XXIV - ELEKTROD SARF YATI

1 cm3 kaynak metali terk etmek iin gerekli elementer sre, a a daki i lemlerin
srelerinin toplamndan olu ur :
Elektrod tutu turma sresi;
Ergitme sresi;
ekileme ve fralama ile cruf temizleme sresi ;
Elektrod de i tirme sresi.
Elementer sre rt kalnl , dolaysyla terk edilen cruf miktar , rtnn cinsi ve
elektrodun ekirdek teli apna gre de i ir. Bir dz yatay ubuk zerine 1 cm3 metal terk etmek
iin tel apnn fonksiyonu olarak sreler yledir :

(mm)

2
120

sre (sn)

2.5
86

3.25
60

4
42

5
31

6
24

8
16

Bu rakamlar o u kez al ma tr ve kodlarna gre bir ortalama katsay yardmyla

bulunur.
Bu tabloda verilmi de erlerden hareketle a a daki basit ilinti yazlr :
d 1,5 t = 350;
Burada d , elektrodun ap (mm) ; t de 1 cm3 metal terk etmek iin gerekli elementer
sredir.
A a daki tabloda formlden hesaplanm olan srelerde deneysel olarak bulunmu olanlar
kar la trlm tr.

1,5

2
2,5
3,25
4
5
6
8

2,82
3,98
6,1
8
1,2
15
22,4

Hesaplanm t
(sn)

Deneysel t
(sn)

124
87
57
43,1
31
23
15,6

120
86
60
42
31
24
16

1 m kaynak uzunlu una giren kaynak metali a rl

gram olarak bu p a rl , mm cinsinden levhann e kalnl nn karesiyle bir C sabitesinin
arpanna e it olmaktadr :
p=Ce2 (gr)
ARK KAYNA I, Burhan O uz, OERLIKON Yayn, 1989

Burada C sabitesi kaynak a znn ekline gre de i ir. e itli ekillere gre bunun de eri
a a daki tabloda verilmi tir.

1 m kayna n yapm sresi ( T )

1 cm3 metal terk etmek iin gerekli sre , yukardaki ili kiden :
t=

350
(sn)
d 1,5

Bir elik (zgl a rlk 7.8 ) elektrodla 1 gr metal terk etmek iin gerekli sre :
t=

T=t p=

45
(sn)
d 1,5

45C e 2
(sn) olmaktadr.
d 1,5

ARK KAYNA I, Burhan O uz, OERLIKON Yayn, 1989

Buna gre 700lik bir kaynak a z ve e=10 mm levhann aln kayna iin ( C=6.6 )
elektrod apna gre T sreleri a a daki tabloda gsterilmi tir.
d

d1,5

2,5
3,25
4
5
6
8

3,98
6,1
8
11,2
15
22,4

2 sa
1 sa 23
1 sa 2
45 dak.
35 dak.
22 dak.

1 mm uzunlu unda bir kayna n yaplmas iin gerekli elektrod says

d apnda bir elik elektroddan ergiyen metal a rl . % 80 randmanla ,
p0 =

d 2
4

l 7,8 0,8 gr

= 5d 2 l olur. Burada d ile l , cm cinsinden olup

5
p 0 = 3 d 2 l (d ile l mm cinsinden)
10
br yandan 1 m uzunlukta prizmaya giren metal a rl

p=Ce2
ve 1 m kaynak yapmak iin gerekli elektrod says
n=

p
oldu una gre
p0
n=

10 3 C e 2
5d2 l

l=450 mm iin

n=

Ce 2
2,25d 2

1 saatte ergiyen elektrod says

45 Ce 2
T=
d 1,5
3600
1 m kaynak yapmak iin gerekli sre (sn) olup ,
bir saatte yaplan kaynak uzunlu udur.
T
br yandan

n=

C e2
2,25d 2

ARK KAYNA I, Burhan O uz, OERLIKON Yayn, 1989

1 m kaynak yapmak iin gerekli elektrod says oldu una gre bir saatte ergiyen elektrod says:
N =n

3600
T

C e2
3600
36

d 1,5 =
olur.
2
2
2,25d 45C e
d

Buradan , bir saatte ergiyen elektrod saysnn kaynak geni li ine de il , sadece elektrod
apna ba l oldu u grlr.
Elektrodun al ma ko ullar ve elektrodun cinsine ba l k kullanlma katsays hesaba
N =k

katld nda

36
d

olur.

k, % 60 ile 80 arasnda de i ir.

1 kg metal terk etmek iin gerekli elektrod says :
5
d 2 l gr
3
10
10 3
10 6
n =
= 2
p 0 5d l
p0 =

n =

l=450 mm iin

10 6
445
= 2
2
2250d
d

Bu formllere gre hesaplanm rakamlarla deneysel gzlemsel sonucu birbirine ok

yakndr.
Maliyet hesaplarnda randman faktrnn dikkat nazara alnmas gerekir ki bu

bir elektrodu yakmakta gerekli sre

alisma toplam sresi

olarak tanmlanr ve ok sayda etmene gre de i ir , rne in

yaplan i in tr
kaynak ynetimi
i ilik niteli i
i in yapld yer : atlye ya da antiye (tersane) vb...A a daki tabloda , i in trne gre
p katsays iin rakamlar verilmi tir :

atlye

in tr
Hafif do rama
A r do rama
Makina bankolar
Kazanclk

al ma
rakla
raksz
% 50-60
% 60-80
% 70-80
% 65-75

% 25-40
% 40-60
% 50-60
% 45-55

tersane
al ma

rakla

raksz

% 40-50
% 20-35

%15-25

ARK KAYNA I, Burhan O uz, OERLIKON Yayn, 1989

A a daki tablolarda e itli kaynakl birle melerde sarf edilecek elektrod saysn
vermektedir.

ARK KAYNA I, Burhan O uz, OERLIKON Yayn, 1989

ARK KAYNA I, Burhan O uz, OERLIKON Yayn, 1989

ARK KAYNA I, Burhan O uz, OERLIKON Yayn, 1989

ARK KAYNA I, Burhan O uz, OERLIKON Yayn, 1989

ARK KAYNA I, Burhan O uz, OERLIKON Yayn, 1989

ARK KAYNA I, Burhan O uz, OERLIKON Yayn, 1989

10