Verbrfamilun - Hluti I

Viskiptabrfareglur
Bjarni Aalgeirsson

Viskiptabrf
III. hluti
Rttindamissir rija manns og skilrkisreglan

Nmskei til undirbnings prfs

verbrfaviskiptum

www.hr.is

Rttindamissir rija manns

Um viskiptabrf gildir ekki meginreglan um a s
sem fyrst eignaist rtt gangi fyrir rum.
Sjnarmi um traustnm eru almennt sterkari um
viskiptabrf heldur en brigarttur.
Meginreglan egar um framsal viskiptabrfa er a
ra er a framsalshafinn fr ann rtt sem brfi
ber me sr.
v geta rttindi um bein og bein eignarrttindi,
sem ekki eru skr viskiptabrf, glatast.

www.hr.is

Rttindamissir rija manns

riji

Samningur
maur t.d. Samningur um vertt

Rttindamissir

Krfuhafi

Skuldar
i

Framsal

Framsalshafi

www.hr.is

Lagakvi sem byggja

meginreglunni um rttindamissi rija
manns

2. mgr. 16. gr. vxillaga nr. 93/1933

21. gr. tkkalaga nr. 94/1933
115. gr. siglingalaga nr. 34/1985
29. gr. hlutaflagalaga nr. 2/1995
1. mgr. 16. gr. laga nr. 131/1997 um rafrna
eignaskrningu verbrfa.
B. liur 4. mgr. 14. gr. lgrislaga nr. 71/1997.
3. mgr. 57. gr. afararlaga nr. 90/1989, 2. mgr. 20. og
23. gr. laga nr. 31/1990 um kyrrsetningu lgbann o.fl.
74. gr. laga nr. 21/1991 um gjaldrotaskipti o.fl.

www.hr.is

Rttindamissir rija manns yfir nafnbrfi

riji maur glatar almennt rtti til a bera fyrir sig veikar
mtbrur um gildi framsalsgernings gagnvart grandlausum
framsalshafa.
essi meginregla hefur veri bygg lgjfnun fr 2. gr.
tilskipunar fr 9. febrar 1798.
Mtbrur um a framsalsgerningur byggi eftirfarandi
gllum komast v ekki a: Mlamyndagerning, a beitt hafi
veri minni httar nauung ea misneytingu, misritun ea
mistkum, a gildingarstur 36. gr. eigi vi, heiarlegt
a bera framsalsgerning fyrir sig, framsalsgerningur s til
kominn vegna svika, tilur framsals s andsttt lgum ea
velsmi, umbosmaur hafi veri t fyrir heimild sna vi
framsal, viskiptabrf hafi komist umfer n vilja
framseljanda.

www.hr.is

Rttindamissir rija manns yfir nafnbrfi

riji maur getur almennt byggt sterkum mtbrum
gagnvart framsalshafa.
Andleg vanheilindi framseljanda hu stigi.
Fjrrisskortur.
Flsun.
Hrd. 1999, bls. 3742: Barnabarn eiganda skuldabrfs framseldi
a til banka me falsari undirskrift. Tali var a dnarbi
upphaflegs eiganda brfsins gti briga brfinu.

Meiri httar nauung.

Umbosskortur.
Hrd. 1936, bls. 133: Aili sem fengi hafi skuldabrf framselt gat
ekki snt fram a s sem framseldi fyrir hnd dnarbs hefi haft
umbo til framsalsins. v gat hann ekki gert fjrnm grundvelli
skuldabrfsins.

www.hr.is

Rttindamissir yfir handhafabrfi, vxlum og tkkum

Handhafabrf
riji maur glatar llum mtbrum um tilur
framsalsgernings gagnvart grandlausum framsalshafa.
Hrd. 1981, 594: J fr ekki a fyrirmlum JA egar hann
rstafai handhafaskuldabrfum sem JA hafi gefi t. J
var einnig orinn gjaldrota. Kaupandi brfanna var
grandlaus um heimildarbrest J. Kaupandi var sknaur af
krfu JA um a greia sr andviri brfanna.

www.hr.is

Rttindamissir yfir vxlum og tkkum

Vxlar og tkkar
riji maur glatar llum mtbrum um tilur framsalsgernings
gagnvart grandlausum framsalshafa sbr. 2. mgr. 16. gr. vxill.
2. mgr. 16. gr. felur ennfremur sr a eigandi vxils glatar rtti
til vxilsins ef hann er afhentur grandlausum framsalshafa.

Reglan gildir einnig tt vxlar, tkkar og farmbrf s a

formi til nafnbrf. etta gildir aeins ef um slitna
framsalsr er a ra.
Dmi ef B stelur vxli fr A og framselur hann til C, sem er
grandlaus getur A ekki briga vxlinum fr C.
Rttur framsalshafa er v sterkari a essu leyti en rttur
skuldara.

www.hr.is

msar reglur um rttarvernd rija manns

Brf breytist r nafnbrfi handhafabrf og fugt

a rst af v hvort brf er handhafabrf ea nafnbrf egar mtbra verur til hvort riji
maur geti sar haldi henni fram.

Framsal fjrmlafyrirtkis verbrfi samkvmt varveittu umboi

13. gr. laga nr. 108/2007 um verbrfaviskipti

Fjrmlafyrirtki er heimilt a framselja framseljanlega fjrmlagerninga nafni viskiptavinar
sns hafi a fengi til ess skriflegt umbo. Framsalsritun fjrmlafyrirtkis telst ekki slta
framsalsr tt umbo til ess fylgi ekki framseljanlegum fjrmlagerningi, enda s ess
geti framsalsritun a gerningurinn s framseldur samkvmt varveittu umboi.
Fjrmlafyrirtkinu ber a varveita umbo svo lengi sem rttindi eru bygg gerningnum
sem framseldur hefur veri me essum htti. Skylt er a lta kaupanda gerningsins t
samrit umbosins krefjist hann ess.
Viskiptavinur sem veitt hefur fjrmlafyrirtki umbo getur ekki beint krfum a
framsalshafa me sto heimildarskorti fjrmlafyrirtkisins nema umbo ess til framsals
hafi snilega veri fullngjandi.
Hrd. 1999, bls. 3742: Umbo til fjrmlafyrirtkis var falsa og v gat dnarb fyrri eiganda
brfsins briga v fr eim sem keypt hafi a af fjrmlafyrirtkinu.

www.hr.is

Srreglur um hlutabrf
Almennt gilda smu meginreglur um hlutabrf og nnur
nafnbrf.
Rannsknarskylda framsalshafa hlutabrfs nr einnig til
samykkta flagsins.
ar geta t.d. veri reglur um forkaupsrtt o..h.
Samykktirnar urfa a hafa veri skrar.
4. mgr. 27. gr. hfl. meal ess sem koma fram hlutabrfi:
2. Skorur r sem reistar eru vi heimild hluthafa til meferar
hlutabrfum snum.
3. Innlausnarrtt sem hlutabrfi hvlir ea rtt til a skipta v fyrir ara
hluti n samykkis hluthafa.
4. Arar srstakar skyldur er hvla hlutum umfram skylduna til a greia
hlutaf.

Hrd. 1996, 1926: Vs gat ekki treyst v a kanna eingngu efni

hlutabrfa sem tekin voru a handvei. Samkvmt samykktum var
heimilt a handvesetja brfin nema me samykki stjrnar.
Sj einnig hrd. mli nr. 419/2010 (Securitas) ar sem komist var a annarri
niurstu.

www.hr.is

Rttindamissir rija manns

Srreglur um farmskrteini
106. gr. sigll.: N kemur maur me farmskrteini sem hann
er rtt a kominn eftir orum ess sjlfs ea vi framsal
slitinni r ea vi eyuframsal og getur hann krafist
afhendingar vrunnar.
114. gr. sigll.: Ef einstk eintk farmskrteinis hafa veri
framseld msum mnnum fr s bestan rtt sem fyrstur fkk
grandlaus eintak hendur. En hafi annar maur fengi
vruna afhenta kvrunarsta samkvmt snu eintaki af
farmskrteininu og veri grandlaus er honum ekki skylt a
lta vruna aftur af hendi.

riji maur sem glatar rtti snum til viskiptabrfs

glatar eim almennt eitt skipti fyrir ll.

www.hr.is

Skilyri mtbrutaps og rttindamissis

Eftirtalin skilyri urfa ll a vera uppfyllt svo
framsal leii til mtbrutaps og rttindamissis
samkvmt verbrfaviskiptareglum:
1)
2)
3)
4)

Framsal me samningi lifanda lfi.

Gildur framsalsgerningur.
Fullngjandi tryggingarrstafanir.
Huglg afstaa framsalshafa

Su framangreind skilyri ekki uppfyllt hefur

framsal smu rttarhrif eins og ef um almenna
fjrkrfu vri a ra.

www.hr.is

Viskiptabrf framselt me samningi lifanda lfi

Svo viskiptabrfsreglur eigi vi um framsal arf framsal
almennt a hafa tt sr sta me framsalssamningi krfuhafa
sem kemur til framkvmda lifanda lfi.
Tali a samningur s ekki framseldur lifanda lfi, Inter
vivos, ef ailaskipti m rekja til:

Afarar
Erfar
Dnargjafar
Hefar
tlagningu vi skipti
Innlausn sjlfskuldarbyrgarmanns skuldabrfi
Framsal til umbos
Hrd. 1981, 1338: Tali a lgmaur sem hafi handhafabrf til innheimtu
yri a hlta smu mtbrum og umbjandi hans. Flagi sjlft var
krfuhafi og skuldari a krfunni og v ekki hgt a fallast a unnt vri
a f fram uppbo.
18. gr. vxillaga og 23. gr. tkkalaga.

www.hr.is

Framsalsgerningur verur a vera

gildur
Ef framsalsgerningur er gildur, annig a hgt s
a briga brfinu fr framsalshafa, hefur
framsalsgerningurinn hvorki fr me sr
mtbrutap n rttindamissi rija manns.

www.hr.is

Framsalsgerningur verur a vera gildur

Mtbrur sem komast a gagnvart gildi
framsalsgernings.
Framsal nafnbrfi - Framsal gilt ef sterkar mtbrur eiga vi:
Framseljandi haldinn andlegum vanheilindum hu stigi vi
framsali, veri fjrra ea beittur meiri httar nauung.
Framsal falsa ea undirrita af umboslausum manni.
egar framsalsgerningur nafnbrfi er gildur eru ll sari framsl
einnig gild.

Framsal handhafabrfi Allar mtbrur um tilur

framsalsgernings glatast gagnvart grandlausum framsalshafa.
Sama regla gildir um vxla, tkka og farmskrteini, sem eru
handhafabrf. Getur einnig gilt um essi brf su au nafnbrf ef
um slitna framsalsr er a ra.

a fer eftir v hvort brf er handhafabrf ea nafnbrf

egar mtbra stofnast hvort um gildan framsalsgerning
er a ra.
www.hr.is

Framsalsgerningur verur a vera

gildur
Framseljandi verur a hafa formlega lglega heimild til
viskiptabrfsins
Handhafabrf: Handhfnin ein ngir.
Nafnbrf: slitin r framsala fr upphaflegum rtthafa.
rtt fyrir a sasti eigandi nafnbrfsins lti undir hfu leggjast
a briga brfinu halda skuldari og riji maur snum rtti sem
eir eiga gagnvart sasta eiganda nafnbrfsins.
Framsalshafi arf v a kanna hvort allir fyrri eigendur hafi veri
eigendur me fullgildu framsali samkvmt ritun brfi.
13. gr. laga nr. 108/2007 um verbrfaviskipti.

S brfi breytt r nafnbrfi handhafabrf og fugt arf r

framsala a vera slitin mean brf er nafnbrf.
16. gr. vxillaga: S, sem vxil hefir hndum, skal talinn rttur
vxilhafi, ef hann sannar rtt sinn me slitinni r af
framslum.... Sambrleg regla er 19. gr. tkkalaga.

www.hr.is

Tryggingarstafanir
Svo framsalshafi geti unni aukin rttindi kostna
annarra arf hann a grpa til tryggingarrstafana
r tryggingarrstafanir sem koma til greina eru:
A framsalshafi taki viskiptabrf snar vrslur.
A brfinu s komi vrslur rija manns sem geymir a
fyrir hnd framsalshafa. Ef brfi er egar vrslum rija
aila er ng a tilkynna honum um framsali.
A brfi s rita um framsalsgerninginn ea hinn nja rtt.

egar um rafbrf er a ra eru rttindi skr

verbrfamist sbr. 1. mgr. 16. gr. laga nr.
131/1997.
www.hr.is

Huglg afstaa framsalshafa

a er skilyri a framsalshafi hafi veri grandlaus um
mtbrur skuldara ea rttindi rija manns, sem ekki
eru skr viskiptabrf en eru fyrir hendi.
Mlikvari grandleysi
Framsalshafi er ekki grandlaus ef hann vissi ea mtti vita um
mtbru skuldara ea rttindi
Bi umbjandi og umbosmaur vera a vera grandlausir.
Rkari krfur vxil- og tkkalgum:
10. gr. vxillaga og 13. gr. tkkalaga: strkostlegt gleysi
Hrd. 1968, 45: Vxill notaur me rum htti en um var sami. Tali
a framsalshafi hafi veri grandlaus.

17. gr. vxillaga og 22. gr. tkkalaga: varnir komast ekki a nema
vxilahafi hafi vilja baka skuldara tjn egar hann eignaist
vxilinn ea tkkann.
2. mgr. 16. gr. vxillaga og 21. gr. tkkalaga: strkostlegt gleysi

www.hr.is

Huglg afstaa framsalshafa

Tmamark grandleysis
Framsalshafi arf a vera grandlaus egar gengi er fr
tryggingarrsfunum.

Rannsknarskylda framsalshafa
Framsalshafi verur a kynna sr efni brfsins.
Framsalshafa verur a kanna hvort framseljandi hafi lglega
heimild til brfsins.
Upp geta komi tilvik sem gefa framsalshafa srstaka stu til
nnari rannsknar.
Hrd. 1936, bls. 58 og Hrd. 1939, bls. 520

Kanna arf heimildir umbosmanns

egar um hlutabrf er a ra nr rannsknarskylda ekki

eingngu til hlutabrfanna.
Hrd. 1996, 1926.

www.hr.is

Skilrkisreglan
Skuldari losnar undan skuldbindingu sinni greii
hann eim sem hefur viskiptabrfi hendi me
formlega lglegri heimild enda hvorki viti hann
n megi vita a annar eigi betri rtt til brfsins.
Viskiptabrf sem skilrki gegn skuldaranum.
Viskiptabrf sem skilrki gu skuldara.
Skuldari getur neita a greia ef au skilyri eru ekki fyrir
hendi a hann losni fr skuldbindingu sinni me greislu.

www.hr.is

Skilyri ess a skuldari losni undan skuldbindingu sinni

me greislu samkvmt skilrkisreglunni
Formlega lglega heimild til viskiptabrfs.
Handhafabrf: Handhfnin ein ngir almennt.
Nafnbrf: Framsl brfi urfa a mynda slitna r.

Vitakandi greislu hefur frumrit viskiptabrfs hendi.

Engar mtbrur komast a varandi gildi
framsalsgernings viskiptabrfs gagnvart skuldara
samkvmt skilrkisreglunni.
Betri rttur skuldara en framsalshafa.
3. mgr. 40. gr. vxill. og 35. gr. tkkalaga.

Huglg afstaa greianda.

4. mgr. 74. gr. gjskl.
3. mgr. 40. gr. vxill.: svik ea strkostlegt gleysi
Agsluskylda skuldara

www.hr.is

mis atrii varandi skilrkisregluna

Vaxtagreislur

Skilrkisreglan gildir ekki um vaxtagreislur sbr. 3. gr. tilskipunar fr

9. febrar 1798.

Rttarstaa eiganda viskiptabrfs sem ekki hefur formlega

heimild til brfsins. rr kostir:
1)
2)
3)

Eignardmsml grundvelli 122. gr. laga nr. 91/1991.

Hefbundi dmsml ar sem krafist er greislu brfsins.
Leita til ess sem hefur formlega lglega heimild yfir brfi og
fengi hann til a framselja a.

www.hr.is

mis atrii varandi skilrkisregluna

Skuldari heldur v fram a hinn formlega lglegi handhafi
viskiptabrfs s ekki eigandi ess.
Snnunarbyrin um a lgformlegur handhafi s ekki eigandi hvlir
skuldara.
Takmarkaar varnir samkvmt XVII. kafla laga nr. 91/1991.
Hrd. 1933, bls. 64: Skuldari hafi engar snnur frt um a handhfn
krfuhafa vri ekki lagi og v var fallist krfuna.
Hrd. 1975, 528: Stefndu krfust upplsinga um hver vri eigandi
vxils sem krafist var efnda . Stefnandi neitai a upplsa um a en
sasta framsal var eyuframsal. Tali var a stefnanda vri heimilt a
innheimta vxilinn n ess a upplsa hver vri eigandi vxilsins.

Greisla til eiganda viskiptabrfs sem ekki hefur

formlega lglega heimild til brfsins
Skuldara er alltaf heimilt a greia raunverulegum eiganda en hann
hefur snnunarbyrina fyrir v a s er tk vi greislu hafi tt
efnislegan rtt til brfsins.

www.hr.is

Srreglur einstakra laga varandi skilrkisregluna

31. gr. laga nr. 2/1995 um hlutaflg
Forsenda ess a geta beitt rttindum snum hlutaflagi er
a rttindi hafi veri skr hlutaskr.

105-106. gr. siglingalaga nr. 34/1985

kvi srlaga sem veita rum en formlega
lglegum handhafa heimild til a taka vi greislu
skv. viskiptabrfi

Lgbkandi, 92. gr. vxillaga

Vehafi, skv. 2. mgr. 6. gr. velaga 75/1997
Fjrnm, 2. og 3. mgr. gr. 57. gr. laga 90/1989 um afr.
Nauungarsala, 2 mgr. 71. gr. laga 90/1991 um
nauungarslu.

www.hr.is