Tm Cm

-Rt ra bi hc :
+Mun chin thng ci c phi kin quyt ,khng th nhu nhc ,nhn nhng.
+Con ngi phi bit hng thin trnh xa ci c.
3/Kt Lun:
-Khng nh o l hin gp lnh, gieo gi gp bo,.ca dn gian
Trong truyn thng o c ca dn tc ta ,ci thin lun c trn trng,
cao . l mt tri chn l mi hnh ng,vic lm ca con ngi hng
ti.Ngc li ,ci c lun c ln n ,ght b kt ti.Trong cuc chin gia ci
Thin v ci c,dn gian lun ci thin chin thng v vang. l c m cng
l s tht i,Cu truyn c tch Tm Cm s d c lu truyn rng ri v c
sc sng bn b phn ln v phn nh c s chin thng ca ci Thin i
vi ca c ng nh quan nim ca nhn dn:Mt chin thng i t nhng phn
ng yu t n mnh m.t b ng chu p lc n ch ng phn khng.
Nh ta bit , truyn c tch ra i v pht trin khi x hi phn chia giai cp
.Truyn c tch phn nh cuc u tranh giai cp y.Yu t k o c s dng
h tr cho ci Thin , gip ci Thin chin thng.
Trong truyn c tch Tm Cm ,hai tuyn nhn vt Thin -c phn ra rt r rt .Ci
c tiu biu l d gh v Cm.y l hai nhn vt lun c nhng hnh ng p
bc,bc lt i vi nhn vt khc ng thi chng c nhng m mu thm c
,nhng hnh ng c c mt ht tnh ngi .Nhn vt Tm li i din cho ci
Thin ,c p ngi p nt nhng phi chu s phn hm hiu bt hnh :m mt
sm ,b nhu nhc ,b d gh v c em cng cha khc m hip p.
Khi x hi phn giai cp ,trong quan nim ca dn gian,ci Thin ng ngha
vi ci p ,chng lun b ch p,ghen ght .Hn th .Hn th ci Thin ,ci p
cn l nhng iu thuc v nhn dn lao ng -giai cp b p bc trong x hi
.Ngc li ,ci c cng l ci Xu ,ban u chng rt mnh ,c kh nng p bc
bc lt ci Thin ,ci p .Chng thuc v giai cp trn,giai cp bc lt trong x
hi. Ci Thin b p bc nh th no?
Bao gi bnh c c xng
Th b d gh mi thng kon chng.
N tht ng vi trng hp ca mi quan h ca b d gh v Tm.Phn con
chng ,Tm phi qun qut lm vic nh t sm n ti ,khng cht ngi
ngh,trong khi ,Cm con ca d gh nhn nh rong chi ,bing nhc.Tm b
nhic mc chi bi, Cm c cng nhiu dung tng .S bt cng y c c th
trong tnh hung hai ch em Tm Cm i bt tp.Cm ham chi ,li bing nhng
nh xo tr qu quyt li c phn thng.Cha ht ,m con Cm cn lun m
mu trit mi ngun vui sng,mi mi giao lu ca cm i vi cuc i, cho d

 l con c bng !Sau ,chng ngn cn Tm i d d hi bng mi ch ngi

cng ch v c c,ch k.
Tm, trc mi hnh h p bc ca m con Cm .C chng bit lm g ngoi vic
m mt khc.C nhn nhc ni x bp chnh nh mnh.B cp mt c .Khc .B
git c bng .Khc.Khng c i d hi.Khc .Kohng6 c qun o p .Khc,.
R rng ,ban u ci Thin lun t mt v nhn nhc n nhu nhc .Tuy nhin
,nhn mt gc no ,ta thy c quan nim d ha vi quca dn
gian.Khng ai mun n on cht chng,chu thi mt phn mong bnh yn mt
thu.Nhng cy mun lng m gi chng dng .vy n mt ngng no ,ci
Thin s vng ln chng tr.
y chnh l ci c tn nhn mun c chim s sng,m mu st hi ci
Thin.Ci thin mun sinh tn phi chng tr.V rt ph hp vi bn cht hin ha
ca ci Thin,s phn khng i t yu n mnh,t b ng n ch dng ri
ginh chin thng v vang.
M d gh v a con c ngit khng chim c ngi v hong hu th m
mu git Tm .Bn ln chng ra tay th bn ln u tht bi:cht cy cau, git chim
vnh anh,cht cy xoan o,t khung ci.Sau mi ln b hi,Tm khng khc nc
n nhn nhc.B bc hi .nng ha kip tr v. ln u nng ch nhc nh:
Phi o chng tao th phi bng so
Ch phi b ro rch o chng tao.
y ch l ting ni ca mt linh hn cn vng vn dn gian.C th l nh ngha
c duyn xa tr v thm li (chng).D bit mnh b git hi,Tm khng h on
than,th hn m con Cm.
n ln b git hi th hai s tnh khc.Tm khng nhc nh Cm na m lng
l ginh li hnh phc ca mnh.nng ha thn thnh cy xoan o,ngy ngy che
mt cho vua, bn chng v tnh ngha c R rng l y c mt s thay i v
thi .Tm thc su sc v s mt mt ca mnh ,nng ch ng tm li n.
Tin thm mt bc na ,c cn ch ng tm n k th rn e:
Ko c ko kt
Ly tranh chng ch ,ch khot mt ra.
T th ca Tm by gi khc trc.Ln trc nng xc nh quan h ngang
bng vi Cm tao -my;gi y nng coi mnh l ngi trn xng ch .Khng
ch hiu v ni mt mt nng cn thm tha cn nguyn ca ni au i mnh.Nng
bit mnh b tranh chngv s e da ca Tm tht quyt lit khot mt ra.
Ln ha thn cui cng ca Tm quyt tm vng dy lm ch cuc i.lm ch
hnh phc ca mnh .Qu th thm lng nh v p ni c Tm nht hng.nng
tr v kip con ngi ch ng tn hng hng thm v mt ngt cuc sng
-th m nng ng c hng v tht s v ang dc hng.y l mt
kt thc c hu,l khc khi hon vin mn ca ci Thin trong cuc i ny.

S tr v ca c tm trong ngi v hong hu,s chin thng trn vn ca ci

Thin chng minh cho quy lutc gi c bo, hin gp lnh .Song ci Thin
tri qua bao p bc,bt cng ,mun c kt qu tt p cui cng ci Thin
khng th mi nhu nhc,nhn mnh.N phi ch ng ng dy ginh li quyn
sng quyn hnh phc.
Ra i t thu xa xa trong lch s dn tc,cho n ngy nay v s mi mi mai
sau,cu chuyn Tm Cm c ngi Vit gi gn,truyn li cho nhau nh ngi
xa gi la v truyn la qua mi np nh .y l ngn la cho truyn thng dn
tc,truyn thng yu ci thin ght ci c.Quan trng hn l truyn thng u
tranh vi ci c chin thng v vang.
I. Hai thn thoi - truyn thuyt, hai biu tng ca dn tc
1. L ngi Vit, khng ai l khng bit ti hai thn thoi - truyn thuyt, l
Thnh Dng v Sn Tinh Thu Tinh. V y cng l hai thn thoi - truyn thuyt
c xut bn nhiu nht, c v thnh truyn tranh v c dng thnh phim
hot hnh. Sau y xin tm tt ct truyn Thnh Dng.
" thn Ging Mt, x Ph ng c mt du chn khng l in trn mt tng
ln. l du chn ng ng v hi c trong mt m ma gi.
Mng chn thng t m lch, vo tit ma dng u h, ng ng v hi c,
gy nn gi bo, sm chp v ma to.
C mt ngi n b xu x ngho kh, tui mun mng nhng con ci
khng c. B phi sng mt mnh trong tp lu tranh. Mt m ma to gi ln, ng
ng v hi c li du chn trong vn c ca b lo. B dm vo du chn
y, t nhin, thy tm thn rung ng, v nh b th thai, ra ng ng con (tc
ng Dng trong truyn thuyt Thnh Dng sau ny). Sinh ra, trong ba nm lin,
ng Dng c nm yn trn chng , khng ni cu no.
Vo thi Hng Vng, gic n n xm chim nc Vn Lang, vua triu cc
b quan n bn k nh gic v cho s gi i khp ni loa truyn mi ngi
ti ra cu nc. Mt hm, s gi i qua lng Ph ng gi loa truyn li thnh cu
ca nh vua. Nghe xong, ng Dng ct ting ni u tin, bo m ra mi s gi
vo gp mt. ng Dng yu cu s gi v trnh vi vua rn nga st, roi st ng
nh gic n. T , ng Dng vn ngi ng dy, thnh ngi khng l, n
bao nhiu cm c m vn khng no.
Khi nh vua sai ngi mang nga st, roi st ti, ng Dng nhy ln mnh
nga, vung roi st tin nh gic n, khin chng tan tc. Gia lc roi st ca
ng Dng b gy, ng lin nh tre qut vo qun gic, khin chng b chy, xc
gic cht y ng. nh tan qun gic, ng Dng i n ni Sc Sn, ci b o
gip, ci nga bay ln tri. Vua Hng nh n ng, tn l Ph ng Thin
Vng, sai lp miu th lng Ph ng". Sau ny, c n ngy m hi Dng

mng chn thng t, thy tri oi bc, my ko vn v, c cc trn ma nh u

tin th dn li bo nhau ng Dng t tri tr v(1).
Theo nhiu nh nghin cu, truyn Thnh Dng vn t mt thn thoi (myth)
chuyn ho thnh truyn thuyt (legend)(7). Hn th na, gn vi thn thoi v
truyn thuyt ny l cc di tch, nghi l th phng, l hi vi cc tr din dn gian
ti hin i sng ngi anh hng, nh tc rc nc, tc rc kiu 28 c gi
ng vai gic n, ba trn ng Dng nh gic n..., to nn mt din xng nghi
l vi quy m honh trng, khin ngi nc ngoi c xem hi Dng th k XIX
cng phi kinh ngc v quy m ca n .

Truyn Sn Tinh Thu Tinh c th tm lc nh sau:

Thi Hng Vng th 18 ng t Vit Tr, Phong Chu, quc hiu l
Vn Lang. Vua c ngi con gi tn l Ngc Hoa c sc p. Thc Phn cu hn,
nh vua khng bng lng, mun chn r hin.
My ngy sau, bng thy hai ngi xng l Sn Tinh v Thu Tinh n cu
hn. Hng Vng truyn thi php thut. Sn Tinh ch ni ni l, ra vo trong
khng c g tr ngi. Thu Tinh ly nc phun ln khng, bin thnh my ma.
Vua ni: "hai v u c php thn thng, nhng ta ch c mt c con gi, vy ai
mang snh l n trc, ta khc g cho".
T m sng hm sau, Sn Tinh cho ngi mang n dng vua Hng no
l vng bc, chu bu, no l th l, vt qu nh voi chn ng, g chn ca, nga
chn hng mao... Vua Hng c mng v y li, lin cho n du v ni Tn Vin.
Thu Tinh cng cho a hng trm th trn chu, i mi, san h, cng cc
ging tm c c bit, nhng v chm chn mt cht mt Ngc Hoa. Thu Tinh
ni gin, sai khp cc loi thu tc dng nc bao vy ni Tn Vin, quyt nh
Sn Tinh tr th. Sut my ngy m, t tri en ti, ma gi mt mng, ng
rung nc bng nh bin c. Thn Tn Vin v b h vn vng lng chng .
Nc dng bao nhiu th thn li dng ni cao ln chng y. Dn chng chn
ni ng mt dy cc tha chn nc, nh trng m, g ci reo h hu
thun cho qun Sn Tinh. Qua my ngy m giao tranh, qun ca Thu Tinh cht
rt nhiu, xc ba ba v thung lung ni y c sng.
Thu Tinh nh mi khng thng c Sn Tinh, vi rt qun v. Sn Tinh
c sng yn n, hnh phc vi Ngc Hoa. Ngi n V (nay ti th x Sn Ty)
c ngi dn dng ln ghi chin cng oanh lit ca Sn Tinh. Tuy nhin,
Thu Tinh vn khng qun th hn xa, nn hng nm vo thng by, thng tm,
li dng nc nh Sn Tinh, gy thit hi cho dn. ngi ta truyn nhau rng
l Thu Tinh nh Sn Tinh ginh li Ngc Hoa"(5).
Cng ging nh truyn Thnh Dng, truyn Sn Tinh Thu Tinh khng ch l
truyn k truyn ming n thun, m n tn ti trong tm thc nhn dn thng

qua cc di tch v nghi l th cng c vng x oi (Ph Th, Sn Ty ngy

nay), qua l hi hng nm vi cc din xng phong tc, nh tc nh c th, tc
ly 99 ci ui c (biu trng cho qun Thu Tinh) dng Sn Tinh, tc rc Cha
Gi, ti hin s tch Sn Tinh rc Ngc Hoa v ni Tn Vin trong ngy ci ...
Trong tm thc dn chng ng i, nht l h li c cng c bng cc
cng trnh ca cc nh nghin cu vn ho dn gian, rng hai thn thoi - truyn
thuyt Thnh Dng v Sn Tinh Thu Tinh l hai biu tng ca bn sc dn tc,
l ch kh qut cng chng ngoi xm v chng li s tn ph ca thm ho
thin tai bo l. l hai biu tng ca thc dng nc v gi nc ca dn
tc Vit Nam. Chng th m t lu, Thnh Dng v Sn Tinh tr thnh hai
trong T bt t" (bn v thn bt t) ca in thn Vit Nam(6).
Vic xy dng hnh tng Thnh Dng v Sn Tinh v coi nh l h biu
tng ca bn sc dn tc l iu hon ton d hiu ca thc t lch s Vit Nam.
Nh mi ngi u bit, dn tc Vit hnh thnh v sinh tn u tin chu th
sng Hng cch ngy nay gn ba ngn nm. Sut qu trnh lch s lu di, dn tc
Vit, mt mt, lin tc phi ng u vi cc th lc xm lc t phng bc,
trong mt gn mt ngn nm b ngoi bang h, nhng vi tinh thn qut
cng khng chu khut phc, cui cng vng ln nh ui ngoi xm, ginh
li c lp dn tc (th k X); mt khc, sinh tn, cc th h ngi Vit k
tip nhau chinh phc, khai thc ng bng sng Hng ly trng, p ngn bo
l, to nn h thng iu di hng ngn km, c v nh l cng trnh Kim T
Thp ca Vit Nam!
Thnh Dng v Sn Tinh, hai biu tng ca tinh thn chng ngoi xm v
chng bo l l hai nhn t ct li ca h thc Vit Nam. l i hi khch
quan ca cng ng ngi Vit khi bc vo giai on lch s hnh thnh nh
nc v nht l giai on xy dng nh nc phong kin t ch tp quyn, m
triu L, Trn (th k XI-XIII) l s th hin tp trung. Cng ng ngi Vit trong
qu trnh hp nht v thng nht y, i hi s t nhn thc th gii v nhn thc
v bn thn mnh, t hnh thnh nn cc h biu tng, h gi tr, m cng
ngy cng vi s pht trin ca x hi phong kin, giai cp thng tr i din cho
x hi hin tn, c thc trong vic pht trin v cng c cc biu tng v h gi
tr y, thnh h thc x hi, tuy v mt ny hay khc n cn quyn cht vi yu
t hoang ng, tn ngng tn gio, nhng khng nghi ng g na, n l bc
tranh phn nh lch s t nc v dn tc. chnh l s thu tm lch s c th
v hin thc thnh mt th lch s tinh thn, mt th lch s mang y cht thi
hng v thm m, c truyn tng mi ti mai sau(6)
Qu v cng
Xa con cng vi con qu lm bn vi nhau thn lm, v hai con cng xu
c. Mt hm Cng v Qu ngi ni chuyn vi nhau, Qu bo Cng
rng:

- Th xem, cc ging chim trn rng, trn ni, ging no cng p. Ny nh:
con phng hong, ci mnh n qu gi bit bao, n ni ngi ta thng khen:
"Mt ci lng con phng hong bng c mt lng chim chch". Cn nh con hc,
ci hnh, ci dng, ci chn, ci tc n thanh tao bit bao, cho ngi ta phi ni:
"Hc ng chu Vua", "Nghn nm tc bc, tui ra cng xinh". Cn nh anh em ta
y! Than i! Thn hnh tht khng cn ging no xu bng na.
Cng ni:
- Phn xu nh vy, ch bit lm sao by gi?
Qu ngh mt lc ri bn rng:
- Xu m lm ra p, cng c ch g! By gi hai a ta th t im v vi
ln cho nhau xem c p hay khng?
Cng bng lng.
Qu bn t im, v vi cho Cng trc. Qu nhin ci mnh, ci ui Cng
lng lnh, c bao nhiu mu sc p, p hn nhng ging chim khc nhiu.
n lt Cng ngi t im, v vi cho Qu, th cht nghe ting ru rt, bit bao
nhiu chim con pha ng bay li.
Qu lin hi:
- Cc bn i u m ko n, ko l nh th?
n chim ni:
- Chng ti nghe n di phng nam c tht nhiu go, nhiu g, v rt
nhiu n ngon khc.... Chng ti r nhau i kim n y. Anh lm g y? Hay
ta cng i mt th?
Qu nghe ni, trong lng ho hc mun i theo n chim kia ngay lp tc. Qu
mi ni vi Cng rng:
- By gi m ti ngi i cho anh t im v vi, th cha bit n bao gi
mi xong. Thi, hay sn c a mc y, anh c cm th m ln mnh ti ti
i theo bn kia, ko l mt mt dp may kim n tt.
Cng thy Qu bo th, chiu lm theo, cm c a mc dc vo mnh Qu.
Thnh bao nhiu lng cnh ca Qu ton mt mu en nh mc.
Qu bay i kim n khng cn ngh g n xu vi p na. Nhng n lc n
no tr v, qu thy con c trng mut bay qua trng thy n m ci. Qu tc lm,
bn ngm li mnh th i thi... Qu thy mnh en thui thi, thit xu x, thn qu
bn bay i trn..
T , khng ai cn thy Qu u na, tr nhng ni hoang d vng v.