
iin;
257
Tel ereve zerinde kirisiz demeye ait diyagram grnecektir. Kabuk Sonular blmnden
M11, M21 seenekleri ile srasyla asal ve dier yn istikametinde moment diyagramlar da
izilebilecektir.
Diyagramdaki renk deiimden ekme ve basn blgelerini grsel anlamda izleyebilir, fareyi de
diyagram zerinde gezdirerek nmerik deerlere de ulaabilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii diyalogdan takip edilebilir.
AS1 ve AS2 ile srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st donat alanlar seenei
iaretlenirse, diyagramda demenin st blgesindeki donat miktarlar gsterilir. Seenek iaretli
deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram zerinde gezdirerek demeye ait
nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik deere de denk geldii yandaki
renk paletinden takip edilebilir. Lokal akslar iz seenei iaretli ise, AS1 ve AS2 deerlerinin hangi
istikamete ait olduunu gsteren oklar deme zerinde izilir.
AS1 ve AS2 iaretliyken Mevcut donat alan satr tklanarak donat ap ve aralk tanmlanabilecek
satr aktif hale getirilir. Bu satra donat ve aralk deeri girilerek, grafikte e zamanl renk deiimi
gzlenir. Girilen donat miktarna yeterli alanlar krmz renge dntrlr. Bu ilem hem st donat
alanlar seenei tklanarak st blge iinde yaplr, hem seenek kaldrlarak alt blge iin yaplr. Bu
ekilde programda deme iin gerekli donat hem ekme hem de basn blgeleri iin belirlemi
olunur.
Gerekli incelemeden sonra kullanc programn izim olanaklarn kullanarak kalp plann hazrlayabilir.
Kirisiz radye demede programa zmbalama tahkikini yaptrmak
Kirisiz radye demede zmbalama tahkiki, deme analizi yapldnda otomatik yaplr. Sonular
Betonarme/Kolon Bal satrn tklanarak incelebilir, sonular deme raporunda baslr.
258
Deme boluu komutu ile alan Rota toolbarndan boluk formuna gre bir stil sein.
Farenin sol tuu ile deme zerine tklamak suretiyle boluk poligonunu oluturun.
Poligonu rahata izebilmek iin nceden akslarla poligon snrlarn belirleyebilir, aks
kesiimlerinde oluacak dm noktalar vastas ile boluk poligonunu kolayca izebilirsiniz.
lemi tamamladktan sonra akslar silebilirsiniz.
Oluturulan poligonu kesen bir kesen bir kesit alnrsa ya da perspektif penceresinde, izlenirse izilen
kapal poligonun demede boluk oluturduu grlr.
Program, kalp plannda boluk evresine donat dzenlemesini otomatik yapar. Deme zerinde
boluk aldnda program, stte ve altta varsaylan olarak 2 adet 12lik donat yerletirir. Projeci
dilerse bu donatlar deitirebilir ve izdirmeyebilir. Bunun iin;
Deme analizi yapp kalp plan aldnzda girilen donat, boluk kenarnda altta ve stte
izilecektir.
Deme boluk donatlar kalp plannda izdirilmecekse, Boluk donats satrnn iareti
kaldrlmaldr.
Sehpa donatlar
Kirisiz radye deme izimlerinde, st dz donatlarn yukarda tutulmasn salayan sehpa donatlar
programda otomatik olarak atlmaktadr. Sehpa donatsnn parametreleri radye deme ayarlarnda
ayarlanabilmektedir.
259
260
Diyalogta ekilde verilen uzunluk ve yay faktrleri deerleri, Winkler Yntemi iin uygundur. Ancak
gerekirse deitirebilirsiniz. Uzunluk oranlarn alanlarn byklklerini belirleyecek ekilde, B blgesi
ve C faktrlerini ise A blgesi yay deerlerine gre birer oran olarak verin. Program bu deerleri
ortalamada Ko yatak katsaysna eitleyecek ekilde otomatik olarak dzenleyecektir.
W = Program tarafndan saptanan radye taban blgesinin eni
H = Program tarafndan saptanan radye taban blgesinin dier boyutu
db / W = Diyalogtan B blgesi genilii iin alnan oran
dc / W = Diyalogtan C blgesi genilii iin alnan oran
ydb= W . ( db / W)
hdb= H . (db / W)
ydc= W . ( dc / W)
hdc= H . (dc / W)
Aa = A blgesi alan deeri = (W ydb - ydc ). (H - hdb hdc)
Ba=B blgesi alan deeri = (W ydc).(H-hdc) - Aa
Ca=C blgesi alan deeri = W . H - Ba - Aa
Ko= Diyalogtan alnan Zemin Yatak Katsays deeri
Faktr_b= Diyalogtan alnan B blgesi faktr
Faktr_c = Diyalogtan alnan C blgesi faktr
Ortalama_Yatak_Katsays = ( Aa + Ba + Ca ) / (Aa+ Faktr_b . Ba + Faktr_c . Ca )
Ks(a) = Ortalama_Yatak_Katsays . Ko
Ks(b) = b_faktr . Ks(a)
Ks(c) = c_faktr . Ks(a)
261
Deme oluturun.
Deme ikonunu tkladktan sonra aa kan toolbarda Deme Yazs Ta ikonunu tklayn.
Deme yazsn farenin sol tuu ile tklayn. Fare imlecini yazy deme zerinde tamak
istediiniz noktaya gtrn. Deme yaz blou da fare ile birlikte hareket edecektir.
Dk radye deme
Dk radye deme, deme ayarlar diyalogundan ayarlanr. Deme kotu hanesine (-) deer
girilerek demeler drlr.
Deme kotunu ister deme tanmlamadan nce, ister deme tanmladktan sonra Obje zellikleri
komutu ile tanmlayabilirsiniz.
Fare imlecini kotu drlecek deme zerine srkleyin ve farenin sol tuunu tklayarak
demeyi sein.
Alan Deme Ayarlar diyalogunda Kot deerini deitirin (rnein: -0.2 ya da 0.38 gibi.).
262
Betonarme mensn altnda, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny
an.
d
d
b
Beton rts
Radye demesi iindeki ekme donatsnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Birimi cm dir.
ift dorultuda alan radye demelerde, demenin ksa kenar dorultusundaki ekme
pursantajdr. Varsaylan deer 0.0025dir. Radye demesinin aklnda, hesap sonucunda bulunan
momentten donat alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum ekme Pursantaj kullanlarak hesaplanan
minimum donat alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve demenin ksa kenar
dorultusuna o alandan bulunan donat miktar atlr.
ift dorultuda alan radye demelerde, demenin uzun kenar dorultusundaki ekme
pursantajdr. Varsaylan deer 0.0025dir. Demenin aklnda, hesap sonucunda bulunan
momentten donat alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum Dier ekme Pursantaj kullanlarak
hesaplanan minimum donat alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve demenin
uzun kenar dorultusuna o alandan bulunan donat miktar atlr.
Uzun kenar ksa kenarndan 2 kat daha fazla olan radye demelerde (Luzun/Lksa2), ksa kenar
dorultusundaki ekme pursantajdr. Varsaylan deer 0.0025dir. Demenin aklnda, hesap
sonucunda bulunan momentten donat alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum Hurdi Pursantaj
kullanlarak hesaplanan minimum donat alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve
hurdi demenin ksa kenar dorultusuna o alandan bulunan donat miktar atlr.
Minimum donat, Asmin= b * (d-d) * MinHurdiPur
263
Birimi cm dir. Radye demelerde donat seilirken, bu parametre dikkate alnr. ki donat arasndaki
mesafe minimum donat aralndan az kalrsa donat ap arttrlr. Varsaylan deer 10 cm dir.
Kullanc bu deeri deitirmedii srece iki donat arasndaki mesafenin 10 cm in altna dmesine
msaade edilmez.
Donat arttrmada kullanlabilecek donat aplar, Betonarme mens altnda bulunan Donat Seimi
diyalogunda bulunmaktadr. Bu diyalogda kullanc plak demeler iin hangi donatlarn kullanlacan
iaretler. Donat seimi bu diyalogda izin verilen aplar iin yaplr. rnein kullanc bu aplar, sadece
12lik, 14lk olarak iaretlemi olsun. ki donat arasndaki minimum aralk nce 12lik, salamyorsa,
sonra 14lk donat iin baklr. 14lk donat iin de iki donat arasndaki minimum donat aral yeterli
deilse, arttrlacak yeterli donat ap iaretlenmedii iin program eksik alan(eksikAs) uyars
verecektir. Bu durumda kullanlabilecek donat aplar, Donat Seimi diyalogunda yeterli sayda
iaretlenmelidir.
Birimi cm, varsaylan deeri 20 cmdir. ki donat arasndaki mesafe bu parametrede yazlan deerden
fazla olamaz. Maksimum donat aral x*d parametresiyle birlikte kullanlr.
Bu parametrenin varsaylan deeri 1.5 dir. Bu parametrede yazlan deer ile plak kalnl aplr.
Bulunan deer maksimum donat araldr ve iki donat arasndaki mesafe bu parametreden
hesaplanan deerden fazla olamaz.
264
265
Noktasal Deme Yk
Radye deme zerinde tekil yk tariflemek iin kullanlr. Noktasal deme yknn yk deerlerini
Deme Yk Ayarnda tanmlayabilirsiniz.
Mouse imlecini noktasal deme ykn yerletirmek istediiniz noktann zerine getirip tklayn.
Noktasal deme yknz izilecektir.
izgisel Deme Yk
Radye deme zerinde izgisel yk (duvar, parapet vb.) tariflemek iin kullanlr. izgisel deme
yknn yk deerlerini Deme Yk Ayarnda tanmlayabilirsiniz.
266
Deme ayarlarnda Statik sekmesinde Betonarme hesap akslarn gster seeneini iaretleyin.
Bylece izilen betonarme hesap akslar, deme zerinde izlenebilecektir.
Demeleri oluturulduktan sonra, deme toolbarnda bulunan Betonarme hesap aks ikonunu
tklayn. Sreklilie dikkat ederek, demeleri sein. Mouseun sa tuuna basn.
Sol tuu tklayn. lk nokta oluacaktr. Mouse imlecini srkleyerek ikinci noktay tklayn. kinci
noktay verirken koordinat kutusunda a girebilirsiniz. 0 veya 90 derece ile izilecekse, koordinat
kutusunda 0 veya 90 derece a verilebilecei gibi, klavyeden shift tuuna basl tutularak bu alar
kolayca tariflenebilir.
Betonarme hesap aks bir deme iin farkl ynlerden en az birer adet tariflenmelidir.
267
Aklamas
Donat Tipi
ift yn ksa
Tek yn ksa
ift yn uzun
Tek yn uzun
268
lem tamamlanacaktr.
Hesap aks alma mesafeleri, Betonarme Hesap Aks Edit komutu ile de deitirilebilir.
269
Mouseun imlecini betonarme hesap aksnn zerine gtrn ve sol tu ile tklayn.
Kalp ya da temel aplikasyon plan aldnzda para boylar donat zerinde gsterilecektir.
270
Bu tarz kademeli radye sistemleri, zemin yap etkileimli zmle analiz yaplmaldr.
ki gzl bir sistem olacak ekilde kolon, kiri ve demeleri girin. Sadaki kolonlarn kotunu 1.5
metre olarak dzenleyin.
3 boyutlu ereveye getiniz zaman aa kan Sonular Grntleme toolbarnda Radye Deme
sonularn tklayn.
271
Kazk Temel
Kazk temel izim yardmclar
Kazk temel toolbar
iz/Objeler/Kazk Temel satr veya toolbardan Kaz Temel ikonu tklandnda Kazk Temel toolbar
alr. Kazk Temel toolbarnda kazk temel tanmn salayan ikonlar bulunur.
Kazk temel toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
akma kazk ikonu. Kazk objesi tanmlar.
Kazk yarap ikonu. Tanmlanacak kazk temelin yarap deeri.
Kazk ykseklii ikonu. Tanmlanacak kazk temelin bulunduu kattan aaya doru ykseklii.
Ayarlar ikonu. Kazk temel ayarlarn ekrana aar.
272
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kazkl Ayarlar satrn veya toolbardan Kazk Temel ikonunu tkladktan sonra
alan Kazk Temel toolbarndan Ayarlar ikonunu tklayn.
Yaptnz ayarlar bundan sonra izeceiniz kazk temeller iin geerli olacaktr.
nce ayarlarn deitirmek istediiniz kazk temelleri fare ile zerlerine tklayarak sein.
Alan Kazk Temel Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayp
diyalogdan kn.
Kazk Temel Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar ve leri Ayarlar olmak zere iki sekme bulunur. Bu
sekmeler zerinde yer alan parametreler aada aklanmtr.
273
274
Bulunduu mod
Kazk temeller kat tabannda izildikleri iin Mimari Plan modunda yer alrlar. Kalp Plan modunda
iken kazk temeller gzkmez. Kalp plan modunda kazk temel izmek de mmkn deildir. Kazk
temel izim ve ayar komutlar kalp plan modunda iken inaktiftir. Klavyeden Shift + Tab tuuna
baslarak Mimari Plan moduna geilirse kazk temel izim ve ayar komutlar aktif duruma geer. lgili
katta izilmi kazk temeller varsa planda grntlenirler. Eer izili kazk temeller var olduu halde
gzkmyorsa, katman ayarlarna girilip tekil temel katman almaldr.
Mimari plan modunda Kazk ikonunu tklayn. Fare imleci deierek kazk temel izimine hazr
hale gelecektir.
lemi bitirdikten sonra ESC tuuna basarak kazk temel modundan kn.
275
Diyalogta belirli ykseklik boyunca farkl katmanlar iin, her bir katmana ait zemin
parametrelerini vererek tanmlar yapn.
Kazk temel tanmlanm bir projede, zemin katmanlar analizden nce tanmlanmazsa program analiz
srasnda zemin katmanlar diyalogunu otomatik aacak ve projeciden katmanlar tanmlamasn
bekleyecektir.
Zemin Katman Ykseklii:
Kazk temel boyunca geerli olan zemin ykseklik deerlerini girin. Zemin katmanlarn st kotu kat
genel ayarlarnda girilen proje sfr kotudur ve sten alta doru tanmlanr.
Zemin katmanlar diyalogunda tanmlanacak deerler srasyla, Zemin ykseklii, Yatak katsays,
Dey yk faktr, Aderans katsays, Drenajsz Kesme Dayanm olarak verilmektedir.
276
Tama gc kapasite katsays (Nc)= Kazn tama gc kapasitesini hesaplamada kullanlan tama
kapasite katsays Nc, genel olarak 9 alnr.
Gvenlik katsays : zin verilen toplam tama gc kapasitesinin hesaplanmasnda kullanlan gvenlik
katsays, ar oturmalar engelleyecek byklkte seilmelidir.
Qa = Qu / GvenlikKatsays
Qu=Kazn nihai tama gc momenti
Qa=Kazn izin verilen(emniyetli) tama gc momenti
Yk aktarmna gre kazk tipi: Kazn u kazk m yoksa srtme kazk olarak m hesabnn yaplaca
bilgisini verin.
Rapor program alacak ve analizini yaptnz kazk temellere ait bilgiler baslacaktr.
Page Up, Page Down tular ile raporun sayfalar arasnda doabilir, Yazdr komutu ile raporu
yazcya gnderebilirsiniz.
277
Tekil Temel
Tekil temel izim yardmclar
Tekil temel toolbar
iz/Objeler/Temeller/Tekil Temel satr veya toolbardan Tekil Temel ikonu tklandnda Tekil Temel
toolbar ekrana gelir. Tekil temel toolbarnda tekil temel iziminde gerekli komutlara eriimi
kolaylatran komut ikonlar bulunur. Bu komutlara menlerde komut aramadan tek tklamada
ulalabilir.
Tekil temel toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Varsaylan Tekil Temel ikonu. Tekil temel ayarlar diyalogundaki mevcut kaklk deerlerine gre tekil
temel izer. Klavyeden 1 tuuna basarak da komut altrlr.
Kenara Yanak Tekil Temel ikonu. Tekil temel ayarlarndan kaklk ayar yaplmadan kenara yanak
tekil temel izmek iindir. Kenara yanak tekil temelde kolon tekil temelin kenarna akk olarak
kenar ortalar. Klavyeden 2 tuuna basarak da komut altrlr.
Keye Yanak Tekil Temel ikonu. Tekil temel ayarlarndan kaklk ayar yaplmadan keye yanak
tekil temel izmek iindir. Keye yanak tekil temelde kolon tekil temelin kesinde yer alr.
Klavyeden 3 tuuna basarak da komut altrlr.
Ortalanm Tekil Temel ikonu. Tekil temel ayarlarna girip kaklk ayar yapmaya gerek kalmadan
kolonu ortalayan tekil temeller izmek iindir. Klavyeden 4 tuuna basarak da komut altrlr.
Boyutlar Ters evir ikonu. Tekil temel izimi esnasnda ilk tklamadan sonra tklanrsa, tekil temel
boyutlarn ters evirir.
Temel Eni kutucuu. Tekil temelin kolon X boyutuna paralel boyutu. Tekil temel izimi esnasnda ilk
tklamadan sonra boluk tuuna baslarak temel eni ile boyu deitirilebilir.
Temel Boyu kutucuu. Tekil temelin kolon Y boyutuna paralel boyutu. Tekil temel izimi esnasnda ilk
tklamadan sonra boluk tuuna baslarak temel boyu ile eni deitirilebilir.
Tekil Temel Ayarlar ikonu. Tekil Temel Ayarlar diyalogunu aar.
278
Ayarlar/Obje Ayarlar/Temel Ayarlar/Tekil Temel Ayarlar satrn veya toolbardan Tekil Temel
ikonunu tkladktan sonra alan Tekil Temel toolbarndan Ayarlar ikonunu tklayn.
Yaptnz ayarlar bundan sonra izeceiniz tekil temeller iin geerli olacaktr.
nce ayarlarn deitirmek istediiniz tekil temelleri fare ile zerlerine tklayarak sein.
Alan tekil temel Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve tamam butonunu tklayp
diyalogdan kn.
Tekil Temel Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar ve leri Ayarlar ve Yap Bileenleri olmak zere
sekme bulunur. Bu sekmeler zerinde yer alan parametreler aada aklanmtr.
279
280
281
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
282
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Ykseklik
Bamsz
Alan
283
Say
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Bulunduu mod
Tekil temeller kat tabannda izildikleri iin Mimari Plan modunda yer alrlar. Kalp Plan modunda iken
tekil temeller gzkmez. Kalp plan modunda tekil temel izmek de mmkn deildir. Tekil temel
izim ve ayar komutlar kalp plan modunda iken inaktiftir. Klavyeden Shift + Tab tuuna baslarak
Mimari Plan moduna geilirse tekil temel izim ve ayar komutlar aktif duruma geer. lgili katta
izilmi tekil temeller varsa planda grntlenirler. Eer izili tekil temeller var olduu halde
gzkmyorsa, katman ayarlarna girilip tekil temel katman almaldr.
284
Tekil Temel ikonunu tklayn. Fare imleci deierek tekil temel izimine hazr hale gelecektir.
mleci altna tekil temel izmek istediiniz kolonun zerine gtrn ve tklayn.
Tekil temelin sanal grnts ekranda belirecektir. Bu aamada tekil temel toolbarndaki temel
eni ve temel boyu kutucuklarndaki deerleri deitirmek sureti ile izmekte olduunuz tekil
Klavyeden boluk tuuna basarak temelin boyutlarn ters evirebilirsiniz. (Eni ve boyu birbirine
eit tekil temellerde bu ilem anlamszdr)
Fareyi hareket ettirerek tekil temeli kolon etrafnda dndrebilirsiniz. (Ortalanm tekil
temellerde bu ilemin anlam yoktur)
Temeli istediiniz duruma getirdikten sonra farenin sol tuunu ikinci kez tklayn. Hzl izim
modu aksa tekil temel izilecektir. (Hzl izim modu Ctrl+H tularna birlikte baslarak alp
kapatlabilir). Hzl izim modu kapalysa program sizden tekil temel adn onaylamanz
bekleyecektir. Temelin adn klavyeyi kullanarak deitirebilirsiniz. Farenin sol tuunu bir kez
daha tkladnzda tekil temel izilecektir.
Fare imlecini altna temel izmek istediiniz kolonun zerine getirin ve tklayn. Ya da klavyeden 4
tuuna basn.
Tekil temelin sanal grnts ekranda belirecektir. Bu aamada tekil temel toolbarndaki temel
eni ve temel boyu kutucuklarndaki deerleri deitirmek sureti ile izmekte olduunuz tekil
temelin boyutlarn ayarlayabilirsiniz.
Klavyeden boluk tuuna basarak temelin boyutlarn ters evirebilirsiniz. (Eni ve boyu birbirine
eit tekil temellerde bu ilem geersizdir)
Temeli istediiniz duruma getirdikten sonra farenin sol tuunu ikinci kez tklayn. Hzl izim
modu aksa tekil temel izilecektir. (Hzl izim modu Ctrl+H tularna birlikte baslarak alp
kapatlabilir). Hzl izim modu kapalysa program sizden tekil temel adn onaylamanz
bekleyecektir. Temelin adn klavyeyi kullanarak deitirebilirsiniz. Farenin sol tuunu bir kez
daha tkladnzda tekil temel ortalanm olarak izilecektir.
Alan Tekil Temel toolbarndan Keye Yanak Tekil Temel ikonunu tklayn. Ya da klavyeden 3
tuuna basn.
Fare imlecini altna temel izmek istediiniz kolonun zerine getirin ve tklayn.
Tekil temelin sanal grnts ekranda belirecektir. Bu aamada tekil temel toolbarndaki temel
285
Klavyeden boluk tuuna basarak temelin boyutlarn ters evirebilirsiniz. (Eni ve boyu birbirine
eit tekil temellerde bu ilem geersizdir)
Temeli istediiniz duruma getirdikten sonra farenin sol tuunu ikinci kez tklayn. Hzl izim
modu aksa tekil temel izilecektir. (Hzl izim modu Ctrl+H tularna birlikte baslarak alp
kapatlabilir). Hzl izim modu kapalysa program sizden tekil temel adn onaylamanz
bekleyecektir. Temelin adn klavyeyi kullanarak deitirebilirsiniz. Farenin sol tuunu bir kez
daha tkladnzda tekil temel keye yanak olarak izilecektir.
Alan Tekil Temel toolbarndan Kenara Yanak Tekil Temel ikonunu tklayn. Ya da klavyeden 2
tuuna basn.
Fare imlecini altna temel izmek istediiniz kolonun zerine getirin ve tklayn.
Tekil temelin sanal grnts ekranda belirecektir. Bu aamada tekil temel toolbarndaki temel
eni ve temel boyu kutucuklarndaki deerleri deitirmek sureti ile izmekte olduunuz tekil
temelin boyutlarn ayarlayabilirsiniz.
Klavyeden boluk tuuna basarak temelin boyutlarn ters evirebilirsiniz. (Eni ve boyu birbirine
eit tekil temellerde bu ilem geersizdir)
Temeli istediiniz duruma getirdikten sonra farenin sol tuunu ikinci kez tklayn. Hzl izim
modu aksa tekil temel izilecektir. (Hzl izim modu Ctrl+H tularna birlikte baslarak alp
kapatlabilir). Hzl izim modu kapalysa program sizden tek,il temel adn onaylamanz
bekleyecektir. Temelin adn klavyeyi kullanarak deitirebilirsiniz. Farenin sol tuunu bir kez
daha tkladnzda tekil temel kenara yanak olarak izilecektir.
286
Tekil Temel satrndaki X iaretli kutucuun zerine farenin sol tuu ile tklanarak iaret kaldrlr.
Kesit alnmak istendiinde yukarda anlatlan ekilde katman ayarlar diyalogu alr. Bu defa Tekil
Temel satr, Ak stunundaki kutucuun zerine farenin sol tuu ile tklanarak kutucuk iaretlenir.
Tamam butonu tklanp diyalog kapatldnda tekil temel katman alr ve temeller planda grnrler.
Kesit grntleme esnasnda tekil temel katmannn ak olmas gerekir. Katman kapal objeler kesite
dahil edilmezler.
Betonarme mensn altnda, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny
an.
by
bx
Pas pay
Tekil temel iindeki donatnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
287
Minimum Pursantaj
Varsaylan deeri 0.002 dr. Tekil temelde konulacak minimum donaty belirleyen parametredir.
Donat hi bir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
X dorultusu minimum donat, Asminx=MinimumPursantaj * bx * (h-d ) olarak hesaplanr.
Y dorultusu minimum donat, Asminy=MinimumPursantaj * by * (h-d ) olarak hesaplanr.
Ashesap, hesap momentinden bulunan donat miktar olmak zere,
Asmin < Ashesap ise kesite konulacak donat miktar Ashesap,
Asmin>Ashesap olduundan Asmin kullanlr. Tekil temel parametrelerinde verilen Minimum Donat
Aral, Maksimum Donat Aral ve Donat Seimi diyalogunda Tekil Temel sekmesinde verilen
donat parametreleri de kullanlarak kullanlacak donat ap ve aral belirlenir
Birimi cm, varsaylan deeri ise 25 cm dir. Programda tekil temele konulacak donatnn aral bu
parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda tekil temele konulacak donatnn aral bu
parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
Varsaylan durumu iaretli olmasdr. aretli deilse temel hesabnda st yapdan gelen dey ve
deprem yklemelerinden oluan kolon tesirlerinden sadece normal kuvvetler dikkate alnrlar. Kolon
momentleri hesaba katlmazlar. Bu durumda, Tekil Temel raporunda Temele Gelen Kolon Ykleri
bal altnda Mx ve My deerlerinde bilgi yazmaz.
Varsaylan durumu iaretli olmasdr. aretli deilse temel hesabnda st yapdan gelen dey ve
deprem yklemelerinden oluan kolon tesirlerinden sadece dey normal kuvvetler dikkate alnrlar.
Deprem yklemelerinden oluan normal kuvvetler hesaba katlmazlar. Bu durumda, Tekil Temel
raporunda Temele Gelen Kolon Ykleri bal altnda EX1, EX2, EY1 ve EY2 stunlarnda N
deerlerinde bilgi yazmaz.
288
Srekli Temel
Srekli temel izim yardmclar
Srekli temel toolbar
iz/Objeler/Temeller/Srekli Temel satr veya Srekli Temel ikonu tklandnda srekli temel toolbar
ekrana gelir. Srekli Temel toolbarnn zerinde Srekli Temel ikonu ve Srekli Temel Ayarlar ikonu
yer alr.
289
290
Deitirmek istediiniz srekli temel ya da temelleri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
291
292
293
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
294
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
Ortalama uzunluk
Ykseklik
Alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Say
Bulunduu mod
Srekli temeller kat tabannda izildikleri iin Mimari Plan modunda yer alrlar. Kalp Plan modunda
iken srekli temeller ekranda gzkmez. Kalp plan modunda srekli temel izmek de mmkn
deildir. Srekli temel izim ve ayar komutlar kalp plan modunda iken inaktiftir. Klavyeden Shift +
Tab tuuna baslarak Mimari Plan moduna geilirse srekli temel izim ve ayar komutlar aktif duruma
geer. lgili katta izilmi srekli temeller varsa planda grntlenirler. Eer izili srekli temeller var
olduu halde gzkmyorsa, katman ayarlarna girilip srekli temel katman almaldr.
295
Temelin ilk ucunun bulunaca nokta zerine gelip (rnein kolon dm noktas) farenin sol
tuunu tklayn. Tklanan bu noktada temelin ilk noktas oluacaktr (kolon zerine tklandysa
temelin ilk ucu bu noktadan kolona balanacaktr).
Klavyeden boluk tuuna basarak ya da temel toolbarnda bulunan Kaklk ikonunu tklayarak
srekli temelin izim hattn deitirebilirsiniz. Boluk tuu srekli temel ayarlar diyalogundaki
Alt-st-Orta seenekleri aras geii salar.
Temelin ilk noktasn belirledikten sonra izim alannda temelin dier ucunun yer alaca nokta
zerine gelin ve farenin sol tuunu tklayn.
Temel izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise srekli temelin adn deitirin veya enter tuuna
basarak varsaylan ad onaylayn)
Srekli temel izimini sonlandrmak iin klavyeden Esc tuuna basarak moddan kn.
Yukarda da belirtildii gibi srekli temeller genelde kolonlar birbirine balar. Baz durumlarda konsol
temel kirilerinin yaplmas gerekebilir. Konsol temeller bir ucu kolonda dier ucu bota bulunan temel
kirileridir. Bu tr temelleri izerken temel uzunluu koordinat kutusu kullanlarak belirlenebilir.
Srekli temel izim modunda iken kolon zerine tklanp temelin bir ucu kolona balandktan sonra
klavyeden L tuuna baslr. mle koordinat kutusundaki L hanesine girecektir. Buraya uzunluk girilir ve
enter tuuna baslr. Kutucuk krmz renge dnr ve girilen deere kilitlenir. Fare imleci temelin
uzanaca yne doru srklenir ve ikinci bir tklama ile temelin ikinci ucu da belirlenir ve temel izimi
tamamlanr. Ayn ekilde klavyeden A tuu ile koordinat kutusundaki A hanesine girmek ve buradan
temel as belirlemek de mmkndr.
Srekli temeller boydan boya kolonlarn zerinden girilebilir. Bu durumda program temelleri
kolonlarla otomatik blecektir. Srekli Temel toolbarnda bulunan Blen objeyi otomatik olarak
adlandr ikonu basl ise srekli temeller otomatik isimlendirilecektir. n aklkl bir sistemde n tklama
yerine 2 tklama ile srekli temel girilebilir.
296
1.kolonu tklayn.
Tanmlanm mevcut bir srekli temelin zerinde kolon tanmlanabilir. Kolon unutulduunda temeli
silmeden kullanc yeni bir kolon tanmlayabilmektedir. Srekli Temel toolbarnda bulunan Blnen
objeyi otomatik olarak adlandr ikonu basl ise temeller otomatik isimlendirilecektir
Fare imlecini kakln deitireceiniz temel kirii zerine srkleyin ve sol tuu tklayn. Temel
seilecektir.
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak temel sanal aksnn tanaca ekseni belirleyin.
Bu ekilde temel kakl deitirildiinde temelin deiir fakat dm noktalarnn yeri deimez.
yle ki; rnein iki ucundan kolonlara bal bir srekli temelin kakln srekli temel kaklklar
komutu ile deitirelim. Temel kolonlarn dna tansa ve kolonlarla balantsz gibi gzkse bile,
kolonla balants kopmayacaktr. Dm noktas ta komutu ile kolon dm noktas tanrsa,
srekli temelin ilgili ucunun da kolon hareketine bal olarak hareket ettii grlecektir.
Ynn deitirmek istediiniz srekli temelin nce sa ucuna, sonra da sol ucuna farenin sol
tuu ile tklayn.
Kiri ve temel ynleri mimari olarak nemli deildir. Ancak statik olarak sreklilik durumlar asndan
nemlidir.
U noktas edit
Srekli temellerin u noktalarn bulunduu yerden alp baka bir noktaya balamak iin U Noktas
Edit komutu kullanlr. Bu ilem mevcut temel kirii balantlarnda baz deiiklikler yapmak ya da
hatal balantlar dzeltmek iin kullanlr. Temel kiriinin ucu kolona bal ise, dm noktas bal
bulunduu obje ya da objelerle ortaktr. Temeli bu dm noktasndan koparmak iin U Noktas Edit
297
Deitir/Obje Edit U Noktas Edit satrn veya toolbardan U Noktas Edit ikonunu tklayn.
Srekli temelin deitirmek istediiniz ucuna yakn bir yere farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini srklediinizde tklanan temel kiriinin ucu da imlele birlikte srklenecektir.
mleci istediiniz noktaya getirin ve farenin sol tuunu tklayn.
U Noktas Edit komutu, yukarda anlatld ekilde duvarlar ve kiriler iin de geerlidir.
U noktas edit komutunu uygulamann baka bir yolu,
Fareyi temelin ucunda bulunan dm noktasnn zerine getirin. mle ekil deitirecektir.
Fareyi hareket ettirdiinizde ilgili temelin ucu da fare ile birlikte hareket edecektir. stediiniz
herhangi bir noktaya tklayn. Temelin ucu tanacaktr. Temelin ucunu bo bir noktaya
tayabileceiniz gibi, baka bir dm noktasyla da birletirebilirsiniz.
Temel satrndaki X iaretli kutucuun zerine farenin sol tuu ile tklayarak iareti kaldrn.
Kesit alnmak istendiinde yukarda anlatlan ekilde katman ayarlar diyalogu alr. Bu defa Temel
satr, ak stunundaki kutucuun zerine farenin sol tuu ile tklanarak kutucuk iaretlenir. Tamam
butonu tklanp diyalog kapatldnda temel katman alr ve srekli temeller planda grnrler. Kesit
grntleme esnasnda Temel katmannn ak olmas gerekir. Katman kapal olursa srekli temeller
kesite dahil edilmezler.
298
llendirilecek srekli temelleri farenin sol tuu ile zerlerine tklayarak sein.
llendirmenin hangi srekli temele paralel olmasn istiyorsanz, o srekli temelin karsna
farenin sol tuu ile tklayn. llendirme yaplacaktr.
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak srekli temelleri kesen bir llendirme hatt belirleyin.
Belirlediiniz hat zerinde i llendirme oluacaktr.
llendirme izim alannda herhangi bir ada olabilir. l hatt tanr ya da dndrlrse, ya
da srekli temellerde herhangi bir deiiklik olursa ller otomatik olarak gncellenir.
Srekli temeller dilasyon derzini kesecek ekilde aklk boyunca tanmlanaca gibi, dilatasyonla
ayrlan kolonlar, genilik boyunca da kapsayacak ekilde tanmlanabilirler.
299
Betonarme mensn altnda, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny
an.
a1
bw
a2
a1
bw
a2
h
h1
h1
d
b
d
b
Beton rts
Temel kirii iindeki donatnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Varsaylan deeri 0.003 dr. Temel kiriinde ekme blgesine konulacak minimum donaty
belirleyen parametredir. Bu parametre temel kiriin aklnda alta ve temel kiriin mesnedinde stte
kullanlr. Donat hibir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
Minimum donat, Asmin=MinekmePursantaj* bw * (h-d ) ve
min 0.8
fctd
kouluna baklr.
fyd
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda temel kiriine konulacak etriyenin aral bu
parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
300
Birimi cm, varsaylan deeri ise 20 cm dir. Programda temelin ampatmanna konulacak tevzi(datma)
donatsnn aral bu parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
Birimi cm, varsaylan deeri 40 cm. dir. Temel kiriinin genilii bu parametreyle karlatrlr.
Genilik bu parametrede yazan minimum genilik deerini amad srece temel kirii ift kollu bir
etriye ile donatlandrlrlar. Aksi durumda her 40 cm iine ift kollu etriye bir etriye alr.
Varsaylan deeri 0.002 dr. Srekli temelde ampatmana konulacak minimum donaty belirleyen
parametredir. Ampatman donats hi bir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
Minimum donat ampatman momentinden bulunan hesap donats ile karlatrlr. Byk olan
kullanlr.
Asmin = (h1-d) * 100 * amp
AsMin>Ashesap ise Asmin, deilse, Ashesap kullanlr.
40 cm ampatman yksekliine sahip bir temelde ampatman hesabndan a kan moment 0.478
tm olsun. Ampatmana konulacak donat,
M=0.478 tm den kesit hesab Ashesap=0.375 tm (C20 ve S220)
Asmin= (40-5) * 100 * 0.002= 7 cm2
Asmin>Ashesap olduundan Asmin kullanlr. Srekli temel parametrelerinde verilen Ampatman
Minimum Donat Aral, Ampatman Maksimum Donat Aral ve Donat Seim diyalogunda
Ampatman Donats parametreleri de kullanlarak ampatmann donat ap ve aral belirlenir
7 cm2iin seilen donat 14/21 (7.33 cm2)
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda srekli temelde ampatmana konulacak
donatnn aral bu parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
Birimi cm, varsaylan deeri ise 25 cm dir. Programda srekli temelde ampatmana konulacak
donatnn aral bu parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
Birimi cm, varsaylan deeri 60 cm dir. Temel kiriin ykseklii bu parametrede yazan deerden fazla
ise temel kiriine gvde donats yerletirilir.
Asgovde=0.001*b*(h-d') bantsndan hesaplanr. Bu donat, gvdenin iki yzene eit olarak, en az 10
mm apl ubuklardan ve ubuk aral 30 cm'yi gemeyecek ekilde dzenlenir.
301
Birimi cm, varsaylan deeri 25 cm dir. Temel kiriinin genilii bu parametreye blnr ve kirie
konulacak minimum montaj says belirlenir. Temel kiriine her koulda en iki adet montaj donats
atlr.
MontajDonatSays=TemelKiriGenilii / MaksimumMontajAral 2 adet montaj
Betonarme mens altnda Donat Seimi Diyalogunda Srekli Temel sekmesinde temel kiriinde
kullanlabilecek montaj donatsnn ap belirlenebilir.
Varsaylan durumu iaretli olmasdr. Temel hesabnda st yapdan gelen dey (sabit ve hareketli)
yklemeden oluan kolon tesirleri dnda 4 adet deprem yklemelerinden oluan kolon tesirleri de
hesaba katlr ve en olumsuz kombinezona gre srekli temel hesaplar yaplr. aretli deilse, sadece
dey yklemeden oluan kolon momentleri hesaba katlrlar.
aretli ise, raporda Srekli Temel Donatlar raporunda Temele Gelen Kolon Ykleri bal altnda G
ve Q stunlar ile birlikte EX1, EX2, EY1 ve EY2 stunlarnda Mx, My, N satrlarnda sfrdan farkl
deerler grlr. Aksi durumda EX1, EX2, EY2 ve EY2 stunlarnda bilgi yazmaz.
Ba Kirii
Ba kirii izim yardmclar
Kiri toolbar
Mimari plan modundayken, iz/Objeler/Kiri/Ba Kirii tklandnda toolbar ekrana gelir.
302
Mimari plan modundayken Ayarlar/Obje Ayarlar/Ba Kirii Ayarlar veya Kiri ikonunu tklandktan
sonra ekrana gelen Kiri Toolbarndan, ba Kirii Ayarlar butonunu tklayn.
Ayarlarn deitirmek istediiniz ba kirilerini farenin sol tuu ile tklayarak sein.
303
304
305
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
306
Listede kan
Aklama
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
n uzunluk
Arka uzunluk
Ortalama uzunluk
Ortalama ykseklik
Kalnlk
Bamsz
n alan
Alan
307
308
Arka alan
n ve arka alan
Balang alan
Biti alan
st alan
Alt alan
Hacim
Say
st ve alt alan
Yan alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Bulunduu mod
Ba kirileri yalnz Mimari Plan modunda bulunur. Kalp Plan modundayken ba kirii izim ve ayar
komutlar inaktiftir. Aktif duruma gelmeleri iin klavyeden Shift+Tab tuuna basarak Mimari Plan
moduna gemek gerekir.
Ba Kirii izimi
Ba Kirii
Ba kirii izimi ekrandan grafik olarak gerekletirilir. Ba kirii izimine balanmadan nce mimari
plan modundayken Ayarlar/Obje Ayarlar/Ba Kirii Ayarlar satrn tklayp kiri ayarlarna girmek,
ayarlar kontrol etmekte fayda vardr. Ba kirii izmek iin:
Kalp plan modundaysanz, klavyeden shift+tab tuuna basarak mimari plan moduna gein.
iz/Objeler/Kiri/Ba Kirii satrn veya toolbarda bulunan Ba Kirii ikonunu farenin sol tuu ile
tklayn.
Fare imlecini kolonun zerine getirin. mle ekil deitirince farenin sol tuunu tklayn.
309
Kiriin ilk noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci kolon zerine getirin. mle ekil deitirince,
klavyeden boluk tuu ile kiriin izim hattn deitirebilirsiniz. Sol tuu tekrar tklayn.
(Hzl izim modu kapal ise kiriin adn deitirin veya enter tuuna basarak varsaylan ad
onaylayn)
Ba Kirii Parametreleri
Betonarme hesabnda ve donat yerletirilmesi aamasnda programn hangi kriterlere uyacan
parametreler ile belirler. Programda Betonarme mens altnda bulunan parametrelerin varsaylan
deerleri, Trk Standartlarnda ve deprem ynetmeliinde belirtilen esaslara gre ayarlanmtr.
Betonarme mensn altnda, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny
an.
d
bw
310
Pas pay
Varsaylan deeri 0.003 dr. Ba kiriinde ekme blgesine konulacak minimum donaty belirleyen
parametredir. Donat hibir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
Minimum donat, Asmin=MinekmePursantaj* bw * (h-d ) olarak hesaplanr.
Ashesap, hesap momentinden bulunan donat miktar olmak zere,
Asmin < Ashesap ise kesite konulacak donat miktar Ashesap,
Asmin>As hesap ise kesite konulacak donar miktar Asmin olmaktadr.
Varsaylan deeri 0.02 dir. Ba kiriine konulacak ekme donatsnn st snrn belirler. Donat hibir
koulda bu parametreyle belirlenen snrdan fazla olamaz. Fazla olmas durumunda program
maksimum pursantajn fazla olduu ba kirii iin kesit yetersiz mesaj verecektir.
Birimi cm, varsaylan deeri 40 cm. dir. Ba kirii genilii bu parametreyle karlatrlr. Ba kirii
genilii bu parametrede yazan minimum genilik deerini amad srece ba kirileri ift kollu bir
etriye ile donatlandrlrlar. Aksi durumda 2 tane ift kollu etriye ile donatlandrlrlar.
Gvde Demiri in H
Birimi cm, varsaylan deeri 60 cm dir. Ba kiriinin ykseklii bu parametrede yazan deerden fazla
ise kirie gvde donats yerletirilir.
Asgovde=0.001*b*(h-d') bantsndan hesaplanr. Bu donat, gvdenin iki yzene eit olarak, en az 10
mm apl ubuklardan ve ubuk aral 30 cm'yi gemeyecek ekilde dzenlenir.
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda ba kiriine konulacak etriyenin aral bu
parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
Birimi cm, varsaylan deeri ise 20 cm dir. Programda ba kiriine konulacak etriyenin aral bu
parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
levi yoktur
311
Kubbe
Kubbe izim yardmclar
Kubbe toolbar
Kubbe ayarlar
Kubbe ile ilgili parametreler Kubbe Ayarlar diyalogundan ayarlanr. Bu ayarlar kubbe iziminden nce
ya da sonra yaplabilir. izilecek kubbelerle ilgili ayarlama yapmak iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/at/Kubbe Ayarlar satrn tklayn. Kubbe Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Mevcut kubbeler varsa, bunlar yaplan ayar deiikliklerinden etkilenmeyecektir. Mevcut kubbelerde
ayar deiiklii yapmak iin:
312
Kubbe Ayarlar diyalogu alacaktr. Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn.
Genel Sekmesi:
Kubbe Parametreleri blmnde kubbe saann kat tabanndan kotu, kubbe ykseklii, kubbe
yarap, oluk genilii ve oluk ykseklii girilebilir. Kubbe yarap sadece obje zellikleri deitirilirken
(mevcut bir kubbenin ayarlarna mdahale edilirken) aktiftir ve deitirilebilir. Bu parametreler
diyalogda ekille aklanmtr.
Yine bu blmdeki saak tipinden biri seilir. Saak tipleri ekil ile gsterilmitir.
Yatay para says: Kubbenin ka yatay paradan (halka) oluturulacan belirler. Para says arttka
kubbe hatlar yuvarlaklar.
Dey para says: Kubbenin ka dey paradan (dilim) oluturulacan belirler. Para says arttka
kubbe hatlar yuvarlaklar.
Kalnlk: Kubbe kalnl girilir.
Materyaller-Renkler Sekmesi:
Renk: Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci alan renk paleti zerinde
kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu serbest braklr. Renk kutucuu seilen renge
dnr. Renk kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl
ayarlanabilir.
Materyal: Kat modelde ilgili ksm zerine kaplanacak materyal seilir. lgili yzeyler seilen materyal
ile kaplanr ve Kat modellerde bu ekilde grntlenir. Farenin sol tuu ile aa ok butonu zerine
tklanr. Alan materyal listesinden uygun materyal seilir. Tanml materyal yoksa liste bo gelir.
Materyal ekleme ilemi Ayarlar/Materyaller satr tklanarak alan diyalogdan yaplr.
Gerek Doku Uzunluu: Doku uzunluu girilir. rnein; 1 girilirse seilen materyal dokusu genilii 1
olarak alnr ve seilen obje zerine kaplanr. Dokunun kare eklinde olduu dnlrse obje
yzeyleri 1x1 ebadnda dokular yan yana dizilerek kaplanr.
313
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzemeye ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
314
Bulunduu mod
Kubbe hem mimari hem de statik modda izilebilir ve grntlenir.
Kubbe izimi
Kubbe
Kubbe izmek iin gelitirilmitir. Bu komutla kubbe izmek, ember izmek kadar basittir. 3-Boyutlu
plan penceresinde izilir.
izim alanna farenin sol tuu ile tklayarak kubbenin merkezini belirleyin.
Fareyi merkezden darya doru srkleyin. Kubbenin sanal grnts fare imleci ile birlikte
hareket edecektir.
Kubbe yarapn girmek iin klavyeden L tuuna basn. mle koordinat kutusundaki L
kutucuuna girecektir.
Buraya kubbe yarap (metre) girin ve klavyeden Enter tuuna basn. Kutucuk krmzya
dnecek, girilen uzunluk deerine kilitlenecektir. izim alanndaki kubbe grnts de bu
yarapa kilitlenecektir.
Yay kubbe
Kubbe komutu ile dairesel kubbeler izilir. Tam daireyi tamamlamayan yarm kubbelerin izimi iin
Yay Kubbe komutu gelitirilmitir. Yay kubbe izmek iin:
izim alanna farenin sol tuu ile tklayarak kubbenin merkezini belirleyin.
Fareyi merkezden darya doru srkleyin. Kubbenin sanal grnts fare imleci ile birlikte
hareket edecektir.
Kubbe yarapn girmek iin klavyeden L tuuna basn. mle koordinat kutusundaki L
kutucuuna girecektir.
Buraya kubbe yarap (metre) girin ve klavyeden Enter tuuna basn. Kutucuk krmzya
dnecek, girilen uzunluk deerine kilitlenecektir. izim alanndaki kubbe grnts de bu
yarapa kilitlenecektir.
Fare imlecini saatin tersi ynnde hareket ettirin. Fare ile birlikte yay kubbenin de hareket ettii,
eklinin deitii grlecektir. Bu aamada a da girebilirsiniz. Klavyeden A tuuna basn. mle
koordinat kutusundaki A kutucuuna girecektir. A (global) deerini yazn (derece) ve Enter
tuuna basn. Fareyi hareket ettirdiinizde yayn girilen ada kald grlecektir.
315
316
M11, M22
1 ve 2 eksenlerinde oluan eilme momentleri
M12
Dzlemsel burulma momenti
V13, V23
Elemann yzeyine dik kesme kuvvetleri
F11, F22
lgili ynde, eleman dzlemi iindeki ekme kuvvetleri
F12
Eleman kesme kuvveti
317
Kubbe ikonunu tklayn. Alan toolbardan Kubbe mesnetler koullarn tanmla ikonunu
tklayn.
318
Kubbe analizi
Yerletirilmi bir kubbenin analizini yapmak iin Kubbe ve Tonoz Analizi komutu kullanlr. Kubbe
yerletirildikten sonra Kubbe ve Tonoz Mesnetlerini Tanmla komutuyla kubbenin kenarlarnn
mesnetlenme koullar belirlenir. Kenarlar dnmeye ve/veya telemeye ankastre tanmlanabilir.
Kubbe analizi sonlu elemanlar yntemi ile yaplr. Sonlu elemanlar 4 dm noktal, 12 serbest
dereceli, yamuk plak elemanlardr. Varsaylan maksimum sonlu elemanlar genilii 0.25 metredir.
Sonlu eleman genilii, bu satra girilen deeri amamak kaydyla kabuk ekline gre otomatik
ayarlanr. Sistem zlr, kubbenin dm noktas deplasmanlar ve u kuvvetleri hesaplanr.
Kubbenin yk bilgeleri sabit ve hareketli yk deerleri olarak Kubbe Ayarlar diyalogunda Statik
sekmesinde kg/m2 cinsinden tanmlanr. Sabit yk deeri olarak kalnlktan oluan betonarme arl
dndaki arlklar tanmlanr.
Kubbe herhangi bir proje ierisinde tanmlanabilir fakat kubbenin ereve sistemiyle fiziksel bir
paylam yoktur. Kubbede oluan tesirler ereve sistemine aktarlmazlar.
Kubbe yerletirin.
Srasyla kubbenin kenarlarn seerek, dnme ve/veya telemeye ankastre olup olmadn
belirleyin.
Perspektif grnt stnde farenin sa tuuna basn. Alan menden 3B ereve satrn
tklayn.
Kubbe ve Tonoz Sonular satrn iaretleyin.3 boyutlu grntde kubbeye ait diyagram
grnecektir. AS1 ve AS2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir.
st donat alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar
gsterilir. Seenek iaretli deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram
zerinde gezdirerek kubbeye ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi
nmerik deere de denk geldii yandaki renk paletinden takip edilebilir.
319
Tonoz
Tonoz izim yardmclar
Tonoz toolbar
Tonoz ayarlar
Tonoz parametreleri Tonoz Ayarlar diyalogundan ayarlanr. Tonoz ayarlarna tonoz izilmeden nce
ya da izildikten sonra mdahale edilebilir. Tonoz Ayarlarna mdahale etmek iin:
Yaplan ayarlar bundan sonra izilecek tonozlar iin geerli olacaktr. Mevcut tonozlarn ayarlarn
deitirmek iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz tonozu, zerine farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Tonoz Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
320
321
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzemeye ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
Bulunduu mod
Tonoz hem mimari hem de statik modda izilebilir ve grntlenir.
322
Tonoz izimi
Tonoz
Tonoz kesiti yay, eri ya da dorusal ekillerde olabilir. Tonoz izmeden nce izim alanna yay, eri
ya da izgilerle tonoz kesitinin formu izilir. Bundan sonra tonoz izim ilemine geilir.
izgi, yay ya da eri komutlarn kullanarak izim alanna tonoz kesitinin eklini izin.
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak kesit formunu belirlemek iin izmi olduunuz
izgileri, yay ya da eriyi sein.
Farenin sol tuu ile izim alanna tklayn. Tklanan nokta tonozun balang noktas olacaktr.
Fare imlecini srkleyin. Tonoz fare imleci ile birlikte uzayacaktr. Klavyeden boluk tuuna
basarak tonozun altta, stten ya da ortadan tanml olmasn salayabilirsiniz. Tekrar sol tuu
tklayarak tonozun ikinci noktasn belirleyin. Tonoz izilecektir.
Snr tonoz
Snr tonoz, izim alannda drt nokta tklanarak gerekletirilir. Tonoz iziminde olduu gibi nce
izim alanna yay, eri ya da izgilerle tonoz kesitinin formu izilir. Daha sonra snr tonoz izimine
geilir.
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak izgileri, yay ya da eriyi sein.
Farenin sol tuu ile izim alanna tklayn. Bu snr tonozun ilk noktasn belirleyecektir.
Srasyla iki, ve drdnc noktalar da farenin sol tuu ile tklayarak belirleyin.
323
324
M11, M22
1 ve 2 eksenlerinde oluan eilme momentleri
M12
Dzlemsel burulma momenti
V13, V23
Elemann yzeyine dik kesme kuvvetleri
F11, F22
lgili ynde, eleman dzlemi iindeki ekme kuvvetleri
F12
Eleman kesme kuvveti
325
Tonoz ikonunu tklayn. Alan toolbardan Tonoz mesnetler koullarn tanmla ikonunu
tklayn.
326
Tonoz analizi
Yerletirilmi bir tonozun analizini yapmak iin Kubbe ve Tonoz Analizi komutu kullanlr. Tonoz
yerletirildikten sonra Tonoz Mesnetlerini Tanmla komutuyla tonozun kenarlarnn mesnetlenme
koullar belirlenir. Kenarlar dnmeye ve/veya telemeye ankastre tanmlanabilir ya da yap ile birlikte
zm seenekleri kullanarak kenarlar ilgili olduklar yap elemanlarna mesnetlenebilirler.
Tonoz analizi sonlu elemanlar yntemi ile yaplr. Sonlu elemanlar 4 dm noktal, 12 serbest
dereceli, yamuk plak elemanlardr. Varsaylan maksimum sonlu elemanlar genilii 0.25 metredir.
Sonlu eleman genilii, bu satra girilen deeri amamak kaydyla kabuk ekline gre otomatik
ayarlanr. Sistem zlr, Tonozun dm noktas deplasmanlar ve u kuvvetleri hesaplanr.
Tonozun yk bilgileri sabit ve hareketli yk deerleri olarak Tonoz Ayarlar diyalogunda Statik
sekmesinde kg/m2 cinsinden tanmlanr. Sabit yk deeri olarak kalnlktan oluan betonarme arl
dndaki arlklar tanmlanr.
Tonoz herhangi bir proje ierisinde tanmlanabilir. Tonoz yapdaki yerine yerletirilip mesnetlerini yap
ile birlikte zm seeneklerini kullanarak tanmlama durumunda tonoz yap ile etkileimli zlr,
tonozda oluan tesirler ereve sistemine aktarlrlar. Yapdan bamsz mesnetlenme seeneklerine
gre tanmlamanz durumunda tonoz yapdan bamsz olarak zlr, tonozda oluan tesirler ereve
sistemine aktarlmazlar.
Tonoz yerletirin.
Perspektif grnt stnde farenin sa tuuna basn. Alan menden 3B ereve satrn
tklayn.
Kubbe ve Tonoz Sonular satrn iaretleyin.3 boyutlu grntde tonoza ait diyagram grnecektir.
AS1 ve AS2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st donat
alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar gsterilir.
Seenek iaretli deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram zerinde
327
Merdiven
Merdiven izim yardmclar
Merdiven toolbar
Merdiven Toolbar zerinde merdiven ile ilgili komutlara tek tklamada ulamay salayan komut ikonlar
yer alr. Merdiven ikonu tklandnda merdiven toolbar ekrana gelir.
Merdiven toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Merdiven ikonu. Merdiven izim komutunu altrr. Daha nce arive kayt edilmi bir merdiveni
izim alanna yerletirir.
Yeni Merdiven Olutur ikonu. Rota komutu ile izilen bir alan kullanarak yeni bir merdiven oluturur.
Merdiven Alan Ekle ikonu. Mevcut bir merdivene sahanlk ve kvrml ksm gibi merdiven paralar
ekler.
Merdiven Deformasyonu ikonu. Merdiven deformasyonu modunu altrr.
Korkuluk Sakla/Gster ikonu. Korkuluk Sakla/Gster komutu merdiven korkuluklarn kapatp aar.
Korkuluk istenmeyen merdiven kenarlarnda korkuluklar bu komut kullanlarak kapatlr.
Korkuluk Says Edit ikonu. Korkuluk saysn deitirmek iin kullanlr.
Merdiven Mesnetlerini Tanmla ikonu. Merdivenin herhangi bir kenarn dnme ve/veya telemeye
tutulu hale getirir.
Merdiven Kaydet ikonu. izim alanndaki herhangi bir merdiveni merdiven ktphanesine ekler.
Merdiven ktphanesine kaydedilen merdiven baka projelerde tekrar kullanlabilir.
Yerletirme Noktas ikonu. mlecin merdiven objesini yakalama noktasn deitirir.
Simetri Y ikonu. Merdiven k ynn deitirir.
Merdiven Betonarme Hesap Aks. Merdiven sahanlk ve kollarnda betonarme hesabn yaplaca hatt
belirleyen bir aks tanmlar.
328
Merdiven ayarlar
Merdiven ktphanesi ve bu merdivenlerle ilgili parametreler Merdiven Ayarlar diyalogunda yer alr.
stediiniz merdiven, korkuluk ve kpete tiplerini sein ve gerekli parametrik ayarlamalar yapn.
Yaplan ayarlar bundan sonra izilecek merdivenler iin geerli olacaktr. Mevcut bir merdivenin
ayarlarn deitirmek iin:
329
Deitirmek istediiniz merdiveni farenin sol tuu ile tklayn. Merdiven seilecektir.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Merdiven Ayarlar diyalogu karnza gelecektir.
Merdiven Ayarlar diyalogu iki farkl ekilde karmza kar. Ayarlar/Obje Ayarlar/Merdiven Ayarlar satr
tklandnda ekrana gelen Merdiven Ayarlar diyalogu ile mevcut merdiveni deitirmek iin zellikler
tklandnda alan Merdiven Ayarlar diyalogu arasnda farklar vardr. Bu diyaloglardan birincisinde
sekiz sekme bulunurken, ikincisinde on sekme bulunur. Diyaloglardaki parametrelerle ilgili aklamalar
aadadr:
Merdiven Tipleri Sekmesi:
Bu sekmede diyalogun sol tarafndaki pencerede Merdiven Ktphanesi yer alr. Merdivenler tiplerine
gre klasrler altnda dzenlenmitir. izilecek merdiven bu klasrler altndan seilir.
Seilen merdivenin plan grnts sa stte, boyutlu grnts de sa altta grntlenir. 3B
grnty yaklatrmak, uzaklatrmak, dndrmek mmkndr. Bu ekilde merdiven zellikleri
boyutlu olarak incelenebilir. Dier sekmelerde yaplacak parametre deiiklikleri annda buradaki 3B
grntye uygulanr.
Farenin sol tuu basl tutularak fare 3B grnt zerinde yukar-aa. Saa-sola hareket ettirilerek 3B
merdiven grnts dndrlr. Farenin sa tuu basl tutularak fare yukar-aa hareket ettirilirse,
3B merdiven yaklap uzaklar. Klavyeden Ctrl tuu ve farenin sol tuu basl tutularak fare 3B grnt
zerinde hareket ettirilirse merdiven X-Y dzleminde (zgara dzlemi), Ctrl tuu ve farenin sa tuu
basl tutularak hareket ettirilirse Y-Z dzleminde (zgara dzlemine dik dzlem) hareket eder.
Merdiven tanm satrnda merdiven iin yazlm tanm grlr. Bu satra kullanc mdahale edemez.
k ynn evir: aretlendiinde merdiven kollarnn k ynn deitirir. rnein soldan saa
kan bir merdiveni sadan sola kan merdiven yapar.
Parametreler-2B Grnt Sekmesi:
Bu sekme izim alannda mevcut bir merdivenin zelliklerine mdahale etmek zere merdiven
zelliklerine girildiinde ekrana gelir.
Sol tarafta merdiven genilii, uzunluu, korkuluk genilii, kalnl, ykseklii vb. parametrelerin listesi
grlr. Bu parametrelerin her birine mdahale edilebilir. Deerlerde yaplan deiiklikler annda ilgili
merdivene uygulanr.
Sa tarafta merdivenin 2B plan grnts grlr. Yaplan deiiklikler annda bu grntye de yansr.
3B Grnt Sekmesi:
Bu sekme mevcut bir merdivenin ayarlarn deitirmek zere merdiven ayarlarna girildiinde
mevcuttur. Burada merdivenin 3B grnts grlr. Farenin sol tuu basl tutularak fare 3B grnt
zerinde yukar-aa. Saa-sola hareket ettirilerek 3B merdiven grnts dndrlr. Farenin sa
tuu basl tutularak fare yukar-aa hareket ettirilirse, 3B merdiven yaklap uzaklar. Klavyeden Ctrl
tuu ve farenin sol tuu basl tutularak fare 3B grnt zerinde hareket ettirilirse merdiven X-Y
330
331
332
333
334
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
335
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzemeye ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
Oranla listesinde merdiven objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr:
Merdiven
336
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
Bamsz
st alan
Hacim
Bamsz
Say
Bamsz
Say
Rht says
Alan
Bulunduu mod
Merdiven hem mimari hem de statik izim modlarnda izilebilir. Klavyeden Shif+Tab tuuna baslarak
kalp plan modundan mimari plan moduna geilebilir.
Merdiven izimi
Merdiven
Merdiven izimi, merdiven ktphanesinde bulunan merdivenlerden uygun merdiven tipinin seilip
izim alanna yerletirilmesi sureti ile yaplr. Merdivenler eitli tiplerde hazrlanp ktphaneye atlm
3B parametrik objelerdir. Parametrelerine mdahale edilerek ve merdiven deformasyon komutlar
kullanlarak, mevcut merdiven tiplerinden yeni merdiven tipleri retmek de mmkndr.
Merdiven izmek iin:
Seilen merdivenin sanal grnts ekrana gelir. Aa kan toolbarda Merdiven Ayarlar ikonunu
337
Eer daha nce bir merdiven seilmediyse, seili merdiven bulunamad mesajn iletecektir.
Tamam butonuna basn.
Merdiveni sein. Gerekli ayarlar yapn. Bu diyalogda daha ayrntl bilgi almak iin klavyeden F1
tuuna basn yardm sayfas kacaktr.
izim alannda merdiveni yerletirmek istediiniz noktaya gtrn ve sol tu ile tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde merdiven tklanan bu nokta etrafnda fare hareketine bal olarak
dnecektir. Farenin sol tuunu ikinci defa tklayn.
Merdiven oluacaktr.
Merdiven ayarlar diyalogu alacaktr. Alan bu diyalog merdiven izmeden nce alan
merdiven ayarlar diyalogundan farkldr. Burada merdivenin boyutlarna, basamak genilii, rht
ykseklii gibi parametrelerine mdahale edebilirsiniz. (Merdiven ayarlarndaki parametrelerle
ilgili bilgiler Merdiven Ayarlar bal altnda anlatlmtr.) Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam
butonunu tklayn.
Merdiven yerletirirken nce merdiveni izim alannda bo bir yere yerletirip ayarlarn yapmak, daha
sonra yerine tamak daha uygun olur. nk ktphaneden seeceiniz merdivenin boyutlar sizin
izmek istediiniz merdivenin boyutlarnda olmayabilir. Merdiven istenilen boyut ve zelliklere
getirildikten sonra geriye sadece merdiveni yerine tamak kalr. Merdiveni tamak iin:
338
Aralar/Yakalama/Gelimi Yakalama satrn tklayn. Bu ekilde gelimi yakalama modu aktif hale
gelecektir. Gelimi yakalama aktif iken merdiveni ke noktalarndan rahata yakalayabilirsiniz.
Fare imlecini merdiveni yakalamak istediiniz ke noktas zerine srkleyin. mle OK iaretini
dnnce farenin sol tuunu tklayn.
Merdivenin 1.kolonu belirten kapal alan koordinat bilgilerini girerek tanmlayn. Dikdrtgen bir
ekil tanmlayacaksnz.
Ardndan yine rota komutunu kullanarak dikdrtgen alann orta noktasnda, k ynn
gsteren dz bir izgi tanmlayn. 1. nokta altta, 2. nokta stte ise merdivenin k yn, alltan
ste doru olacaktr.
Toolbardan Merdiven ikonunu tklayn. Alan toolbardan Yeni Merdiven Olutur ikonunu tklayn.
Merdiven alanlar diyalogu alacaktr. Diyalogta, merdiven kolu ile ilgili geometrik parametreleri
dzenleyin. Bu ksm merdivenin kolu olaca iin Tip, merdiven olarak seili kalacaktr.
339
Merdivenin sahanlk ksmn biraz nce oluturduumuz merdivenin koluna ekleyeceiz. Bu ilem iin
yine Rota objesini kullanacaz. Rota objesi ile sahanl gsteren bir kontur ve k hattn belirten bir
izgi izeceiz.
340
Toolbardan Merdiven ikonunu tklayn. Alan toolbardan Merdiven Alan Ekle ikonunu tklayn.
Merdiven alanlar diyalogu alacaktr. Bu ksm sahanlk olacandan Tip ksmndan, sahanlk
sein.
3. kol d konturu
k hatt izgisini, sahanla ait k hattnn bittii noktadan balayarak, 3.ksm ortalayarak
izin.
Toolbardan Merdiven ikonunu tklayn. Alan toolbardan Merdiven Alan Ekle ikonunu tklayn.
Merdiven alanlar diyalogu alacaktr. Bu ksm basamakl olacandan Tip ksmndan, merdiven
sein ve ilgil parametreleri ayarlayn.
341
Merdiven oluacaktr.
Bu ekilde dzenlenen merdivenler baka projelerde de kullanmak amac ile kaydedilebilir. Merdiven
Kaydet komutu bu amala gelitirilmitir. Bu komutla izim alanndaki herhangi bir merdiven,
merdiven ktphanesine eklenebilir. Daha detayl aklama Merdiven Kaydet bal altnda mevcuttur.
Merdiven sahanl
Merdiven ktphanesinde bulunan merdivenlerin bazlar sahanlkl, bazlar da sahanlkszdr. Sahanlk
gerektiinde onu tanmlama ilemi deme kullanlarak yaplaca gibi, merdiven alan ekle komutu ile
herhangi bir merdivene sahanlk ekleyerek de tanmlama yaplabilir.
342
zelliklerini deitirmek istediiniz merdiven zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Merdiven Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayarak diyalogdan kn.
Ya da;
Merdiven Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayarak diyalogdan kn. Yaplan deiiklikler merdivene uygulanacaktr.
Merdiven deformasyonu
Merdiven deformasyonu komutu, bir merdiveni belirli noktalarndan(birincil dm noktas) tutup
deforme ederek deiik merdiven ekilleri oluturmak iin kullanlr. Merdiven sadece deformasyon
noktalarndan deforme edilebilir. Bu deformasyon noktalar merdiven konturu zerinde yer alrlar.
Noktalarn yeri deitirildiinde, merdivenin ekli de buna bal olarak deiir.
Merdiven deformasyonu iin:
Fare imlecini tamak istediiniz nokta zerine getirin ve sol tuu tklayn.
Fareyi srkleyin. Tklanan nokta fare ile birlikte hareket edecektir. Tanan nokta ile birlikte
merdiven de deforme olacak, ekli deiecektir.
343
Fare imlecini izim alannda merdiven d kontunun zerinde uygun bir yere getirin ve sol tuu
tklayn.
344
Eski haline getirmek istediiniz merdiveni farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini tamak istediiniz nokta zerine getirin ve sol tuu tklayn.
Fareyi srkleyin. Tklanan nokta fare ile birlikte hareket edecektir. Tanan nokta ile birlikte bu
noktaya bal korkuluklar ya da k hatt da deforme olacaktr.
Fare imlecini izim alannda merdiven zerinde(korkuluk ya da k hatt zerinde) uygun bir
yere getirin ve sol tuu tklayn.
345
Eski haline getirmek istediiniz merdiveni farenin sol tuu ile tklayn.
kincil Merdiven deformasyonlar iptal olacak, merdiven nceki haline geri dnecektir.
Fare imlecini kaldrmak istediiniz korkuluk zerine getirin ve sol tuu tklayn. Korkuluk
kalkacaktr.
Kaldrlan korkuluu tekrar izmek isterseniz merdiven kenarn tekrar tklayn. Korkuluk geri
gelecektir.
Merdiven zerinde korkuluk saysn deitirmek istediiniz korkuluk dizisi zerine farenin sol
tuu ile tklayn.
Alan diyalogda yeni korkuluk saysn girin ve Tamam butonunu tklayn. Korkuluk says
deiecektir.
Merdiven kaydet
Merdivenler izim alanna yerletirildikten sonra merdiven deformasyon komutlar ile deforme edilip,
geometrileri deitirilebilir veya roto objesi kullanlarak yeni bir merdiven oluturulabilir. Bu yntemle
geometrisi deitirilerek yeniden dzenlenen merdivenleri tekrar kullanabilmek iin, merdiven
ktphanesine kaydetmek mmkndr.
346
Merdiven Kaydet diyalogu ekrana gelecektir. Merdiveninize bir dosya ismi verin ve uygun bir
klasr altna getikten sonra Tamam butonunu tklayn.
Yeni bir diyalog ekrana gelecektir. Burada merdiven iin uygun bir tanm yazn. Bu tanm
merdiven ayarlar diyalogundaki merdiven tanm satrnda gzkecektir. Merdiven seimi iin
merdiven dosyalarn tararken merdivenin tipi hakknda fikir verir.
Merdiven ktphanesine kaydedilen merdiven herhangi bir projede istenildii zaman kullanlabilir.
Merdiven kaydedilirken, merdivenin program klasr altndaki Stair klasr altna kaydedilmesine
dikkat edilmelidir. nk, merdiven ayarlarndan sadece bu klasr altndaki merdivenlere ulalabilir.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Merdiven Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Konstrksiyon sekmesinden Kot parametresini deitirin. Kot ilgili kat tabanndan merdiven
tabanna kadar olan mesafedir. Bu deer negatif de olabilir.
347
Merdivenin dengelenmesi
Merdiven dengelemesi, kullanc tarafndan girilen ya da seilen parametrelere gre program
tarafndan otomatik olarak yaplr. Merdiven izim alanna yerletirildikten sonra seilip ayarlarna
girilerek dengeleme parametreleri deitirilebilir.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Merdiven Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
348
Merdiven ikonunu tklayn. Alan toolbardan Merdiven mesnet koullarn tanmla ikonunu
tklayn.
349
Kirilere, kolonlara, panellere, demelere, temellere bal : Merdiven kenarnn srasyla hangi
objelere bal kabul edileceini belirleyin.
Sabit mesnet : Merdiven kenar sabit mesnet olarak kabul edilir.
Mesnetleme uzakl : Merdiven kenarnn mesnette balanmas iin geerli olacak uzaklk miktarn
verin.
350
sekmesinde
Birbiriyle srekli olan alanlar srayla sein. Srekli olmayanlar seim dnda brakn.
Ayn ekilde dier alanlarn hesap akslarn tanmlayn. Bu ilei merdivenin her yn iin
yapabilirsiniz.
Merdiven betonarme hesap aks tanmlanm bir merdiven analiz yapldnda merdivenin donatlar,
izimi ve raporlar otomatik olarak hazrlanacaktr.
Alan Merdiven toolbardan Merdiven Betonarme Hesap Aks Deitir ikonu tklayn.
351
Kesit olutur: Seenek iaretlenirse merdiven iziminde, hesap aksn getii konumdan merdiven
kesiti hazrlanr. aretlenmezse kesit hazrlanmaz.
Sadece kendi alan iin: Merdiven hesap aksnn sadece tanmlanan alanda aktif olacan gsteren
seenektir. rnein kvrm-sahanl olan bir medivende, hesap aks hem kvrm hem sahanlk iin tek
seferde tanmlanabilir. Bu seenek iaretli deilse, donatlar her iki alanda srekli kabul edillecektir.
Seenek iaretlenirse, donatlar kendi alanlarda hesaplanacak ve izilecektir.
352
Alan Merdiven toolbardan Merdiven Betonarme Hesap Aksn Sil ikonu tklayn.
Aks silinecektir.
Merdiven parametreleri
353
Merdiven analizi
Yerletirilmi bir merdivenin analizini yapmak iin Merdiven analizi komutu kullanlr. Merdiven
yerletirildikten sonra Merdiven Mesnetlerini Tanmla komutuyla merdivenin kenarlarnn
mesnetlenme koullar belirlenir. Kenarlar dnmeye ve/veya telemeye ankastre tanmlanabilir ya da
yap ile birlikte zm seenekleri kullanarak kenarlar ilgili olduklar yap elemanlarna
mesnetlenebilirler.
Merdiven analizi sonlu elemanlar yntemi ile yaplr. Sonlu elemanlar 4 dm noktal, 12 serbest
dereceli, yamuk plak elemanlardr. Varsaylan maksimum sonlu elemanlar genilii 0.25 metredir.
Sonlu eleman genilii, bu satra girilen deeri amamak kaydyla kabuk ekline gre otomatik
ayarlanr. Sistem zlr, merdivenin dm noktas deplasmanlar ve u kuvvetleri hesaplanr.
Merdiven yk bilgileri sabit ve hareketli yk deerleri olarak Merdiven Ayarlar diyalogunda
Statik/Betonarme sekmesinde tanmlanr. Sabit yk deeri olarak kalnlktan oluan betonarme
arl dndaki arlklar tanmlanr. Bunun iin yerletirilen merdiven seilir ve zelliklerine girilir.
Statik sekmesinde srasyla alanlar dolalarak ykler tanmlanr.
Merdiven herhangi bir proje ierisinde tanmlanabilir. Merdiven yapdaki yerine yerletirilip
mesnetlerini yap ile birlikte zm seeneklerini kullanarak tanmlama durumunda merdiven yap ile
etkileimli zlr, merdivende oluan tesirler ereve sistemine aktarlrlar. Yapdan bamsz
mesnetlenme seeneklerine gre tanmlamanz durumunda merdiven yapdan bamsz olarak
zlr, merdivende oluan tesirler ereve sistemine aktarlmazlar.
354
Merdiven yerletirin.
Merdiven ayarlarnda her bir alan iin sabit ve hareketli ykleri tanmlayn.
355
M11, M22
1 ve 2 eksenlerinde oluan eilme momentleri
M12
Dzlemsel burulma momenti
V13, V23
Elemann yzeyine dik kesme kuvvetleri
F11, F22
lgili ynde, eleman dzlemi iindeki ekme kuvvetleri
F12
Eleman kesme kuvveti
356
Bu diyalogta her bir merdivene ait her bir alann analiz sonular betonarmesi ve donatlar
grlebilir.
Donat deitirmek iin ilgili satrda ilgili donatnn zerinde ift tklanr.
Merdiven raporlar
Hesap akslar tanmlanm ve analizi yaplm merdivene ait hesap kts raporlar, Rapor mens
altnda alnabilir.
Rapor program alacak ve sistemde analizini yaptnz merdiven veya merdivenlere ait bilgiler
baslacaktr.
Page Up, Page Down tular ile raporun sayfalar arasnda doabilir, Yazdr komutu ile raporu
yazcya gnderebilirsiniz.
Merdiven izimleri
Hesap akslar tanmlanm ve analizi yaplm merdivene ait izimler, izim mens altndan
hazrlanabilir.
izim zelikleri diyalogu alacaktr. Bu diyalogta farkl bir durum varsa izimle ilgili ilgili
parametreleri deiirin.
Perspektif grnt stnde farenin sa tuuna basn. Alan menden 3B ereve satrn
tklayn.
Sa alt kede Ykleme tklanarak listeden herhangi bir ykleme durumu seebilirsiniz. Merdiven
sonular iin1.4G+1.6Q yklemesi en olumsuz olacaktr.
AS1 ve AS2 iaretliyken Mevcut donat alan satr tklanarak donat ap ve aralk tanmlanabilecek
satr aktif hale getirilir. Bu satra donat ve aralk deeri girilerek, grafikte e zamanl renk deiimi
gzlenir. Girilen donat miktarna yeterli alanlar krmz renge dntrlr. Bu ilem hem st donat
alanlar seenei tklanarak st blge iinde yaplr, hem seenek kaldrlarak alt blge iin yaplr. Bu
ekilde programda kubbe iin gerekli donat hem ekme hem de basn blgeleri iin incelenmi
olunur.
357
Havuz
Havuz izim yardmclar
Havuz toolbar
Havuz Toolbar, toolbardan Havuz ikonu tklannca ekrana gelir. zerinde havuz izimini ve havuz
duvar ve deme zelliklerinin ayarlanmasn salayan komutlar mevcuttur.
Havuz Ayarlar
Havuzlarla ilgili parametreler Havuz Ayarlar diyalogunda yer alr. Havuz parametrelerine mdahale
etmek iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Havuz Ayarlar satrn tklayn. Havuz Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Bu diyalogdan havuzun grnm ve statik dizayn ile ilgili ayarlarn yapabilirsiniz. stediiniz
deiiklikleri yaptktan sonra Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
Yaptnz ayarlar izeceiniz havuzlar iin geerli olacaktr. Mevcut (izilmi) havuzlarn ayarlarn
deitirmek iin:
Fare imlecini zerinde deiiklik yapmak istediiniz havuzun zerine srkleyin ve farenin sol
tuunu tklayarak taramay sein.
Farenin sa tuunu tklayn ve alan menden zellikler satrn sol tu ile tklayn.
358
359
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzemeye ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
360
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
Hacim
Bamsz
alan
D alan
Deme alan
Toplam alan
Bamsz
Su hacmi
Beton hacmi
361
Bamsz
Bulunduu mod
Havuz yapdan bamszdr ve yapya herhangi bir etkisi aktarlmaz. Hem mimari hem de statik moda
herhangi bir katta tanmlanabilir.
Havuz izimi
Havuz
Programda, rota objesi ile havuzun evresini belirleyen snr belirtilir rota objesi, Havuz komutuyla
havuz objesine dntrlr.
Havuzun d konturunu belirleyecek ekilde kapal bir alan oluturun. Rota objesini kullanrken
dz bir hat seilebilecei gibi, erisel veya dairesel bir hatta kullanlabilir.
Havuz, taban demesi, havuz duvarlar ve duvarlara oturan konsol deme elemanlarndan
olumaktadr. Bunlarn zellikleri, Havuz toolbarnda var olan ilgili komut altrlarak deitirilebilir.
362
Havuz oluturun.
Toolbardan Havuz ikonunu tkladktan sonra alan havuz toolbarndan Havuz Yzeyi Eimini
Dzenle ikonunu tklayn.
ki noktay dorultu belirleyecek ekilde havuz demesi zerinde srayla iki kez tklayn.
Derinlik fark: Bu diyalog almadan nce, imle ile belirtilen yn baz alarak havuz yzeyinin solu ile
sa arasndaki ykseklik farkn verin. Ykseklie gre yzey as otomatik deiecektir.
Yzey as: Yzey asn verirseniz ykseklik otomatik deiecektir. Eimin yn olarak, bu diyalog
almadan nce, imle ile belirtilen yn baz alnacaktr.
Planda eim as: Bu diyalog almadan nce imle ile belirtilen ekseni baz alnarak oluturulacak
eimi, a girerek belirleyin.
Havuz oluturun.
Toolbardan Havuz ikonunu tkladktan sonra alan havuz toolbarndan Havuz Yzeyi
zelliklerini Ayarla ikonunu tklayn.
363
zelikler Sekmesi:
Havuz demesi kalnl: Havuz taban demesinin kalnln verin.
Derinlik: Havuzun deme zerinden su yzeyine llen ykseklii verin.
Derinlik fark: Yzey asn belirleyen parametredir. Bu diyalog almadan nce, imle ile belirtilen
yn baz alarak havuz yzeyinin solu ile sa arasndaki ykseklik farkn verin. Ykseklie gre yzey
as otomatik deiecektir.
Planda eim as: Bu diyalog almadan nce imle ile belirtilen eksen baz alnarak oluturulacak eimi,
a girerek belirleyin.
Su seviyesi: Havuzun ierisinde dolacak suyun seviyesini belirtin.
Deme materyali : Havuz tabannn kat modelde gsterilecek grntsn listeden sein.
Gerek doku uzunluu: Doku uzunluu girilir. rnein; 1 girilirse seilen materyal dokusu genilii 1
birim olarak alnr ve seilen obje zerine kaplanr. Dokunun kare eklinde olduu dnlrse obje
yzeyleri 1x1 ebadnda dokular yanyana dizilerek kaplanr.
Su grnr: Kat modelde suyun grnmesini istiyorsanz iaretleyin. Aksi durumda iaretlemeyin.
Statik Sekmesi:
364
Havuz oluturun.
Toolbardan Havuz ikonunu tkladktan sonra alan havuz toolbarndan Havuz Duvar
zelliklerini Ayarla ikonunu tklayn.
Farenin imlecini havuzun zerine, herhangi bir duvara getirin ve havuz duvarn tklayn.
365
366
Havuz oluturun.
Toolbardan Havuz ikonunu tkladktan sonra alan havuz toolbarndan Havuz Konsol
zelliklerini Ayarla ikonunu tklayn.
Farenin imlecini havuzun zerine, herhangi bir duvara getirin ve havuz duvarn tklayn.
Havuz tanmlayn.
367
M11, M22
1 ve 2 eksenlerinde oluan eilme momentleri
M12
Dzlemsel burulma momenti
V13, V23
Elemann yzeyine dik kesme kuvvetleri
F11, F22
lgili ynde, eleman dzlemi iindeki ekme kuvvetleri
368
Perspektifte sa alt kede ykleme ikonu tklanarak listeden herhangi bir ykleme durumu
seebilirsiniz. AS1 ve AS2 iaretliyken Mevcut donat alan satr tklanarak donat ap ve aralk
tanmlanabilecek satr aktif hale getirilir. Bu satra donat ve aralk deeri girilerek, grafikte e zamanl
renk deiimi gzlenir. Girilen donat miktarna yeterli alanlar krmz renge dntrlr. Bu ilem
hem st donat alanlar seenei tklanarak st blge iinde yaplr, hem seenek kaldrlarak alt
blge iin yaplr. Bu ekilde programda havuz iin gerekli donat hem ekme hem de basn blgeleri
iin belirlemi olunur. Bu aamadan sonra kullanc programn izim olanaklarn ile havuz donat
izimini yapmaldr.
stinat Duvar
stinat duvar izim yardmclar
stinat duvar toolbar
stinat Duvar toolbar, toolbardan stinat Duvar ikonu tklannca ekrana gelir. zerinde istinat duvar
izimi salayacak komutla birlikte, izilmesine yardmc olacak komutlar da bulunmaktadr.
stinat Duvar toolbarn ve sonra alan toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn. stinat Duvar Ayarlar
diyalogu ekrana gelecektir.
Bu diyalogdan istinat duvarn grnmn, geometik ve statik parametreleri ile ilgili ayarlarn
369
Fare imlecini zerinde deiiklik yapmak istediiniz havuzun zerine srkleyin ve farenin sol
tuunu tklayarak taramay sein.
Farenin sa tuunu tklayn ve alan menden zellikler satrn sol tu ile tklayn.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapattnzda, seilen istinat duvarnn zelliklerinin deitii
grlecektir.
370
Ao=0.40
Ao=0.30
Ao=0.20
Ao=0.10
Tanml Ao: Deprem ynetmeliinde deprem blgelerine gre belirtilen etkin yer ivmesi katsays
yerine kendi belirlediiniz deeri kullanmak iin bu satr iaretleyin ve kendi Ao deerini olarak uygun
deeri verin.
Boyutlar Sekmesi:
Boyutlar: Diyalogta yanda gsterilen izime gre boyutlar programa verilir.
Taban dii: Taban dii olacaksa seenek iaretlenir ve taban dii boyutlar girilir.
Zemin parametreleri: Aktif ve pasif taraftaki topran yksekliklerini ayarlayn. Ayrca aktif tarafta
bulunan topran istinat duvar ile yapt ay da tanmlayabilirsiniz. Aktif ve pasif taraftaki topran
yksekliklerini ayarlayn. Ayrca aktif tarafta bulunan topran istinat duvar ile yapt ay da
tanmlayabilirsiniz. Yaptnz deiikleri yandaki izimde annda izleyebilirsiniz.
371
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzemeye ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
372
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Bamsz
Alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Hacmi
Bamsz
Say
Bulunduu mod
stinat duvar yapdan bamszdr ve yapya herhangi bir etkisi aktarlmaz. Hem mimari hemde statik
moda herhangi bir katta tanmlanabilir.
Toolbardan stinat Duvar ikonunu tklayn. Alan toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn.
stinat duvar ile ilgili seenekleri dzenleyin ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
373
374
Ayrca diyalogta, her bir istinat duvarnn analiz sonular, donatlar ve tahkikleri listelenir.
Donat deitirmek iin ilgili satrda ilgili donatnn zerinde ift tklanr.
375
izim zelikleri diyalogu alacaktr. Bu diyalogta farkl bir durum varsa izimle ilgili ilgili
parametreleri deiirin. Tamam butonunu tkladnzda istinat duvar izimi oluturulacaktr.
376
Rapor program alacak ve sistemde analizini yaptnz istinat duvarlarna ait bilgiler baslacaktr.
Page Up, Page Down tular ile raporun sayfalar arasnda doabilir, Yazdr komutu ile raporu
yazcya gnderebilirsiniz.
Kuyu Temel
Kuyu temel izim yardmclar
Kuyu temel toolbar
iz/Objeler/Kuyu Temel satr veya toolbardan Kuyu Temel ikonu tklandnda Kuyu Temel toolbar
ekrana gelir. stinat temel toolbarnda kuyu temel tanm iin gerekli komut bulunur.
Toolbardan Kuyu Temel ikonunu tkladktan sonra alan Kuyu Temel toolbarndan Ayarlar
ikonunu tklayn.
Yaptnz ayarlar bundan sonra izeceiniz kuyu temeller iin geerli olacaktr.
nce ayarlarn deitirmek istediiniz kuyu temelleri fare ile zerlerine tklayarak sein.
Alan kuyu temel ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve tamam butonunu tklayp
377
Kuyu Temel Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar, Boyutlar ve Yap Bileenleri olmak zere sekme
bulunur. Bu sekmeler zerinde yer alan parametreler aada aklanmtr.
378
379
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzemeye ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
380
Yeni tanml: Bu satr, daha nce malzeme tanmnda belirlenen miktarn yerine ayn diyalogda
bulunan Deer 1 satrnda girilen miktarn kullanlmas iin iaretlenir.
arpan: Bu satr, daha nce malzeme tanmnda belirlenen miktar ile ayn diyalogda bulunan Deer
1 satrnda girilen deerin arpmn sonucunda bulunan deerin miktar olarak kullanlmas iin
iaretlenir.
Kesirli : Bu satr, daha nce malzeme tanmnda belirlenen miktarn ayn diyalogda bulunan Deer 1
ve Deer 2 satrlarnda girilen deerlerin oluturduu kesir deeri kadar kullanlmas iin iaretlenir.
Deer 1 pay Deer 2 paydadr.
Oranla: Malzemenin hangi lee alana, evreye, uzunlua vs- , blgeye -yan alan, st, kenar vsoranlanaca belirlenir. Oranla liste kutusunun ierii ilem yaplan objeye ve malzemenin lsne
gre otomatik belirlenir. rnein kolon iin ilem yaplyorsa farkl bir liste, ktphane iin ilem
yaplyorsa farkl bir liste, hacim ise farkl bir liste, alan ise farkl bir liste oluacaktr.
Oranla listesinde kuyu temel objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr:
Kuyu Temel
l
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
Alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Hacmi
Bamsz
Say
381
Bulunduu mod
Kuyu temel yapdan bamszdr ve yapya herhangi bir etkisi aktarlmaz. Hem mimari hemde statik
moda herhangi bir katta tanmlanabilir.
382
Toolbardan kuyu temel ikonunu tklayn. Alan toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn. Kuyu temel
ile ilgili seenekleri dzenleyin ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Fareyi uygun koordinata getirerek kuyu temelin 1. noktasn verin. 1. noktay tklamadan nce
boluk (space-bar) tuuna basarak kuyu temelin kakln ayarlayn.
Fareyi srekleyip, gerekirse koordinat kutusundan koordinat veya uzunluk bilgilerini vererek
2.noktas tklayn.
Kuyu temel izimi srecekse, ayn ekilde 3. noktay verin ve konstrksyon tamamlannca ESC
tuuna basarak komutu bitirin.
383
Ayrca diyalogta, her bir kuyu temelin analiz sonular, donatlar ve tahkikleri listelenir.
Donat deitirmek iin ilgili satrda ilgili donatnn zerinde ift tklanr.
384
izim zelikleri diyalogu alacaktr. Bu diyalogta farkl bir durum varsa izimle ilgili ilgili
Rapor program alacak ve sistemde analizini yaptnz kuyu temellere ait bilgiler baslacaktr.
Page Up, Page Down tular ile raporun sayfalar arasnda doabilir, Yazdr komutu ile raporu
yazcya gnderebilirsiniz.
Arazi
Arazi izim yardmclar
Arazi toolbar
Arazi toolbar, mimari plan modundayken Arazi ikonu tklannca alr. Arazi toolbar zerinde bulunan
yardmc ikonlar, arazi tanm iin kolaylk salar.
385
Arazi ayarlar
Arazi ile ilgili parametreler arazi ayarlar diyalogunda verilir.
Mimari plan modunda Ayarlar/Obje Ayarlar/Arazi Ayarlar satrn veya toolbardan Arazi ikonunu
tkladktan sonra alan yardmc toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn. Arazi Ayarlar diyalogu ekrana
gelecektir.
Bu diyalogta grsel veya saysal eitli ayarlar yapn ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu
kapatn.
Yaptnz ayarlar izeceiniz Arazi iin geerli olacaktr. Mevcut (izilmi) arazinin ayarlarn
deitirmek iin:
Fare imlecini zerinde deiiklik yapmak istediiniz arazi zerine srkleyin ve farenin sol tuunu
tklayarak araziyi sein.
Farenin sa tuunu tklayn ve alan menden zellikler satrn sol tu ile tklayn.
Arazi Ayarlar diyalogundaki yer alan parametre ve deikenlerin aklamalar aada verilmitir.
386
387
Bulunduu mod
Arazi objesi Mimari Plan modunda yer alr. Kalp Plan modunda iken araziler planda gzkmez.. Arazi
objesinin izim ve ayar komutlar kalp plan modunda iken inaktif durumda olduklarndan, arazi
izmek iin Shift + Tab tuuna baslarak Mimari Plan moduna geilmelidir.
Arazi izimi
Arazi
Arazi tanmlamak iin nce mimari moda geilir, mimari modunda arazi ikonu aktif hale gelir.
Arazi izmek iin;
Kalp plan modundaysanz toolbardan Mimari Plan / Kalp Plan ikonunu tklayn.
Toolbardan arazi ikonunu tklayn. Ekranda arazi toolbarnn yannda Rota Blmleri isimli bir
toolbar daha grnecektir.
Rota Blmleri toolbarnda dz, dairesel ve ok kenarl erisel kontur izmek iin kulanlan ikonlar
bulunur. Arazi tanmlarken ihtiyaca gre bu ikonlar kullanlr.
Arazinin kelerini izim ekrannda srasyla tklayn. Tklama ilemi annda toolbarda bulunan Kot
kutucuuna tkladnz noktann kotunu yazn.
Kot Noktas
Arazi zerinde tklanan noktada bir kot noktas oluturur ve o noktann kot deerini de kot ls
olarak ayrca gsterir. Gerekli olduu durumlarda kot noktasnn zeliklerine girilerek o noktann hem
koordinatlar hem de kot deeri deitirilebilir.
388
Kalp plan modundaysanz toolbardan Mimari Plan / Kalp Plan ikonunu tklayn.
Alan Arazi toolbarndan Kot Noktas ikonunu tklayn. Kot kutucuuna noktann kotunu yazn.
Bu diyalogta, nokta numaras, koordinatlar, kot, izgi tipi vb kot noktasnn zellikleri
bulunmaktadr.
Kot izgisi
Arazi zerinde izilen bir hat boyunca kot noktalar oluturur ve ilgili kot deerlerini de kot lleri
olarak ayrca gsterir. Gerekli olduu durumlarda kot izgisinin zeliklerine girilerek hattn hem
koordinatlar hem de kot deerleri deitirilebilir.
Kalp plan modundaysanz toolbardan Mimari Plan / Kalp Plan ikonunu tklayn.
Kot izgisi tklandnda alan Rota Blmleri toolbarnda dz, dairesel ve ok kenarl erisel hat
izmek iin kullanlan ikonlar bulunur. Duruma gre uygun ikonu tklayn.
Arazi zerinde bir noktalar tklayn. Noktalarn verirken Kot kutucuuna noktalarn kotlarn
yazn.
389
Bu diyalogta, nokta numaras, koordinatlar, kot, izgi tipi vb kot noktasnn zellikleri
bulunmaktadr.
Plato
Plato arazi zerinde belirli kotlarda dzlkler tanmlar.
Kalp plan modundaysanz toolbardan Mimari Plan / Kalp Plan ikonunu tklayn.
Toolbardan Arazi ikonunu tklayn. Alan arazi toolbarnda Plato ikonunu tklayn.
Ayrca ekranda arazi toolbarnn yannda Rota Blmleri isimli bir toolbar daha grnecektir.
Rota Blmleri toolbarnda dz, dairesel ve ok kenarl erisel kontur izmek iin kulanlan ikonlar
bulunur. Plato tanmlarken ihtiyaca gre bu ikonlar kullanlr.
Platonun kelerini izim ekrannda srasyla tklayn. Tklama ilemi annda toolbarda bulunan Kot
kutucuuna tkladnz noktann kotunu yazn.
Boluk (Arazi)
Tanml bir arazi veya arazi paras zerinde boluk aar.
Kalp plan modundaysanz toolbardan Mimari Plan / Kalp Plan ikonunu tklayn.
Boluk tklandnda alan Rota Blmleri toolbarnda dz, dairesel ve ok kenarl erisel hat
izmek iin kullanlan ikonlar bulunur. Duruma gre uygun ikonu tklayn.
Arazi zerinde bir noktalar tklayn. Noktalarn verirken Kot kutucuuna noktalarn kotlarn
yazn.
Boluk oluacaktr.
390
Boluu sein.
Alt blge
Alt Blge arazi zerinde arazi ekline uyan belirli yzeylerdir. Yol vb. elemanlar alt blge komutunu
kullanarak tanmlayabilirsiniz.
Kalp plan modundaysanz toolbardan Mimari Plan / Kalp Plan ikonunu tklayn.
Toolbardan Arazi ikonunu tklayn. Alan arazi toolbarnda Alt Blge ikonunu tklayn.
Ayrca ekranda arazi toolbarnn yannda Rota Blmleri isimli bir toolbar daha grnecektir.
Rota Blmleri toolbarnda dz, dairesel ve ok kenarl erisel kontur izmek iin kulanlan ikonlar
bulunur. Alt blge tanmlarken ihtiyaca gre bu ikonlar kullanlr.
Ayn zamanda materyal ksmnda arazi iin uygun bulacanz bir materyal atayn.
391
tek seferde
Kot deiiklii : Bu blmde araziyi oluturan noktalarnn listesi tablo olarak verilmitir. Tabloda
srasyla dm noktas numaralar, koordinatlar ve dm noktasnn etiketlendirme ayarlarnn
yaplaca bir seenek bulunur.
Nokta No : Arazinin ilgili dm noktasna verilen numaradr. Satr tklandnda, tklanan satra ait dm
noktas, yanda 3 boyutlu izleme ekrannda ayrca gsterilmektedir.
x : lgili satra ait dm noktasnn global koordinat takma gre verilen apsis bilgisidir.
y : lgili satra ait dm noktasnn global koordinat takma gre verilen ordinat bilgisidir.
z: lgili satra ait dm noktasnn global koordinat takma gre kotudur. Kot deerini girerek ilgili dm
noktasnn kotunu deitirebilirsiniz.
l : Arazi dm noktalarn gsteren etiket lsnn planda var olup olamayacan belirleyen
stundur. Tklandnda l ayarlar alr ve lye ait grsel seenekler dzenlenir.
Arazi detaylandrlmas: Arazinin detay dzeyini belirleyen gstergedir. Soldan sa doru ekilen ibre
ile daha detayl bir arazi izimi olutursunuz. breyi, dilgisayarnzn donanm gcne gre en optimum
performans verecek bir dzeye getirebilirsiniz.
Poligon kenarlarn kot izgileri olarak kullan : Ykseltisi farkl dm noktalar arasnda kalan arazi
izgilerinin eimlerini dorusallatrr.
392
Alan diyalogta her bir para iin ayrca gsterilen Hafriyat Adm satrna deer verin.
Ayn deerde olan paralar ayn kalemnde farkl deerde olan paralar ayr bir kalemde hafriyat
hesabna dahil edileceklerdir. rnein arazi iin kendi iinde bir adm deeri ( rnein 1), tm
platolar kendi iinde bir adm (rnein 2) deeri, boluklar kendi iinde bir adm deeri(rnein
3), alt blgeler kendi iinde bir adm deeri(rnein 4) verebilir, hafriyat hesabnda bu ksmlar
ayr satrlar olarak izleme olanan kullanabilirisiniz.Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Hafriyat hesab
Arazi tanmlandktan sonra hafriyat hesab arazi objenin hafriyat sekmesinde yaplr.
ncelikle hafriyat hesab iin razi ve arazi paralarna numara verilir. Numaras ayn olan arazi ve arazi
paralarnn harfiyatlar tek seferde toplam deer olarak, ayr ayr numalandrlan arazi veya arazi
paralarnn harfiyatlar ise ayr bir kalemler olarak hesaplanr ve gsterillir.
Alan diyalogta her bir para iin ayrca gsterilen Hafriyat Adm satrna deer verin.
Ayn deerde olan paralar ayn kalemnde farkl deerde olan paralar ayr bir kalemde hafriyat
hesabna dahil edileceklerdir. rnein arazi iin kendi iinde bir adm deeri ( rnein 1), tm
platolar kendi iinde bir adm (rnein 2) deeri, boluklar kendi iinde bir adm deeri(rnein
3), alt blgeler kendi iinde bir adm deeri(rnein 4) verebilir, hafriyat hesabnda bu ksmlar
393
Harfiyat hesab sonucunda zemin hacmi sil hafriyat sonucunda araziden karlan toprak
miktarn, zemin hacmi ekle ise dolgu miktarn gsterir.
394
Tarama
Tarama izim yardmclar
Tarama toolbar
Tarama toolbar, toolbardan Tarama ikonu tklannca ekrana gelir. zerinde tarama seeneklerine ve
tarama ayarlarna tek tklamada ulamay salayan ikonlar mevcuttur.
Tarama ayarlar
Taramalarla ilgili parametreler Tarama Ayarlar diyalounda yer alr. Tarama parametrelerine
mdahale etmek iin:
395
Fare imlecini zerinde deiiklik yapmak istediiniz tarama zerine srkleyin ve farenin sol
tuunu tklayarak taramay sein.
Farenin sa tuunu tklayn ve alan menden zellikler satrn sol tu ile tklayn.
Alan tarama ayarlar diyalounda setiiniz tarama tipi ile ilgili yapmak istediiniz deiiklikleri
yapn.
Tarama Ayarlar diyaloundaki parametreler drt blm altnda toplanmtr. Bunlar, Genel,
Parametrik Tarama, Tanml Tarama ve Bitmap tarama blmleridir. Her blm altndaki
parametreler ilgili tarama tipine, Genel blmndeki parametreler tm tarama tiplerine etki eder.
Parametrik Tarama
Renk: Tarama rengini belirler. Renk kutucuu zerine farenin sol tuu ile tklanp basl tutularak fare
alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Kutucuk seilen
renge dnr ve taramalar bu renkle izilirler. Klavyeden shift tuuna baslarak renk kutusu zerine
farenin sol tuu ile tklanrsa bir diyalog alr. Buradan ilgili renk iin kalem kalnl girilebilir. Bu
kalnlklar iziciden izim alnrken kullanlr.
Tarama as: Taramann as girilir (derece). Taramalar girilen eimde izilirler.
Ofset mesafesi: Ofset mesafesi taramay tarifli snrlar dna tarmak ya da tanml snrlardan ieriye
ekmek iin kullanlr. rnein; mahal zerine tariflenen taramalar duvar sva izgilerini ap duvar
izgisine kadar izilirler. Ancak bu kutuya sva kalnl negatif olarak girilirse (rn. Sva kalnl 2.5 cm
ise 0.025), tarama izgileri sva izgisinde sona erecektir.
Yatay a: Parametrik taramada iki grup izgi vardr. Birinci grup izgiler her zaman yatay (0 derece)
izilir. kinci grup izgiler buraya girilen a deerine gre izilirler. A 90 derece olduu zaman, yatay
ve dey izgiler birbirleri ile dik kesitirilerek parametrik tarama oluturulur. A deitirilince tarama
da bu aya gre oluturulur.
Yatay Tarama Aral: Yatay tarama izgileri arasndaki mesafe. Bu izgiler her zaman yatay olarak
izilir. Alar tarama as deitirilirse deiir.
Dikey Tarama Aral: Dikey tarama izgileri arasndaki mesafe (metre). Bu izgilerin yatay tarama
izgileri ile arasndaki a bu blmdeki a parametresi ile belirlenir.
Kullanc Tanml Tarama
Bu blmde tanml tarama ktphanesinde mevcut taramalarn bir listesi vardr. Listeden istenen
tarama farenin sol tuu ile tklanarak seilir. Sa tarafta seilen tarama grntlenir. Tanml tarama
ktphanesine yeni tarama tipleri eklenebilir. Bu ilem Programa Tanml Tarama Eklemek bal
altnda anlatlmtr.
Renk: Tarama rengini belirler. Renk kutucuu zerine farenin sol tuu ile tklanp basl tutularak fare
alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Kutucuk seilen
renge dnr ve taramalar bu renkle izilirler. Klavyeden shift tuuna baslarak renk kutusu zerine
farenin sol tuu ile tklanrsa bir diyalog alr. Buradan ilgili renk iin kalem kalnl girilebilir. Bu
kalnlklar iziciden izim alnrken kullanlr.
396
Bulunduu mod
Tarama her iki modda da izilebilir. Mimari plan modunda izilen taramalar mimari plan modunda,
kalp plan modunda izilen taramalar da kalp plan modunda grntlenirler.
Tarama izimi
Parametrik tarama
Belli aralklarla izilen izgilerin kesitirilmesi ile oluturulan tarama tipidir. Tarama Ayarlar
diyalogunda, bu iki izginin arasndaki mesafe, kendi aralarndaki a ve taramann global as
ayarlanabilir.
Tarama ekilde yaplr:
Mahal zerine;
Mahal oluturun.
397
Serbest Tarama;
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak kapal bir poligon oluturun.
Tanml tarama
Kullanc tanml tarama, eitli tarama ekillerinin kullanc tarafndan tanmlanmasna olanak veren
taramadr. Programda kullanma hazr bir ok tanml tarama mevcuttur. Bu tarama tipleri tarama
ayarlar diyalogundan seilip kullanlabilir. Kullanc bu tarama ktphanesine yeni tarama tipleri de
ekleyebilir.
Tarama ekilde yaplr:
Mahal zerine;
Mahal oluturun.
Serbest Tarama;
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak kapal bir poligon oluturun.
398
Bitmap tarama
Bitmap taramay ekilde kullanabilirsiniz:
Mahal zerine;
Mahal oluturun.
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak kapal bir poligon oluturun.
Serbest bitmap taramay grn ya da planlar zerinde boyama malzemesi olarak kullanabilirsiniz.
Tarama ve arka plan renkleri ile eitli kombinasyonlar oluturup, birok renk tonu elde edebilirsiniz.
Bu ekilde olduka renkli avam projeleri elde edebilirsiniz.
Tarama Boluu
Tarama boluu komutu oluturulmu taramalar zerinde boluk amak iin kullanlr. Tarama
zerinde boluk amak iin:
Tarama oluturun.
Fare imlecini boluk amak istediiniz tarama zerine getirin. Farenin sol tuu ile tarama zerine
tklamak suretiyle boluk poligonunu oluturun. Poligonu rahata izebilmek iin nceden akslarla
poligon snrlarn belirleyebilir, aks kesiimlerinde oluacak dm noktalar vastas ile boluk
poligonunu kolayca izebilirsiniz. lemi tamamladktan sonra akslar silebilirsiniz.
399
Alan diyalogda Aktif Tarama kutusunun zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Tarama seenekleri diyalogu ekrana gelecektir. Bu diyalogdan tarama tipi, tarama rengi ve zemin
rengi seebilirsiniz. lgili objelerin taramasz olmasn istiyorsanz bo tarama tipini sein.
Fare imlecini taranmasn istediiniz mahal zerine srkleyin ve farenin sol tuunu tklayn.
Tefriin taranmamas iin gerekli koul ise, tefriin direk mahal zerine tariflenmesi gereidir. Tefri
eleman nce ilgili mahal dna yerletirilir, daha sonra mahal zerine tanrsa, yaplacak tarama bu
tefri zerini de kaplar.
400
Mahal yerletirin.
Fare imlecini taranmasn istediiniz mahal zerine srkleyin ve farenin sol tuunu tklayn.
Mahali tklayn.
Serbest tarama
Tarama serbest olarak hem 3B hem de 2B pencerelerde eitli amalar iin kullanlabilir. Serbest
tarama izmek iin:
Taramak istediiniz alann ke noktalarn farenin sol tuu ile tklayarak kapal bir poligon
oluturun.
Serbest tarama kullanlarak kesitlerde dolgu malzemelerini gstermek, avam projelerinde cepheler ve
planlar zerinde boyamalar yapmak mmkndr. Ayn byklkte alanlarn tekrar taranmas
gerekiyorsa, her seferinde ayn poligonu tekrar oluturmak gerekmez. Klonla komutu kullanlarak
taramalar oaltlabilir:
Fare imlecini oaltmak istediiniz tarama zerine getirin ve farenin sol tuunu tklayn. Tarama
seilecektir.
Fareyi srklediinizde, taramann sanal grnts fare imleci ile birlikte hareket edecektir.
stediiniz noktaya geldiinizde sol tuu tklayn.
Fareyi hareket ettirip sol tuu tklayarak istediiniz sayda kopya yaratabilirsiniz. lemi bitirmek
istediinizde klavyeden Esc tuuna basn.
Sol tu ile referans nokta belirleyin (taramann uygun bir ke noktas olabilir). Tarama hafzaya
kopyaland.
Fareyi izim alannda uygun noktaya srkleyin ve sol tuu tklayn. Kopyaladnz taramann
ayns ilgili noktaya izilecektir.
Farenin sa tuunu tklayn. Alan menden Son Komutu Tekrarla satrn tklayarak oaltma
ilemine devam edebilirsiniz.
401
Otomatik Tarama
Tarama objesini mahal, deme, duvar st deme zerine ve ayrca izgilerle oluturulmu (dm
noktalar birletirilmi) kapal alana yerletirmek iin tklanr.
Tarama oluturulacaktr.
Drtgen izgi komutu ile drtgen eklinde bir kapal alan oluturun.
Tekrar drtgen izgi komutu ile, ilk izdiiniz drtgen izgi ierisinde kalacak ekilde, 2. bir kapal
alan oluturun. (Ksacas i ie gemi iki drtgen izgi oluturun).
Tarama toolbarnda Tarama Boluu Bul ikonunu basl deilse, tklayarak basl hale getirin.
Oluturduunuz i ie iki alandan d ile i alan arasnda kalan blgede herhangi bir nokta tklayn.
402
Tarama oluturun.
Bu aamada taramann sol alt kesinde + ekil belirecektir. Bu ekil mevcut taramann
referans noktasn gsteren ekildir.
Tkladnz noktaya gre taramann referans noktas deiecek, tarama dengelemesi de otomatik
yenilenecektir.
Kesit taramalar
Kesitlerde, kesilen duvarlar, beton ksmlar ve atlar kullancnn seimine bal olarak otomatik olarak
taranrlar. Bu seim kesit ayarlar diyalogundan ilgili tarama seeneklerini iaretleyip, tarama tipi
seilerek yaplr. Kesit ayarlar diyalogu plan zerinde kesit hatt belirlenirken ekrana gelir. Bu
diyalogdaki Kesit sekmesinde kullanc, Duvarlar tara, Beton ksmlar tara ve atlar tara
seeneklerinden istediklerini iaretler. Kesit, yaplan seimlere gre oluturulur.
Kesitlerdeki dolgu malzemesi gsterimleri serbest tarama ile yaplabilir. iz/Tarama satr altndan
istenen tarama komut satr tklanr. Taranmas istenen alann ke noktalar farenin sol tuu ile
tklanarak kapal poligon oluturulur. Oluturulan kapal poligonun ii taranr.
Yaplan taramalar klonla ya da kopyala/yaptr komutlar kullanlarak oaltlabilir. Detayl bilgi iin
bkz. Serbest Tarama.
Taramay Kaydet diyalogu alacaktr. Bu diyalogta Hatch klasrne Dosya ad satrna bir dosya
ad vererek taramay diske kayt edin.
Taramann tipik eklini belirleyen izimi izgilerle oluturacaz. Oluturacamz eklin genilii
ve ykseklii ayn olmas tercih edilebilir. Kare eklinde izilmeyen tipik eklin kullanlmas
sonucunda, taramada boluklar oluacaktr. Taramada boluklar olumas istenmiyorsa, tarama
tipinin boyutlarn ayn yaplmas tercih edilmelidir. Tipik tarama eklimiz rnein 50x50 cm
boyutunda drtgen + (art) ve evresinde ember olan bir ekil olsun.
403
404
Klavyeden x tuuna basn, 50 cm deerine karlk gelen deeri yazn (metre ile alyorsanz 0.50
vs) enter tuuna basn.
izim alann tklayn. izginin ikinci noktas oluacaktr. ESC tuu ile moddan kn.
Klavyeden x tuuna basn, 25 cm deerine karlk gelen deeri yazn enter tuuna basn.
Klavyeden y tuuna basn, -25 cm deerine karlk gelen deeri yazn enter tuuna basn.
Klavyeden x tuuna basn, 25 cm deerine karlk gelen deeri yazn, enter tuuna basn.
Klavyeden y tuuna basn, 25 cm deerine karlk gelen deeri yazn, enter tuuna basn.
izim alann tklayn. izginin ikinci noktas oluacaktr. ESC tuu ile moddan kn.
Klavyeden x tuuna basn, 25 cm deerine karlk gelen deeri yazn enter tuuna basn.
Klavyeden L tuuna basn, 25 cm deerine karlk gelen deeri yazn, enter tuuna basn.
izim alann tklayn. Bu ekilde + ve evresinde ember olan ekil olumu olacaktr.
Taramay Kaydet diyalogu alacaktr. Bu diyalogda Hatch klasrne Dosya ad satrna bir dosya
ad vererek taramay diske kayt edin.
Aada ekilde grld gibi taramann tekrarlayan ksm, birim kare iine izilir ve izgilerin
koordinat noktalar belirlenir.
Bundan sonraki aama taramann makro olarak yazlmasdr. Bu ilem iin herhangi bir kelime ilemci
programn kullanabilirsiniz. Windows paketlerindeki Not Defteri (Notepad) program bu i iin
uygundur. Balat mens, Programlar\Donatlar altndan Not Defteri programn altrn.
Kolaylk olmas amac ile Programklasr\Hatch klasr altndan mevcut bir *.sty dosyasn ap,
zerinde gerekli deiiklikleri yaparak taramay eklemek daha uygun olacaktr.
Her tarama dosyasnn banda deimeyen balk satr yer alr.
405
406
407
Bunun anlam, eer tarama birim kare zerinde tariflenirse, aralarda boluk olmaz. Aralara boluk
braklmas isteniyorsa, tarama birimden daha kk bir kare zerinde tariflenmelidir.
llendirme
llendirme izim yardmclar
llendirme toolbar
llendirme ikonu tklandnda llendirme Toolbar da ekrana gelir. Toolbar zerinde sk kullanlan
llendirme komutlarna tek tklamada ulam salayan ikonlar bulunur.
llendirme toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
D llendirme ikonu. Tklandnda d llendirme komutu alr. D ller akll llerdir.
llendirilen duvarlar zerinde yaplacak herhangi bir deiiklik annda llere yansr.
llendirme ikonu. Tklandnda i llendirme komutu alr. ller de akll llerdir.
Yaplan deiikliklerde annda gncellenirler.
Serbest llendirme ikonu. Tklandnda serbest llendirme komutu alr.
Kesiim llendirme ikonu. Tklandnda kesiim llendirme komutu alr
Etiket ikonu. Etiket komutunu altrr. llendirme etiketi izilir.
Kot llendirme ikonu. Kot lleri akll llerdir. Mahal ve duvarlar zerine yerletirilen kotlar,
duvar, mahal kot ve yksekliklerinin deitirilmesi durumunda otomatik olarak gncellenirler.
Kesit Kot ikonu. Kesit Kot komutu, kesit ve grn pencerelerinde kot llendirme yapmak iin
kullanlr. Sadece 2B izim pencerelerinde aktiftir. llendirme konumu deitirildiinde otomatik
olarak gncellenir.
408
llendirme Ayarlar
llendirme Ayarlar diyalogundaki parametreler, d ve serbest llendirme ile ilgili parametrelerdir.
llendirme Ayarlar diyaloguna girip llendirme parametrelerini deitirmek iin:
llendirme Ayarlar:
409
410
Kot ayarlar
3B plan pencerelerine yerletirilen plan kot llerinin parametreleri, Kot llendirme Ayarlar
diyalogunda yer alr. Kot llendirme parametrelerine mdahale etmek iin:
Kot Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Burada gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayn.
Bu ekilde yapacanz ayarlar, izilecek kot lleri iin geerli olacaktr. Mevcut bir kotun ayarlarn
deitirmek iin:
Deiiklik yapmak istediiniz kotun zerine farenin sol tuu ile tklayn.
411
Gerekli deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn. Deiiklikler semi
olduunuz kota yansyacaktr.
Kot deeri, kot ayarlar diyalogundan deitirilemez. nk kot lleri akll llerdir ve zerinde
yer aldklar duvar, kiri, kolon, mahal ya da deme kotunu gsterirler. Duvar, deme ya da kat
ykseklik ve kotlarnda yaplacak herhangi bir deiiklik annda kot llerine yansr. Kot llendirme
obje zerinde tanmlanmazsa, kot deeri olarak kat kotunun deerini gsterir.
Kot deerinin deitirilmesi isteniyorsa, ilgili kot obje parala ile paralanp, Yaz Deitir komutu ile
deer deitirilebilir.
Deerini deitirmek istediiniz kot ls zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Paralam olduunuz kot l bloundaki l yazsn farenin sol tuu ile tklayn.
Obje parala ile paralanan kot ls artk otomatik olarak kendini yenileme zelliini yitirir.
Deme, duvar, kolon, kiri ve kat ykseklik ve kotlarnda yaplacak deiikliklerden etkilenmez.
412
413
Ayarlar/llendirme/Kesit Kot Ayarlar satrn tklayn. Kesit Kot Ayarlar diyalogu ekrana
gelecektir.
Yaplan ayarlar izilecek kesit kot lleri iin geerli olacaktr. Mevcut bir kotun ayarlarn
deitirmek iin:
Deiiklik yapmak istediiniz kesit kot lsnn zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Alan Kesit Kot Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak
diyalogu kapatn. Deiiklikler semi olduunuz kesit kot lsne yansyacaktr.
Kot deeri, kesit kot ayarlar diyalogundan deitirilemez. nk kesit kot lleri akll llerdir ve
bulunduklar kotu gsterirler. l blou tandnda, kot ls de otomatik olarak bulunduu kota
gre deiir.
Kot deerinin deitirilmesi isteniyorsa, ilgili kot obje parala ile paralanp, Yaz Deitir komutu ile
deer deitirilebilir:
Deerini deitirmek istediiniz kot ls zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Paralam olduunuz kot l bloundaki l yazsn farenin sol tuu ile tklayn.
Obje parala ile paralanan kesit kot ls artk otomatik olarak kendini yenileme zelliini yitirir.
l blou tansa bile, kot deeri deimez.
Kesit Kot Ayarlar diyalogundaki parametreler aada aklanmtr:
414
Boyut Ayarlar: Kot etiketi ile ilgili parametreler ekil zerinde gsterilmitir. Deerler deitirilmek
sureti ile etiket boyutu ayarlanabilir.
Renk Ayarlar: Kesit Kot lsnn yaz ve etiket renkleri seilir. Renk kutucuklarnn zerine farenin
sol tuu tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine
gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili
rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
Yaz Kaklklar: Yaz dx ve Yaz dx ve Yaz dy kutularna girilen deerler girilerek yaznn etikete gre
yeri ayarlanr.
Yaz Ykseklii: Kot yazsnn ykseklii ayarlanr.
Hane Says: llendirme yaplrken virglden sonra ka haneye kadar yazlaca bu kutucua girilir.
l deeri girilen hane saysna gre yuvarlanarak yazlr.
Yaz tipi butonuna tklandnda yaz tipleri diyalogu alr. Buradan kot yazsnn yaz tipi ile ilgili
seimler yaplr ve tamam butonuna tklanr. Buton zerindeki rnek yaz yaplan seimlere gre
deiir. Etiket yazs bu yaz karakteri ile yazlr.
Birimler:
Temel Birimler: llendirmenin hangi birimde yaplaca belirtilir. llendirme metre, santimetre,
milimetre, fit ve kesirli in, fit ve ondalk basamakl in, ondalk basamakl fit, kesirli in, ondalk
basamakl in birimlerinden biriyle yaplabilir. rnein 4 metrelik bir mesafe santimetre seilirse 400,
milimetre seilirse 4000, fit ve kesirli in seilirse, 13 11 , fit ve ondalk basamakl in seilirse 13
1.5 , ondalk basamakl fit seilirse 13.12, kesirli in seilirse 157 1/2 , ondalk basamakl in
seilirse 155.5 eklinde gsterilecektir.
Hane says: Ondalk basamakl llendirme tipi seildiinde aktif hale gelir. llendirmenin
virglden sonra ka hane gsterileceini belirler. Sfr girilirse virglden sonra hane gsterilmez, 1
girilirse bir hane, 2 girilirse iki hane vb. gsterilir. Program lleri belirtilen hane saysna gre
415
sonra
alan
llendirme
416
417
Etiket ayarlar
Etiket ayarlar etiket izilmeden nce ya da izildikten sonra deitirilebilir.
izilecek etiketler iin ayar yapmak iin:
Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn. Bu aamadan sonra izeceiniz etiketlerde yapm
olduunuz ayarlar geerli olacaktr.
Ayarlarn deitirmek istediiniz etiket ya da etiketleri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Etiket ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Yaptnz deiiklikler seilen etiketlere
uygulanacaktr.
izim Rengi/Yaz Rengi: Etiket ve etiket yazsnn rengi ayr seilebilir. Renk kutucuklarnn zerine
farenin sol tuu tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine
gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili
rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
Yaz ykseklii: Etiket yazsnn ykseklii girilir (metre).
Yaz tipi butonu tklandnda Yaz Tipi Ayarlar diyalogu alr. Buradan Yaz Tipi ve efekti ile ilgili
seimler yaplr. Tamam butonu tklanarak diyalogdan kldnda etiket yaz tipi deitirilmi olur.
Etiket izgisi ucu: ekil ile gsterilen drt tip etiket ucundan biri seilir.
418
A llendirme ayarlar
A llendirme ayarlar ilemden nce ya da ilemden sonra deitirilebilir.
izilecek lnn ayarlarn yapmak iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz a llendirme izgisini farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Alan menden zellikler satrn tklayn. A llendirme Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
419
ap llendirme ayarlar
ap llendirme ayarlar ilemden nce ya da ilemden sonra deitirilebilir.
420
Ayarlarn deitirmek istediiniz a llendirme izgisini farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Alan menden zellikler satrn tklayn. ap llendirme Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
421
422
Bulunduklar modlar
llendirme ve D llendirme sadece mimari plan modunda bulunur. Bunlar sadece mimari plan
modunda izilir ve grntlenirler. Kalp plan modundayken i ve d llendirme komutlar aktif
deildir.
Serbest llendirme, Kesiim llendirme, ap llendirme, A llendirme, Kot ve Etiket hem
kalp, hem de mimari plan modunda aktiftir. Bunlar her iki modda da kullanlabilir ve grntlenirler.
Kesit Kot komutu 3B izim pencerelerinde aktif deildir. Sadece 2B (kesit, grn pencereleri vs.)
izim pencerelerine geildii zaman aktif duruma gelir.
llendirme izimi
D llendirme
D llendirme yapmak iin D llendirme komutu kullanlr. Bu komut ile d llendirme
yapmak son derece pratiktir. Ayrca, yaplan llerin zellii, llerin akll ller olmasdr. ller
yapldktan sonra kirilerde yaplacak herhangi bir deiiklik annda llere yansr. Kullancnn lleri
yeniden dzenlemesine gerek kalmaz.
D llendirme yapmak iin:
llendirmenin hangi kirie paralel olmasn istiyorsanz, o kiriin karsna farenin sol tuu ile
tklayn. llendirme yaplacaktr.
llendirme
llendirme yapmak iin llendirme komutu kullanlr. Bu komut ile i llendirme yapmak
son derece pratiktir. Ayrca, yaplan llerin zellii, llerin akll ller olmasdr. ller
yapldktan sonra kirilerde yaplacak herhangi bir deiiklik annda llere yansr. Kullancnn lleri
yeniden dzenlemesine gerek kalmaz.
llendirme yapmak iin:
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak kirileri kesen bir llendirme hatt belirleyin.
Belirlediiniz hat zerinde i llendirme oluacaktr.
llendirme izim alannda herhangi bir ada olabilir. l hatt tanr ya da dndrlrse, ya da
kirilerde herhangi bir deiiklik olursa ller otomatik olarak gncellenir.
Serbest llendirme
Serbest llendirme, genel olarak her yerde kullanlabilecek, verilen noktalar arasn llendiren
llendirme tipidir. Serbest llendirme iin:
423
Aralarn llendirmek istediiniz noktalar farenin sol tuu ile tklayarak iaretleyin. Akslar ya da
izgiler arasn llendiriyorsanz, izgi ya da akslar kolayca yakalamak iin En Yakn Nokta
modunu an. En Yakn Nokta klavyeden F6 tuuna baslarak alp kapatlabilir.
Farenin sol tuu ile izim alannda iki nokta tklayarak llendirme hattn belirleyin. aretlenen
noktalar llendirilecektir.
Kot llendirme
Kot llendirme, plan zerinde farkl kotlar belirtmek iin yaplr. Kot llendirme iin:
Plan penceresinde kotunu belirtmek istediiniz noktaya farenin sol tuu ile tklayn.
Kot izilecektir.
Kot lleri akll llerdir. zerinde bulunduu duvar, kolon, kiri, mahal ya da demenin kotu ya
da ykseklii deitirildiinde otomatik olarak gncellenirler. Kat ykseklii deitiinde, ya da baka
katlara kopyalandklarnda da otomatik olarak bulunduklar kot deerini gsterirler.
Kot deeri deitirilmek isteniyorsa, ilgili kot obje parala ile paralanp, Yaz Deitir komutu ile
deer deitirilebilir:
Deerini deitirmek istediiniz kot ls zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Paralam olduunuz kot l bloundaki l yazsn farenin sol tuu ile tklayn.
Obje parala ile paralanan kot ls artk otomatik olarak kendini yenileme zelliini yitirir.
Deme, duvar ve kat ykseklik ve kotlarnda yaplacak deiikliklerden etkilenmez.
Kesit kot
Kesit Kot komutu ile kesit ve grnlerde kat kotu vb. kotlar gstermek iin kullanlr. Bu komut
sadece kesit, grn vb. 2-boyutlu izim pencerelerinde kullanlabilir. 3-boyutlu izim pencerelerinde
aktif deildir.
Kesit kot llendirmesi yapmak iin:
424
Kesit ya da grn zerinde kot vermek istediiniz noktaya farenin sol tuu ile tklayn. Kot
simgesi tklanan noktada belirecektir.
Etiketi sola doru kaydrmak istiyorsanz nce S tuuna basn. Daha sonra boluk tuuna basn.
Etiket sola doru kayacaktr.
Kot etiketi istediiniz pozisyona geldiinde farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
Kesit Kot lleri de akll llerdir. l tanrsa, gsterdii deer deiir. Deimemesini
istiyorsanz:
Farenin sa tuunu tklayn. Kesit kot l blou paralanacaktr. Bu durumda l tansa bile
deer deimeyecektir.
Obje parala komutu ile paralanm kesit kot deerini deitirmek isterseniz:
Kesiim llendirme
Kesiim llendirme genellikle akslar aras llendirme iin kullanlr. Ancak uygun olan her yerde
kullanlabilir. Kesiim llendirme iki ekilde yaplabilir.
Noktalar iaretlenerek kesiim llendirme:
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak llendirme hattn belirleyin. llendirme yaplacaktr.
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak, iaretlenen izgi ya da akslar kesen llendirme hattn
belirleyin.
425
Etiket
Etiket izmek iin:
izim alannda farenin sol tuu ile nokta tklayn. ki paral etiket izim alannda belirecek,
etiket yazs iin bir diyalog ekrana gelecektir.
Etiket izildikten sonra, etiket ayarlarna mdahale edilebilir. Bunun iin ilgili etiket zerinde farenin
sa tuu tklanr. Alan menden zellikler satr tklandnda Etiket Ayarlar diyalogu alr. Burada
istenen parametreler deitirilip Tamam butonuna baslr.
Ancak Etiket yazsn Etiket Ayarlarndan deitirmek mmkn deildir. Etiket yazs deitirilmek
istenirse ya etiket silinip tekrar izilir, ya da mevcut etiket Obje Parala ile paralanr. Paralanan
etiket blounun yazs Yaz Deitir komutu ile deitirilir. Adm adm izah etmek gerekirse:
Fare imlecini yazsn deitirmek istediiniz etiket zerine srkleyin ve nce sol tuu sonra da
sa tuu tklayn. Etiket blou yaz ve izgilere ayrlacaktr.
Alan Yaz Deitir diyalogunu yeni yazy girin ya da gerekli deiiklii yapn.
Bu ekilde paralanp yazs deitirilen etiket tekrar blok haline getirilemez. Blok halinde olmad iin,
tanmak ya da dndrlmek istendiinde etiket tek tklamada seilemez. Etiketi oluturan yaz ve
izgi objelerinin her biri ayr seilmelidir.
A llendirme
A llendirme, iki obje arasnda kalan ann deerini hesaplar ve o ay, asal bir l izgisi
teknii ile planda gsterir.
426
mlecin ekli, asal lnn ekline dnecektir. Fareyi srkleyerek ann konumuna karar verin.
ap llendirme
ap llendirme, daire, yay, ember eklindeki objelerin apn ya da yar apn hesaplar ve
hesaplad deeri ap llendirme teknii ile obje zerinde gsterir.
Yay ve ember vb objeler gereklidir. rnein Yay Aks tanmlanm olsun ve bunun yarapn
llendirelim.
mlecin ekli, ap lnn ekline dnecektir. Fareyi srkleyerek lnn yay stndeki
konumuna karar verin.
Sol tuu tklayn. mle ap ya da yar ap deeri ekline dnecektir. Fareyi srkleyerek ap ya
da yarap lsnn l hatt stndeki konumuna karar verin.
llendirmeyi sein.
llendirmeye eklemek istediiniz herhangi bir objeyi(aks, duvar vs.) veya objeleri sein.
llendirme yazlarn ta
llendirme zerindeki l yazlar ta komutu ile tanamaz. Bu ilem iin llendirme yazlarn
ta komutu kullanlr.
Bu komut ile llendirme paralanmadan l yazlarnn yerleri
deitirilebilinir.
427
ESC tuu ile komuttan ktnzda, setiiniz l yazlar ekranda tekrar grnecektir.
llendirmeyi tklayn.
llendirme bittiinde, llendirme deerleri, lek satrna girdiiniz deer ile arplm
durumda yazlacaktr.
Bu zellik, zellikle farkl leklerde hazrlanm izimlerin ayn paftada kullanlmas sonucunda oluan
lek farklln ortadan kaldrr.
428
Akll ller
llendirme, D llendirme, Kot ve Kesit Kot akll llerdir.
Duvar kalnlklar deitirildiinde, duvarlar ya da llendirme hatt tandnda, i llendirmeler
otomatik olarak gncellenirler.
Duvar uzunluklar, duvarlar zerindeki kap/pencere boyutlar deitiinde ya da kap/pencere silinip
eklendiinde d llendirmeler otomatik olarak gncellenir. Kullancnn lleri dzeltmesine ya da
yeniden llendirme yapmasna gerek kalmaz.
Kot lleri zerinde bulunduklar deme, duvar, kiri, kolon kot ya da ykseklii deitirilirse,
otomatik olarak gncellenir. Kat ykseklik ve kotlarnda yaplacak herhangi bir deiiklik de kot
llerini otomatik olarak etkiler. Bir kattan baka bir kata kopyalana kot ls otomatik olarak
kopyaland kotu gsterir.
Kesit kot lleri de tanrlarsa, otomatik olarak gncellenirler.
Akll ller, obje parala komutu ile patlatlrlarsa, akll l olmaktan karlar. 2Boyutlu ilkel obje
halini alrlar. Baka bir deyile, deiiklik durumunda gncellenmezler.
Serbest llendirme ve kesiim llendirmenin kendini gncelleme zellii yoktur.
Ktphane
Ktphane izim yardmclar
Ktphane toolbar
Ktphane Toolbar, Ktphane ikonu tklannca alr. Ktphane toolbar zerinde bulunan komut
ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Yerletirme Noktas ikonu. Tklandnda imlecin ktphane objesini yakalama noktasn deitirir.
Ktphane Ayarlar ikonu. Ktphane Ayarlar diyalogunu aar.
429
Ktphane ayarlar
Ayarlar/Obje Ayarlar/Ktphane Ayarlar tklandnda, Ktphane Ayarlar diyalogu alr. Bu diyalogdaki
tefri ktphanesinden tefri seilir ve bu tefrilerle ilgili parametreler ayarlanr. Ktphane Ayarlar
iin:
Tefri elemanlar, ktphane ayarlar diyalogunda toplanm, trlerine gre klasrler altnda
dzenlenmitir. Buradan herhangi bir tefri eleman seildiinde, diyalogun sa st kesinde ilgili
elemann plan grnts, bunun altnda da 3-boyutlu grnts grntlenir. Diyalogdaki
parametreler aadaki gibidir:
X uzunluk: Seilen elemann X boyutu (eni). Deitirilebilir.
Y uzunluk: Seilen elemann Y boyutu (boyu). Deitirilebilir.
Z uzunluk: Seilen elemann Z boyutu (ykseklii). Deitirilebilir.
Yzde kutucuklar kullanlarak ilgili boyut (X, Y, Z) yzde olarak da bytlp kltlebilir. Yzde ve
boyut hanelerindeki deerler birbirine bamldr. Bir hanedeki deer deiiklii dier haneleri de
etkiler. Ayn oran seenei iaretli ise, yzde oranlarndan herhangi biri deitirildiinde, dier yzde
haneleri ve buna bal olarak X, Y ve Z haneleri de deiir. Yzde hanesinde 100 yazyorsa, ktphane
orijinal boyutu ile izilir. 50 yazlrsa orijinal boyutunun yars, 200 yazyorsa orijinal boyutunun iki kat
byklnde izilir.
Ayn oran: Ktphanenin herhangi bir ynnde boyut deiiklii yapldnda, dier yndeki
boyutlarnda ayn oranda otomatik deitirilmesi iin kullanlr. rnein x uzunluu, 2 iken 4 yaplrsa,
bu seenek iaretliyse, y ve z uzunluklar da, 4/2=2 kat kadar otomatik deitirilir.
Taramay temizle: Ktphane tarama zerine yerletirildiinde, ktphanenin altnda kalan taramann
temizlenmesi(trimlenmesi) isteniyorsa bu seenek iaretlenir. Aksi durumda iaretlenmez.
Kot: Seilen elemann kat tabanndan llen kotu. Deitirilebilir.
A: Seilen elemann izim alanndaki as (derece). Tefri izilirken as fare ile birlikte deiir. Bu
aamada a deeri koordinat kutusundan girilebilir. Ancak eleman yerletirildikten sonra Obje
zellikleri ile ktphane ayarlarna girilip as buradan da deitirilebilir.
Renk: Ktphane objesinin plandaki izim rengi. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu tklanp
tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu
430
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
431
432
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
X boyu
Y boyu
Z boyu
Alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Bamsz
Bulunduu mod
Ktphane objeleri genellikle mimari plan modunda kullanlmalarna ramen, her iki modda da
izilebilirler. Mimari modda izilen ktphaneler mimari modda, kalp plan modunda izilen
ktphane objeleri kalp plan modunda grntlenirler. Ayrca 2B kesit ve grn pencerelerinde de
ktphane kullanlabilir.
Ktphane izimi
Ktphane (Tefri)
ideCAD Statik programnda tefri olarak, ktphanedeki tefri elemanlar kullanlr. Tefri elemanlar
ideCAD Render program kullanlarak oluturulmu elemanlardr. Tefri ktphanesi kullanclar
tarafndan yeni elemanlar eklenerek zenginletirilebilir.
Ktphane izmek iin:
Ktphane ayarlarnda seili ktphane dosyas varsa, ilgili tefri elemannn grnts fare
imlecinin ucunda belirecektir. Yoksa, Ktphane seilmemi. Bir tane sein uyars ekrana
gelecektir. Tamam butonu tklandnda Ktphane ayarlar diyalogu alacaktr. Buradan bir
ktphane sein ve tamam butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, imle ktphane izimine hazr
hale gelecektir.
Bu aamada klavyeden boluk tuuna baslrsa, fare imlecinin ktphaneyi yakalama noktas
deiir. mlecin ktphane objesini farkl kelerinden, kenar ortalarndan yakalamas salanabilir.
Ktphaneyi yerletirmek istediiniz noktay farenin sol tuu ile tklayn. Bu ilemi yaparken
isterseniz koordinat kutusunu kullanabilir, X ve Y deerleri girerek, ktphane objesini istediiniz
koordinatlara yerletirebilirsiniz. Koordinat girmek iin klavyeden X tuuna basn. mle
koordinat kutusundaki X kutucuuna girecektir. Buraya X koordinatn girin ve enter tuuna
basn. Kutucuk krmz renge dnerek bu deere kilitlenecektir. Ayn ilemi klavyeden Y tuunu
tklayarak, Y koordinat girmek iin de yapn. izim alann tkladnzda imle koordinatlar
girilen noktaya atlayacaktr.
Fareyi hareket ettirdiinizde, ktphane objesi tklanan nokta etrafnda fare ile birlikte
dnecektir. Son tklamadan nce klavyeden shift tuuna basarak objenin X ya da Y eksenlerine
paralel olmasn salayabilirsiniz. sterseniz koordinat kutusundaki A kutucuundan a deeri girip
entere basarak ktphanenin istediiniz ada izilmesini salayabilirsiniz.
433
Fare imlecini tanacak ktphane objesi zerine getirin ve sol tuu tklayarak sein.
Fareyi hareket ettirdiinizde ilgili ktphane objesi de fare imleci ile birlikte hareket edecektir.
Ktphaneyi tamak istediiniz noktaya farenin sol tuunu tklayn. Ktphane tanacaktr.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Ktphane ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn. lgili obje girdiiniz ada dnecektir.
Fare imlecini dndrmek istediiniz ktphane objesi zerine srkleyin ve sol tuu tklayarak
objeyi sein.
Sol tu ile iki nokta tklayarak dndrme eksenini belirleyin. Tklanan ilk nokta dndrme
merkezi olacak, obje bu merkeze gre dnecektir.
Fare hareket ettirildiinde obje dnecektir. Sol tuu tklayarak ilemi tamamlayn.
2B ve 3B ktphaneler
2-Boyutlu ktphane elemanlar sadece yerletirildikleri pencerede grntlenirler. Bunlar kesitlerde
dikkate alnamazlar. 3-Boyutlu grnt pencerelerinde de grntlenmezler. 3-Boyutlu ktphaneler,
2Boyuta aktarlnca 2-Boyutlu paralanarak 2-Boyutlu ilkel objeler haline gelirler.
434
Ktphane-tarama ilikisi
Ktphane objesi tarama zerine direk yerletirilebilir. Tarama zerine yerletirilen ktphanelerin
taramay temizlemesi, ktphane ayarlarnda bulunan taramay temizle seeneinin aktif hale
getirilmesine baldr. Bu seenek iaretli ise, ktphane tarama zerine yerletirildiinde tarama
temizlenir, iaretli deilse temizlenmez.
Yaz
Yaz izim teknikleri
Yaz toolbar
iz/Yaz tklandnda Yaz Toolbar da ekrana gelir. Yaz Toolbar zerinde Yaz komut ikonundan baka
Yaz mport ve Yaz Ayarlar komut ikonlar da bulunur. Bu ikonlar tklanarak ilgili komutlara menlere
gitmeden ulalr.
435
Yaz Ayarlar
izim alanna yazlan yaz objeleri zelliklerini Yaz Ayarlar diyalogundan alrlar. Yaz ayarlar yaz
yazlmadan nce ya da yazldktan sonra yaplabilir. Yazlacak yazlarla ilgili ayarlama yapmak iin:
Yaplan ayarlar yazlacak yazlar iin geerli olacaktr. Mevcut yazlar bu deiiklikten etkilenmezler.
Mevcut yazlarn ayarlarnda deiiklik yapmak iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz yazlar farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Ekrana gelen Yaz Objesi Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayn. Yaplan deiiklikler seilen yazlara uygulanacaktr.
Bulunduu mod
Yaz hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda yazlabilir. Bir modda yazlan yaz
objeleri dier modda da grntlenir. Yazlar 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim pencerelerinde
de yazlabilirler.
Yaz izimi
Yaz
izim alanna yaz yazmak iin:
436
Fareyi yaz yazmak istediiniz yne doru srkleyin ve tekrar sol tuu tklayn. Bu ilem, yaznn
asn belirleyecektir.
Tekrar sol tuu tklayn. Fareyi yukar ya da aa srkleyin ve yaznn byklne karar verin.
(Koordinat kutusuna L deerine bilgi girip enter tuuna basarsanz, yaz yksekliini ayarlam
olursunuz)
Yazlm bir yaznn yksekliini veya ieriini Yaz Deitir komutu ile yapabilirsiniz.
Biimli Yaz
Yazy belirli formatta, sekme veya sutnlarla ayrlm dzende yazlmasna olanak tanr.
Fareyi yaz yazmak istediiniz yne doru srkleyin ve tekrar sol tuu tklayn. Bu ilem, yaznn
asn belirleyecektir.
Diyalogtaki olanaklar kullanarak yazya istediiniz biimi vererek metni serbeste yazabilirsiniz.
Sekme satrnda sutnlar oluturabilir, yazya tablo grnmnde bir dzen verebilirsiniz.
Yaz mport
Yaz mport komutu herhangi bir programda yazlp TXT formatnda kaydedilmi bir metni izim
alanna yaptrmak iin kullanlr. Byle bir metni izim alanna tamak iin:
437
Metnin snrlar izim alannda belirecek, fare hareketine bal olarak hareket edecektir.
stediiniz noktay farenin sol tuu ile tklayn. Fare hareket ettirildiinde sanal metin grnts
tklanan nokta etrafnda dnecektir.
Farenin sol tuunu bir kez daha tkladnzda metin izim alannda grntlenecektir.
Dos ortamnda hazrlanm text dosyalarnn ieriinde Trke karakterleri karakterler varsa, import
etmeden nce Ayarlar/Genel Ayarlar/ mport ederken zel karakterleri tercme et satr iaretlenmelidir.
Bu satr iaretli deilse import ilemi sonunda Trke karakterler okunur durumda olmayacaktr.
Yaz mport komutu ile import edilen metnin yaz tipi ayarlar ve hatta ierii deitirilebilir, gerekli
dzeltmeler yaplabilir. Yaz ykseklii, satr aras ykseklii, yaz rengi ve yaz tipi parametreleri Yaz
Ayarlar diyalogundan deitirilir. Yaznn ieriini deitirmek iinse Yaz Deitir komutu kullanlr. Bu
komutlarn kullanm ile ilgili detaylar ilgili konu balklar altnda anlatlmtr.
Deitirmek istediiniz yaz blou zerinde farenin nce sol sonra da sa tuunu tklayn.
Alan Yaz Deitir diyalogundan yaz metnini ve yaz yksekliini deitirebilirsiniz. Deiiklikleri
yapn ve Tamam butonunu tklayn.
438
Kaydetmek istediiniz yaz ya da yazlar farenin sol tuu ile tklayarak sein.
izim alannda bir noktay farenin sol tuu ile tklayn. Bu nokta seilen yaz blounun yakalama
noktas olacaktr.
Bu ekilde kaydettiiniz yazlar herhangi bir projede izim alanna yaptrmak iin:
Alan diyalogda ilgili klasr altndan .blk uzantl blok dosyasn farenin sol tuu ile tklayarak sein.
A butonunu tkladnzda diyalog kapanacak, yaz blounun sanal grnts ekrana gelecektir.
Fareyi yazy yerletirmek istediiniz noktaya srkleyin ve sol tuu tklayn. Yaz tklanan noktaya
yapacaktr.
izgi
izgi izim yardmclar
lkel objeler toolbar
lkel Objeler toolbar Srekli izgi ikonu tklandnda ekrana gelir. Toolbar zerinde ilkel obje
komutlarnn ikonlar yer alr.
lkel Objeler toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Tek izgi ikonu. Tek para izgi izer.
Srekli izgi ikonu. Srekli izgiler izer. Esc tuuna basldnda izgi izim modundan kar.
Drtgen izgi ikonu. Drtgen izgi iziminde kolaylk salar.
Rota ikonu. Dz, eri ve yay modunda srekli izgi forumda obje izer.
ember ikonu. ember izer.
Yay(Merkez-Yarap-Alar) ikonu. Merkez-yarap-alar teknii ile yay izer.
Yay 3-Noktadan ikonu. 3 noktadan yay teknii ile yay izer.
439
Yaplan ayarlar izilecek izgiler iin geerli olacaktr. Mevcut izgilerin ayarlarnda deiiklik yapmak
iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz izgileri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, yaplan deiiklikler
seilen izgilere uygulanacaktr.
440
Bulunduu mod
izgi hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda izilebilir. Bir modda izilen izgi
objeleri dier modda da grntlenir. izgiler 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim pencerelerinde
de izilebilirler.
izgi izimi
Tek izgi
izim alannda herhangi bir noktay farenin sol tuu ile tklayn. Bu izginin balang noktasdr.
izgi izilecektir. Baka obje izilmeyecekse, moddan kmak iin Esc tuuna basn
Srekli izgi
izim alannda herhangi bir noktay farenin sol tuu ile tklayn. Bu izginin balang noktasdr.
izgi izilecektir. Program izgi modundan kmayacak, ilk izilen izginin biti noktas balang
noktas kabul edilerek izgi izimine devam edilecektir.
izgi izim modundan kmak iin klavyeden Esc tuuna basn. Program izgi modundan
kacaktr.
Drtgen izgi
Drtgen izgi komutu drtgen izgi iziminde kolaylk salar.
izim alannda herhangi bir noktay farenin sol tuu ile tklayn. Bu ilk izginin balang noktasdr.
Fareyi srkleyin ve sol tuu tklayarak izginin biti noktasn belirleyin. Noktay tklamadan nce
klavyeden A tuuna basarak koordinat kutusundan izginin eimini (derece), L tuuna basarak da
izginin uzunluunu (metre) girebilirsiniz.
izgi izilecektir.
441
Fareyi izdiiniz izgiye dik olarak srkleyin. izilen izginin iki ucundan, bu izgiye dik iki izgi
fare hareketine bal olarak hareket edecektir. Uzunluk vermek iin yine koordinat kutusunu
kullanabilirsiniz.
nc bir noktay farenin sol tuu ile tklayn. Drtgen izgi izimi tamamlanacaktr.
Rota
Rota objesi dz, eri ve yay modunda srekli izgi forumda obje izer. Rota objesi, Merdiven, havuz
gibi objeleri oluturmak iin kullanlan yardmc bir komuttur.
Rota blmleri adnda yzer bir toolbar aklacaktr. Bu toolbarda dz, yay ve erisel formda rota
oluturmak iin butonlar bulunmaktadr.
Ekrann alt ksmndaki bilgi ubuunda Kesiim aktif yazs grlecek, kesiim modu aktif
duruma geecektir.
Kesiim modu aktif duruma getirildikten sonra izgi izimi iki ilkel objenin kesitii noktadan
balatlabilir.
442
kinci bir nokta tklayarak izgi izimini bitirin. izgi modundan kmak iin klavyeden Esc tuuna
basn.
Eri
Eri izim yardmclar
Eri ve Serbest izgi toolbarlar
iz/Eri alt mens altndan Nurbs, Kapal Nurbs, Bezier ve Kapal Bezier satrlarndan herhangi biri
tklannca Eri Toolbar ekrana gelir. Eri Toolbar zerinde yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla
unlardr.
443
Ayarlarn deitirmek istediiniz erileri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, yaplan deiiklikler
seilen erilere uygulanacaktr.
Bulunduu mod
Eriler hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda izilebilir. Bir modda izilen eri
objeleri dier modda da grntlenir. Eriler 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim pencerelerinde
de izilebilirler.
Eri izimi
Bezier
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak istediiniz sayda nokta belirleyin.
Eriyi izdikten sonra zerinde herhangi bir ekil deiiklii yapmak isterseniz:
444
Fare imleci botayken deitirmek istediiniz eriyi farenin sol tuu ile zerine tklayarak sein.
mleci Bezier dm noktalarnn zerine getirin. mle ekil deitirince sol tuu tklayn. (mlecin
ekil deitirmesi dm noktasnn yakalandn gsterir. Noktalar yakalayabilmek iin Dm
Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse toolbardan Dm Noktasna
Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Fare imlecini srkleyin. Dm noktas imlele birlikte hareket edecektir. stediiniz noktaya
geldiinizde sol tuu tklayarak ilemi tamamlayn.
Kapal bezier
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak istediiniz sayda nokta belirleyin.
Eriyi izdikten sonra zerinde herhangi bir ekil deiiklii yapmak isterseniz:
Fare imleci botayken deitirmek istediiniz eriyi farenin sol tuu ile zerine tklayarak sein.
mleci Kapal Bezier dm noktalarnn zerine getirin. mle ekil deitirince sol tuu tklayn.
(mlecin ekil deitirmesi dm noktasnn yakalandn gsterir. Noktalar yakalayabilmek iin
Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse toolbardan Dm Noktasna
Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Fare imlecini srkleyin. Dm noktas imlele birlikte hareket edecektir. stediiniz noktaya
geldiinizde sol tuu tklayarak ilemi tamamlayn.
Nurbs
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak istediiniz sayda nokta belirleyin.
Eriyi izdikten sonra zerinde herhangi bir ekil deiiklii yapmak isterseniz:
Fare imleci botayken deitirmek istediiniz eriyi farenin sol tuu ile zerine tklayarak sein.
mleci NURBS dm noktalarnn zerine getirin. mle ekil deitirince sol tuu tklayn.
(mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar yakalayabilmek iin Dm
Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse toolbardan Dm Noktasna Kilitlen
ikonunu tklayarak an.)
Fare imlecini srkleyin. Dm noktas imlele birlikte hareket edecektir. stediiniz noktaya
geldiinizde sol tuu tklayarak ilemi tamamlayn.
Kapal nurbs
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak istediiniz sayda nokta belirleyin.
445
Fare imleci botayken deitirmek istediiniz eriyi farenin sol tuu ile zerine tklayarak sein.
mleci Kapal NURBS dm noktalarnn zerine getirin. mle ekil deitirince sol tuu tklayn.
Fare imlecini srkleyin. Dm noktas imlele birlikte hareket edecektir. stediiniz noktaya
geldiinizde sol tuu tklayarak ilemi tamamlayn.
Serbest izgi
izim alannda farenin sol tuunu tklayp basl tutarak fareyi srkleyin.
Kalemle yazar gibi serbest izgi izilecektir. Fareyi braktnzda izgi izimi bitecektir.
Serbest izgi izildikten sonra zerinde herhangi bir ekil deiiklii yapmak mmkn deildir.
Eskiz modu
ideCAD Statik programnda projelerin arka plannda eskiz izimleri yapmak, notlar almak amac ile
eskiz modu gelitirilmitir.
Eskiz moduna gemek iin Aralar/Eskiz Modu satr tklanr ya da toolbardan Eskiz Modu ikonu tklanr.
Eskiz moduna geildiinde zerinde allan kat penceresindeki objeler (duvar, kolon vs.) ekranda
glge biiminde grlrler.
Alan Eskiz Toolbar zerinde serbest izgi, bezier, nurbs, kapal bezier, kapal nurbs, izgi, ember,
yay, yaz, etiket, etiket ayarlar, ilkel obje ayarlar ve eskiz modu ikonlar bulunur.
Bu ikonlar tklanmak suretiyle ilgili ilkel obje komutlarna kolayca ulalabilir, eskizler izilebilir, notlar
alnabilir. Toolbar zerindeki Eskiz ikonu tklandnda eskiz modu kapanr ve kat penceresine geri
dnlr. Kat penceresi zerinde eskiz modunda girilen objeler grnmez.
Eskiz modunda girilen objelerin eskiz modundan kldktan sonra grnmesi istenirse:
Alan Katman Ayarlar diyalogunda Eskiz satrnn karsndaki kutucuk farenin sol tuu ile
tklanarak iaretlenir.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr. Eskiz modu objeleri kat plan zerinde
grntlenirler.
446
ember
ember izim yardmclar
lkel Objeler toolbar
ember ikonu tklannca lkel Objeler toolbar ekrana gelir.
lkel Objeler toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Tek izgi ikonu. Tek para izgi izer.
Srekli izgi ikonu. Srekli izgiler izer.
Drtgen izgi ikonu. Drtgen izgi iziminde kolaylk salar.
ember ikonu. ember izer.
Yay(Merkez-Yarap-Alar) ikonu. Merkez-yarap-alar teknii ile yay izer.
Yay 3-Noktadan ikonu. 3 noktadan yay teknii ile yay izer.
Elips Keler ikonu. ki ke noktas ile elips izer.
Elips Merkez-Keler ikonu. Bir merkez, bir ke noktas ile elips izer.
Elips Orta Nokta-Eksen ikonu. Orta noktadan karlan iki dikme ile elips izer.
Eliptik Yay-Keler ikonu. ki ke ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer.
Eliptik Yay-Merkez Keler ikonu. Bir merkez ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer.
Eliptik Yay Orta Nokta-Eksen ikonu. Orta noktadan karlan iki dikme ve iki yay uzunluu ile eliptik
yay izer.
lkel Obje Ayarlar ikonu. lkel Obje Ayarlar diyalogunu aar. izgi, ember, yay vb. ilkel obje
parametreleri ayarlanr.
Ekrana gelen lkel Obje toolbarndan lkel Obje Ayarlar ikonunu tklayn.
447
Ayarlarn deitirmek istediiniz emberleri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, yaplan deiiklikler
seilen emberlere uygulanacaktr.
Bulunduu mod
emberler hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda izilebilir. Bir modda izilen
ember objeleri dier modda da grntlenir. emberler 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim
pencerelerinde de izilebilirler.
ember izimi
ember
ember izmek iin:
izim alannda emberin merkezi olacak noktay farenin sol tuu ile tklayn.
Fareyi merkezden darya doru hareket ettirin. emberin grnts ekranda belirecektir.
emberin yarapna karar verin. Yarap nmerik olarak da girebilirsiniz. Bunun iin koordinat
kutusunu kullanabilirsiniz. (Klavyeden L tuuna basn. mle koordinat kutusundaki L kutucuuna
girecektir. Deeri yazn (metre) ve Enter tuuna basn. mle belirlenen daire merkezinden
itibaren girilen deere kilitlenecektir.)
448
Fare imlecini ember zerindeki dm noktas zerine getirin. mle ekil deitirince
dnnce tklayn. (mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar
yakalayabilmek iin Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse
toolbardan Dm Noktasna Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Fareyi hareket ettirdiinizde ember yarap da harekete bal olarak deiecektir. Farenin sol
tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
Yay
Yay izim yardmclar
lkel Objeler toolbar
lkel Objeler Toolbar, iz/lkel Objeler/Yay alt mensnden 3-Noktadan ya da Merkez-Yarap-Alar
satrlarndan biri tklandnda ekrana gelir.
lkel Objeler toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Tek izgi ikonu. Tek para izgi izer.
Srekli izgi ikonu. Srekli izgiler izer.
Drtgen izgi ikonu. Drtgen izgi iziminde kolaylk salar.
ember ikonu. ember izer.
Yay(Merkez-Yarap-Alar) ikonu. Merkez-yarap-alar teknii ile yay izer.
Yay 3-Noktadan ikonu. 3 noktadan yay teknii ile yay izer.
Elips Keler ikonu. ki ke noktas ile elips izer.
Elips Merkez-Keler ikonu. Bir merkez, bir ke noktas ile elips izer.
Elips Orta Nokta-Eksen ikonu. Orta noktadan karlan iki dikme ile elips izer.
Eliptik Yay-Keler ikonu. ki ke ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer.
Eliptik Yay-Merkez Keler ikonu. Bir merkez ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer.
Eliptik Yay Orta Nokta-Eksen ikonu. Orta noktadan karlan iki dikme ve iki yay uzunluu ile eliptik
yay izer.
lkel Obje Ayarlar ikonu. lkel Obje Ayarlar diyalogunu aar. izgi, ember, yay vb. ilkel obje
parametreleri ayarlanr.
449
Yaplan ayarlar izilecek yaylar iin geerli olacaktr. Mevcut yaylarn ayarlarnda deiiklik yapmak iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz yaylar farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, yaplan deiiklikler
seilen yaylara uygulanacaktr.
Bulunduu mod
Yaylar hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda izilebilir. Bir modda izilen yay
objeleri dier modda da grntlenir. Yaylar 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim pencerelerinde
de izilebilirler.
Yay izimi
3-Noktadan
3-Noktadan Yay, programdaki iki yay izim tekniinden birisidir. Bu komutu kullanarak yay izmek iin:
450
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek yay parasnn ilk
ucu olacaktr.
Fareyi srkleyin ve sol tu ile tklayarak ikinci bir nokta belirleyin. BU nokta yayn ikinci ucu
olacaktr.
Fareyi hareket ettirdiinizde yay paras fareye bal olarak ekil deitirecektir.
Yay istediiniz duruma geldiinde sol tuu tklayn. Yay izimi tamamlanacaktr.
Yay izdikten sonra deitirmek isterseniz. Dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Yay zerinde
iki ularda, bir de orta ksmda olmak zere dm noktas bulunur.
Fare imlecini yay zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
deitirince noktay tklayn. (mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar
yakalayabilmek iin Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse
toolbardan Dm Noktasna Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, ya deiecektir.
Farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
Merkez-yarap-alar
Yay (Merkez-Yarap-Alar), programdaki iki yay izim tekniinden birisidir. Bu komutu kullanarak yay
izmek iin:
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek yay parasnn
merkez noktasdr.
Fareyi srkleyin. Sanal bir ember grnts fare ile birlikte hareket edecektir. emberin
yarapna karar verin. Yarap nmerik olarak da girebilirsiniz. Bunun iin koordinat kutusunu
kullanabilirsiniz. (Klavyeden L tuuna basn. mle koordinat kutusundaki L kutucuuna girecektir.
Deeri yazn (metre) ve Enter tuuna basn. mle belirlenen daire merkezinden itibaren girilen
deere kilitlenecektir.)
Fare imlecini saatin akrebinin tersi ynde hareket ettirin. Yay fare imlecine bal olarak izilmeye
balanacaktr. Bu esnada koordinat kutusu kullanarak yay as girebilirsiniz. (Klavyeden A tuuna
basn. mle koordinat kutusundaki A kutucuuna girecektir. Deeri yazn (derece) ve Enter
tuuna basn. mle girdiiniz global a deerine kilitlenecektir.)
Yay izdikten sonra deitirmek isterseniz. Dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Yay zerinde
iki ularda, bir de orta ksmda olmak zere dm noktas bulunur.
Fare imlecini yay zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
451
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, ya deiecektir.
Farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
lkel Objeler toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Tek izgi ikonu. Tek para izgi izer.
Srekli izgi ikonu. Srekli izgiler izer.
Drtgen izgi ikonu. Drtgen izgi iziminde kolaylk salar.
ember ikonu. ember izer.
Yay(Merkez-Yarap-Alar) ikonu. Merkez-yarap-alar teknii ile yay izer.
Yay 3-Noktadan ikonu. 3 noktadan yay teknii ile yay izer.
Elips Keler ikonu. ki ke noktas ile elips izer.
Elips Merkez-Keler ikonu. Bir merkez, bir ke noktas ile elips izer.
Elips Orta Nokta-Eksen ikonu. Orta noktadan karlan iki dikme ile elips izer.
Eliptik Yay-Keler ikonu. ki ke ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer.
Eliptik Yay-Merkez Keler ikonu. Bir merkez ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer.
Eliptik Yay Orta Nokta-Eksen ikonu. Orta noktadan karlan iki dikme ve iki yay uzunluu ile eliptik
yay izer.
lkel Obje Ayarlar ikonu. lkel Obje Ayarlar diyalogunu aar. izgi, ember, yay vb. ilkel obje
parametreleri ayarlanr.
Bulunduu mod
Elipsler hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda izilebilir. Bir modda izilen elips
objeleri dier modda da grntlenir. Elipsler 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim pencerelerinde
de izilebilirler.
452
Elips izimi
Elips keler
ki ke noktas ile elips izer. Bu komutu kullanarak elips izmek iin:
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek elipsin ilk ucu
olacaktr.
Elips izilecektir.
Elipsi izdikten sonra deitirmek isterseniz, dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Elips zerinde
iki kenarda, bir de orta ksmda olmak zere dm noktas bulunur.
Fare imlecini elips zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
deitirince noktay tklayn. (mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar
yakalayabilmek iin Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse
toolbardan Dm Noktasna Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, ya deiecektir.
Farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek elipsin merkezi
olacaktr.
Elips izilecektir.
Elipsi izdikten sonra deitirmek isterseniz, dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Elips zerinde
iki kenarda, bir de orta ksmda olmak zere dm noktas bulunur.
Fare imlecini elips zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
deitirince noktay tklayn. (mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar
yakalayabilmek iin Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse
toolbardan Dm Noktasna Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
453
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, elips deiecektir.
Farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek elipsin merkezi
olacaktr.
Fareyi dier istikamette srkleyin, sol tu ile tklayarak nc bir nokta belirleyin.
Elips izilecektir.
Elipsi izdikten sonra deitirmek isterseniz, dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Elips zerinde
iki kenarda, bir de orta ksmda olmak zere dm noktas bulunur.
Fare imlecini elips zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
deitirince noktay tklayn. (mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar
yakalayabilmek iin Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse
toolbardan Dm Noktasna Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, elips deiecektir.
Farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
454
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek yayn 1.kesi
olacaktr.
Fareyi srkleyin ve sol tu ile tklayarak ikinci bir nokta belirleyin. Bu nokta izilecek yayn
2.kesi olacaktr
Fareyi tekrar srkleyin. Ekranda bir yay paras belirecektir. Yayn uzunluunu belirledikten
sonra sol tuu tklayn.
Fareyi ters istikamette srkleyin. Balang noktasndan dier istikamete bir yay paras daha
belirecektir. Yay paras uygun uzunlua gelince sol tuu tklayn.
Eliptik yay izdikten sonra deitirmek isterseniz, dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Yay
zerinde kenarda, bir de orta ksmda olmak zere drt dm noktas bulunur.
Fare imlecini elips zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
deitirince noktay tklayn. (mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar
yakalayabilmek iin Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse
toolbardan Dm Noktasna Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, eliptik yay
deiecektir. Farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek yayn merkezi
olacaktr.
Fareyi srkleyin ve sol tu ile tklayarak ikinci bir nokta belirleyin. Bu nokta izilecek yayn
bykln belirleyecektir.
Fareyi tekrar srkleyin. Ekranda bir yay paras belirecektir. Yayn uzunluunu belirledikten
sonra sol tuu tklayn.
Fareyi ters istikamette srkleyin. Balang noktasndan dier istikamete bir yay paras daha
belirecektir. Yay paras uygun uzunlua gelince sol tuu tklayn.
Eliptik yay izdikten sonra deitirmek isterseniz, dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Yay
zerinde kenarda, bir de orta ksmda olmak zere drt dm noktas bulunur.
Fare imlecini elips zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
deitirince noktay tklayn. (mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar
yakalayabilmek iin Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse
toolbardan Dm Noktasna Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, eliptik yay
deiecektir. Farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
455
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek yayn merkezi
olacaktr.
Fareyi srkleyin ve sol tu ile tklayarak ikinci bir nokta belirleyin. Bu nokta izilecek yayn
bykln belirleyecektir.
Fareyi tekrar srkleyin. Elipsin dier istikametteki bykln belirleyin ve sol tuu tklayn.
Fareyi srklediinizde ekranda bir yay paras belirecektir. Yayn uzunluunu belirledikten sonra
sol tuu tklayn.
Fareyi ters istikamette srkleyin. Dier istikamete bir yay paras daha belirecektir. Yay paras
uygun uzunlua gelince sol tuu tklayn.
Eliptik yay izdikten sonra deitirmek isterseniz, dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Yay
zerinde kenarda, bir de orta ksmda olmak zere drt dm noktas bulunur.
Fare imlecini elips zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
deitirince noktay tklayn. (mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar
yakalayabilmek iin Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse
toolbardan Dm Noktasna Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, eliptik yay
deiecektir. Farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
Resim
Resim
Bitmapler resim dosyalardr. ideYAPI programlar kullanlarak ya da herhangi bir programda
oluturulmu bitmap dosyalar Bitmap komutu kullanlarak izim alanna yaptrlabilir. Program
*.bmp , *.jpg, *.jpeg, *.tiff , *.png, *.tga, *.sgi, *.pcx, *.psd, *.cut, *.afp, *.ico, *.cur, *.ani, *.pcd,
*.fpx, *.pbm, *.pgm, *.ppm, *.sct, *.ras, *.xpm, *.xwd, *.wfm, *.wpg formatlarn destekler. izim
alanna resim yaptrmak iin:
456
Seili resim yoksa program sizi uyaracaktr. Tamam butonunu tkladnzda Bitmap Ayarlar
diyalogu alacaktr.
Resmi yaptracanz noktay farenin sol tuu ile tklayn. Resim izim alanna yaptrlacaktr.
Resimlerin izdirilmesi
Resim komutu kullanlarak izim alanna yaptrlan resimler izdir komutu ile izdirilebilir. Resimlerin
izim alanna yaptrlmas ile ilgili aklamalar Bitmap bal altndadr.
izim alanna yaptrlan resimler de dier objeler gibi izdir komutu kullanlarak izdirilir.
izim alannda izdirmek istediiniz resmin bir kesini farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini tkladnz kenin apraz kesine srkleyerek resmi pencere iine aln ve farenin
sol tuunu tekrar tklayn.
Pencere Seimi diyalogu tekrar karnza gelecektir. Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Ayarlar butonunu tklayn. Karnza gelen diyalogda kat ynn, kat boyutunu ayarlayn,
izimin gnderilecei yazcy/iziciyi sein. Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
n grnt istediiniz gibi deilse Kapat butonunu tklayarak tekrar izici Ayarlar diyaloguna
dnn ve gerekli ayarlar yapn.
457
Alan izdir diyalogunda gerekli ayarlar yaptktan sonra Tamam butonuna basn. Resim iziciye
gnderilecektir.
Revizyon Bulutu
Revizyon Bulutu Ayarlar
Renk:
Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci alan renk paleti zerinde kaydrlr.
stenen rengin zerine gelindiinde tu serbest braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Renk
kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir
izgi Kalnl
izgi kalnl seilir. Kutucuun yanndaki aa ok butonu tklandnda kalnlk listesi alr. stenen
kalnlk farenin sol tuu ile listeden tklanarak belirlenir. Burada seilen kalnlk sadece ekranda
geerlidir. izim ktlarna etki etmez.
izgi Tipi
izgi tipi seilir. Kutucuun yanndaki aa ok butonu tklandnda izgi tipleri listesi alr. stenen
izgi tipi farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
Kaligrafik izim teknii
Revizyon bulutunun izim tekniini belirler.
Revizyon Bulutu
Revizyon bulutu izmek iin;
458
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn.
stediiniz ekli elde edinceye kadar fareyi srkleyin ve imleci baladnz noktaya gelin.
lem sonlanacaktr.
Kontur izgileri
Kontur izgileri
Kontur izgisi, poligonal bir alan tanmlar. Kenar izgileri, aks kenarn snrlar. Kontur izgisi
deitirildiinde, program, izilmi akslar yeni kontura gre tekrar oluturur.
izim Aks grubundan Kontur izgileri satrn tklayn. nnde iaret varsa iaret kalkacaktr. aret
yoksa iaretlenecektir.
areti kaldrp, Tamam butonunu tklarsanz, izim alannda kontur izgisi grnmez.
Kontur hesapla
Kontur Hesapla komutu, projenizdeki tm kontur izgilerini otomatik olarak dzenlenmesini salar.
lemi balatmak iin Deitir/Obje Edit/Aks/Kontur Hesapla veya sa tu menden Kontur Hesapla
satrn tklamanz yeterlidir. Tm katlardaki kontur izgileriniz boyutlu iziminizin snrlarna
ekilecektir.
459
460
Blm 7 Analiz
Analiz eleri
Statik Arayz Yardmclar
Yapsal Aa Grnm ile almak
Yapya ait tm statik elerin aa yaps mant ile listelenmesidir. Statik materyaller, eleman
kesitleri, dm noktalar gibi tm statik bileenlere bu aa kullanlarak ulalabilir. Ayrca analiz
ayarlar, ykleme durumlar ve kombinasyonalar vb elementler yap aacnda listelenir.
Yapsal aa grnm iki sekmeden olumaktadr. lki Veri adn verdiimiz sekme, dieri ise Sonu
sekmesidir.
Veri sekmesinde yap elemanlarnn btm statik verileri klasrler halinde listelenir. Tm verilere bu
listeden ulap deitirmek veya bilgi edinmek olasdr.
Sonu sekmesinde analiz sonrasnda hesaplanan sonular listelenir. Gruplara ayrlm listede,
incelenmek istenen statik sonular seilir. Seime gre sonular, 3 boyutlu erevede gsterilir.
Bunlar, u kuvvet diyagramlar, deplasmanlar, donat alanlar vb her trl statik sonulardr.
461
Analiz
Eer ak deilse yap aacn amak iin herhangi bir men zerinde farenin sa tuunu tklayp alan
menden Yapsal Aa Grnm tklanr.
Ayrca Aralar/Grnt Konfgrasyonu komutu ile ulaabilinen diyalogta sa alta bulunan grnt tipini
seerek yapsal aa grnml dzene geilebilir.
462
Analiz
Ayrca herhangi bir diyalogta alrken saysal alanlarn birimleri istenildii ekilde deitirilebilir. lgili
satr stnde farenin sa tuu tklanr. Bylece satr stnde birimleri gsteren bir men alr.
Menden arzu edilen birim seilir.
463
Analiz
Statik Materyaller
Betonarme malzeme tanmlamak
Betonarme yaplarn analizini, hesabn ve izimini yapan programn betonarme malzeme tanm, doal
olarak birinci ncelikle yer edinmitir. Bu balamda kiri, kolon, deme vb elemanlarn statik
malzemeleri, analizden nce mutlaka tanmlanmal ve elemanlara atanmaldr. Yine de programda yeni
bir proje atnzda, varsaylan olarak C20-S420 materyali betonarme elemanlara atanmaktadr. Eer
projeniz farkl bir betonarme malzeme tanm gerektiriyorsa o tanm bir projeci olarak programda
yapmalsnz.
Betonarme malzemenin tanm yapmak iin;
Beton karakteristik basn dayanm satrnda varsaylan olarak 20 grnecektir. Bu deer beton olarak
C20 snfn tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn. Setiiniz beton tipine gre
beton karakteristik ekme dayanm, k1 sabiti, elastisite ve kayma modlleri otomatik olarak
deiecektir.
Donat seimini, eilme donats akma gerilmesi satrnda seeceksiniz. rnein 420 deeri S420
snfn tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn.
464
Analiz
Etriye olarak etriye akma gerilmesini satrndan bir deer olarak seeceksiniz. Yine burada rnein
420 deeri S420 donat snfn tanmlamaktadr.
lgili eleman iaretledikten sonra, alan listeden uygun beton, donat tipini ve etriye eidini
sein.
lemi yaptktan sonra program, setiiniz malzemeleri statik materyal olarak otomatik
tanmlayacaktr. Bu materyalleri yap aa yapsnda grebilir ve gerekirse zelliklerini de
deitirebilirsiniz.
465
Analiz
Projeci duruma gre gerekirse deerler deitirilebilir. Ancak normal durumlarda program
seilen malzeme tipine gre uygun deerleri otomatik olarak ekrana getirecektir.
466
Yapsal Aa grnmnde bulunan Materyaller satr altnda bulunan herhangi bir materyali
stnde ift tklayn.
Arive Ekle diyalogu alacaktr. Bu diyalogda Mevcut ve Yeni olarak iki seenek ekrana gelecektir.
Yeni, arivde yeni bir kategori oluturur. Mevcut ise daha nce tanmlanm bir kategoriyi
semenize olarak tanr.
Analiz
Materyal ktphanesi diyalogu alacaktr. Diyalogda kaytl herhangi bir materyali sein.
467
Analiz
Alt ksmda profil blmnden Tek listesinden projenize uygun kesit tipini sein.
Setiiniz tipin ekline gre, altta kesit byklklerini gsteren bir tablo kacaktr. Yan ksmda
da kesitin ekli plan grntsnde izilecektir.
Bu deerler zerinde allan kesitin uygun olan deerleridir. htiyaca gre yeni deerler de
tanmlanabilir.
468
Analiz
Deitir mensnde bulunan Dntr satrn an ve Kapal Poligonu Poligon Kesite satrn
tklayn.
Yapsal Aa grnmnde bulunan Materyaller satr zerinde farenin sa tuuna basp, Yeni
Materyal Ekle satrn tklayn.
Statik Materyal zellikleri diyalogunda Materyal Tipini elik sein. Materyal adna da bir isim
verin. (rnein elik malzeme gibi)
Ayarlar sekmesinde kesitin adn yazn ve materyali az nce tanmladmz elik malzemesi
sein.
Tekrar Yapsal Aa grnmnde bulunan Kesitler satr zerinde farenin sa tuuna basn.
Listeden Birleik Eit Kollu L sein. (Bu liste kullandnz profile gre deiiklik gsterecektir.)
Yntem listesinden rnein ki profil arka arkaya sein. (Bu liste kullandnz profile gre
deiiklik gsterecektir.)
469
Analiz
470
Yapsal Aa grnmnde bulunan Kesitler satr altnda bulunan herhangi bir kesitin stnde sa
tua basp, zelikler tklayn.
Arive Ekle diyalogu alacaktr. Bu diyalogda Kesit ktphanesi ve Kategori olarak iki liste ekrana
gelecektir.
Kesit ktphanesinden mevcut bir tanm seebilir ya da kendiniz yeni bir tanm yapabilirsiniz.
Mevcut tanmlardan birini seerseniz , kategori listesinde ayrca Profiller listelenecektir. Uygun
profil tanmn sein.
Analiz
Kesit ktphanesi diyalogu alacaktr. Diyalogda kaytl herhangi bir kesit sein.
471
Analiz
472
Analiz
Standartlarna uygun dizayn iin bu seenek iaretli kalmaldr. Bu seenekle program, kolon, kiri,
deme vb statik elemanlarn betonarme dizaynn en olumsuz ykleme durumlarna gre otomatik
yapar.
Deme analizi ve betonarme dizayn: aretlendiinde program, analiz srasnda sistemdeki kirili
kirisiz plaklarn ve dili demelerin analizlerini ve betonarmelerini de otomatik yapar. Ancak ereve
tasarm iin deme analizinin ve betonarmesinin yaplmas zorunlu deildir. Analiz sresinin ksal
nemliyse deme analizini daha sonra deme analizi butonu ile de yapabilirsiniz.
Temel analizi ve betonarme dizayn: aretlendiinde program, analiz srasnda sistemdeki tm
temellerin analizini de yapar. Yap temel etkileimli analiz yapmyorsanz, ereve tasarm iin temel
analizinin yaplmas zorunlu deildir. Analiz sresinin ksal nemliyse temel analizini en sonda temel
analizi butonu ile de yapabilirsiniz.
Yap elemanlar iin tepki spekturmu sonularn hesapla : Bu seenek iaretlenirse tepki
spekturumundan bulunan "respx" ve "respy" davran spekturum durumlar, yatay yklemeler olarak
ayrca sisteme etki ettirilirler. Eleman u kuvvetlerinin deerleri respx ve respy yklemeleri olarak
raporlarda ve betonarme diyaloglarnda incelenebilmek amacyla listelenir.
TDY Seenekleri Sekmesi
Ynetmelik kontrolleri : 3 boyutlu ereve analizi sresince modelin Trk Standartlar ve Deprem
Ynetmelii asndan denetlenip denetlenmeyeceini dzenleyen seenektir. Normal koullarda bu
seenei iaretlemelisiniz.
Edeer yatay ykleri rijit diyaframn merkezine uygula: Bu seenek iaretlenirse analiz sonucu
bulunan edeer yatay kat kuvvetleri, rijit diyaframn arlk merkezlerine eksantrisite dikkate alnarak
etki ettirilir. Bu seenek sadece TDY 1975e gre zm yapldnda etkin hale gelir.
Mod birletirme yntemi ile hesaplanan yatay ykleri rijit diyaframa uygula: Bu seenek iaretlenirse
mod birleitirme yntemi ile yatay kat kuvvetleri, rijit diyaframn arlk merkezlerine eksantrisite
dikkate alnarak etki ettirilir.
Diyaframda eksantrik moment yklemesi ile tepki spektrumu zmn kullan: Bu seenek
iaretlenirse, elemanlarn her biri iin hesaplanan tepki spektrumu ile dinamik analiz yaplr, kat
eksantrisiteleri ayr bir ykleme durumunda noktasal moment olarak dikkate alnr.
Rijit diyafram ktlelerini diyafram merkezinde younlatr: Seenek tepki spektrumu zmnde etkin
hale gelir. aretlenirse, dinamik analizde rijit diyaframa ait olan objelerin toplam ktlesi noktasal ktle
olarak rijit diyaframn arlk merkezinde etki ettirilir, iaretlenmezse her objenin ktlesi kendi
konumlarnda dikkate alnr.
Bina nem katsays: Bina nem katsays deeri, binann kullanm amacna gre deprem
ynetmeliinden okunur ve bu satra kullanc tarafndan yazlr. Hesap yntemi olarak, eski veya yeni
deprem ynetmelii seimine gre, buraya yazlan deer program tarafndan gerektii ekilde
kullanlr.
Yap tipi katsays X, Y: Yap tipi katsays deeri, bina sistemine gre eski deprem ynetmeliinden
okunur ve bu satra kullanc tarafndan yazlr. 1997 ve 2007 deprem ynetmeliine gre bu satrn
herhangi bir ilevi yoktur ve eski deprem ynetmeliine gre hesap yaplacaksa bu parametrenin
nemi vardr.
473
Analiz
Zemin hakim periyodu sn. (To): Zemin Hakim Periyodu deeri, zemin cinsine gre eski deprem
ynetmeliinden okunur ve bu satra kullanc tarafndan yazlr. 1997 ve 2007 deprem ynetmeliine
gre bu satrn herhangi bir ilevi yoktur ve eski deprem ynetmeliine gre hesap yaplacaksa bu
parametrenin nemi vardr.
Tayc sistem davran katsays (R) X: Tayc sistem davran katsays deeri, bina trne gre
1997 veya 2007 deprem ynetmeliinden okunur ve bu satra yazlr. Yazlabilecek deerler, yerinde
dkme betonarme binalar iin aada tablolatrlmtr.
1997 ynetmelii seilirse, R katsays x ve y yn iin ayn girilmelidir. 2007 deprem ynetmeliinde
X ve Y yn iin farkl R girilebilir.
Tayc sistem davran katsays (R) Y: Tayc sistem davran katsays deeri, bina trne gre
1997 veya 2007 deprem ynetmeliinden okunur ve bu satra yazlr. Yazlabilecek deerler, yerinde
dkme betonarme binalar iin aada tablolatrlmtr.
1997 ynetmelii seilirse, R katsays x ve y yn iin ayn girilmelidir. 2007 deprem ynetmeliinde
X ve Y yn iin farkl R girilebilir.
st rijit bodrum kat numaras: Bodrum katlarnda rijit evre(bodrum evre) perdelerinin bulunduu
en st kat temsil eder. Bu parametre programa Proje Genel Ayarlarnda girilir. Buraya girilen kat
numaras hangi kattan itibaren (girilen kat dahil) rijit bodrum alnacan belirler.
474
Analiz
8.4
5.6
2.8
2
2.8
1
2.8
0.0
2.8
Toprak seviyesi
-2.8
2.8
-1
-5.6
-2
2.8
Yukarda altta 2 katta bodrum evre perdesi dizayn edilmi bir yapnn perspektif grnts
grnmektedir. Bu yapnn kat tanm programda Kat Genel Ayarlar diyalogunda mimari kotlar
kullanlarak aadaki ekilde yaplm olsun:
No
sim
Kot
Ykseklik
2.Normal Kat
5.6
2.8
1.Normal kat
2.8
2.8
0*
Zemin Kat
2.8
-1
1.Bodrum
-2.8
2.8
-2
2.Bodrum
-5.6
2.8
Bu rnekte bodrum evre perdesi -1 numaral katn tavanndan balad iin rijit bodrum numaras
deeri Proje Genel Ayarlarnda -1 olarak tanmlanr. -1 numaral katn tavan dahil olmak zere altta
kalan tm katlar rijit bodrum kat olarak dikkate alnacaktr. Ksacas, rijit bodrumun numaras Kat
Genel Ayarlar diyalogunda hangi kata denk geliyorsa, Proje Genel Ayarlar diyalogunda o numara
475
Analiz
yazlr. Deprem ynetmelii kriterleri bu bildirime gre uygulanacaktr. Kat bilgileri raporunda hangi
katlarn rijit kat tanmna dahil edildii kontrol edilebilir. Bu raporda rijit kat tanm yaplm satrlarda
Hi stunu bo(yazsz) grnr. Sistemde rijit bodrum kat tanm yoksa, alttan olmayan bir katn
numaras rijit kat numaras satrna yazlr.
Deprem blgesi: Deprem blgesi, farenin sol tuu ile tklanarak diyalogdan seilir. Seilen deprem
blgesine gre program etkin yer ivmesini belirler. Etkin yer ivmeleri 1997 ve 2007 Deprem
Ynetmeliinde deprem blgesine gre aada belirtildii ekilde tablolatrlmtr.
1.Deprem Blgesi Ao=0.40
2.Deprem Blgesi Ao=0.30
3.Deprem Blgesi Ao=0.20
4.Deprem Blgesi Ao=0.10
Mhendis, yukarda belirtilen etkin yer ivmesi deerleri dnda, istedii bir deeri Tanml Ao
satrna yazarak programda kullanabilir.
Ynetmelik: Modelin hangi ynetmelie gre denetlenecei ilgili seenek iaretlenerek bilirtilir. Yeni
yaplar TDY 2007 ynetmeliine gre dizayn etmek gerekir.
Sneklik dzeyi x , y: Bina, sneklik dzeyi yksek olarak yaplacaksa, yksek, bina tasarm Sneklik
dzeyi normal olarak yaplacaksa, normal, sneklik dzeyi karma yaplacaksa, karma seenei
iaretlenir1997 ynetmelii seilirse, Sneklik x ve Sneklik Y ayn sneklikte seilmelidir. 2007
deprem ynetmeliinde X ve Y yn farkl sneklikte seilebilir.
Kolon kiri kesme gvenliinde konsol ve basit kirileri dikkate al: Bu seenek, kolon-kiri kesme
gvenlii kontrolnde basit ve konsol kirilerin dikatte alnp alnmayaca belirtir. aretlenirse, bir
kenar bo, dier kenar kolona oturan veya bir kenar kirie dier kenar kolona oturan kirilerin
kolon mesneti, kolon-kiri kesme gvenliine girer, iaretlenmezse bu elemanlar kontrole
sokulmazlar.
TDY 2.8.5 maddesini temellere uygula :TDY 2.8.5 maddesine gre Vtb<beta*Vt ise tm i
byklkler beta* Vt/Vtb oran kadar bytlecektir . Bytme ilemini st yap elemanlar iin
uygulanrken temeller iin programda seeneklidir. Seenek iaretlenirse bytme ilemi temellerde
de uygulanr, seenek iaretlenmezse uygulanmaz.
Snek yap maddelerini (2.5.2.3, 2.8.5 ve 3.5.2) rijit bodruma uygula: TDY'de uygulanmas ngrlen
2.5.2.3, 2.8.5 ve 3.5.2 maddelerinin rijit bodrum kat olarak belirtilen katlarda uygulanp
uygulanmayacan belirleyen seenektir. Seenek iaretlenirse sz konusu maddeler tm yapnn
elemanlarna uygulanr. Maddelerin rijit bodrum katlarnda uygulanmasn istemediiniz durumlarda
seenei iptal edebilirsiniz.
Sistem Seenekleri Sekmesi
Kabuklar : Sistemde bulunan demelerin, merdivenlerin, kubbeler ve tonozlarn hesaplarnda hangi
etkilerin dikkate alnaca belirtilir. Moment, kesme kuvveti ve normal kuvvetlerin hesaplanp
hesaplanmayaca ayr ayr seeneklerle projeciye braklmtr. Bu seenekler sitemi 3B ereveden
incelerken etkendir. Burada iaretlediiniz deerleri 3B erevcede inceleme ansnz vardr. Eer
iaretlemezseniz ereve modunda bu deerler hesaplanmad iin gsterilmezler.
476
Analiz
Aamal naat Hesab Sekmesi
Nonlineer inaat aamas hesab : Bu seenekte, her bir aamada gz nne alnacak kat saysn
verirsiniz.
rnein, 10 katl bir yap iin bu deeri 1 verirsek:
Zati ve z arlklarn var olduu aama iin adm says = 1.kat, 2.kat, 3.kat.....8.kat, 9.kat,
10.kat(10.aama); toplam 10 admda ykleme...
Duvar ve kaplama yklerin var olduu aama iin 10. aamada ykleme...
Hareketli yklerin var olduu aama 10.aamada ykleme...
rnein, 10 katl bir yap iin bu deeri 2 verirsek:
Zati ve z arlklarn var olduu aama iin = 1 ve 2.kat, 3 ve 4.kat......,7 ve 8.kat, 9 ve
10.kat(5.aama); toplam 5 admda ykleme...
Duvar ve kaplama yklerin var olduu aama iin 5. aamada ykleme...
Hareketli yklerin var olduu aama 5. aamada ykleme...
Kat inaat sresi : Katlarn inaat sreleri ayn ise bu satrda, gn olarak katn inaat(yapm) sresini
girilir. rnein 10 katl binada gn saysn 10 verirseniz, her bir kat 10 gnlk sresinde inaa edilecek
demektir. Tm katlarn inaat sresi 10'ar gnden 100 gn olacak demektir. Katlarn inaat sreleri
farkl olacaksa, altsatrda bulunan "Katlarda farkl inaat sreleri kullan" seeneini iaretlenir.
lk katn(aamann) ykleme sresi : kinci kat inaatna balanmas iin geecek sre verilir.
Katlarda farkl aama sreleri kullan : Her bir katn inaat sreleri gn olarak verilir. Katlarn inaat
sreleri ayn olacaksa, bu satr iaretlemek yerine yukarda bulanan "Aama inaat sresi" satrn
kullanabilirsiniz.
Beton karakteristiinin zamana bal deiimi (CEB-FIB 90) : CEB-FIB 1990 ynetmeliinde belirtilen
esaslar kullanrlarak betonun zaman bal deiimi dikkate aslnmasn salayan seeneklerdir.
Zamana bal elastisite modul: naat yapm sresince betonun elastisite modlnn deimesinden
kaynaklanacak etkileri dikkate almak iin bu seenei iaretleyin.
CEB-FIB 1990'e gre elastisite modlnn zamana bal deiimi: Betonun 28 gnlk elastisite modl
iin;
Ec=Eco . (fcm/fcmo) ^ (1/3)
Eco=21500 N/mm2
fcmo=10 N/mm2
fcm = Betonun 28 gnlk karakteristik basn dayanm
28 gn dndaki yalarda betonun elastisite modln aadaki bantdan hesaplanabilir;
Ec(t)= Ec. e ^ [ s / 2 . ( 1 - ( 28 / ( t / t1 ) ^0.5) ]
Ec= 28 gnlk betonun elastisite modl
s = imento tipi katsays (yandaki satrda verilen)
477
Analiz
t = Betonun ya (gn)
t1 = 1 gn
Snme etkileri : naat yapm sresince snmeden doacak etkileri dikkate almak iin bu seenei
iaretleyin.
Rtre etkileri : naat yapm sresince rtreden doacak etkileri dikkate almak iin bu seenei
iaretleyin.
imento tipi katsays : CEB-FIB 1990 ynetmeliine gre betonun zamana bal dayanm
hesaplanrken kullanlan s (imento tipi) katsays deeridir.
abuk mukavemet kazanan yksek mukavemetli imentolar iin= 0.2
Normal ve abuk mukavemet kazanan imentolar iin = 0.25
Ge mukavemet kazanan imentolar iin = 0.38
Bal Nem RH (%) : Yapnn bulunduu ortamn neme ilikin yzde orann verin.
Rtre katsays (Bsc) : imento trne bal bir katsay olan Bsc, normal ve abuk mukavemet kazanan
imentolar iin 5, abuk mukavemet kazanan yksek mukavemetli imentolar iin 8 ve ge
mukavemet kazanan imentolar iin 4 alnabilir.
Rtre balang gn : Betonun sertlemesi iin beklenen sreyi verin.
Sperpoze l yklerin (duvar, kaplama vs) uygulanma sresi : Bu satrda, duvar ve kaplama yklerinin
var olduu aama iin geecek sreyi verin.
1. Zati ve z arlklarn var olduu aama ; aamadaki kat says hesap adm saysn belirler.
2. Duvar ve kaplama yklerinin var olduu aama ; tm katlar inaa edildikten sonra, duvar ve kaplama
yklerinin var olduu aama sonraki hesap admdr.
3. Hareketli yklerin var olduu aama; nihayetinde en son aama hareketli yklerin var olaca
aamadr ki, bu aama da son hesap admdr.
Son aamada hareketli ykleri uygula: Aamal inaat hesab admlar:
1. Zati ve z arlklarn var olduu aama ; aamadaki kat says hesap adm saysn belirler.
2. Duvar ve kaplama yklerinin var olduu aama ; tm katlar inaa edildikten sonra, duvar ve kaplama
yklerinin var olduu aama sonraki hesap admdr.
3. Hareketli yklerin var olduu aama; nihayetinde en son aama hareketli yklerin var olaca
aamadr ki, bu aama da son hesap admdr.
Bu seenek 3. aamann yaplp yaplmayacan belirler. 3. dizayn sonularna etki ettirilmez.
Sistemdeki hareketli ykler, dorusal statik analiz sonucunda bulunan tesirlerle dikkate alnr.
Hareketli yk katsays: Hareketli yklerin var olduu aamada uygulanacak hareketli yk katsays
verilir.
Hareketli yklerin uygunlanma sresi :
1. Zati ve z arlklarn var olduu aama ; aamadaki kat says hesap adm saysn belirler.
478
Analiz
2. Duvar ve kaplama yklerinin var olduu aama ; tm katlar inaa edildikten sonra, duvar ve kaplama
yklerinin var olduu aama sonraki hesap admdr.
3. Hareketli yklerin var olduu aama; nihayetinde en son aama hareketli yklerin var olaca
aamadr ki, bu aama da son hesap admdr.
Bu satrda, hareketli yklerinin var olduu aama iin geecek sre verilir.
atlam beton modeli kullanm : Rijitlik azaltmas iin uygun seenei iaretlenir.
Is Ykleri Sekmesi
Tm yap iin tek s farkn kullan : Tm yap iin ayn s farkn dikkate almak iin bu seenek
iaretlenir.
Is fark (T1) : T1 s yklemesinde esas alnacak s fark deerini verilir.
Is fark (T2) : T2 s yklemesinde esas alnacak s fark deerini verilir.
Her bir kat iin farkl s farkn dikkate al: Her bir kat iin ayr ayr s farklarn dikkate almak iin bu
satr tklanr ve T1 ve 2 sutnlarnda her bir kat iin T1 ve T2 yklemesi s deerleri verilir.
Is ykleri iin rijitlik azaltma faktrleri : Is hesabnda atlam eleman rijitliini belirleyen azatma
deeri verilir.
Elastisite modl deitir : aretlenirse, yan ksmda verilen azaltma katsays, elemann elastisite
modul ile arplr.
Ecr = x.Ec
Ec=Eleman elastisite modul
x=Azaltma faktr
Icr=atlam elemann elastisite modul
Atalet momenti deitir : aretlenirse, yan ksmda verilen azaltma katsays, elemann atalet momenti
ile arplr.
Icr = x.Ic
Ic=Eleman atalet momenti
x=Azaltma faktr
Icr=atlam kesit atalet momenti
Temel Zemin Sekmesi
Toprak birim arl: Toprak birim arl girilir. Kil= 2.10 t/m3 ; Bahe topra=1.70 t/m3 ; Kum
akl(nemli) iin=1.80 t/m3 ; Kum akl(ya) iin=2.0 t/m3 ; Anm kenarl selinti =1.90 t/m3 ;
Keskin kenarl krma ta =1.80 t/m3 deerleri girilebilir.
Yatak katsays: Zemin yatak katsays deeri girilir. Zemin trne gre ortalama yatak katsays (Ko
t/m3) deerleri unlardr:
479
Analiz
Balk; turba Ko<200 ; Kil,plastik Ko=500 ~ 1000; Kil, yar sert Ko=1000 ~ 1500; Kil, sert
Ko=1500 ~ 3000; Dolma toprak Ko=1000 ~ 2000; Kum, gevek Ko=1000 ~ 2000; Kum, orta sk
Ko=2000 ~ 5000; Kum, sk Ko=5000 ~ 10000; Kum-akl, sk Ko=10000 ~ 15000; Salam ist
Ko> 50000; Kaya Ko>200000
Zemin emniyet gerilmesi : Zemin cinsine gre belirlenen zemin emniyet gerilmesi deeri girilir. Zemin
raporuna gre belirlenir.
Deprem yklemeleri kullanldnda zemin emniyet gerilmesini artr : aretlenirse, deprem
ynetmelii 6.3.2.1 maddesine istinaden temel hesabnn depremli yaplmas durumunda girilen zemin
emniyet gerilmesi program tarafndan verilen deer kadar yzde attrlr ve temeller bu emniyet
gerilmesine gre kontrol edilirler. Bu deer maksimum %50 olabilir.
Temellerin zemin gerilmesini ortalamaya gre yap: aretli ise tm yklemelerden oluan zemin
gerilmelerinin ortalamalar alnarak, zemin gerilmesi kontrol yaplr.
Temellerin zemin emniyet kontrolnde deprem yklerini kullan: Temel analizi sonucunda zemin
emniyet kontrolnde deprem etkilerinin dikkate alnmas isteniyorsa iaretlenir. Bu durumda
G+Q+E, G+Q-E, 0.9G+E ve 0.9G-E deprem kombinasyonlar da zemin emniyet kontrolnde
dikkate alnm olunur.
Temellerde negatif zemin gerilmesi kontrol yap: Temel analizi sonucunda negatif zemin gerilmeleri
kabilir. Bu seenek iaretliyse, eer temelde negatif gerilme olumusa, program, hesap sonucunda
olumsuzluk mesaj verecektir.
Radye temellerin zemin emniyet kontroln ortalama gerilmeye gre yap: aretli ise, radye
demelerde tm yklemelerden oluan zemin gerilmelerinin ortalamalar alnarak, zemin gerilmesi
kontrol yaplr.
Kirisiz radyelerin zemin emniyet kontrolnde deprem yklerini kullan: Kirisiz radyede, temel analizi
sonucunda zemin emniyet kontrolnde deprem etkilerinin dikkate alnmas isteniyorsa iaretlenir. Bu
durumda G+Q+E, G+Q-E, 0.9G+E ve 0.9G-E deprem kombinasyonlar da zemin emniyet
kontrolnde dikkate alnm olur.
Radye temellerde negatif zemin gerilmesi kontrol yap: Temel analizi sonucunda negatif zemin
gerilmeleri kabilir. Bu seenek iaretliyse, eer temelde negatif gerilme olumusa, program, hesap
sonucunda olumsuzluk mesaj verecektir.
st yap etkileimli zm: aretlenirse temeller st yap ile birlikte etkileimli zlrler. Temel
kmelerinden oluan u kuvvetler st yapda dikkate alnr. aretlenmezse st yap ve temel ayr ayr
zlr. Tekil temeller ve kirili radyeler st yap etkileimli zme dahil deildir.
Mat temellerde oklu Elenik Winkler Yay yntemini kullan: Kirisiz radye temellerde bu seenek ile
aksi belirtilmedii srece tm zeminde ayn yatak katsays kullanlr ve bu yatak katsays deeri analiz
ayarlarnda Temel sekmesinde programa verilir. Yatak katsays kesin belirlenebilir deerden ziyade,
belli zemin gruplar iin yaklak der erler sz konusudur. Bu balamda, mat temellerde, yatak
katsaysn zemine yayacak bir yntemin kullanrl sz konusu olacaktr. Program, Winkler Yay
Yntemi ile yay deerlerini zemine yayacaktr. Bu yntemi kullanmak iin bu seenei iaretleyin.
480
Analiz
Diyalogta ekilde verilen uzunluk ve yay faktrleri deerleri, Winkler Yntemi iin uygundur. Ancak
gerekirse deitirebilirsiniz. Uzunluk oranlarn alanlarn byklklerini belirleyecek ekilde, B blgesi
ve C faktrlerini ise A blgesi yay deerlerine gre birer oran olarak verin. Program bu deerleri
ortalamada Ko yatak katsaysna eitleyecek ekilde otomatik olarak dzenleyecektir.
Radye temel - st yap balant yntemi : Kolon - perde yknn datlaca alan belirler. Dey
eleman radye balants rijit elemanlarla salanr. Bu blmde belirtilen seenee gre dey eleman
ve temel balant alan deiir.
Direk balant ile yk kolon perde genilii kadar bir alana verilir.
Balant blgesi byt ile verilen oran kadar bir alana yk dalm yaplr. Alan= oran * h
Yk Gvenlik Sekmesi
Zati yk faktr: Zati yklerin ne kadar arttrlacan belirleyen deer girilir. Bu deer tama gcne
gre 1.4'dr.
Hareketli yk faktr: Hareketli yklerin ne kadar arttrlacan belirleyen deer girilir. Bu deer
tama gcne gre 1.6'dr.
Ak hesab iin duvar birim arl: 2007 Deprem Ynetmeliinde B1 dzensizliinin belirlenmesinde
kullanlan Ak deerinin hesab iin gerekli duvar birim arl girilir. Bu satr Dier sekmesinde
belirlenebilen "kullanc tanml yayl ykten al" seenei aktif hale getirilirse kullanlr. Bununla beraber
sistemde ideCAD Mimari duvarlar varsa, zaten duvar tanml olduu iin bu deer kullanlmaz.
Alt kat Ak deerini stteki katla ayn kullan: Kirilere tanmlanan duvar ykleri allan katn duvarlarn
deil doal olarak bir st katn duvarlarn temsil etmektedir (Proje ideCAD Mimari programnda
yaplmamsa, nk ideCAD Mimari programnda her katta duvar ykleri duvar objesi ile
tanmlanabilmektedir). Bu sebeple projenin en alt kat iin, duvar arl girilemeyecektir.
Programda, kirilerin zerinde tanmlanan duvar arlklar kullanlarak B1 kontroln esas tekil eden
Ak deeri hesaplanr. En alt katta duvar deeri tanmlanamad iin Ak deerini doal olarak
belirsizdir. Bu seenek en alt kat iin Ak deerinin bir st katla ayn kullanlmasn salar. Seenek
iaretli ise en alt katn Ak deeri bir st katla ayn alnacaktr. Ak deerini bir st katla ayn alnmasn
istemiyorsanz, Analiz mens altndaki Kat parametreleri diyalogunda Ak deerini kendiniz
tanmlayabilirsiniz.
481
Analiz
Hesap donats tolerans (%): Donat seilirken seilen donatnn ne kadar eksik seilebileceini
belirleyen yzdedir. rnein 100 cm2 donat gerektiren bir kesite rnein %2 tolerans girildiyse,
donat 98 cm2 seilebilecek demektir. Tolerans en fazla %5 olabilir. rnein, tolerans %0 girilirse
seilen donat her zaman 100 cm2'den fazla olacaktr. Buraya girilen tolerans deeri, kesite
gerekenden daha az donat konulmasna sebebiyet verebilecektir. Bu yzden bu satra, sfrdan farkl
bir deer girerken kesite, gerekenden daha az donat konulaca gz nne alnmaldr.
Kesit kontrol tolerans (%) : Kesit tahkiki yaplrken kesit tahkikinin ne kadar bir toleransla
yaplacan belirler. rnein kirilerde kesme kuvveti kontrolnde, 100 ton st snr olsun. Kiri
kesme kuvveti ise, 102 ton olsun. Bu satra rnein %3 tolerans girildiyse, kesme kuvveti 102102*0,03= 98,94 ton olacak bu durumda kiri st snr 100 ton olduundan program kesit yetersiz
mesaj vermeyecektir. Buna karn tolerans %0 braklrsa kesit yetersiz kacaktr. Buraya girilen
tolerans deeri, kurtarmayan kesitleri kurtarabilir. Bu yzden bu satra, sfrdan farkl bir deer
girerken emniyetsiz ynde kalnaca gz nne alnmaldr. Tolerans en fazla %5 olabilir.
TS500 yeniden dalm maddesini uygula: aretlenirse, programda sistem zldkten sonra TS500
2000 basksnda belirtilen yeniden dalm maddesi sisteme uygulanr. aretlenmezse uygulanmaz.
Yeniden dalm maddesi, yapnn dorusal elastik davrand varsaymna dayal zmleme yaplan
sistemlerde mesnet momentlerini belirli bir oranda azaltmaya olanak verir. (TS500 madde 6.3.8) Buna
karn program aklk momentlerini de denge kounu salayacak ekilde yeniden hesaplar ve bunun
sonucunda aklk momentleri artar. Yeniden dalm programda sadece kirilerde dikkate alnr.
Mesnetlerde,
ro - ro' <= 0.4rob ise %15
0.4rob < ro - ro' <= 0.6rob ise %10 azaltma uygulanr.
ro= ekme donats oran
ro'= Basn donats oran
rob= Dengeli donat oran
Yeniden dalm uygulanmas seenei programa versiyon 5.500den ile eklenmitir. Versiyon 5.500de
yaplan projelerde, bu seenek iaretli ise, eski versiyonlara gre kiri mesnetlerinde daha az,
aklklarnda ise daha ok tasarm momenti kmas makuldr.
TS498 Hareketli Yk Azaltma Maddesini Uygula : aretlenirse TS498 Madde 13'de belirtilen Hareketli
Yk Azaltma koullar programda uygulanr. lgili maddeye gre; en az kattan fazla yk tayan yap
elemanlarnn hesaplanmasnda, her kat hareketli ykn toplanarak sonucun belirli kaideler iinde
azaltmas mmkndr. Azaltma miktarlar veya ona bal olarak eksiltme deerleri ynetmelikte,
konut, bro ve ihanlar iin farkl, hafif alma yaplan iyerleri, atlyeler, imalathaneler ve maazalar
iin ayr olarak izelge olarak verilmitir. Yapnn kullanm amacna gre ilgili seenek iaretlenir.
% eksiltme deeri :
a) Konutlarda, brolarda ve ihanlarnda %20'den %80'e kadar
b) Hafif alma yaplan iyeri, atlye, imalathane ve maazalarda %10'dan %40'a
kadar uygulanr.
482
Analiz
Glendirme Sekmesi
Analiz tipi: Dorusal performans analizinde deprem yknn edeer deprem yk yntemine gre
mi yoksa mod birletirme yntemine gre mi belirlenecei seilir.
Yapnn bilgi dzeyi : Deprem ynetmeliinde 7.2 Bilgi Toplanmas balnda tanmlanan koullara
gre yapnn bilgi dzeyi seilir. Bilgi dzeyi katsaylar;
Snrl - > 0.75
Orta -> 0.90
Kapsaml -> 1.00
Hedeflenen performans dzeyi : Glendirilecek binann hedeflenen performans dzeyini listeden
sein. Binann kullanm amacna gre belirlenmesi gereken performans dzeyleri deprem
ynetmeliinde Madde 7.8'de ve Tablo 7.7'de belirtilmitir. Seilen performans dzeyine gre yapnn
performans deerlendirmesi program tarafndan yaplacak ve rapor olarak hazrlanacaktr. Binann
performans deerlendirmesi, deprem ynetmelii Madde 7.7'de belirtilen esaslara gre yaplr.
Hedeflenen performans dzeyi iin deprem alma olaslklar : Glendirilecek binann hedeflenen
performans dzeyi iin deprem alma olasln listeden sein. Binann kullanm amacna gre
seilmesi gereken alma olasl ile ilgili bilgiler, deprem ynetmeliinde Madde 7.8'de ve Tablo
7.7'de belirtilmitir. aretlenen seenee gre yapnn performans deerlendirmesi program
tarafndan yaplacak ve raporlanacaktr.
Ynetmelie gre alma olaslklar ivme spektrum ordinat deerlerini belirler. Alma olas 50 ylda
%10 olan binann deprem hesabnda ivme spektrum ordinatlar madde 2.4'de belirtilen deerlerle
ayn alnr. Alma olasl 50 ylda %50 olan binann deprem hesabnda ivme spektrum ordinatlar,
madde 2.4'de belirtilen deerlerin yars alnr. Alma olasl 50 ylda %2 olan binann deprem
hesabnda ivme spektrum ordinatlar madde 2.4'de belirtilen deerlerin 1.5 kat alnr.
Gevrek elemanlar gme blgesinde say : Kesme ile krlan elemanlar deprem ynetmeliinde gevrek
eleman olarak tanmlanmtr. Ynetmelie gre gevrek elemanlar gen elemanlardr ve kesinlikle
glendirilmelidir. Gevrek elemanlar zaten glendireceiniz iin ,isterseniz bu seenei
iaretlemeyerek onlar yap performans hesabna katmayabilirsiniz. Bu durumda program ayrca
483
Analiz
glendirilecek elemanlar balnda gevrek elemanlar listeleyecektir. aretlerseniz, gevrek elemanlar
direk gme blgesinde deerlendirmeye katlacaktr.
Kirilerde tablay dikkate al:aretlenirse kiriin kesiti, tablal kesit olarak dikkate alnr ve tablada
bulunan demeye ait donatlar, kirilerin mevcut donat alanlarna katlr. aretlenmezse kiriin kesiti
dikdrtgen kesit olarak kabul edilir ve tablada bulunan dmeye ait donatlar, kirilerin mevcut donat
alanlarna katlmaz.
Kolon Vr hesabnda irozlar dikkate al : aretlenirse kolonda bulunan irozlar, kolon etriyesine ilave
edilerek kolon Vr hesabnda dikkate alnr. aretlenmezse alnmaz.
Analiz kapsam:
Glendirilmi ve glendirilmemi yapnn tam analizi : Seenek iaretlendiinde, datas girilmi,
mantolama ve/ya glendirme perdeleri ile glendirilmi yapnn, glendirilmi hali ile iki aama
eklinde performans analizi yaplr. Analiz sonrasnda istenirse glendirme semeli raporlarda, iki
halin karlatrmal sonular raporlanabilir.
Girilen haliyle yapnn performans analizi : Seenek iaretlendiinde, veri olarak hazrlanan yapnn
performans analizini yapar.
Dier Sekmesi
Rapor alrken uygunluk kontrol yap: Rapor alnrken ynetmelik asndan uygunluk koullar
listelenmek isteniyorsa, iaretlenir. Seenek iaretlenmezse, program, olumuzluk durumlarn raporun
banda projeciye bildirmeyecektir.
Alfam hesabnda perde momentleri toplamna kiri momentlerini de dahil et: 1997 deprem
ynetmeliine gre perde toplam momentinin bina tabannda oluan devrilme momentine oran
olarak belirten alfam deeri, perde toplam momentine kendi dzlemi ierisindeki kirilerin
momentleri de eklenerek hesaplanabilir. Bu duruma istinaden bu seenek iaretlenirse, kiri
momentleri toplam perde momentlerine eklenir ve sonu olarak alfam deerinin daha byk
kmasna sebebiyet verir. aretlenmezse perde momentlerine kiri momentleri eklenmez.
simler: Eleman isimlendirmenin nasl olaca seilir. Bu ksmda belirlenen seenek ile kat
parametrelerinde girilen kat indisi beraber kullanlr. rnek verilecek olursa, kat parametrelerinde
girilen kat indisi 1 olsun. simlendirme olarak da K101 seenei iaretlensin. S1 ismi S101 olarak
dikkate alnacaktr. Kat genel parametrelerinde indis girilmeseydi S01 olacakt. simlendirmede K1001
seenei iaretli ise, S1 ismi S1001 olarak dikkate alnacaktr. Kat genel parametrelerinde indis
girilmeseydi bu isimlendirme S001 eklinde olacakt.
Kiri ykleri: Duvar ykleri tanm yntemle yaplabilir. Bunlardan biri ideCAD Mimari programnda
tanmlanm duvarlar dikkate almak, ikincisi kiri ayarlarda tanmlanm duvar yklerini dikkate almak,
ncs ile her ikisini birden programa toplatarak kullandrmaktr. ideCAD Mimari programnda
duvarlar tanmlanmamsa ve projede bu seenek iaretliyse duvar ykleri sfr alnacaktr.
"Kullanc Tanml Yayl Ykten Al" seenei aktif ise, duvarlarn yk, Kiri Ayarlar diyalogunda Statik
sekmesinde tanmlanan duvar deeri dikkate alnarak hesaplanr. Bu seenek iaretlendiyse ideCAD
Mimari programnda duvar tanmlan olsa dahi, ideCAD Mimari duvarlar dikkate alnmaz, kiri
ayarlarnda tanmlanan duvar yk dikkate alnr. "ideCAD Mimari duvarlarndan al" seenei ile
Kullanc tanml yayl ykten al seeneklerinin ikisi birden ayn anda aktif hale getirilebilir. Bu
durumda, ideCAD Mimari programnda kiriin zerinde tanmlanm duvarn arl ile kullancnn
tanmlad duvarn arl toplanarak kullanlr.
484
Analiz
485
Analiz
Kolon filizlerinin minimum uzunluunu belirleyen seenektir. lgili seeneklerin saland koul, temel
ve kolon filizlerine uygulanacaktr.
Lb * : Verilen arpana gre uzunluk, Lb'nin katna gre belirlenecektir. Lb, TS500'deki formlle
aklanan kenetleme uzunluudur.
* : Verilen arpana gre uzunluk, donat apnn katna gre belirlenecektir.
Min. l : Verilen minimum uzunluk deerine gre ankraj boyu belirlenecektir.
Donat Seimi
Programn betonarme elemanlarda kullanabilecei donat aplarn Donat Seimi diyalogunda
istediiniz ekilde dzenleyebilirsiniz. Her bir eleman iin, tek tek seimini yapacanz donat aplar,
en ekonomik sonucu verecek sekilde analiz sonrasnda elemanlara otomatik yerletirilirler.
486
Bu diyalogda, Kiri, Kolon, Panel, Deme, Tekil Temel, Srekli Temel, Nervr elemanlarnn
betonarmelerin kullanlabilecek donat aplarn belirleyebilirsiniz. rnein, deme sekmesini
tklayn. Donat satr karndaki, 8, 10, 12, 14 ve 16 vs stunlarna ait kutular sol tu ile
iaretleyin, dier donatlarn iaretini kaldrn.
Betonarme sonucunda
kullanlmayacaktr.
iaretli
olan
aplar
kullanabilecek,
iaretli
olmayan
aplar
Analiz
Parametreler
Parametreler sistemin betonarme hesabnda ve donat yerletirilmesi aamasnda programn hangi
kriterlere uyacan belirler. Programda Betonarme mens altnda bulunan parametrelerin varsaylan
deerleri, Trk Standartlarnda ve deprem ynetmeliinde belirtilen esaslara gre ayarlanmtr.
Kullanc bu parametreleri deitirmedii srece varsaylan deerler kullanlr. Parametreleri bulunan
elemanlar srasyla unlardr:
Betonarme mensnde, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny an.
Geometri Kontrol
Geometri kontrol, herhangi bir katta geometrik ve yerleim olarak problemli ve boyut olarak
ynetmelii aykr objelerin varln kontrol etmek iin kullanlr. Program, kontrol sonunda ekrana
sonular listeler ve sz konusu objeleri projecinin tercihlerine gre otomatik seer.
Ekrana gelen diyalogda, geometri kontrol yaplacak durumlar iaretleyin, kontroln tm katlar
iin yaplp yaplmayacan belirtin ve minimum obje uzunluunu girin( Sfr deeri uzunluk
kontrol yaplmayacak demektir).
Tamam butonunu tklayn. Program, problemli durumlarn bulunup bulunmadn bir diyalogla
bildirecek, varsa problemli objeleri listeleyecektir.
Ksa duvarlar, ksa kiriler ve ksa srekli temellerin boylar min. obje uzunluu ile karlatrlacak ve
bu uzunluktan ksa objeler iaretlenecektir.
487
Analiz
Ksa objeler
aretlendiinde Minimum Obje Uzunluu satrnda girilen deerden daha kk aklkl objeler
varsa program bu objeleri listeler.
Birbirini kesen ve statik olarak iliki olmayan kiri ve/veya paneller varsa says listelenir. Bu durum
kiriin ve/veya panelin, baka kirii ve/veya paneli pas gemesinden kaynaklanabilir.
Birbirini kesen ve statik olarak ilikili olmayan kiri, panel ve kolonlar varsa listelenir. Bu durum kiriin
veya panelin kolonu pas gemesinden kaynaklanr.
Dey sreklilik
Kolon, panel gibi dey elemanlarn ara katlarda kesilmesi ve hatal temel oluturmas durumunu
kontrol eder. Kolonlarn ve panellerin kotlar ya da eleman kaklklar hatal verildiinde ortaya kar.
simleri ayn olan objeleri tespit eder. Ayn isimli objenin gerekliliini kontrol edin.
Statik demelerde, hesap aks izilmedii ya da sadece bir ynde izildii durumlarda rapor edilir.
Deme kotlar:
Demelerin kirilerle ilikisini kontrol eder. rnein bir demenin kotu, hi bir kirie
balanmayacak ekilde verilirse bu hata ile karlalr.
Mesnetsiz kiriler
ki ucu bota kalan kirilerin kontrol yaplr. Kiri en az bir noktasndan baka bir elemana
balanmaldr.
at demeleri gibi eimli sistemlerde demelerin kurallara uygun girilip girilmediini kontrol eder.
Kaset ve nervr demelerin zm iin gerekli olan hesap diinin varln ve kendi ierisindeki
sreklilik durumlarn kontrol eder.
488
Analiz
Kk al objeleri listeler. Bu objelerin alarnn projeye uygun olup olmadn kontrol edin.
Seenek iaretlendiinde objelerin TDY 2007 ve TS500e gre uygunluu kontrol edilir. rnein
deme ykseklik kontrol TS500de verilen formle gre yaplr.
Yk Bilgilerinin Tanmlanmas
Yk ktphanesi
Deme ve kiri elemanlar iin, dzgn yayl, sabit veya hareketli ykleri, katman mant ile
tanmlayp ktphane olarak arivlemek ve istenilen anda herhangi bir projede kullanabilmek olasdr.
rnein bir demede kullanlan herhangi bir kaplama malzemelesinin tm katmanlarn, kendi
ykseklikleri ile tanmlayp, birim hacim arlklarn vererek kaplama malzemesinin toplam arl
programa hesaplatlabilir ve arive kayt edilebilir.
Yine kiri iin rnein bir duvar malzemenin svasn, kendi kalnln, aradaki yaltm malzemesinin
zelliini yk olarak belirtmek mmkndr.
Programda varsaylan olarak baz ykler tanmlanmtr. Var olandan baka, ihtiyacnza gre yeni yk
tanmlar yapabilirsiniz.
489
Analiz
Bu diyalogta deme ve kiri sabit ykleri ile hareketli ykleri belirten tablolar greceksiniz.
Deme yk ktphanesi
stteki tablo deme kaplama ksmnn toplam arln gsterir. Yk deeri stunu, altta tabloda
girilen detayl yk tanmlamasndan otomatik hesaplanr. rnein, karo kaplamasnn yk analizini
yapacak olalm. Bir alttaki tabloda karonun kalnl, birim arl; Har ykseklii, harcn birim arl,
tesviye betonu ve birim arl gibi karo kaplamasn oluturan tm bileenler tek tek tanmlanr. Tm
satrlarn toplam o katmann tm bileenleridir ve stteki tabloda grnen Yk deeri, tm
bileenlerin arlar toplamdr.
rnein listede bulunmayan mermer kaplamasnn tanmn yapacak olalm:
490
stteki tabloda bir satr an ve Yeni Deme Yk ismini, Mermer olarak deitirin.
1. satrda mermerin kendisini tanmlayalm: Mermerin ad, mermer kalnl, birim arln girin.
Son satrda, bunlarn arpmnda bu katmann arl grlr.
2. satrda mermerin harcn tanmlayalm: Harcn ad, kalnl, birim arl girin. Son satrda,
bunlarn arpmnda bu katmann arl grlr.
Analiz
3. satrda mermerin tesviye harcn tanmlayalm:. Harcn ad, kalnl, birim arl girilir. Son
satrda, bunlarn arpmnda bu katmann arl grlr.
4. satrda tavan svasn tanmlayalm: Ad, kalnl, birim arl girilir. Son satrda, bunlarn
arpmnda bu katmann arl grlr.
Bu katmanlarn hepsi, mermer olarak steki tabloda, tek satrda grlr, toplam arl otomatik
olarak tm satrlarn toplam olarak grlr ve Deme tanmlarken kendi ayarlarnda deme yk
olarak seilebilir. Deme raporlarnda yk analizinde listelenir.
Kiri yk ktphanesi
steki tablo, kirilerde kullanlacak ykleri gsterir. Yk deeri stunu, alttaki tabloda girilen detayl
yk tanmlamasndan otomatik hesaplanr. rnein, 19 cm tula duvarn yk analizini yapacak olalm.
Deme yk ktphanesinde anlatldna benzer ekilde bir alttaki tabloda tulann kalnl, birim
arl, sva kalnl, svann birim arl gibi tula duvar oluturan tm katmanlar tek tek
tanmlayabilir. Bu tabloda da o arlklarn toplam deeri grnr.
Kiri tanmlarken kendi ayarlarnda, kiri duvar yk olarak burada tanmlanm yk deerleri
seilebilir. Ayrca ykler, yk analizi bal altnda raporlanr.
491
Analiz
Hareketli yk ktphanesi
Listede TS498'de gre daha nceden girilmi hareketli yk deerleri grlmektedir. Yeni butonunu
tklayarak kendiniz hareketli yk deeri tanm yapabilirsiniz. Deerler, demeler gibi hareketli yk
tanmlanan elemanlarn diyaloglarnda grlecektir.
ideCAD Mimari programnda izilmi mimari bir projeye ideCAD Statik programnda devam
etmek:
a) ideCAD Mimari programnda oluturulmu duvarlarn ykn otomatik olarak statikte kullanmak:
Bu durumda, duvarlar mimari proje zaten tariflenmitir. ideCAD Mimari duvarlarn kullanmak
istiyorsanz, proje genel ayarlarnda, dier sekmesinde bulunan ideCAD Mimari duvarlarndan al
seeneini iaretlemelisiniz. ideCAD Statik programnda mimaride girilmi duvar ykleri, kap/pencere
boluklar dlerek otomatik olarak dikkate alnacaktr.
Not:
b) ideCAD Mimari programnda oluturulmu duvarlarn ykn kullanmadan, kullanc tanml duvar
yk kullanmak:
Bu durumda, duvarlar mimari proje tariflenmesine karn ideCAD Mimari duvarlarnn yklerini
kullanmak istemiyorsunuz demektir. Bu koulda; proje genel ayarlarnda, dier sekmesinde bulunan
kullanc tanml yk seeneini iaretlemelisiniz. Projenizde oluturduunuz kirilere, duvar
yklerini, nmerik deer olarak girmelisiniz.
492
Analiz
c) Hem ideCAD Mimari programnda oluturulmu duvarlarn ykn, hem de kullanc tanml duvar
ykn kullanmak:
Baz zel koullarda ikisini birden kullanmak isteyebilirsiniz. Bu durumda, proje genel ayarlarnda,
dier sekmesinde bulunan ideCAD Mimari duvarlarndan al
ile Kullanc tanml yk
seeneklerinin ikisini birden iaretlemelisiniz. ideCAD Statik programnda mimaride girilmi duvar
ykleri, kullanc tanml duvar ykleri ile toplanarak dikkate alnacaktr.
Paftaya izdirilmi mimari bir projenin datalarn ideCAD Statik programnda girmek:
Bu durumda, proje genel ayarlarnda, dier sekmesinde bulunan kullanc tanml yk seenei
iaretlenmelidir. Projenizde oluturduunuz kirilere, duvar yklerini, nmerik deer olarak
girmelisiniz.
493
Analiz
izgisel deme yk
Deme zerinde izgisel yk (duvar, parapet vb.) tariflemek iin kullanlr. izgisel deme yknn
yk deerlerini Deme Yk ayarnda tanmlayabilirsiniz.
Farenin sol tuu ile izgisel yknzn balang ve biti noktalarn tklayn.
Noktasal deme yk
Deme zerinde tekil yk tariflemek iin kullanlr. Noktasal deme yknn yk deerlerini
Deme Yk Ayarnda tanmlayabilirsiniz.
Fare imlecini noktasal deme ykn yerletirmek istediiniz noktann zerine getirip tklayn.
Noktasal deme yknz izilecektir.
494
Deitir mensnden Eleman Yk Ekle satr altnda bulunan Dzgn Yk komutunu tklayn.
Analiz
Deer (F): Ykn alan birimdeki deerini girin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o yk
deerini grrsnz. Duruma gre deitirebilirsiniz.
Sol uzaklk (L): Dey elemanlarda alt uca, yatay elemanlarda sol uca gre uzaklk deerini verin.
Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Sa uzaklk (R): Dey elemanlarda st uca, yatay elemanlarda sa uca gre uzaklk deerini verin.
Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Aklama: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn aklamas gsterilir. Duruma gre
deitirebilirsiniz. Yeni bir yk tanmlyorsanz, tanmlayacanz ykn aklamasn yazn.
Ykleme durumu: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn hangi ykleme durumu iin
geerli olduu gsterilir. Yeni bir yk ekliyorsanz, listeden tanmlayacanz ykn geerli olaca
ykleme durumunu sein. Eer sistemde ykleme durumlar tanml deilse, program sizden
tanmlamanz isteyecektir.
Koordinat sistemi: Girilen yk deerlerinin eleman lokal eksenlerine gre mi verildiini yoksa global
eksenlere gre mi verildiini belirtin.
Yn: Ykn hangi ynde geerli olduu bilgisini verin. X, Y, Z global koordinat sistemine gre, 1 ,2 3
lokal koordinat eksenini gre ykn ynn gsterir. G ise bu ykn sabit (dey) yk olduunu
gsterir.
495
Analiz
Trapez yk ekle
Kolon ve kirilere d yk olarak trapez yk tanmlanabilir. Tanmlama ilemi veri giri ekrann eleman
iin yaplr.
496
Analiz
Deer 1 , Deer 2, Deer 3, Deer 4, (V1, V2, V3, V4): Ykn alan birimdeki deerini girin.
Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o yk deerini grrsnz. Duruma gre deitirebilirsiniz.
Sol uzaklk 1, Sol uzaklk 2 (L1, L2 ): Dey elemanlarda alt uca, yatay elemanlarda sol uca gre
uzaklk deerlerini verin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri
grrsnz.
Sa uzaklk 1, Sa uzaklk 2 (R): Dey elemanlarda st uca, yatay elemanlarda sa uca gre
uzaklk deerlerinii verin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri
grrsnz.
Aklama: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn aklamas gsterilir. Duruma gre
deitirebilirsiniz. Yeni bir yk tanmlyorsanz, tanmlayacanz ykn aklamasn yazn.
Ykleme durumu: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn hangi ykleme durumu iin
geerli olduu gsterilir. Yeni bir yk ekliyorsanz, listeden tanmlayacanz ykn geerli olaca
ykleme durumunu sein. Eer sistemde ykleme durumlar tanml deilse, program sizden
tanmlamanz isteyecektir.
Koordinat sistemi: Girilen yk deerlerinin eleman lokal eksenlerine gre mi verildiini yoksa global
eksenlere gre mi verildiini belirtin.
Yn: Ykn hangi ynde geerli olduu bilgisini verin. X, Y, Z global koordinat sistemine gre, 1 ,2 3
lokal koordinat eksenini gre ykn ynn gsterir. G ise bu ykn sabit (dey) yk olduunu
gsterir.
497
Analiz
Noktasal Yk Ekle
Herhangi bir elemana d yk olarak noktasal yk tanmlanabilir. Tanmlama ilemi 3 boyutlu ereve
zerinde ya da yapsal aa grnmde Elemanlar listesinde yaplabilir. Noktasal yk, kuvvet olarak
tanmlanabilecei gibi moment olarak da tanmlanabilir.
498
Deitir mensnden Eleman Yk Ekle satr altnda bulunan Noktasal Yk komutunu tklayn.
Analiz
Deer (F): Ykn alan birimdeki deerini girin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o yk
deerini grrsnz. Duruma gre deitirebilirsiniz.
Sol uzaklk (L): Dey elemanlarda alt uca, yatay elemanlarda sol uca gre uzaklk deerini verin.
Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Sa uzaklk (R): Dey elemanlarda st uca, yatay elemanlarda sa uca gre uzaklk deerini verin.
Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Aklama: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn aklamas gsterilir. Duruma gre
deitirebilirsiniz. Yeni bir yk tanmlyorsanz, tanmlayacanz ykn aklamasn yazn.
Ykleme durumu: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn hangi ykleme durumu iin
geerli olduu gsterilir. Yeni bir yk ekliyorsanz, listeden tanmlayacanz ykn geerli olaca
ykleme durumunu sein. Eer sistemde ykleme durumlar tanml deilse, program sizden
tanmlamanz isteyecektir.
Tip: Tanmlanan yk momentse moment, kuvvetse kuvvet seeneini iaretleyin. Mevcut ykn
zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Koordinat sistemi: Girilen yk deerlerinin eleman lokal eksenlerine gre mi verildiini yoksa global
eksenlere gre mi verildiini belirtin.
Yn: Ykn hangi ynde geerli olduu bilgisini verin. X, Y, Z global koordinat sistemine gre, 1 ,2 3
lokal koordinat eksenini gre ykn ynn gsterir. G ise bu ykn sabit (dey) yk olduunu
gsterir.
499
Analiz
Panel Dey Yk
Panellere dey dorultuda yk eklenmek istediinde panel dey yk komutu kullanlr.
500
Analiz
Deitir mensnden Eleman Yk Ekle satr altnda bulunan Panel Dey Yk komutunu
tklayn.
Deer 1 , Deer 2 : Ykn alan birimdeki deerini girin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz,
o yk deerini grrsnz. Duruma gre deitirebilirsiniz.
Sol uzaklk (L): Eleman sol ucuna gre uzaklk deerini verin. Mevcut ykn zelliklerine
bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Sa uzaklk (R): Eleman sa ucuna gre uzaklk deerini verin. Mevcut ykn zelliklerine
bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Aklama: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn aklamas gsterilir. Duruma gre
deitirebilirsiniz. Yeni bir yk tanmlyorsanz, tanmlayacanz ykn aklamasn yazn.
Ykleme durumu: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn hangi ykleme durumu iin
geerli olduu gsterilir. Yeni bir yk ekliyorsanz, listeden tanmlayacanz ykn geerli olaca
ykleme durumunu sein. Eer sistemde ykleme durumlar tanml deilse, program sizden
tanmlamanz isteyecektir.
Panel Yatay Yk
Panellere yatay dorultuda yk eklenmek istediinde panel yatay yk komutu kullanlr.
501
Analiz
Deitir mensnden Eleman Yk Ekle satr altnda bulunan Panel Yatay Yk komutunu
tklayn.
Deer 1 , Deer 2 : Ykn alan birimdeki deerini girin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz,
o yk deerini grrsnz. Duruma gre deitirebilirsiniz.
Alt mesafe (L1): Eleman alt ucuna gre uzaklk deerini verin. Mevcut ykn zelliklerine
bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
st uzaklk (L2): Eleman st ucuna gre uzaklk deerini verin. Mevcut ykn zelliklerine
bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Aklama: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn aklamas gsterilir. Duruma gre
deitirebilirsiniz. Yeni bir yk tanmlyorsanz, tanmlayacanz ykn aklamasn yazn.
Ykleme durumu: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn hangi ykleme durumu iin
geerli olduu gsterilir. Yeni bir yk ekliyorsanz, listeden tanmlayacanz ykn geerli olaca
ykleme durumunu sein. Eer sistemde ykleme durumlar tanml deilse, program sizden
tanmlamanz isteyecektir.
502
Analiz
Eleman Yk Deitir
Eleman yk deitir komut ile daha nceden tanmlanm yklerin ierii deitirilir.
Dm noktas yk ekle
Herhangi bir dm noktasna d yk olarak noktasal yk tanmlanabilir. Tanmlama ilemi 3 boyutlu
ereve zerinde ya da yapsal aa grnmde Dm Noktas listesinde yaplabilir. Noktasal yk,
kuvvet olarak tanmlanabilecei gibi moment olarak da tanmlanabilir.
3 boyutlu grnt zerinde sa tua basn ve alan menden 3 Boyutlu ereve satrn tklayn.
503
Analiz
504
Analiz
3 boyutlu grnt zerinde sa tua basn ve alan menden 3 Boyutlu ereve satrn
tklayn.
Ykleme durumu: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn hangi ykleme durumu iin
geerli olduu gsterilir. Yeni bir yk ekliyorsanz, listeden tanmlayacanz ykn geerli olaca
ykleme durumunu sein. Eer sistemde ykleme durumlar tanml deilse, program sizden
tanmlamanz isteyecektir.
Deplasman deerleri: allan birim cinsinden teleme veya derece cinsinden dnme deerlerini
verin.
Ykleme Durumlar
Dorusal statik analiz ykleme durumlar
Analiz yapldnda dorusal statik analiz durumlar program tarafndan otomatik eklenmektedir.
Bunlar srasyla, ktle merkezinde X ve Y yn iin iki tane yatay, ktle merkezinden %5 eksantrik 4
tane yatay, G ve Q olmak zere iki tane dey yklemelerdir. Bu yklemler Trk Deprem
Ynetmeliine uygun yklemelerdir ve ayrca tanmlama yaplmasna gerek yoktur. Eer sistemde
rzgar ve toprak ykleri tanmlandysa program o ykler iin de otomatik yk durumlar
oluturmaktadr.
Ykleme durumlar yapsal aa grnmde Analiz klasr altnda gsterilir.
Bunlarn dnda ekstra ykleme durumlarna ihtiya duyulduunda onlar programda tanmlamak
mmkndr.
505
Analiz
Statik Analiz/Dorusal Statik Analiz altnda bulunan Ykleme Durumlar satr stnde sa tua
basn.
506
Analiz
Alan satrda, Ykleme Durumu stununda bir ykleme sein ve gerekirse faktre bir deer yazn.
Modal Analiz altnda Modal Analiz Durumlar satr stnde sa tua basn.
507
Analiz
508
Analiz
Spektrum arpan : Bu satra girilen oran ile ivme spektrum ordinatlar arplr. Deprem ynetmelii
madde 7.8.1'de mevcut binalarn deerlendirmesinde, 50 ylda alma olasl %50 olan binalarda ivme
spektrumu ordinatnn 0.5, %2 olan binalarda 1.5 kat olarak belirtilmitir. Yeni binalarda bu deer 1
alnmaldr.
Zemin snf: Spektrum erisini belirleyen yerel zemin snflar yapnzn oturduu zemine gre
belirleyin. Setiiniz zemin snfna gre spektrum erisi diyalogun sa tarafnda gsterilecektir.
Tanml : Dinamik hesapta kullanlacak ve yerel zemin snfna gre belirlenen spektrum karakteristik
periyotlar, deprem ynetmeliinde zemin cinsine gre belirlenen deerlerin dnda herhangi bir
tanmda da tariflenebilir. Bu satr iaretli ise TA ve TB satrlarna yazlan deerlerden elde edilen
deerlere gre spektrum erisi belirlenir.
Belirt: Deprem ynetmeliinde zemin cinsine gre belirlenen spektrum erisi dnda herhangi bir eri
tanmlamak iin kullanlr. Bu satr iaretleyip, Belirt butonuna basarak istediiniz tanm yapabilirsiniz.
Modal analiz durumu: Davran spektrum durumunun hangi modal durum iin uygulanaca seilir.
509
Analiz
Ynsel Birletirme Yntemi: Modal kombinasyon, her bir yer deitirme, kuvvet veya gerilme deeri
iin hareket ynne bal olarak tek bir deer retir. Bu ynlere ait deerlerle tek bir sonu retmek
amacyla belirli yntemler kullanlr ve birletirilir. Ynsel birletirme yntemi iin iki yntemden birini
seebilirsiniz.
SRSS ( Square Root of the Sum of Squares) Yntemi (Karelerin Toplamnn Kare Kk)
ABS (Absolute Sum) Yntemi (Mutlak Deerlerin Toplam)
Faktr: Ynsel birletirme ynteminde ABS (Absolute Sum) Yntemi (Mutlak Deerlerin Toplam)
seildiinde bir Faktr belirtmek gerekir. 0 ile 1 arasnda bir deer girilebilir.
Faktr=Girilen deer
R1, R2, R3 = Her yn iin modal kombinasyon deerleri
R1 + Faktr .( R2 + R3 )
R2 + Faktr .( R1 + R3 )
R3 + Faktr . ( R1 + R2 )
R= Spektral davran, R1, R2, R3'n en by
Girdi fonksiyonlar: Davran spektrumun fonksiyonunun ilgili yndeki arpann belirleyin. Programn
analiz srasnda belirledii deerler TDY 2007 ynetmeliine uygun deerlerdir ve aksini belirtmek
durumunda olmadnz srece bunlar deitirmenize gerek yoktur.
Faktr = g. Ao. I (Programda analiz yapldnda otomatik hesaplanr.)
Fonksiyon= Spektrum erisini belirten davran spektrum fonksiyonu (programda analiz yapldnda
otomatik oluturulur)
g= Yer ekimi ivmesi
Ao = Etkin yer ivmesi
I = Yap nem katsays
Kombinasyonlar
Programda analiz yapldnda kombinasyonlar ynetmelie uygun olarak otomatik tanmlanmaktadr.
TS500e gre oluturulan bu kombinasyonlar, eleman betonarmelerinde en olumsuz dizayn tespit
etmek iin kullanlrlar.
Kombinasyonlar yapsal aa grnmde Analiz klasr altnda gsterilirler.
Programn otomatik tanmlad kombinasyonlar dnda projeci, gerekirse kendi kombinasyonlarn da
tanmlama olanana sahiptir. Bunun iin;
510
Yapsal aa grnmnde, Analiz klasr altnda Kombinasyonlar satr stnde sa tua basn.
Analiz
511
Analiz
3 boyulu grntde sa tua basn ve alan menden 3 boyutlu ereve satrn tklayn.
Herhangi birinin zerinde sa tua basn. Alan menden Yeni Yay Ekle satrn tklayn.
Tanmlanan Yay elemanlar yapsal aa grnmnde Yay klasr altnda grlebilmektedir. Girilmi
yay elemann deerlerini deitirmek iin;
Snm elemanlar
Herhangi bir dm noktasna veya dm noktalar arasna snm eleman tanmlamak iin ilgili
dm noktalar seilerek Snm Eleman Ekle komutu kullanlr.
512
Analiz
3 boyulu grntde sa tua basn ve alan menden 3 boyutlu ereve satrn tklayn.
Herhangi birinin zerinde sa tua basn. Alan menden Snm Eleman Ekle satrn tklayn.
Snm Elemanlar klasr altnda bulunan yay elemann stnde sa tua basn.
Snm Elemanlar klasr altnda bulunan snm elemann stnde sa tua basn.
Rijit balantlar
Dm noktalar arasna rijit balant eleman tanmlamak iin ilgili dm noktalar seilerek Rijit
Balant Ekle komutu kullanlr.
3 boyulu grntde sa tua basn ve alan menden 3 boyutlu ereve satrn tklayn.
Dm noktalarn sein.
Herhangi birinin zerinde sa tua basn. Alan menden Rjit Balant Ekle satrn tklayn.
513
Analiz
Tanmlanan Rjit balant elemanlar yapsal aa grnmnde Rijit Balantlar klasr altnda
grlebilmektedir. Girilmi bir rijit balant elemann deerlerini deitirmek iin;
Rijit Balantlar klasr altnda bulunan rijit balant elemann stnde sa tua basn.
Rijit balantlar klasr altnda bulunan rijit balant elemann stnde sa tua basn.
Deprem zolatrleri
Deprem izalotr ayarlar
Deprem izolatr tipleri hesap deerleriyle birlikte bu diyalogda tanmlanr. Programda imalat olarak
hazr tipler varsaylan olarak tanmldr. Farkl izolatr tipleri iin yeni tanmlar yaplabilir veya mevcut
tipler deitirilebilir.
514
Analiz
Sil : Mevcut satr siler.
Varsaylan : Programda hazr halde bulunan tipleri yeniden ykler.
Listeden kullanmak istediiniz izolatr tipinden birini sein ve dier bilgileri olmas gerektii gibi
tanmlayn.
zolatr tanm : Elemanda izolatr tanm aktif hale getirmek iin bu seenei iaretleyin. Seenek
kaldrlrsa tanm elemana uygulanmayacaktr.
zolatr says : Elemanda kullanlacak izolatr saysn verin. Kolon gibi ubuk elemanlarda 1 yeterli
olabilecektir ancak panel gibi uzun elemanlarda iin say birden fazla olabilir. zolatr says eleman
uzunluuna gre elemana otomatik ortalanarak yerletirilir.
Pozisyon : zolatrin eleman iindeki konumu verilir. Alt seenei ile izolatr eleman alt ucunda,
tanml ile izolatr elemann ortasna doru belirli bir konuma yerletirilir. Tanml ile kot deeri verilir.
515
Analiz
Kot : zolatr, kolonun alt ucundan ste doru girilen deer kadar teler.
516
Mevcut olan materyale mdahale etmek iin materyal zerinde farenin sa tuuna basn ve alan
menden zellikler satrna tklayn.
Beton karakteristik basn dayanmn ve donat akma gerilmelerini mevcut proje verilerinize gre
dzenleyin.
Analiz
Beton karakteristik basn dayanm satrnda varsaylan olarak 20 grnecektir. Bu deer beton olarak
C20 snfn tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn ya da liste olmayan bir deere
sahipseniz o deeri yazn. Setiiniz beton tipine gre beton karakteristik ekme dayanm, k 1 sabiti,
elastisite ve kayma modlleri otomatik olarak deiecektir.
Donat snfn, eilme donats akma gerilmesi satrnda seeceksiniz. rnein 420 deeri S420
snfn tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn ya da liste olmayan bir deere
sahipseniz o deeri yazn.
517
Analiz
Donat korozyonu arpan ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi arpan stunlarna mdahale
ederek dzenleyebilirsiniz.
Donat korozyonu arpan: Yap performans analizinde kullanlan bir orandr. Bu satra yazlan oranla,
deprem ynetmeliinde belirtilen korozyon artlarna maruz kalm mevcut yaplarda, donatlarda
oluan ypranma, yapnn performans hesabnda dikkate alnabilir. Bu satrda tanmlanan deer,
elemanlarn mevcut donat alanlaryla arplr ve arpm sonucunda bulunan deer donat alan olarak
dikkate alnr.
YeniAlan=arpan*MevcutAlan
Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi arpan: Elemanlarn elik akma gerilmesini azaltmak iin
kullanlr. Bu satra girilen deer, elemann elik akma deeri ile arplr.
YenielikAkmaDeeri=arpan*MevcutelikAkmaDeeri
Ayrca mevcut kolonlarnzn etriye dzenlemelerine ilikin durumlar Kolon Ayarlar/Performans
Analizi sekmesinde yer alan Etriye sklatrmas var satrna mdahale ederek dzenleyebilirsiniz.
ncelenen yapya ait sz konusu kolonda etriye sklatrmas var ise seenek iaretlenir. Yoksa
iaretlenmez. Yine an diyalogdaki 7A.3 (Eksenel kuvvetlerinin st snr) maddesini uygula satrn
iaretlemeniz halinde ynetmeliin ilgili maddeside hesaplarda dikkate alnr.
Kiriler:
Mevcut yapnzn kirilerinde yerinde yaplan inceleme sonucu tespit edilen donat korozyonu ve
bindirme boylar ile ilgili olumsuzluklar Kiri Ayarlarnda, Performans Analizi sekmesi altndaki Donat
korozyonu arpan ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi arpan stunlarna mdahale ederek
dzenleyebilirsiniz.
Ayrca mevcut kirilerinizin etriye dzenlemelerine ilikin durumlar yine ayn yerde bulunan Etriye
sklatrmas var satrna mdahale ederek dzenleyebilirsiniz.
Donat korozyonu arpan: Yap performans analizinde kullanlan bir orandr. Bu satra yazlan oranla,
deprem ynetmeliinde belirtilen korozyon artlarna maruz kalm mevcut yaplarda, donatlarda
oluan ypranma, yapnn performans hesabnda dikkate alnabilir. Bu satrda tanmlanan deer,
elemanlarn mevcut donat alanlaryla arplr ve arpm sonucunda bulunan deer donat alan olarak
dikkate alnr.
YeniMevcutAlan=arpan*MevcutAlan
Yetersiz bindirme ve kenetlenme arpan: Yap performans analizinde kullanlan bir orandr. Mevcut
yaplar iin kullanlr. Deprem ynetmeliinde tanmlanan yetersiz bindirme ve kenetlenme olan
elemanlarn elik akma gerilmesini azaltmak iin kullanlr. Bu satra girilen deer, elemann elik akma
deeri ile arplr.
YeniFyk=arpan*MevcutFyk
Sol uta etriye sklatrmas var: Glendirme projelerinde performans analiz iin gerekli bir bilgidir.
ncelenen yapya ait sz konusu kiriin sol ucunda etriye sklatrmas var ise iaretlenir. Yoksa
iaretlenmez.
Sa uta etriye sklatrmas var: Glendirme projelerinde performans analiz iin gerekli bir bilgidir.
ncelenen yapya ait sz konusu kirii sa ucunda etriye sklatrmas var ise iaretlenir. Yoksa
iaretlenmez.
518
Analiz
Perdeler:
Mevcut yapnzn perdelerinde yerinde yaplan inceleme sonucu tespit edilen donat korozyonu ve
bindirme boylar ile ilgili olumsuzluklar Perde Ayarlarnda, Performans Analizi sekmesi altndaki
Donat korozyonu arpan ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi arpan stunlarna mdahale
ederek dzenleyebilirsiniz.
Ayrca mevcut perdelerinizin etriye dzenlemelerine ilikin durumlar yine ayn yerde bulunan Etriye
sklatrmas var satrna mdahale ederek dzenleyebilirsiniz. ncelenen yapya ait sz konusu perdede
etriye sklatrmas var ise seenek iaretlenir. Yoksa iaretlenmez. 7A.3 (Eksenel kuvvetlerinin st
snr) maddesini uygula satrn iaretlemeniz halinde ynetmeliin ilgili maddeside hesaplarda dikkate
alnr.
Alt uta etriye sklatrmas var: Glendirme projeleri iin dorusal performans analizinde dikkate
alnacak bir seenektir. Mevcut elemanda alt uta etriye sklatrmas yaplmsa bu seenek iaretlenir.
st uta etriye sklatrmas var: Glendirme projeleri iin dorusal performans analizinde dikkate
alnacak bir seenektir. Mevcut elemanda alt uta etriye sklatrmas yaplmsa bu seenek iaretlenir.
Donat korozyonu arpan: Yap performans analizinde kullanlan bir orandr. Bu satra yazlan oranla,
deprem ynetmeliinde belirtilen korozyon artlarna maruz kalm mevcut yaplarda, donatlarda
oluan ypranma, yapnn performans hesabnda dikkate alnabilir. Bu satrda tanmlanan deer,
elemanlarn mevcut donat alanlaryla arplr ve arpm sonucunda bulunan deer donat alan olarak
dikkate alnr.
YeniMevcutAlan=arpan*MevcutAlan
Yetersiz bindirme ve kenetlenme arpan: Yap performans analizinde kullanlan bir orandr. Mevcut
yaplar iin kullanlr. Deprem ynetmeliinde tanmlanan yetersiz bindirme ve kenetlenme olan
elemanlarn elik akma gerilmesini azaltmak iin kullanlr. Bu satra girilen deer, elemann elik akma
deeri ile arplr.
YeniFyk=arpan*MevcutFyk
Donatlarn dzenlenmesi
Yapnzn performansn deerlendirmeden nce dzenleme yaplmas gereken dier konu donatlarn
yerinde uygulanm haliyle programa tanmlanmasdr. Bunun iin Betonarme mens altnda bulunan
diyaloglardan ilgili elemanlarn donatlarna mdahale edebilirsiniz. Ayrca Analiz Ayarlar/Glendirme
diyalogunda yer alan pursantaj satrlarn kullanarak, betonarme menlerine veri girmeden de,
belirteceiniz pursantaj oranlarnda donatnn kesitlerde var olduunu dikkate alan bir hesap
yaptrabilirsiniz.
Kiri donatlarnn dzenlenmesi:
Diyalogun altnda bulunan Tm Katlar kutucuunu tklarsanz tek seferde btn kirilerinizi
grntleyebilirsiniz.
519
Analiz
Kolon donatlarnn dzenlenmesi:
Diyalogun altnda bulunan Tm Katlar kutucuunu tklarsanz tek seferde btn kolonlarnz
grntleyebilirsiniz.
Diyalogun altnda bulunan Tm Katlar kutucuunu tklarsanz tek seferde btn perdelerinizi
grntleyebilirsiniz.
Analiz
Mevcut binann modelleme ilemi eldeki verilere gre tamamlandktan sonra zemin tipini tanmlamak
ve programda yk kombinasyonlarnn otomatik oluturulmas iin bir kez analiz yaptrmak gerekir.
Analiz yaptrmak iin Analiz/Analiz+Betonarme satrn tklamanz yeterlidir.
520
Analiz
Analiz tipi: Dorusal performans analizinde deprem yknn edeer deprem yk yntemine gre
mi yoksa mod birletirme yntemine gre mi belirlenecei seilir.
Yapnn bilgi dzeyi: Deprem ynetmeliinde 7.2 Bilgi Toplanmas balnda tanmlanan koullara gre
yapnn bilgi dzeyi seilir. Bilgi dzeyi katsaylar;
Snrl - > 0.75
Orta -> 0.90
Kapsaml -> 1.00
Hedeflenen performans dzeyi: Glendirilecek binann hedeflenen performans dzeyini listeden
sein. Binann kullanm amacna gre belirlenmesi gereken performans dzeyleri deprem
ynetmeliinde Madde 7.8de ve Tablo 7.7de belirtilmitir. Seilen performans dzeyine gre
yapnn performans deerlendirmesi program tarafndan yaplacak ve rapor olarak hazrlanacaktr.
Binann performans deerlendirmesi, deprem ynetmelii Madde 7.7de belirtilen esaslara gre
yaplr.
521
Analiz
Hedeflenen performans dzeyi iin deprem alma olaslklar: Glendirilecek binann hedeflenen
performans dzeyi iin deprem alma olasln listeden sein. Binann kullanm amacna gre
seilmesi gereken alma olasl ile ilgili bilgiler, deprem ynetmeliinde Madde 7.8'de ve Tablo
7.7'de belirtilmitir. aretlenen seenee gre yapnn performans deerlendirmesi program
tarafndan yaplacak ve raporlanacaktr.
Ynetmelie gre alma olaslklar ivme spektrum ordinat deerlerini belirler. Alma olasl 50 ylda
%10 olan binann deprem hesabnda ivme spektrum ordinatlar madde 2.4'de belirtilen deerlerle
ayn alnr. Alma olasl 50 ylda %50 olan binann deprem hesabnda ivme spektrum ordinatlar,
madde 2.4de belirtilen deerlerin yars alnr. Alma olasl 50 ylda %2 olan binann deprem
hesabnda ivme spektrum ordinatlar madde 2.4de belirtilen deerlerin 1.5 kat alnr.
Gevrek elemanlar gme blgesinde say: Kesme ile krlan elemanlar deprem ynetmeliinde gevrek
eleman olarak tanmlanmtr. Ynetmelie gre gevrek elemanlar gen elemanlardr ve kesinlikle
glendirilmelidir. Gevrek elemanlar zaten glendireceiniz iin, isterseniz bu seenei
iaretlemeyerek onlar yap performans hesabna katmayabilirsiniz. Bu durumda program ayrca
glendirilecek elemanlar balnda gevrek elemanlar listeleyecektir. aretlerseniz, gevrek elemanlar
direk gme blgesinde deerlendirmeye katlacaktr.
Kirilerde tablay dikkate al: aretlenirse kiriin kesiti, tablal kesit olarak dikkate alnr ve tablada
bulunan demeye ait donatlar, kirilerin mevcut donat alanlarna katlr. aretlenmezse kiriin kesiti
dikdrtgen kesit olarak kabul edilir ve tablada bulunan demeye ait donatlar, kirilerin mevcut
donat alanlarna katlmaz.
Kiri kapasitelerini dey hesaba gre arttr: Seenek iaretlenirse, kiriler kapasite momentlerinin,
dey hesap sonrasnda hesaplanan kapasite momentlerinden kk olamayaca kabul edilir.
Kolon Vr hesabnda irozlar dikkate al: aretlenirse kolonda bulunan irozlar, kolon etriyesine ilave
edilerek kolon Vr hesabnda dikkate alnr. aretlenmezse alnmaz.
Analiz kapsam:
Glendirilmi ve glendirilmemi yapnn tam analizi: Seenek iaretlendiinde, datas girilmi,
mantolama ve/veya glendirme perdeleri ile glendirilmi yapnn, mevcut ve glendirilmi hali ile
iki aama eklinde performans analizi yaplr. Analiz sonrasnda istenirse glendirme semeli
raporlarda, iki halin karlatrmal sonular raporlanabilir
Girilen haliyle yapnn performans analizi: Seenek iaretlendiinde, veri olarak hazrlanan yapnn
performans analizini yapar.
Tanml kiri pursantajlar: Seenek iaretlenirse kiri kapasite momentleri, verilen pursantaj deerleri
dikkate alnarak hesaplanr.
Tanml kolon pursantajlar: Seenek iaretlenirse kolon kapasite momentleri, verilen pursantaj
deerleri dikkate alnarak hesaplanr.
Tanml panel pursantajlar: Seenek iaretlenirse perde kapasite momentleri, verilen pursantaj
deerleri dikkate alnarak hesaplanr.
Donat gerekleme katsays: Donat gerekleme katsays girilmesi durumunda mevcut donat
alanlar (donat ister betonarme diyalounda girilmi olsun, ister tanml pursantaja gre hesaplanm
olsun) bu katsaylarla arplp kapasite hesaplar da bu deerlere gre yaplr.
522
Analiz
Alan bu diyalogda ilgili dzenlemeleri yaptktan sonra Tamam butonuna bastnzda program yapnn
performans analizini yapacaktr.
Kolonlarn mantolanmas:
Mevcut kolonlarnz mantolamak iin;
523
Analiz
Fare imlecini izim alan zerinde glendirme perdesi izimini balatmak istediiniz nokta
zerine getirin (bu perdenin balanaca bir kolon dm noktas ya da herhangi bir nokta
olabilir). mle ekil deitirince sol tu ile tklayn.
Glendirme perdesinin ilk noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci noktann zerine getirin.
mle ekil deitirince, klavyeden space-bar tuu ile panelin izim hattn deitirebilirsiniz.
(Space-bar panel ayarlar diyaloundaki alt-st-orta seimini panel izimi esnasnda deitirmeye
yarar). Farenin sol tuunu tekrar tklayn.
Glendirme perdesi izim modundan (komutundan) kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
Glendirme perdesi girerken dikkat etmeniz gereken bir husus, perdeniz eer mevcut bir kiriin
altnda olacaksa perdenizi girmeden nce perde ayarlar diyalounda perde st kot deerini kiri
ykseklii kadar negatif olarak girmelisiniz.
Girmi olduunuz glendirme perdelerinin ayarlarn dzenleyebilmek iin;
524
Analiz
Glendirme perdelerinin dier perdelerden
Glendirme Perdesi seeneinin aktif olmasdr.
fark
Perde
Ayarlar/Donat
sekmesinde
Kirilerin Glendirilmesi:
ideCAD Statik programnda kiri glendirmesine ynelik bir uygulama bulunmamaktadr. Ancak
Betonarme/Kiri diyalogunda, gevrek eleman statsndeki kirilerin etriye ap ve aralklar
dzenlenerek kiriin glendirildii varsaylabilir. lgili kiri dtan sarglama yaplacak ekilde mhendis
tarafndan detaylandrlabilir ve yerinde uygulanabilir.
525
Analiz
Analiz sonucunda yap istenilen performans dzeyini salamyorsa ilave glendirme nlemleri
gzden geirilir.
Eer yapnz yaptnz deiikliklerle istenilen performans seviyesine ulamsa izim ilemlerine
geebilirsiniz.
olarak
Glendirilmi
ve
izimlerin Hazrlanmas
Programda ilave edilen glendirme elemanlarnn izimleri izim mens altndaki balklardan
yaplabilmektedir.
Alan Kolon Aplikasyon Diyalounda aplikasyon plann almak istediiniz kat ya da katlar
iaretleyin.
Perde Detaylar:
Mevcut perdelerin detaylarn alabilmek iin;
526
Analiz
Programda perdelerle yaplan rot elemanlarnn detaylar otomatik olarak izilmemektedir. Rot
detaylarn programn 2 boyut zelliklerini kullanarak oluturabilirsiniz.
Mevcut olan materyale mdahale etmek iin materyal zerinde farenin sa tuuna basn ve alan
menden zellikler satrna tklayn.
Beton karakteristik basn dayanmn ve donat akma gerilmelerini mevcut proje verilerinize gre
dzenleyin.
527
Analiz
Beton karakteristik basn dayanm satrnda varsaylan olarak 20 grnecektir. Bu deer beton olarak
C20 snfn tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn ya da liste olmayan bir deere
sahipseniz o deeri yazn. Setiiniz beton tipine gre beton karakteristik ekme dayanm, k 1 sabiti,
elastisite ve kayma modlleri otomatik olarak deiecektir.
Donat snfn, Eilme donats akma gerilmesi satrnda sein. rnein 420 deeri S420 snfn
tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn ya da liste olmayan bir deere sahipseniz o
deeri yazn.
528
Analiz
Perdeler
Mevcut perdelerinizin etriye dzenlemelerine ilikin durumlar Perde Ayarlar/Performans Analizi
sekmesinde yer alan Etriye sklatrmas var satrlarna mdahale ederek dzenleyebilirsiniz. ncelenen
yapya ait sz konusu perdede etriye sklatrmas var ise seenek iaretlenir. Yoksa iaretlenmez.
Donatlarn dzenlenmesi
Yapnzn risk deerlendirmesinden nce dzenleme yaplmas gereken dier konu donatlarn yerinde
uygulanm haliyle programa tanmlanmasdr. Bunun iin Betonarme mens altnda bulunan
diyaloglardan ilgili elemanlarn donatlarna mdahale edebilirsiniz. Ayrca Riskli Bina Analizi
diyalogunda yer alan pursantaj satrlarn kullanarak, betonarme menlerine veri girmeden de,
belirteceiniz pursantaj oranlarnda donatnn kesitlerde var olduunu dikkate alan bir hesap
yaptrabilirsiniz.
Kiri donatlarnn dzenlenmesi
529
Analiz
Analiz
Mevcut binann modelleme ilemi eldeki verilere gre tamamlandktan sonra zemin tipini tanmlamak
ve programda yk kombinasyonlarnn otomatik oluturulmas iin bir kez analiz yaptrmak gerekir.
Analiz yaptrmak iin Analiz/Analiz+Betonarme satrn tklamanz yeterlidir.
Analiz tipi: Riskli bina analizinde deprem yknn edeer deprem yk yntemine gre mi yoksa
mod birletirme yntemine gre mi belirlenecei seilir.
Yapnn bilgi dzeyi: Riskli binalarn tespit edilmesine ynelik yaymlanan ynetmelikte Tablo 1den
elde edilir. Bilgi dzeyi katsaylar;
Minimum - > 0.90
Kapsaml -> 1.00
Kritik kat: Riskli binalarn tespit edilmesine ynelik yaymlanan ynetmelikte kapsam blmnde
tanmlanan kattr. Listeden kritik kat olarak kabul edilecek kat sein.
Kirilerde tablay dikkate al: aretlenirse kiriin kesiti, tablal kesit olarak dikkate alnr ve tablada
bulunan demeye ait donatlar, kirilerin mevcut donat alanlarna katlr. aretlenmezse kiriin kesiti
530
Analiz
dikdrtgen kesit olarak kabul edilir ve tablada bulunan demeye ait donatlar, kirilerin mevcut
donat alanlarna katlmaz.
Kiri kapasitelerini dey hesaba gre arttr: Seenek iaretlenirse, kiriler kapasite momentlerinin,
dey hesap sonrasnda hesaplanan kapasite momentlerinden kk olamayaca kabul edilir.
Kolon Vr hesabnda irozlar dikkate al: aretlenirse kolonda bulunan irozlar, kolon etriyesine ilave
edilerek kolon Vr hesabnda dikkate alnr. aretlenmezse alnmaz.
Tanml kiri pursantajlar: Seenek iaretlenirse kiri kapasite momentleri, verilen pursantaj deerleri
dikkate alnarak hesaplanr.
Tanml kolon pursantajlar: Seenek iaretlenirse kolon kapasite momentleri, verilen pursantaj
deerleri dikkate alnarak hesaplanr.
Tanml panel pursantajlar: Seenek iaretlenirse perde kapasite momentleri, verilen pursantaj
deerleri dikkate alnarak hesaplanr.
Kuvvetli yer hareketi sresi, binann doal titreim periyodunun 5 katndan ve 15 saniyeden daha
ksa olmayacaktr.
Deprem yer hareketlerinin sfr periyoda kar gelen spektral ivme deerlerinin ortalamas Ao. g
den daha kk olmayacaktr.
Her bir ivme kaydna gre %5 snm oran iin bulunan spektral ivme deerlerinin ortalamas,
gz nne alnan deprem dorultusundaki birinci (hakim) periyot T1e gre 0.2T1 ile 2T1
arasndaki periyotlar iin, ynetmelikte tasarm iin blm 2.4te tanmlanan spektrumun Sae(t)
elastik spektral ivmelerinin %90ndan daha az olmayacaktr.
531
Analiz
Yapsal aa grnmnde, Analiz/Zaman Tanm Alan Analizi altnda Zaman Tanm Alan
Fonksiyonlar satr stnde sa tua basn.
Alan menden Yeni Zaman Tanm Alan Fonksiyonu Ekle satrn tklayn.
Zaman Tanm Alan Belirle diyalogu alacaktr. Diyalogdaki mport butonunu tklayn.
Bilgisayarnzda Program klasr altnda bulunan Time History ivme kaytlar klasrn bulun.
Tkladnzda ivme kaytlarnn listesini greceksiniz.
Zaman Tanm Alan Belirle diyaloguna geri dneceksiniz. Diyalogda import ettiiniz erinin izimi
grebilirsiniz.
Tanml1 fonksiyonu yapsal aa grnmnde Zaman Tanm Alan Fonksiyon klasr altnda
grlecektir.
532
Analiz
Yapsal aa grnmnde, Analiz/Zaman Tanm Alan Analizi altnda Zaman Tanm Durumlar
satr stnde sa tua basn.
Alan menden Yeni Zaman Tanm Alan Durumu Ekle satrn tklayn.
Faktr olarak Etkin yer ivmesi katsays Ao, Bina nem katsays (I) ve tayc davran katsays
(R) ve ivme kaydnn lekleme deerinin(Alfaa) hesaba katlmas gerekmektedir.
Faktr= Ao.I.Alfaa / R
Dinamik analizde snm oran hesaba snm katsays ile yanstlmaktadr. Zaman tanm alannda
analizde ise rayleigh snm denklemi ile hesaba katlr. Denklem ktle ve rijitlik katsaylarndan
olumaktadr ve bu katsaylar yapya gre deimektedir.
Ktle katsays = a0= 2.i.i a1.i i
Rijitlik katsays= a1= (2.j.j 2.i.i)/( j j -i i )
, j = Yapnn ilk ve son periyot deerleridir.
i, j = Yapnn i ve jinci periyotlarnda snm oranlardr. %5 alnabilir.
i, j= Yapnn i ve jinci asal frekanslardr.
Zaman tanmlar blmmde Balang, Biti zamanlarn, her admdaki art, ara sonu
hesaplama adm deerlerini verin.
533
Analiz
534
Yapsal aa grnmnde, Analiz klasr altnda Kombinasyonlar satr stnde sa tua basn.
Alan satrda ykleme durumundan bir Zaman Tanm Alan Durumu sein
Analiz
Zaman tanm alan analizi yaptktan sonra 3 boyutlu grnt zerinde farenin sa tuuna basn.
Diyalogta ilgili elemann inlemek istediiniz u kuvvetini sein ve gerekirse bir zaman aral verin.
Yap Etkileimli zm
Temel sistemlerin yap temel etkileimli zm
Yaplarn deprem ykleri hesabnda, kayma dalgasnn dk olduu zeminlere oturan yaplar iin,
zemin yap etkileimin dikkate alnmas deprem ynetmeliince zorunlu tutulmaktadr.
Program radye sistemler ve srekli temeller iin yap etkileimli zm tamamyla otomatik
yapmaktadr. Bunun iin yapnn tamam ile birlikte temel sistemi de tanmlanm olmaldr.
Yap-temel etkileimli zm yapmak iin;
535
Analiz
536
Euler Burkulma Analizi satr altnda bulunan Euler Burkulma Durumlar satr stnde sa tua
basn.
Analiz
537
Analiz
Nonlineer inaat aamas hesab : Bu seenekte, her bir aamada gz nne alnacak kat saysn
verirsiniz.
rnein, 10 katl bir yap iin bu deeri 1 verirsek:
Zati ve z arlklarn var olduu aama iin adm says = 1.kat, 2.kat, 3.kat.....8.kat, 9.kat,
10.kat(10.aama); toplam 10 admda ykleme...
Duvar ve kaplama yklerin var olduu aama iin 10. aamada ykleme...
Hareketli yklerin var olduu aama 10.aamada ykleme...
rnein, 10 katl bir yap iin bu deeri 2 verirsek:
Zati ve z arlklarn var olduu aama iin = 1 ve 2.kat, 3 ve 4.kat......,7 ve 8.kat, 9 ve
10.kat(5.aama); toplam 5 admda ykleme...
Duvar ve kaplama yklerin var olduu aama iin 5. aamada ykleme...
Hareketli yklerin var olduu aama 5. aamada ykleme...
Kat inaat sresi : Katlarn inaat sreleri ayn ise bu satrda, gn olarak katn inaat(yapm) sresini
girilir. rnein 10 katl binada gn saysn 10 verirseniz, her bir kat 10 gnlk sresinde inaa edilecek
demektir. Tm katlarn inaat sresi 10'ar gnden 100 gn olacak demektir. Katlarn inaat sreleri
farkl olacaksa, altsatrda bulunan "Katlarda farkl inaat sreleri kullan" seeneini iaretlenir.
lk katn(aamann) ykleme sresi : kinci kat inaatna balanmas iin geecek sre verilir.
538
Analiz
Katlarda farkl aama sreleri kullan : Her bir katn inaat sreleri gn olarak verilir. Katlarn inaat
sreleri ayn olacaksa, bu satr iaretlemek yerine yukarda bulanan "Aama inaat sresi" satrn
kullanabilirsiniz.
Beton karakteristiinin zamana bal deiimi (CEB-FIB 90) : CEB-FIB 1990 ynetmeliinde belirtilen
esaslar kullanrlarak betonun zaman bal deiimi dikkate aslnmasn salayan seeneklerdir.
Zamana bal elastisite modul: naat yapm sresince betonun elastisite modlnn deimesinden
kaynaklanacak etkileri dikkate almak iin bu seenei iaretleyin.
CEB-FIB 1990'e gre elastisite modlnn zamana bal deiimi: Betonun 28 gnlk elastisite modl
iin;
Ec=Eco . (fcm/fcmo) ^ (1/3)
Eco=21500 N/mm2
fcmo=10 N/mm2
fcm = Betonun 28 gnlk karakteristik basn dayanm
28 gn dndaki yalarda betonun elastisite modln aadaki bantdan hesaplanabilir;
Ec(t)= Ec. e ^ [ s / 2 . ( 1 - ( 28 / ( t / t1 ) ^0.5) ]
Ec= 28 gnlk betonun elastisite modl
s = imento tipi katsays (yandaki satrda verilen)
t = Betonun ya (gn)
t1 = 1 gn
Snme etkileri : naat yapm sresince snmeden doacak etkileri dikkate almak iin bu seenei
iaretleyin.
Rtre etkileri : naat yapm sresince rtreden doacak etkileri dikkate almak iin bu seenei
iaretleyin.
imento tipi katsays : CEB-FIB 1990 ynetmeliine gre betonun zamana bal dayanm
hesaplanrken kullanlan s (imento tipi) katsays deeridir.
abuk mukavemet kazanan yksek mukavemetli imentolar iin= 0.2
Normal ve abuk mukavemet kazanan imentolar iin = 0.25
Ge mukavemet kazanan imentolar iin = 0.38
Bal Nem RH (%) : Yapnn bulunduu ortamn neme ilikin yzde orann verin.
Rtre katsays (Bsc) : imento trne bal bir katsay olan Bsc, normal ve abuk mukavemet kazanan
imentolar iin 5, abuk mukavemet kazanan yksek mukavemetli imentolar iin 8 ve ge
mukavemet kazanan imentolar iin 4 alnabilir.
Rtre balang gn : Betonun sertlemesi iin beklenen sreyi verin.
Sperpoze l yklerin (duvar, kaplama vs) uygulanma sresi : Bu satrda, duvar ve kaplama yklerinin
var olduu aama iin geecek sreyi verin.
539
Analiz
1. Zati ve z arlklarn var olduu aama ; aamadaki kat says hesap adm saysn belirler.
2. Duvar ve kaplama yklerinin var olduu aama ; tm katlar inaa edildikten sonra, duvar ve kaplama
yklerinin var olduu aama sonraki hesap admdr.
3. Hareketli yklerin var olduu aama; nihayetinde en son aama hareketli yklerin var olaca
aamadr ki, bu aama da son hesap admdr.
Son aamada hareketli ykleri uygula: Aamal inaat hesab admlar:
1. Zati ve z arlklarn var olduu aama ; aamadaki kat says hesap adm saysn belirler.
2. Duvar ve kaplama yklerinin var olduu aama ; tm katlar inaa edildikten sonra, duvar ve kaplama
yklerinin var olduu aama sonraki hesap admdr.
3. Hareketli yklerin var olduu aama; nihayetinde en son aama hareketli yklerin var olaca
aamadr ki, bu aama da son hesap admdr.
Bu seenek 3. aamann yaplp yaplmayacan belirler. 3. dizayn sonularna etki ettirilmez.
Sistemdeki hareketli ykler, dorusal statik analiz sonucunda bulunan tesirlerle dikkate alnr.
Hareketli yk katsays: Hareketli yklerin var olduu aamada uygulanacak hareketli yk katsays
verilir.
Hareketli yklerin uygunlanma sresi :
1. Zati ve z arlklarn var olduu aama ; aamadaki kat says hesap adm saysn belirler.
2. Duvar ve kaplama yklerinin var olduu aama ; tm katlar inaa edildikten sonra, duvar ve kaplama
yklerinin var olduu aama sonraki hesap admdr.
3. Hareketli yklerin var olduu aama; nihayetinde en son aama hareketli yklerin var olaca
aamadr ki, bu aama da son hesap admdr.
Bu satrda, hareketli yklerinin var olduu aama iin geecek sre verilir.
atlam beton modeli kullanm : Rijitlik azaltmas iin uygun seenei iaretlenir..
Is Ykleri Hesab
Is ykleri kombinasyonlar
Is ykleri hesab iki adet s farknn s yklemeleri olarak dikkate alnmas ile yaplr. T1 ve T2 olarak
verilen s deerleri, T1 ve T2 yklemesi olarak kombinasyonlara etki ettirilirler.
TS500 gre s ykleri kombinasyonlar;
G + 1.2Q + 1.2 T1
ve
G + 1.2Q + 1.2 T2
eklinde uygulanr.
540
Analiz
Her bir kata ait T1 ve T2 deerlerini iki adet s fark deeri olarak verin.
541
Analiz
Elemanlar sein.
Elastisite modl deitir : aretlenirse, yan ksmda verilen azaltma katsays, elemann elastisite
modul ile arplr.
Ecr = x.Ec
Ec=Eleman elastisite modul
542
Analiz
x=Azaltma faktr
Icr=atlam elemann elastisite modul
Atalet momenti deitir : aretlenirse, yan ksmda verilen azaltma katsays, elemann atalet momenti
ile arplr.
Icr = x.Ic
Ic=Eleman atalet momenti
x=Azaltma faktr
Icr=atlam kesit atalet momenti
Elemanlar global eksenin herhangi bir noktasnda tanmlanabilir. Kullanc, eleman grd gibi
tanmlar. Program girilen elemanlar birbiriyle otomatik ilikilendirir. Eleman teorik dm noktalar
program ktlarnda her zaman global eksen takmna gre belirtilir. Proje (yap taban), eksen
takmnn herhangi bir noktasnda olabilir.
543
Analiz
Kolonlar ve perdeler
Kolonlarda ve perdelerde ise benzer ekilde kolonun gl dorultusunu gsteren 2 ekseni, zayf
dorultusunu gsteren aks 3 ekseni ve alma dzlemine dik dey eksen 1 ekseni olarak
dnlmelidir. Alt u i, st u ise j'dir.
544
Analiz
545
Analiz
(- ; +) 2.blge
(- ; -) 3.blge
(+ ; +) 1.blge
(+ , -) 4.blge
rnekler :
Cos = 0 ve Sin =1 ise a 90 derecedir. Dolaysyla kolonun 3 ekseni aadaki gibidir.
Cos = 0.93969 ve Sin = 0.34202 ise a 20 derecedir. Dolaysyla kolonun y ekseni aadaki gibidir.
(Cos ve Sin deerleri pozitif olduu iin 3 ekseni 1. blgededir)
Cos =0.939 ve Sin =-0.3420 ise, Cos pozitif, Sin negatif olduu iin 3 ekseni 4. blgededir. A 20
derecedir.
546
Analiz
547
Analiz
M11, M22
1 ve 2 eksenlerinde oluan eilme momentleri
M12
Dzlemsel burulma momenti
V13, V23
Elemann yzeyine dik kesme kuvvetleri
F11, F22
548
Analiz
lgili ynde, eleman dzlemi iindeki ekme kuvvetleri
F12
Eleman kesme kuvveti
549
Analiz
0.3
0
Program kts
Ex1(x0) = 2.19 metre
2m
0.30
0.6
2m
x
Global Eksen Takm
Kolonun global eksene gre geometrik merkezinin el ile hesabnda poligon kolon iki paraya blnr.
Paralarn geometrik merkezlerinin global eksene olan uzaklklar nemlidir. Statik moment alnrsa,
x = Ex1(x0)=
y = Ey1(y0)=
olarak bulunur.
Kirilerin u noktalar
Kiriler, kolonlar ve panellerle birleebilir; bu durumda kiri u noktas kiri orta ekseninin kolonla
birletii noktalardr.
Sol u
Sa u
Kiriler, kirilerle ile birleebilir; bu durumda kiri u noktas, kiri orta eksenlerinin birletii
noktalardr.
550
Analiz
Sol u
Sa u
Kiriin ucu bota olabilir; bu durumda kiri u noktas, kiri orta ekseninin bittii noktadr.
Sol u
Rijit kollar
Kirilerin, kolon ve panellere oturduu noktalar, kolon ve panellerin teorik dey eksenlerinin, yani
arlk merkezi eksenlerinin(G) bulunduu noktaya oturma mecburiyetleri yoktur. Kiriler, kolon ve
panelin en kesit geometrisi zerinde herhangi bir noktada oturabilirler. Bu durumda, kolon teorik
noktasndan itibaren kiri ucuna kadar olan mesafe rijit bir kol olarak kabul edilir. En genel haliyle
rijit kol aadaki gibidir.
Rijit kol
Rijit kol
G
551
Analiz
Ex1(x0)
Ey2
Ey1(y0)
G
Ex2
Kolon ve kiriler birbirleri ile hibir kurala bal kalmadan gelii gzel birleebilirler. Kolonlar herhangi
bir poligonal en kesite sahip olabilirler.
K2
K2
S1
K1
K3
S1
K1
552
Analiz
Kolon boyutlarnn deitirilmesi
Kullanc kolon boyutlarn uzun ve ksa kenar dorultusu deerini vererek deitirir. Kolonun
dzlemdeki konumu ne olursa olsun program, kolon boyutlarn verilen deerlere gre otomatik
ayarlar. Ayn anda farkl alardaki kolonlarn boyutlar deitirilebilir.
Atalet momentleri
Kolonlara ait Imajor ve Iminr atalet momentleri ile Iburul burulma atalet momentleri kendi asal
eksenlerinde program tarafndan otomatik bulunur.
Kolon atalet momentleri Kolon Bilgisi ve Statik Sonular raporunda Iburul, Imajor, Iminr
stunlarnda cm4 cinsinden baslmaktadr. Kullanc isterse, burulma atalet momentini
Betonarme/Parametre/Kolon Parametreleri diyalogun da Burulma rijitliini Dikkate Al seeneini iptal
ederek burulma rijitliini kolonlarda ihmal edebilir. Bu durumda Kolon Bilgisi ve Statik Sonular
raporunda Iburul burulma atalet momenti sfr olarak grnecektir.
h
Minr aksn as
Dairesel kolonlar :
553
Analiz
Poligon kolonlar:
terasyon ile bulunmaktadr.
Tanml kesit parametreleri: Elemann kesit ve geometrik zellikleri otomatik belirlenir ve bunlar
ynetmeliklere uygun deerlerdir. Bununla birlikte eleman kesit zelliklerini deitirmek isterseniz bu
satr iaretleyin ve ilgili deerleri programa verin. Program sfr braklan deerleri otomatik olarak
hesaplar, sfrdan farkl girileri, girilen deer kadar kabul eder.
2 aks atalet momenti : Eleman zayf yn atalet momentidir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kolonda 2
aks atalet momenti 25.25.25.50 / 12 = 65104 cm4 olarak hesaplanr.
3 aks atalet momenti: Eleman majr atalet momentidir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kolonda 3 aks
atalet momenti 50.50.50.25 / 12 =260416 cm4 olarak hesaplanr.
Burulma atalet momenti: Eleman burulma rijitliini tanmlayan atalet momentidir.
En kesit alan: Elemann kesit alan deeridir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kolonda elemann en kesit
alan 50.25=625 cm2'dir.
554
Analiz
2 ynnde kesme alan: Eleman minr yndeki kesme alandr. 50/25 dikdrtgen bir kolonda
5/6.50.25 olarak alnr. Kesme alan= 5/6 . b . d
3 ynnde kesme alan: Eleman major yndeki kesme alandr. Kesme alan= 5/6 b d
Kolon alanlar
Program kolon alanlarn verilen en ve boy deerlerine gre otomatik hesaplamaktadr.
h
b = uzun kenar boyutu
h = ksa kenar boyutu
Minr aksn as
Alan = A = b*h
Poligon kolonlarn alanlar ekli ne olursa olsun otomatik bulunmaktadr. Daire kolonlar ise bir ok
noktadan oluan poligon kolonlardr. Programda daire kolonlarn alan poligon kolonlara uygulanan
algoritma ile bulunmaktadr. Daire kolonlarn nokta says default 40dr ve daire 40dr ve daire kolon
tasarm iin yeterlidir. Bununla beraber data aamasnda nokta says Kolon Ayarlar diyalogunda
istenirse deitirilebilir.
0.30
Program kts
A= 0.69 m2
2
0.30
0.6
Kiri Boyutlar
Kiri genilii ve ykseklii
Kiri boyutlarn girerken deprem ynetmelii koullarna dikkat edilmelidir. Kiri gvde genilii en az
250 mm olmaldr. Gvde genilii, kiri ykseklii ile kiriin birletii kolonun kirie dik geniliinin
toplamn geemez. Kiri ykseklii deme kalnlnn 3 katndan ve 300 mm den daha az, kiri gvde
geniliinin 3.5 katndan fazla olamaz. Kiri ykseklii, serbest akln nden daha fazla olamaz.
555
Analiz
Aksi durumda kiri gvdesinin her iki yzne, kiri ykseklii boyunca gvde donats
konulmaldr.(Program gvde donatsn otomatik hesaplamakta ve yerletirmektedir.) Toplam gvde
donats alan, sa ve sol kenar mesnetlerinde st ve alt boyuna donat alanlarnn toplamnn en
bynn %30undan daha az olmamaldr. Gvde donats ap 12 mmden az, aral ise 300 mm
den fazla olamaz.
Yukardaki koullar, kolonlara mafsall olarak balanan betonarme ya da n gerilmeli prefabrike
kiriler, ba kirili(boluklu) perdelerin ba kirileri ve ereve kirilerine kolon-kiri dm noktalar
dnda balanan ikincil kiriler iin geerli deildir.
Sehim kontrol gerektirmeyen ykseklik aklk cinsinden koullar
Basit Mesnetli
Kenar Aklk
aklk
Konsol
1/10
1/12
1/15
1/5
Kiri
Kiri genilii ve ykseklii Kiri Ayarlar diyalogunda yukardaki koullar dikkate alnarak tanmlanr.
Rijit kol
Rijit kol
Ln
Kiri temiz akl Kiri Donatlar diyalogunda Donat Alanlar sekmesinde Tem.Ack satrnda
izlenebilir. Ayrca Kiri Donatlar raporunda Ln stununda baslmaktadr.
556
Analiz
Kiri tabla geniliinin bulunmas
b
Simetrik kesitlerde,
b = bw + 1/5 lp
b
hf
bw
an
bw
b1
=1
=0.8
=0.6
=1.5
Kiri tabla genilii Kiri Donatlar diyalogunda Donat Alanlar sekmesinde Tabla satrnda cm.
cinsinden izlenebilir. Ayrca Kiri Donatlar raporunda Kirilerin Hesap Sonular balnda Tabla
stununda baslmaktadr.
Kirilerin atalet momenti hesab
Program kirilerin atalet momentlerini kendi asal eksenlerinde otomatik hesaplar. Kiri kesitleri,
dikdrtgen veya tablal olabilir.
Kiri atalet momentleri Kiri Bilgisi ve Statik Sonular raporunda Imajor stununda c m4 cinsinden
baslmaktadr.
Program kts
50
Imajor= 0.0026
25
El ile hesab;
Imajor = 1/12 * 25 *
= 0.0026
72
12
38
Program kts
Imajor= 0.0041
25
557
Analiz
El ile hesab;
Geometrik merkezin st kenara dik mesafesi,
y=
558
Analiz
Kiri alanlar
Program kiri alanlarn otomatik hesaplamaktadr. Kiri alan deerleri Kiri Bilgisi ve Statik Sonular
Kiri Bilgisi ve Statik Sonular raporunda A stununda m2 cinsinden baslmaktadr.
72
12
Program kts
38
A= 0.18
25
zellikle glendirme projelerinde elemanlarn alan deerlerinin deitirilmesi istenebilir. Kolonun
alan eeri, Kiri Ayarlar/Statik/Betonarme sekmesinde Alan satrna cinsinden tanmlanabilir.
Deme Boyutlar
Kirili demeler
ki dorultuda alan kirili demeler iin minimum deme kalnl aadaki bantdan
hesaplanabilir.
hf
sn as ve hf 8cm olmaldr.
1
20 4
15
m
500 cm
375 cm
559
Analiz
lsn = Demenin ksa kenar dorultuda serbest aklk (cm)
m= Uzun kenarn ksa kenara oran
as = Srekli olan kenarlarn toplam uzunluunun deme evresi uzunluuna oran
Kenar Aklk
Aklk
Konsol
ki dorultuda
alan deme
(kk aklk)
1/25
1/30
1/35
1/12
Tek dorultuda
alan deme
1/20
1/25
1/30
1/10
rnein 150 cm uzunluunda bir konsol deme en az 150/12 = 12.5 cm yksekliinde yaplrsa
sehim kontrol gerektirmez.
Tek dorultuda alan plaklar iin deme ykseklii en az 8 cm olmaldr. zerinden tat geen
demelerde kalnlk en az 12 cm olmaldr.
Deme ykseklii Deme Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar sekmesinde Ykseklik satrnda metre
cinsinden tanmlanr.
Deme ykseklikleri Deme Donatlar raporunda baslrlar.
Kirisiz demeler
Kirisiz demeler iin minimum deme kalnl aadaki bantdan belirlenen deerden ve 200 mm
den az olamaz.
hf
t
30
560
Analiz
0.4l1
0.4l1
hf15
hf15
to1/2t
l1/20
30 cm
l1
l1/10
l1/10
l1/10
sn as ve hf 8cm olmaldr.
1
20
4
15
m
561
Analiz
Deme Ayarlar diyalogunda, Genel Ayarlar sekmesinde Ykseklik satrnda kaset demelerin tabla
ykseklii, iki di arasndaki mesafe ve di ykseklii ise Kaset sekmesinde tanmlanr. Kaset
demelerin boyutlar Kaset raporunda baslmaktadr.
Yk Bilgileri
Dey Ykler
z arlktan oluan dey ykler
z arlklar, beton birim hacim arl ile eleman boyutlarnn arplmas sonucunda otomatik
hesaplanr. Beton birim hacim arl Proje Genel Ayarlar Yk Gvenlik sekmesinde Beton Birim
Hacim Arl deeri default 2.5 t/m 3 olarak verilmektedir. Kullanc bu deeri deitirebilir.
25/50 boyutlarnda, 2.8 yksekliinde bir kolonun z arlktan oluan dey yk,
Ng 0.25 * 0.5 * 2.8 * 2.5 0.875t olarak otomatik hesaplanacaktr.
Kaplama ykleri
Demelerin zerinde bulunan her trl malzemenin arldr. Kullanc malzeme yklerini hesaplar
ve Deme Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar sekmesinde Kaplama G satrnda tanmlanr. Deme
z arlndan oluan yk bu deere katlmamaldr. Program deme z arln otomatik
hesaplamaktadr.
12 cm kalnlndaki parke bir demenin kaplama yk:
Ahap Parke
0.025 * 800
=20 kg/m2
=66 kg/m2
Sva(2.5 cm)
=50 kg/m2
0.025 * 2000
Toplam
=136 kg/m2
562
Analiz
Nervr veya kaset deme yerletirildiinde yukardaki deere, 0.07*500=175 kg/m2 deme
kalnl deeri otomatik eklenir ve izim ekrannda G, 550 kg/m2 olarak grnr. Nervr analizi
sonunda geri kalan dilerin 0.1*0.25*2*2500 = 125 kg/m2 arl program tarafndan hesaplanr ve
toplam G deerine eklenir.
7
25
40
10
40
10
100
25 cmlik sadece
dolgu tulas arl
= 225 kg/m2
Karo mozaik
= 50 kg/m2
Karo mozaik harc
= 60 kg/m2
Sva
= 40 kg/m2
Toplam
= 375 kg/m2
Kullanc Deme ayarlarnda Kaplama G satrna 375 kg/m2
yazar.
Duvar ykleri
Duvar ykleri tanm yntemle yaplabilir. Bunlardan biri ideCAD Mimari programnda tanmlanm
duvarlar dikkate almak, ikincisi kiri ayarlarda tanmlanm duvar yklerini dikkate almak, ncs ise
her ikisini birden programa toplatarak kullandrmaktr.
Proje Genel Ayarlarnda Dier sekmesinde ideCAD Mimari Duvarlarndan Al seenei aktif ise
duvar ykleri ideCAD Mimari programnda tanmlanm duvarlardan hesaplanr. Duvarn genilii,
ykseklii bellidir. Duvarlar kiriin zerinde herhangi bir konumda ve geometride olabilir. zerinde
kap/pencere boluklar olabilir.
ideCAD Mimari programnda du var = 1300 kg/m3 default olarak verilmektedir. Bu deer kullanlan
tulaya gre deiebilmektedir. Kullanc bu deeri kullanaca duvar tipine gre deitirmelidir. Duvar
birim arln 1300 kg/m3 olan, 0.20 m kalnlnda 2.30 m yksekliinde bir duvarn metresinin arl
1300*0.2*2.3=598 kg/m olarak hesaplanabilir.
d
duvar
kiri
563
Analiz
ekildeki kiriin duvardan oluan yk diyagram aadaki gibi olacaktr.
q = duvar * d * h
q = duvar * d * h
q = duvar *d*(h-h)
kiri
Duvarn zellikleri d=0.2 m, h=2.3 m, h= 1.4 m, du var = 1300 kg/m3 olarak verilsin. Bu duvarn
balang noktasnn soldan mesafesi 3.5 m , kiri akl ise 7 m olsun. Kiriin sadece bu duvardan
oluan ankastrelik kesme kuvvetleri ve momentleri, kiri ykleri raporunda,
Vg1= 0.346 t
Mg1= 0.663 tm
kiri
Ln (temiz aklk)
Kiri duvar yknden oluan ankastrelik kesme kuvveti aadaki formlden hesaplanabilir. (q=
650kg/m, ln=7 m olsun)
564
Analiz
Vq1=Vq2 =
Mg1=Mg2=
0.65 * 7
q ln
=
2
2
q ln2
12
0.65 * 7 * 7
12
ideCAD Mimari duvarlarndan al seenei ile Kullanc tanml yayl ykten al seeneklerinin ikisi
birden ayn anda aktif hale getirilebilir. Bu durumda, ideCAD Mimari programnda kiriin zerinde
tanmlanm duvarn arl ile kullancnn tanmlad duvarn arl toplanarak kullanlr
Kiri Ykleri raporunda yukardaki deerler izlenebilir.
kg/m2
at aras odalar
150
200
200
hastane odalar
Konut toleranslarnn kullanlmas ve ieklik bahe yaplmas (yatay veya 1/20 ye kadar
eimli)
350
350
350
Camiler
500
Tiyatro ve sinemalar
500
Maazalar
500
500
500
500
565
Analiz
Lokantalar
500
Ktphaneler
500
Arivler
500
500
500
Mezbahalar
500
Frnlar
500
500
500
Bro, hastane okul, tiyatro, sinema, ktphane ve depo benzeri genel yap koridorlar
500
500
750
500
Hareketli ykler, Deme Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar sekmesinde Q satrnda kg/m2
cinsinden tanmlanr.
Yatay Ykler
Katn toplam sabit yklerinin hesaplanmas
Eleman z arlklarndan oluan ykler, kaplama ykleri, noktasal ve izgisel sabit ykler, deme
sabit yklerin ton cinsinden toplamdr. Katlara ait toplam sabit ykler, Analiz Kat Parametreleri
diyalogunda kat parametreleri sekmesinde G stununda grlebilir. Rapor mensnden Kat Genel
bilgileri raporunda raporlanr.
566
Analiz
G=450 G
Q=350 =
G=450
Q=200
G=450
Q=200
400
300
385
430
567
Analiz
Bina Tr
1, 2
Hn 25 m
1, 2
Hn 60 m
3.4
Tm binalar
Hn 75 m
568
Analiz
y
Bx
R=Rijitlik merkezi
M=Ktle merkezi
Xr
X
m
By
Ym
Yr
e x Ym Yr 0.05 By ey Xm Xr 0.05 Bx
Deprem x
Deprem x
E1 yklemesi
(x yn + ex)
Deprem y
E3 yklemesi
(y yn + ey)
E2 yklemesi
(x yn - ex)
Deprem y
E4 yklemesi
(y yn - ey)
569
Analiz
Her bir yklemenin kuvvet deerleri, d merkezlii ve ykleme sonucunda oluan kat burulmalar,
Rapor mens altndan alnan Katlara Etkiyen Yatay Ykler raporunda takip edilebilir.
4 adet deprem yklemesinden hesaplanan eleman u kuvvetleri dey hesap sonucunda bulunan
eleman u kuvvetleriyle sperpoze edilir. Sperpoze edilmi u kuvvetler varsa rzgar ve toprak itkisi
yklemeleriyle karlatrlarak en olumsuz durum bulunur ve betonarme hesabnda kullanlr,
Sperpoze TS500 de tanmlanan katsaylara gre yaplrlar.
1.0 G + 1.0 Q + 1.0 E ve 1.0 G + 1.0 Q - 1.0 E veya;
1.4G + 1.6 Q veya,
0.9 G +1.0 E ve 0.9 G - E
Depo, antrepo, vb
0.80
Okul, renci yurdu, spor tesisi, sinema, tiyatro, konser salonu, garaj, lokanta, maaza,
vb.
0.60
0.3
Endstri binalarnda; sabit ekipman arlklar iin (vin kaldrma ykleri kat alklar
hesabnda dikkate alnmayacaktr)
Binann toplam arl hesaplanr. Binann toplam arl her bir kata ait wilerin toplamdr.
N
wi
i 1
Spektrum karakteristik periyotlar Proje Genel Ayarlar diyalogunda Dinamik Analiz sekmesinde zemin
snfna gre kullanc tarafndan seilir. Bu periyotlar spektrum erisini belirler.
1997 Deprem ynetmeliinde yerel zemin snflarna gre spektrum karakteristik periyotlar aadaki
gibi verilmitir.
570
Analiz
TA
(saniye)
TB
(saniye)
Z1
0.10
0.30
Z2
0.15
0.40
Z3
0.15
0.60
Z4
0.20
0.90
Z1
Z2
Z3
Z4
Zemin Gruplar
Zemin Grubu
(A)
Zemin Grubu
Tanm
Stand.
Penetr.
(N/30)
Relatif
Sklk
(%)
Serbest
Basn
Direnci
(kPa)
Kayma
Dalgas
Hz
(m/s)
>1000
>1000
>50
85-100
>700
>32
>400
>700
ok sk kum,
akl.........
Sert kil ve siltli
kil...........
571
Analiz
(B)
(C)
(D)
Tf ve aglomera gibi
gevek volkanik
kayalar, sreksizlik
dzlemleri bulunan
ayrlm imentolu
tortul kayalar......
500-1000
700-1000
Sk kum, akl...............
30-50
65-85
400-700
16-32
200-400
300-700
Yumuak sreksizlik
dzlemleri bulunan ok
ayrm metamorfik
kayalar ve imentolu
tortul
kayalar................
<500
400-700
Orta sk kum,
akl........
10-30
35-65
200-400
8-16
100-200
200-300
Yeralt su seviyesinin
yksek olduu
yumuak, kaln alvyon
tabakalar...
<200
Gevek kum.................
<10
<35
<200
<8
<100
<200
0.8
kullanlr.
572
Analiz
Spektral ivme katsays aadaki formlle hesaplanr.
A(T) = Ao I S(T)
S(T) yerine, programda hesaplanan S(Tr) konulur.
Formlde kullanlan Ao Etkin Yer vmesi Katsays deprem blgesine gre belirlenir.
Deprem Blgesi
Ao
0.40
0.30
0.20
0.10
1.5
2. nsanlarn uzun sreli ve youn olarak bulunduu ve deerli eyann sakland binalar
a) Okullar, dier eitim bina ve tesisleri, yurt ve yatakhaneler, askeri klalar, cezaevleri,
vb.
1.4
b) Mzeler
3. nsanlarn ksa sreli ve youn olarak bulunduu binalar
Spor tesisleri, sinema, tiyatro ve konser salonlar, vb.
1.2
4. Dier binalar
Yukardaki tanmlara girmeyen dier binalar (Konutlar, iyerleri, oteller, bina tr endstri
yaplar, vb)
1.0
573
Analiz
Deprem yk azaltma katsays Ra(T) aadaki formlle hesaplanr.
0 < T < TA ise Ra(T) = 1.5 + (R 1.5) T / TA
T > TA
T programda hesaplanan doal titreim periyodu Tr ve R ise tayc sistem davran katsaysdr.
Toplam edeer deprem yk Vt aadaki formlle hesaplanr.
Vt = W A(T) / Ra(T) 0.10 Ao I W
HN 25 m ise FN = 0.07
FN+F
N
T1 Vt 0.2 Vt
FN+F
wN
Fi
Fi
wi
Hn
wi
wi
Hn
Vt
w2
wN
Hi
Hi
w1
Fbk
w1
Fbk=Ao I wbk /1.5
Vt
Katlara etkiyen yatay kuvvetler;
Fi = (Vt - FN )
wiHi
N
(wjHj)
j 1
Formlyle hesaplanr.
Rijit evre perdelerinin bulunduu katlarda Fi,
Fi=Fbk=Ao I Wbk /1.5 formlyle hesaplanr. Wbk i.bodrum katn toplam arldr.
574
wbk
Analiz
G=450
Q=200
G=450 G
Q=350 =
Hn=8.4
300
G=450
Q=200
385
400
430
Kolonlar 50/25 cm : Kiriler 25/50 cm : Tm kirilerde duvar 325 kg/m : deme d=12 cm: Beton
birim hacim arl=2.5 t/m3: Kat ykseklikleri 2.80 m. : Zemin snf Z4 : R=8 : I=1
Sistemin edeer deprem yklerini, yukarda anlatlan yntemle hesaplayalm.
Kat Genel Ayarlar diyalogunda kat arlklar incelenebilmektedir.
Kat No
G (t)
Q (t)
Hyk
W=G + n Q (t)
46.3858
43.771
8.716
0.3
43.771
8.716
0.3
Zemin
43.771
8.716
0.3
46.3858
1.Bodrum
72.473
8.716
0.3
75.0878
46.3858
139.1574
575
Analiz
Deprem yk azaltma katsays Ra(T) ise, Tr=0.26592 > TA =0.2 olduundan, R alnacaktr.
Ra(Tr)=8
Spektral ivme katsays A(T),
A(Tr) = Ao I S(Tr)=0.4 *1 *2.5 = 1 olarak bulunur.
Toplam edeer deprem yk,
Vt = W A(T) / Ra(T) = 139.1574 * 1 / 8 = 17.39 t.
Alt snr = 0.10 Ao I W = 0.1 * 0.4 * 1 * 139.15.74 =5.56 t olduundan,
Vt= 17.39 t bulunur.
2. kat yatay kuvveti = 17.39 *
46.39 * 8.4
=8.7 t
46.39 * 2.8 46.39 * 5.6 46.39 * 8.4
46.39 * 5.6
= 5.8 t.
46.39 * 2.8 46.39 * 5.6 46.39 * 8.4
46.39 * 2.8
= 2.9 t.
46.39 * 2.8 46.39 * 5.6 46.39 * 8.4
Bodrum kat yatay kuvveti = 0.4 * 1 * 75.0878 /1.5= 20.02 t. (Fi=Fbk=Ao I Wbk /1.5)
8.7
5.8
2.9
20.02
Dinamik hesapta modal deerlerin tayininde kullanlan yntem Vianello Stodola metodudur. Bu
metotla tekil ktleli sistemlerin serbest titreim hesab kesin bir ekilde yaplabilir. nce, yapnn ilgili
deprem dorultusundaki yatay deplasman bileenlerine ait flexibilite matrisi kurulur. Daha sonra, kat
arlklarndan bina ktle matrisi elde edilir. Bu iki matristen ve balang karakteristik vektrnden
hareket edilerek, yaplan ardk yaklam hesaplar sonunda, her mod iin zel asal frekans ve
karakteristik vektrler bulunur. Elde edilen karakteristik vektrler belirli katsaylar yardmyla
576
Analiz
normalletirilir. Bylece, yapnn normalletirilmi serbest titreim modlar ve zel asal frekanslar ve
periyotlar tayin edilmi olur.
Modal sperpozisyon yntemi ile dinamik hesap yapld zaman genelde aadaki ilem sras
takip edilir:
Yap yatay rijitlik matrisi oluturulur. Bu matriste gerekli dzenlemeler yaplarak titremeyen
dey ve dnme deplasmanlar elimine edilmi olur. Bylece, binann kat demesi dzlemi
iinde birbirine dik iki yndeki titreimlerine kar gelen indirgenmi rijitlik matrisi elde edilir.
Arzu edilirse,binann titreimleri yatay dzlemde sadece bir yne etki ettirilebilir.
Bina iin, indirgenmi yatay rijitlik matrisi ve kegen ktle matrisi yardm ile gz nne alnan
her mod iin zel asal frekans hesaplanr.
Normalletirmek iin gerekli blme kat saylar bulunur ve modlarn katk arpanlar hesaplanr.
Her mod iin maksimum davran spektral ivmeleri hesaplanr veya eriden okunur.
Her kat iin, iin Tam Karesel Birletirme (CQC Complete Quadratic Combination ) yolu ile
maksimum kat ykleri hesaplanr.
Dinamik deprem ykleri Dinamik analiz raporunda X ve Y yn Maksimum ykler bal Edeer
deprem ykleri ile birlikte baslr.
Rzgar ykleri
Rzgar ykleri programa x ve y yn olmak zere iki dorultuda tanmlanabilir. Rzgar kuvvetleri kat
dzleminde ve ktle merkezinde tanmlanrlar ve %5 eksantrisite dikkate alnarak 4 adet ykleme
yaplarak hesaba katlrlar. M yapnn ktle merkezi ve global koordinatlara gre x ekseni yatay
pozisyonda olmak zere, programda tanmlanan Rzgar x ve Rzgar y yatay kuvvetlerinin
pozisyonlar aadaki ekilde grlmektedir.
Rzgar x
Rzgar y
Kullanc x ve y dorultusundaki rzgar kuvvetlerini TS498de aklanan esaslara gre hesaplar ve Kat
Parametreleri diyalogunda tanmlar. Rzgar hesabndan bulunan u kuvvetleri, Betonarme
diyaloglarnda ve Rapor mens altndan alnabilen U Kuvvetleri raporunda W1, W2, W3 ve W4
577
Analiz
yklemesi olarak takip edilebilir. 4 adet rzgar yklemelerin kat planndaki konumlar aada
verilmitir.
Rzgar x
M
Rzgar x
W1 yklemesi
(x yn +0.05)
Rzgar y
W3 yklemesi
(y yn +0.05)
W2 yklemesi
(x yn -0.05)
Rzgar y
W4 yklemesi
(y yn -0.05)
Her bir yklemenin kuvvet deerleri, eksantristeleri ve ykleme sonucunda oluan kat burulmalar,
Rapor mens altndan alnan Katlara Etkiyen Yatay Ykler raporunda takip edilebilir.
4 adet rzgar yklemesinden hesaplanan eleman u kuvvetleri dey hesap sonucunda bulunan
eleman u kuvvetleriyle sperpoze edilir. Sperpoze edilmi u kuvvetler deprem ve varsa toprak
itkisi yklemeleriyle karlatrlarak en olumsuz durum bulunur ve betonarme hesabnda kullanlr,
Sperpoze TS500 de tanmlanan katsaylara gre yaplrlar.
1.0 G + 1.3 Q + 1.3 W ve 1.0 G + 1.3 Q - 1.3 W veya;
1.4G + 1.6 Q veya,
0.9 G +1.3 W ve 0.9 G -1.3 W
578
Analiz
nne alnan bir yklemedir. Kat Parametreleri diyalogunda toprak itkisi tanmlamasnda kullanlan
parametreler unlardr.
Parametre
Aklama
ToprakX1 (ton)
EksTx1 (metre)
ToprakX2 (ton)
EksTx2 (metre)
ToprakY1 (ton)
EksTy1 (metre)
ToprakY2 (ton)
EksTy2 (metre)
579
Analiz
y
ToprakX1
ToprakX2
EksTx1
EksTx2
x
H1 yklemesi
x
Varsa H2 yklemesi
EksTy1
EksTy2
x
H3 yklemesi
Varsa H4 yklemesi
ToprakY1
ToprakY2
Toprak itkisi hesabndan bulunan u kuvvetleri, Betonarme diyaloglarnda ve Rapor mens altndan
alnabilen U Kuvvetleri raporunda H1, H2, H3 ve H4 yklemesi olarak takip edilebilir.
Her bir yklemenin kuvvet deerleri, eksantrisiteleri ve ykleme sonucunda oluan kat burulmalar,
Rapor mens altndan alnan Katlara Etkiyen Yatay Ykler raporunda takip edilebilir.
4 adet toprak bileke kuvvetinden oluan eleman u kuvvetlerinin her biri dey hesap sonucuyla elde
edilen eleman u kuvvetleriyle sperpoze edilirler. Sperpoze edilmi u kuvvetler deprem ve varsa
rzgar yklemeleriyle karlatrlarak en olumsuz durum bulunur ve betonarme hesabnda kullanlr.
Toprak itkisinin TS500 de verilmi sperpoze katsaylar aadaki gibidir.
1.4 G + 1.6 Q + 1.6 H ve 1.4 G + 1.6 Q 1.6 H veya
0.9 G + 1.6 H ve 0.9 G 1.6 H
580
Analiz
Malzeme Bilgileri
Yap Gvenlii
Yapya etkiyen yklerin ve gerek dayanmnn hesaplardaki varsaylandan deiik olabilecei gz
nne bulundurularak, yk etkileri belirli bir katsay(yk faktrleri) ile bytr, dayanm (malzeme
katsays) ise kltlrler.
Yk gvenlik katsaylar
n grlen yk katsaylar ve dikkate alnmas gereken yk kombinezonlar aadaki gibidir.
Yalnz dey ykler iin;
1.4 G + 1.6 Q
Rzgar yknn sz konusu olduu durumlarda;
1.0 G + 1.3 Q + 1.3 W veya
1.4 G +1.6 Q veya
0.9 G + 1.3 W
Depremin sz konusu olduu durumlarda;
1.0 G + 1.0 Q + 1.0 E veya
1.4 G + 1.6 Q veya
0.9 G + 1.0 E
Yatay toprak basnc sz konusuysa;
1.4 G + 1.6 Q + 1.6 H veya
0.9 G + 1.6 H
Programda sabit ve hareketli yk katsaylar, Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik
sekmesinde deitirilebilir. Dier yk katsaylarna mdahale edilemez.
fck
mc
(basn) ve fctd =
fctk
mc
(ekme)
fyk
ms
581
Analiz
mc (beton gvenlik katsays) yerinde dklen beton iin 1.5, n dkm iin ise 1.4 alnmaldr.
Betonda kalite denetiminin gerektii gibi yaplamayaca kukusu olan durumlarda mc =1.7 veya
daha byk alnmaldr.
Donat elii iin ise ms (elik gvenlik katsays) ms =1.15 alnmaldr.
Proje mensnde Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde, bu katsaylara kullanc
mdahale edebilmektedir. Aksi belirtilmedii srece yk gvenlik katsaylar yukarda verilen
deerlerde kullanlrlar.
Malzeme Karakteristikleri
Beton karakteristik dayanmlar
Beton tanmlamas ve snflandrlmas basn dayanmna gre yaplr. Basn dayanm, taban ap 15
cm ve ykseklii 30 cm olan, suda 20C 2C scaklkta saklanm, 28 gnlk standart deney
silindirlerinden elde edilir.
Betonun ekme dayanm, eksenel ekme deneylerinden elde edilen deerlerdir. fctm deneylerden
elde edilecek ortalama ekme dayanm, fctk ise karakteristik ekme dayanmdr. Betonun
karakteristik ekme dayanm aadaki formlden hesaplanabilir.
fctk=1.1 fck (kg/cm)
fctk=0.35 fck (N/mm)
Karakteristik ekme dayanm, denenecek eksenel ekme numunelerin bu deerden dk olma
olasl %10 olan deerdir.
Beton karakteristik basn (fck) ve ekme(fctk) dayanmlar beton snflarna gre aada tablo olarak
verilmitir.
Yksek
Normal
Beton
Dayanm
582
Beton Snf
BS14 (C14)
140
13
BS16 (C16)
160
14
BS20 (C20)
200
16
BS25 (C25)
250
18
BS30 (C30)
300
19
BS35 (C35)
350
21
Analiz
BS40 (C40)
400
22
BS45 (C44)
450
23
BS50 (C50)
500
25
Beton snfn, Proje mensnde Proje Genel Ayarlar diyalogunda beton Snflar sekmesinde seilir.
Program seilen beton snfna gre yukarda tabloda verilen deerleri kullanr.
Kullanc beton karakteristik basn ve ekme dayanmlarn kiri, kolon, perde objeleri iin kiri, kolon
ve perde ayarlarnda deitirebilir. Deitirilen deerler eleman adyla, Kolon/Kiri Bilgisi ve Statik
Sonular raporunda Kullanc Tanml Elemanlar bal altnda rapor edilirler.
fctk
fck
(basn) ve fctd =
(ekme)
mc
mc
mc (beton gvenlik katsays) yerinde dklen beton iin 1.5, n dkm iin ise 1.4 alnmaldr.
Betonda kalite denetiminin gerektii gibi yaplamayaca kukusu olan durumlarda mc =1.7 veya
daha byk alnmaldr.
Proje mensnde Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde, bu katsaylara
kullanc mdahale edebilmektedir. Aksi belirtilmedii srece yk gvenlik katsaylar yukarda
verilen deerlerde kullanlrlar.
Beton hesap basn (fcd) ve ekme(fctd) dayanmlar beton snflarna gre, mc =1.5 kullanlarak
aada tablo olarak verilmitir.
Beton Snf
fck, Beton
Basn dayanm
(kg/cm)
fctd, Beton
Hesap ekme
Dayanm
(kg/cm)
BS14 (C14)
140
13
99.333333333
8.666666667
BS16 (C16)
160
14
106.6666667
9. 333333333
BS20 (C20)
200
16
133.33333333
10.6666667
BS25 (C25)
250
18
166.6666667
12
BS30 (C30)
300
19
20
12.66666667
583
Analiz
BS35 (C35)
350
21
233.33333333
14
BS40 (C40)
400
22
266.6666667
14.6666667
BS45 (C44)
450
23
300
15.33333333333
BS50 (C50)
500
25
333.33333333
16.66666667
S220 (BC I)
2200
4200
S500(BC III)
5000
Kullanc elik akma dayanmlarn kiri, kolon, perde objeleri iin kiri, kolon ve perde ayarlarnda
gerekli grd takdirde deitirebilir. Deitirilen deerler eleman adyla, Kolon/Kiri Bilgisi ve Statik
Sonular raporunda Kullanc Tanml Elemanlar bal altnda rapor edilirler.
584
fyk
ms
Analiz
Donat elii iin ms (elik gvenlik katsays) ms =1.15 alnmaldr.
Proje mensnde Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde, bu katsaylara kullanc
mdahale edebilmektedir. Aksi belirtilmedii srece yk gvenlik katsaylar yukarda verilen
deerlerde kullanlrlar.
elik hesap dayanmlar elik snflarna gre, ms =1.15 kullanlarak aada tablo olarak verilmitir.
Donat Snf
S220 (BC I)
2200
1913.043478
4200
3652.173913
S500(BC III)
5000
4347.826087
Beton Snf
fck, Beton
Basn dayanm
(kg/cm)
Elastisite Modl
(kg/cm)
Elastisite Modl
(t/m)
BS14 (C14)
140
261516.2787
2615162.787
BS16 (C16)
160
269906.3663
2699063.663
BS20 (C20)
200
285239.7328
2852397.328
BS25 (C25)
250
302382.9578
3023829.578
BS30 (C30)
300
317881.6179
3178816.179
BS35 (C35)
350
332134.1068
3321341.068
585
Analiz
BS40 (C40)
400
345400
3454000
BS45 (C44)
450
357859.5993
3578595.993
BS50 (C50)
500
369644.1813
3696441.813
eliin Elastisite
Modl (kg/cm)
eliin Elastisite
Modl (t/m)
S220 (BC I )
S420 (BC III)
S500 (BC III)
2.10 6
2.10 7
Analiz+Betonarme
Analiz + Betonarme, temel dahil, deme analizi dndaki tm analizleri yapar. Analiz/ Analiz +
Betonarme satrn, ya da toolbardan Analiz + Betonarme butonunu tklayn veya F9 tuuna basn.
Karnza seenekli bir diyalog alacaktr.
586
Analiz
Analiz+Betonarme srasnda hangi analizlerin yaplmas gerektii Analiz Ayarlarnda seilebilir.
Diyalogta Genel Ayarlar sekmesinde bulunan satrlardan analizini yaptrmak istediiniz seenekleri
iaretleyin.
Deme Analizi
Analiz+Betonarme komutu ile deme analizi yaptrmadysanz, ilgili katta deme analizini Deme
Analizi butonu ile yaptrabilirsiniz.
allan katta demeler sonlu elemanlar yntemine gre zlecek ve betonarme hesab
otomatik olarak yaplacaktr.
Pencere mensnden dier katlar seilerek, her bir katn deme analizini yaptrabilirsiniz.
Temel Analizi
Analiz/Temel Analizi satrn tklayn. Eer sistemde radye deme varsa, temel analizi nce yaplmal,
sonra, Analiz mensnden Radye Deme Analizi satr tklanmaldr. Analiz+Betonarme yapldysa,
temel analizi yaplmasna gerek yoktur.
587
Analiz
Sonular Grntleme diyalogu iki sekmeden oluur. Bu sekmeler srasyla Gster ile Seenekler
sekmeleridir.
Gster sekmesi altndaki iaretlediiniz balklara gre Seenekler sekmesinin alt balklar otomatik
olarak gncellenir.
Gster sekmesi:
Yap: Veri giriini yaptnz yapnn ereve modeli gsterilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
Lokal akslar: aretlenirse elemanlarn lokal akslar elemanlar zerinde gsterilir.
Eleman isimleri: aretlenirse elemanlarn yap aacnda elemanlar klasrne karlk gelen isimleri her
bir elemann zerinde gsterilir.
Diyaframlar iz: Bu seenek iaretlenirse analiz sonrasnda sistemde bulunan tm diyaframlar
incelenebilir. Seenek aktif hale getirildikten sonra altnda bulunan diyafram isimleri tklanarak
perspektif ekrannda tespit edilen diyaframlarn snrlar gzlemlenebilir.
Yklemeler: Mevcut yap elemanlarndaki tm yatay ve dey ykler bu seenek altnda incelenebilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
Eleman isimleri: aretlenirse elemanlarn yap aacnda elemanlar klasrne karlk gelen isimleri her
bir elemann zerinde gsterilir.
Birimleri gster: Grnt penceresinde grlen eleman yklerinin birimleri ile birlikte yazlmasn
istiyorsanz bu seenei iaretleyebilirsiniz.
Yk Tipleri:
588
Analiz
Yk tiplerini incelerken dikkat edilmesi gereken konu ilgili yk tipini setikten sonra Ykleme
Durumlar bal altnda ki yk durumunun da doru seilmesi gereklidir. Aksi taktirde incelenmek
istenilen ykler grnt penceresinde gsterilmeyecektir.
Dm noktas ykleri-Kullanc: Projenizde kullanc tarafndan dm noktalarna yk tanm
yaplmsa bu senei iaretleyip grnt penceresinden inceleyebilirsiniz.
Eleman ykleri-Kullanc: Sistemdeki ubuk elemanlara kullanc tarafndan girilmi ykler mevcut ise
incelemek iin bu seenek iaretlenmelidir.
Otomatik yatay ykler: Program tarafndan otomatik olarak hesaplanan (rn. deprem ykleri) ykleri
incelemek iin bu seenek iaretlenmelidir.
Zati ykler: Elemanlarn z arlklarndan oluan ykleri incelemek iin kullanlr.
Duvar ykleri: Kiri elemanlar zerine girilen duvar ykleri bu seenekten incelenir.
Deme ykleri-Noktasal: Demelerden kolonlara gelen ykler bu seenek atnda incelenebilir.
Deme ykleri-Eleman: Demelerden kirilere gelen ykler bu seenek altndan incelenir.
Deme ykleri-Kabuk: Demelerden kabuk elemanlara gelen ykler bu seenek altndan incelenir.
Ykleme Durumlar:
EX, EY: Depremden dolay x ve y eksenlerinde oluan kuvvetler gsterilir.
EX1, EY1, EX2, EY2: Depremden dolay x ve y eksenlerinde oluan kuvvetler %5 eksantirisite
uygulanm halleri gsterilir.
G: Sabit ykler gsterilir.
Q: Hareketli ykler gsterilir.
Deformasyon: Yapnn analiz sonucunda ilgili yklemeler sonras oluacak deformasyonlu hali
gsterilir. Hangi yk durumu incelenmek isteniyorsa grn penceresi altnda bulunan, kombinasyon
isim yazsnn altnda yer alan ikon tklanr. Alan diyalogdan ilgili yk kombinasyonu satr seilir.
Oynat butonuna baslarak animasyon grntlenebilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
589
Analiz
Eleman isimleri: aretlenirse elemanlarn yap aacnda elemanlar klasrne karlk gelen isimleri her
bir elemann zerinde gsterilir.
Bytme Faktr:
Otomatik: Otomatik ksm iaretlenirse programn uygun grd bytme faktr uygulanr. areti
kaldrlsa altnda yer alan kutucuk tklanarak istenilen faktr elle girilebilir.
ereve Sonular: ubuk elemanlarda oluan kesit tesirleri bu satrdan incelenebilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
Lokal akslar: aretlenirse elemanlarn lokal akslar elemanlar zerinde gsterilir.
Eleman isimleri: aretlenirse elemanlarn yap aacnda elemanlar klasrne karlk gelen isimleri her
bir elemann zerinde gsterilir.
ereve Sonular:
ubuk elemanlarda oluan normal kuvvet, kesme kuvveti ve moment deerlerini eleman lokal
akslarna gre inceleyebilirsiniz.
Birleik Kabuk Sonular: Kabuk olarak modellenen panel objelerinde oluan kesit tesirleri bu satr
iaretlenerek incelenebilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
Lokal akslar: aretlenirse elemanlarn lokal akslar elemanlar zerinde gsterilir.
Kabuk Seenekleri:
A: Panel objelerinde oluturulan sonlu eleman alarn grntlemek iin iaretleyebilirsiniz.
aretleri gster: Satr iaretlendiinde negatif tesirlerin olutuu blgeler krmz, pozitif tesirlerin
olutuu blgeler mavi olarak boyanr.
Yumuak tonlama: Renk tonlar arasnda gei yaplrken ara tonlar eklenip geiler yumuatlr.
Kabuk Sonular:
590
Analiz
M11, M22, M12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda sonlu elemanlarda oluan moment
deerleridir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna
ait deerler grntlenebilir.
V13, T23: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan kesme kuvveti deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
F11, F22, F12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan normal kuvvet deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
As1, As2: As1 ve As2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st
donat alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar
gsterilir. Seenek iaretli deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram
zerinde gezdirerek panele ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii alttaki renk paletinden takip edilebilir.
Deme Sonular: Demelerde oluan kesit tesirleri ve deplasman deerleri bu satr iaretlenerek
incelenebilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
Lokal akslar: aretlenirse elemanlarn lokal akslar elemanlar zerinde gsterilir.
Kabuk Seenekleri:
A: Panel objelerinde oluturulan sonlu eleman alarn grntlemek iin iaretleyebilirsiniz.
aretleri gster: Satr iaretlendiinde negatif tesirlerin olutuu blgeler krmz, pozitif tesirlerin
olutuu blgeler mavi olarak boyanr.
Yumuak tonlama: Renk tonlar arasnda gei yaplrken ara tonlar eklenip geiler yumuatlr.
Kabuk Sonular:
M11, M22, M12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda sonlu elemanlarda oluan moment
deerleridir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna
ait deerler grntlenebilir.
591
Analiz
V13, T23: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan kesme kuvveti deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
F11, F22, F12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan normal kuvvet deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
Depl: Demede oluan deplasman deerleri grnt ekrannda gsterilir. Altta bulunan renk
skalasndan deplasman miktarlar okunabilir. Bytme faktr ksmndan Otomatik satrnn iareti
kaldrlarak kutucua istenilen bytme oran elle girilebilir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan
ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
As1, As2: As1 ve As2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st
donat alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar
gsterilir. Seenek iaretli deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram
zerinde gezdirerek panele ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii alttaki renk paletinden takip edilebilir.
Radye Deme Sonular: Radye demelerde oluan kesit tesirleri, deplasman ve zemin gerilmesi
deerleri bu satr iaretlenerek incelenebilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
Lokal akslar: aretlenirse elemanlarn lokal akslar elemanlar zerinde gsterilir.
Kabuk Seenekleri:
A: Panel objelerinde oluturulan sonlu eleman alarn grntlemek iin iaretleyebilirsiniz.
aretleri gster: Satr iaretlendiinde negatif tesirlerin olutuu blgeler krmz, pozitif tesirlerin
olutuu blgeler mavi olarak boyanr.
Yumuak tonlama: Renk tonlar arasnda gei yaplrken ara tonlar eklenip geiler yumuatlr.
Kabuk Sonular:
M11, M22, M12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda sonlu elemanlarda oluan moment
deerleridir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna
ait deerler grntlenebilir.
592
Analiz
V13, T23: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan kesme kuvveti deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
F11, F22, F12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan normal kuvvet deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
Depl: Radye demede oluan deplasman deerleri grnt ekrannda gsterilir. Altta bulunan renk
skalasndan deplasman miktarlar okunabilir. Bytme faktr ksmndan Otomatik satrnn iareti
kaldrlarak kutucua istenilen bytme oran elle girilebilir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan
ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
As1, As2: As1 ve As2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st
donat alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar
gsterilir. Seenek iaretli deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram
zerinde gezdirerek panele ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii alttaki renk paletinden takip edilebilir.
Zemin gerilmeleri: Radye deme oluan zemin gerilmelerinin deerleri grnt penceresinde
gsterilir. Fareyi diyagram zerinde gezdirerek panele ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca
hangi rengin hangi nmerik deere de denk geldii alttaki renk paletinden takip edilebilir. Grnt
penceresinin sa altnda bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler
grntlenebilir.
Zemin gerilmesi kontrol: Seilen yk kombinasyonundan dolay oluan zemin gerilmelerinin
Analiz/Analiz Ayarlar/Temel Zemin sekmesinde belirtilen zemin emniyet gerilmesini ap amad
gzlemlenebilir. Gerilmenin ald alanlar krmz renge almad alanlar yeil renge boyanr.
Havuz Sonular: Havuzlarda oluan kesit tesirleri ve deplasman deerleri bu satr iaretlenerek
incelenebilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
Lokal akslar: aretlenirse elemanlarn lokal akslar elemanlar zerinde gsterilir.
Kabuk Seenekleri:
A: Panel objelerinde oluturulan sonlu eleman alarn grntlemek iin iaretleyebilirsiniz.
593
Analiz
aretleri gster: Satr iaretlendiinde negatif tesirlerin olutuu blgeler krmz, pozitif tesirlerin
olutuu blgeler mavi olarak boyanr.
Yumuak tonlama: Renk tonlar arasnda gei yaplrken ara tonlar eklenip geiler yumuatlr.
Kabuk Sonular:
M11, M22, M12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda sonlu elemanlarda oluan moment
deerleridir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna
ait deerler grntlenebilir.
V13, T23: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan kesme kuvveti deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
F11, F22, F12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan normal kuvvet deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
Depl: Havuzda oluan deplasman deerleri grnt ekrannda gsterilir. Altta bulunan renk
skalasndan deplasman miktarlar okunabilir. Bytme faktr ksmndan Otomatik satrnn iareti
kaldrlarak kutucua istenilen bytme oran elle girilebilir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan
ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
As1, As2: As1 ve As2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st
donat alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar
gsterilir. Seenek iaretli deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram
zerinde gezdirerek panele ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii alttaki renk paletinden takip edilebilir.
Merdiven Sonular: Merdivende oluan kesit tesirleri ve deplasman deerleri bu satr iaretlenerek
incelenebilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
Lokal akslar: aretlenirse elemanlarn lokal akslar elemanlar zerinde gsterilir.
Kabuk Seenekleri:
A: Panel objelerinde oluturulan sonlu eleman alarn grntlemek iin iaretleyebilirsiniz.
594
Analiz
aretleri gster: Satr iaretlendiinde negatif tesirlerin olutuu blgeler krmz, pozitif tesirlerin
olutuu blgeler mavi olarak boyanr.
Yumuak tonlama: Renk tonlar arasnda gei yaplrken ara tonlar eklenip geiler yumuatlr.
Kabuk Sonular:
M11, M22, M12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda sonlu elemanlarda oluan moment
deerleridir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna
ait deerler grntlenebilir.
V13, T23: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan kesme kuvveti deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
F11, F22, F12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan normal kuvvet deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
Depl: Merdivende oluan deplasman deerleri grnt ekrannda gsterilir. Altta bulunan renk
skalasndan deplasman miktarlar okunabilir. Bytme faktr ksmndan Otomatik satrnn iareti
kaldrlarak kutucua istenilen bytme oran elle girilebilir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan
ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
As1, As2: As1 ve As2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st
donat alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar
gsterilir. Seenek iaretli deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram
zerinde gezdirerek panele ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii alttaki renk paletinden takip edilebilir.
Kubbe-Tonoz Sonular: Kubbe ve tonozlarda oluan kesit tesirleri ve deplasman deerleri bu satr
iaretlenerek incelenebilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
Lokal akslar: aretlenirse elemanlarn lokal akslar elemanlar zerinde gsterilir.
Kabuk Seenekleri:
A: Panel objelerinde oluturulan sonlu eleman alarn grntlemek iin iaretleyebilirsiniz.
595
Analiz
aretleri gster: Satr iaretlendiinde negatif tesirlerin olutuu blgeler krmz, pozitif tesirlerin
olutuu blgeler mavi olarak boyanr.
Yumuak tonlama: Renk tonlar arasnda gei yaplrken ara tonlar eklenip geiler yumuatlr.
Kabuk Sonular:
M11, M22, M12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda sonlu elemanlarda oluan moment
deerleridir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna
ait deerler grntlenebilir.
V13, T23: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan kesme kuvveti deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
F11, F22, F12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan normal kuvvet deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
Depl: Demede oluan deplasman deerleri grnt ekrannda gsterilir. Altta bulunan renk
skalasndan deplasman miktarlar okunabilir. Bytme faktr ksmndan Otomatik satrnn iareti
kaldrlarak kutucua istenilen bytme oran elle girilebilir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan
ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
As1, As2: As1 ve As2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st
donat alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar
gsterilir. Seenek iaretli deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram
zerinde gezdirerek panele ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii alttaki renk paletinden takip edilebilir.
Programdaki varsaylan ayarlarla tm ereve birlikte gzlenir. 3-B erevenin sadece belirli
elemanlarn incelemek istiyorsanz;
ereve zerinde ilgili elemanlar zerlerine farenin sol tuu ile tklayarak sein.
596
En sadaki (ok iaretli) farenin sol tuu ile tklanrsa, ilgili grn penceresi ekrann tamamn
kaplar. Ayn buton tekrar tklandnda grn penceresi eski byklk ve pozisyonuna geri
Analiz
dner.
Ortadaki buton tklanrsa, buton zerindeki N harfi 1e dnr. Bir daha tklannca 1 rakam
tekrar N harfine dnr. Buton zerinde N harfi varsa, ilgili grn penceresinde projedeki
tm katlar grntlenir. Eer buton zerinde 1 rakam varsa, ilgili grn penceresi sadece ilgili
kat gsterir.
Soldaki buton ilgili pencerede sadece seilen objeleri ya da tm objeleri grntlemek iin
kullanlr. Default olarak bu butonun zerinde A harfi grlr. Buton farenin sol tuu ile
tklandnda zerindeki harf Sye dnr. Butonun zerinde A harfi varken, planda girilmi tm
3-boyutlu objeler ilgili pencerede grlr. Sadece belirli objeler seilip, sadece bu objelerin
grntlenmesi isteniyorsa ilgili objeler plan ya da dier pencerelerden seilir ve buton tklanr.
lgili grn penceresinde seili olmayan objeler gizlenir ve sadece seili objeler grntlenir.
Seili obje yoksa hibir obje grntlenmez.
Yap modelini, farkl bak alarndan bakarak inceleyebilirsiniz. Bunu animasyon esnasnda da yapmak
mmkndr. nteraktif Kamera ve Uu Modu komutlar bu amala gelitirilmitir.
nteraktif Kamera komutu ile perspektif grnty incelemek iin;
lgili perspektif penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn. Alan menden nteraktif Kamera
satrn tklayn. Fare imleci el haline dnecektir.
Perspektif penceresi zerinde farenin sol tuunu tklayp basl tutarak imleci hareket ettirin.
Perspektif dnecek, bak as deiecektir.
Farenin sa tuunu tklayp basl tutarak imleci yukar aa hareket ettirin. mlecin yukar doru
hareketinde grnt yaknlaacak, aa doru hareketinde uzaklaacaktr.
Farenin sol tuunu basl tutup, ayn zamanda klavyeden Ctrl tuunu da basl tutar ve fare imlecini
saa-sola hareket ettirirseniz, grnt saasola kayacaktr. Bu durumda imleci yukar-aa
hareket ettirirseniz grnt ileri-geri kayacaktr.
Farenin sa tuunu basl tutup, ayn zamanda klavyeden Ctrl tuunu da basl tutar ve fare
imlecini yukar-aa hareket ettirirseniz, grnt yukar-aa kayacaktr.
nteraktif Kamera modundan kmak iin ilgili perspektif penceresi zerinde fareyi ift tklayn ya
da klavyeden Esc tuuna basn.
lgili perspektif penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn. Alan menden Uu Modu
satrn tklayn. Fare imleci kaybolacaktr.
Fareyi hareket ettirin. Perspektif grnt fare hareketine bal olarak deiecektir.
Uu modundan kmak iin fareyi ift tklayn ya da klavyeden Esc tuuna basn.
597
Analiz
Perspektif pencerelerindeki grntleri direk olarak yazcya/iziciye gndermek mmkn deildir.
Ancak buradaki perspektiflerin vektrel izimleri oluturularak, bunlarn izim ktsn almak
mmkndr. Perspektifleri vektr izime dntrmek iin;
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izim Olutur diyalogu karnza
gelecektir. Buradan Tamam butonunu tklayn.
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn penceresindeki grnt burada vektrel
olarak oluturulacaktr. Bu izime iki boyutlu olarak mdahale edebilir, izim ktsn alabilirsiniz.
Yap sisteminin yk, kuvvet ve deformasyonlar her trl grn ve perspektif penceresinde
izlenebilir. Yukarda anlatlan prosedr sol, sa, n, arka, alt, st ve aksonometrik perspektif
pencerelerinde de geerlidir.
598
Blm 8 Kopyalama
Kopyalama lemleri
Kat kopyala
Kat kopyalama bir kattaki objeleri dier kata kopyalar. Bu objeler sadece seilen objeler olabilecei
gibi, tm objelerde olabilir.
Kat kopyalama iin birden ok kata ihtiyacnz vardr. Kat genel ayarlarnda bu katlar tanmlayn
ve katlar an.
Alan diyalogda kopyalama yaplacak katlar iaretleyin, yaplmayacak iaretleri kaldrn. Ayrntl
bilgi iin, klavyeden F1 tuuna basn, yardm diyalou alacktr.
Tamam butonu stnde sol tu ile tkladnzda altnz kattaki objeler, dier katlara
kopyalanacaktr.
Kopyala ve yaptr
Programda istenen objeleri bir kattan dier bir kata ya da bir projeden dier bir projeye kopyalamak
mmkndr. Ayn proje iinde kopyalama yaplacaksa Kopyala ve Yaptr komutlar bu i iin
yeterlidir. Bir projeden dier bir projeye kopyalama yaplacaksa Dosyaya Kopyala ve Dosyadan
Yaptr komutlar kullanlr.
599
Kopyalama
Kopyalama yaplrken dikkat edilecek konu udur. 3-boyutlu kat pencerelerinden kopyalanan objeler
sadece 3-boyutlu kat pencerelerine yaptrlabilirler. Kopyalanan objelerin 3-boyutlu ya da 2-boyutlu
objeler olmas bu kural deitirmez. 2-boyutlu izim pencerelerinden kopyalanan objeler hem 2boyutlu, hem de 3-boyutlu pencerelere yaptrlabilirler.
Kopyala, Yaptr, Dosyaya Kopyala ve Dosyadan Yaptr komutlarnn kullanm aada anlatlmtr.
Kopyalama yapmak iin:
Kopyalanacak objeleri sein. Objelerin seildiini zerlerinde beliren renkli iaret kutucuklarndan
anlayabilirsiniz.
Genel ayarlardan obje yaptrrken koordinat al modu ak ise, kopyalama srasnda yeni
koordinatlar, Koordinat Kutusunu kullanarak veya izim alann tklayarak girebilirsiniz.
600
Kopyalama
Objeler oaltlacaktr.
Dosyaya Kopyala:
Dosyadan Yaptr:
Emin misiniz? sorusuna evet cevabn verdiinizde blok yerletirme ilemi gerekleir.
Genel ayarlardan obje yaptrrken koordinat al modu ak ise, yaptrma srasnda yeni
koordinatlar, Koordinat Kutusunu kullanarak veya izim alann tklayarak girebilirsiniz.
Klonla
Klonla komutu pencere iinde (kat ya da izim penceresi) objeleri kopyalamak iin gelitirilmitir.
Klonla komutu kullanarak kopyalama yapmak iin:
Baz noktay belirlemek iin, farenin sol tuu ile istediiniz noktay tklayn.
Obje klonlanacaktr.
Obje oalt
allan izimde objeleri belirli aralkta ve sayda tretmek iin kullanlr.
Obje sein.
601
Kopyalama
Obje oaltlacaktr.
Obje oalt satrnn aktif olmas iin daha nceden obje veya objelerin seilmi olmas gereklidir.
Obje oalt diyalogundaki parametreler unlardr:
Obje says: Seilen obje ya da objelerden kaar adet retileceini bu kutucua yazlr.
X Aralk: retilecek obje ya da objelerin yatay yndeki teleme mesafesi girilir (metre). (X ynnde
oaltlmayacaksa sfr girilir)
Y Aralk: retilecek obje ya da objelerin dey yndeki teleme mesafesi girilir (metre). (Y ynnde
oaltlmayacaksa sfr girilir)
oaltma Tipi: Soldaki seenek seilirse iki obje arasndaki mesafe girilen X ve Y aral kadar olur.
Sadaki seenek seilirse X ve Y aralklar obje saysna blnr. ki obje aras mesafe bu deer kadar
olur. Baka bir deyile girilen obje says kadar obje girilen arala sdrlr.
ncelikle oaltma hattn izgi, ember, yay, eri (ak ya da kapal Bezier, Nurbs) objeleri
izerek belirleyin. oaltma hatt sadece bir ember, izgi, yay olabilecei gibi bunlarn
kombinasyonundan da meydana gelebilir.
izim alannda oaltmak istediiniz obje ya da objeleri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Farenin sol tuu ile tklayarak baz noktay verin. (Baz nokta herhangi bir nokta olabilecei gibi,
genellikle obje dm noktalarndan biri olarak verilir. Objeler bu nokta baz alnarak oaltlr.
Baz noktalar oaltma hatt zerinde yer alr.)
izim alannda ikinci bir noktay sol tu ile tklayarak taban yn belirleyin.
oaltma hattn oluturan obje ya da objeleri (izgi, ember, yay vs.) farenin sol tuu ile
tklayarak sein.
Seim bittikten sonra farenin sa tuunu tklayn. Gelimi Obje oaltma diyalogu ekrana
gelecektir.
Bu diyalogda gerekli ayarlar yapn ve Tamam butonunu tklayn. Objeler verilen parametrelere
ve seilen hatta gre oaltlacaktr.
602
Kopyalama
Uzaklk: Seilirse objeler buraya girilen aralk (metre) baz alnarak oaltlrlar. oaltlan iki objenin
baz noktalar arasndaki uzaklk, bu kutucua girilen mesafe kadar olur.
Adet: Seilirse objeler buraya girilen adet baz alnarak oaltlrlar. oaltma hatt zerine bu sayda
obje eit aralklarla yerletirilirler.
Objeleri dndr: aretlenirse, oaltlan objeler oaltma hattndaki eim deiikliklerine bal olarak
dndrlerek oaltlrlar.
Yol objelerini sil: aretlenirse objeler oaltldktan sonra referans oaltma hatt silinir.
aretlenmezse oaltma hatt silinmez.
Genel ayarlardan obje yaptrrken koordinat al modu ak ise, kopyalama srasnda yeni
koordinatlar girebilirsiniz.
Dosyaya kopyala
Oluturulan makro izimler, dosyada kaydedilerek istenildii zaman yeni almalarda kullanlabilir.
3-boyutlu kat pencerelerinden kopyalanan objeler sadece 3-boyutlu kat pencerelerine
yaptrlabilirler. Kopyalanan objelerin 3-boyutlu ya da 2-boyutlu objeler olmas bu kural deitirmez.
2-boyutlu izim pencerelerinden kopyalanan objeler hem 2-boyutlu, hem de 3-boyutlu pencerelere
yaptrlabilirler.
Dosyaya kopyalama yapmak iin:
603
Kopyalama
Dosyadan yaptr
Dosyaya Kopyala komutuyla diske kaydedilen izim gruplar Dosyadan Yaptr komutuyla baka bir
izimde kullanlabilir.
Emin misiniz? sorusuna evet cevabn verdiinizde blok yerletirme ilemi gerekleir.
Genel ayarlardan obje yaptrrken koordinat al modu ak ise, yaptrma srasnda yeni
koordinatlar, Koordinat Kutusunu kullanarak veya izim alann tklayarak girebilirsiniz.
Arivleme
Projelerde sk, rutin olarak kullanlan objeler, dosyaya kopyalamak sureti ile arivlenebilir. Bu ekilde
oluturulacak obje bloklar projelerde dosyadan yaptrlarak kullanlabilir.
Projeler arivlenmek isteniyorsa, projenin bir kopyasn yedeklemek yeterli olacaktr. Projeyi ister .ide
formatnda ister .cde formatnda kaydedilerek arivlenebilirler. .cde format, sktrlm bir format
olduundan kayt edilen projeler .ide formatna gre diskte daha az yer tutarlar.
Herhangi bir projeyi .cde (Sktrlm dosya) formatnda kaydetmek iin, Sktrarak Kaydet komutu,
.ide formatnda kayt etmek iin Kaydet komutu kullanlr.
Kopyalama Teknikleri
Katlar aras kopyalama
Katlar aras kopyalama ilemleri iin Kat Kopyala ya da Kopyala-Yaptr komutlar kullanlabilir. Bu
komutlarn kullanlmas ile ilgili detaylar ilgili konu balklar altnda anlatlmtr.
Kat kopyalama yaplrken herhangi bir kata yanllkla istenmeyen kopyalama yaplrsa panie gerek
yoktur. lgili kat penceresi aktif hale getirilip Dzen/Geri Al satrn tklayn. Kopyalanan objeler geri
alnacak, varsa eski objeler geri gelecektir. Ancak yanl kopyalama yapldktan sonra proje kaydedilip
programdan klrsa, eski objeler geri alnamaz.
604
Kopyalama
605
Kopyalama
606
Blm 9 Proje
Kaydetme lemleri
Projeyi kaydet
ideYAPI programlarnda oluturulan projeler 7 versiyonundan sonra IDE/ uzantl dosyalarda
saklanrlar. Program yeni proje aarken kullancdan proje ismi sormaz. Proje aldktan sonra ilk defa
kaydedilirken bir proje ismi ister. Proje, girilen bu isimle kaydedilir.
Proje kaydetmek iin:
Bundan sonraki aamalarda data girdike Proje/Kaydet satrn ya da toolbardaki Kaydet butonunu
tklayarak projeyi kaydedin. Proje dosyas her seferinde yeni girilen bilgilerle gncellenecektir.
Projeyi diskete kaydetmek istiyorsanz bunu program iinden yapmanz nerilmez. nce Hard diske
kaydedin. Daha sonra Windows altndan diskete kopyalayn. Disket zerinde almak hem daha fazla
zaman alr, hem de projenin diskete smad durumlarda program sizi uyarmaz.
Projeyi mevcut proje dosyasnn bulunduu klasr altna kaydetmek istiyorsanz Proje ad satrna
farkl bir isim girin. Ayn isimle kaydetmek istiyorsanz baka bir klasre gein.
Projenin bir kopyas yaratlacaktr. zerinde allan bu proje olacaktr. nceki proje dosyas
kapatlacaktr.
Sktrarak kaydet
Projeyi arivlemek ve bykln azaltmak iin kullanlr. Sktrarak Kaydet komuyla kayt edilen
projeler sktrld iin Kaydet komutuyla kayt edilen (.ide6) projelere gre bykl daha az
olur.
607
Proje
Projeyi sktrarak kayt etmek iin:
Projeyi mevcut proje dosyasnn bulunduu klasr altna kaydetmek istiyorsanz Proje ad satrna
farkl bir isim girin. Ayn isimle kaydetmek istiyorsanz baka bir klasre gein.
3DS export
ideCAD Statik programnda oluturulan projeler 3DS formatnda kaydedilebilir. Bunun iin 3ds export
komutu kullanlr.
DXF export
ideCAD Statik programnda oluturulan projeler DXF formatnda kaydedilebilir. Bunun iin DXF
export komutu kullanlr.
608
Proje
Paralanm olarak kaydet: Objeleri oluturulan her bir izginin, ayr izgi objesi olarak aktarlmas
salanr.
2 boyutlu objeleri export et : Sadece 2 boyut objelerini export eder.
3 boyutlu objeleri export et : Sadece 3 boyutlu objeleri export eder.
2 ve 3 boyutlu objeleri export et: Tm objeleri export eder.
D izgi olarak aktar: izimde kullanlan true type fontlarn, vektrel fontlara dntrlrken, d
izgilere aktarlacan belirler. Tm fontlar izgi olarak hazrlanrlar.
AutoCAD standart fontu olarak aktar: izimde kullanlan true type fontlarn, vektrel fontlara
dntrlrken, AutoCAD standart fontu olarak aktarlacan belirler. (AutoCAD, AutoDesk
firmasnn tescilli markasdr.)
True type olarak aktar: AutoCAD R13 ve st versiyonlarna fontlar True Type olarak aktarlaca
belirlenir.
Yaz boylar klt : aretlendiinde yazlarn byklkleri AutoCAD programnn yaz byklerine
uyacak ekilde kltlr.
En yakn renklere dntr: Mevcut renkleri en yakn renklere dntrr.
Temel renklere dntr: Mevcut renkleri temel renklere dntrr
DWG export
ideCAD Statik programnda oluturulan projeler DWG formatnda kaydedilebilir. Bunun iin DWG
export komutu kullanlr.
609
Proje
D izgi olarak aktar: izimde kullanlan true type fontlarn, vektrel fontlara dntrlrken, d
izgilere aktarlacan belirler. Tm fontlar izgi olarak hazrlanrlar.
AutoCAD standart fontu olarak aktar: izimde kullanlan true type fontlarn, vektrel fontlara
dntrlrken, AutoCAD standart fontu olarak aktarlacan belirler. (AutoCAD, AutoDesk
firmasnn tescilli markasdr.)
True type olarak aktar: AutoCAD R13 ve st versiyonlarna fontlar True Type olarak aktarlaca
belirlenir.
Yaz boylar klt : aretlendiinde yazlarn byklkleri AutoCAD programnn yaz byklerine
uyacak ekilde kltlr.
En yakn renklere dntr: Mevcut renkleri en yakn renklere dntrr.
Temel renklere dntr: Mevcut renkleri temel renklere dntrr
DWF export
ideCAD Statik programnda oluturulan projeler DWF formatnda kaydedilebilir. Bunun iin Dwf
export komutu kullanlr.
VRML export
ideCAD Statik programnda oluturulan projeler VRML formatnda kaydedilebilir. Bunun iin Vrml
export komutu kullanlr.
610
Mimari veya kalp plan modu seimi ile izimler ayrca mimari ve statik katman olarak ayrlabilir.
Proje
611
Proje
Gerek doku uzunluu : Doku uzunluu girilir. rnein; 1 metre girilirse seilen materyal dokusu
genilii 1 metre olarak alnr ve seilen obje zerine kaplanr. Dokunun kare eklinde olduu
dnlrse obje yzeyleri 1x1 ebadnda dokular yanyana dizilerek kaplanr.
Ayarlar kaydet
izim ekrannzn ve iziminizde kullanacanz objelerin ayarlarn istediiniz gibi dzenleyebilir ve bu
ayarlar daha sonraki bir projede kullanmak zere saklayabilirsiniz.
ablon olarak kayt etmek istediiniz, ayarlar yaplm bir projedesiniz. Bu proje ayarn yaptnz
bir proje olabilir. Byle bir proje varsa, projeyi ykleyebilir kullanmayacaksanz datalarn
silebilirsiniz. Datay kullanmak isterseniz, ablonu bu ekilde de oluturabilirsiniz. Bu ekilde kayt
edilmi bir ablonu kullanarak atnz projede datalar da yklenecektir.
Proje kaydet diyalogu alacaktr. Bu diyalogda program klasr altnda bulunan template
klasrne gidin.
Dosya ad ksmna bir isim verin. Tamam butonunu tklayn. ablon proje oluacaktr.
ablon projesinin bir aklama yazs ve ikonu da oluturulabilir. ablon dosyasyla ayn isimde bir .txt
dosyas ile bir ikon(.ico) dosyas oluturulur ve ablon dosyasnn bulunduu klasre kopyalanr.
rnein ablon dosyasnn ad ablon.ide olsun, aklama yazs text formatnda, ablon.txt, ikon
dosyas ile resim formatnda ablon.ico olacaktr.
612
Proje
Ekran : aretlenirse, allan izim penceresinde mevcut zoom faktrnn belirledii alann kayt
edilmesini salar.
izim Snrlar: aretlenirse, allan izim penceresinde bulunan tm izimleri kapsayan alann kayt
edilmesini salar.
Limitler : aretlenirse, Ayarlar//Genel Ayarlar/Izgara ve Snrlar/izim Snrlar blmnde belirtilen
koordinat deerlerin oluturduu alann kayt edilmesini salar.
Pafta: aretlenirse, pafta penceresinde bulunan btn izimlerin oluturduu alann kayt edilmesini
salar. Bu seenek pafta penceresi aktif haldeyken seilebilir.
Pencere : aretlenirse, Pencere Se butonu ile belirlenebilen alann kayt edilmesini salar. nce
Pencere Se butonu tklanr: Pencere Seimi diyalogunda Se butonu tklanr. Fare ile izim alannda iki
nokta belirlenir. Tamam butonu tklanarak Pencere Seimi diyaloguna geri dnlr. Pencere Seimi
diyalogunda Tamam butonu tklanr. Bu aamadan sonra Pencere seenei seilebilir.
Yukarda aklanan bilgilerin nda hangi grntnn kayt edilecei belirlendikten sonra Resim
Kaydet diyalogunda Tamam butonu tklayn.
Dosya Kaydet diyalogu alr. Altta Dosya Tipleri blmnde hangi formatta kayt edeceinizi
belirleyin.
Otomatik kayt
Programda isterseniz otomatik kayt aktif hale getirebilirsiniz. Otomatik kayt, iziminizin diske
otomatik olarak kayt edilmesini salar.
Otomatik Kayt blmnde, Aktif satrn iaretleyin, Aralk satrna istediiniz deeri girin.
Yaplan kayt Autosave dizini altna eer iziminize bir isim vermemiseniz isimsiz.ide6 olarak bir isim
vermiseniz, verdiiniz proje ismi.ide6 olarak kayt edilir. Kayt verilen zaman aralklarnda periyodik
olarak tekrarlanr.
613
Proje
Proje yedei
Projenin otomatik olarak bir yedei oluturulabilir. Yedek proje dosyalar proje dosyas ile ayn ismi
tarlar ve proje dosyasnn bulunduu klasr altna kaydedilirler. Yalnz yedek proje dosyalarnn
uzantlar *.bak eklindedir.
Programn proje yedei oluturmas kullancnn seimine baldr. Yedek proje dosyas oluturulmasn
istiyorsanz:
Kaydederken yedek al, programn, kayt ilemi srasnda, kayt edilen projenin bir nceki halinin
yedeini otomatik oluturmas iin kullanlr. Seenei aktif hale getirerek, projeyi kayt ilemi srasnda
projenin bir nceki halinin bak uzantl bir kopyasn oluturursunuz. Eer projeyi kayt ettiiniz andaki
almanzn hatal olduunu dnyorsanz, projenin kayt edilmemi nceki haline ".bak" dosyasn
aarak ulaabilirsiniz.
Bak dosyasn amak iin,
Proje/A tklayn.
Alan yedek dosyasn farkl isimde kayt etmeniz ve yeni bu oluan proje ile almay srdrmeniz
daha doru olacaktr.
614
Proje
Rapor kaydet
ideCAD Rapor program ideCAD Statik program ile birlikte alan bir programdr. Aralar/Metraj
satr tklandnda ideCAD Rapor program alr. Duvar, i sva ve tavan svas metrajlar otomatik
olarak oluturulup bu programda grntlenir.
Raporu kaydetmek iin:
Alan diyalogda dosya ad satrna rapor dosyas iin bir isim verin.
Kaydedilen rapor, istenildii zaman ideCAD Rapor program altrlp tekrar alabilir.
Ykleme lemleri
Yeni proje
Program altrld anda Proje A ve Yeni Proje komutlar aktif, dierleri aktif deildir. Program ilk
kez altrldnda kullanc ya yeni bir projeye balar ya da mevcut bir projeyi aar. Yeni proje amak
iin Yeni Proje ikonu tklanr. Yeni proje diyalogu alr.
Yeni Proje diyalogunda, proje ayarlarn belirleyen seenek bulunmaktadr.
Son ayarlar kullanarak balat: Bu seenek iaretlenirse, program bir nceki aamada alan projenin
ayarlarn yeni projede aktif hale getirir. Bu seenek altnda ayrca En son kullanlan materyaller ve
En son kullanlan bileik materyaller eklinde iki seenek daha mevcuttur. Bu seenekler
iaretlenirse, bir nceki aamada alan projenin materyalleri ve bileik materyalleri yeni projede aktif
hale gelir.
Varsaylan kullanarak balat(Ayarlar ilk hale getir): aretlenirse, program varsaylan(default) ayarlarla
yeni bir proje aar.
ablon kullanarak balat: aretlenirse, hazrda bulunan proje ablonlarndan birini seerek yeni bir
proje alr. Drt adet klasrde drt tane ablon bulunmaktadr. Yeni projenin ayar olarak kullanlmak
istenen ablon, sol tu ile tklanr.
Uygun bir seenek seilerek A butonu tklanr. Bylece programda yeni bir proje alm olur.
Proje a
Program ilk defa altryorsanz veya projeyi kapatmsanz;
lgili proje alacaktr. Kat genel ayarlarndan varsa dier katlar da aabilirsiniz. Herhangi bir
615
Proje
projede alyorsanz ve bu projeyi kayt etmemiseniz program, projeyi kayt edip
etmeyeceinizi soracaktr. Soru iptal edilmezse, allan proje kapatlacak, yklenen proje
alacaktr.
3DS import
3ds dosyalar amak iin:
mport Ayarlar
Orijinal Boyutlar : mport edilen dosyann x, y, z dzlemindeki boyutlar izlenebilir.
Yeni Boyutlar : mport edilen dosyann x, y, z dzlemindeki boyutlar deitirilebilir.
Yzde: mport edilen dosyann x, y, x dzlemindeki boyutlarnn girilen yzde kadar bir oranla
deitirilmesi salar.
Ayn oran: aretlendiinde, import edilen dosyasnn Yeni Boyutlar blmndeki x, y, z
deerlerinden herhangi biri deitirildiinde, dier boyutlarnn da ayn oranda deimesi salanr.
Orijin : mport edilen dosyasnn orijinin izim alannda hangi koordinatlara import edilecei belirlenir.
Kameralar import et: mport edilen 3ds dosyasnn ieriinde kamera tanmlysa, bu kameralarn da
import edilip edilmeyecei belirlenir. aretliyse kameralar import edilir, iaretli deilse import
edilmez.
Ik kaynaklarn import et: mport edilen 3ds dosyasnn ieriinde k kayna tanmlysa, bu k
kaynaklarnn da import edilip edilmeyecei belirlenir. aretliyse kameralar import edilir, iaretli
deilse import edilmez.
Dxf import
DXF formatndaki dosyalar programa yklemek iin:
616
Proje
3 boyutlu objeleri import et: aretlenirse import edilen dosyadaki 3 boyutlu objeler de import edilir.
aretlenmezse, sadece 2 boyutlu objeler import edilir.
mport edilmi objeleri se: aretlenirse, import ilemi sonucunda, import edilen tm objeler
otomatik seilir.
mport edilmi objeleri blokla: aretlenirse, import edilen objeler tek bir blok objesi haline getirilir.
Dwg import
DWG formatndaki dosyalar programa yklemek iin:
617
Proje
izimi verilen lekleme kriterine gre lekler. nce leklenecek elemanlar seilir. Sonra farenin
sa tuuna baslr. leklemeye baz alnacak nokta seilir. Sonraki aamada "mevcut izimden uzaklk
deerini bildiiniz iki nokta" seilir. Bu noktalar gre yeni uzaklk deeri verilerek lekleme ilemi
tamamlanr.
Aks objesinin katmann belirler. Buton tklandnda bir diyalog alr. Bu diyalogda, okunan proje iin
hangi katmann (katmanlarn) aks olaca bilgisi listeden seilerek belirlenir. Bu ilemden sonra okunan
izimde sadece aks katman olacak izgiler ak kalr, dier izgiler kapatlr. Bu aamada aks olacak
izgiler izim alannda seilir ve "Bitir" butonu aks okuma ilemi tamamlanr.
Kolon objesinin katmann belirler. Buton tklandnda bir diyalog alr. Bu diyalogda, okunan proje
iin hangi katmann (katmanlarn) kolon olaca bilgisi listeden seilerek belirlenir. Bu ilemden sonra
okunan izimde sadece kolon katman olacak izgiler ak kalr, dier izgiler kapatlr. Bu aamada
kolon olacak izgiler izim alannda seilir ve "Bitir" butonu kolon okuma ilemi tamamlanr.
Perde objesinin katmann belirler. Buton tklandnda bir diyalog alr. Bu diyalogda, okunan proje
iin hangi katmann (katmanlarn) perde olaca bilgisi listeden seilerek belirlenir. Bu ilemden sonra
okunan izimde sadece perde katman olacak izgiler ak kalr, dier izgiler kapatlr. Bu aamada
perde olacak izgiler izim alannda seilir ve "Bitir" butonu perde okuma ilemi tamamlanr.
Duvar objesinin katmann belirler. Buton tklandnda bir diyalog alr. Bu diyalogda, okunan proje
iin hangi katmann (katmanlarn) duvar olaca bilgisi listeden seilerekbelirlenir. Bu ilemden sonra
okunan izimde sadece duvar katman olacak izgiler ak kalr, dier izgiler kapatlr. Bu aamada
duvar olacak izgiler izim alannda seilir ve "Bitir" butonu duvar okuma ilemi tamamlanr.
Kiri objesinin katmann belirler. Buton tklandnda bir diyalog alr. Bu diyalogda, okunan proje iin
hangi katmann (katmanlarn) kiri olaca bilgisi listeden seilerek belirlenir. Bu ilemden sonra
okunan izimde sadece kiri katman olacak izgiler ak kalr, dier izgiler kapatlr. Bu aamada kiri
olacak izgiler izim alannda seilir ve "Bitir" butonu kiri okuma ilemi tamamlanr.
618
Proje
Ayarlar ykle
Daha nce kaydettiiniz ayarlar tekrar kullanabilirsiniz.
Dosya tipi kutucuunun sa tarafndaki aa ok butonunu farenin sol tuu ile tklayn.
*.bak uzantl dosyalar grntlenecektir. Farenin sol tuu ile amak istediiniz BAK dosyasn
sein.
Daha nce kaydettiiniz bir metraj raporunu tekrar amak iin nce ideCAD Rapor programn
altrn. ideCAD Rapor program, ideYAPI program klasr altndaki iderpt.exe dosyasdr. ift
tklayarak altrn.
Alan Rapor Dosyas A diyalogundan amak istediiniz rapor dosyasn sein ve A butonunu
tklayn.
Temel tesirlerini al
Farkl projelerin temellerini baka bir projeyle birletirmek iin "Temel tesirlerini al" komutu
kullanlabilir. Bu komutla rnein ayr zlm dilatasyonlu projelerin temelleri birlikte zlebilir.
Temel tesirleri birletirilecek proje akken, proje mensnden Temel Tesirleri Al satrn
tklayn.
A butonunu tklayn.
Ekranda seilen projenin kolon sistemi bir blok olarak grnecektir. Blou projede olmas
gerektii koordinata srkleyip farenin sol tuuna basn.
619
Proje
Blok yerleecektir.
Yazdrma/izdirme lemleri
Kalem kalnlklar ve renk ayarlar
Programda kalem kalnlklar ve renk ayarlar projenin herhangi bir aamasnda yaplabilir. izimlerde
10x12 byklndeki renk paleti zerinde bulunan 120 renk kullanlabilir. Bu renklerin her biri
kullanc tarafndan zelletirilebilir renklerdir. Ayrca yine kullanc tarafndan belirlenebilen 20 farkl
kalem kalnl kullanlabilir.
Kalem kalnlklar ve renkleri ayarlamak iin;
Diyalogun sol tarafnda kalem numaralarn ve bu kalemlere karlk gelen kalem kalnlklarn
gsteren liste yer alr. Kalnlk stunundaki deerler milimetre cinsindendir ve deitirilebilir.
Deerleri deitirmek iin ilgili hcre zerine farenin sol tuu ile tklayn ve yeni deeri girin.
Kalem kalnlk listesinin sanda yer alan renk paleti 10x12 byklndedir. Her renk kutucuunun
altnda (1-P5), (12-P12) eklinde numaralar bulunur. Sol taraftaki numara (1, 12, 113 vs.) ilgili rengin
renk paleti zerindeki konumunu, sa taraftaki numara ise (P1, P11 vs.) ilgili renge atanm olan kalem
numarasn belirtir.
Kutucuklarn renkleri ve kalem numaralar kullanc tarafndan deitirilebilir. Renk deitirmek iin;
620
Rengini deitirmek istediiniz renk kutucuu zerinde farenin sol tuunu tklayn.
Proje
Alan renk diyalogunda istediiniz rengi belirleyin ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu
kapatn.
lgili kutucuk seilen renge brnecektir. Ayn zamanda mevcut projede bu rengin kullanld
btn objelerin rengi de deiecektir. Renkli kt alnmas durumunda ilgili objeler yeni seilen
renkte baslacaktr.
Kalem numarasn deitirmek istediiniz renk kutucuu zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan kalem numaralar diyalogunda yeni kalem numaras girin ve Tamam butonunu tklayarak
diyalogdan kn. lgili renge girilen kalem numaras atanacak, kutucuun altndaki kalem numaras
deiecektir.
Kalem kalnlklar diyalogunda girilecek kalem numaras 1-20 arasnda bir deer olmak zorundadr. Bu
araln dnda bir deer girilirse dikkate alnmaz ve mevcut kalem numaras korunur.
Kalem numaralar ve renkler obje ayar diyaloglarndan da seilebilir ancak kalem kalnl ve renk
deiiklii yaplamaz.
Obje ayar diyaloglarnda renk semek iin;
Renk seimini deitirmek istediiniz renk kutucuu zerinde farenin sol tuunu tklayn.
Tuu basl tutarak fare imlecini alan renk paleti zerinde srkleyin ve istediiniz rengin zerine
gelindiinde tuu serbest brakn.
Alan Kalem Numaralar diyalogunda 1-20 aralnda bir kalem numaras girin ve Tamam
butonunu tklayarak diyalogdan kn.
lgili rengin kalem numaras, dolaysyla kalem kalnl (seilen kalem farkl kalnlktaysa)
deiecektir.
Karnza izimin n grnts gelecektir. (Eer bir yazc tanml deilse Sistemde Kurulu Yazc
bulunamad mesaj ekrana gelecektir.)
621
Proje
Pskrtmeli printer veya plotter kullanyorsanz, Kalem Kalnlklar butonunu tklayarak izgi
kalnlklarn ayarlayabilirsiniz. Kalemli plotter kullanyorsanz, kalem ayarlarn printer/plotter
ayarlarnda yapmalsnz.
izici Ayarlar diyalogunda bulunan parametreler unlardr:
izim Alan: Bu blmde izdirilecek alan belirlemek iin drt seenek vardr. Bunlar Ekran, izim
snrlar, Limitler ve Pencere seenekleridir. Ekran seenei seilirse izim alannn ekranda grnen
ksm, izim snrlar seilirse tanml izim snrlar iinde kalan ksm, limitler seilirse izimlerin
tamam izdirilir. Pencere seenei seilirse izdirilmek istenen alan ereve iine alnmak suretiyle
izdirilir (Bu seenein yanndaki Pencere Se butonu tklanr. Alan Pencere Se diyalogundan Se
butonu tklanr ve izdirilecek ksm ereve iine alnr. Tekrar pencere se diyalogu ekrana gelir.
Tamam butonu tklandktan sonra tekrar izici ayarlar diyalogu ekrana gelir.)
True Type Fontlar: i Dolu seenei seilirse yazlar ii dolu baslr. i Bo seenei seilirde yazlarn
sadece d hatlar baslr. leri doldurulmaz. Mrekkep tasarrufu salar.
Yerletirme ve lek: Kada gre lekle kutucuu iaretlenirse seilen izim alan seilen kada
sdrlr. Bu durumda lek satrna deer girilemez. Kada gre lekle kutucuu iaretlenmezse
lek satrna izim lei girilir. izim girilen lekte yaplr. Orijin X ve Orijin Y kutucuklar seilen
izimi izim alannda kaydrmak iindir. Bu deerler seilen izim alannn sol alt kesinin, kadn sol
alt kesine gre koordinatlardr. Buralara pozitif/negatif deerler (metre) girilerek izimin kat
zerindeki yerleimi ayarlanr.
Ayarlar butonu: Tklandnda bask ayarlar diyalogu alr. Bu diyalogdan yazc/izici, kat boyutu,
kat yn gibi parametreler ayarlanr.
Kalem Kalnlklar butonu: Tklandnda Kalem Kalnlklar diyalogu alr. Burada renk kutucuklarnn
zerine tklanarak her renk iin kalem kalnl verilir. Kalem kalnlklar kalemli iziciler dndaki yazc
ve izicilerde geerlidir. Kalemli iziciler iin kalem kalnlk ayarlar izicinin kendi srcsnden
yaplmaldr.
n grntle ve Bas butonu: Tklandnda izimin n grnts ekrana gelir. izdirmeden nce son
kontroller burada yaplr. Dzeltmeler gerekiyorsa Kapat butonu tklanarak tekrar izici ayarlarna geri
dnlr ve gerekli deiiklikler yaplr. n grnt istenilen ekle geldiinde izdir butonu tklanarak
izim iziciye gnderilir.
Tm Renkleri Siyah Yazdr: Paftadaki tm renklerin printer/plotter'dan siyah olarak baslmas iin
kullanlr. Bu seenek sayesinde renkli ploterlarda, izgileri gri tonlama yapmadan tam siyah izdirmek
mmkndr.
ideCAD Wrep
ideCAD Wrep, ideCAD Statik programnn olanaklar snrlandrlm cretsiz versiyonudur. ideCAD
Statik programnda yaplm projeler ideCAD Wrep programnda alp izdirilebilir. Projeler zerinde
dzeltmeler de yaplabilir. Ancak ideCAD Wrep programnda bilgi girileri snrlandrlmtr. Aks,
kolon, duvar vb. objeler tanmlanamaz. Burada sadece izgi, ember, yay vb. , programda ilkel obje
olarak adlandrlan objelerin izilmesine msaade edilir.
ideCAD Wrep programn altrmak iin donanm kilidi gerekmez. ideCAD Wrep herhangi bir
bilgisayara kurulup proje ktlar bu programla alnabilir.
622
Proje
Raporlarn yazdrlmas
Raporlar, rapor programnda rapor aldktan sonra Yazdr/Yazdr satr tklanarak yazcya gnderilir.
Yazc yoksa Dosyaya yazdr seenei seilir. Tamam butonu tklandnda program bir dosya ismi
girmenizi ister. Dosya ad girilip Tamam butonu tklandnda rapor girilen isimle *.prn uzantl olarak
diske kaydedilir. Bu dosya disket ya da network kanal ile yazcnn bal olduu bilgisayara kopyalanr.
Dos komut sistemine geilir ve komut satrna copy dosyaadi lpt1 yazp enter tuuna baslr. Rapor
yazdrlacaktr.
623
Proje
624
Blm 10 Betonarme
Deme Donatlar
Deme analiz, hesap ve betonarme sonular ile demeye ilikin olumsuzluk durumlar Deme
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Deme satrn
tkladnzda Deme Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
Demede baz olumsuzluklar olutuunda deme adnn yannda olumsuzlukla ilgili terimler verilir.
(rnein D101(Min) vb).
Min: Deme, "TS500'e gre minimum kalnlk kontroln salamyor" demektir. Deme kalnln
arttrn.
d: Deme ift donatl kesite almaktadr. Demelerde ift donatya izin verilmediinden bu uyar
verilmektedir. Deme kalnln arttrn.
S : Deme, "TS500'e gre sehim koullarn salamyor" demektir. Deme kalnln arttrn.
As(-) : Demede yetersiz donat bulunmaktadr. Donat seiminde yeter byklkte donat ap
iaretlenmemi olabilir.
Demeler sekmesi
Demeler betonarme hesap aksna gre listelenir. Bir demede birden fazla betonarme hesap aks
olabileceinden, demede mevcut olan hesap aks says kadar satrlabetonarme sonular
listelenecektir.
DS
Donat sabitleme stunudur. aretli ise donatlar sabitlenir. Deme donatlarnda deiiklik
yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve deme betonarme yaplsa bile donatlar sabit kalr. DS
iaretli deilse analiz sonrasnda donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
sim
Demenin planda grnen ismidir. (D1, D2, D10 vb) Olumsuzluk durumunda plan ismi yannda
olumsuzlukla ilgili terim eklenir. D101(Min) vb yazs grnr.
Kat
Demenin bulunduu katn addr.
N
Betonarme hesap aksnn numarasdr. (1,2,3,4 vb) Ayn plakta birden fazla betonarme hesap aks
olabileceinden hesap akslarnn numaralar N stunundan takip edilir.
Sol st ilave
lgili betonarme hesap aksnda, sol mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn ap ve cm
cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
stte dz
625
Betonarme
lgili betonarme hesap aksnda, deme kesitinin stnde bulunan donatnn ap ve cm cinsinden
araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Pilye
lgili betonarme hesap aksnda, deme bulunan pilye donatsnn ap ve cm cinsinden araldr.
zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Altta dz
lgili betonarme hesap aksnda, deme kesitinin altnda bulunan donatnn ap ve cm cinsinden
araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Sa st ilave
lgili betonarme hesap aksnda, sa mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn ap ve cm
cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
--Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
Momentler Donat Alanlar sekmesi
Momentler Donat Alanlar sekmesinde, demelerin donat alan deerleri, malzeme bilgileri ve
moment diyagramlar verilmektedir. lgili betonarme hesap aksnn ne olduu bilgisi diyalogun balk
yazsnda belirtilmektedir.
Bu sekmede bulunan notasyonlarn aklamalar aadadr:
Moment ve donatlar blm :
Sol (stte)
lgili betonarme hesap aksnda demenin sol mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Aklk (altta)
lgili betonarme hesap aksnda deme aklndaki kesitin alt ksmn tanmlar.
Sa (stte)
lgili betonarme hesap aksnda demenin sa mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
626
Betonarme
Moment
Kesitin ilgili ksmnda, betonarme hesapta esas alnan dizayn moment deeridir.
As
Dizayn momentinden 1 metre genilik iin bulunan donat deeridir.
As (Gereken)
Betonarme hesap aksnn solunda, momentten hesaplanan donat alan ile ynetmelik gerei konmas
gereken donat alanndan byk olandr.
Minimum donat deeri, Asmin= b * (d-d) * MinekmePursantaj
As (Mevcut)
Donat seimi sonras kesitte mevcut olan toplam donat miktardr. Momentler Donat Alanlar
sekmesinde, demelerin donat alan deerleri, malzeme bilgileri ve moment diyagramlar
verilmektedir. lgili betonarme hesap aksnn ne olduu bilgisi diyalogun balk yazsnda
belirtilmektedir.
Malzeme karakteristikleri blm :
627
Betonarme
elik hesap dayanmdr.
Moment diyagram blm :
lgili hesap aksnda, seilen ykleme durumuna gre moment diyagram gsterilir.
Kombinasyon listesinden istediiniz kombinasyonu seerek moment diyagramn inceleyebilirsiniz.
lave Donatlar sekmesi
Kirili ve kirisiz demeler iin alt ve ste dz donat dizayn yapldnda, tm deme sistemini
kapsayacak ekilde, ilave ap ve adedin belirlenmesi durumu ortaya kmaktadr. Donat hesap aksnn
alt ve st dz olarak seilmesi durumunda, plak analizi sonucunda gerekli grlen mesnetlerde
program otomatik ilave blgeleri oluturur.
Donat hesab ile ilave donatlarn ap ve adedini belirler. Sonular tabloda listelenir.
Sekmede tabloda, ilave donatya ait detay bilgiler, grafikte ise ilave donatnn hangi blgeye ait olduu
bilgisi verilir. Mavi alanlar st ilave donat blgelerini, krmz alanlar ise, alt ilave donat blgelerini
temsil ederler.
lgili betonarme aks iin;
N
lavenin numaradr. Program tarafndan otomatik atanr.
Tip
lave donatnn alt donat m, st donat m olduu bilgisidir. Alt yazarsa ilave donat altta, st yazarsa,
ilave donat sttedir.
Konum x
lave donatsnn bulunduu blgenin global y eksenine olan mesafesidir.
Konum y
lave donatsnn bulunduu blgenin global x eksenine olan mesafesidir.
En
lave donatsnn bulunduu blgenin geniliidir.
Boy
lave donatsnn bulunduu blgenin yksekliidir.
Donat
lave donatsnn bulunduu blgeye konulacak olan ilave donatnn ap ve araldr.
Adet
lave donatsnn bulunduu blgeye konulacak olan ilave donatnn adedir.
628
Betonarme
Ger.As
lave donatnn bulunduu blgede hesap veya ynetmelik gerei konulmas gereken donat miktardr.
Mevcut As
lave donatnn bulunduu blgeye konulmu donatnn miktardr.
Dizayn momenti
lave donatnn bulunduu blgede en byk donaty veren momenttir. (t/m)
Ykleme
Dizayn momentin hesapland en olumsuz ykleme ekli yazlr.
--Yataylar Gster
Demelerde yatay yndeki donatlar szerek ekrana getirir, dikey yndeki donatlar gizlenir.
Dikeyleri Gster
Demelerde dikey yndeki donatlar szerek ekrana getirir, yatay yndeki donatlar gizlenir.
Tm katlar
Demeleri tm kat boyunca ekranda listeler.
Se
Eleman data ekrannda seer.
<<
Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>>
Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Filtre
Belirli koullar tanmlayarak sadece o koulu salayan elemanlar szmek iin kullanlr.
629
Betonarme
d: Deme ift donatl kesite almaktadr. Demelerde ift donatya izin verilmediinden bu uyar
verilmektedir. Deme kalnln arttrn.
S : Deme, "TS500'e gre sehim koullarn salamyor" demektir. Deme kalnln arttrn.
As(-) : Demede yetersiz donat bulunmaktadr. Donat seiminde yeter byklkte donat ap
iaretlenmemi olabilir.
Alt hasr donatlar:
Deme kesitinin alt blgesine yerletirilen donatlarn ayrntl bilgileri verilir.
DS
Donat sabitleme stunudur. aretli ise donatlar sabitlenir. Deme donatlarnda deiiklik
yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve deme betonarme yaplsa bile donatlar sabit kalr. DS
iaretli deilse analiz sonrasnda donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
sim
Demenin planda grnen ismidir. (D1, D2, D10 vb) Olumsuzluk durumunda plan ismi yannda
olumsuzlukla ilgili terim eklenir. D101(Min) vb yazs grnr.
Kat
Demenin bulunduu katn addr.
Hasr
Deme kesitinin altna yerletirilen hasr tipidir.
M1
Demenin 1 ynnde, deme alt blgesinde bulunan, hasr donat seiminde esas alnan en byk
moment deeridir.
M2
Demenin dier ynnde, deme alt blgesinde bulunan, hasr donat seiminde esas alnan en
byk moment deeridir.
Hesap As1
1 ynnde M1 momenti kullanlarak hesaplanan donatnn alan cinsinden miktardr.
Ger. As1
1 ynnde ynetmelik gerei kesite konulmas gereken donatnn alan cinsinden miktardr.
Fazla As1
1 ynnde kesit iin seilen mevcut donat miktarnn, hesap As1 veya hesap As1 deerlerinden byk
olannn farkdr.
Hesap As2
630
Betonarme
M2 momenti kullanlarak hesaplanan donatnn alan cinsinden miktardr.
Ger. As2
2 ynnde ynetmelik gerei kesite konulmas gereken donatnn cinsinden miktardr.
Fazla As2
2 ynnde kesitte donat seimi sonrasnda kesitte bulunan fazla donat miktardr.
Tm katlar : aretlendiinde demeleri tm kat boyunca listeler. aretlenmediinde sadece alan
aktif katn demeleri listelenir.
Seili demelerin st hasr donatlarn gster :aretlenen herhangi bir deme veya demeler
grubu iin, demelerin stnde bulunan donatlar listeler. Aksi durumda tm demelerin listesi
verilir.
st hasr donatlar:
Deme kesitinin st blgesine yerletirilen donatlarn ayrntl bilgileri verilir.
Mesnet Ad
Demenin bal mesnet blgesinin ad yazlr.
Kat
Demenin bulunduu katn addr.
Demeler
lgili mesnete bal demelerin adlar verilir.
Hasr
Mesnet blgesine yerleitirilen hasr donatnn addr.
Moment
lgili mesnette hasr donat hesabna baz alnan dizayn momentidir.
HesAs
Momentten bulunan donatnn alan cinsinden deeridir.
GerAs
Ynetmelik gerei mesnet blgesine konulmas gereken donatnn alan cinsinden deeridir.
FazlaAs
Donat seimi sonrasnda kesitte bulunan fazla donat miktardr.
--Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
631
Betonarme
Kiri Betonarme
Kirilerde analiz, hesap ve betonarme sonular ile kirilere ilikin olumsuzluk durumlar Kiri
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Kiri satrn
tkladnzda Kiri Betonarme diyalou ekrana gelecektir. Analiz sonrasnda kiri betonarme
diyalogunda kiri isminin olduu stunda baz uyarlar ksaltlm simge halinde verilir. Bu uyarlar,
ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
K: Kiriin kesme gvenlii salamyor. Kiri boyutlarn arttrn.
M: Maksimum pursantaj deeri alyor. ro= As / [b.(h-pp)] > romax .
S: TS500 ani ve zamana bal sehim koullar salamyor. Kiri boyutlarn arttrn.
N: Nd<=0,1.Ac. fck koulu salanmyor. Kiri boyutlarn arttrn.
: TS500 atlak snrlar koullar alyor.
ab: TDY Madde 3.4.3.1'i salamyor demektir. Kiriin kendi ekseni dorultusunda sapland kolonun
ksa boyutunu arttrmak zm olabilir.
Br: TS500 burulma koulu alyor.
As(-) : Yetersiz donat durumu. Donat seiminde yeter byklkte donat ap iaretlenmemi olabilir.
Kiriler sekmesi
Bu sekmede kiri boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS
aretli ise donat sabitlenir. Kiri donatlarnda deiiklik yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve
betonarme yapldnda kiri donats da sabit kalr. DS iaretli deilse, betonarme yapldnda, kiri
donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
sim
Kiriin plandaki addr. (K1, K101, K10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda olumsuzlukla ilgili
terim eklenir. K101(M) gibi..
Kat
Kiriin bulunduu katn addr.
B, H
Kiriin srasyla genilii ve yksekliidir. B ve H hcrelerinde ift tklayarak boyutlar deitirme
imkannz vardr. Boyut deitirildiinde deitirilen boyutlara gre kiri donat hesab o kiri iin
yaplr.
Sol st
Kiriin sol mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
632
Betonarme
Sol Alt
Kiriin sol mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Montaj
Kiri montaj donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Pilye
Kiri pilye donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Dz
Kiri dz donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir .Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sa st
Kiriin sa mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sa Alt
Kiriin sa mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Enine
Kiri etriyesinin srasyla orta blge ve sklatrma blgesindeki ap ve araldr. Hcreyi ift tklayarak
deiiklik yapabilirsiniz.
Gvde
Kiri gvde donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
--Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
Betonarme Konfigrasyonu sekmesi
Betonarme konfigrasyonu sekmesinde, kiri izimi grnr. Farenin sol tuunu basl tutarak izimi
saa-sola kaydrabilirsiniz.
Kiri adn belirten (K1 25/50 vs) kiri yazsn stnde sol tu tkladnzda, kiri donatlar gsteren bir
diyalog alr. Bu diyalogda kiriin donat ap ve/veya adetleri deitirilebilir.
Ayn ilem izim stnde bulunan herhangi bir donat yazs deeri stnde tklanarak da yaplabilir. Bu
durumda sadece tklanan donatnn deitirilecei diyalog alr.
633
Betonarme
Komu mesnetleri gncelle : Deitirilen donat komu kirile ortak kullanlan bir donat ise bu
seenek nemlidir. Seenek iaretlenirse komu mesnette bulunan donat da otomatik olarak
deitirilir.
Betonarme konfigrasyonunda, zellikle srekli kirilerin mesnetlerinde grnen yeil ve/veya krmz
daireler, kiri donatlarnn nerede kesileceini belirler. Eer daire yeil ise, donat bir sonraki akla
devam ettirilir. Daire krmz ise, donat mesnette kesilir. Daireler fare ile tklanarak, krmz ve/veya
yeil (donat geer/gemez) duruma getirilir. Donat kesim durumuna gre, donat dzenlemesi
otomatik yaplr, fazla ya da eksik donatlar, ekranda izlenebilir. Eksik donatlar krmz renkle
kullancya iletilir.
Gnye : Yeil ise donat gnye ile kesilecek demektir. Krmz ise donat dz olarak braklacak veya
komu kirie devam edecek demektir.
Ksm gei : Yeilde ksmi gei aktif, krmzda inaktifdir. Srekli ama genilikleri farkl kiriler iin
konulmu bu seenek, donatlarn belirli bir orannn dier kirie geip gemeyeceini dzenler.
Genilikleri farkl srekli iki kirite, bu seenek iaretlenirse, komu iki kiriin genilik deerlerinin
blmnden bulunan oran kadar bir oran dikkate alnarak donat geii dzenlenir. rnein 1.kiri 50,
2.kiri 25 cm geniliklerinde olsun. 25/50=0.5 oran bulunur. Donat adetleri, rnein dz donat
adedi 4 olsun. 2 adet donat ksmi gei yapacak 2 adet donat ise gnye ile kesilecek demektir.
Birletir : Kiri srekli ise, srekli kiriler otomatik olarak ayn sreklilikte olurlar ve donat maksimum
donat uzunluk deeri(12 metre) kadar srekli izilir. Dolaysyla bu seenek otomatik olarak yeildir.
Eer seenek iptal edilirse (krmzyaplrsa), iptal edilen kiri srekli izilmez, ortak mesnette komu
kiriten kopartlr.
Donat Alanlar sekmesi
Donatlar blm (mevcut-gereken-fazla)
Kiriin sol mesnetinde, st ve alt; ortada; aklk ve montaj; sa mesnette; st ve alt olmak zere
mevcut/gereken ve fazla eklinde donat alanlarnn toplam verilir. Hemen altnda ayrca, donat
hesabnn hangi ykleme kombinasyonundan yapld ve o kombinasyona ait moment deerleri de
yazlr.
Sol moment0= Kiri sol mesnetinde, moment sfr noktasnn, kiri sol ucuna olan mesafesidir. Deer
istenirse deitirilebilir. Kiri detaylarnda pilyenin krm mesafesi, buraya yazan deer kadar alnr.
Sa moment0= Kiri sa mesnetinde, moment sfr noktasnn, kiri sa ucuna olan mesafesidir. Deer
istenirse deitirilebilir. Kiri detaylarnda pilyenin krm mesafesi, buraya yazan deer kadar alnr.
Enine Donat Blm
Kiri enine donat hesabnda dikkate alnan deerler verilir.
Tasarm kesme kuv.
Etriye hesabnda kullanlan dizayn kesme kuvvetidir.
Sneklik dzeyi yksek kirilerde;
634
Betonarme
Ve = Vdy ( Mpi + Mpj ) / ln
Vd= Yk katsaylar ile arplm dey ykler ve depremin ortak etkisi altnda hesaplanan kesme
kuvvetidir.
Mpi, Mpj = Sol ve sa ucu tama gc momentleridir. Sneklik dzeyi normal kirilerde;
Vd deeri direk Ve olarak alnr.
Vmaks
Kesitin tayabilecei maksimum kesme kuvvetidir.
Vmaks= 0.22 fcd bw d
Ve <= Vmaks veya Ve<=Vr olmaldr, aksi durumda kesit yetersizdir. Program bu durumda sz
konusu kiri iin kesit yetersiz uyars verecektir.
Vcr
Eik atlamay oluturan kesme kuvvetidir.
Vcr=0.65 fctd bw d
Vc
Beton tarafndan tanan kesme kuvvetidir.
Ve - Vdy >= 0.5 Vd ise Vc=0 alnr.
Aksi durumda, Vc= 0.8 Vcr hesaplanr.
Vd=Yk katsaylaryla arplm dey ykler ve deprem yklerinin ortak etkisi altnda hesaplanan
kesme kuvvetidir.
Vr
Kesitin tayabilecei maksimum kesme kuvveti deeridir. Etriye hesabnda kullanlan dizayn kesme
kuvveti Ve'nin Vr'yi amasna izin verilmez.
Vr'nin hesabnda izlenen yol:
Vw= Kesme donatsnn kesme dayanmna katksdr.
Vw= (Asw/s) * fywd * d
Vr= Vc + Vw.
Pilyenin kesme kuvvetine katks hi zaman kesme hesabna katlmaz.
Ykleme
Ve deerini veren ykleme kombinasyonun addr.
U
Kesme hesabnn yapld mesnet... (sol ve ya sa)
635
Betonarme
asw/s
Kesme kuvveti hesab sonucunda sklatrma blgesi iin bulunan tek kollu etriyenin 1 metresindeki
alandr.
Ve hesaplanr.
Ve = Vdy ( Mpi + Mpj ) / ln
Ve>Vmaks veya Ve>Vr ise kesit yetersizdir.
Ve= (Asw/s)*fywd*d + 0.8 Vc formlnden Asw/s hesaplanr. S, 1 metre kabul edilir.
Ve - Vdy >= 0.5 Vd ise Vc=0 alnr.
Asw/s deerinin hi bir durumda 0.3(fctd/fywd)*bw deerinden kk olmasna izin verilmez.
Donat
Asw/s deerinden seilen etriye donatsdr. Srasyla etriyenin adedi, donat ap, orta ve sklatrma
blgesindeki aral eklinde gsterilir.
Dier Blm
Kirite, tabla ve temiz aklk deeri verilir.
Tabla
Kiri tabla deeridir. Dikdrtgen kesitlerde kiri genilii deeridir. (b)
Simetrik kesitlerde;
b = bw + 1/5 lp
Simetrik olmayan kesitlerde,
b = b1 + 1/10 lp
lp = a ln
a iin u deerler kullanlabilir:
Tek aklkl basit mesnetli kiriler a=1
Srekli kiriler(kenar aklk) a=0.8
Srekli kiriler(orta aklk) a=0.6
Konsol kirilerde a=1.5
st snrlar
b <= bw+12 hf (simetrik kesit)
b<= b1+6 hf (asimetrik kesit)
veya
636
Betonarme
b <= bw+ an (simetrik kesit)
b <= b1+ an (asimetrik kesit)
Tem. Ack.
Kiriin kolon iinden kolon iine, kiri baka bir kirie mesnetli ise kiri kenarndan kiri kenarna net
aklk deeridir.
Malzeme Karakteristikleri Blm :
Beton ve elik malzemenin dayanm deerleri listelenir.
Beton fck
Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd
Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd
Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk
elik akma dayanmdr.
elik fyd
elik hesap dayanmdr.
apraz Donat Blm
Ba kirilerinde, apraz donat dizayn ilgili bilgileri kontrol bilgilerini tablo olarak listeler. (TDY Madde
3.6.8)
Ln > 3hk ve V <=1.5 bw d fcd kontrolleri yaplr.
Asd = Vd / (2fydsin(y))
ln = Kiri temiz akl, hk = Kiri ykseklii
Vd=Yk katsaylaryla arplm dey ykler ve deprem yklerinin ortak etkisi altnda hesaplanan
kesme kuvveti
d= hk-paspay
fctd =Beton karakteristik hesap ekme dayanm
Sin(y) = apraz donat demetinin yatayla yapt a
Asd = Her bir apraz donat demetindeki toplam donat alan
apraz = apraz donat demetinin adedi ve ap
Etriye = apraz donat demetinin ap ve aralk cinsinden etriye deeri
637
Betonarme
Kuvvetler sekmesi
Kiriin ilgili yk kombinasyonlarnda hesaplanan u kuvvetleri deerleridir.
Yk: lgili ykleme veya yk kombinasyonlarnn addr.
i : Yatay elemanda elemann sol ucu, dey elemanda elemann alt ucudur.
j : Yatay elemanda elemann sa ucu, dey elemanda elemann st ucudur.
N : Elemann eksenel kuvvetidir
V2, V3: Elemann 2 ve 3 ynndeki kesme kuvvetleridir.
T: Elemann burulma momentidir.
M2: Elemann 2 (minr) ynndeki eilme momentidir.
M3: Elemann 3 (majr) ynndeki eilme momentidir.
Tasarm sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanm, bu nedenle deiime uram
ve dizayna giden u kuvvetlerini gsterir. Ayrca kullanlan deerler kalnlatrlarak gsterilir. U
kuvvetleri eleman lokal eksenlerinde hesaplanan deerlerdir.
Ham sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanmam ham u kuvvetlerini gsterir. U
kuvvetleri eleman lokal eksenlerindeki etkilerdir.
Global sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanmam u kuvvetlerin global
koordinatlardaki deerlerdir.
Global sonular izlerken: M deerleri, global koordinat eksen takmna gre ilgili eksen etrafndaki
momentleri, F deerleri ilgili eksen istikametindeki kuvvetleri belirtir.
Mr/Mdizayn : Kiri tama gc ve dizayn momenti deerleridir.
Mr (-)/Mr(+) : Kesitin ekme ve basn blgelerinde hesaplanan tama gc momentleridir.
As st : Kesitin st blmlerinde bulunan toplam donat alanlardr.
As alt : Kesitin alt blmlerinde bulunan toplam donat alanlardr.
Kayma gvenlii : Bu mesaj grdyseniz, kirite kesme kuvveti kontrolleri alyor demektir.
Sehim ayor : Bu mesaj grdyseniz, kirite sehim kontrol salamyor demektir.
Maksimum pursantaj ald : Bu mesaj grdyseniz, kirite maksimum pursantaj kontrol salamyor
demektir.
U kuvvet diyagramlar sekmesi
Ykleme durumu : Seilen kombinasyona gre moment diyagram verilir. Diyagramn grmek
istediiniz kombinasyonu veya ykleme durumunu listeden sein.
MAJR (1-2)
Majr dzlemde (1-2 dzlemi) oluan kuvvet ve momentlerdir. Plandaki bir kirie bakldnda kirie
paralel eksen 1 ekseni, kirie dik eksen 3 ekseni ve alma dzlemine dik dey eksen 2 ekseni olarak
dnlmelidir.
638
Betonarme
MAJR (1-3)
Majr dzlemde (1-3 dzlemi) oluan kuvvet ve momentlerdir. Plandaki bir kirie bakldnda kirie
paralel eksen 1 ekseni, kirie dik eksen 3 ekseni ve alma dzlemine dik dey eksen 2 ekseni olarak
dnlmelidir.
Sehim ve atlak sekmesi
Kirilerde sehim ve atlak kontrolleri TS500de nerilen ynteme gre yaplmaktadr. Bu sekmede
sehim ve atlak kontrollerinde kullanlan deerleri, sehim ve atlak sonularn ve sabit ve hareketli
yke bal sehim erisi gsterilmektedir.
Kiri = Sehim ve atlak kontrol sonularnn gsterildii kiriin addr.
Kontrol = Sehim ve atlak kontrolnn yaplp yaplmad bilgisidir.
Ln = Kiri temiz akldr.
Deltai g = Sabit yklere gre hesaplanan ani sehim deeridir.
Deltai q = Hareketli yklere gre hesaplanan ani sehim deeridir.
Lamda delta ig = Sabit yklere gre hesaplanan zamana bal sehim deeridir.
Delta t = Ani ve sehim deerleri kullanlarak hesaplanan toplam sehim deeridir.
(Delta t= Deltai g + Deltai q+ Lamda delta ig)
delta iq < l / 360 = Hareketli yklere gre hesaplanan ani sehim deerinin akla gre kontroldr.
Salamazsa sehim koulu alyor demektir. Program uyar verir.
Delta t < l/240 = Toplam sehim deerinin akla gre kontroldr. Salamazsa sehim koulu
alyor demektir. Program uyar verir.
Omega = Kirite oluan atlak deeri (TS500 forml 13.5)
Omega < omega max = zin verilen atlak snrna gre atlak deerinin kontroldr. Koul
salanmazsa program uyar verir.
Nervr Betonarme
Nervrlerde analiz, hesap ve betonarme sonular ile nervrlere ilikin olumsuzluk durumlar Nervr
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Nervr satrn
tkladnzda Nervr Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
Analiz sonrasnda nervr betonarme diyalogunda nervr isminin olduu stunda baz uyarlar
ksaltlm simge halinde verilir. Bu uyarlar, ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
M: Maksimum pursantaj deeri alyor. Di boyutlarn arttrn.
S: TS500 ani ve zamana bal sehim koullar salanmyor. Di boyutlarn arttrn.
Min: TS500 minimum boyut koullarn salamyor.
As(-) : Yetersiz donat. Donat seiminde yeter byklkte donat ap iaretlenmemi olabilir.
639
Betonarme
Diler sekmesi
Bu sekmede nervr boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS
aretli ise donat sabitlenir. Di donatlarnda deiiklik yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve
tekrar hesap yapldnda di donats sabit kalr.
sim
Diin plandaki addr. (D1, D101, D10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda olumsuzlukla ilgili
terim eklenir. D101(M) gibi... Her deme, tipik di says itibariyle listelenir.
Kat
Nervr diinin bulunduu katn addr.
B, H
Nervr diinin srasyla genilii ve yksekliidir. B ve H hcrelerinde ift tklayarak boyutlar
deitirme imkannz vardr. Boyut deitirildiinde deitirilen boyutlara gre di donat hesab o di
iin yaplr.
Sol st
Diin sol mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sol Alt
Diin sol mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Montaj
Diin montaj donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik
yapabilirsiniz.
Pilye
Diin pilye donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Dz
Diin dz donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sa st
Diin sa mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sa Alt
Diin sa mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
640
Betonarme
Enine
Di etriyesinin srasyla orta blge ve sklatrma blgesindeki ap ve araldr. Hcreyi ift tklayarak
deiiklik yapabilirsiniz.
--Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
Kuvvetler Donat Alanlar sekmesi
Yk: lgili ykleme veya yk kombinasyonlarnn addr.
i : Yatay elemanda elemann sol ucu, dey elemanda elemann alt ucudur.
j : Yatay elemanda elemann sa ucu, dey elemanda elemann st ucudur.
V2 : Elemann kuvvetidir.
M3: Elemann 3 (majr) ynndeki eilme momentidir.
Donatlar blm (mevcut-gereken-fazla)
Diin sol mesnetinde, st ve alt; ortada; aklk ve montaj; sa mesnette; st ve alt olmak zere
mevcut/gereken ve fazla eklinde donat alanlar toplam verilir. Hemen altnda ayrca, donat hesabnn
hangi ykleme kombinasyonundan yapld ve o kombinasyona ait moment deerleri de yazlr.
Malzeme Karakteristikleri Blm :
Beton ve elik malzemenin dayanm deerleri listelenir.
Beton fck: Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd:Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd: Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk: elik akma dayanmdr.
elik fyd: elik hesap dayanmdr.
--Donat Hesap Makinesi: Seilen ap ve aralk iin donat miktarn alan cinsinden hesaplar.
Tm katlar :Demeleri tm kat boyunca ekranda listeler.
<< :Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>>: Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Kaset Betonarme
Kasetlerde analiz, hesap ve betonarme sonular ile nervrlere ilikin olumsuzluk durumlar Nervr
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Nervr satrn
tkladnzda Nervr Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
641
Betonarme
Analiz sonrasnda kaset betonarme diyalogunda kaset isminin olduu stunda baz uyarlar ksaltlm
simge halinde verilir. Bu uyarlar, ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
M: Maksimum pursantaj deeri alyor. Di boyutlarn arttrn.
S: TS500 ani ve zamana bal sehim koullar salanmyor. Di boyutlarn arttrn.
Min: TS500 minimum boyut koullarn salamyor.
As(-) : Yetersiz donat. Donat seiminde yeter byklkte donat ap iaretlenmemi olabilir.
Diler sekmesi
Bu sekmede kaset boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS
aretli ise donat sabitlenir. Di donatlarnda deiiklik yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve
tekrar hesap yapldnda di donats sabit kalr.
sim
Diin plandaki addr. (D1, D101, D10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda olumsuzlukla ilgili
terim eklenir. D101(M) gibi... Her deme, tipik di says itibariyle listelenir.
Kat
Kaset diinin bulunduu katn addr.
B, H
Kaset diinin srasyla genilii ve yksekliidir. B ve H hcrelerinde ift tklayarak boyutlar deitirme
imkannz vardr. Boyut deitirildiinde deitirilen boyutlara gre di donat hesab o di iin yaplr.
Sol st
Diin sol mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sol Alt
Diin sol mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Montaj
Diin montaj donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik
yapabilirsiniz.
Pilye
Diin pilye donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Dz
Diin dz donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sa st
642
Betonarme
Diin sa mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sa Alt
Diin sa mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Kolon Betonarme
Kolonlarda analiz, hesap ve betonarme sonular ile kolonlara ilikin olumsuzlukdurumlar Kolon
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Kolon satrn
tkladnzda Kolon Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
Analiz sonrasnda kolon betonarme diyalogunda kolon isminin olduu stunda baz uyarlar ksaltlm
simge halinde verilir. Bu uyarlar, ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
B: Kolon-Kiri Birleim Kesme Gvenlii salamyor. Kiri genilii veya kolonun ilgili yndeki
boyutunu artrmak zm olabilir.
K: Kolon Orta Blgesi Kesme Gvenlii salamyor. Kolon boyutlar yetersiz gelmektedir.
E: Kolon Maksimum normal kuvvet kontrol salamyor. (Ndmax> 0.5Acfck) Kolon boyutlar yetersiz
gelmektedir.
M: Maksimum pursantaj deeri almtr. Kolon boyutlar yetersiz gelmektedir.
ab: Kolon TDY Madde 3.4.3.1'i salamyor demektir. Kolon kk boyutunu arttrmak zm olabilir.
As(-) : Yetersiz donat durumu. Donat seiminde yeter byklkte donat ap iaretlenmemi olabilir.
Z: Kirisiz deme veya kiri radyede, zmbalama dayanmn alyor demektir. Plak kalnln
arttrmak veya balk pla tekil etmek zm olabilir.
Kolonlar sekmesi
Bu sekmede kolon boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS
aretli ise donat sabitlenir. Kolon donatlarnda deiiklik yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir
ve betonarme yapldnda kolon donats da sabit kalr. DS iaretli deilse, betonarme yapldnda,
kolon donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
sim
Kolonun plandaki addr. (S1, S101, S10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda olumsuzlukla ilgili
terim eklenir. S101(M) gibi..
Kat
Kolonun bulunduu katn addr.
643
Betonarme
B, H
Kolonun boyutlardr.
Majr
Kolonun majr ynnde (y ekseni dorultusunda) yerletirilen donatnn ap ve adet olarak deeridir.
Minr
Kolonun minr ynnde (x ekseni dorultusunda) yerletirilen donatnn ap ve adet olarak deeridir.
Enine
Kolon etriyesinin srasyla etriye ap, orta, sklatrma ve birleim blgesi araldr.
Purs
Toplam boyuna donat miktarnn kolon alanna yzde orandr. (Purs = 100* ToplamAs/KolonAlan )
S.G.Pursantaj
Dizayn tesirlerden hesaplanan donat miktarnn kolon alanna yzde orandr. (S.G.Pursantaj= 100*
HesapAs/KolonAlan)
Zk
aretli ise kolon, deprem ynetmeliinde belirtilen madde 7.3.5, kolonlarn kirilerden gl olma
koulunu salanmyor demektir.
P
Bu seenei ile alfas orann bulurken herhangi bir kolonu perdeymi gibi kabul ederek, kolon kesme
kuvvetini perde kesme kuvveti olarak kullanlmasn salayabilirsiniz. zellikle kollar perde gibi olan
byk poligon kolonlarda bu seenei kullanmak isteyebilirsiniz.
--Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
Kuvvetler Donat Alanlar sekmesi
Bu sekmede incelenen kolonun donat ve malzeme bilgileri, u kuvvetleri ile gl kolon ve kesme
kuvveti kontrolnde kullanlan deerler verilir.
Yk: lgili ykleme veya yk kombinasyonlarnn addr.
i : Yatay elemanda elemann sol ucu, dey elemanda elemann alt ucudur.
j : Yatay elemanda elemann sa ucu, dey elemanda elemann st ucudur.
N : Elemann eksenel kuvvetidir.
V2, V3: Elemann 2 ve 3 ynndeki kesme kuvvetleridir.
T: Elemann burulma momentidir.
644
Betonarme
M2: Elemann 2 (minr) ynndeki eilme momentidir.
M3: Elemann 3 (majr) ynndeki eilme momentidir.
Donatlar Blm
Tasarm sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanm, bu nedenle deiime uram
ve dizayna giden u kuvvetlerini gsterir. Ayrca kullanlan deerler kalnlatrlarak gsterilir. U
kuvvetleri eleman lokal eksenlerinde hesaplanan deerlerdir.
Ham sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanmam ham u kuvvetlerini gsterir. U
kuvvetleri eleman lokal eksenlerindeki etkilerdir.
Global sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanmam u kuvvetlerin global
koordinatlardaki deerlerdir.
Global sonular izlerken: M deerleri, global koordinat eksen takmna gre ilgili eksen etrafndaki
momentleri, F deerleri ilgili eksen istikametindeki kuvvetleri belirtir.
Donatlar (hesaplanan - gereken -mevcut) : Srasyla; en olumsuz ykleme kombinasyondan bulunan
donat alan, ynetmelik ve minimum donat koullarna gre konmas gereken donat miktar ve kolon
iin nihai seilen donatnn toplam deeri verilir.
Dizayn : Kolon boyuna donat hesabnda kullanlan kombinasyonun addr.
M3 (majr) : Kolon boyuna donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun 3 eksenindeki moment
deeridir.
M2 (minr) : Kolon boyuna donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun 2 eksenindeki moment
deeridir.
F1 (eksenel): Kolon boyuna donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun normal kuvvet deeridir.
Majr : Kolon majr ynnde yerletirilen donatnn adet ve ap cinsinden deeridir.
Minr : Kolon minr ynnde yerletirilen donatnn adet ve ap cinsinden deeridir.
Etriye : Kolon etriyesinin srasyla etriye ap, orta, sklatrma ve birleim blgesi araldr.
B, H : Kolonun boyutlardr.
B majr ve B minr : Kolon burkulma hesabndan bulunan kat baznda arttrma deerleridir.
(Mra + Mr) Majr : Gl kolon kontrol iin kolon majr ynnde (3 ekseninde), kolon stnde ve
altnda bulunan tama gc momentleri toplamdr.
1.2(Mri+Mrj) Majr : Gl kolon kontrol iin kolon majr ynnde (3 ekseninde) balanan
kirilerin, solda ve sada tama gc momentleri toplamdr.
(Mra + Mr) Minr : Gl kolon kontrol iin kolon minr ynnde (3 ekseninde), kolon stnde ve
altnda bulunan tama gc momentleri toplamdr. 1.2(Mri+Mrj) Minr : Gl kolon kontrol iin
kolon minr ynnde (3 ekseninde) balanan kirilerin, solda ve sada tama gc momentleri
toplamdr.
Gl kolon : G kolon kontrolnn salanp salanmad bilgisidir.
Malzeme Karakteristikleri Blm :
645
Betonarme
Beton ve elik malzemenin dayanm deerleri listelenir.
Beton fck :Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd : Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd : Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk : elik akma dayanmdr.
elik fyd : elik hesap dayanmdr.
Kolon Kesme Dayanm le lgili Blm
Major : Majr aks dorultusu
Minr : Minr aks dorultusu
Mha(i+1): Bir st kolonun alt ucunda TDY Blm 6'ya gre bulunan moment
Mh : Kolonun st ucunda TDY Blm 6'ya gre bulunan moment
Mha : Kolonun alt ucundaTDY Blm 6'ya gre bulunan moment
Mh(i-1): Bir alt kolonun st ucunda TDY Blm 6'ya gre bulunan moment
Mp st : Kolonun serbest yksekliinin st ucunda hesaplanan peklemeli tama gc momenti
Mp alt : Kolonun serbest yksekliinin alt ucunda hesaplanan peklemeli tama gc momenti
M : Kolonun serbest yksekliinin st ucunda, kolon kesme kuvvetinin hesabnda esas alnan moment
Ma : Kolonun serbest yksekliinin alt ucunda, kolon kesme kuvvetinin hesabnda esas alnan moment.
Ve : Kolon enine donat hesabna esas alnan kesme kuvveti.
Ve > Vr veya
Ve> 0.22 Aw fcd ise kolon kesme gvenlii salamyor demektir. Program uyar verir.
TDY Denklem 3.3 Kontrol sekmesi
Bu sekmede TDY'ye gre gl kolon kontrol ile ilgili ayrntl bilgiler verilir.
Major(+) : Major ynde kolon ve kirilerin, deprem + ynne gre hesaplanan tama gc
momentleridir.
Major(-) : Major ynde kolon ve kirilerin, deprem - ynne gre hesaplanan tama gc
momentleridir.
Minr(+) : Minr ynde kolon ve kirilerin, deprem + ynne gre hesaplanan tama gc
momentleridir.
Minr(-) : Minr ynde kolon ve kirilerin, deprem - ynne gre hesaplanan tama gc
momentleridir.
Mra, Mr : Kolonun srasyla alt ve st tama gc momentleridir.
Mri, Mrj : Kirilerin srasyla sol ve sa tama gc momentleridir.
646
Betonarme
(Mra + Mr) Majr : Gl kolon kontrol iin kolon majr ynnde (3 ekseninde), kolon stnde ve
altnda bulunan tama gc momentleri toplamdr.
1.2(Mri+Mrj) Majr : Gl kolon kontrol iin kolon majr ynnde (3 ekseninde) balanan
kirilerin, solda ve sada tama gc momentleri toplamdr.
(Mra + Mr) Majr > 1.2(Mri+Mrj) Majr kontrolne baklr.
(Mra + Mr) Minr : Gl kolon kontrol iin kolon minr ynnde (3 ekseninde), kolon stnde ve
altnda bulunan tama gc momentleri toplamdr.
1.2(Mri+Mrj) Minr : Gl kolon kontrol iin kolon minr ynnde (3 ekseninde) balanan
kirilerin, solda ve sada tama gc momentleri toplamdr.
(Mra + Mr) Minr > 1.2(Mri+Mrj) Minr kontrolne baklr.
Dm noktasna birleen kolonlarn her ikisinde de Nd 0.10 Ac fck olmas durumunda veya
Tek katl binalarda ve ok katl binalarn en st katndaki dm noktalarnda veya Kirilerin sapland
perdenin zayf dorultuda kolon gibi almas durumunda, yukardaki koulun salanmas zorunlu
deildir.
Bir alt satrda; Nd'in 0.1AcFck dan byk olup olmad grntlenir.
Nd = Kolon tama gc momentleri hesabnda, depremin yn ile uyumlu olarak bu momentleri en
kk yapan eksenel kuvveti
Ac = Kolonun brt enkesit alan
fck = Betonun karakteristik basn dayanm
Dm noktasna birleen kolonlarn birinde Nd 0.10 Ac fck olmas ve sistemde (Mra+Mr)
1.2( Mri + Mrj) koulunu salamayan kolonlarn olmas durumunda, gz nne alnan deprem
dorultusunda binann herhangi i inci bir katnda,
Alfai = Vis / Vik >= 0.70 koulu salanyorsa, ilgili katn alt ve/veya stndeki baz kolonlarda
(Mra+Mr) 1.2( Mri + Mrj) n salanmamasna izin verilir.
Nd 0.10 Ac fck koulunu salayan kolonlar (Mra+Mr) 1.2( Mri + Mrj) koulunu salamasa bile
Vis nin hesabnda kullanlabilir.
Vik = Binann iinci katndaki tm kolonlarda gz nne alnan deprem dorultusunda hesaplanan
kesme kuvvetlerinin toplamdr
Vis = Binann iinci katnda, (Mra+Mr) 1.2( Mri + Mrj) n hem alttaki hem de stteki dm
noktalarnda saland kolonlarda, gz nne alnan deprem dorultusunda hesaplanan kesme
kuvvetlerinin toplamdr
alfai = Vis / Vik >= 0.70 salanmas durumunda 0.70< alfai< 1 aralnda (Mra+Mr) 1.2( Mri +
Mrj) n hem alttaki, hem de stteki dm noktalarnda salad kolonlara etki eden eilme
momentleri ve kesme kuvvetleri 1/alfai oran ile arplarak arttrlr.
Herhangi bir katta Alfai = Vis / Vik >= 0.70 koulu salamyorsa, program uyar verir.
(Mra+Mr) 1.2( Mri + Mrj) koulunu salamayan kolonlar, Kolonlar sekmesinde ZK stununda
iaretlenir.
647
Betonarme
Alfai (E1), Alfai (E2), Alfai (E2), Alfai (E2) = Srasyla 4 deprem yklemesi iin alfai deerleridir.
Burkulma sekmesi
Kolon burkulma hesaplar ubat 2000 TS500 de aklanan Moment Bytme Yntemine gre
yaplmaktadr. Bu sekmede hesap ile ayrnt bilgiler verilmektedir.
Yanal teleme Bilgileri Blm :
Durayllk =1.5 di [toplam(Ndi/li)/vfi] <= 0.05
di =i'inci katn greli kat telemesi
toplam(Ndi/li) = Her bir kolonun tasarm eksenel kuvvetinin eksenden eksene llen kolon boyuna
blnmesinden elde edilen deerlerin toplam
vfi = i katndaki toplam kesme kuvveti
Yukardaki koul salanyorsa, o katta yeterli rijitlik bulunduu ve yanal telenmenin nlenmi olduu
varsaylr. Aksi durumda yanal telenmenin nlenmemi olduu varsaylr.
Burkulma hesab blm:
Hesapla ilgili ara deerler tablo eklinde listelenir.
Toplam Nd : Kattaki tm kolonlara etkiyen toplam eksenel yktr. ncelenen kolonu en elverisiz
yapan yk kombinasyonu dikkatte alnr.
Toplam Nkx : X yn iin kattaki tm kolonlarn burkulma yklerinin toplamdr.
Toplam Nky : Y yn iin kattaki tm kolonlarn burkulma yklerinin toplamdr.
Kat Beta X : X ynnde kat iin arttrma katsays
Kat Beta Y : Y ynnde kat iin arttrma katsays
U Kuvvet Diyagramlar sekmesi
Bu sekmede kolonun u kuvvet tesirleri majr ve minr ynde olmak zere seilen herhangi bir
ykleme durumuna gre verilir.
Kolon izimi : Kolonun plandaki grntsdr. Kolon lokal eksenleri numaralandrlarak kolon
zerinde gsterilmitir.
Ykleme durumu : Seilen kombinasyona gre moment diyagram verilir. Listeden kombinasyon veya
ykleme durumu seebilirsiniz.
Majr (1-2) : Majr dzlemde (1-2 dzleminde) oluan kuvvet ve momentlerdir. Eksen numaralar
kolon izimi blmnde verilmitir. Plandaki bir elemana bakldnda elamana paralel eksen 2 ekseni
(x ekseni), elemana dik eksen 3 ekseni (y ekseni) ve plana dik dey eksen 1 ekseni (z ekseni) olarak
dnlmelidir
Majr (1-3) : Majr dzlemde (1-3 dzleminde) oluan kuvvet ve momentlerdir. Eksen numaralar
kolon izimi blmnde verilmitir. Plandaki bir elemana bakldnda elamana paralel eksen 2 ekseni
(x ekseni), elemana dik eksen 3 ekseni (y ekseni) ve plana dik dey eksen 1 ekseni (z ekseni) olarak
dnlmelidir.
Plan as : Kolonun majr ekseninin(3 aksnn) plandaki asdr.
648
Betonarme
Asnn kosins : Plan asnn kosins deeridir.
Ann sins : Plan asnn sins deeridir.
Kapasite Diyagram sekmesi :
Bu sekmede seilen ykleme durumunda kolon kapasite diyagramlar gsterilir.
Majr : Kolonun 3 ekseni ynndeki kapasite diyagramdr.
Minr : Kolonun 2 ekseni ynndeki kapasite diyagramdr.
Ykleme durumu : Listeden herhangi bir ykleme kombinasyonu veya ykleme durumu seilir.
Resimde grnen sar alan, btn kombinasyonlarn N ve M deerlerinin snrlad alan belirtir. Mavi
izgi ile gsterilen eri ise eleman kapasitesini gsterir.
Resimde sar alan iersinde kalan mavi ve krmz noktalar (arp iaretleri) srasyla elemann alt ve st
dm noktalarn belirtir. Sonu olarak; sar alan mavi erinin ierisinde kalmaldr.
Etkileim Diyagram sekmesi
Kolon kapasite diyagramnn 3 boyutlu gsterimidir.
Farenin sol tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty kendi etrafnda dndrebilirsiniz.
Fareyi sa tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty yaknlatrp uzaklatrabilirsiniz.
Ctrl tuu ve ayn anda farenin sol tuuna basl tutup fareyi kaydrrsanz, grnty de kaydrrsnz.
Ykleme durumu : Listeden herhangi bir ykleme kombinasyonu veya ykleme durumu seilir.
Mavi izgi ile gsterilen eri eleman kapasitesini gsterir. Resimde eri ierisinde gsterilen mavi ve
krmz noktalar srasyla elemann alt ve st dm noktalarn belirtir.
Birleim Kesme Gvenlii sekmesi
Sneklik dzeyi yksek tasarm yaplan kolonlarda, TDY 2007 Madde 3.5.2'ye gre kontrol edilen
kolon-kiri birleim kesme gvenliine ilikin detaylar her bir kolon iin, tablo olarak bu ekranda
listelenir. Diyalogun altnda yer alan Bir nceki (<<) veya Bir Sonraki (>>) butonlarn tklayarak
projede bulunan kolonlarn birleim kesme gvenlii hesaplarna bakabilirsiniz.
Tabloda listelenen stunlarn anlamlar yledir:
Kolon : ncelenen kolonun planda grnen addr.
Yn : Yatay x ve dikey y olarak iki farkl yn belirtmek zere, her bir ynde %5 eksantriste ile
uygulanan deprem yklemeleri birer satr olarak grnr. EX1, EX2; x ekseni ynnde + ve - %5
eksantristeli deprem yklemelerini, EY1, EY2 ise; Y ekseni ynnde + ve - %5 eksantristeli deprem
yklemelerini belirtir. Kolon-kiri kesme gvenlii hesaplar 2 ynde, 4 deprem yklemesi iin yaplr
ve detaylar listelenir.
Kiriler : lgili ynde kolona bal olan kirilerin listesi verilir. rnein EX1, EX2 satrlarnda grnen
kiriler, x ynnde kolona bal olan kirilerdir. Srasyla 1. kiri kolonun solunda, 2. kiri ise kolonun
sanda bulunmaktadr. Benzer ekilde EY1 veya EY2 satrlarnda grnen kiriler, y ynnde kolona
bal olan kirilerdir ve srasyla 1. satrda bulunan kiri, kolonun altndan balanan, 2. satrda bulunan
kiri ise kolonun stnden balanan kirilerdir.
649
Betonarme
As1, As2 : Kiriin sol veya ularnda, baklan yne gre, kesitin altnda veya sttnde bulunan
donatlarn cm2 cinsinden deerleridir.
Vkol : Her bir yn ve ykleme iin ayr ayr olmak zere, kontrol yaplan birleimin stnde ve
altnda hesaplanan kolon kesme kuvvetlerinden kk olandr.
Ve : fyk elik akma dayanm olmak zere; Ve= 1.25fyk(As1 + As2) - Vkol formlnden hesaplanr.
Birleim : Kirilerin kolona drt taraftan birlemesi, her bir kiriin geniliinin kolon geniliinin
3/4'nden daha az olmamas durumunda birleim, kuatlm birleim, dier durumlarda ise birleim,
kuatlmam birleim olarak tanmlanr. Birleimin kuatlm veya kuatlmam olmas, birleimin
gvensizliini belirtmez, maksimum kesme kuvveti deeri Vmax'n hangi formlle bulunacan belirler.
bj : Kontroln yapld ynde, birleim blgesine saplanan kiriin, dey orta ekseninden itibaren
kolon kenarlarna olan uzaklklardan kk olannn iki katdr. (Baknz : TDY ekil 3.10)
h: Kontroln yapld yne paralel kolonun boyutudur.
Vmax: fcd, beton karakteristik hesap dayanm olmak zere;
Kuatlm birleimlerde -> Vmax=0.60.bj.fcd
Kuatlmam birleimlerde -> Vmax=0.45.bj.fcd
Ve<Vmax : Ve <= Vmax ise kolon kiri birleim kesme gvenlii salanyordur. Deilse
salanmyordur. Birleim gvensizse "arp (x)", gvenli ise "onay iareti" ilgili satrda grnecektir.
Donatlar sekmesi
Kolon ve kolona bal elemanlar iin 3 boyutlu donat iziminin gsterildii sekmedir. Farenin sol
tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty kendi etrafnda dndrebilirsiniz. Fareyi sa tuuna
basl tutup hareket ettirerek grnty yaknlatrp uzaklatrabilirsiniz. Ctrl tuu ve ayn anda farenin
sol tuuna basl tutup fareyi kaydrrsanz, grnty de kaydrrsnz.
--Donat Hesap Makinesi : Seilen ap ve aralk iin donat miktarn alan cinsinden hesaplar.
Mantolar gster : Glendirme projeleri iin manto uygulamas yaplm elemanlar listeler.
Se : Eleman data ekrannda seer.
Tm katlar : Kolonlar tm kat boyunca ekranda listeler.
<< : Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>> : Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Filtre : Belirli koullar tanmlayarak sadece o koulu salayan elemanlar szmek iin kullanlr.
Betonarme : Eleman betonarmesini tekrar yapar. Betonarme ile donatya bal ynetmelik hesaplar
da tekrar yaplr. nemli deiikliklerde betonarme yerine yap analizini tekrarlamanz daha uygun
olabilir.
650
Betonarme
(gama=1 alnr)
651
Betonarme
Alan= Up. d
Zmbalama dayanm Vpr, zmbalama alan ile beton ekme dayanmnn arpmndan bulunabilir.
Vpr=fctd . Up . d
Zmbalama yk Vpd,
Vpd = (N2 N1) Alan * p
Vpd > Vpr ise kolon zmbalama kontroln ayor demektir. Program raporlarda hata uyars
verecektir.
----Herhangi bir isim kutusu zerinde ift tklandnda, program ilgili kolon baln ekrana getirir. Tekrar
kolon balklar diyalouna dnmek iin diyalog balnn zerinde ift tklayn.
Buradaki boyutlar da deitirebilirsiniz. Deitirmek istediiniz boyut kutucuu zerinde ift tklayn.
Alan diyalogda yeni boyut deeri girin ve Tamam butonunu tklayn.
--Temelde kontrol
aretli ise temele bal zmbalama kontroln ekrana getirir. aretli deilse, demeler iin yaplan
zmbalama kontrollerini ekrana getirir.
Tm katlar: Elemanlar tm kat boyunca ekranda listeler.
<<: Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>> Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Perde Betonarme
Perdelerde analiz, hesap ve betonarme sonular ile kolonlara ilikin olumsuzluk durumlar Perde
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Perde satrn
tkladnzda Perde Betonarme diyalou ekrana gelecektir. Analiz sonrasnda kolon betonarme
diyalogunda kolon isminin olduu stunda baz uyarlar ksaltlm simge halinde verilir. Bu uyarlar,
ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
K: Panelde kayma gvenlii salamyor. Panel kalnln arttrmak zm olabilir.
E: Maksimum normal kuvvet kontrol salamyor. Panel boyutlar yetersiz gelmektedir.
M: Maksimum pursantaj deeri almtr. Panel boyutlar yetersiz gelmektedir.
ab: TDY Madde 3.4.3.1'i salamyor demektir. Panel ksa boyutunu arttrmak zm olabilir.
As(-) : Yetersiz donat. Donat seiminde yeter byklkte donat ap iaretlenmemi olabilir.
Z: Kirisiz deme veya kiri radyede zmbalama dayanmn alyor. Plak kalnln arttrmak veya
balk pla tekil etmek zm olabilir.
652
Betonarme
Perdeler sekmesi
Bu sekmede perde boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS: aretli ise donat sabitlenir. Perde donatlarnda deiiklik yapldnda DS otomatik olarak
iaretlenir ve betonarme yapldnda perde donats da sabit kalr. DS iaretli deilse, betonarme
yapldnda, perde donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir. .
sim : Panelin plandaki addr. (P1, P101, P10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda olumsuzlukla
ilgili terim eklenir. P101(E) gibi..
B: Panelin geniliidir.
L: Panelin uzunluudur.
Sol: Sol blgeye ait donatnn adet ve ap olarak deeridir.
Orta: Orta blgeye ait donatnn adet ve ap olarak deeridir. Perde hasr donatl perde ise hcrede
hasr donat tipi yazar.
Sa: Sa blgeye ait donatnn adet ve ap olarak deeridir.
Yatay Gvde : Panel gvde blgesinin etriyesinin ap ve araldr.
Yatay Balk: Panel balk blgesinin etriyesinin ap ve araldr.
Purs: Panelin toplam pursantajdr.
S.g.Purs: Dizayn tesirlerden hesaplanan donat miktarnn perde alanna yzde orandr.
S.G.Pursantaj = 100* HesapAs/PerdeAlan
As : Panel kesitine konmas gereken toplam donat alandr.
Ger.As : Panel betonarme hesabnda bulunan donat alan ile artname gerei hesaplanan donat
lanndan byk olandr.
Fazla As: Perde bulunan fazla donat alandr.
Kuvvetler Donat Alanlar sekmesi
Bu sekmede incelenen perdenin donat ve malzeme bilgileri, kesme kuvveti kontrolnde kullanlan
deerler verilir.
Yk: lgili ykleme veya yk kombinasyonlarnn addr.
i : Yatay elemanda elemann sol ucu, dey elemanda elemann alt ucudur.
j : Yatay elemanda elemann sa ucu, dey elemanda elemann st ucudur.
N : Elemann eksenel kuvvetidir
V2, V3: Elemann 2 ve 3 ynndeki kesme kuvvetleridir.
T: Elemann burulma momentidir.
653
Betonarme
M2: Elemann 2 (minr) ynndeki eilme momentidir.
M3: Elemann 3 (majr) ynndeki eilme momentidir.
Donatlar Blm
Tasarm sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanm, bu nedenle deiime uram
ve dizayna giden u kuvvetlerini gsterir. Ayrca kullanlan deerler kalnlatrlarak gsterilir. U
kuvvetleri eleman lokal eksenlerinde hesaplanan deerlerdir.
Ham sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanmam ham u kuvvetlerini gsterir. U
kuvvetleri eleman lokal eksenlerindeki etkilerdir.
Global sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanmam u kuvvetlerin global
koordinatlardaki deerlerdir.
Global sonular izlerken: M deerleri, global koordinat eksen takmna gre ilgili eksen etrafndaki
momentleri, F deerleri ilgili eksen istikametindeki kuvvetleri belirtir.
Donatlar (hesaplanan - gereken -mevcut) : Srasyla; en olumsuz ykleme kombinasyondan bulunan
donat alan, ynetmelik ve minimum donat koullarna gre konmas gereken donat miktar ve perde
iin sol, orta ve sa blgelerinde nihai seilen donatnn toplam deerleri verilir.
Dizayn : Perde donat hesabnda kullanlan kombinasyonun addr.
M3 (majr) : Perde donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun 3 eksenindeki moment deeridir.
M2 (minr) : Perde donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun 2 eksenindeki moment deeridir.
F1 (eksenel): Perde donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun normal kuvvet deeridir.
Malzeme Karakteristikleri Blm :
Beton ve elik malzemenin dayanm deerleri listelenir.
Beton fck: Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd : Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd : Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk : elik akma dayanmdr.
elik fyd : elik hesap dayanmdr.
Kesme Gvenlii le lgili Blm
TDY'e gre kesme kuvveti kontrolne ilikin detay bilgiler baslr
Hw/Lw >2 olan sneklik dzeyi yksek perdelerde;
Ve =betav . Vd. [(Mp)t / (Md)t] olmak zere, betav=1.5 ancak deprem yklerinin tamamnn
perdelerle tand binalarda betav=1.0 alnr.
Hw :Perdenin yap boyunca toplam ykseklii
Lw : Perdenin plandaki uzunluu
(Mp)t : Perdenin taban kesitinde hesaplanan peklemeli moment kapasitesi
654
Betonarme
(Md)t: Perdenin taban kesitinde hesaplanan yk katsaylar ile arplm dey ykler ve deprem
yklerinin ortak etkisi altnda hesaplanan moment
Ve(R=2) : R=2'ye gre hesaplan bulunan kesme kuvveti deeri.
Ve ile Ve(R=2) hangisi kkse kesme kuvveti kontrolnde o Ve deeri kullanlr.
Vr: Perde kesitinin kesme dayanm
Ve>Vr ise perdede kesme gvenlii salamyor demektir.
Hw/Lw <= 2 olan sneklik dzeyi yksek perdelerde;
Ve deeri en olumsuz yk kombinasyondan hesaplanan deerdir.
2.5.2.3 arpan : Hw/Lw <= 2 olan perdelerde R katsaysna gre u kuvvetleri [3/(1+Hw/Lw)]
katsays kadar arttrlr. Ancak bu deer 2'den byk alnmaz.
2.5.2.3 arpan : Hw/Lw <= 2 olan perdelerde R katsaysna gre u kuvvetleri [3/(1+Hw/Lw)]
katsays kadar arttrlr. Ancak bu deer 2'den byk alnmaz.
TDY Denklem 3.3 Kontrol sekmesi
Bu sekmede TDY'ye gre perde uzun dorultusunda gl kolon kontrol ile ilgili ayrntl bilgiler
verilir.
Hw/Lw >2 olan sneklik dzeyi yksek perdelerde;
(Mra + Mr) Majr : Gl kolon kontrol iin perde uzun ynnde (3 ekseninde), perde stnde ve
altnda bulunan tama gc momentleri toplamdr.
1.2(Mri+Mrj) Majr : Gl kolon kontrol iin perde majr ynnde (3 ekseninde) balanan
kirilerin, solda ve sada tama gc momentleri toplamdr.
(Mra + Mr) Majr > 1.2(Mri+Mrj) Majr kontrolne baklr. Salamazsa perde boyutlar arttrlr.
Dm noktasna birleen kolonlarn her ikisinde de Nd 0.10 Ac fck olmas durumunda veya
tek katl binalarda ve ok katl binalarn en st katndaki dm noktalarnda veya kirilerin sapland
perdenin zayf dorultuda kolon gibi almas durumunda, yukardaki koulun salanmas zorunlu
deildir.
Bir alt satrda; Nd'in 0.1AcFck dan byk olup olmad grntlenir.
Nd = Kolon tama gc momentleri hesabnda, depremin yn ile uyumlu olarak bu momentleri en
kk yapan eksenel kuvveti
Ac = Kolonun brt enkesit alan
fck = Betonun karakteristik basn dayanm
U Kuvvet Diyagramlar sekmesi
Bu sekmede kolonun u kuvvet tesirleri majr ve minr ynde olmak zere seilen herhangi bir
ykleme durumuna gre verilir.
Ykleme durumu : Seilen kombinasyona gre moment diyagram verilir. Listeden kombinasyon veya
ykleme durumu seebilirsiniz.
655
Betonarme
Majr (1-2) : Majr dzlemde (1-2 dzleminde) oluan kuvvet ve momentlerdir. Eksen numaralar
kolon izimi blmnde verilmitir. Plandaki bir elemana bakldnda elamana paralel eksen 2 ekseni
(x ekseni), elemana dik eksen 3 ekseni (y ekseni) ve plana dik dey eksen 1 ekseni (z ekseni) olarak
dnlmelidir
Majr (1-3) : Majr dzlemde (1-3 dzleminde) oluan kuvvet ve momentlerdir. Eksen numaralar
kolon izimi blmnde verilmitir. Plandaki bir elemana bakldnda elamana paralel eksen 2 ekseni
(x ekseni), elemana dik eksen 3 ekseni (y ekseni) ve plana dik dey eksen 1 ekseni (z ekseni) olarak
dnlmelidir.
Plan as : Kolonun majr ekseninin(3 aksnn) plandaki asdr.
Asnn kosins : Plan asnn kosins deeridir.
Ann sins : Plan asnn sins deeridir.
Kapasite Diyagram sekmesi :
Bu sekmede seilen ykleme durumunda perde kapasite diyagramlar gsterilir.
Majr : Kolonun 3 ekseni ynndeki kapasite diyagramdr.
Minr : Kolonun 2 ekseni ynndeki kapasite diyagramdr.
Ykleme durumu : Listeden herhangi bir ykleme kombinasyonu veya ykleme durumu seilir.
Resimde grnen sar alan, btn kombinasyonlarn N ve M deerlerinin snrlad alan belirtir. Mavi
izgi ile gsterilen eri ise eleman kapasitesini gsterir. Resimde sar alan iersinde kalan mavi ve
krmz noktalar (arp iaretleri) srasyla elemann alt ve st dm noktalarn belirtir. Sonu olarak;
sar alan mavi erinin ierisinde kalmaldr.
Etkileim Diyagram sekmesi
Perde kapasite diyagramnn 3 boyutlu gsterimidir.
Farenin sol tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty kendi etrafnda dndrebilirsiniz. Fareyi
sa tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty yaknlatrp uzaklatrabilirsiniz. Ctrl tuu ve ayn
anda farenin sol tuuna basl tutup fareyi kaydrrsanz, grnty de kaydrrsnz.
Ykleme durumu : Listeden herhangi bir ykleme kombinasyonu veya ykleme durumu seilir.
Mavi izgi ile gsterilen eri eleman kapasitesini gsterir.
Resimde eri ierisinde gsterilen mavi ve krmz noktalar srasyla elemann alt ve st dm
noktalarn belirtir.
Donatlar sekmesi
Pere ve perdeye bal elemanlar iin 3 boyutlu donat iziminin gsterildii sekmedir.
Farenin sol tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty kendi etrafnda dndrebilirsiniz.
Fareyi sa tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty yaknlatrp uzaklatrabilirsiniz.
Ctrl tuu ve ayn anda farenin sol tuuna basl tutup fareyi kaydrrsanz, grnty de kaydrrsnz.
656
Betonarme
657
Betonarme
Enine : Temel kiri etriyesinin srasyla orta blge ve sklatrma blgesindeki ap ve araldr. Hcreyi
ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Gvde :Temel kiri gvde donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik
yapabilirsiniz.
Ampatman : Ampatmanda donatsnn ap ve aralk cinsinden deeridir.
MaxZGer. :Sabit, hareketli ve yatay ykleme kombinasyonlarndan bulunan maksimum zemin
gerilmesidir.
--Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
Betonarme Konfigrasyonu sekmesi
Farenin sol tuunu basl tutarak izimi saa-sola kaydrabilirsiniz. Kiri adn belirten (K1 25/50 vs) kiri
yazsn tkladnzda, kiri betonarmesi sonucunda seilmi donatlar gsteren bir diyalog alr. Bu
diyalogda donat ap ve/veya adetleri deitirilebilir. stenirse, herhangi bir donat yazs deeri de
tklanabilir. Bu durumda tklanan donat yaz deerinin deitirilebilecei bir diyalog alr.
Betonarme konfigrasyonunda, zellikle srekli kirilerin mesnetlerinde grnen yeil ve/veya krmz
daireler, kiri donatlarnn nerede kesileceini belirler. Eer daire yeil ise, donat bir sonraki akla
devam ettirilir (Donat maksimum uzunluk deeri yeterliyse. Bu deer default 12 metredir. Proje
Genel Ayarlar diyalogunda deitirilebilir). Daire krmz ise, donat mesnette kesilir. Daireler Fare ile
tklanarak, krmz ve/veya yeil(donat geer/gemez) duruma getirilir. Donat kesim durumuna gre,
donat dzenlemesi otomatik yaplr, fazla ya da eksik donatlar, ekranda izlenebilir. Eksik donatlar
krmz renkle kullancya iletilir.
Donat Alanlar sekmesi
Temel u kuvvetleri blm:
tz1: Temel kiriinin sol ucunda hesaplanan kesme kuvvetidir.
my1 : Temel kiriinin sol ucunda hesaplanan eilme momentidir.
mb1 : Temel kiriinin sol ucunda hesaplanan burulma momentidir.
tz2 : Temel kiriinin sa ucunda hesaplanan kesme kuvvetidir.
my2 : Temel kiriinin sa ucunda hesaplanan eilme momentidir.
mb2 : Temel kiriinin sa ucunda hesaplanan burulma momentidir.
Donatlar blm (mevcut-gereken-fazla) :
Temel kiriinin sol mesnetinde, st ve alt; ortada; aklk ve montaj; sa mesnette; st ve alt olmak
zere mevcut/gereken ve fazla eklinde donat alanlarnn toplam verilir. Hemen altnda ayrca, donat
hesabnn hangi ykleme kombinasyonundan yapld ve o kombinasyona ait moment deerleri de
yazlr.
658
Betonarme
Enine donat blm :
Vd : Etriye hesabnda kullanlan dizayn kesme kuvvetidir. Kiriin sol ucu ve sa ucu iin iki tane Vd
hesaplanr. Byk olan deer kullanlr. Kiri ucundaki, sabit, hareketli ve yatay yklemelerden bulunan
kesme kuvvetleri sperpoze edilerek iaretleri de gz nne alnarak, en byk enine donaty veren
kesme kuvveti hesaplanr.
Vmax : Kesitin tayabilecei maksimum kesme kuvvetidir.
Vmaks= 0.22 fcd bw d
Vcr : Eik atlamay oluturan kesme kuvvetidir.
Vcr=0.65 fctd bw d
Vc : Beton tarafndan tanan kesme kuvvetidir.
Vr : Kesitin tayabilecei maksimum kesme kuvveti deeridir. Etriye hesabnda kullanlan dizayn
kesme kuvveti Ve'nin Vr'yi amasna izin verilmez.
Vr'nin hesabnda izlenen yol:
Vw= Kesme donatsnn kesme dayanmna katksdr.
Vw= (Asw/s) * fywd * d
Vr= Vc + Vw.
Pilyenin kesme kuvvetine katks hi zaman kesme hesabna katlmaz.
Ykleme : Vd deerini veren ykleme kombinasyonun addr.
U : Kesme hesabnn yapld mesnet... (sol ve ya sa)
asw/s : Kesme kuvveti hesab sonucunda sklatrma blgesi iin bulunan tek kollu etriyenin 1
metresindeki alandr.
Vd= (Asw/s)*fywd*d + 0.8 Vc formlnden Asw/s hesaplanr. S, 1 metre kabul edilir.
deerinin hi bir durumda 0.3(fctd/fywd)*bw deerinden kk olmasna izin verilmez.
Asw/s
Donat : Asw/s deerinden seilen etriye donatsdr. Srasyla etriyenin adedi, donat ap, orta ve
sklatrma blgesindeki aral eklinde gsterilir.
Malzeme Karakteristikleri Blm :
Beton ve elik malzemenin dayanm deerleri listelenir.
Beton fck : Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd : Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd : Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk : elik akma dayanmdr.
elik fyd : elik hesap dayanmdr.
Ampatman ve Zemin Gerilmesi sekmesi
659
Betonarme
Ykleme kombinasyonunun seimine gre maksimum gerilmeden minimum gerilmeye kadar, btn
gerilme deerleri listelenir bu sekmede listelenir.
Listeden herhangi bir ykleme kombinasyonu sein.
Minimum zemin : Btn yklemelerden oluan minimum zemin gerilmesi deeridir.
Ortalama zemin : Btn yklemelerden oluan zemin gerilmelerin ortalamas deeridir.
Proje genel ayarlarnda yk-gvenlik sekmesinde ortalama gerilmeyi kullan seenei iaretli ise zemin
gerilmesi tahkiki bu deere gre yaplr.
Maksimum zemin : Btn yklemelerden oluan maksimum zemin gerilmesi deeridir.
Ampatman Blm
Moment : Ampatman betonarme hesabnda kullanlan moment deeridir.
As (hesap): Moment deerinden hesaplanan donat alan deeridir.
As (gereken) :artname gerei konmas gereken donat alandr.
As (mevcut) : Donat seimi sonrasnda ampatman kesitine konulan donat miktardr.
--Donat Hesap Makinesi : Seilen ap ve aralk iin donat miktarn alan cinsinden hesaplar.
Se : Eleman data ekrannda seer.
Tm katlar : Demeleri tm kat boyunca ekranda listeler.
<< : Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>> : Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Filtre : Belirli koullar tanmlayarak sadece o koulu salayan elemanlar szmek iin kullanlr.
Betonarme : Eleman betonarmesini tekrar yapar. Betonarme ile donatya bal ynetmelik hesaplar
da tekrar yaplr. nemli deiikliklerde betonarme yerine yap analizini tekrarlamanz daha uygun
olabilir.
660
Betonarme
DS : Donat sabitleme stunudur. aretli ise donatlar sabitlenir. Temel donatlarnda deiiklik
yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve analiz yaplsa bile donatlar sabit kalr. DS iaretli deilse
analiz sonrasnda donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
Ad : Tekil temelin plandaki addr.
XL, YL : Temelin boyutlardr.
Maj. Aks : Asal eksen dorultusunda donat adedi ve apdr.
Min. Aks : Tali eksen dorultusundaki donat adedi ve apdr.
Hkol : Kolon kenarndaki kesitin yksekliidir.
Hken : Temel kenardaki kesitin yksekliidir.
MaxZGer : Maksimum zemin gerilmesidir.
--Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
Momentler Donat alanlar sekmesi
Moment Donat Alanlar Blm :
Moment :Tekil temelin yatay ve dikey dorultusundaki dizayn momentleri gsterilir.
As (Hesaplanan) : Tekil temelin yatay ve dikey dorultusunda dizayn momentten hesaplanan donat
alanlardr.
As (Gereken) :Tekil temelin yatay ve dikey dorultusunda artname gerei konulmas gereken donat
alanlardr.
As (Mevcut) : Tekil temelin yatay ve dikey dorultusunda 1 metredeki mevcut donat alanlardr.
Malzeme Karakteristikleri Blm :
Beton ve elik malzemenin dayanm deerleri listelenir.
Beton fck : Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd : Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd : Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk : elik akma dayanmdr.
elik fyd : elik hesap dayanmdr.
Zemin Gerilmeleri sekmesi
Ykleme kombinasyonunun seimine gre maksimum gerilmeden minimum gerilmeye kadar, btn
gerilme deerleri listelenir. Baz durumlarda tekil temelde kolon ortasnda zemin gerilmesi daha
byk kabilir. Bu durumda alt ksmda verilen maksimum zemin gerilmesi deerin burada
gremeyebilirsiniz.
661
Betonarme
Minimum zemin gerilmesi : Btn yklemelerden oluan minimum zemin gerilmesidir.
Maksimum zemin gerilmesi : Btn yklemelerden oluan maksimum zemin gerilmesidir.
Kayma Zmbalama sekmesi
Zmbalama Blm :
Vpr : Zmbalama dayanmdr. Vpr= gama * fctd * Up * d *gama
(gama=1 alnr)
662
Betonarme
<< : Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>> : Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Filtre : Belirli koullar tanmlayarak sadece o koulu salayan elemanlar szmek iin kullanlr.
Betonarme : Eleman betonarmesini tekrar yapar. Betonarme ile donatya bal ynetmelik hesaplar
da tekrar yaplr. nemli deiikliklerde betonarme yerine yap analizini tekrarlamanz daha uygun
olabilir.
Ba Kirii Betonarme
Ba kirilerde analiz, hesap ve betonarme sonular ile kirilere ilikin olumsuzluk durumlar Ba Kirii
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Ba Kirii satrn
tkladnzda Kiri Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
sim : Ba kiriinin plandaki addr.
B, H : Ba kiriin srasyla genilii ve yksekliidir.
Montaj :Montaj donat adedi ve apdr.
Dz : Dz donat adedi ve apdr.
Etriye : Etriyesinin ap, orta blge ve sklatrma blgesi araldr.
Gvde : Gvde donats adedi ve apdr.
Nd : Ba kiriin eksenel kuvvetidir.
AsMev : Kesitte bulunan toplam donat miktardr.
AsGer : Hesap sonucunda kesite konulmas gereken donat miktardr.
AsFaz : Kesitte bulunan fazla donat miktardr.
--Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
663
Betonarme
S : Radye TS500 sehim koullarn salamyor. Deme kalnln arttrn.
As(-) : Yetersiz donat. Donat seiminde yeter byklkte donat ap iaretlenmemi olabilir.
Zg : Radye demede zemin emniyet deeri alyor. Zg > Zemn.
Demeler sekmesi
Demeler betonarme hesap aksna gre listelenir. Bir demede birden fazla betonarme hesap aks
olabileceinden, demede mevcut olan hesap aks says kadar satrla betonarme sonular
listelenecektir.
DS: Donat sabitleme stunudur. aretli ise donatlar sabitlenir. Deme donatlarnda deiiklik
yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve deme betonarme yaplsa bile donatlar sabit kalr. DS
iaretli deilse analiz sonrasnda donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
sim: Demenin planda grnen ismidir. (RD1, RD2, RD10 vb) Olumsuzluk durumunda plan ismi
yannda olumsuzlukla ilgili terim eklenir. R101(Min) vb yazs grnr.
Kat : Demenin bulunduu katn addr.
N : Betonarme hesap aksnn numarasdr. (1,2,3,4 vb) Ayn plakta birden fazla betonarme hesap aks
olabileceinden hesap akslarnn numaralar N stunundan takip edilir.
Sol st ilave : lgili betonarme hesap aksnda, sol mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn
ap ve cm cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
stte dz : lgili betonarme hesap aksnda, deme kesitinin stnde bulunan donatnn ap ve cm
cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Pilye : lgili betonarme hesap aksnda, deme bulunan pilye donatsnn ap ve cm cinsinden araldr.
zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Altta dz : lgili betonarme hesap aksnda, deme kesitinin altnda bulunan donatnn ap ve cm
cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Sa st ilave : lgili betonarme hesap aksnda, sa mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn
ap ve cm cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
--Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
Momentler Donat Alanlar sekmesi
Momentler Donat Alanlar sekmesinde, demelerin donat alan deerleri, malzeme bilgileri ve
moment diyagramlar verilmektedir. lgili betonarme hesap aksnn ne olduu bilgisi diyalogun balk
yazsnda belirtilmektedir.
Bu sekmede bulunan notasyonlarn aklamalar aadadr:
Moment ve donatlar blm :
664
Betonarme
Sol (stte) :lgili betonarme hesap aksnda demenin sol mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Aklk (altta) : lgili betonarme hesap aksnda deme aklndaki kesitin alt ksmn tanmlar.
Sa (stte) : lgili betonarme hesap aksnda demenin sa mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Moment : Kesitin ilgili ksmnda, betonarme hesapta esas alnan dizayn moment deeridir.
As : Dizayn momentinden 1 metre genilik iin bulunan donat deeridir.
As (Gereken) : Betonarme hesap aksnn solunda, momentten hesaplanan donat alan ile ynetmelik
gerei konmas gereken donat alanndan byk olandr.
Minimum donat deeri, Asmin= b * (d-d) * MinekmePursantaj
As (Mevcut) : Donat seimi sonras kesitte mevcut olan toplam donat miktardr.
Malzeme karakteristikleri blm :
Beton ve elik malzemenin dayanm deerleri listelenir.
Beton fck : Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd : Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd : Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk :elik akma dayanmdr.
elik fyd : elik hesap dayanmdr.
Moment diyagram blm :
lgili hesap aksnda, seilen ykleme durumuna gre moment diyagram gsterilir. Kombinasyon
listesinden istediiniz kombinasyonu seerek moment diyagramn inceleyebilirsiniz.
lave Donatlar sekmesi
Kirili ve kirisiz demeler iin alt ve ste dz donat dizayn yapldnda, tm deme sistemini
kapsayacak ekilde, ilave ap ve adedin belirlenmesi durumu ortaya kmaktadr. Donat hesap aksnn
alt ve st dz olarak seilmesi durumunda, plak analizi sonucunda gerekli grlen mesnetlerde
program otomatik ilave blgeleri oluturur. Donat hesab ile ilave donatlarn ap ve adedini belirler.
Sonular tabloda listelenir.
Sekmede tabloda, ilave donatya ait detay bilgiler, grafikte ise ilave donatnn hangi blgeye ait olduu
bilgisi verilir. Mavi alanlar st ilave donat blgelerini, krmz alanlar ise, alt ilave donat blgelerini
temsil ederler.
lgili betonarme aks iin;
N : lavenin numaradr. Program tarafndan otomatik atanr.
Tip : lave donatnn alt donat m, st donat m olduu bilgisidir. Alt yazarsa ilave donat altta, st
yazarsa, ilave donat sttedir.
Konum x :lave donatsnn bulunduu blgenin global y eksenine olan mesafesidir.
Konum y : lave donatsnn bulunduu blgenin global x eksenine olan mesafesidir.
665
Betonarme
En : lave donatsnn bulunduu blgenin geniliidir.
Boy : lave donatsnn bulunduu blgenin yksekliidir.
Donat : lave donatsnn bulunduu blgeye konulacak olan ilave donatnn ap ve araldr.
Adet : lave donatsnn bulunduu blgeye konulacak olan ilave donatnn adedir.
Ger.As : lave donatnn bulunduu blgede hesap veya ynetmelik gerei konulmas gereken
donat miktardr.
Mevcut As: lave donatnn bulunduu blgeye konulmu donatnn miktardr.
Dizayn momenti : lave donatnn bulunduu blgede en byk donaty veren momenttir. (t/m)
Ykleme : Dizayn momentin hesapland en olumsuz ykleme ekli yazlr.
--Yataylar Gster : Demelerde yatay yndeki donatlar szerek ekrana getirir, dikey yndeki
donatlar gizlenir.
Dikeyleri Gster : Demelerde dikey yndeki donatlar szerek ekrana getirir, yatay yndeki
donatlar gizlenir.
Tm katlar : Demeleri tm kat boyunca ekranda listeler.
Se : Eleman data ekrannda seer.
<< : Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>> : Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Filtre :Belirli koullar tanmlayarak sadece o koulu salayan elemanlar szmek iin kullanlr.
Merdiven Betonarme
Merdiven analiz, hesap ve betonarme sonular ile merdivene ilikin olumsuzluk durumlar Merdiven
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Merdiven satrn
tkladnzda Merdiven Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
sim : Merdivenin olan grnen addr.
Kat: Mervidenin bulunduu katn addr.
666
Betonarme
N :Merdivende kvrml kol ve sahanlk blgeleri olmak zere ilgili blgelerde tanmlanan hesap
akslarnn numarasdr.
Sol ilv.: lgili hesap aksnda, sol mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn ap ve cm
cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Altta dz : lgili hesap aksnda, kesitin altnda bulunan donatnn ap ve cm cinsinden araldr.
zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
stte dz : lgili hesap aksnda, kesitin stnde bulunan donatnn ap ve cm cinsinden araldr.
zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Sa ilv. : lgili hesap aksnda, sal mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn ap ve cm
cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Sol (stte) : lgili betonarme hesap aksnda demenin sol mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Aklk (altta) : lgili betonarme hesap aksnda deme aklndaki kesitin alt ksmn tanmlar.
Sa (stte) : lgili betonarme hesap aksnda demenin sa mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Moment : Kesitin ilgili ksmnda, betonarme hesapta esas alnan dizayn moment deeridir.
As (Hesaplanan) : Dizayn momentinden 1 metre genilik iin bulunan donat deeridir.
As (Gereken) : Betonarme hesap aksnn solunda, momentten hesaplanan donat alan ile ynetmelik
gerei konmas gereken donat alanndan byk olandr.
Minimum donat deeri, Asmin= b * (d-d) * MinekmePursantaj
As (Mevcut) : Donat seimi sonras kesitte mevcut olan toplam donat miktardr.
Yk kombinasyonu : Dizayn momentin bulunduu kombinasyonun addr.
--Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
-Tm katlar : Merdivenleri tm kat boyunca ekranda listeler.
Filtre Olanaklar
Kiri Donatlarnda Filtre
B (=) : Kiri genilii
H (=) : Kiri ykseklii
OLUMSUZ : Olumsuz kiriler
KULKON : Kullanc tanml konsol
SOLKON : Sol konsol
667
Betonarme
SAGKON : Sa konsol
VD(=) : Tasarm kesme kuvveti
PUR_ACK_ALT(=)PAA : Alt aklk pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_ACK_UST(=)PAU : st aklk pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SOL_ALT(=)PLA : Sol alt pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SOL_UST(=)PLU : Sol st pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SAG_ALT(=)PRA : Sa alt pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SAG_UST(=)PRU : Sa st pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
ADT_ACK_ALT(=)AAA : Aklk alt ksmdaki donat adedi
ADT_ACK_UST(=)AAU : Aklk st ksmdaki donat adedi
ADT_SOL_ALT(=)ALA : Sol alt ksmdaki donat adedi
ADT_SOL_UST(=)ALU : Sol st ksmdaki donat adedi
ADT_SAG_ALT(=)ARA : Sa alt ksmdaki donat adedi
ADT_SAG_UST(=)ARU: Sa st ksmdaki donat adedi
PLYE (=) : Pilye adedi
DUZ (=) : Dz adedi
ILV_SOL_UST(=)ILU : Sol st ilave donats adedi
ILV_SOL_ALT(=)ILA : Sol alt ilave donats adedi
ILV_SAG_UST(=)IRU : Sa st ilave donats adedi
ILV_SAG_ALT(=)IRA : Sa alt ilave donats adedi
MOM_ACK_ALT(>)MAA : Aklk alt momenti
MOM_ACK_UST(>)MAU : Aklk st momenti
MOM_SOL_ALT(>)MLA : Sol alt moment
MOM_SOL_UST(>)MLU : Sol st moment
MOM_SAG_ALT(>)MRA : Sa alt moment
MOM_SAG_UST(>)MRU : Sa st moment
EKSIKAS : Donats eksik kiriler
Srekli Temel Donatlarnda Filtre
B (=) : Temel kirii genilii
668
Betonarme
H (=) : Temel kirii ykseklii
OLUMSUZ : Olumsuz temel kirileri
KULKON : Kullanc tanml konsol
SOLKON : Sol konsol
SAGKON : Sa konsol
VD(=) : Tasarm kesme kuvveti
PUR_ACK_ALT(=)PAA : Alt aklk pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_ACK_UST(=)PAU : st aklk pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SOL_ALT(=)PLA : Sol alt pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SOL_UST(=)PLU : Sol st pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SAG_ALT(=)PRA : Sa alt pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SAG_UST(=)PRU : Sa st pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
ADT_ACK_ALT(=)AAA : Aklk alt ksmdaki donat adedi
ADT_ACK_UST(=)AAU : Aklk st ksmdaki donat adedi
ADT_SOL_ALT(=)ALA : Sol alt ksmdaki donat adedi
ADT_SOL_UST(=)ALU : Sol st ksmdaki donat adedi
ADT_SAG_ALT(=)ARA : Sa alt ksmdaki donat adedi
ADT_SAG_UST(=)ARU : Sa st ksmdaki donat adedi
PLYE (=) : Pilye adedi
DUZ (=) : Dz adedi
ILV_SOL_UST(=)ILU : Sol st ilave donats adedi
ILV_SOL_ALT(=)ILA : Sol alt ilave donats adedi
ILV_SAG_UST(=)IRU : Sa st ilave donats adedi
ILV_SAG_ALT(=)IRA : Sa alt ilave donats adedi
MOM_ACK_ALT(>)MAA : Aklk alt momenti
MOM_ACK_UST(>)MAU: Aklk st momenti
MOM_SOL_ALT(>)MLA : Sol alt moment
MOM_SOL_UST(>)MLU : Sol st moment
MOM_SAG_ALT(>)MRA : Sa alt moment
669
Betonarme
MOM_SAG_UST(>)MRU : Sa st moment
MAXZGER (>)ZG : Maksimum zemin gerilmesi
ZEMGER(>)ZEM : Ortalama zemin gerilmesi
Kolon Donatlarnda Filtre
OLUMSUZ : Olumsuz kolonlar
BRLEM : Birleimleri gvensiz kolonlar
ZYF (=) : Zayf kolonlar
PUR (=) : Pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
ACFCK(=) : Kolon u blgesi brt enkesit alan * Beton karakteristik silindir basn dayanm
B (=) : Kolon B boyutu
H (=) : Kolon H boyutu
KISA : Ksa kolonlar (Ksa kolon tanm kapsamna giren kolonlar)
VD : Tasarm kesme kuvveti
ASWS : Etriye alan
670
SGPUR(=)
USTMAF(=)
ALTMAF(=)
Blm 11 izim
izim zellikleri
izim mens altnda herhangi bir komutu tkladnzda ilgili elemann izimini hazrlarsnz. izim
hazrlanmadan nceki adma, ekrana izim zellikleri diyalogu alr. Bu diyalogda kalp, aplikasyon ve
almlara ynelik seenekler bulunmaktadr. izim zellikleri diyalogu her izimde ayn dzende alr
ancak ker izim kendisine zg seenekleri dikkate alacaktr.
671
izim
Pafta ykseklii: Alt ksmda tariflenen standart pafta boyutlar da seilebildii gibi, herhangi bir pafta
boyu deeri de girilebilir.
lek: Almlar hangi lekte izilecekse o deer girilir.
Sol: Pafta snrnn aks snrndan sol tarafa olan uzakl girilir.
Sa: Pafta snrnn aks snrndan sa tarafa olan uzakl girilir.
st: Pafta snrnn aks snrndan st tarafa olan uzakl girilir.
Alt: Pafta snrnn aks snrndan alt tarafa olan uzakl girilir.
Snr izgisi rengi: ereve rengini, tkladnzda ekrana kan renk paletinden seebilirsiniz. Shift tuu
ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Burada girilen kalem kalnlk deeri sadece
pskrtmeli yazclarda kullanlr.
Yaz rengi Paftann altna yazlan yaznn rengini, tkladnzda ekrana kan renk paletinden
seebilirsiniz. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Burada girilen
kalem kalnlk deeri sadece pskrtmeli yazclarda kullanlr.
leri Ayarlar Sekmesi
Sadece seili objeleri al: Sadece seilen objelerin alm alnmak isteniyorsa iaretlenir. Bu seenek ile
sadece seilen elemanlar izdirebilirsiniz.
Donat poz numaralarn iz. aretlenirse, izimlerde donatlarn poz numaralar gsterilir.
aretlenmezse gsterilmez.
irozlar dahil et: aretlenirse irozlara da poz numaras verilir.
Donat donat uzunluklarn yaz: aretlenirse, kalp plannda deme donatlarnn her bir kvrmn
uzunluu ile birlikte donat toplam uzunluu donatnn stne yazlr. aretlenmezse, sadece donatnn
toplam uzunluu donat zerine yazlr.
Donaty global numaralandr: Poz numaralarn tm proje iin yaplmas isteniyorsa iaretlenir. Aksi
durumda poz numaralar her bir pafta iin kendi iinde verilirler.
Bloklar isme gre dzenle:Almlarda, objeler paftaya yerletirme yaplrken eleman isimlerine gre
yerletirilmek isteniyorsa iaretlenir. iaretlenmezse, almlar paftann en ekonomik kullanlmas
ilkesine gre yerletirilir. sim dikkate alnmaz. simler kark olabilir. Obje isimleri; rnein kiriten
bahsediliyorsa, K101, K104 v.b. gibi isimleridir. Alm ise, kiri alm, temel alm, nervr alm
v.bdir.
Kolon dey almda kot ver: aretlenirse kolon dey alm izimlerinde kiri zerlerine ayrca kot
llendirmesi yaplr.
Temellerde st dz donaty kvr: aretlenirse, temel almnda dz donat, srekli olmayan mesnette
kiri iine kvrlarak izilir. aretlenmezse, dz donat srekli olmayan mesnette kvrlmadan braklr.
Moment0 noktasna gre olutur: Kirilerde, pilyelerin dey hesap moment sfr noktasna gre
krlarak izilmesi isteniyorsa iaretlenir. aretli deilse, pilyelerin krm yeri, mesnetten 30 cm veya
kiri yksekliinin yars kadardr.
672
izim
Perde detaynda dey kesit gster: aretlendiinde, perde almlarnda, deprem ynetmeliinde
madde 7.13.2.4 belirtildii gibi perdenin dey kesiti de izilir. Aksi durumda izilmez.
Kolon alt sarlma blgesi 1.5lb: aretlenmezse, deprem ynetmeliinde ekil 7.3'de ematik olarak
gsterilen kolon sarlma blgesindeki artlar dikkate alnr. a kolon sarlma blgesi uzunluu, bmax
kolon boyutlarndan byk olan, ln kolon temiz ykseklii ise, a>= bmax ; a>=ln/6 ve a>=50 cm
olarak kontrol edilir ve sarlma blgesi etriyeleri a kadar izilir. aretlenirse, kolon sarlma blgesi
1.5lb kadar hesaplanr ve sarlma blgesi etriyeleri bu deer kadar izilir.
Kolon dey almlarnda sadece majr aks: aretlenirse, kolon dey alm her bir kolon iin sadece
majr aks dorultusunda alnr. aretlenmezse, kolona saplanan her kiri dorultusunda alnr.
Almlarda ankraj boyu L/4: aretlenirse, komu akln 1/4' ve lb hesaplanr, almlarda montaj
ve pilyeler hangisi bykse komu akla o kadar uzatlr. aretlenmezse sadece lb kadar uzatlr. (lb
donat kilitlenme boyu. Lb hesab iin TS500'e baknz.)
izim optimizasyonunu altr: aretlenirse program izimlerdeki karklar gidermek iin baz
yazlarn yerlerini otomatik kaydrr.
Tm katlar: Tm katlarn izimlerini tek seferde hazrlar.
Bloklar aras mesafe: Bloklar aras minimum yatay mesafe girilir. Blok, donatlaryla, kesitleriyle ve
llendirmesiyle her bir almn kendisidir.
Satr aras ykseklii: Bloklar aras minimum dikey mesafe girilir. Blok, donatlaryla, kesitleriyle ve
llendirmesiyle her bir almn kendisidir.
Sradaki bloklar arasndaki ykseklik fark:Sradaki(dikey dorultuda) bulunan her bir bloun
maksimum ykseklik fark girilir. Yerletirilecek bloun ykseklii ile daha nce yerletirilmi bloun
ykseklii arasndaki fark, bu satra yazlan deerden kk ise yerleim yaplr. Byk ise yerleim
yaplmaz. Bir sonraki sraya braklr. Blok, donatlaryla, kesitleriyle ve llendirmesiyle her bir
almn kendisidir.
Tablo Ayarlar Sekmesi
Donat tablosu olutur: aretlenirse, donatlar tiplere ayrlr ve adedi, ap, boyu, tipi ve arlklarn
belirten bir tablo oluturularak donat metraj izimde gsterilir.
Demeler iin donat uzunluklar tablosu olutur: aretlenirse kalp ve temel aplikasyonlarda plak
donatlarnn her bir kvrmna ait parasnn uzunluklarn tiplere ayrarak gsteren tabloyu izimin
kenarnda oluturur.
Dier objeler iin donat tablosu uzunluklar olutur: aretlenirse her bir kvrmna ait parasnn
uzunluklarn tiplere ayrarak gsteren tabloyu izimin kenarnda oluturur.
Pafta baznda donat tablosu olutur : aretlenirse izimlerde birden fazla paftalarda, metraj her bir
paftadaki izim iin ayr ayr hazrlanp, son paftada toplam verilir. aretlenmezse, toplam metraj her
bir paftada gsterilir. rnein 3 paftalk bir kiri alm olsun. Seenek iaretli ise, 1. paftada sadece o
paftadaki kirilerin metraj, 2. paftada sadece 2.paftada bulunan kirilerin metraj, 3. paftada ise, 1. , 2.
ve 3. paftadaki bulunan tm kirilerin toplam metraj olarak verilir. Seenek iaretli deilse, 1., 2. ve 3.
paftalarda 1. ,2. ,3. paftadaki tm kiriler gsterilir.
Ters sehim tablosu: Kalp plan hazrlarken kiri ve demelerin toplam sehim deerlerini ekrana
getirir ve projecinin seimine gre tablo olarak izime yerletirir.
673
izim
Tablo, tablo yazs ve donat izimi renkleri: Renk paletinden istenilen renk ayar yaplabilir.
Kalp Plan
Kalp plannda, donatlar ve llendirme izgileri blok olarak dzenlenmitir. zellikle donat kalp
plannda donat tama ii fazlaca yaplabileceinden, bloklar tama ilemini olduka
kolaylatrmaktadr. Obje parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje
parala ile izgi ve yazlara ayrlabilir.
Diyalogdaki seeneklere gre dzenle yapn ve tamam butonunu tklayn. Kolon apliskasyon plan
hazrlanacaktr.
Kat seimi
Kolon aplikasyon plan almak istediiniz katlar iaretleyin.
Tek pencerede detaylandr
674
izim
aretlenen tm katlarn kolon aplikasyon planlar tek bir alma penceresinde hazrlanr. Seenek
iaretlenmezse her bir kat ayr alma pencerelerinde aplike edilir.
Tek paftada detaylandr
aretlenen tm katlarn kolon aplikasyon planlar tek bir pafta ierisine yerletirilir. Seenek
iaretlenmezse her kat ayr paftalar olarak aplike edilir.
Hepsini Se/Hibirini Seme
Katlarn tamann iaretler veya iareti olanlar iptal eder.
Ayarlar
izim zelliklerinin ayarlanabildii diyalogu aar.
Detaylar Yerinde A
Kolonlar aplike ederken onlar ayrca bytp yerinde detaylandrr.
Detaylar Dta A
Kolonlar aplike ederken onlar 1/50 plan grntsnde brakr ve detaylarn pafta kenarnda ayrca
hazrlar.
Tnel Kalp
Tnel kalp projelerinin aplikasyonlarn hazrlar.
Glendirmeyi Yerinde A
Glendirme projelerin aplikasyonlarn hazrlar. Bu seenek kolonlar aplike ederken onlar ayrca
bytp yerinde detaylandrr.
Glendirmeyi Dta A
Glendirme projelerin aplikasyonlarn hazrlar. Bu seenek kolonlar aplike ederken onlar 1/50 plan
grntsnde brakr ve detaylarn pafta kenarnda ayrca hazrlar.
Perde Detaylar
allan katn perdeleri, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak
dizayn edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden ok perde detay penceresi
oluturabilir. lgili pencere, Pencere mens altnda bulunan listeden seilebilir.
Perde detaylarnda, perdeler, donatlar ve llendirme izgileri ile blok olarak dzenlenmitir. Obje
parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve yazlara
ayrlabilir.
675
izim
oklu kat
Perdelerin dey alm tm kat boyunca komple hazrlanr.
Tek kat
Perdelerin dey alm izimin hazrland kat baznda hazrlanr.
Benzer perdeleri katlar arasnda gruplandr
Katlar boyunca devam eden perdelerin donat ve boyutlar karlatrlr ve benzer olanlar kendi
ierisinde gruplanr ve tek bir detayda verilir.
Benzer perdeleri kat iinde gruplandr
Perdelerin donat ve boyutlar kat baznda karlatrlr ve benzer olanlar kendi ierisinde gruplanr ve
tek bir detayda verilir.
Plan izimi olutur
Perdenin plan bazndaki detay grnts dey almn yannda ayrca verilir.
Donatlar ematik iz
Perdelerin yatay ve dey donatlarnn tek tek izilmesi yerine, sadece donat ap ve aralk verilerek
izim oluturulur.
Sadece orta blgeyi ematik iz
Donatlar ematik iz seenei iaretliyken aktif olur. Perdelerde balk blgesi hari, perde orta
blgesinde bulunan yatay ve dey donatlar ematik izimle gsterilir.
Ayarlar
676
izim
izim zelliklerinin ayarlanabildii diyalogu aar.
izim/Kolon Dey Alm satrn tklayn. allan katn kolonlar, alm ayarlarnda belirtilen
lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn edilecektir. Paftaya sma durumuna gre,
bir ve birden ok kolon dey alm penceresi oluturabilir. lgili pencere, Pencere mens
altnda bulunan listeden seilebilir.
Kolon dey almnda, tm kolon-kiri birleimleri, donatlar ve llendirme izgileri ile blok
olarak dzenlenmitir. Obje parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine
obje parala ile izgi ve yazlara ayrlabilir.
oklu kat
Kolonlarn kolon dey almn tm kat boyunca hazrlar.
Tek kat
Kolonlarn kolon dey almn her bir kat iin ayr ayr dzenler.
Benzer kolonlar katlar arasnda gruplandr
Kolonlarn donat ve boyutlarni kat baznda karlatrlr ve benzer olanlar kendiierisinde gruplanr ve
tek bir detayda verilir.
Kolon kiri birleim detay olutur
Tek kat seenei iaretliyken aktif olur. Kolon almlarnda her bir detayn stnde ayrca kolon-kiri
birleim blgesi detayn da oluturur.
677
izim
Ayarlar
izim zelliklerinin ayarlanabildii diyalogu aar.
Kiri Almlar
allan katn kirileri, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak
dizayn edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden ok kiri alm penceresi
oluturabilir. lgili pencere, Pencere mens altnda bulunan listeden seilebilir.
Kiri almlarnda, kiriler, donatlar ve llendirme izgileriyle blok olarak dzenlenmitir. zellikle
tama ii fazlaca yaplabileceinden, bloklar tama ilemini olduka kolaylatrmaktadr. Obje parala
ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve yazlara ayrlabilir.
Nervr Almlar
Kaset Almlar
678
allan katn tip(nervr tanmlarken deme ayarlarnda oluturulan) kasetleri, alm ayarlarnda
belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn edilecektir. Paftaya sma
durumuna gre, bir ve birden ok kaset alm penceresi oluturabilir. lgili pencere, Pencere
mens altnda bulunan listeden seilebilir.
Kaset almlarnda, kasetler, donatlar ve llendirme izgileri ile blok olarak dzenlenmitir.
Obje parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve
yazlara ayrlabilir.
izim
Temel aplikasyon plannda, llendirme izgileri blok olarak dzenlenmitir. Obje parala ile
bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve yazlara ayrlabilir.
Temel kirileri, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn
edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden ok temel kiri alm penceresi
oluturabilir. lgili pencere, Pencere mens altnda bulunan listeden seilebilir.
Temel kiri almlarnda, kiriler, donatlar ve llendirme izgileri blok olarak dzenlenmitir.
zellikle tama ii fazlaca yaplabileceinden, bloklar tama ilemini olduka kolaylatrmaktadr.
Obje parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve
yazlara ayrlabilir.
Tekil temeller, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn
edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden ok tekil temel detay penceresi
oluturabilir. lgili pencere, Pencere mens altnda bulunan listeden seilebilir.
Ba Kirii Almlar
679
izim
Ba kirileri, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn
edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden ok temel kiri alm penceresi
oluturabilir. lgili pencere, Pencere mens altnda bulunan listeden seilebilir.
allan katn kolon-kiri birleimleri, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre,
otomatik olarak dizayn edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden alm penceresi
oluturabilir. lgili pencere, Pencere mens altnda bulunan listeden seilebilir.
izimlerde, tm kolon-kiri birleimleri, blok olarak dzenlenmitir. Obje parala ile bloklar alt
bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve yazlara ayrlabilir.
izim zelikleri diyalogu alacaktr. Bu diyalogta farkl bir durum varsa izimle ilgili ilgili
parametreleri deiirin.
izim zelikleri diyalogu alacaktr. Bu diyalogta farkl bir durum varsa izimle ilgili ilgili
parametreleri deiirin.
Merdiven izimleri
Hesap akslar tanmlanm ve analizi yaplm merdivene ait izimler, izim mens altndan
hazrlanabilir.
680
izim zelikleri diyalogu alacaktr. Bu diyalogta farkl bir durum varsa izimle ilgili ilgili
parametreleri deiirin.
izim
Kalp plan izimiyle, kalp plan kesitleri otomatik hazrlansa bile istenilen sayda ve dorultuda yeni
kesit hatlar tanmlanabilir. Kesit hatlarn kullanmak suretiyle kesitler, izimde istenilen bir konuma
yerletirilebilir. Kalp plan kesit hatlar kalp plan penceresinde kullanlr.
Kesit almak istediiniz konuma imleci gtrerek herhangi bir noktay farenin sol tuu ile
tklayn.Kesit hattnn ilk noktas belirecektir.
mleci belirli bir ada kaydrn. Yeterli mesafede sol tuu tekrar tklayn.
Kesit hatt izildikten sonra klavyeden Enter tuuna basn. (Farenin imleci gz halini alacaktr)
Kesit hattnn bak ynn belirlemek iin, kesit hattnn altna veya stne doru imleci kaydrn
ve sol tuu tklayn.
681
izim
Kesitin sanal grnts belirecektir. Sanal grnt, izilen kesit hattna dik dorultuda hareket
eder.
Kesit oluacaktr.
Hazrlanan kesitlerin zellikleri kesit hatt zelliklerinde verilen bilgilerle belirlenir. Kesit zelliklerini
deitirmek iin;
Yaplan deiikliin mevcut kesite aktarlmas iin kesitin yeniden yerletirilmesi gerekir. Bunun iin;
Kesitin sanal grnts belirecektir. Sanal grnt, izilen kesit hattna dik dorultuda hareket
eder.
Kesit oluacaktr.
682
izim
Genel Ayarlar Sekmesi
Kesit ad : Kesitin planda grnen addr. rnein 1 yazlrsa kesit hattnn balangcna ve bitiine 1
yazlr.
Tanm : Kesit iziminin altnda yazlan olan tanmdr. (A - A KEST vb) Tanm satr bo braklrsa,
Kesit ad satrnda yazan ad ile otomatik bir tanm oluturulur. rnein kesit ad satrnda 1 yazlrsa o
kesitin tanm otomatik olarak 1-1 KEST eklinde grlr. Tanm satrna herhangi bir tanm yazlrsa,
kesit izimi altnda yazlan o tanm gsterilir.
Yaz ykseklii : Kesit hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn yaz yksekliidir.
Yaz kotu : Kesit hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn kesit hattndan itibaren
uzakldr.
Ykseklik : Kesit hattnn balang ve bitiine konan yn iaretinin boyutudur. Yn iaretinin ne olaca
diyalogun altnda seenek olarak bulunmaktadr. Bu satra yazlan deer bydke iaretin ykseklii
de byr ve bylelikle iaret daha da byk izilir.
izgi rengi : Kesit hatt ve kesit izgisinin planda grnen rengidir. Kutucuk tklanarak renk paleti alr
ve listeden bir renk seilir.
Yaz rengi : Kesit hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn rengidir.Kutucuk tklanarak
renk paleti alr ve listeden bir renk seilir.
izgi tipi : Kesit hattnn izgi tipidir. Seilen tipe gre kesit hatt izilir.
Yaz tipi : Kesit hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn yaz tipidir. Yaz tipi kutucu
tklanarak yaz tipi diyalog alr. Diyalogda uygun yaz tipi seilir.
683
izim
mle tipi : Kesit hattnn balang ve bitiine konan yn iaretinin tipidir. Kullanlmak istenen iaret,
fare imleci onun stndeyken farenin sol tuunu tklamak suretiyle seilir.
Kesit Sekmesi
Kesilenlerin rengi : Kesilen objelerin rengini, tklandnda ekrana gelen renk paletinden sein.
Kesilenlerin taramas : Kesilen objelerin taramasn tklandnda alan tarama seeneklerinden birini
seerek belirleyin.
Grnenlerin rengi : Grnen objelerin rengini tklandnda alan renk paletinden sein.
Kesit ofset : Hazrlanan kesitin toplam yksekliini belirleyen deerdir. Deer bydke kesit
dzleminin ykseklii de artar.
Kesit izgi rengi : Kesit dzleminin bittii hizada, grnen objelerin kesimini gsteren izginin rengidir.
Tklandnda alan renk paletinden uygun rengi sein.
Akslar iz : Kesit dzlemini kesen akslarn kesitte gsterilip gsterilmeyeceini belirleyen seenektir.
Seenek iaretlendiinde akslar kesitte gsterilir.
Ofset : Kesitte gsterilen akslarn, aks daireleriyle, kesit dzlemi arasndaki kalan mesafeyi belirtir.
Deer bydke aks daireleri kesite daha uzak kalr.
Daire yarap : Kesitte gsterilen aks dairelerinin yarapdr. Aks daireleri aks isimlerini evreler.
Deer bydke aks daireleri de byr.
Yaz ykseklii : Kesitte gsterilen aks isimlerinin yaz yksekliidir. Deer bydke isimler daha
byk harfle yazlr. Hemen altta bulunan "otomatik yaz ykseklii" seenei iaretli ise, "Yaz
ykseklii" pasif olur ve aks yazlar aks dairelerinin iine otomatik sdrlr.
Otomatik yaz ykseklii : "Otomatik yaz ykseklii" seenei iaretli ise, hemen stte bulunan "Yaz
ykseklii" deeri inaktif olur ve aks yazlar aks dairelerinin iine otomatik sdrlr.
izgi rengi : Kesitte gsterilen aks dairelerinin izgi rengidir. Renk kutucuu tklandnda alan renk
paletinden uygun rengi sein.
Yaz rengi : Kesitte gsterilen aks yazlarnn yaz rengidir. Renk kutucuu tklandnda alan renk
paletinden uygun rengi sein.
684
izim
izgi tipi : Aks daireleri ile kesit dzlemi arasnda izilen izginin izgi tipidir. Listeden uygun izgi tipini
sein.
Yaz tipi : Kesitte gsterilen aks yazlarnn yaz tipidir. Yaz tipi kutucuu tklandnda alan yaz tipi
listesinden uygun yaz tipini sein.
Tm akslar iz : Seenek iaretlendiinde, veri girii srasnda tanmlanan tm akslar, kesitte kendi
konumlarnda gsterir.
Betonarme kesit akslarn iz : Seenek iaretlendiinde, veri girii srasnda tanmlanan ancak sadece
kolonlar kesen akslar, kesitte kendi konumlarnda gsterir.
Aks boyutlarn ilave et : Seenek iaretlenirse, kesitte gsterilen akslarn aralar llendirilir.
aretlenmezse llendirilmez.
izim Optimizasyonu
izimlerde st ste denk gelen yazlar otomatik olarak baka bir konuma kaydran izim
optimizasyonu, izim zellikleri diyalogunda iaretlenerek aktif hale getirilebilir.
izim optimizasyonu ile program, tm izimi otomatik olarak gzden geirir ve algoritmasna uygun
olarak baz yazlarn yerlerini kaydrr. izimde karklklar mmkn olduunca en aza indirir.
izim optimizasyonu iin:
685
izim
Tablo Ayarlar sekmesinde yer alan Ters Sehim Tablosu seeneini iaretleyin.
Tablodan ters sehim deeri olarak kabul edilecek kiri ve demeleri sein.
686
Asl katn st satrnda benzer kat olarak asl kat adn sein.
izim
Etriye iz
Program kolonlarda boyuna donatlarda deprem ynetmeliinde belirtilen standartlara gre otomatik
etriye ve iroz izer. Bununla beraber kullanc kendi inisiyatifini kullanarak etriye izimi yapabilir.
rnein yukardaki soldaki kolonda irozlar iptal edip, sadaki kolonda grld gibi etriye izelim,
irozlar silin.
687
izim
iroz iz
Program kolonlarda boyuna donatlarda deprem ynetmeliinde belirtilen standartlara gre otomatik
iroz izer. Bununla beraber kullanc iroz iz ile ihtiyaca gre -poligon kolonlarda bu ihtiya aa
kabilecektir- iroz ilavesi yapabilir.
688
Poligon kolon ierisinde iroz izmek istediiniz iki boyuna donatsn sol tu ile srayla tklayn.
izilmi kesit hattn ift tklayn veya hatt iaretleyip farenin sa tuuna bastktan sonra alan
mende zellikler satrn tklayn.
izilmi kesit ve grn hatlarnn ayarlar, Kesit/Grn Listesi komutu kullanlarak da alabilir.
689
Kesit ad : Kesitin veya grn hattnn planda grnen addr. rnein 1 yazlrsa hattn balangcna
ve bitiine 1 yazlr
Tanm : Kesit veya grn iziminin altnda yazlan olan tanmdr. (A - A KESTvb) Tanm satr bo
braklrsa, Kesit ad satrnda yazan ad ile otomatik bir tanm oluturulur. rnein kesit ad satrnda 1
yazlrsa o kesitin tanm otomatik olarak 1-1 KEST eklinde grlr. Tanm satrna herhangi bir
tanm yazlrsa, kesit veya grn izimi altnda yazlan o tanm gsterilir.
izgi rengi :Kesit veya grn hattnn planda grnen izgisinin rengidir. Renk kutusu tklandnda
alan renk paletinden uygun olan rengi seebilirsiniz.
izgi tipi :Kesit veya grn hattnn planda grnen izgisinin izgi tipidir. izgi tipi listesini
tklayarak uygun bir tip seebilirsiniz.
Kesit hattn iz : Seenek iaretli ise kesit veya grn hatt planda gsterilir. Seenein iareti
kaldrlrsa hattn kendisi izim plannda gsterilmez. Eer kesit hatt planda grnmez yaplrsa, artk
seilemez hale gelir. Hatt tekrar grlebilir ve seilebilir haline getirmek iin toolbardan
Kesit/Grn Listesi komutunu kullanmanz ve hattn zelliklerini o diyalogdan deitirmeniz gerekir.
Yaz ykseklii : Kesit veya grn hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn yaz
yksekliidir.
Yaz kotu : Kesit veya grn hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn kesit veya
grn hattndan itibaren uzakldr.
Yaz rengi : Kesit hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn rengidir. Kutucuk tklanarak
renk paleti alr ve listeden bir renk seilir.
690
Bu diyalogda kesilen objelerin renkleri, tarama ekilleri ve kalem kalnl deerleri ayarlanr. Kesilen
objeler, Beton, duvar, kap/pencere, Kaplama, at, Temel, Arazi, Havuz ve Dier olmak zere farkl
obje tiplerine ayrlm olup, her tip iin kalnlk, renk ve tarama tipi dzenlemesi yaplabilir.
Tip: Kesite giren objelerin tiplere ayrlm listesidir.
Kalnlk : Kesilen objelerin kesit izgisi renk kutucuunda seilen renge gre belirlenir. Ayn zamanda
her rengin bir kalem kalnl bulunmaktadr. Kalnlk satrnda atanan rengin kalnlk deeri
grlmektedir.
Renk: Kesilen objenin obje tipine gre renkleri ayarlanabilir. Renk kutucuuna tklayarak bir renk
seilir. Rengin kalem kalnl ise, renk kutusu zerinde farenin sa tuuna baslarak belirlenir.
Tarama var : Seenek iaretlenirse kesilen objenin ii taranacak demektir. Seenek iaretli deilse
objenin ii taranmadan bo braklacak demektir.
691
Kesit ve grnlerde grnte bulunan objeler, kesit ve grn dzleminden uzaklatka, farkl
seviye gruplarna ayrlarak, her farkl seviyede, obje ve obje gruplar olarak farkl renk ve kalem
numaras tanmlanmak suretiyle, farkl renklerde ve farkl kalem kalnlklaryla izilebilirler. Projede
seviye says, kalem kalnlklar ve renkler kullanc tarafndan dzenlenebilir.
Grn seviyeleri kalem listesi :1'den 9 kadar oluturulan kalem listesinde, kalem numaralarna gre
renk ve kalem kalnl ayarlanr. Renkler ve kalnlar: Grnte seviyelemeye giren objelerin renkleri
692
693
Kiri seviyeleri : Kesit ve grnte kiri izlerinin gsterilip gsterilmeyeceini belirleyen seenektir.
Seenek iaretlenirse kiriler, seilen izgi tipine ve rengine gre ve verilen uzunluk deeri gre
grnte gsterilir.
izgi rengi: Kiri izinin grnte izilecek rengidir. Renk kutucuu tklanarak alan renk paletinden
bir renk seilir.
izgi tipi : Kiri izinin grnte izilecek izgisinin tipidir. izgi tipi listesinden uygun bir tip seilir.
Kat seviye izgileri : Kat seviye izgilerini dzenleyen seeneklerdir. ekle gre verilen blgeleri
iaretlemek suretiyle kat izgilerinin grnte nasl gsterileceini belirleyin.
694
Kesit ad: Seenek iaretlenirse, kesit veya grn izimini altna kesitin veya grnn ad yazlr.
695
696
697
Kesit ve grnte, arazi objesinin kesit izgilerine ilikin, arazi arkasnda kalan izgilerin grnr veya
saklanr olma zellerini ve izgi tiplerini belirleyen sekmedir. ekle bakarak seenekleri belirleyin.
Sakl obje izgilerini iz: Arazi arkasnda kalan objelerin izgilerini seilen izgi tipiyle kesit veya
grnte izer.
Sakl arazi izgilerini iz : Arazi objesi arkasnda kalan arazi izgilerini seilen izgi tipiyle kesit ve
grnte izer.
izgi tipi : Sakl izgilerin izgi tipi listeden seilir.
698
Kesit ynn belirlemek iin tekrar izim alann tklayn. Kesit hattnn grntlenmesini
istediiniz tarafn tklayn.
Kesit hatt bir obje olduundan seilip ayarlarna girilebilir. Kesit ayarlarnda, alnacak kesit iin
parametreler bulunmaktadr.
Kesiti grntlemek iin Kesit Listesi komutu kullanlabilecei gibi, kesit ayarlarnda bulunan Olutur
butonu da kullanlabilir.
Kesit oluacaktr.
Grn
Grn, ilem olarak kesitle ayn algoritmay ifade etse de, ilem sonunda farkl bir grnt elde
edilecektir. Grn olarak ifade ettiimiz hat, bina dndan geirilen bir dzlemi belirler. Dzlem
nnde kalan tm objeler grn penceresinde bulunacak objelerdir
Program kesit ve grn aslnda otomatik olarak ayrmakla beraber, kesit alnmak isteniyorsa kesit,
grn alnyorsa grn hatt izmek gereklidir.
699
izim alannda iki nokta tklayarak grn hattn belirleyin. n grn iin binann nnden,
arka grn iin binann arkasndan geirebilirsiniz.
izim alan zerinde kesit hattn tanmlayarak, binann bulunduu taraf tklayn. Grn hatt bir obje
olduundan seilip ayarlarna girilebilir. Grn ayarlarnda, alnacak grn iin parametreler
bulunmaktadr.
Grn grntlemek iin Kesit Listesi komutu kullanlabilecei gibi, grn ayarlarnda bulunan
Olutur butonu da kullanlabilir.
Grn oluacaktr.
Kesit/Grn Listesi
Kesit/grn listesi, projede bulunan kesit ve grn hatlarn liste olarak ekrana getirir. Diyalogda
listelenen hatlarn zellikleri ayarlanabilir, silinebilir veya kesit/grn oluturma ilemi ile
kesit/grn izimi yaplabilir.
Olutur : mlecin stnde bulunduu kesit veya grn hazrlar ve 2 boyutlu pencere olarak projeye
ekler. Hazrlanan kesit/grn ekrana getirilir.
Seilenleri olutur : Seilen satrlara ait kesit ve grnleri srasyla hazrlar ve 2 boyutlu pencereler
olarak projeye ekler. Son hazrlanan kesit/grn ekrana getirilir.
700
701
Diyalogda, beton, mahal dolgusu, nervrler, kasetler, sva, boluklar iin malzeme yazlarn
dzenleyin.
Diyalogda Kalnl ilave et seenei iaretlenirse, kesit yazsn yannda eleman kalnlklar da
otomatik ilave edilir. (Sva 2.5 cm gibi)
702
Mahal isimlerini yaz : Mahallerin isimlerini kesitte kendi konumlarnda gsterir. Mahal isimleri mahal
ayarlarnda tanmlanan mahaller iin dzenlenebilmektedir.
Yaz ykseklii : Mahal isim yazsnn yaz yksekliidir.
Yaz rengi : Mahal isim yazsnn yaz rengidir.
703
Grn seviyeleri kalem listesi :1'den 9 kadar oluturulan kalem listesinde, kalem numaralarna gre
renk ve kalem kalnl ayarlanr.
Renkler ve kalnlar: Grnte seviyelemeye giren objelerin renkleri ve renk indekslerine bal kalem
kalnlklar belirlenir. Renkler farenin sol tuuna baslr tutularak alan renk paketinden seilir. Seilen
renge bal olarak kalem kalnlklar ise renk kutusu zerinde farenin sa tuuna baslarak veya
Ayarlar/Kalem Kalnlklar diyalogunda dzenlerek ayarlanr. Seviyelemeye giren objeler seilen
renklere gre izilirler. izdirme aamasnda ise kalem kalnlklar dikkate alnr.
Seviye says : Kesit ve grnte dikkate alnan seviyelere atanacak kalem saysdr. Bu satrda girilen
deere gre seviyelerde uygulanacak renkler belirlenir. rnein 3 farkl seviyelemesi olan bir
grnte, seviye says 5 girilirse, 1. seviye 1.renkle; 2. seviye 2. renkle; 3.seviye 3. renkle; 4.seviye 4.
renkle; 5.seviye 5. renkle izilir... Seviye says 3 girilirse, 1.seviye 1.renkle; 2. seviye 2.renkle; 3., 4. ve
5. seviyeler 3.renkle izilirler... Seviye says 1 girilse, tm seviyeler 1.renkle izilir.
Obje tipleri: Grne girecek elemanlar, belirli seviyeye gre farkl renk ve kalemlerde izilebilecei
gibi, buna ilave olarak, ayn seviyede bulunan objeler de, tiplere ayrlm olup, onlar iin farkl renk ve
kalem kalnl dzenlenebilir. .Obje tipleri, listede grld zere belirtilmi olup, onlara ilk ve son
kalem kalnl verilerek farkl kalem kalnlklar uygulanabilir.
Tek kalem kullan ve ilk seviye rengi: Bu seenek iaretli ise ilgili obje tipi iin kullanlacak kalem
kalnl, ilk seviye renginde verilen rengin kalem kalnl ile ayn olur. Seenek iaretli deilse, ilk
seviye rengi kutucuunda seilen rengin kalnl baz alnarak, seviye says satrnda verilen kalem says
kadar kalem kalnlk aral dikkate alnr. rnein Sve iin, ilk seviye rengi 1.kalem numarasnda
seilen renk ile ayn verilmi olunsun. Seviye says da rnein 3 olsun. Tek kalem kullan seenei
iaretli ise sve kalem kalnl, 1.kalem iin verilen kalnlk deeri kadar alnacaktr. Tek kalem iaretli
deilse, srayla 1., 2. ve 3, kalem numaralar iin verilen kalem kalnlk deerleri kullanlacaktr.
Seviyelerde kullanlacak kalem kalnlklar : Seviyelerde kullanlan stununda ayrca gsterilmektedir.
704
Seviyeleme yntemi: Projenize uygun olan seviyeleme tipini farenin sol tuu ile tklamak sretiyle
belirleyin.
Eit uzaklk: Grnen objenin derinlii, Grn sekmesinde verilen kalem sayna blnr ve renk ve
kalem kalnlklar grnte eit aralklarda deiir.
Seviye bazl: Mevcut yap elemanlarnn kesit veya grn hattna yakn ya da uzak olma konumlarna
baklarak seviyeler otomatik hesaplanr.
Kullanc tanml : Ayarla butonu tklanmak sretiyle seviyeler, kullanc tarafndan proje stnde
iaretlenerek belirlenir.
Seviyeleri gster : Seviyelerin nereden getii n izleme ile kullancya gsterilir.
Materyaller
Bileik materyaller
Bileik materyaller, sva, duvar, ap, izolasyon tabakalar gibi farkl materyallerin bir grupta
toplanmasdr. Bileik materyal ile tanmlanm objeler, plan ve kesit dzleminde tanmlanm materyal
zellikleriyle izilirler. Bir obje zerinde pratikte olabilecek btn tabakalarn programda hangi izim
teknii ile izilecei kullanc tarafndan bileik materyal olarak tanmlanr ve bu bileik materyal
istenilen objeye obje ayarlar diyalogunda atanr.
705
Yeni bir bileik materyal tanmlamak iin Yeni Materyal butonunu tklayn.
Bileik materyaller listesinde Yeni Materyal isimli bir satr oluacaktr. Yeni Materyal ismi bu
aamada deitirebilir. Ayrca ayn anda Yeni Materyal satr altnda Bo Katman isimli bir katman
da oluturulmutur. Yeniden Adlandr butonunu tklayarak Bo Katman ismini deitirebilirsiniz.
Yeni Katman butonu ile baka katmanlar da oluturabilirsiniz. Katman oluturduka sa tarata
materyallerin grnm deiecektir. Her katman, bileik materyalin tabakasn temsil
etmektedir. Sa taraftaki parametreleri kullanarak katmann kalnln, rengini, tarama tipini
deitirebilirsiniz.
Katman tanmlama ilemi bitince Tamam butonunu tkayn ve diyalogdan kn. Tanmladnz
katman istediiniz objeye atayn.
Bileik materyal atamak istediiniz objenin ayarlar diyalogunu tklayn. (rnein Ayarlar/Duvar
Ayarlar)
Obje ayarlar diyalogunda Bileik Materyal Kullan satrn iaretleyin. Listeden kullanmak
istediiniz bileik materyali sein. Bileik materyal tanml deilse, Ayarlar/Bileik Materyaller
satrn tklayarak tanmlama yapabilirsiniz.
706
Se butonlar zerine tklandnda Yzey Dokular diyalogu ekrana gelir. Yzey dokusu seip
tamam butonuna tklayarak doku seimlerini yapn.
Tekrar Yarat butonunu tklayp Materyal Editr diyaloguna girerek yeni materyaller
tanmlayabilirsiniz.
Materyal listesinden mevcut bir materyali farenin sol tuu ile tklayarak seip, Deitir butonunu
tklayarak materyal editrne girebilir, buradan setiiniz materyalin zelliklerini
deitirebilirsiniz.
707
Materyal diyalogu:
Olutur: Tklandnda Materyal Editr diyalogu alr. Buradan yeni materyal tanmlanr.
Deitir: nce materyal listesinden bir materyal seilir. Deitir butonu tklandnda materyal editr
alr. Buradan, seilen materyalin ayarlarnda deiiklikler yaplabilir.
Sil: Materyal listesinden materyal seilip tklandnda, seilen materyal silinir.
Kullanlmayan Materyalleri Sil: Tklandnda projede herhangi bir objede kullanlmam tm
materyalleri kaldrr.
Arivden Ykle: Daha nceden kayt edilmi materyalleri projeye ekler. Tklandnda alan diyalogda
shift ve/veya ctrl tuuna basarak birden fazla materyal tek seferde projeye alabilirsiniz.
Materyal Editr diyalogu:
evre rengi: Malzemenin kendi rengidir.
Yaylma rengi: Malzemenin k ald zamanki rengidir.
Spekler renk: Parlaklk rengidir.
Opasite ve yanstma
Parlaklk ve parlaklk iddetiyle, materyal tanmlanm objenin k aldndaki parlaklk deerleri
girilebilir. effaflk objelere geirgenlik yani arkasn gsterme zellii kazandrr. Deer 100 girilirse
materyal tamamen effaf grnecek ve altnda, arkasnda veya stndeki dier objeleri gsterecek,
kendi dokusu grnmeyecektir. 50 olduunda yar yarya alr. Yani arkasn gsterme zellii yarya
derken kendi dokusunu da gsterir. Yansma materyale etrafndaki objeleri yanstma zellii
kazandrr. Deer 100 olduunda materyal kaplanan obje tamamen ayna zelliinde olur. Aydnlanma
bu materyalin tanmland nesnelere k kayna zellii kazandrr. rnein bir kreye aydnlanma
deeri verilmi materyal kaplanr ve radiosity hesab yaplrsa k kayna zellii gsterir.
Doku1: nndeki kutucuk iaretli ise burada seili doku kullanlacaktr. aretli deilse renkler
ksmnda tanml renkler materyal olarak alnr.
Doku2: nndeki kutucuk iaretli iken se butonuna baslp bir doku seildiinde belirtilen oranlarda
doku 1le kararak materyali oluturacaktr.
Opaklk: Yzey dokusunun siyah ve beyaz olma durumuna gre opaklk zellii ayarlanr. Bu zellii
anlamak iin zeri yazl olan dokulardan birini sein. Opaklk deeri arttrldka siyah ksmlar
doku1de tanmlanan dokuyla kaplanrken beyaz ksmlarn effafl artacaktr. Dokularn hangi
ksmlarnn opak (siyah), hangi ksmlarn effaf (beyaz) olduunu anlamak iin herhangi bir boyama
programnda dokular ap grey scale olarak baklabilir.
Kabartma: Bu zellik dokularn derz, girinti kntlar gibi zelliklerini en iyi hale getirmek iin kullanlr.
Doku 1e dz bir doku tanmlayn. Kabartmaya derzli bir doku tanmlayn. Deeri 100 yapn ve render
aln. Dz doku zerinde, kabartmada seilen doku derzleri oluacaktr. Kabartma zelliini, doku1 ve
kabartmada ayn dokuyu seip doku kabartmalarn daha iyi vurgulayarak da kullanmak mmkndr.
Parlaklk: Objenin k alma durumuna gre aydnlanan blgesinde seilen doku grlr.
708
Materyal atamak istediiniz objenin ayarlar diyalogunu tklayn. (rnein Ayarlar/Duvar Ayarlar)
Obje ayarlar diyalogunda Materyal grn blmnde, duvarn her bir yzne ait listeden
kullanmak istediiniz materyali sein. Materyal tanml deilse, Ayarlar/Materyaller satrn
tklayarak tanmlama yapabilirsiniz.
En sadaki (ok iaretli) farenin sol tuu ile tklanrsa, ilgili grn penceresi ekrann tamamn
kaplar. Ayn buton tekrar tklandnda grn penceresi eski byklk ve pozisyonuna geri
dner.
Ortadaki buton tklanrsa, buton zerindeki N harfi 1e dnr. Bir daha tklannca 1 rakam
tekrar N harfine dnr. Buton zerinde N harfi varsa, ilgili grn penceresinde projedeki
tm katlar grntlenir. Eer buton zerinde 1 rakam varsa, ilgili grn penceresi sadece ilgili
kat gsterir.
Soldaki buton ilgili pencerede sadece seilen objeleri ya da tm objeleri grntlemek iin
kullanlr. Default olarak bu butonun zerinde A harfi grlr. Buton farenin sol tuu ile
tklandnda zerindeki harf Sye dnr. Butonun zerinde A harfi varken, planda girilmi tm
3-boyutlu objeler ilgili pencerede grlr. Sadece belirli objeler seilip, sadece bu objelerin
grntlenmesi isteniyorsa ilgili objeler plan ya da dier pencerelerden seilir ve buton tklanr.
lgili grn penceresinde seili olmayan objeler gizlenir ve sadece seili objeler grntlenir.
Seili obje yoksa hibir obje grntlenmez.
709
Grnt ve perspektif pencereleri zerinde farenin sa tuu tklandnda alan mende Grnt
Deitir satr yer alr. Fare bu satrn zerine getirildiinde bir alt men alr. Bu men zerinde
eitli grn ve perspektif grntlere geii salayan komut satrlar vardr. Bunlar st, Alt, n,
Arka, Sa, Sol, Perspektif ve Aksonometrik grnlerdir. Aksonometrik satr altnda bir men daha
alr. Burada KuzeyDou, KuzeyBat, GneyDou ve GneyBat aksonometrik grnt vb seenekleri
yer alr. Aksonometrik Grnt Ayarlar satr tklanarak yeni aksonometrik grnt seenekleri ilave
edilebilir.
Yeni aksonometrik grnt seenekleri ilave etmek iin:
Alan diyalogda yeni aksonometrik grnt iin bir isim girin dier parametreleri istediiniz gibi
ayarlayn. ve Tamam butonunu tklayn.
Grnt pencerelerinde farenin sa tuu tklannca alan menden detay dzeyi de deitirilebilir. Sa
tu mendeki Detay Dzeyi alt mensnde Tel ereve, Sakl izgi ve Kat olmak zere trl
detay dzeyi vardr. lgili satrlar tklanarak penceredeki grnt deitirilebilir. Standart seenek
dnda, grntde daha ileri dzey deiiklikler yapmak da mmkndr. Bunun iin:
Detay Dzeyi/leri Ayarlar satrn tklayn. Render Ayarlar diyalogu karnza gelecektir.
Burada gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Yaptnz ayarlar ilgili grnt
penceresine uygulanacaktr.
710
Sis yok
Kamera
Minimum Balang
Uzakl
Objeler
youn sisten
dolay
grnmez
Sis Biti
Uzakl
Grn Pencereleri
Kat pencereleri iinde yer alan grn pencereleri, izilen projeyi n, arka, sol, sa cephelerden ve
st ve alttan kubak grntlemek iin kullanlr.
izim alanna girilen her trl 3-boyutlu obje ayn anda grn pencerelerinde de (ilgili bak
asndan grnyorsa) grntlenir. Bu pencerelerdeki objeleri Tel ereve, Sakl izgi ve Kat
Model grnt teknikleri ile grmek mmkndr.
Tel ereve grnt tekniinde grntler sadece izgiler eklinde grntlenir. Sakl izgi seilirse,
grntye giren obje yzeyleri, ilgili obje ayarlarnda seilen obje izim renkleri ile doldurulur. Kat
model seilmesi halinde, grntye giren objeler, ilgili objelere atanm materyal dokular ile
doldurulurlar.
Grntleme tekniini deitirmek iin;
711
Burada alan alt menden Tel ereve, Sakl izgi ya da Kat satrlarndan istediinizi farenin sol
tuu ile tklayn. lgili grnt penceresi seilen detay dzeyine gelecektir.
Bu teknik dnda, kat model grntleme ayarlar istenirse kullanc tarafndan belirli
parametrelere mdahale edilmek sureti ile ayarlanabilir. Byle bir ayarlama yapmak istiyorsanz;
Burada alan alt menden leri Ayarlar satrn farenin sol tuu ile tklayn.
Karnza gelen Render Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayarak diyalogdan kn.
En sadaki (ok iaretli) farenin sol tuu ile tklanrsa, ilgili grn penceresi ekrann tamamn
kaplar. Ayn buton tekrar tklandnda grn penceresi eski byklk ve pozisyonuna geri
dner.
Ortadaki buton tklanrsa, buton zerindeki N harfi 1e dnr. Bir daha tklannca 1 rakam
tekrar N harfine dnr. Buton zerinde N harfi varsa, ilgili grn penceresinde projedeki
tm katlar grntlenir. Eer buton zerinde 1 rakam varsa, ilgili grn penceresi sadece ilgili
kat gsterir.
Soldaki buton ilgili pencerede sadece seilen objeleri ya da tm objeleri grntlemek iin
kullanlr. Default olarak bu butonun zerinde A harfi grlr. Buton farenin sol tuu ile
tklandnda zerindeki harf Sye dnr. Butonun zerinde A harfi varken, planda girilmi tm
3-boyutlu objeler ilgili pencerede grlr. Sadece belirli objeler seilip, sadece bu objelerin
grntlenmesi isteniyorsa ilgili objeler plan ya da dier pencerelerden seilir ve buton tklanr.
lgili grn penceresinde seili olmayan objeler gizlenir ve sadece seili objeler grntlenir.
Seili obje yoksa hibir obje grntlenmez.
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izimi Olutur diyalogu karnza
gelecektir.
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn penceresindeki grn burada vektrel
olarak oluturulacaktr. Bu izime iki boyutlu olarak mdahale edebilir, izim ktsn alabilirsiniz.
Grn pencereleri herhangi bir anda baka bir grn, plan, perspektif ya da aksonometrik
perspektif penceresine dntrlebilir. Bunun iin;
712
Burada alan alt menden istediiniz grnt tipi zerine farenin sol tuu ile tklayn. lgili
grn penceresi deiecektir.
Perspektif Pencereleri
Kat pencereleri iinde yer alan perspektif pencereleri, izilen projeyi herhangi bir bak asndan 3boyutlu olarak grntlemek iin kullanlr.
izim alanna girilen her trl 3-boyutlu obje ayn anda perspektif pencerelerinde de grntlenir. Bu
pencerelerdeki objeleri Tel ereve, Sakl izgi ve Kat Model grnt teknikleri ile grmek
mmkndr.
Tel ereve grnt tekniinde grntler sadece izgiler eklinde grntlenir. Sakl izgi seilirse,
grntye giren obje yzeyleri, ilgili obje ayarlarnda seilen obje izim renkleri ile doldurulur. Kat
model seilmesi halinde, grntye giren objeler, ilgili objelere atanm materyal dokular ile
doldurulurlar.
Grntleme tekniini deitirmek iin;
Burada alan alt menden Tel ereve, Sakl izgi ya da Kat satrlarndan istediinizi farenin sol
tuu ile tklayn. lgili grnt penceresi seilen detay dzeyine gelecektir.
Bu teknik dnda, kat model grntleme ayarlar istenirse kullanc tarafndan belirli
parametrelere mdahale edilmek sureti ile ayarlanabilir. Byle bir ayarlama yapmak istiyorsanz;
Burada alan alt menden leri Ayarlar satrn farenin sol tuu ile tklayn.
Karnza gelen Render Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayarak diyalogdan kn.
En sadaki (ok iaretli) farenin sol tuu ile tklanrsa, ilgili grn penceresi ekrann tamamn
kaplar. Ayn buton tekrar tklandnda grn penceresi eski byklk ve pozisyonuna geri
dner.
Ortadaki buton tklanrsa, buton zerindeki N harfi 1e dnr. Bir daha tklannca 1 rakam
tekrar N harfine dnr. Buton zerinde N harfi varsa, ilgili grn penceresinde projedeki
tm katlar grntlenir. Eer buton zerinde 1 rakam varsa, ilgili grn penceresi sadece ilgili
kat gsterir.
713
Soldaki buton ilgili pencerede sadece seilen objeleri ya da tm objeleri grntlemek iin
kullanlr. Default olarak bu butonun zerinde A harfi grlr. Buton farenin sol tuu ile
tklandnda zerindeki harf Sye dnr. Butonun zerinde A harfi varken, planda girilmi tm
3-boyutlu objeler ilgili pencerede grlr. Sadece belirli objeler seilip, sadece bu objelerin
grntlenmesi isteniyorsa ilgili objeler plan ya da dier pencerelerden seilir ve buton tklanr.
lgili grn penceresinde seili olmayan objeler gizlenir ve sadece seili objeler grntlenir.
Seili obje yoksa hibir obje grntlenmez.
Perspektif pencerelerinde yap modelini, farkl bak alarndan bakarak incelemek mmkndr.
nteraktif Kamera ve Uu Modu komutlar bu amala gelitirilmitir.
nteraktif Kamera komutu ile perspektif grnty incelemek iin;
Alan menden nteraktif Kamera satrn tklayn. Fare imleci el haline dnecektir.
Perspektif penceresi zerinde farenin sol tuunu tklayp basl tutarak imleci hareket ettirin.
Perspektif dnecek, bak as deiecektir.
Farenin sa tuunu tklayp basl tutarak imleci yukar aa hareket ettirin. mlecin yukar doru
hareketinde grnt yaknlaacak, aa doru hareketinde uzaklaacaktr.
Farenin sol tuunu basl tutup, ayn zamanda klavyeden Ctrl tuunu da basl tutar ve fare imlecini
saa-sola hareket ettirirseniz, grnt saasola kayacaktr. Bu durumda imleci yukar-aa
hareket ettirirseniz grnt ileri-geri kayacaktr.
Farenin sa tuunu basl tutup, ayn zamanda klavyeden Ctrl tuunu da basl tutar ve fare
imlecini yukar-aa hareket ettirirseniz, grnt yukar-aa kayacaktr.
nteraktif Kamera modundan kmak iin ilgili perspektif penceresi zerinde fareyi ift tklayn ya
da klavyeden Esc tuuna basn.
Fareyi hareket ettirin. Perspektif grnt fare hareketine bal olarak deiecektir.
Uu modundan kmak iin fareyi ift tklayn ya da klavyeden Esc tuuna basn.
714
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izimi Olutur diyalogu karnza
gelecektir.
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn penceresindeki grn burada vektrel
olarak oluturulacaktr. Bu izime iki boyutlu olarak mdahale edebilir, izim ktsn alabilirsiniz.
Perspektif pencereleri herhangi bir anda grn, plan ya da aksonometrik perspektif penceresine
dntrlebilir. Bunun iin;
Burada alan alt menden istediiniz grnt tipi zerine farenin sol tuu ile tklayn. lgili
grn penceresi deiecektir.
iz/Kamera komutu ile plan penceresinde kamera tanmladktan sonra herhangi bir pencere
zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Burada alan alt mende tanml kameralarn da isimleri grlecektir. stediiniz kamera satrn
tklayn. lgili pencereye seilen kamera bak asndan perspektif grnt gelecektir.
Kamera perspektiflerinde de yukarda anlatld gibi nteraktif Kamera ya da Uu Modu komutlar ile
kamera bak asn deitirerek perspektifi inceleyebilir, ayn ekilde vektr izim de
oluturabilirsiniz.
Burada alan alt mende imleci Aksonometrik Grntler satr zerine srkleyin.
Alan alt menden istediiniz aksonometrik perspektif satrn tklayn. lgili pencere seilen
aksonometrik grntye geecektir.
Programda Gneydou, Kuzeybat, Monometrik Taban vs. gibi standart aksonometrik grntler
mevcuttur. Ancak kullanc isterse yeni aksonometrik grntler de tanmlayabilir ya da mevcut
aksonometrik grntlere mdahale edip istedii deiiklikleri yapabilir. Bu ilemler iin;
Alan diyalogda gerekli deiiklikleri yapn ve tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
715
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izimi Olutur diyalogu karnza
gelecektir.
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn penceresindeki grn burada vektrel
olarak oluturulacaktr. Bu izime iki boyutlu olarak mdahale edebilir, izim ktsn alabilirsiniz.
Aksonometrik Perspektif pencereleri herhangi bir anda grn, plan ya da perspektif penceresine
dntrlebilir. Bunun iin;
716
717
718
Blm 13 2-Boyut
2B Obje (lkel Obje) lemleri
lkel objeler
izgi, ember, yay, eri (nurbs, kapal nurbs, bezier, kapal bezier, serbest izgi), yaz objeleri
programda ilkel obje olarak adlandrlr. lkel objeler 2-boyutlu objelerdir. Hem 3-boyutlu kat
pencerelerinde, hem de 2-boyutlu izim pencerelerinde kullanlabilirler.
lkel objeler ayarlarn lkel Obje Ayarlar diyalogundan alrlar. Sadece yaz objesi Yaz Ayarlar
diyalogundan ayarlanr.
Blok yap
Seilen iki boyutlu objeleri bir obje haline getirir. Blok haline getirilen obje, tek tklama seilir, tanr.
2 boyutlu objeleri bloklamak iin;
Obje parala
Bloklanm objeleri, ilkel objelere ayrr. Bunun yannda, baz 3 boyutlu objeler(ktphane, merdiven),
llendirme hatlar, kotlar, etiketler, statik izimler Obje Parala komutuyla izgi, yay, ember vs
objelerine ayrlabilir.
Uzat
Uzat komutu, seilen bir izginin, belirlenen 2 boyutlu bir objenin (izgi, ember vb.) snrna dorultusu da olabilir- kadar uzatlmas iin kullanlr.
Kesit aln, 2 Boyuta aktarn veya birbirini kesmeyen ancak kesebilecek iki izgi izin.
1. izgiyi tklayn.
Sa tuu tklayn.
2. izgi tklayn.
719
2-Boyut
Trim
Trim komutu, izim alannda setiiniz 2 Boyutlu herhangi bir objenin (bu bir ember, kesien izgiler,
yay olabilir), bir kesme kenarndan itibaren kalan paralarn silmek iin kullanlr. Silinecek nesne,
seilen objenin iinde ya da dnda olabilir, ama ayn zamanda onunla kesimelidir. Trim ilemi,
silinecek nesnenin tamamn silmez; kesien izgilerin tam ksmlarn, kesime yerinden siler.
720
Kesit aln, 2 Boyuta aktarn veya birbirini kesen iki izgi izin.
Sa tuu tklayn.
Sadaki paralel izgileri kesecek ekilde iki nokta vererek oklu trimi gerekletirin. Moddan
kmak iin Esc tuuna basn.
2-Boyut
Break
Break komutu, izim alannda setiiniz 2 Boyutlu herhangi bir objenin (izgi, ember, yay) belli bir
ksmn silmek iin kullanlr.
izgi zerinde iki nokta iaretleyin. aretlenen iki nokta aras silinecektir.
Not:
emberde seme ilemi saat akrebinin ynnde yaplrsa seilen iki nokta
arasnn dndaki izgi silinir.
lekle (Scale)
lekle komutu, 2 boyutlu objelerin (izgi, ember, yay) ekillerinin bykln deitirme olana
salar.
Farenin sa tuuna basn. mlecin ekli deiecektir. Baz noktay verdikten sonra objeleri byltp
kltebilirsiniz.
lekle (referans), lekle komutuyla ayn ilevi yerine getirir. Farkl yan ise objelerin byltlp
kltme oranna nmerik olarak mdahale edebilmemizdir.
Karnza gelen diyalogda mevcut lei girin (rnein 1) ve Tamam butonunu tklayn.
Ayn diyalog tekrar karnza gelecektir. stediiniz lei girin (rnein 2). Seilen objeler
leklenecektir. Verdiimiz rnee gre izim alannda uzunluu 1 metre olan bir izginin
uzunluu 2 metreye kacaktr. Eer ilk deer 2 ikinci deer 1 girilseydi, 1 metre olan bir izginin
uzunluu 0.5 metreye drlecekti.
Fillet
Fillet komutu, izim alannda setiiniz 2 Boyutlu iki doruyu, yaylar veya emberleri belirli bir
yarapta uygun bir yay kullanarak birletirir.
721
2-Boyut
Kesit aln, 2 Boyuta aktarn veya birbirini kesen iki izgi izin. (Birbirini kesmeyen fakat yayla
birletirilebilecek durumda olan iki izgide olabilir.)
Fillet ve Chamfer Ayarlar diyalogu alacaktr. Yarap satrna metre cinsinden Fillet ilemi
srasnda, birletirmede kullanlacak yayn yarapn girin ve Tamam butonunu tklayn.
1. izgiyi tklayn.
2. izgiyi tklayn.
Chamfer
Chamfer komutu, izim alannda setiiniz 2 Boyutlu iki doruyu kesime noktalarndan itibaren belli
bir miktar ksaltr ve ksalan ular yeni bir doru parasyla birletirilir.
Kesit aln, 2 Boyuta aktarn veya birbirini kesen iki izgi izin. (Birbirini kesmeyen fakat
birletirilebilecek durumda olan iki izgide olabilir.)
1. izgiyi tklayn.
2. izgiyi tklayn.
Simetri (mirror)
ideCAD Statik programnda hem 2-boyut hem de 3-boyutta simetri alnabilir. Simetrik projelerde
projenin bir taraf izildikten sonra dier taraf Simetri komutu kullanlarak kolayca oaltlabilir.
Simetri almak iin:
722
Simetrisini alacanz objelerin silinmesini istiyorsanz ekrana gelen simetri toolbarndaki ikonun
basl olmasna dikkat edin. Basl deilse farenin sol tuu ile tklayarak basl hale getirin. Simetrisi
alnan objelerin silinmemesini istiyorsanz ikonun basl olmamasna dikkat edin.
Objeleri sein.
2-Boyut
Ofset
Ofset ile, 2 boyutlu bir izim esinin (izgi, ember, yay) ie ya da da doru belli bir mesafede
paralelini alabilirsiniz.
Alan ofset toolbarndaki ofset mesafesi kutusuna ofset mesafesini (metre) girin.
Objeyi sein.
Ta
Programda iki ve boyutlu tm objeler tanabilir.
Tanacak obje yada objeler seilir. Herhangi bir obje zerindeyken sa tua baslr. Alan sa tu
menden ta komutu seilir.
Hzl Tama
Hzl tama, izim paftalarsn alan, tama ilemini kolaylatran bir komuttur. Hzl tama ile
bloklarn iinde kalan objeleri, bloklar paralamadan tanmasna olanak verir. Ayrca ta komutundaki
gibi bir refereans noktas vermeden objeyi tamasn salar.
Klavyeden M tuuna basn. Kiri almda yazlar ve donat izgileri ayn blok ierisindedir.
Teet
Tklanan bir noktadan, seilen yay veya embere teet izer.
723
2-Boyut
Alan ve evre
Noktalarla belirlenen kapal bir poligonun alann ve evresini m2 ve metre cinsinden hesaplar.
Uzaklk
Tklanan iki noktann birbirine olan yatay, dikey ve tklama dorultusundaki uzaklklar ile iki noktadan
geen dorunun asn hesaplar. Uzaklklar metre, a derece cinsindendir.
A
Seilen iki obje arasndaki ay hesaplar. A birimi derecedir.
Seilen iki obje arasndaki a deeri ve onu 180 dereceye balayan geni a deeri
hesaplanacaktr.
Hizala
Hizala komutu, bir eleman belirli bir objeyi referans alarak, o elemann dorultusuna gre dizer.
Hizala komutu tklandnda Hizala toolbar alr.
Hizala toolbarnda, hizalama ileminin hangi tarafta ve dorultuda olacan belirleyen ikonlar bulunur.
Sola hizala
Saa hizala
ste hizala
Alta hizala
izilen bir yola gre hizala
Seilen obje kenarna gre hizala
724
2-Boyut
En yakn noktaya hizala
Objenin merkezine hizala
lem tamamlanacaktr.
Dat
Objeleri seilen datma yntemine gre eit olarak datr.
Datma yntemleri;
Dikey Dat
Yatay Dat
izilen Bir Yola Gre Dat
Seilen Objenin Kenarna Gre Dat
Hepsi birden komut olarak Dat toolbarnda bulunmaktadr.
2B izimleri
2B izim pencereleri
3B objelerin paralanp 2B objelere dntrld pencerelerdir. atlar, ktphaneler, duvarlar gibi
btn 3B objeler, i d llendirme gibi akll objeler, izgilere, taramalara ve basit yazlara
dntrlrler.
2 Boyut izim Olutur komutuyla 2B pencerelerini oluturabilirsiniz. Proje izdirilmeden nce
gerekebilecek son dzeltmeler bu pencerelerde yaplabilir. 2B pencereleri proje modellerinin
725
2-Boyut
oluturulduu ortamdan tamamen bamsz pencerelerdir. Bunun yannda 2B pencerelerle kat
pencereleri ve kesit pencereleri arasnda Kopyala komutu, Yaptr komutu ile bilgi aktarm yaplabilir.
2B pencereleri istediiniz anda ve istediiniz sayda kullanabilirsiniz.
Yeni 2B izim Penceresi komutuyla bo 2B penceresi oluturabilir ve bu pencerede 2 boyutlu izimler
yapabilirsiniz.
Kesit
Program kesit ve grn otomatik olarak ayrmaktadr. izilen hattn zerinden geen objeler
kesite, uzakta bulunan objeler grne girmektedir.
Kesit almak iin:
Kesit ynn belirlemek iin tekrar izim alann tklayn. Kesit hattnn grntlenmesini
istediiniz tarafn tklamalsnz.
Ekrana alan Kesit diyalogunda gerekli ayarlar yapn ve tamam butonunu tklayn.
Aralar/Kesit Grntle satrn tklayn ve ekrana gelen kesit diyalogundan Grntle butonunu
tklayn. Kesit izilecektir.
Kesit penceresinde, kesit kot llendirme ile kotlar tanmlayabilirsiniz. Yine iki boyut komut
olanaklar (izgi, yaz, ofset, simetri, uzat vb.) ile kesit zerinde deiiklikler yapabilirsiniz. Kesiti
saklamak iin "genel izim dosyas" kaydet komutunu kullann.
Grn
Grn, kesit ile ayn eydir. Tek fark, grn isteniyorsa kesit hatt binann dndan geirilir. Bina
kesilmez.
Grn almak iin:
726
izim alannda iki nokta tklayarak kesit hattn belirleyin. Kesit hatt binay kesmemelidir.
rnein; n grn iin binann nnden, arka grn iin binann arkasndan geirilmelidir.
izim alan zerinde kesit hattn tanmlayarak, binann bulunduu taraf tklayn.
Ekrana alan Kesit diyalogunda gerekli ayarlar yapn ve tamam butonunu tklayn.
Aralar/Kesit Grntle satrn tklayn ve ekrana gelen kesit al diyalogundan Grntle butonunu
tklayn. Grn izilecektir.
2-Boyut
Grn zerinde tm iki boyutlu izim olanaklarndan yararlanabilirsiniz. Kesit kot, serbest ve
kesiim llendirme kullanarak llendirmeleri yapabilirsiniz.
2B izim olutur
Kat planlarn izime gndermeden nce, izim zerinde baz son rtular yapmak gerekebilir. Bu
dzeltmeler 3-boyutlu kat penceresinde yaplamyorsa ilgili pencere iki boyuta aktarlabilir. ki boyuta
aktarmak, ilgili kat plannn iki boyutlu bir kopyasn karmaktr.
ki boyuta aktarmak iin:
Aralar/2B izim Olutur satrn tklayn. 2B izim Oluturma diyalogu alr. Bu diyalogda
Oluturma Seenekleri bulunmaktadr.
Yeni bir 2-boyutlu izim penceresi alacak, aktif kat planndaki izimler burada iki boyutlu olarak
oluturulacaktr.
727
2-Boyut
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izimi Olutur diyalogu karnza
gelecektir.
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn/perspektif penceresindeki grn burada
vektrel olarak oluturulacaktr. Bu izime iki boyutlu olarak mdahale edebilir, izim ktsn
alabilirsiniz.
Vaziyet plan
Vaziyet plan oluturmak iin nce uygun kat plann iki boyuta aktarn. Daha sonra istediiniz kesit
pencerelerinden kesitleri kopyalayn ve bu plann uygun yerlerine yaptrn. Kopyala/Yaptr ilemleri
Kopyala ve yaptr bal altnda adm adm anlatlmtr.
Yaptracanz kesit pencerelerindeki kot llerini, kopyalama yapmadan nce Obje Parala
komutunu kullanarak ya da iki boyuta aktarmak sureti ile paralayn. Bu ilemi yapmazsanz akll kot
lleri vaziyet plan zerinde yaptrldklar yere gre kendilerini gncellerler. Kot lleri hatal
olur.
Pafta Dizayn
eitli izim pencerelerindeki 2b veya 3boyut izimleri bloklayp, tek bir paftada toplayabilmek iin,
programda pafta dizayn komutlar gelitirilmitir. Pafta dizayn iin, nce bir pafta oluturulur.
Herhangi bir izim penceresinden bloklanan obje ya da obje gruplar bu paftaya yerletirilir. Paftaya
yerletirilmi bu izimlerin kayna projenin herhangi bir aamasnda deimi olsalar dahi, blok
gncelleme komutuyla paftadaki bloklarda otomatik gncellenir.
Pafta dizayn ile her trl 2 boyut, 3 boyut izimler birletirilebilir, resim (bmp, jpg vs) eklenebilir.
Vaziyet planlar, kesitler, grnler, detaylar pafta dizayn ile bir paftada birletirilebilir.
Pafta dizayn ileminde kullanlabilecek komutlar aada anlatlmtr.
728
2-Boyut
Pafta ayarlar
Kat boyutu
Kat seimi listesinden A, B, C, US format ve tip listesinden formatlara ait kat tipi seilir. Kat tipi
seildiinde Genilik ve Ykseklik satrlarnda seilen kadn boyutlar grnr. Herhangi bir boyutta
kat tanmlamak iin, Kat Seimi listesinden Serbest seilir ve Genilik, Ykseklik satrlarna kadn
genilik ve ykseklik deerleri girilir. Dikey ve Yatay seenekleriyle kadn pozisyonu belirlenebilir.
Kat Konturu
Kad gster: aretlenirse, kat izim alan zerinde beyaz zemin eklinde gsterilir. aretlenmezse
gsterilmez.
Kat kontur izgisi rengi: Kadn evresine izilen kat konturunun (kad snrlayan izginin) rengi
ayarlanr.
Kat kontur izgisi izgi tipi: Kadn evresine izilen kat konturunun (kad snrlayan izginin) izgi
tipi listeden seilir.
Snr izgisi:
st, Alt, Sol, Sa marj: Paftann iine izilecek drtgen izginin paftann kenarndan ne kadar boluk
braklaca bu satrlara girilen deerlerle belirlenir.
Gster: aretlenirse, pafta iinde izilen snr izgisi gsterilir. aretlenmezse gsterilmez.
Yazdr: aretlenirse, pafta iinde izilen snr izgisi yazcya/iziciye gnderilir. . aretlenmezse ktda
izilmez.
Snr izgisi rengi: Pafta iinde izilen snr izgisinin rengi ayarlanr.
Snr izgisi izgi tipi : Pafta iinde izilen snr izgisinin izgi tipi ayarlanr.
Pafta ad : Paftann ad girilir.
izim alannda herhangi bir nokta tklayn. Tkladnz nokta bloun yerletirme noktas olacaktr.
729
2-Boyut
Pafta Blok Ayarlar diyalogu alacaktr. Bu diyalogda, bir blok ad verin. lek belirleyin.
izim alannda herhangi bir noktay tklayn. Tkladnz nokta bloun yerletirme noktas
olacaktr.
Pafta Blok Ayarlar diyalogu alacaktr. Bu diyalogda, bir blok ad verin. lek belirleyin.
Bloun evresini bir izgi ile belirtmek istiyorsanz, Kontur iz satrn iaretleyin. Kontur rengi ve
Kontur izgi tipi satrlarnda, bu izginin rengi ve izgi tipi ayarlanabilir.
Fareyi hareket ettirin. Srasyla dier noktalar tklayn. lk noktay tkladnzda, poligon
tamamlanm olacaktr.
izim alannda herhangi bir noktay tklayn. Tkladnz nokta bloun yerletirme noktas
olacaktr.
Pafta Blok Ayarlar diyalogu alacaktr. Bu diyalogda, bir blok ad verin. lek belirleyin.
Bloun evresini bir izgi ile belirtmek istiyorsanz, Kontur iz satrn iaretleyin. Kontur rengi ve
Kontur izgi tipi satrlarnda, bu izginin rengi ve izgi tipi ayarlanabilir.
730
2-Boyut
izim alannda herhangi bir noktay tklayn. Tkladnz nokta bloun yerletirme noktas
olacaktr.
Pafta Blok Ayarlar diyalogu alacaktr. Bu diyalogda, bir blok ad verin. lek belirleyin.
Bloun evresini bir izgi ile belirtmek istiyorsanz, Kontur iz satrn iaretleyin. Kontur rengi ve
Kontur izgi tipi satrlarnda, bu izginin rengi ve izgi tipi ayarlanabilir.
Aralar/Pafta Blou/Yeni Pafta Blou Tm izimler, ember, Drtgen, Poligon satrlarndan birini
tklayn.
lemi bitirin.
Pafta blou oluturma ve yerletirme ileminden sonra da pafta blou ayarlar deitirilebilir.
731
2-Boyut
732
Bir nceki aamada oluturduunuz paftadayken, Aralar/Pafta Dizayn/Pafta Blou Ekle satrn
tklayn ve blokladnz bu blou sein, izim alanna yerletirin.
rnek izimin olduu pencereye gein ve izdiiniz duvarlarda deiiklikler yapn. rnein duvar
geniliini deitirin, tayn vb.
Herhangi katta gl kolonlara gelen kesme kuvvetinin tm kolonlara gelen kesme kuvvetine oran
%70'den kk olmas durumu. Kolonlarn boyutlar bytlecek. Deprem ynetmeliinde ilgili
madde 7.3.6
Betonarme mensnden kolon, kiri donatlarnda olumsuz elemanlar incelenecek, olumsuz koullar
kesit bytlerek ortadan kaldrlacak. (Kolon ve kirilerde filtreden sadece olumsuzlar listelenebilir).
Perde donatlarnda eksik As olup olmad kontrol edilecek. Temellerde zemin emniyeti olumsuz
kan tekil veya srekli temellerin varl kontrol edilecek.
Herhangi bir kattaki etkili kesme alannn bir st kattaki etkili kesme alannn %60'ndan kk olma
durumudur. Kat parametrelerindeki dzensizlik balnda listelenen dzensizliklerden hangi katta B1
tr dzensizlik olduu tespit edilerek, sistemin rijitlii attrlacak. Deprem ynetmeliinde ilgili madde
6.3.2.4
Panel ihtiva etmeyen katlar var ve beton kalitesi olarak C16 kullanlm:
Sneklik dzeyi yksek seilmi sistemlerde perde ihtiva etmeyen katlar varsa kullanlmas zorunlu en
dk beton snf C20'dir. Proje genel ayarlarnda Beton Snf balndan deitirilebilir. Deprem
ynetmeliindeki ilgili madde 7.2.5.1
Proje Genel Ayarlarnda Dinamik balnda tanmlanabilen mod says, deprem ynetmeliinde madde
6.8.3.1'de belirtilen titreim modu saysndan az olamaz. Mod saysnn arttrn.
Greli telemesi ok yksek kat veya katlar var, sistem rijitliini arttrn:
Greli kat telemesi deprem ynetmeliinde, madde 6.10.1'de belirtilen deerlerin altnda kalmak
zorundadr. Bu sebeple sistem rijitlii attrlmaldr.
733
Sistemde bodrum evre perdesi (deprem ynetmelii madde 6.7.2.4'de tanmlanan) dnda paneller
varsa, proje genel ayarlarndaki Sneklik dzeyi katsays 7 olacak.
R katsays 7, ve perde eilme momentlerinin toplam devrilme momentine oran 0.75ten byk:
R katsays madde 6.5.2.2 ye gre tekrar hesaplanacak. alfam katsays Deprem Ynetmelii Genel
Raporu , R katsaysnn seim nedeni bal altnda baslmaktadr. Hesaplanan Sneklik katsays proje
genel ayarlarnda girilecek ve tekrar analiz yaplacak.
Projede eksik As'li demeler var. Betonarme mensnden deme donatlar satrn tklayn. Eksik
As'li demeleri gzden geirin. Donat ilave edin.
Projede mevcut donats gerekenden az olan kiriler var:
Projede eksik As'li kiriler var. Betonarme mensnden kiri donatlar satrn tklayn. Tm katlar
listeleyin ve filtreden eksik As'leri listeleyin. Donat ilave edin.
Projede eksik As'li kolonlar var. Betonarme mensnden kolon donatlar satrn tklayn. Tm katlar
listeleyin ve fazlaAs stununda negatif deer olup olmadn kontrol edin. Donat ilave edin.
Projede eksik As'li srekli temeller var. Betonarme mensnden srekli temel donatlar satrn
tklayn. Donat alanlar blmde her bir temel iin fazlaAs blmnde negatif deer olup olmadn
kontrol edin. Donat ilave edin.
Projede eksik As'li tekil temeller var. Betonarme mensnden tekil temel donatlar satrn tklayn.
Donat alanlar blmde her bir temel iin fazlaAs blmnde negatif deer olup olmadn kontrol
edin. Donat ilave edin
Yk analizi yaptrn.
734
Karma sistem seilmi ve perde eilme momentlerinin toplam devrilme momenti oran, 0.40tan
Karma sistem seilmi ve perde eilme momentlerinin toplam devrilme momenti oran, 2/3ten
kk
Hesap ktlar
Rapor hazrlamak
Raporlar, bir projenin hesap ktlarnn belirli bir dzende A4 kadna formatnda hazrlanmas
ilemidir. Proje sresince, analizi yaplm bir yapnn herhangi bir raporu Rapor mens altndan alnr.
Rapor mens altnda, programda dokm yaplabilecek tm balklar bulunmaktadr. Bu raporlar tek
tek alnabilecei gibi Semeli Rapor komutuyla tek seferde de hazrlanabilir.
Rapor mens altndan ilgili bal tklayarak bir rapor alabilirisiniz. Rapor aldnzda ideCAD Statik,
ideCAD rapor programn otomatik altracak ve bu program sayesinde raporlar belirli sayfa
dzeniyle grntleyecektir.
Semeli raporlar
Semeli raporlar, hesap ktlar tek seferde alnmasn salar ve bununla birlikte hangi rapor
balklarnn hesap kts olarak dzenleneceini ayarlar.
Semeli raporlar diyalogunda programda alnabilecek tm raporlarn listesi grnr. Listede hesap
kts alnmak istenen balklara iaret konur, alnmak istemeyen balklar iaretlenmez. Ayrca Semeli
Raporlar diyalogunda projeye ve zemine ait bilgiler de dzenlenebilir ve firma logosunun da rapora
dahil edilmesi salanabilir.
Semeli rapora almak iin;
Rapor/Semeli Raporlar satrn tklayn. Alan diyalogda, rapor ile ilgili deiik seenekler
grlecektir.
Gerekli dzenlemeler aldktan sonra, Grntle butonu tkladnzda ideCAD Rapor program
alacaktr. Rapor, ideCAD Rapor program altnda sayfa sayfa grntlenecektir
735
Glendirme raporlar
Glendirme raporlar ile glendirme uygulamas iin kullanlabilecek raporlar listeler. Komut
altrldnda raporlarn listesi grnr. Listede hesap kts alnmak istenen balklara iaret konur.
Ayrca Glendirme Raporlar diyalogunda proje ve zemine ait bilgiler de dzenlenebilir ve firma
logosu da rapora dahil edilebilir.
Rapor/Glendirme Raporlar satrn tklayn. Alan diyalogda, rapor ile ilgili deiik seenekler
grlecektir.
Gerekli dzenlemeler aldktan sonra, Grntle butonu tkladnzda ideCAD Rapor program
alacaktr. Rapor, ideCAD Rapor program altnda sayfa sayfa grntlenecektir.
Raporu yazdrmak
Rapor, ideCAD Rapor program altnda sayfa sayfa grntlenecektir. Printer hazr ise, Yazdrma
mensnden Yazdr satrn tklayn. Tek, ift veya tm sayfalar seeneinden birini iaretleyin ve
Tamam butonunu tklayn. Printer Ayarlar diyalogunda Tamam butonunu tklayn. Proje ktlar
yazdrlacaktr.
736
737
Resim Ykle diyalogu alacaktr. Bu diyalogda daha nce firma logosunu kayt ettiiniz klasre
gei yapn ve herhangi bir resim formatnda kayt ettiiniz firma logosunu sein.
Rapor programnda Deitir mens altnda bulunan Firma Logosu Ekle satrn tklayn.
Resim Ykle diyalogu alacaktr. Bu diyalogda daha nce firma logosunu kayt ettiiniz klasre
gei yapn ve herhangi bir resim formatnda kayt ettiiniz firma logosunu sein.
Rapor programnda Deitir mens altnda bulunan Firma Logosu Sil satrn tklayn.
738
Resim Ekle diyalogu alacaktr. Eklemek istediiniz resmi resmin bulunduu klasrden sein.
A butonunu tklayn.
Resim erevesi ekranda grntlenecektir. ereve tamamlandktan sonra tekrar sol tuu
739
Rapor aln.
740
Rapor aln.
Alan diyalogdaki dosya tipi satr zerine farenin sol tuu ile tklayn ve alan listeden Pdf
Dokman (*.pdf) satrn sein.
Alan diyalogdaki dosya tipi satr zerine farenin sol tuu ile tklayn ve alan listeden Text
Dosyalar (*.txt) satrn sein.
Dosya ad satrna bir isim girin ve Kaydet butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, aktif metraj
raporu sayfas *.txt uzantl olarak kaydedilecektir. Bu dosyay daha sonra TXT okuyabilen
herhangi bir programda aabilirsiniz (MS Excel, MS Word vb.).
Projede A2-A3 dzensizlii kontrol yapacanz ksmn kesit zelliklerini belirlemek iin projenin o
blgesindeki kiri ve demeleri kesen bir izgi izin. izginin en zayf kesit zelliklerinin bulunduu
hattan gemesine dikkat edin.
Ayn ekilde bir aks sein. Seilen aks moment kolunun yerini belirler.
izgi ve aks setikten sonra Rapor/Deprem Ynetmelii/ A2-A3 Dzensizlii Kontrol satrn tklayn.
Delta deeri sfr girilirse, moment seilen aksn oluturduu hatta gre bulunur. Eer moment kolu
akstan belli bir mesafedeyse delta deeri olarak bu mesafeyi girin.
A2-A3 dzensizlii yaplacak kolonlar bak ynne gre aksn st ksmnda kalyorsa st, alt ksmnda
kalyorsa alt seeneini iaretleyin. Tamam butonunu tkladnzda program A2-A3 Dzensizlii
Raporunu oluturacaktr.
741
742
izgi ve aks setikten sonra Rapor/Deprem Ynetmelii/A2-A3 Dzensizlii Kontrol satrn tklayn.
Aks ynn Alt verelim. Bu ilem, A2-A3 dzensizlik kontrolnde S3 ve S6 kolonlarn dikkate
alacamz belirler.
Rapor oluacaktr.
Dorultu ve Konum
Simge
Birimi
derece
x1, y1,
x2, y2
Aklamas
A2-A3 dzensizlikte kullanlan aksn, global koordinat takmna gre
as.
A2-A3 dzensizlikte kullanlan aksn global koordinat takmna gre
koordinatlar.
Sin
Cos
txu
tyu
txa
tya
Vux
Vuy
Vax
Vay
Vu
= Vux + Vuy
Va
= Vax+Vay
= Va-Vu
tm
=V*e
743
Birimi
Aklamas
fctd
tf/m
Sigma
t/m
Td
As
cm
Alan Kategori Ayarlar diyalogunda, sa tarafta bulunan Birim Olutur butonunu tklayn.
Sol tarafta Yeni Birim adyla bir satr oluacaktr. Sa tarafta ise yeni birime ait deitirilebilir
baka satrlar da oluacaktr. Bu birimin zellikleri bu satrlarda belirlenecektir.
744
Malzemelerin tanm
Detaylandrlm metraj iin metrajda kullanlacak malzemelerin tanm yaplr. Malzemelerin ad, birimi
ve hangi bykl(hacim, uzunluk, alan vs) temsil ettii belirlenir.
Alan Kategori Ayarlar diyalogda, sa tarafta bulunan Malzeme Olutur butonunu tklayn.
Sol tarafta Yeni Malzeme adyla bir satr oluacaktr. Sa tarafta ise yeni malzemeye ait
deitirilebilir baka satrlar da oluacaktr.
745
Yap Bileenleri Ykle diyalogu alacaktr. Bu diyalogda, yklemek istediiniz klasr tklayn.
Kayt edilmi yap bileeni silmek istediinizde Yap Bileenleri Ykle diyalogunda Sil butonunu
tklayn.
Ayarlar mensnden malzeme atamas yapmak istediiniz objenin ayarna ilikin satr tklayn.
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
746
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
X boyu
Y boyu
747
Alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Bamsz
Say
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Kalnlk
Bamsz
at
Alan
748
olarak
aynen
Alan
Hacim
Bamsz
Say
Bamsz
Say
Kenar says
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Kalnlk
at Yzeyi
749
Bamsz
Alan
Hacim
Bamsz
Say
Bamsz
Say
Kenar says
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Ykseklik
Kolon
750
uzunluu
bulunacak
Bamsz
Yan alan
En kesit alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
Hacim
Say
Kap/pencere
751
Kalnlk
Bamsz
Alan
Hacim
Bamsz
Say
Bamsz
Say
Al says
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Alan
Duvar
752
Alan
Bamsz
n uzunluk
Arka uzunluk
Ortalama uzunluk
Ortalama ykseklik
Kalnlk
Bamsz
n alan
Arka alan
753
754
n ve arka alan
Balang alan
Biti alan
st alan
Alt alan
st ve alt alan
Yan alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
k hatt uzunluu
Bamsz
st alan
Say
Merdiven
Alan
755
Bamsz
Say
Bamsz
Say
Rht says
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
n uzunluk
Arka uzunluk
Ortalama uzunluk
Kiri
756
Alan
Ortalama ykseklik
Kalnlk
Bamsz
n alan
Arka alan
n ve arka alan
Balang alan
Biti alan
757
Hacim
Say
758
st alan
Alt alan
st ve alt alan
Yan alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
n uzunluk
Arka uzunluk
Ortalama uzunluk
Ortalama ykseklik
Kalnlk
Bamsz
n alan
Alan
759
760
Arka alan
n ve arka alan
Balang alan
Biti alan
st alan
Alt alan
Yan alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Hacim
Say
Mahal
761
Hacim
Say
Deme
762
arplarak,
bulunacak
Bamsz
st alan
Alt alan
st ve alt alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Bamsz
st alan
Alt alan
st ve alt alan
Bamsz
Hacim
Bamsz
Alan
Hacim
Say
763
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Bamsz
st alan
Alt alan
st ve alt alan
Radye deme
Alan
764
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
Ortalama uzunluk
Kalnlk
Ykseklik
Say
Srekli Temel
765
Bamsz
Hacim
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Listede kan
Aklama
Sabit
Bamsz
Uzunluk
Bamsz
evre
Ykseklik
Say
Tekil Temel
766
Bamsz
Hacim
Bamsz
Hacim
Bamsz
Say
Say
diyalogda , katlara gre grupla, yap bileenlere gre grupla satrlarndan birini sein.
Sol tarafta Yeni Birim adyla bir satr oluacaktr. Sa tarafta ise yeni birime ait deitirilebilir
baka satrlar da oluacaktr.
Tip liste kutusundan Para birimi satrn iaretleyin. Dntrme oranise 1 kalsn.
767
Sol tarafta Yeni Birim adyla bir satr oluacaktr. Sa tarafta ise yeni birime ait deitirilebilir
baka satrlar da oluacaktr.
Ad satrna m2 yazn.
Ad satrna kg yazn.
Malzeme tanmayalm.
Miktar oran 2, satrna 1 m2 alanda ka kg. boya gideceini yazn. (rnek 100 olsun)
Bu bilgiler girildikten sonra altta 1 m2 iinde 0.25 m3 boya malzemesi ifadesi grlecektir. Birim
maliyeti satrna, bu miktarn maliyetini yazn. rnein 680 000 olsun.
diyalogda , listeden Maliyet hesab satrn iaretleyin. Altta kullanlacak param birimini
iaretleyip liseden liray sein.
Tamam butonunu tklayn. Metraj raporu program alacak ekrana maliyet raporu alacaktr.
Metraj oluacaktr.
768
Metraj oluacaktr.
Metraj, ideCAD Rapor program altnda sayfa sayfa grntlenecektir. Printer hazr ise, Yazdrma
mensnden Yazdr satrn tklayn. Tek, ift veya tm sayfalar seeneinden birini iaretleyin ve
Tamam butonunu tklayn. Printer Ayarlar diyalogunda Tamam butonunu tklayn. Proje ktlar
yazdrlacaktr.
Printer hazr ise, Yazdrma mensnden Yazdr satrn tklayn. Alan Yazdr diyalogunda,
Tamam butonunun stnde sol tu ile tklayn. Metraj yazdrlacaktr.
Dosya mensnden kaydet satrn tklayn. Dosya ad satrna bir dosya ad yazn ve Tamam
butonunun stnde sol tu ile tklayn. Metraj kayt edilecektir.
Printern deskjet veya laser olmas tercih edilmelidir. ktlar grafik basld iin, ineli printerlarda
verim alnamamaktadr. Ayrca printern Windows programna tantlmas gereklidir.
Oluturulan metraj raporlar, *.rpt formatnn yan sra *,txt formatnda da kaydedilebilirler. TXT
formatnda kaydedilen metraj rapor dosyalar TXT format okuyan programlar tarafndan alabilirler.
TXT formatnda kayt yaplrken her rapor sayfasn ayr kaydetmek gerekir. nk TXT kaydet
sadece aktif sayfay kaydeder.
TXT kaydetmek iin;
Alan diyalogdaki dosya tipi satr zerine farenin sol tuu ile tklayn ve alan listeden Text
Dosyalar (*.txt) satrn sein.
Dosya ad satrna bir isim girin ve Kaydet butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, aktif metraj
raporu sayfas *.txt uzantl olarak kaydedilecektir. Bu dosyay daha sonra TXT okuyabilen
herhangi bir programda aabilirsiniz (MS Excel, MS Word vb.).
769
OSKA'dan ykle
Oska ile veri paylam iin Oska programnn ideCAD ile entegrasyon salayan srmnn
bilgisayarnzda kurulu olmas gereklidir. Oska program, C srcnde, E-oska klasr altnda
bulunmakta, ideCAD'de ise varsaylan olarak bu klasr olarak kabul edilmektedir.
Program baka bir klasre kuruluysa, ideCAD kurulum klasr altnda bulunan oska.ini dosyasnda
deiiklik yaplmaldr.
Oska.ini dosyasn rnein Notepad program ile atnzda dosyann ierii aadaki ekilde
grnecektir.
[OSKA_DB_IMPORT]
Value=C:\e-Oska\Oska_IdeCAD\oskaide.osx
[OSKA_EXPORT_FOLDER]
Value=C:\e-Oska\Oska_IdeCAD\
[OSKA_CONVERTER]
Value=OskaCAD.exe
Dosya ieriinde yazl olan "C:\e-Oska" hedef dizini Oska programnn kurulduu dizin ad olarak
deitirilmeli ve dosya da deitirilmi ekilde kayt edilmelidir.
Oska'dan ideCAD'e poz ykleme iki farkl durum iin yaplabilir. Kullancnn tanmlad zel Pozlar
ve Kurum Pozlar..
Oska'dan poz yklemek iin;
Diyalogta bulunan OSKA'dan Ykle (zel Pozlar) veya OSKA'dan Ykle (Kurum Pozlar)
butonlarndan birini tklayn.
AMP'den ykle
AMP'den ideCAD'e yap bileeni yklemek iin;
770
771
772
Uygulanr.
2.4.1
Kullanc tabloda iaretler. Ayrca herhangi bir etkin yer ivme katsays girebilir.
2.4.2
2.4.3.1
Uygulanr. Spektrum Karakteristik periyotlar tablodan iaretlenir. Ayrca kullanc tanml
periyotlar girilebilir.
2.4.3.2
Kullanc denetimindedir.
2.4.4
2.5.1.2
Kullanc denetimindedir. Bir dorultuda yksek veya karma , buna dik dorultuda normal
olan sistemler normal kabul edilir.
2.5.1.3
773
Kullanc denetimindedir.
2.5.1.5
a,b,c durumlar kullanc denetimindedir. Uygun olmayan katsay seilirse kullanc uyarlr,
kullanlmas gereken R katsays belirtilir.
2.5.1.6
Kullanc denetimindedir.
2.5.2.1
Sneklik dzeyi yksek boluksuz betonarme perdeler ile sneklik dzeyi yksek
betonarme erevelerin birlikte tasarland sistemlerde R katsays kontrol edilir. R=7 kullanlabilmesi
iin kesme kuvveti orannn %75'den daha fazla olup olmadna baklr. Fazla ise kullanc uyarlr.
2.5.2.2
Kesme kuvveti 0 .75 ile 1.0 aralnda da kontrol yaplarak kullanc uygun R katsaysn
girmeye zorlanr. R katsays deprem ynetmelii genel raporunda belirtilir.
2.5.2.3
2.5.3.1
Kesme kuvveti 0 .75den byk olup olmad kontrol edilerek kullanc uygun R katsaysn
girmeye zorlanr. R katsays deprem ynetmelii genel raporunda belirtilir. (Hn>25 koulu iin)
2.5.3.2
2.5.4.1
Kullanc belirtir.
a-) Otomatik kontrol yaplr. Kesme kuvveti orannn 0.40dan kk olmasna izin
verilmez.
b-) Kesme kuvveti oran kontrol yaplr. 2/3den byk olmas durumunda kullancnn R
katsaysn deitirmesi iin uyarlr. R katsays deeri kullanc denetiminde diyalogda
tekrar girilip hesap yaptrlr.
c-) Kesme kuvveti oran 0.4, 2/3 aralnda olup olmad kontrol edilir ve kullanc uyarlr.
Uygun R katsays ktlarda nerilir. R katsays deeri kullanc denetiminde diyalogda
tekrar girilip hesap yaptrlr.
2.5.4.2
2.5.5
Ana tayclar prefabrike ve elik olan binalar ideCAD Statik'in kapsam dndadr.
774
2.7.1.1
Uygulanr.
2.7.1.2
Uygulanr.
2.7.2.1
Uygulanr.
Uygulanr.
2.7.2.3
Uygulanr.
2.7.2.4
Uygulanr.
2.7.3.1
Uygulanr.
2.7.3.2
Kolon dm noktalarnn deplasmanlarn katn deplasmanlarndan ayrmak iin ideCAD
Statik programnda st serbest kolon tanm getirilmitir. Kullanc gereken kolonlar bu ekilde
tanmlamak zorundadr. Katta ka tane bamsz rijit diyafram varsa yap bu say kadar ayr ayr
hesaplanmaldr. Her hesapta ilgili rijit diyafram iinde olmayan kolonlar st serbest tanmlanmaldr.
Ancak yap bir defa da tm kolonlar itibariyle ve tek bir rijit diyafram olarak alp dey ykler
asndan emniyetli tarafta kalnmas salanmaldr.
2.7.3.3
deildir.
2.7.4.1
Kullanc edeer hesap yk yntemi seemez. Program bina birinci doal periyodunu
dinamik hesap yaparak bulur.
2.7.4.2
Bina birinci doal periyodunu N>13 olan binalarda 0.1Nden byk alnmaz.
2.7.5
Otomatik uygulanr.
Uygulanr.
2.8.2.1
Uygulanr.
2.8.2.2
Kolon dm noktalarnn deplasmanlarn katn deplasmanlarndan ayrmak iin ideCAD
Statik'te st serbest kolon tanm getirilmitir. Kullanc gereken kolonlar bu ekilde tanmlamak
zorundadr. Katta ka tane bamsz rijit diyafram varsa yap bu say kadar ayr ayr hesaplanmaldr.
Her hesapta ilgili rijit diyafram iinde olmayan kolonlar st serbest tanmlanmaldr. Ancak yap bir
defa da tm kolonlar itibariyle ve tek bir rijit diyafram olarak alp dey ykler asndan emniyetli
tarafta kalnmas salanmaldr.
2.8.3.1
Titreim modu yeterlilik kontrol otomatik yaplr. Yetersiz mod says tespit edilirse
ktlarda belirtilir.
2.8.3.2
775
2.8.4.2
Her durumda maksimum mod katklarnn birletirilmesi iin Tam Karesel Birletirme
(CQC Complete Quadratic Combination ) Kural uygulanr. apraz Korelasyon Katsaylar Hesabnda
modal snm oran %5 alnr.
2.8.5
2.8.6
Uygulanr.
Kullanc denetimindedir.
Uygulanr.
2.13.2
Uygulanr.
2.13.3
Uygulanr.
2.13.4
Uygulanr.
3.1. Kapsam
3.1.1
Uygulanr.
776
3.2.2
Uygulanr.
3.2.3
3.2.5.1
3.2.5.3
3.2.5.4
3.2.6
Otomatik uygulanr.
3.2.8
Otomatik uygulanr.
3.3.1.2
3.3.2.1
3.3.2.2
3.3.3
3.3.4
Otomatik uygulanr. Tm kontroller yaplr. Kolon dey almlarnda detaylaryla izilir.
ktlarda detaylaryla listelenir.
3.3.5
Otomatik uygulanr.
3.3.6.1
Otomatik uygulanr.
3.3.6.2
Otomatik uygulanr.
3.3.6.3
Program asndan Denklem 3.4'n mutlaka salanmas gerekir. Salanmad takdirde
olumsuzluk ktlarda rapor edilir. Kullanc yap rijitliini arttrarak hesab tekrar eder.
3.3.7
3.3.8
Uygulanr. Dolgu duvarlarn ksa kolon oluturuduu durumarda kullancnn kolonu ksa
kolon olarak iaretlenmesi gerekir.
Kullanc inisiyatifindedir.
3.4.2.1
Otomatik uygulanr.
3.4.2.2
Otomatik uygulanr.
3.4.2.3
Otomatik uygulanr.
3.4.2.4
Otomatik uygulanr.
3.4.2.5
Otomatik uygulanr.
3.4.3
Otomatik uygulanr.
3.4.4
Otomatik uygulanr.
777
3.6.1.3
3.6.2.1
U blgeleri otomatik tekil edilir. Perde kalnl ile ilgili seim kullanc inisiyatifindir.
3.6.2.2
Uygulanmaz. Kullanc perdenin %20 azalmasna msaade etmeden paral panel objeleri
ile model kurabilir.
3.6.2.3
Kullanc inisiyatifindedir.
3.6.2.4
3.6.3
Uygulanr.
3.6.4
Otomatik uygulanr.
3.6.5
Otomatik uygulanr.
3.6.6.1
Otomatik uygulanr.
3.6.6.2
Kontrol edilmez.
3.6.6.3
3.6.7.1
3.6.7.2
3.6.8.2
Otomatik yaplmaz.
3.6.8.3
3.6.8.4
Uygulanr.
778
Uygulanr.
Uygulanr.
Uygulanr.
Otomatik yazlr.
3.13.1.2
Otomatik yazlr.
3.13.1.3
3.13.2.1
Otomatik izilir.
3.13.2.2
Otomatik izilir.
3.13.2.3
Otomatik izilir.
3.13.2.4
Otomatik izilir.
3.13.3
Otomatik izilir
7.2.16
7.4.2
7.4.3
Uygulanr.
7.4.4
Uygulanr.
7.4.5
7.4.6
7.4.7
Uygulanr.
7.4.8
Uygulanr.
779
7.4.10
Uygulanr.
7.4.11
Uygulanr.
7.4.12
Uygulanr.
7.4.13
Uygulanr.
7.4.14
7.4.15
Bindirme boyu katsays girilebilir. Akma gerilmesi deeri bu deere gre otomatik
azaltlr. ktlarda baslr.
7.4.16
7.4.17
Uygulanr.
7.5.1.1
Edeer deprem yk yntemi seilmise kat says, bina ykseklii ve nbi koullar kontrol
edilir. Kullanc uyarlr. Ra=1 alnr. ile arplr.
7.5.1.2
7.5.2.1
Uygulanr.
7.5.2.2
7.5.2.3
Uygulanr.
a-) zin verilmez.
b-) Uygulanr.
c-) Kullanc eleman baznda tablodan iaretler.
7.5.2.4
Uygulanmaz.
7.5.2.5
Uygulanr.
7.5.2.6
7.5.3
780
7.6.11.1
Uygulanr.
7.6.11.2
Uygulanr.
7.8.2
nlem
Programda
Yaplan
A1 Burulma Dzensizlii
Kullanc
ayarlarda dinamik
hesap yntemini
seer.
A2 Deme Sreksizlik ve
A3 Planda knt
Dzensizlii
Kullanc
programa
kontrol
ettirebilir.
Otomatik yaplr.
B3 Dey Sreksizlik
Dzensizlii
Kullanc kolon ve
perde kesitlerinin
arttrmas
ynnde uyarlr.
Kullanc
ayarlarda dinamik
hesap yntemini
seer.
kuvvetler %50
otomatik
arttrlr.
Program dikkate
almaz. Kullanc
nlem almak
zorundadr.
781
Dzensizlik
782
nlem
Programda
Yaplan
Otomatik
kontrol edilir ve
koul
salanmazsa
sistem rijitliinin
arttrlmas iin
kullanc uyarlr.
Otomatik
kontrol edilir ve
koul
salanmazsa
sistem rijitliinin
arttrlmas iin
kullanc uyarlr.
ndeks
.
.3ds ......................................................................................................................................................... 608, 616
.bak......................................................................................................................................................... 614, 619
.cde................................................................................................................................................................. 607
.dwf ................................................................................................................................................................ 610
.dwg ............................................................................................................................................... 608, 609, 617
.dxf ................................................................................................................................................................. 616
.ico.................................................................................................................................................................. 612
.ide ................................................................................................................................................................. 607
.set.......................................................................................................................................................... 612, 619
.vrml ............................................................................................................................................................... 610
2
2007 deprem ynetmelii .............................................................................................................................. 476
2B izim Olutur ........................................................................................................................................... 727
2B izim pencereleri...................................................................................................................................... 725
2B ve 3B ktphaneler ................................................................................................................................... 434
2B-2B pencereler aras kopyalama ilemleri .................................................................................................. 605
2B-3B pencereler aras kopyalama ilemleri ................................................................................................... 605
2D Pencereler .................................................................................................................................................. 19
3
3 boyut izim modunu aktif hale getir .............................................................................................................. 28
3Boyuttta ilkel objeleri gster .......................................................................................................................... 28
3ds Export ...................................................................................................................................................... 608
3DS mport .................................................................................................................................................... 616
3-Noktadan .................................................................................................................................................... 450
6
6.13. Deprem Hesap Raporlarna likin Kurallar ........................................................................................... 776
7
7.4.Sneklik Dzeyi Kiriler ............................................................................................................................ 777
A
ab hatas ......................................................................................................................................................... 165
A .................................................................................................................................................................. 724
A llendirme ............................................................................................................................................ 426
A llendirme ayarlar ................................................................................................................................ 419
Al deme ................................................................................................................................................... 212
Almlarda ankraj boyu .................................................................................................................................. 673
Alta son projeyi ykle .............................................................................................................................. 1, 27
Aa yaps ...................................................................................................................................................... 461
ii
iii
Bileen Seimi diyalogu ...108, 148, 178, 202, 207, 253, 282, 294, 306, 314, 322, 336, 360, 372, 380, 431, 747
Bileik Materyal Editr Diyalogu .................................................................................................................. 706
Bileik materyalin herhangi bir objeye atanmas ..................................................................................... 706, 709
Bileik materyaller .......................................................................................................................................... 705
Bilgi Satr ........................................................................................................................................................... 5
Bina nem katsays ................................................................................................................................ 473, 573
Bir Dorultuda alan Dili Demelerin boyutlar ..................................................................................... 561
Bir projeden baka bir projeye kopyalama ..................................................................................................... 604
Birim Ayarlar ................................................................................................................................................. 462
Birimler .................................................................................................................................................... 38, 744
Birincil dm noktas ekle ............................................................................................................................ 344
Birincil dm noktas sil ................................................................................................................................ 344
Birleik bir kesit tanmlamak .......................................................................................................................... 469
Bitmap............................................................................................................................................................ 456
Bitmap tarama................................................................................................................................................ 399
Blok Oluturma .............................................................................................................................................. 729
Blok yap ......................................................................................................................................................... 719
Bloklar aras mesafe ....................................................................................................................................... 673
Bloklar isme gre dzenle ............................................................................................................................. 672
Bodrum evre perdeleri................................................................................................................................. 172
Boluk (Arazi)................................................................................................................................................. 390
Boluk donats ............................................................................................................................................... 214
Blen objeyi otomatik olarak adlandr............................................................................................ 152, 182, 296
Blnen objeleri Otomatik Adlandr ...................................................................................... 156, 157, 158, 185
Blnen objeyi otomatik olarak adlandr........................................................................................ 152, 182, 297
Break.............................................................................................................................................................. 721
Bu kiri konsol demeyi tayor .................................................................................................................... 160
Bu kolon konsol demeyi tayor ................................................................................................................. 120
Bu perde konsol demeyi tayor ................................................................................................................. 186
Bulunduu mod94, 111, 152, 181, 209, 248, 255, 284, 295, 309, 337, 362, 388, 397, 433, 436, 441, 444, 448,
450, 452
Bulunduu mod (Deme kenar) .................................................................................................................. 248
Bulunduklar modlar ....................................................................................................................... 315, 322, 423
Burulma kontrolleri ve donats ...................................................................................................................... 162
C
Chamfer ......................................................................................................................................................... 722
Chamfer Ayarlar............................................................................................................................................ 722
Crossing seim ................................................................................................................................................. 31
iv
vi
vii
viii
ix
xi
xii
xiii
xiv
xv
xvi
xvii
xviii
xix
xx
xxi
xxii
xxiii
xxiv
xxv
xxvi