You are on page 1of 77
y LOI MO DAU Hién nay, vige thu hit vén dau tu nude ngoai dang tro thanh mt b6 phan chai yéu trong quan hé kinh té thé giéi va 1a nhan t6 quan trong cua nhiéu nue. nhim hé tro va phat huy Igi thé so sanh cia mdi quéc gia dé phat trién. Su ting truéng kinh té lim cho cac mat khac cia nén kinh té duge cai thign, gia ting. Dé co duge si ting trudng kinh té, diéu kién thiét yéu li phai cé dau tu va nguén vén bao gém ca vén trong nude va von nude ngoai. Bai vi vén dau tu la mot mat xich quan trong nhat trong vong tron tac dong lan nhau gitta von, ky thudt va ting trong. Nhu cau dau tu truc tiép made ngoai ngay cing tro nén bite thiét trong digu kién ctia xu thé quéc té hod doi séng, kinh té, cach mang khoa hoc céng nghé va phan céng lao déng quéc té ngay cang ting. Déi voi cdc nude dang phat trién nhat la Vigt Nam, dau tu true tiép nuéc ngoai la mét trong nhing nhan juan trong cho sy ting trudng kinh té va la mot trong nhimg chi sé co ban dé danh gid kha ning phat trién. Vigt Nam dang tién hanh céng cude céng nghiép hoa, hign dai hod dé dua dat nude tir mot nén kinh té kém phat trién, nghéo nan, lac hdu sém tr thanh m6t nude cong nghiép, c6 téc 6 ting trudng cao va dn dinh, can phai cd mot khéi lvong vén rat lon. Nhin thire duoc diéu nay, ciing véi vide hoi nhap vé kinh 18, viée thu hut von dau tu nude ngoai 1a hét stte cdn thiét dé diy nhanh hon nita téc d6 tang truéng kinh té, timg bude bat nhip vai nén kinh té trong khu vye va trén thé gidi, Trong chang duong dau khi tich luy trong ndi bd nén kinh té con thép, chua dap img duge nhu cdu phat trién kinh t& xa hOi. Ngudn von e6 thé tir trong nude nhung thyce té cho thay ti Ié tiét kigm nay rat thap chua di tai tre cho dau tu dam bao ting trudng kinh té bén ving. Do dé ngudn von dau tu nude ngoai dic biét la nguén vén dau tu tryc tiép nude ngoai li v6 cling can thiét. Vige thu hit dau tu true tigp nude ngoai cang cé vai trd quan trong hon, Nguén von dau tr true tiép nude ngoai cé uu diém hon nhiéu so véi cic nguén von nude ngoai khée va né cé tac d6ng sau rong dén nén kinh té dat mude. N6 c6 vai trd dae bigt quan trong trong vige to dng lye phat trién kinh té xa hOi trong thei ky ddi méi. Do véy, nude ta luén tim moi cach dua ra nhiing chinh sic Khuyén khich va khéng ngimg cai thign méi trong dau tw nham thu hat von dau tur dong théi cin phai cé chién luge khai thae va sit dung higu qu nhat ngudn von nay dé phyc vy ting trudng kinh té, Va thye té la sau hon 10 nam déi moi da khang dinh: Nguén v6n dau tu truc tiép nude ngoai 1a yéu t6 quan trong khéng thé thiéu trong qua trinh phat trién kinh té Do nhan thite duge tim quan trong cia nguén von dau tu nurse ngoai cing nhur sw déng gép ciia né vao su phat trién kinh té x4 hoi ctia nuée ta trong nhiing nam qua, cho nén em da chon dé tai “Vai trd cata von dau tu trye tiép nurée ngoai vio Vigt Nam hign nay”. y Chuyén dé duge bé cuc thanh 3 churong lén: Chuong! : Ly ludn chung vé dau tu true tiép nue ngoai. Chuong II : Thue trang va vai tro cla FDI déi vi tang trong kinh té 6 Vigt Nam. Chuong III : Mét s6 cae giai phap tang cuéng thu hit va nang cao higu qua sir dung von dau tu tryc tiép nude ngoai tai Vigt Nam. Mac dit cé nhiéu cé ging nhung chic chan dé an khong tranh duge nhing sai sét. Em rat mong nhn dugc nhig y kién dong g6p qui bau cua thay c6 va cie ban, Xin chan thinh cém on ¢6 gio Dinh Thi Thanh Long da tan tinh hucng din va tgo diéu kign thufn Igi dé bai chuyén 48 cia em duge hodn thign, Ha ngi, thing 3 nam 2004. Sinh vién Truong Thi Thanh Hién. y CHUONG 1 LY LUAN CHUNG VE DAU TU TRUC TIEP NUOC NGOAI 1.1. NHONG VAN DE CHUNG VE FDI. 1.1.1 Khai nigm FDI. Khai niém dau tw quoc té ra dai tir thé ky XIX khi trén thé gidi xuat hign hign twong nhap khdu tu ban tir nude thira sang nude thiéu, khai nigm dau tw qudc té ra doi. Theo cde nha kinh t& hoc, dau tr quée té 1a mét hinh thére quan trong ctia kinh té 6i ngoai, trong dé cé su di chuyén tw ban tir quéc gia ndy sang quéc gia khéc nhim thue hién cdc dy dn dau tw nhim mang lai Igi ich cho cdc bén tham gia. Dau tur truc tiép nude ngoai la mot hinh thre dau tu quéc té trong 46 chi dau tu nude ngoai dau tw toan bd hay mét phan dui én vn dau tu cia cde dy an nham gianh quyén diéu hinh hay tham gia quan ly cde hoat dong san xudt kinh doanh dich vy throng mai Theo Lut diu tu nude ngoai iét Nam nim 1996, Dau tw truc tiép nude ngoai ( Foreign Direct Investment - FDI) la vige nha dau tw nude ngoai dua vao Viét Nam vén bang tién hoac bat ky tai sin nao dé tién hanh cdc hoat dong dau tr theo quy dinh cia ludt nay. ‘Trén thuc té c6 rat nhiéu cdch nhin nhan khac nhau vé FDI. FDI luén duge xem nhu I mét hoat déng kinh doanh 6 d6 6 yéu td di chuyén vn quéc té kém theo chuyén giao cong nghé, k¥ nang quan ly va cae anh huéng kinh té-xa hoi khac d6i véi nude nhan dau tu. y Ban chat cia FDI. FDI la mt hinh thite dau tu quéc t&, do vay né mang day dit ban chat ctta dau tur quéc té, - FDI la mt hinh thire cia quan hé kinh té quéc té gitta cae quée gia voi nhau. khi mét quéc gia nay dau tu vao mot quée gia khdc va cic quéc gia dé dat duge higu qua cao, dem lai lgi ich cho cac bén tham gia. Thue té cho thay,FDI c6 tic dong rat Ién dén viée lam ting truéng kinh té, sir dung cdc ngudn tai nguyén. - Dé la qua trinh di chuyén vén tir quée gia nay sang quéc gia khacdé the hién du dn dau tu nhim dem lai loi nhudn cho cdc bén tham gia.Trong nén kinh truong, hién tuong thira thiéu hodc thiéu vén tuong déi la mét tat yéu. Dé giai quyét mau thudn trén dim bao cho su phat trién cua mdi quéc gia thi can thiét phai co sw di chuyén von tir nude thita (nude chit dau tu) sang nude thiéu von (nude nhan dau tr), Mye tigu cia cae nha dau tu trong hinh thire nay 1a Igi nhudin, Do 46, Igi nhugin ¢6 anh hudng rit in dén dong di chuyén cua FDI vao cde quéc gia. - FDI 1a hinh thite dau tw ma trong dé quyén sé hitu von dau tu thong nha voi quyén sit dung vén cia ho. chi dau tu c6 tod quyén quyét dinh str dung vao muc dich nao, Chi dau tw true tiép tham gia quan ly diéu hanh qua trinh sir dung vén cia minh tuy thude vao mire dé déng gép von, nude nhén dau tu khéng tré think con ng nhur cae hinh thite dau tw khée, Hon nita day lai la hinh thire dau tu chi yéu cé thoi han dai, c6 tinh én dinh cao nén cdc chi dau tu Khéng thé rit vén trong khoan thi gian ngin, khong gay tac dgng xdu dén nén kinh té. - FDI khéng chi dau tu vén ma con kém theo céng nghé, bi quyét kinh doanh va ning Ive marketing, kéo theo sy ra dai va phat trién cita cée ngang céng nghiép hién dai, ddi hoi ham Iugng céng nghé-ky thudt cao va nhiéu von. Vige chuyén giao cong nghé con gép phin khéng nhé vao vige ting nang suét lao dong, tang ste canh tranh cho hing hod ciia ede nude nhan dau tw. C6 thé thay ring FDI 1a hinh thie dau tw cé tinh kha thi va higu qua kinh t8 cao, khéng cd rang bude chinh tri, khéng dé lai ganh nang ng nan cho cae nude nhjn dau tu, Voi nhiing wu diém néi bat trén, FDI ngay cang 1a hinh thire dau ur phé bién va higu qua, 1.1.3. Xu hwéng van dng cia FDI hign nay. Trong hinh thire FDI, loi nhufin ma cae nha diu tr dy tinh thu duge chi phéi manh mé quyét dinh dau tu cua ho. Cac chi dau tu thong dau te vén yao nhimg nuée cé diéu kién kinh té - chinh tri va méi truéng dau tr 6n dinh, noi ho cé thé sir dung vén ctia minh higu qua nhdt. Hoat dong FDI cé nhiéu bién déi sau sie: ngiy cang ting vé sé long, quy m6, thi trudng, linh vue dau tu va cé xu hung van déng chit yéu nhu sau: FDI tré thanh hinh thie dau tw chi yéu trong dau tu nude ngoai.Boi vi FDI c6 nhiing wu diém vuot trdi so voi eae hinh thire dau tur khie, + FDI thé hign rd hon su chuyén bién vé chat Ingng trong nén kinh té thé sii + FDI gan lién voi qua trinh san xuat true tigp. + FDI tham gia vao sy phin céng lao déng quéc té theo chiéu séu va tao diéu kign, co sé cho sur hoat dong ctia cdc céng ty da quéc gia (Multi-national company-MNCs), cae cng ty xuyén quée gia(Trans- national company- TNCs) ciing nhu cdc doanh nghiép quéc té Ludng vén FDI hudng vao cdc nude phat trién (CDs). Day la xu hudng nguge véi nhitng nim ctia thip ky 50-60, Dong von FDI khong chay tir née thira vén sang nude thiéu vén ma lai chay chi yéu vio cée nude cong nghiép 6 phat trién ( chiém khoding 70% tong sé vén dau tu thé gidi). Céc nude nay déng théi ciing 14 nuée xuat khiu FDI dn nhat, chiém khoang 80% FDI toan thé gidi. Nguyén nhin cua su chuyén hudng FDI ld do: + Su phat trién nhu vii bao cia khoa hoc- ky thuat da din dén sw ra doi ciia cic nganh cé ham lugng khoa hoc céng nghé cao, tiéu ton it néing Iugng va nguyén ligu, hira hen m6t ty suat lgi tite cao. + MOi trudng dau tu cita ede nude phat trién hoan thién, ché 46 chinh tri kha 6n dinh, trinh 46 céng nghé va lao dong phi hop véi yéu cau cia cde nha dau tu lon, + Xu thé hinh thanh cac khéi kinh té - dau tr trong khu vue dang gia ting, do dé cae chit diu tr tang cung diu tw vio cde khéi hyp tée kinh t& nhur EU, AFTA, NAFTA...dé duge huéng ty do throng mai va dau tw. + Viée dau ty lin nhau gitta cic tap doan Ién dé trinh déi dau true dién trong kinh doanh ngay cdng ting. Trong hoat dong FDI xuat hién hign twong da cye, da bién, Twong quan lye Ingng gitra cée nude dau tr thye té cé nhiéu thay déi, Ngay nay khong con tinh trang chi cé mét trung tam phat ra luéng tu ban nhu truée nia. Néu nhu & thé ky XX, Php, Mi, Dire, Ha Lan 1a nhiing nude din dau thé giéi vé xuat khau von nude ngoai thi dén giita thé ky nay, vay lén din dau, sau dé dén Anh, Phap. Dén thap ky 90, do sur canh tranh ciia cac céng ty Tay Au, Nhat Ban va cac nén kinh té cong nghiép mdi, dac bigt la cde nuéc Chau A, tinh chat "da cye" da thay thé hoan toan tinh "mot cue" trong hoat déng FDI. ngoai ra khong chi c6 sv canh tranh cla cde nude nhan dau tu ma con dién ra su canh tranh khéng kém phan quyét liét cua cdc nude di dau tu. M6t nuéc vita nhan dau tu vita di dau tu ra nude ngoai tao nén hign tugng "da bin" trong hoat dng nay. Mi 1a mot dién hinh,vira la nuée dau tu ra nude ngoai lon nhat ( chiém khoang 17% FDI thé gidi ), lai vira 18 nuée thu hit FDI én nhat (chiém khoang 30% FDI thé gidi).Vige xuat hién xu huéng "da cyc","da bién" da tao diéu kién cho cdc nude thye hién duéng 16i m6 réng quan hé kinh té quéc té véi phuong chém da phuong hod, da dang hod Co cdu dau tu thay déi theo hung tap trung vao céng nghiép ché bién va dich vy. Do sy phat trién cua nén kinh té thé gidi dudi tae dong ctia khoa hoc- céng nghé, cdc nganh va inh vc hap dan von dau tu khong gidng nhau, Dau thé ky Xx, vi dau tu thudng di chuyén vao cae nganh cn nhiéu lao déng dé khai thdc ngudn nhan céng ré va nguén tai nguyén thién nhién sin c6 cla cic nude khac. Ngdy nay, linh vue dau tu c6 nhing thay déi co ban. Cac nha dau tw thuéng tp trung vao linh vue sir dung céng nghé cao va linh vue dich vy. Xu hung nay da tro nén phé bién trén thé gidi Cfe céng ty xuyén quée gia (TNCs) da tro thanh chi thé dau tu true tigp quan trong, xu huéng mua Iai, sip nh§p ngay cing ting, Hign nay, ede TNCs ki m6t trong nhiing lye lugng dang vin hanh nén kinh té thé gidi, nim giti nguén von ky thuat va kiém sodt thong mai quéc té (chiém 40% san xuat cong nghiép cia thé gidi ur ban,60%vé ngoai throng va 80% vé ky thuat mdi). Co thé ndi khéng c6 mét truong trinh hay duoc an dau tu true tiép nao lai khong lién quan t6i cdc TNCs. Két qua nghién ciru 100TNCs Ién nhat thé ic TNCs nay chiém 1/3 FDI toan thé gidi va tang tai s: true tigp hay gidn ti @ nude gigi cho thay ngoai cita ho Ién t6i 1400 ty USD, sir dung t6i 72 trigu lao dong. Xuat hign lan séng ty do hoa vé dau tw. Nhan thire dug vai trd quan trong cita FDI déi vii ting truéng kinh té va giai quyé vige lam nén tat ca cde nude déu chi trong thu hit diu tur nude ngoai. ude canh tranh thu hat FDI giita cae dang phat trién dién ra hét site gay gat, hinh thanh nhiéu dinh ché vé hop tic dau tu. Véi viée hinh thanh cdc dinh ché nay, mdi trudng dau tr tro nén hap din canh tranh do duge mé cita va tw do hoa & mire d6 cao. Xu husng ty do hoa dau tu thé hign trén ba binh dign la quée gia, khu vye va quéc té. Cae nude NICs Chau A tro thanh cae chit dau tu quan trong. Day Ia hién tugng méi trong dau tu quéc té. Mae di cde nude nay chiém mét ty trong rat khiém ton trong tong von dau tu quéc té, nhung né 1a biéu higén su vuon lén cau cde muéc dang phat trién. Cac chir dau tu Ién dy tap trung 6 khu vue Dong va Déng Nam Chau A, cy thé la cde nuée Dai Loan, Hin Quéc, Hong Kéng, Singapo va mét s6 nuée ASEAN. Déng Nam A tré thanh khu vue hap dan dau tu. nude ngoai, Day 1a mgt khu vyc kinh té phat trién nang dong nhat thé gigi trong nhitng nim gan day. Mat khac, khu vue nay c6 nhiéu diém hap dan a6i voi cie nhi diu tr nhw gid nan cOng ré, tai nguyén thién nhién phong phi, mdi trudng dau tu lién tuc duge cai thién. Cé sy thay ddi sau sic trong Tinh vue dau tu. Cae nha dau tu nude ngoai chit yéu hung vao cae linh vuc truyén théng nhu cde nganh khai thac tai nguyén thién nhién, phat trién néng nghiép bing cach dau tu vao cdc dn dién va céc nganh ché bién néng san, cic nganh thugc két cdu ha tang nhu viée xéy dung mét sé dé thi quan trong, dau tu vé gido duc va y té. 1.1.4, Cae hinh thire FDI. Tir khi xudt hién dén nay, FDI cé nhiéu bién déi manh mé va ngay cang thé hign r6 vai trd quan trong déi voi ting trréng va phat trién kinh t nude, Tat cd cdc nude dang tim moi bién phap dé thu hat nguén vén FDI. Cac nha dau tr co diéu kign Iya chon cdc hinh thie dau tu khée nhau. Trén thye t& cb ba hinh thite FDI 1a: Thanh lip doanh nghigp 100% vén nude ngoai, Thanh lap doanh nghigp lién doanh, Hop tac kinh doanh trén co sé hop tée kinh doanh, - Thanh Ip doanh nghigp 100% vén née ngoai, Doanh nghigp 100% von nuée ngoai la doanh nghiép do chit dau tu nude ngoai dau tw 100% von tai nue s¢ tai, Hinh thire nay co dic trung 1a: cha dau tu rét von vao nude so tai dé thanh lip chi nhanh cita cae cng ty con thude quyén sé hiru ctia minh & nude sé 9 tai dé tién hanh hoat dong san xuat kinh doanh, mé réng hoat dong, gia ting anh huéng cia minh trén pham vi quéc té. Cac céng ty dau tu theo hinh thire nay déu 18 edie coong ty én c6 uy tin eao nhur ede eéng ty da quéc gia, ede céng ty xuyén quéc gia. Hién nay hinh thie nay duge thc hign kha phé bién trén thé gidi. Hign nay & Viét Nam, theo ludt himg co s6 kinh té quan trong do Chinh phi quyét dinh, doanh nghigp Vigt Nam trén co sé thio lun véi chit doanh nghiép mua Igi mt phin vén cia doanh nghiép dé chuyén thinh doanh nghigp lién doanh. - Thanh lip doanh nghigp lién doanh (Joint Venture Company- JVC).Doanh nghigp lién doanh ki doanh nghigp duge thinh Ip do ede chi diu tu nude ngoai gop vén chung véi doanh ngiép cua nude sé tai trén co sé hop déng lien doanh, Digu dé cé nghia li cae bén cing nhau tham gia digu hanh doanh nghigp, phan chia Igi nhufn va génh chju rli ro theo ty I¢ gop von ciia mdi bén trong von diéu Ié cla céng ty. Theo ludt phat cla Viét Nam, phan von gop cia bén nude ngoai khéng bi han ché vé mite cao nhat nhu mét s6 nude khic nhung khéng it hon 30% vén phdp dinh. Déi véi nhimg co so san xudt quan trong do Chinh phi quyét dinh, cdc bén thod thuan ty trong gép vén cia bén Vigt Nam trong lien doanh, - Hop tae kinh doanh. La hinh thie lién két kinh doanh giita ddi tic trong nube va cdc nha dau tw nude ngoai trén co so quy dinh trich nhiém, phan chia Igi nhuan cho mdi bén bang cdc van ban ky két trong dé mdi bén van gitt nguyén tu cach phap nhan rigng ma khdng tao ra mOt tur cdch phép nhan méi, Khic v6i hai hinh thite dau tu néi trén, hinh thire nay cac bén thudng ky két hop dong BOT(Build- Transfer- Operate: Hop dng Xay dung-kinh doanh-chuyén giao), hop déng BOT (Build- Operate-Trasfer: Hop déng Xay dung- chuyén giao-kinh doanh ), hay hyp déng BT(Build-Transfer: Hop déng Xay dung- chuyén giao). y 1s rd cita FDI. 1.1.5.1 Nhitng téc dong tich cue cita FDI déi voi tang trwéng kinh té. M6t trong nhimg anh hudng tich eye nhat ctia FDI la thie day tng trong kinh té va sir dung ¢6 higu qua hon nguén lye cita cée nuée nhu: © Sir dung t6i uu hon cae yéu t6 san xuat nhd chuyén mén hoa quéc té. © Sir dung cae nguén tai nguyén (vat chat va nhan lye) nhan roi. © Nang cp nguén lye cua nude cha nha, Tuy nhién khong phai bat ky truéng hop nao FDI ciing din dén su ting trudéng hodc sir dung hiéu qua cdc ngudn Ive trong nuée. Tur thé ky thir XX khi vige xudt khau tur ban phat trién nhanh chéng, cdc nha kinh té hoe ndi tiéng déu théng nhat cho ring nguyén nhan co ban va chit yéu cia cde nude kém phat trién(LDCs) la thiéu von, va dé giai quyét van dé nay 14 mé cira cho dau tw true tiép nude ngoai.Van dé mé ctra cho FDI cé ¥ nghia s6ng con déi véi cdc nude dang phat trién, gitip cde nude nay vuon t6i thi trudng méi,tiép cn khoa hge-ky thudt-céng nghé hién dai vi phuong phap quan ly 6 higu qua. Dé tang trudng kinh té, trong tich luy tir ndi bd nén kinh té thi phai thu hut duge FDI. FDI cé vai trd trong vige chuyén giao cng nghé va bi quyét ki thudt. RO rang [a khi dau tu vao mt nude, chi dau tu khong chi chuyén vén bang tién vao d6 ma con chuyén ca vén hién vat nhw thiét bi, may méc, nguyén vat ligu(céng nghé cimg) va vén v6 hinh nhu céng nghé, tri thie khoa hoc, bi quyét quan ly, ky nang marketing...cting nhw dua chuyén gia nude ngoai vio dio tgo chuyén gia ban xit vé linh vue dé sang nuéc duge dau tu dé san xuat, nuéc tiép nhan dau tu khéng chi duge chuyén giao céng nghé don thuan ma con nam vitng nguyén ly ciia n6, bi quyét ki thudt thong qua viée sit dung céc may moc thiét bj nay. Hign nay, vie chuyén giao cong nghé va bi quyét ky thuft dién ra dudi hai phuong thire, dé la: chi diu tu chuyén giao cho chi nhinh cia minh & nude ngoai (Internal transfer) vi vige chi diu tu chuyén giao thong qua dy an lién doanh (External transfer). Viée chuyén giao ky thuat nhim dich tim kiém ti suit Igi nhugin cao hon cho céc chit dau tur. Vige chuyén giao 6 hinh thire céng ty 100% vén nude ngoai dién ra ph bién hon & cac céng ty lién doanh, vi thong thuong cae cong ty lién doanh khong dap tmg yéu cdu tir phia déi te t6t bang céng ty 100% von nude ngoai.Viée chuyén giao céng nghé théng qua FDI déng vai tro to In trong vige kich thich nhing doanh nghigp trong nurde hoc hoi, tw nang cao trinh dg ky thuat- cng nghé, nang cao site canh tranh cia hang hoa trén thj truéng ndi dia va thj truéng quéc té.Va c6 diéu kién tiép cn va hoc tip kinh nghiém quan ly tin tién cia nude ngoai trong san xuat kinh doanh va nang cao kién thie kinh doanh hign dai cho edn bd, trinh d9 tay nghé cua di ngii cong nhan nhu: kinh nghigm xay dung va danh gid dy dn, kinh nghigm t6 chite va digu hanh doanh nghigp, quan ly thi chinh, ké toan, quan ly céng nghé, ky nang marketing. .. Tir dé tao ra phong cach lao dong khoa hoe va tu duy lao déng méi 6 cic nude dang phat trién, FDI gitip cho vige sir dung tai nguyén 6 ede nude nhfin dau tw duge tiét kigm va higu qua hon. Tai nguyén 6 day duge hiéu 14 chi phi diu vio cia doanh nghigp. RO rang voi diy chuyén céng nghé, thiét bj hién dai hon, chi dau tu sé sit dung it lao dng hon, kim cho chi phi nhan cng gim nhung van dim bao cho vige san xuat kinh doanh dién ra binh thudng. Nhé c6 nguén vén FDI ma ca tai nguyén con ngwdi va ca tai nguyén thién nhién duge két hop mét cach t6i wu va do dé tai nguyén nay duge sit dung tiét kigm hon, hgp li hon, va c6 higu qua hon. Ciing nhé cé von FDI ma cae nude nbn dau tr cé thé khai thac higu qua nhiing Igi thé, nhimg ngudn lye ctia dit nude ma ty nude dd khong thé thye hign duge do thiéu von nhu khai théc dau m6, khoang san. 12 FDI gop phan giai quyét tinh trang that nghié . ting thu nhap cho ngudi lao d6ng. Khi cde nha dau tu nude ngoai bé vén cia minh dé tién hanh san xudt kinh doanh thi tat yéu ho phai thué nhan céng béi vi cho di céng nghé c6 hién dai t6i dau cing cdn phai cé ngudi digu hanh. Vige kim & day khéng chi e6 vige kim truc tip ma cdn cé ca vige kim gian tiép,nghia ki khong chi 6 vige kim do doanh nghigp tuyén dung va tra long ma con c6 a nhimg vige Lm duge tg0 ra trong hoat dong cua cae nginh, cde t6 chite, cae doanh nghigp ngoai khu vue cé vén FDI nhung phyc vu cho hoat déng ciia doanh nghigp c6 von FDI. FDI gp phan ting thu ngan sich nha nude .Tir ede hoat dong phye vy céc doanh nghiép cé vén FDI nhw thué dat, mat nude. mit bién hay cdc khoan thu thué lgi ti, thué xuat nhap khdu, Nha née 6 duge mot khoan thu hing nam kha én dinh. mic déng gép cita FDI vao ngan séch nha nude ngay cang 6 xu hung tang len, FDI tao ngudn vén bé sung quan trong. Trong giai doan dau phat trién kinh té, khoang cach Ién gitta nhu cau dau tr va tiét kiém gay nén tinh trang thiéu vén,han ché quy mé san xudt va déi mdi ky thuat.Sy mat can déi gitta xudt khdu va nhgp khdu lim cho edn edn thanh ton thirgng xuyén bj thém hut, Viée thu hit FDI giip lip day khoang tréng gitta tiét kigm va dau tu, bi dip cic inh FDI khéng han ché mite t6i da ma chi quy dinh mie t6i thiéu nén né cho phép nude nhan dau tw dé ding cn than ton, Loa hon trong thu hut va sir dung ngudn von bén ngoai, tang them nguén von cho tang truéng va phat trién. FDI thic day chuyén dich co cu kinh té theo huéng céng nghigp hoa-hién dai hoa, hoa nhp nén kinh té dan téc voi su phn céng lao déng quéc té va héi nhap kinh té quéc té Khi mt nude thu hit duge mét Ineng vén FDI thi ngoai vige thie day tang trong kinh té thi FDI gop phin khong nhé trong vige chuyén dich co cau kinh té . Cac chit dau tw chuyén giao céng nghé va linh vue san xuat 13 site canh tranh é nude minh, nhung van edn kha hign dai ddi v6i cae nude nhan dau tu, da gop phan cai thign co cdu kinh té 6 cae nude nay theo huéng céng nghiép hod- hién dai hod va quéc té hod. Mac dit ty trong FDI trong tng sé vén dau tu 6 mét sé nude khéng cao nhung né thudng chiém ty trong I6n trong dau tu tai sin c6 dinh cia mét sé nganh quan trong cua nén kinh t&Théng qua dinh huéng phat trién kinh té trong timg thoi ky ma Chinh phit sé vu trong viée thu hit FDI vao ting nginh khéc nhau thong qua cée chinh sdch khac nhau nhu wu dai vé thué, tao diéu kign vé co sé ha ting...Khi von FDI trung vio mét nganh nhat dinh, vé mat true quan sé lam thay ddi ty trong ctia nginh dé va lam gidm ty trong cita nginh khée. Bén canh d6, FDI cdn lam thay ddi co edu cée nginh trong mot thoi gian dai phi hop véi sw phat trién kinh té . Dau tu truc tiép mude ngoai la lye wgng eo ban cho sy hdi nhap nén kinh té dugcan téc vao nén kinh té thé giéi.HOi nhp kinh té thé gici cé nghia 1a dinh hung phat trién kinh té tir thay thé nhap khau sang hung vao xuat khau.Cac nghién ctu vé qua trinh phat trién kinh té cia cde nude dang phat trién cho thay mét trong nhitng yéu t6 dam bao cho chién luge céng nghigp hod hudng vé xudt khau thanh céng la thu hat dau tr true tiép nude ngoai. Digu nay, vé mat ly thuyét li dau tw true tiép giin bé chat ché véi thuong mai, vé mat thuc té, thi cic nude dang phat trién rit thiéu kinh nhigm va kha ning tham nhap thj trudng nude ngoai. Théng qua dau tr truc tiép nude ngoai, cae mde dang phat trién duge thu hiit vao mang lui phan céng lao dng quéc té va khu vue. 1.1.5.2 Nhitng han ché cia FDI. » Chi phi cua vige thu hit FDI. Dé khuyén khich cde nha dau tr nude ngoai, nuée nhan dau tur thuong Ap dung m6t s6 uu dai cho ho nhu; giam thué, mién thué trong mét thoi gian cho 4 phan lén cae dy an dau tu nude ngoai-Hode tra tién thué ving va mét sé dich vu trong nude thip hon so véi cdc nha dau tw trong nuée.Hoae ho duge mién thué trong mét sé linh vue. Va nhu vay d6i khi nhiing loi ich cua cdc nha dau tu nuge ngoai c6 thé vurgt qué Igi ich nude chi nha nhan duge. » Cac nha dau tu thudng tinh gid cao hon mat bang quéc té cho cic nhan t6 dau vao, Cac nha dau tu nude ngoai thudng tinh gia cao cho nguyén vat ligu, ba dau lgi nhun thye té ma ho kiém duge, tir d6 han ché duge sy thm nhap thi thanh phim may méc thiét bj ma ho nhgp vao dé thye hién dau tu, ho¥e che truéng cua cdc déi thi canh tranh. Diéu nay gay ra chi phi san xudt cao 6 nuée n xudt chi nha va nude chi nha phai mua hing hod do nha diu tur nude ngoa v6i gid cao hon. Tuy nhién vige tinh gid cao d6 thuong xay ra khi cde nude chti nha thiéu thong tin, trinh 46 kiém soat, quan ly, chuyén mén yéu hode chinh sich cla cdc nude dé con nhiéu khe hé khién céc nha dau tu cé thé Igi dung duge. + Cong nghé va ky thudt lac héu.Cae nude dau tu throng bj bude 161 li da chuyén giao cong nghé va ky thuat lac hau vao nude tiép nhn dau tu. Diéu nay C6 thé giai thich la: dudi su tée dong cua cude cach mang khoa hoc ky thuat, may mée, céng nghé nhanh chéng bi lac hu, Cae chi dau te chi chuyén giao nhiing cong nghé méi cho cée doanh nghigp 100% vn nude ngodi dé ning cao ning Iue kinh doanh, Cée doanh nghigp ign doanh thugng duge chuyén giao nhing céng nghé da lac hau cho cée nude tigp nhan dau tu dé déi méi cong nghé, d6i méi san pham, nding cao chat lugng sam phim cia chinh nude ho di nhw vay 1a vi cde chit diu tu khong muén cdc bi quyét ky thuat cla minh duge str dung rong rai. Do d6 song song véi viée tiép nhan cng nghé duge chuyén giao, cdc nuéc nhan dau tw can quan tim bdi dudng, dao tao, nang cao trinh d6 xét duyét du dn, trinh dé chuyén mén cho can bé, da dang hoa ngudn dau tu nue ngoai ngay ca trong timg nganh dé qua dé cé thé chon loc nhimng k¥ thuat méi, téi wu. Déng thoi phai cd chién luge dao tao nguén nhan lye dé van dung tét va tiép thu nhanh cae day chuyén céng nghé ciing nhur céc bi quyét ky thudt duge chuyén giao. * Doanh nghigp ¢6 vn FDI thu hut lye Iugng In nguén lao déng e6 trinh 6 tay nghé cao, cin bd tré c6 ning lye, lam cho mét s6 doanh nghigp trong nude thiéu d9i nga can b6 gidi, giam kha nang hoat déng san xuat kinh doanh, do dé gidm ty Ié tiét kiém va quy mé dau tu. Day goi la hién tugng "chay mau chit xam".Dé git chan nhitng ngudi cé nang lye ngoai viée thong xuyén dao tao, boi duéng ngudn nhan luc, cdc doanh nghiép trong nude can cé nhimg chinh sich uu dai vé tién Ivong, tién thuong va cdc chinh sach tinh than nhim lam ho gin bé lau dai voi doanh nghiép. + Néu xét trong khoan théi gian ngin ho%e trong mdi quan hé véi cac nguén vén nude ngoai khée nhu tin dung quéc t&,ODA... thi FDI cho phép cdc nuse dang phat trién trinh duge ri ro eding nhu ginh nang ng nan hay ring bude chinh tri, tir d6 anh hudng tich cuc toi cn cn thanh todn quéc té. Nhung xét ve dai han, viée thu hut FDI lai lam tham hut can can thanh toan quéc té. Boi vi sau mOt thi ky dau tw nhat dinh, Ivong ngoai té chuyén ra nude ngoai dudi dang Igi nhugn, Ii sudt, gid cong nghé nhap khéu va chi phi quan ly ln hon sé ngoai té mi cde nhi diu tu nude ngodi dua vio trong thoi gian dau duéi hinh thie vén dau tw. Hon nifa, cae nha dau tu nude ngoai con loi dung nhimg ké hé trong hé thong chinh sach, phap ludt ctia nude chi nha nhim tron thué, lam ton hai dén Igi ich eta nude chit nha. Trén day la nhitng mit trai cla FDI. Nhiing tac dng nay true mat con nho nhung sé dan béc 16 r5 hon. Mite 46 anh hung cua né dén nén kinh té nhu thé nao cén tuy thude vao chinh sch déi tmg hiéu qua ctia nude sé tai, Nhin thire duge diéu nay gitip cac nude nhan dau tw dua ra nhing bién phap han ché tic dong xdu ca FDI, Nhung van dé quan trong nhat la cae nude nhan dau tu phai c6 di nang Ive tiép nhan, nang Ive quan ly va phai dua ra duge nhig quyét 16 dinh: Tiép nhin FDI 6 mite d6 nao dé cé thé kiém soat duge va lam thé nao dé han ché nhitng tac d6ng xau cita FDI. y CHUONG 2 THUC TRANG VA VAI TRO CUA FDI DOI VOI TANG TRUONG KINH TE O VIET NAM. 2.1. DAC DIEM KINH TE XA HOI CUA VIET NAM TRONG GIAI DOAN HIE NAY. 2.1.41 Tinh hinh ting truéng kinh té trong nhing nam qua. Sau hon 10 nam déi méi, ching ta da dgt duge nhiu thanh tyu ding ké quan trong nhat [a trong tang trudng kinh té, tgo nén ting cho cdc bude phat trién tiép theo. Cuéc khing khoding tai chinh tién t¢ khu vuc Chau A (1998-1999) da 6 anh huéng khéng nho dén nén kinh té Viét Nam trong nhing nim vira qua, nhung hién nay dang cé dau higu phye héi tré lai, Tir nam 1995 dén nay, bén canh mét s6 thudn Igi, nude ta gap nhieu kho khan do hoan canh dat née cting nhu béi canh quéc té mang lai, Véi su cé ging nd lye ca to’n Dang, toan dn ching ta da dat duge nhiing thinh tyu quan trong trong ting trudng kinh té nhu sau: ~ Kinh té ting truéng kha: Téng san phim trong nude (GDP) ting binh quan 7%/ndim. Téc d6 tng trudng GDP cita cde nim cao va ting dan-9,54% nam 1995; 9.34% nam 1996...(Bing 1). Do anh huong cla cuge khiing hoang tai chinh tién té khu vue, t6c d6 ting trudng gidm, chi dat 4.47% n&im 1999 nhung sau d6 da din ting tre Igi va dat 6,79% nim 2000; 6,89% nim2001; riéng nam 2002 dat 7,04%. Bang 1: Téing truéng kinh té cia Vigt Nam trong thoi gian qua. Nam BOOS | 2002 | 2001 | 2000 ] 1999 | 19% | 1997 | 1996 | 1998 | 1998 | Toss | 1992 | 1991 18 Toe d5 7,46 | 7,04 | 6,89 | 6,79 | 4,77 | 5,76] 8,15 | 9,34 | 9,54 | 8,83 | 8,08 | 8,70 | 5,81 ing cor %, Nguon: Thdi bao kinh té 56 49 (26/3/2003) ~ Co cdu kinh té c6 su chuyén dich tich cue: trong GDP ty trongkhu vue cOng nghigp vi xay dung ting tir 34.49% nim 1999 lén 38,55% nim 2002, cde con sé tong img véi khu vue néng- lam va thuy san [a 25.43% va 22,99%; ea Khu vue dich vy 1a 40,08% va 38,46%. -Nong nghiép phat trién lién tue, dae biét 1a sin xuat hong thye. Tir nam 1988-2003, linh vye néng nghiép da thu hat duge trén 780 dy an co von FDI, voi téng vén ding ky trén 3,8 ty USD. Nam 1995, binh quan Ivong thuc 360kg/ngudi, nam 2000 tang lén 444kg/ngudi va nim 2002 la 450kg/ngudi. San lugng luong thy 35,9 trigu tan. Gid ti sin xudt néng-lam nghigj va thuy sin tang binh quan hang nam (1996-2000)la 5,7%. Riéng nam 2002 gid tri san xudt chan nudi va thuy sin ting khoing 7% trong dé chan nudi ting 5,4%, thuy san 18,1 %, tinh ra téng thu nhap ting 14,8 %. Ba tao duge ba mat hang xuat khau chi luc 1a gao (dig thit hai thé gidi), ca phé(dimg thir ba) va hang hai sin chiém 34% gid tri kim ngach xuat khau ton nganh. Nam 2002, xuat khau cée mat hing néng san chii Iye tang cao nhu: gao tang 22,2%; cao su tang 33,6%; hat tigu ting 19,3 %; hat diéu ting 38,7%; che ting 20,9%; lac ting 30,1%. Nganh nong nghigp va phat trién néng thén da dé ra muc tigu la trong giai doan 2002- 2007 thu hiit durge 1 ty USD vén FDI. ~ Céng nghigp va xay dung vugt qua nhiing khé khin théch thie va dat duge nhiing tién bd. Nhip d6 tang gid xuat khdu céng nghiép binh quan hang nim (1996-2000) la 13,5%; nim 2001 la 14,2%; nim2002 la 14,4%, nawm 2003 hi ’m 1990. Khu 4,7%. Quy md cong nghigp nam 2002 1én gip 4,7 Lin so vi 19 vue doanh nghigp ngoai quéc doanh ting 19.1%, khu vue c6 von dau tw nuée ngoai ting21,8%(khéng ké dau khi). Nhiing sin pham chi yéu nhi ¢6 thi trudng tigu thy ma ting khd nhu thuy sn, ché bién, quan 4o may sin, xi mang, sit thép, xe may, 6t6, dién...nim 2000 so véi nam 1995, céng suat dién ting gap 1,5 lin; xi mang ting 2,1 lan; thép 1,7 Kin; mia dwéng ting gap hon 5 lan; phan bon gap hon 3 lin,..Dén trong nim 2003, doanh thu tit xuat khau cla khu vue céng nghiép dat 6,25 ti USD, ting 30,5% so véi nam 2002. Néu tinh ca dau khi thi doanh thu xuat khau cia khu vue dau tu nuée ngoai nam qua chiém 51% tong kim ngach xuat khau ca nude. - Cac nganh dich vu tiép tue phat trién, gop phan ding ké cho ting truéng kinh 8, Gia tri ede nganh dich vu ting 6,8% /nm, Téng doanh thu khu vee du lich tang 7,9%/nam; buu dign tang binh quan hang nam 11,3%/nam, FDI trong inh vye du lich Vigt Nam ting manh, Theo tin tir Téng eye du lich Vigt Nam, tir dau nim dén nay, sé du an dau tw nuée ngoai vao linh vue du lich va khich san cita Viét Nam dat con sé 17, tang gap 4 lan so véi nim ngodi va ca tng von dau tu moi la 133.2 tr. USD.Tai Viét Nam hign c6 130 dy 4n dau te trong linh vye du lich va khach san véi tong von dau tu dang ky la 3.3 ty USD. Cé 80 du an da di vao hoat déng véi tong s6 von ban dau la 1,74 ty USD. Viét Nam hién la diém dén hap din va an toan nhit déi voi du khach nude ngoai. Theo Téng cuc du lich trong 9 thang dau nim 2002, da c6 gan 2 trigu du khach dén Viét Nam, ting 13,5% so véi ving ky nam 2001, dat 1,18ty USD . Vige Chinh pha: Vigt Nam don gian hoa thi tuc cp visa va dau tw dang ké dé nang cp co sé ha ting du lich 14 nguyén nhan chinh khién luong khdch du lich gia tang. Nginh du lich Vigt Nam dang dit muc tiéu mite ting trréng GDP hing nim 11-15% trong giai dogn 2001-2010, ~ Kinh té déi ngoai tiép tuc phat trién ting kim ngach xuat khau 5 nim. (1996-2000) dat trén 51,6 ty USD, tang binh quén hang nam trén 21%. Nam 20 2002 téc dé tng xuat khéu ting 8,6% cao gap hai Kin téc d6 ting 3,8%ctia nim 2001. Téng kim ngach xuat khéu nam 2003 dat khoang 19.5 ty USD, trong 46 xuat khau ctl doanh nghiép c6 von dau tu nude ngoai dat 9,5 ty USD. Tong kim ngach nh§ip khéu tréng 5 nim(1996-2000) khoang 61 ty USD. Nhdp xiéu giim nhanh trong dé ty trong hang tiéu ding gidm dang ké tir 23% nim 1996 xuéng cén 5,2%nam 2000, Dau tu tryc tiép nude ngoai tiép tue gia ting gop phan yao tang truéng va phat trién kinh t&, Tinh nam 2002, téng vin FDI vao Viét Nam khoang 39 ty USD. TY 16 tich lug trong GDP tang din qua cae naim:27,14%ndim 1995; 29.05% nim 1998; 29,61% nam2000; 30,8% nzim 2001. Nhé sur gia tang ctia ngudn von trong nuée,téng von dau tu phat trién nam 2002 dat 183.3 nghin ty dong (ting 12,4%)chiém 3/4 GDP.cao hon ty 1 33,7% cua nam 2001. ~ Bén cgnh dé quan hé d6i ngoai khong nging du mé rng, hdi nhap kinh té quéc té duge tién hanh va dat duge nhiéu két qua tét. Ching ta da ting cuéng quan hé hitu nghi, hgp tac nhiéu mat voi cée made ling giéng, ban bé truyén théng, tang cuéng quan bé thuong mai voi céc nude khac trén thé gidi va cae t6 chite quéc té, thu hut duge nhiéu ngudn vén dau tu nude ngoai. Nam 2003 dugc coi 1a m6t nam phuc hdi trong thu hit nguén vén FDI, nhat la vao nhitng thang cudi nim. Theo théng ké, tng ngudn vén FDI vao Viét Nam nam 2003 la gan 3,2 ty USD,gém ca vén cua nhiing dy an mdi va von bd sung. Cling v6i vige edi thign cae thi tue hinh chinh tao diéu kién thugn Igicho vige trién khai dur dn, nim vira qua c6 rat nhiéu dy én méi duge di vio host d6ng, lim cho tong du an dang hoat d6ng cla Viét Nam hién nay lén dén gan 2.800 dyr sin, Nhd vio cae dir An dé Lim cho tiém Iye kinh 8 cua Vigt Nam_néi yy. Cae khu céng nghiép sé tiép tue déng mét vai trd quan trong trong thu hit dau tw nuée chung va téc d6 xuat khdu ndi riéng sé ting r6 rét trong nim t6i ngoai. Theo thing ké, trong nam qua, ca nude ¢6 thém 16 khu céng nghiép méi 21 véi dign tich 3.00 ha, thu hit thém kho’ing 240 dy an du tr voi kho’ing 850 tr.USD vén dau tu, cae dy dn gia ting vén ciing ting khoang 660 tr.USD. Nhu vay, chi tinh riéng s6 von cla cdc khu cong nghiép duge cap gidy phép méi va bé sung da lén 1,5 ty USD. Ne bé sung chiém 48-49% tong s6 von dau tu nude ngoai vao Viét Nam. Dy kién nam 2004, von FDI vao Viét Nam sé dat khoang 3,3 ty USD, tang 8% so véi nam 2003. Vén FDI thyc hién trong nam 2004 sé dat khoang tir 2,75 dén 2,8 ty USD, ting khoang 3,7-3,8% so véi nm 2003. Nhing két qua dat duge cdn thap so véi chién luge phit trién lau dai va nh ty trong thi khu cOng nghigp da cp méi va téc d6 tang trudng kinh té chua chic chin nhung né cé tic dong tao da cho ting truéng kinh té 6 nhing nam tiép theo dé dat duge cac myc tiéu dé ra trong ké hoach 5 nam(2001-2005) va chién luge phat trién kinh t& 10 nam (2001- 2010).Trong dé nhigm vy hang dau 14 phai ting GDP Ién trén 7,5 %! nim, GDP/ ngudi ting gap ddi sau 10 nim, co cu kinh té chuyén dich manh va dén nim 2010 co ban dura nude ta tré thanh nude cong nghiép. Do vay, dé dat duge tbe 46 tang truéng cao va bén ving, ching ta cdn tang cudng huy dong va sir dung 6 higu qua cdc nguén lye, trong 46 dae biét quan tim dén nguén vén FDI. 2.1.2.Sy can thiét cia FDI déi véi ting truéng kinh té. Trong xu huéng khu vue hoa- toan cau hod dién ra manh mé, vige thu hit va sir dung ngudn lye tir bén ngoai nhim bé xung va phat huy ngudn Iye tir bén trong 1a mot tit yéu déi voi nhiéu nude trén thé gidi. FDI bd dip khodng thiéu hut nguén lye gitta muc tiéu tang truéng kinh té cao véi kha nang tiét kiém han ché 6 trong nude, bi dip gitta khoang cach nhu cau ngoai té va thu nhap tir xudt khau, bi dap khoang thiéu thu gita thué va cae khoan chi ngan sach cua Chinh phu, bi dip khoang trong vé quan ly, cong nghé va ki thuat, thye chat la m6t kénh quan trong thye hign vige chuyén giao cong nghé. Trong tién trinh hoi nhap 22 quéc té, FDI tra thanh tiéu thir quan trong danh gid mite d6 hdi nhap kinh té cia nén kinh té, Tir nam 1995 Vigt Nam la thinh vién chinh thite ciia ASEAN va hign nay dang thye hign cam két véi khu vue mau djch ty do (AFTA). Thing 11.1999 Vigt Nam tham gia Dién dan hgp tac Chau A Thai Binh Duong (APEC). Dong tho Iai cho iét Nam dang cé ging dam phan dé gia nhap WTO. Qua trinh nay mang iét Nam nhiing loj ich nhat dinh trén co sé khai thie ndi lye, m6 rong quan hé quéc té dé tién hanh CNH -HDH dat nude é day manh CNH-HDH dua nude ta tr thanh nude cong nghigp, ting truong nhanh va bén vig , ching ta can nhiéu vén may méc thiét bi, ky thuat, céng nghé hién dai. Trong khi dé tich luy ndi b6 tir nén kinh té con han hep. TY 1g tich luy trong GDP cia Vigt Nam c6 tang hang nam :27,14% nam 1995 ;29,05% nam 1998;27,63% nim 1999; 29,61% nim 2000 ; 30,88% nam 2001 , nhung con thap so véi mét s6 nude nhu Han Quéc (36,9% nim 1990; 37,1% nam 1995 ; 38,2% nam 1996). Tinh trang thiéu von, that thu ngan sach, lang phi, that thoat vén do ngan sch nha nude cAp van dién ra lin tye, Neugc lai, nhu cau vén dau tr nude phat trién kinh té xa hdi rt lon. Theo wéc tinh so b6 ciia bé Ké hoach dau tu, tng sé vén dau tu phat trién toan xi hi thoi ky 2001-2005 lén 161 65-70 ty USD trong dé ngudn vn nude ngoai cn téi 22-25 ty USD, chiém khoang 30-35% tong vén dau tu toan xa hdi. Nhung nguén vén ODA thudng gay nén tinh trang ng nan va hién dang 6 xu hung giam ca vé quy mé va mite d6 wu dai, ngudn vin vay throng mai dé dau tu khéng nhiéu, chi phi cao, diéu kién vay khit khe, chju rii ro do bién déng ty gid. Do vay gan 30% tong von dau tu phat trién trén day chi yéu ki nho vao FDI. Ty lé dong gép ctia khu vue dau tu nude ngoai trong GDP cing ting din qua céc nim: nim 1995 dat 6,3% GDP; nim 1996 dat 7.4%GDP; nam 1997 dat 9.1%; nam 1998 dat 10,1%; nam 1999 dat 10,3% va nm 2000 dat 13,3%GDP. 23 Cé thé ndi cde dy an c6 vin dau tu nude ngoai da va dang tic dong dén ca bé rong va chiéu sau cia qué trinh ting truéng kinh té Viét Nam. Nhu vay xét vé mat cha quan cing nhu khich quan, vige Vigt Nam mo dim bao cho su ting truéng kinh té nhanh va bén 2.2 TINH HINH THU HUT VA SU DUNG FDI. 2.2.1 Tinh hinh thu hit FDL. Tir nim 1988 dén 2003, hoat dng FDI trai qua 4 trang thai khac nhau: -Tir 1988 dén 1990 1a 3 nim khoi dau, FDI chua rd tac dung 16 rét dén tinh hinh kinh té -xa hOi Vigt Nam. Ba nim cOng laied hon 1,5 ty USD van dang ky; edn vén thye hign thi khéng dang ké; bai vi cde doanh nghigp FDI sau khi dy phép pha duge cap lam nhiéu thi tuc can thiét méi dua duge vén vao Viét Nam. -Bay nam tigp theo (1991-1997) la thai ky FDI ting truéng nhanh va gop phin ngay cing quan trong vao vige thyc hign cde mye tiéu kinh 18 -xa hoi. Trong ké hoach 5 nam (1991-1995) dai thu hit 16 ty USD vén ding ky, t6e ting trong hang nam rat cao; von dang ky nam 1991 1a 1,275 ty USD thi nam 1995 1a 6,6 ty USD , bang 5,3 lin, Vén thye hign trong ca 5 nam 1a 7,153 ty USD, bing 32% téng von dau tu ciia ca nude. Hai nam tiép theo FDI tiép tuc ting truéng nhanh: thém 15 ty USD vén dang ky va 6,06 ty vén thuc hién. -Tir 1998 dén 2000 Ia thdi ky suy thodi cla FDI. Vén dang ky bit dau gim: Nam 1998 von dang ky la 3,897 ty USD, thi dén nim 1999 chi bing 40,2%, con 1,568 ty USD; nim 2000 la 1,973 ty USD. Sau khi dat ky Ive vé von thye hign nam 1997 véi gin 3,2 ty USD, thi 3 nam tiép theo da gidm 0 rét, nam 1998 Li 2,4 ty USD, nim 1999 va nam 2000 mdi nim 2,2 ty USD. 24 -Tir nam 2001 dén nay 1a thai ky phuc héi hoat dong cia FDL.Vén ding ky nam 2001 1a 2 ty USD, tang 22,6% so véi nam 2000, Von thye hign li 2,3 ty USD, tang 3% so véi nm trude. Nam 2002, vén dang ky gan 1,4 ty USD va von ign 2,35 ty USD. r thye h dén ngay 24/12/2002 trén dia ban ca nude c6 trén 4500 dy an DTNN duoc cap gidy phép dau tu véi tong sé von dang ky dat trén SOty USD. Trit cde dyn giai thé hode cae dy an da hét thei gian hogt dng, hign cn 3670 dy an dang c6 higu lye vi tang vén dang ky dat trén 39 ty USD. Trong d6 cé gan 2000 dir in dang trién khai hoat déng, kinh doanh , 980 dyr én dang trong thoi ky xily dung co ban va lim cée thi tye hinh chinh va gin 700 dy an chua trién khai do nhiéu nguyén nhan . Tinh hinh thu hut FDI thé hién cy thé qua bang sau : 25 Bang 2 : Tink hinh FDI vao Viét Nam ti nam 1998 dén nay. SODA | VDK Quy mé So voi nam truée (%) (Tr.USD | (Tr.USD/DA | S5DA | VDK | Quy mo 1988 37 3718 10,05 - - - 1989 68 582,5 8,57 183,78 | 156,67 | 85,27 1990 | 108 | $39.0 777 158,82 | 144,03 | 90,67 1991 151 | 1322.3 8,76 139,81 | 157,60 | 112.74 1992 | 197 | 2165.0 1 130.46 | 163,73 | 125.57 1993 | 269 | 2900.0 10,78 136,55 | 133,95 | 98,00 1994 | 343. | 37656 10.98 127,51 | 129,85 | 10185 1995 | 370 | 6530.8 17.65 107,87 | 173,43 | 160,75 1996 | 325 | 8497.3 26,15 87,84 | 130,11 | 148.16 1997, 345, 4649,1 13,48 106,15 | 54,71 58,23 1998 275 3897,0 14,17 PO 83,83 | 105,12 1999 | 311 | 1568.0 3,04 113,09 | 40.24 | 35,57 2000 | 371 | 2012.4 542 119.3, | 1283 | 107.5 2001 | 502 | 2503.0 5,02 135.3 | 1244 | 92,25 2002 694 1380,0 2 138,25 | 55,13 40,0 2003 Tong Ngudn :Nién gidm Théng ké 2001-NXB Thong ké 2002 Giai dogn 1988-1996. Trong giai doan nay FDI lién tue gia tang ca vé sé Ivgng dy an va von ding ky. Nim 1995 dat 108 dy an véi 26 ng sO vén ding ky 839tr.USD, ting 73,43%,s6 du an ting 7,8% so véi nim 1994, Nguyén nhan cita sy ting vén manh la do chinh sch céim van ctia My d6i véi Vigt Nam di duge 18 bo va nim 1995 Vit Nam chinh thire gia nhap ASEAN, g6p phan tao méi truéng dau tu thuan Igi hap din cdc nha dau tu nude ngoai. Nam 1996 dat 370 dur an véi tng sé von dang ky 6530.8tr-USD. Téng s6 dy in duge cap gidy phép dau te tinh dén dang ky la 26974,3 tr.USD. Téc d6 tang trudng hang nam ciia dy én duge cap phép 14 31,1% /nim, eiia wu tur 14 47,9 Nam 1996 dat mite ky luc vé tong sé yon ding ky trong cac giai doan, 1a 8497,3 tr USD, tang 30% so nam 1996 la 1868 dir dn voi tong so % trong d6 nam 1995 vi 1996 dat toc d6 ting manh nl voi nam 1995, tuy nhién sé du an lai am 12% . Sé di nur vay 1a do cé hai dy n dau tr vio linh vue phat trién 46 thi 6 Ha Noi va TP. HCM duge phé duyét voi quy m6 dur én én ( trén 3 ty USD / dy An ). Quy mé binh quan cée dy dn trong giai dogn nay dat 12,4tr USD. Trude nim 1991 quy mé ede dy din thudng nho(duéi 10 tr.USD) va e6 xu hudng gidm, nguyén nhan do méi truéng dau tu ctia Vigt Nam cdn méi mé déi vi cée nha dau tw nuée ngoai_va chinh séch cim van eta My khién cde nha dau tre ngai , khong dam dau tw nhiéu. Tir nim 1991 dén nim 1996, quy mé dy dn tang ding ké tir 8,7 tr .USD/ dy dn (1991) len 17,65 tr.USD/ dy an (1995) va 26,14 USD dun (1996). Téc d6 tang quy mé dy An cao nhat Li nim 1995 ( 160,75 %) ; nam 1996 li 148,16 % ( Bang 2). 2. Giai dogn 1997-2000. Tir nim 1997 dén nay, dac biét 1a sau cudc khing hodng tai chinh tién té la Khu vue, luéng du tu FDI vao Vigt Nam lién tue gidm. Mite thap n 1999, vén dang ky dat 1568 tr. USD, chi bing 33,7 % so véi mite 4649 t.USD nam 1997, bang 40% so véi nam 1998, Tinh trong ca giai doan vén dang ky 27 giam trung binh khoang 24% nam. $6 dy an dau tu nim 1998 thap nhat trong ca giai doan, chi dat 275 dir an, tang 79.71 % so vai nim 1997, Sau dé tang len din vio nam 1999 va 2000 véi sé dy dn duge edp phép 1a 311 va 371. Quy m6 dun gidm din qua cac nim va gidm manh vio nm 1999, chi dat 5,04 tr-USD dy én, bang 35,57% so voi nim 1998. Riéng nim 2000 FDI vao nude ta co dau higu phyc von dang ky dat 2012,4 t.USD, ting 28,3 % so véi nim 1999, quy mé dy an i, tuy nhién rat nho, $6 dy an duge cap phép la 371, ting 19,3 % , tong ding tang 7,5 % ( Bing 2). Cing véi sy suy gidm cia FDI vio nim 1999, t6c d6 ting truéng eta GDP giim edn 4,77 %. Bén nam 2000 ciing véi GDP ciing tang dat 6,75 %. Nguyén nhan cia swt gidm siit FDI la do cude khung phuc hdi cia FDI téc d6 ting hoang tai chinh khu vue nam 1997 lam ludng FDI tir cde nude Chau A dac biét tir Nhat va cae nude ASEAN vao Vigt Nam giim mt cach ding ké, Hon nui sau cuge khiing hoing cée nude déu thyc hign mot loat cae bign phip , chinh sdch nham cai thién méi truéng dau tw hap dan hon. Trong khi dé Luat dau tu nude ngoai cha Vigt Nam méi ra déi chua duge bao lu, cha hoan thign va déng b6 .chua thé xir ly ngay nhimg bién dong dét ngét va Viét Nam chua chudn bi tét cdc digu kién co sha tang dé hap din FDI . 2.2.1.3. Giai dogn tir nam 2001 dén nay. Tir nam 2000 FDI vao Vigt Nam da cé dau higu phyc hdi tré Iai. Trong hai nim 2000-2002, s6 dy én diu tu ting nhanh, Nam 2002 thu hit duge 502 dy din, ting 35,3% so véi nim 2000, vin ding ky la 2530 tr, USD. So véi nim 2002, nim 2002 gia ting ding ké vé sé dy an nhung lai giam vé tang s6 vin dang ky (gim 44,87%). Quy mé dy én giai doan nay giém dan va cée dy an chit yéu co quy m6 vira va nho. Nguyén nhan 1a do so véi mét s6 nude trong khu vue, gi 28 thé vé nhiéu mat cua Viét Nam mat dan, thi tue hanh chinh qua phién ha khién cae nha dau tu mat kha nhiéu théi gian, céng stre vira nan long. Trong hai thing dau nam 2003 ca nude c6 64 du an duge cp gidy phép dau tu véi sé vin ding ky 164,9 t.USD. Vén dau tu thye hign dat 250 tr.USD, bing cing ky nam 2002, So véi nm 2002, doanh thu cua cfc doanh nghiép c6 von FDI dat 135 ty USD, tang 23%; xuat khdu dat 660 tr.USD,tang 17%; nop ngin sch dat 81 tr USD, ting 61%. Da cé 64 dy dn dau tu tang vn mé rng sin du An va 26% vé s6 von dau tw so véi cling ky nim 2002. Nam 2003 thuc su la méc xuat kinh doanh véi tong s6 von ting thém 1a 142,4tr USD, tang 15% vi son déi véi cac tinh phia Bac trong vige thu hit FDI. Theo sé ligu ctia BO ké hoach va Dau tu, nim 2003, c6 22 tinh, thinh phé phia bie thu hit dure thém von FDI méi, voi 208 dy an mdi cap phép, ¢6 tong von dang ky 14636 tr.USD, so a tang gdp hai lin vé sé vén. Nhiéu tinh mién mii dat két qua dang khich 1g, nhu: Hoa Binh (3 dy an véi 7,4 t.USD), Cao Bang( | dy an véi 7 tr. USD), Lao Cai( 5 dy dn voi 5,22 tr.USD), Ha Giang (2 dy an véi 5,9 tr USD) Thai Nguyén( 2 dy an vi 5,9 t.USD), Lang Son( 4 dy n v6i 4,7 tr.USD), Phi Tho( 18 dy dn v6i 62,3 tr.USD), Thai Binh thém 1 dy an v6i 13,55 USD, Nam Dinh ¢6 thém 4 dy én méi véi 102,75 t.USD. Trong nim 2003, ving kinh té trong diém, tite 1a ving dong lye ting truéng Bac BO, v6i nim trude ting hon 36% vé sé du an van t6 ra hap din cde nha dau tw hon ca, Toan ving da thu duge 158 dy an méi véi tng von dang ky 405 t.USD, vugt xa két qua ctia nam 2002 la 125 duran va 273,7 tr.USD, Trong dé sé vin TP, Hai Phong thu duge Ién gap 3 lin nam trude, Hai Duong gap 4 lan, Quang Ninh ting gap ddi, Vinh Phic ting thém 16 tr.USD, Hung Yéu tang thém 3 tr.USD, Ha N6i van dan dau véi 68 dy dn va 118,5 t.USD. Trong nam niy, Ha N6i da thu hit duge hon 570 dy An FDI vei tong vin dau tu ding ky dat 8.9 ty USD, trong d6 von giai ngan dat 3,41 ty USD. Dén thang 1/2002, Ha NGi da thu hit thém 89 dy an FDI, trong d6 c6 66 dy an 29 cAp méi va 23 duoy dn bd sung ting von. Téng von ding ky dat 162,5 tr.USD, trong d6 cdp méi 105.6 t.USD, bé sung tang vin 56,9 t.USD. Hign nay, Ha N6i da thiét lip va mé rng quan hé hop tac dau tu véi 42 quéc gia va ving inh thé trén thé gidi. Bang 3: Két qud thu hit FDI moi trong nim 2003. Sb diran | Von du tw ding ky | Ting so voi 2002 (trigu USD ) Ca nude 752 2.000 10% Cie tinh phia Bic 208 636 100% Riéng ving KTTD 158 405 47% (CNgudn: BO ké hoach va diu tu, Tuy ké dén ngay 31 thang 12 nam 2003) Trong 4 tudn diu nim 2004, véi 50 du dn méi cdp phép, Vit Nam cd thém 121 tr.USD vén da ting 22.4% so véi thang 1 nim 2003.Song khu vue von ting vuot tréi lai nim trong s6 doanh nghiép FDI d6 hoat dong nay bé thém von dau tu mé réng nha xwong, sn xuat, Tinh chung, thu hit vén FDI trong thing 1 nam 2004 G Vigt Nam dé dat duge ngudng 385tr.USD, tang gin gdp 3 lin cing ky nim ngodi. Dién bién tinh hinh thu hit vén FDI cén cé nhitng dau higu dang mimg khac, dé 1a hién tugng cdc doanh nghigp ting vén dau tu mo rong dy dn voi quy mé Ién, tam c& hang trim trigu USD dé xuat hign. Cudi nim ngoai, Déng Nai da tro thanh dia phuong dan dau vé thu hit FDI chinh 1a nhé dy an tang thém vén dau tu 1én dén hon 225tr.USD cia tap doin Formosa vio khu céng nghiép Nhon Trach. Dau nam nay lai cé thém céng ty TNHH Saigonmax tang thém 100 tr.USD va céng ty TNHH Sun Steel ting thém 132,5 t.USD. Trong 3 tuan dau bing phat dich ciim gi, danh sdch 4c doin doanh nhin Nhét, Hin Quée, Chau Au dang ky dén Vigt Nam tim 30 co hdi dau tr vin kha nhidu. Tai khu cong nghigp Vigt Nam-Singapore (VSIP) hom 11/2 vita qua, 06 t6 chite 18 trao gidy phép cho 7 nha dau tw méi, véi tong von dau tu lén téi 50 tr.USD. Nhiing tin higu nay cho thay dong chay von FDI vio Vigt Nam dii ¢6 dich ctim ga van ting truéng kha quan. Véi hon 110 USD von FDI thu but trong thang 1/2004, TP HCM dang tiép tuc phat huy thé manh la dia ban hap dan thu hut vén FDI. Tinh Binh Duong voi 119 t.USD hién la tinh duging dau bang vé thu hit vén FDI trong thang 1/2004, eting dang nd lye trong cude chay dua véi mhigu dyr én dang deo duéi, nhung quy m6 dy an chi tir vai trigu dén chuc triéu USD. Trong thang | nim 2004, trén pham vi cd nude dai c6 khoding 50 dy én méi cé von FDI duge cap gidy phép, voi tng von dang ky trén 12] tr. USD, tang 8,7% sé dy dn, va tang 22,4% vé s6 von dang ky ciimg ky nam truée. Va c6 12 du 4n cit duge cap gidy phép bé sung véi ting von ting thém khoang 264 tr. USD, ting 748,4% so véi cling ky nim truée, Nhu vay, ca von mdi lin von bé sung trong thang 1/ 2004 dat khoaing 385 tr.USD, ting 196,6% so voi thing 1/2003. Tinh dén nay trén ca nude c6 trén 4370 dy dn FDI can higu lye, voi ting von dang ky khoang 41,18 ty USD. Theo BO ké hoach va dau ty, trong thang 1/2004, khu vue ¢6 vin FDI da thye hign duge khoding 200 tr.USD, tuy ehura dat mong mudn nhung da lén hon gap 1,37 Kin sé von dau tu xay dung co ban tir von Ngan sach Nha nuéc tap trung ma cae co quan Trung Uong va dia phuong, thy hign trong thang nay( 2.265,4 ty dong), Nho dé, tong von dau tu thye hién cia toan khu vyc FDI dén nay da dat trén 24,8 ty USD, khong ké vai ty USD da thye hién nhimng dur an da bi gidi thé hoac hét han hoat déng. Trong sé dy an con ., kinh doanh, véi tong doanh thu trong thang 1/2004 dat khoang 1 ty USD (khdng ké dau khi), ting 11% so véi ciing ky nim trude; dat ting kim ngach xudt khdu trén 500 trUSD ( khong ké dau thd), tang 13%; kim ngach nhap khau 610 tr.USD, tang 214%. higu luc may, da c6 trén 2000 dy dn da di vao san xui 31 Dic biét, tong sé lao dOng truc tigp trong khu vue doanh nghiép FDI da Ién dén 670.000 ngudi, tite chi sau mot nam da tang 36% (tang 175.000 ngudi) so vei théi diém thang 1/2003. 2.2.2.Co edu FDI. 2.2.2.1. FDI phn theo nganh kinh té. Dang vin FDI vio cae nganh da c6 sy chuyén dich theo hudng tieh cue. Trude nam 1993 FDI tap trung nhigu vio nganh diu khi (19%) va khdch san, du | cin hd cho thué (21,8%); nganh céng nghiép. Hign nay FDI vao linh vue nay chiém ty trong ln nhat ca vé s6 dy an va von dau tw Sau do 1a nganh dich vu va néng nghiép. Dy an trong nganh dich vu cd quy mé In nhat cdn trong nganh néng nghigp tuong déi nhé. Tinh dén thang 5/2002, khu vue cOng nghiép c6 2.131 dy an con higu le voi von dau tu 21,196,583 USD chiém 55,37% tong von FDI ca nue, Nganh dich vy cé 702 dy dn c6 vén dang ky 14.902.826 USD chiém 38,93%. FDI vio m ty trong nhé nhat 5,72% voi 393 du an va sé vén the hign li 1.234.549 tr USD. Vén dau tu ciia khu céng nghiép chi yéu tp trung vio cde nginh cng nghigp thye phim, céng nghigp nhe, xay dumg, céng nghigp dau khi, cong nghiép nang. Trong nganh dich vy, cdc dy an tp trung vao xay dung van phong, cain h9 cho thué, khach san du lich, giao thong van tai, buru dign, xay dung khu d6 thi méi Bang 4: Déu ue truc tiép nrc ngoai theo nganh 1988 -2002. (Tinh ti thang 5/2002- chi tinh cde dy én cdn higu lye). ‘Chuyén nginh dy | TVDT(USD) | Vénphap | Dinwrthye | TH in jin (USD ) hign ‘80 voi 32 ‘ng sbe% ‘Céng mghigp DIST | 21196583356] OGRA. OTT | 12.436 550805 | 5537 CN div ki 30] 3.205.715.748 | 2.188.680.687 3.109.423.552| 8.37 Nahe 884) 4.610.483.329 | 2.069.149.781 | 2.269.529,599 | 62,64 CN tye phim 842} rasi.tsi4ai | 3.224.167.2609] 3.835333.727) 20,51 CN ning 175] 2.399.030.952 | 1.013.261.499 1.382.798.0902] 6,27 Xay dung, 203} 3.130.201.886 | 1.193.173.435 | 1.830.415.855| 8,18. 2.Nang.lim nghigp 393] 2.181.429.798] 1.057568.074) 1.234548.736] 5,7 Nong lim nghigp 323) 1.986.130.4839) 961.125.296/ 1.132.828276] 5,19 Thuy sin 10] 198.299.319| 96.442.778| —101.720.460} 0,51 3.Dich vy 702} 14,902.825:811 | 6,804:565.133 | 5.989.931,096 | 38,93 ‘TVBT-Buu dign 972.883.535.220] 2.343.641.263 959.352.576| 7,53 Khich sandu lich 123} 325.767.561 | 1.060.901.468 1.972449.564| —8,51 ‘Tai chinh NH 47} s47.200000] $12,450.00, s16.478.670| 14,29 Vin hose! dey té m 357.654.8600 | 240.073.688 172,593.23] 1,46 XD khu do thi méi 3| 2.466.674.000 | 675.183.000 sais | 64,44 XD van phingeanho | 110) 3.662.145.217 | 1.297.098.699/ 1.692.481.740| 9,57 XD ha ting KCX- 15] 806,502.04] 276.236.009| 467.857.361 | 21,07 KCN 196} 721.483.7907 | 398,981,006 208.323.044 | 18,85 Dich vy kde 3226| 38.280.838.925 | 17.550.574.887 | 19.660.980.687| 100 ‘Ving sé Ngudn:Vu QLDA-B6 ké hoach va Bau tw. (9: Sé ligu ty tinh toan, Vén FDI vao cac nganh nhu trén da biéu hién phi hop véi chi sé co céu kinh té céng nghigp hign dai, Tuy nhién, thye trang FDI vdo nginh néng, lim nghigp, thuy san v6n da it lai dang co xu hudng chimng lai va giam dan trong khi ighigp, thuy ai dang ig chiing Iai va gi ig néng nghiép lai la m6t trong nhiing inh vye dang c6 nhiéu tiém nang ma ta chua khai thie duge cho thdy ting hinh thu hit FDI vio Tinh vue nay chua dat duge muc tiéu dé ra. y 2. FDI phiin theo hinh thite dau ue. Trong giai doan dau, hinh thite lién doanh li hinh thite FDI pho bién nhat 6 Viét Nam, chiém 61% sé du an va 70% sé vén dau tu. Nhiing nim gin day cae doanh nghigp hoat dng dudi hinh thite niy c6 xu huéng giam va doanh nghigp 100% von nude ngoai ting lén (Bang 5), Hign nay, FDI theo hinh thire lign doanh chiém 45,04% vn ding ky va 32,02% s6 dy dn; ede con s6 tuong img cia hinh thite 100% vén nude ngoai chiém 32,36% va 63,14%; cua hinh thie hgp ding hop téc kinh doanh chiém 22,6% va 4,84%. Do thii tue con rudm ra phire tap trong khi cde nha dau tur nude ngoai con it hiéu biét vé diéu kién kinh 1 hoi ciing nhw php ludt cita Vigt Nam. Nén ho thudng Iya chon hinh thite lién doanh dé bén Vigt Nam dimg ra giai quyét van dé vé th tue phap ly. Sau m6t théi gian hoat dng cdc nha dau tam hiéu hon vé diéu kién kinh doanh, phap ludt Vigt Nam vi moi trong php ly cua nude ta cling duge cai thign hon nén ho khéng can nhiéu d6i tac Viét Nam. Hon nita ho khéng mudn chia sé Igi ich cing nhur quyén diéu hanh doanh nghiép voi bén Vit Nam. Vi thé sé dy an dau tw nude ngoai theo hinh thire 100% vén nude ngoai ngay cang tang cén cdc dy an lién doanh giam. Bang 5: Dau tu nude ngodi theo HTDT (1988-2002) (tinh t6i ngay 3/05/2002-chi tinh cae dy an con higu lye ) Hinh_ | 86 | TVBT(SD) PD pTTH Ty tire | DA trong | trong dau tw DA von dang ky (%) BOT | 1.227.975.000| — 363.885.000| 78,537.50 0,19) 2,07 HDAT | 144) 4.175.512.485 | 3.603.194.732| 3.415.200878/ 446) 20,53 34 y KD 100% | 2037) 12.910.375.678 | 5.678.767.448| 6.184.677.9003 | 63,14, 32,36 Von NN Lién | 1039 19,966.975.762 | 7.904.727.698 | 9.982.562.380 | 32,21| 45,04 Doanh TS 3226 | 38.280.388.925 | 17.550.754.878 | 19.660.980.657 | 100 100 2.2.2.3. FDI phin theo déi téc déu te. Tinh dén hét nam 2001, c6 hon 700 cng ty thudc hon 66 nude va ving lanh thé dau tu vao Viét Nam. Nhiéu tap doan, céng ty lén théng qua cdc cong ty con nude ngoai va ving lanh thé khée dé dau tw vio Vigt Nam. Vi dy, cde tap doin HSBC Holding (Anh), ABB (Thuy Dién), Keppel(Singapo), da thong qua cde chi nhanh ctia ho & Héng Kéng dé thyc hign dau tu vao Vigt Nam; cong ty Unilever(Anh) thng qua cdng ty con ¢6 try sé & Singapo dé dau tr vio Vigt Nam... Trong sé cae di tic dau tu, Singapo 1a quéc gia dig dau vé sé luong va von dau tu vao Viét Nam. Tiép dé la cde quéc gia Dai Loan, Nhit Ban, Han Quéc la cée nha dau tu lon nhat ( Bang 6). Tong von ding ky cua ba déi tac nay dat gan 11,8 ty USD, chiém 30,5% ting vén dau tr eta nue ta. Bang 6: 5 meéc cé von dau tw lén nhat vao Viet Nam(1988-2001). Nuse( ving | Sédwan [Tong véndiu] Vénphap | Vén dau tw anh thd) tr (Tr.USD) | dinh (.USD) |} thye hign Singapo 244 6881 2281 1993 Dai Loan 758 5146 2188 2494 Nhat Ban 332 4064 1999 3038 Han Quéc 332 3260 1277 2012 Hong Kong 220 2824 1232 1547 Nguon: Bao cdo tai chinh s6 1+2/2003. Trong cdc luén vén FDI va Viét Nam thoi gian qua, FDI tir cic nude ASEAN chiém vj tri quan trong véi 440 dy an, tang von dang ky dat 8.45 ty USD, chiém khoang 22% tng vin ding ky. Cac nude Chau Au c6 472 dy an duge cap gidy phép tai Viét Nam vai ting von gan 7,9 ty USD, chiém 20% téng 36 von ding ky. Khu vue Chau Mi cé gin 300 dur an duge c4p phép voi tang von dau tu li gan 5,2 ty USD. Cé the thay ring, co cau nguon von FDI vao Viét Nam tap trung chit yeu tir cdc nude trong khu vue Déng Nam Anén khi khung hoang kinh té khu vue xay ra, lvong FDI giam sit han. Trong khi dé nguén von FDI vao Viét Nam tir ce nuée Déng Bac Avao Viét Nam lai tang lén do khéng bi anh huong cita Khiing hoang. Hign nay khu vue nay chiém vj tri quan trong vi 2.033 dy én va 26,9 ty USD vén dang ky cén higu lye (chiém 55.4% s6 dur An va 40,8% tong cén ding ky ctia tit ca cic du dn con higu luc). 2.2.2.4, FDI phiin theo viing lanh thé. ia ban c6 digu kién kinh té - Ngudn vén FDI duge tip trung vao mot sé xd hdi thufin Igi, co sé ha ting twong d6i phat trién, gan noi cung cp nguyén vat ligu, D6 1a nhitng thanh phd Idn: Ha ndi, thanh phd Hé Chi Minh, Hai Phong, Dong Nai...va nhiing noi cé diéu kién thuan Igi nhu mién Dong Nam BO, Tay Nguyén, khu tam gide vang, Mite d6 chénh Ich gitta cée ving vé thu hut FDI 1a tuong adi l6n. Trong tong s6 von FDI cia ca nude thi 10 dia phuong cé diéu kién thudn Igichiém tai 87,8%, riéng hai thanh phé Ion la Ha N6i va Ho Chi Minh da chiém hon nira (50,3%): TP. Hd Chi Minh véi sé von dang ky 9.991,3 tr USD (chiém 28,3% téng vn dang ky ciia cd nude), iGu tuong ting cia céc dia phuong tiép theo nhur sau: Ha NQi:7.763,5% (22.3%); Déng Nai: 3.439,5 (9.7%); Ba Ria- Ving Tau: 2.515,9 (7,1%); Binh Duong va Binh Phuée: 1.677,9; Hai Phong: 1.507,7 (4.3%); Quang Ngai: 1.333,0 (3.8%); Quing Nam- Da Ning 1.013,0 (2.9%); Quang Ninh 872.8 (2,5%). 37 Nhiig sé ligu trén day cho thay vin dé thu hit FDI theo ving kinh thd két hop véi viée khai thac cae tiém nang trong nude dat higu qua chua cao. Day ciing lA m6t trong nhig van dé cing quan tam diéu chinh cho hop ly trong thoi gian téi. 2.3. BANH GIA NHUNG MAT DAT DUOC CUA FDI. Trong 15 nim qua, ké tir khi ludt dau tw nude ngodi ra doi nim 1987, hoat dong FDI 6 nuée ta da dat duoc nhiéu thinh tyu quan trong gép phan tich cuc vao viée thuc hién cdc muc tiéu kinh té x4 hdi,vao thing loi cla cong cudc déi méi cua nén kinh té, dua nue ta ra khdi khing hodng, ting cudng thé va lye cia Vigt Nam trén trang quéc té. FDI da tro thanh mt trong nhiing nguén von quan trong cho dau tw phat trién; c6 tae dung thie day sy chuyén dich co cau kinh té theo huéng CNH-HDH; mé cira nhiéu nganh nghé san xudt kinh doanh mi, sin phim méi, ning cao ning lye quan ly va trinh dé céng nghé, mé rong thi trang xuat khau, tao thém nhigu viée lam méi, gop phan m6 réng quan hé d4i ngoai va chi déng hdi nhap kinh té thé gidi. Nhiing tac dong tich cuc trén day cia nguén yén FDI gép phan vao viée thic day ting truéng kinh té cia nuée ta, thé hign & ede mat sau: M6t la, bé sung nguén vén cho dau tu phat trién, gép phan giai quyét tinh trang thiéu von va ting ty Ié tich luy cho nén kinh té.Tir khi thye hign chinh sich dau tu nude ngoai dén nay, von FDI thye hign tai Vigt Nam binh quan 1.737,7 tr USD /nam. Vén dau tu xay dung co ban cia eae dy an FDI binh quan thoi ky 1991-2000 la 17.423.2 ty déng/nim. Tir nim 1996 dén nay, FDI chiém gan 30%téng vén dau tu xa hdi. Trong d6 c6 dén 76,5%s6 dur an va 53,5% von dau tw vao linh vue sin xudt cng nghigp, hang xudt khiu va xdy dung co sé ha ting. Thue té cho thay trong cae dy an lién doanh duge cap gidy phép dau tu, so vén do Viét Nam gop chi chiém 25-30% ma chi yéu ciing bing quyén sit dung 38 dat, gid tri nha xudng, rit it tién mt,70-75% con Igi la cia cac nha dau tu nude ngoai. Day 1a m6t long vén dau tu khéng nh6, né thye su 1a nguén vin gdp phan tao ra su chuyén bién khéng chi ve quy m6 dau tu ma quan trong hon 1a nguén von nay cé vai tro nhu chat "xc tic-diéu kign", dé vige dau tur cia nude ta dat higu qua nhat Két qua phan tich cho thay gitta von dau tu trong nude va von FDI cé sit tuong quan cing chiéu voi nhau, khi von dau tr nude ngoai ting lén sé lam cho von dau tu trong nude ting theo. C6 nhu vay la do FDI cé tac dung lan truyén, thie day hoat dong cia vén trong nude. Cée dur n FDI di vao hoat dng s® kéo theo sy xudt hign cia cde doanh nghigp trong nude lam nhigm vy cung cdp nguyén vit ligu, thiét bi, phu ting, lao déng, dich vu...cho dy an nay déng thii dat ra yéu cdu xay dung co so ha ting vat chat ky thuat tao diéu kién cho dy an ny hogt dong, Cae nha diu tw nude ngoai vao nude ta phai sir dyng nhtmg cong trinh trén va cde dich vu ctia ta va phai tra phi. Nhu vay, hoat d6ng cia déng von trong nude ciia ching ta 6 Tinh vue nay tré nén nang dong va higu qua hon. FDI bé sung ngudn vn dau tw phat trién lam ting nang lye sin xuat cho nén kinh té tir do gia ting kha nang tich luy, néng cao ning Ive tai dau tu, mo \g sin xuat kinh doanh. Cing véi su gia ting cia dong von FDI ting lén 1% s@ lam tich uy cia nén kinh té ting lén 0,11% vao nam sau. Dong thai ty 1é tich ny ca nude ta c6 xu hung ting Ién qua cdc nam (Bang 7). $6 di nhu vay la vi cde dy an FDI sau khi duge cap gidy phép m6t khong thoi gian sau dé méi chinh thire di vao hoat dong va thye sy cé tée dong dén kinh té trong nuée nén c6 46 tré nhat dinh. Diéu nay that sy c6 ¥ nghia quan trong di voi su nghiép phap trién kinh té cla dat nude vi théng qua viée nang cao ty Ié tich luy ching ta méi c6 thé tgo ra duge téc d6 tang trudéng chic chin va nang cao kha ning ty le ve kinh té trong giai doan phat trién tiép theo. 39 : TY Ie tich lus trong GDP 1991 | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998] 1999 | 2001 | 2002 10,1 | 13,8 | 14,5] 17,1 | 18,2 [17,2 [20,1 | 21,4 | 24.6 Hai la, FDI gép phan chuyén dich co cau kinh té. ‘Tang trudng kinh t8 va co edu kinh té c6 mdi quan hé mat thiét voi nhau. Téc dé tang trudng khée nhau gitta ede nganh, ede linh vue va cde ving lanh thé sé lam thay déi co cau kinh té, nguge lai chuyén dich co cau kinh té sé tac dong lam thay ddi téc d6 va chit luong ting truéng ctia tig bé phan hop thanh cing nhu ctia cd nén kinh té. Néu co cdu kinh té chuyén dich theo hudng tién b6 phit hop voi diéu kign kinh t& dat nude va quan hé quéc té cla mdi thoi ky sé thie day ting trudng kinh té nhanh va bén ving. Vigt Nam théi gian qua, FDI 1 mot trong nhtng nhan t6é tich eye thie co cau kinh té theo huéng CNH-HDH. Co cau von FDI nay day chuyén cing thay déi theo hudng tich eye, tap trung nhiéu vao cde nginh céng nghigp xdy dyng va dich vy, trai lai dong von FDI vao linh vye néng nghiép ngay cang gidm, Tinh dén ngay 3/5/2002 trong sé ede dye an FDI con higu lye thi Tinh vue céng nghigp xay dung c6 2137 du dn véi sé von 21.196 tr USD, chiém 66% sé du 4n va 55,37% tong von dang ky; tiép dén Tinh vue dich vu c6 702 dy an voi 14.903 tr USD chiém 21,76% sé dy dn va 38,93% tng vn dang ky; inh vue nong, lam nghigp-thuy sin ¢6 393 dy an v6i tng von dau tw 2181 tr USD chiém 12,18% s6 duran va 5,7% vén FDI cita cd nude (Bang 4). Co edu tng san phim xa hdi theo nganh kinh té ciing thay déi theo huéng ting dan ty trong cdc nganh céng nghigp-xay dug va dich vu, ty trong nginh néng, kim nghigp-thuy san giam di. Trude nam 1988, Viét Nam la m§t nuée néng nghigp nén nganh néng nghigp chiém ty trong Ién trong co cdu kinh té: 46,3%, sau d6 dén khu vye dich 40 vu Ki 29,74%, nganh cong nghiép cé ty trong nhé nht 23,96%. Tir khi Vigt Nam mé cia thu hit FDI, ngudn vén nay da thic day sy phat trién cua nginh céng nghiép va cac dich vu ciia nén kinh té. Ty trong cla nganh céng nghiép trong co cdu cia téng sin pham xa héi ting din qua cac nim tir 22,6% nim 1989 16n28,76% nim 1995; 37,8% ndm2001 va 38,55% nam 2002. Ty trong tuong tng cua nganh dich vy la 34,99%; 44,06%;38,54% va 38,46%. Nganh néng, lam nghigp-thuy san gidm ty trong tir 42,07% nam 1989 xudng con 27,18% nam 1995 va dén nim 2002 trong co cdu tng sin phim xa h6i nganh nay chi con 22,99% (Bang 8), Bang 8: Co cau kinh té Viét Nam giai dogn1995-2003. Nam 1995 | 1996 ]1997 | 1998 [1999 | 2000 | 2001 [2002 | 2003 Tongs [100 [100 |100 |100 [100 (100 [100 /100 | 100 Cong [28,87 [29,73 [32,08 | 32,49 [34,49 | 36,73 [37,82 nghigp Nong Him | 27,18 | 27,76 | 25,77 | 25,78 | 25.43 | 24,54 | 23,61 thuy sin Dich vu | 44,06 | 42,51 | 42,15 | 41,73 | 40,08 | 38,74 | 38,54 Trong nhtng nim gin day FDI vio Tinh vue cng nghigp va dich vu ngay cang ting (chiém khoang 2/3 téng von dau tu ). Ty trong déng gop FDI trong gid gi san hrong cng nghiép ting dan qua cc nim lim téc d6 ting truéng cua khu vue céng nghigp va dich vu ludn cao hon khu vue céng nghigp. Ty trong khu vue FDI trong gia tri sin lugng céng nghiép ting din qua cae nim tir 26,5% nim 1996 Ién 33.2% n&im 1998; 43.3% nam 2000 va dat mite ting trudng binh quin32,8%/nam trong ca thoi ky nay. Trong khi dé tc d6 tang binh quan cia khu vue kinh té trong nude chi dat khoang 19%. Néu khéng cé. 4 von FDI thi téc d6 ting truéng cng nghiép cia Vigt Nam trong thoi gian qua chi dat 11,3%/ndm thay vi mire 14,5%/nam. Chi rigng nim 1998 nhip 6 tang trudng ciia khu vue dich vu giim xuéng edn $,08% va nam 1999 edn 2.25%, thép hon mic tang 5,23% cia khu vye néng nghiép mi mot trong nhiing nguyén nhan chu yéu la do dang FDI vao Vigt Nam giam sut di lam anh hung true tiép dén ngudn von dau tu va gidn tiép anh hudng dén céng &n vie Lim, thu nhap va do dé Lim giam site mua cia nén kinh té, Trong nginh céng nghiép khai thac, cée doanh nghiép cé vén FDI dang c6 vi tri chit dao vai ty trong 79% gid tri xudt khdu cila toan nganh. Dac biét, gid tri khai thac cia nganh dau thé va khi tu nhién chit yéu do cdc doanh nghiép nay tao ra véi ty trong 99,7% (1996); 99.8% (1998). RO rang néu khong ¢6 FDI ching ta khéng thé tién hanh khai thée dau thé va khi dot nhu hign nay. Trong céng nghiép ché bién, ty trong gid tri san xudt cla cde doanh nghiép cé von FDI chiém khoang 22% va c6 xu huéng ngay cing ting. Trong d6, 6 mét s6 nganh quan trong ty trong gid tri sn xudt cia doanh nghigp c6 von dau tu nude ngoai nhur sau: 71% trong nginh san xuit va siza chita xe e6 dong co; 44,3% trong nganh san xuat sin phdm bang da va gid da; 100% trong nganh sdn xudt tu dién; may git, may in, ti lanh, diéu hoa...67% trong san xuat radio, 22.2% trong tivi, t bj truyén théng; 31% trong nganh sin xudt kim loa nganh san xuat thiét bi dién, dién 0% trong nganh hoa chat; 19,1% trong nganh dét. Cac sé ligu trén cho thay FDI tham gia vao tat ca cde nginh cong nghiép cia nude ta va gitt vai trd chi dao trong mot sé nginh (mg dyng céng nghé tién tién. Déi voi nganh néng nghigp, trude day cdc du dn FDI chi chir yéu tap trung vao linh vue ché bién gé, lm san...gan day nhiéu dur an da chi trong vao Tinh vue san xudt gidng, trong trot, san xuat thie An chin nudi, mia duéng, sin xuat nguyén ligu gidy, chan nudi, trong rimg...Do dé ma nganh néng nghiép 42 ngay cang phat trién vé gid tri tuyét ddi, tuy nhién xét vé ty trong trong ting sin phim xa h6i thi gidm do mite ting cla hai nginh céng nghiép va dich vu cao hon, FDI cén cé tac d6ng dén co cdu ving [inh thé. Trong nhimg nim dau Khi c6 Luat dau tu nude ngoai, 6 cdc tinh phia bic chi chiém 25% sé dit an voi 20% von dau tu thi dén nam 1999 cac tinh phia Bac da thu hut duge trren 30% s6 dy dn va trén 35% vén dau tu, Dén nay d3 cé 59 trén 64 tinh thanh c6 dy én dau tw nuéc ngoai. FDI gép phan cht yéu vao viéc hinh thanh va phat trién cac khu céng nghi mii nhon cia nén kinh té Viét Nam dé khai thac thé manh cia timg ving, cdc , khu ché xuat, ving kinh té trong diém, ede nginh cong nghiép ving phat trién trong diém. Ba lé, FDI lam tang kim ngach xuat khdu, cai thién cin can thanh toan quéc té ,mé rng thi phan 6 nude ngoai. Nhimg hang hoa xuat khdu cua cic doanh nghigp FDI tham gia thuong mai, v6 hinh chung da bién ede ban hang truyén théng cia cac nha dau tw nude ngoai tai Viét Nam thanh ban hang cia Vigt Nam, Sy ra d0i va hoat déng cia cée doanh nghigp FDI 1am cho th truéng xuat khdu ciia Viét Nam ngay cing duge mé rong hon. Tir cdc thj trong truyén théng nay d@ mé réng sang cdc nude Tay Au, Bic My va cic nuée NICs. Nho uy tin va mang ludi marketing sin 6 cla cde chit diu tr nude ngoai, hing hod cua Vigt Nam tham nhap vao thi trudng thé gidi mot céch dé ding hon. Trong nhing nam qua kimm ngach xudt khau cua nude ta lién tuc tang vGi téc dé kha cao va thuvsng cao hon téc d6 ting GDP. Téc d6 tang kim ngach xuat khau cao nhat la nim 1994 ting 35,8% so véi nim 1993, vai tong kim ngach xuat khdu 1a 40,54% tr USD, cao hon téc d6 tang GDP 4,1 Kin. Nam 2002 kim ngach xudt khdu wdc tinh dat 16,3 ty USD, tang 10 % so véi nam 2001 trong Khi téc d6 tang GDP dat 7,04 %. Kim ngach xuat khau ciia ca nude ting nhanh nhur vay kh6ng thé phi nhan déng gép ciia cae doanh nghigp FDI 43 Nhor cé Igi thé trong hoat déng trén thi trudng thé gidi nén toc d6 ting truéng kim ngach xuat khau cia cde doanh nghiép dau tu nude ngoai cao hon téc d6 tang kim ngach xuat khau clia ca nude va cao hon han cdc doanh nghiép trong nuéc (Bang 9). Nam 1996, kim ngach xuat khdu ctia cdc doanh nghiép FDI ting ing 33,2 %, 78,6 % so voi nim trude thi kim ngach xudt khdu cia cd mude chi con kim ngach xudt khdu eta doanh nghigp trong nude chi ting 29,5 %. Nam 2002, kim ngach xudt khdu ca nue tang 10% so véi nam 2001, trong dé trong khu vue c6 vén FDI ting 14,3 %; khu vye kinh té trong nude ting 6,5 %. TY trong clia cdc doanh nghiép FDI trong kim ngach xuat khdu ngay cng tang. Néu nm 1991 FDI chi déng gp 2,5% vao tng kim nggc xuit khdu véi 52tr-USD thi dén nam 2001 con sé nay da la 23,7 % va 3573 tr.USD. Néu trong giai doan 1991 -1995, kim ngach xudt khu cua khu vue kinh té nay dgt 1121 t.USD, thi thdi ky 1996-2000 dat 10407 tr.USD, ting hon 9 Lin so v6i thai ky trude va chiém 23% kim ngach xuat khau ctia ca nuéc (chua ké gid tri xudt khau dau thé). Bang 9: Kim nggch xudt khdu cia cdc doanh nghigp FDI. ‘Nam | 1994 ] 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 [2001 | 2002 RNXK [252/336 | 788 | 1800 | 1982 [2547 [3300 [3873 1282 wr FDI (USD) KNXK | W533 | SHRI | GSS [OTRO | ORSTO | ISDS | M4ROR | TSTOO | 4500 (US D) wy fez fea fia piss faz jaar fasa fara [ame trong FoI trong ting sé ‘Ngudn: Téng cue théng ké. 44 Sé di hogt dng FDI déng gp ngay cang nhigu vio xuit khdu la do ty trong cia mét sé nganh chi yéu ctia Viét Nam cé sy tham gia cia cae doanh nghigp cé vén FDI. Cac mat hang xuat khau nhu dét may, gidy da cing g6p phan dang ké lam ting ty trong cia céc doanh nghiép FDI trong kim ngach xuat khdu. Trong cae nganh nay cé kha nhieu doanh nghigp dat ty 16 xuat khau tt 80% tro 1én, Nginh thuy san dat 49%; céng nghiép nang dat 34%; céng nghigp thye buu dign dat 1%. Ty Ié xuat khau so voi tong doanh thu cia khu vue cé von dau tu nude ngoai nim 1995 dat 30%, dén nam 2000 dat 51%. Nhu vay, ed ty trong xudt pham dat 1%; giao théng van khdu so véi doanh thu va gia tri tuyét déi doanh thu ciia cdc doanh nghigp © dau tw nude ngoai déu ting Ién nhanh trong cae nam gan day. Negoai nhitng mat hang xuat khdu, cde doanh nghiép dau tu nude ngoai con tai ra nhiéu hang hod cung tng cho thi truong trong nuée gép phan thay thé hang nhap khau, tiét kigm duge ngoai té cho dat nuée va con thie day cae hoat dong Ludng ngogi t¢ do hogt déng FDI mang vao Viét Nam tir hoat d6ng nhap khdu h vu phat trién nhanh dae bigt 14 khdch san, du lich va thu ngoai 16. va nguén thu gidn tiép tir cde hoat dong khac da gép phan tich cye cai thién can cdn vang lai, cn cn thanh toan quéc té cla Viét Nam. Bén Id, FDI gop phan chuyén giao céng nghé tao ra ning lye sin xuat, phuong thite quan ly va kinh doanh méi, thie diy ec doanh nghigp trong nue nang cao kha nang canh tranh, Trong théi gian qua nhiéu cong nghé mdi duge dua vao va thye 6 Viét Nam, tao ra nhiéu nganh nghé mdi, sin pham méi gop phan ting nang lye san xuat cia mOt sO nganh nghé kinh té. Cu thé, cic doanh nghiép dau tu nude ngoai chiém ty trong kh cao trong mét sé nganh nhu 100% san long dau thé, 6t6, may lanh, may diéu hoa nhigt d6; 50% dign tir gia dung; 70% sin Iugng thép edn; 30% san lngng xi mang: 32% gidy dép xudt khau; 20% san lwgng thye pham va dé udng: 26% san Iugng may mae; 14% san 45 lugng nganh hod chat cia ca nude. Hoat dong chuyén giao céng nghé di tao ra nhiéu san phim méi, cé chat Iugng tét, hinh thire, m&u ma dep va da dang dap img t6t hon nhu cau ciia thi trudng trong nude va xuat khau ra nue ngoai . Nho d6 ma han ché dén mite tdi da cdc loai hang truéc day ching ta phai nhap khiu voi khéi lugng lon nhu: bia, sit thép xay dung , gm str vé sinh, xi mang...chat lugng san phim cia cdc doanh nghigp dau tu nha nude hau hét dat tigu chuan Vigt Nam , mOt sé dat tiéu chudin Quéc Té (ISO) Bén canh ciing da tao ra cho nén kinh té nude ta nhiéu céng nghé méi hién dai ma biéu hign cu thé nhat 1a 6 cdc linh vue vién théng, dau khi, hod chit, dign tir, tin hoc, 6 t6, xe may,...kim tién dé cho su phat trién cho mét sé nganh kinh té mii nhon ctia dat nude. Cu thé nhu, cdc céng nghé dyoc sir dung trong cae linh vue buu chinh vién théng, thim dd, khai thac dau khi ngoai khoi déu thude loai cdng nghé hign dai va cae cong nghé nay thye sy da g6p phin to nén bude ngoat trong qua trinh phat trién kinh té cla nude ta. Da sO cong nghé sir dung trong cdc nginh cong nghigp dign tir, hoa chit, 616, xe may, vat ligu xay dung déu la nhang day chuyén ty déng hoa trong déi hién dai. Mét sé san phim dugc sin xudt bing céng nghé tién bj hign dai dat tigu chudn quéc té, mt sé nganh str dung nhiéu lao dong, nguyén ligu dign tit, vi mach, ngudi may cong nghigp. tién, Cie khdch sgn, van phong cho thué déu duge trang bj nhitng thi trong nude nhu dét may, sin xudt gidy dép cing thu hut durge céng nghé cde logi trung binh va tién tién & khu vue dau tu nude ngoai, Dong thoi ching ta hoc tap th doanh hign dai duge nhiéu m6 hinh quan ly tién tién va nhing phuong thite trén thuong trong quéc té duge ap dung trong cc doanh nghiép cé von dau tu nude ngou Nhiing téc dng trén day cia FDI c6 tée dung thic day ede doanh nghigp trong nude khong nging di méi céng nghé, phong thite quan ly, kinh doanh 48 nang cao chat lngng va site canh tranh ciia sin phim trén thj trang. Trude 46 day, ede doanh nghigp Vigt Nam chi biét kinh doanh thy déng theo nhiig chi tigu ké hoach do cap trén yéu cau, khong can nghién cite thj trudng, khong can cai tién, quing cdo, tiép thi sin pham, sin phim san xuat ra khéng bi canh tranh...thi sw xuat hién ac doanh nghiép cé vén FDI budc cic doamh nghigp Vigt Nam hodc phai canh tranh dé t6n tai hoac bi pha sin, Dé co thé ton tai duge trong méi truéng canh tranh nhu vay, cde doanh nghigp Vigt Nam phai thay déi phuong thire san xu: . kinh doanh, di méi cng nghé dé san xudt ra hang hod c6 site canh tranh khong thua kém gi hang nh§p khdu va hing hoa do cde doanh nghiép dau tu nude ngoai san xuat. Ném la, FDI gop phan tao ra khdi lugng Ién viée lam cho nguii lao dong, tham gia phat trién nguén nhan lye. Nude ta la m6t nude néng nghigp, nghéo, c6 din sé déng véi téc d6 tang con cao, ngudn lao dng ddi dao, nang sudt lao déng thdp, cung lao d6ng ludn Ién hon cdu lao déng nén trong nén kinh té ludn duy tri lye Iwgng lao déng thita, duéi nhiéu hinh thite, tinh trang thiéu vige kim la phé bién, Tinh trang nay da tao ra stre ép Idn déi véi ting truéng kinh té Dé tao viée Lim, thie day ting trvdng kinh té ddi hoi phai str dung cde ngudn vén trong va ngoai nuéc. FDI khéng str dung nhiéu lao déng nhung cing g6p phan tao viée Lim, giai quyét tinh trang that nghiép. Binh quan mdi nam khu vue FDI da thu hit thém 35 nghin lao déng tryc tigp va gian tiép. Tinh dén nay, Khu vye nay da thu hat 47 van lao déng tryc tigp (chua ké sO lao dong gin tiép). Trong dé c6 khoang 73% sé lao dng lam viée trong khu san xuat cong nghiép. Thu nhap binh quan thang cia ngudéi lao dong Vigt Nam trong doanh nghiép dau tu nude ngoai khoang 70 USD/ngudi, cao hon cing nganh nghé & khu vue khée 30-50% va thu nhap cita ho hang nim 1én t6i 300-350 t.USD. Day h yéu t6 hip din lao déng Viét Nam. Tuy nhién lao déng trong cac doanh nghigp du tu nude ngoai doi héi cé trinh d6 tay nghé cao, cudmg d6 lao dong cao, ky luat lao dong nghiém khac. Trong mét sé ling vue con yéu cau ngudi lao 47 d6ng phai cé trinh dO nhat dinh vé hoe van va ngoai ngit. Dieu nay tgo co ché bat bude ngudi lao déng Vigt Nam cé ¥ thire tu dudng, rén luyén nang cao trinh 46 tay nghé dé c6 du diéu kin dugc tuyén vio lam tai cic doanh nghigp nay. Tai day, ngudi lao dong tiép thu durge cOng nghé hign dai, kinh nghiém quin ly tién tién, rén luyén tac phong cOng nghigp thich ting voi co ché thi truéng. Theo dinh gid cia mét sO chuyén gia vé lao dong cho thay, hién nay, ngoai trir mt s6 it lao dong bd iu thudin véi gidi cha, mOt sé khae bj thai loai do khdng dip img duge yéu edu, s6 céng nhin hign con Lim vige tai cae doanh nghi¢p FDI d& duge bdi dudng truéng thinh va tao nén mét ddi ngi céng nhin lanh nghé, dap img duge yéu cu déi voi ngudi lao d6ng trong nén san xuit tign tién. Vé ddi ng cén b quan ly, kinh doanh: Trude day ching ta chua 6 nhiéu nha doanh nghigp gidi c6 kha nang t6 chire sin xudt kinh doanh c6 higu qua trong méi truéng canh tranh. Khi cde dy an dau tu nude ngoai bit dau hoat d6ng, cic nha dau tu nude ngoai dua vio nudc ta nhitng chuyén gia gidi, dong thai ap dung nhing ché d6 quan ly, t6 chite kinh doanh hign dai dé dat higu qua cao, Day chinh la diéu kién thudn lgi m6t mat dé cac doanh nghiép Viét Nam tiép cd, hoc tp va nng cao trinh 6, kinh nghigm quan ly. mat khie, dé lién doanh hoat déng cho tét, chu dau tu nude ngoai phai dao tao can bé qua ly cing nhu lao dng Viét Nam dat dugc trinh d6 nhat dinh du dé dap img yéu cau ky thuat, céng nghé ciia dir én dang thye hign, Nhu vay dit khong muén, cde nha dau tw nude ngoai cing bude phai dio tao nguén nhan lye Viét Nam. Sé ngudi do cdc doanh nghiép ty dao tao tay nghé chiém hon 60% téng sé lao d6ng. hign nay, tai cite doanh nghigp 6 khoang 6.000 can b6 quan ly, 25.000 cén b6 ky thuat va 150.000 céng nhdn Linh nghé, ho chi yéu a nhing ky su tré, c6 trinh 9, c6 thé cing cée chuyén gia née ngoai quan ly doanh nghigp, 16 chite sin xuat kinh doanh cé higu qua va du kha nang tiép thu nhanh céng nghé hién dai, tham chi ca bi quyét ky thuat, 48, ‘Nhu vay, FDI da g6p phan tgo ra thu nhap dn dinh cho mt lugng ln lao ddng xi h6i, nang cao mat bing tién Iwong cai thign doi séng nhan dan, tir d6 tang tiéu ding va kha ning tiét kiém cho neén kinh té, kich thich dau tw trong nuéc ting. Bén canh 6, FDI gép phan dao tao nang cao tay nghé cho ngudi lao dong Viét Nam, chuyén d6i co cau lao déng xa hdi theo huéng gidm dan lao dong néng nghigp, tang lao dng cdng nghiép va dich vy cing nhur gidm céc toi pham vé kinh té, tang sy én dinh chinh tri xa hdi cla ca nude eting nhu tig dia phuong. ‘Séu la, thic day qua tinh hdi nhap kinh té khu vuc va thé gidi, tham gia 6 hiéu qua vao phan cong lao dng quéc té. Cac doanh nghiép cé von FDI duge thanh lap tra thinh mét dng Ive quan trong thic day qua trinh phat trién, ddi méi va hdi nhap kinh té quéc té ciia nude ta, Cée nha dau tu nude ngoai thong qua thuc hién du 4n dau tw da tré thanh cau néi gitip Viét Nam nhanh chéng tiép cdn va tién hanh hgp tac v6i nhiéu quée gia, nhiéu t6 chite quéc té cing nhu cic trung tim kinh té, ky thuit, cong nghé manh cua thé gidi, Cac mdi quan hé song phuong, da phuong cia Viét Nam véi cée nue, khu vye trén thé gidi duge thiét lap va cing cé. VGi trén 70 nude va ving lanh thé cé dy an dau tu tai Viét Nam trong dé cé nhiéu céng ty, tap doan lén cé site manh vé cong nghé tai chinh. FDI isi gop phan ma réng quan hé kinh té déi ngoai, ting burée hi nhap kinh té thé va khu vue tham gia sau hon vao qua trinh phan céng lao déng quéc té. Bay la, FDI g6p phan truc tiép tang truéng GDP. Hoat dong FDI da g6p phan tgo ra ning lye sin xudt mdi nganh nghé, sin phdm, cong nghé méi_ va phuong thirc san xuat mdi , tir dé lam ting nang suat lao déng x4 héi ting GDP. lam cho nén kinh té nudc ta timg bude chuyén bién theo nén kinh té thi trudng Khu vue kinh té c6 vin dau tr nude ngoai luén c6 chi sé phat trién cao hon chi sé phat trign cuia cde thanh phan kinh té khée va cao hon han chi sé phat trién chung cua ca nue, Nam 1995, chi s6 phat trién cia khu vue nén kinh té eo 49 von dau tu nude ngoai la 115 %, cia khu vue kinh t8 Nha nude bi 109% ; kinh t& tap thé 18 104,5 % ; kinh té tr nhan 109,3 % ; kinh té ca thé 109,8%; kinh té hon hop 112,7% va chi s6 phat trién chung ctia ca nude 1a 109,5 %. Dén nam 2000 cite chi sé tuong duong li: 107,7% ;105,5%; 108,1% ; 111,0 %; 11,4% va 106,8%. Vén FDI gop phan tao tée d6 ting traéng GDP cao. Trong giai doan 1991-1997 nude ta dat mite ting GDP cao nhat binh quan hang nam khoang 8,4 %, Day ciing la giai doan Viét Nam thu hut duge khdi long FDI Jén nhat, chiém khoang 26-30 % théi gian qua khong 6 nguén von FDI thi mite ting truéng GDP binh quan hang g 86 von dau tu toan xa hdi. Nhiéu nha kinh té cho ring néu nim khong hté vugt qua 5%. Cude khiing hoang tai chinh tién 1G khu vue Kim khéi lwong FDI vao Viét Nam giim st han kéo theo téc d6 tang truéng GDP cing gidm. Tir nam 2000, dén nay ca luéng FDI vao Viét Nam va téc 6 tang GDP dang phy hdi tré Iai. Nm 2002, tée dO ting GDP eta nude ta dat 7,04% cao hon mét sé nude trong khu vue nhu: Thai Lan 5.1%; Malaixia 4.6%: Philipin 3,7%; Indonesia 3,6%, va chi dimg sau Trung Quéc (8%). Cing véi syrra tang cua GDP, ty trong déng gép cua FDI trong dé ngiy cing gia ting va ¢6 xu huréng én dinh tir 6,3% nam 1995 len 13,25% nam 2000 va nim 2002 dat 13.4%. Didu d6 cho thiy FDI gitr vai trd ngiy cng quan trong di vai su ting trong ciia nén kinh té nude ta. Mdi quan hé gitta gia ting GDP va xu huéng vin dng ciia dong FDI tuong d6i chit ché, nghia la sy ting lén cua FDI sé kim tang GDP va nguge lai. Theo cac chuyén gia kinh té, néu cae yéu t6 Khac khong déi, khi ty trong FDI trong GDP ting 1% s® gop phan lam tang truéng GDP 0,053% vao nam sau, Két qua nay thye sy c6 ¥ nghia ching t6 vai trd quan trong ctia ngudn vén dau tu néi chung va ngudn vén FDI néi riéng adi voi sur ting truéng kinh té nude ta. Bén canh dé FDI con gop phan dang ké vao ngan sich quée gia. Doanh thu ciia khu vue FDI lién tye gia tang véi te d6 nhanh chéng tir 151 tr USD nam 50 1991 1én 2036 tr.USD nim 1995; 4600 tr.USD nam 1999; 6167tr.USD nam 2000 va dén nim 2002 dat 9000tr.USD. Trong dé mét phan dang ké duge np vao ngin sich nha nude va khoang déng g6p nay ngay cing gia ting: 195 USD nim 1995; nam 1997 gép 315trUSD; nim 1998 gép 317tr.USD. Trong giai doan 1996-2000 cée doanh nghigp FDI déng g6p vao ngan sich tng céng 1.858tr.USD (Bang 10). Day 1a ngudn bd sung quan trong gop phan giam bt tinh trang thdm hut va nang cao kha nang chi cho dau tr phat trién tir ngdn sach Quéc gia. Bing 10: Déng gép ciia FDI trong GDP. Nam 1995 [1996 [1997 | 1998 | 1999 [2000 [2001 12002 | 2003 Técdg [9.54 [943 [815 |5.76 [4.77 [6.79 [689 [7.04 ting GDP Ty trong [63 [7,39 [9,07 [10,03 | 12.24] 13,25 ]13.1 [13,4 FDI Doanh — | 2063 | 2743 | 3815 |3910 | 4600 | 4117 |8200 | 9000 thu (t.USD) NopNS [195 [263 [315 [317 [271 [260 |373 [594 Tao vige 220 [250 [270 [296 [327 [439 [472 Jam (100 ngusi) Trén day 1a nhimg tac déng tich cuc ctia FDI déi véi ting truéng kinh té cua Vigt Nam, Nhiing déng gép cua FDI da khing dinh vai trd quan trong cua né d6i vi ting trudng kinh té ndi riéng va voi sy nghiép phat trién kinh té cia dat nude. Anh hudng tich eye cia loai hinh hoat dng kinh té nay dang ngay cing 0 Sl rét va lan rng trén nhiéu mat trong dai séng kinh té, x4 hdi. Tuy nhién FDI khong thé i phuong than ky cé thé gidi quyét duge moi van dé con tén tai trong m6t nén kinh té dang trong qué trinh chuyén d6i nhu Viét Nam, thim chi n6é con gly ra mt 6 téc dong tiéu ce. NHUNG NGUYEN NHAN HAN CHE TAC DONG CUA FDI VOI TANG 2.4.1. MOt sé tae dng han ché cia FDI. Bén canh nhiing déng gép tich cue d6i voi ting trong kinh té nguon FDI da béc 16 khéng it nhiing khia canh tiéu cye ngoai mong mudn déi véi nhimg nude nhan dau tr ndi chung va Viét Nam ndi riéng. Nhitng tic dong tiéu cue nay khé dinh lwgng, hién nay dang duge xem xét dinh gid cu thé, tuy nhién c6 thé néu ra mét sé diém chung sau : M6r la, FDI kim ting truéng kim ngach xudt khdu nhung chi & cée nganh str dung céc ngudn lye ma Vigt Nam cé Igi thé nhu tai nguyén thién nhién, nguén lao déng ré, Kim ngach xuat khdu luy ké tir nim 1991-2001 cia doanh nghigp FDI chi dat trén 14 tyUSD, bing 48% t6ng doanh thu, nghia ki hon mot nia doanh thu thyc hién trong nude. Hon nifa, cing véi su gia ting ca khdi lugng FDI qua cae nam, kim ngach xudt khdu ciia cde doanh nghigp nay cing tang theo. Ty trong nhp khdu cia céc doanh nghiép nay tang tir 18% (1995) dén 30%(2001). Téng hop két qu nhdp khdu va xudt khau cho thay phan lén may méc, nguyén vat ligu nhap khau chiém khodng 66-72% téng kim ngach xudt khau. Hién nay nén kinh té Vigt Nam san xudt chi: yéu theo kiéu khai thac tai nguyén dé xudt khau két hop voi nhap khau linh kin, ban thanh pham dé gia céng, lip giép. Nghia la nude ta thiéu tram trong khau céng nghigp trung gian va 52 mye dich thu hit FDI 4é thie day cde nginh cung 4p nguyén vat ligu trong nue phat trién khé thue hign duge. Cac cdng ty da quée gia vio Viét Nam chii yeu dé tin dung lao dong ré, tai nguyén sin cé va thi truong tiéu thu tiém nang 6 hang rao bao hé hang hoa cén cao. Vé lau dai, tinh trang nay sé din dén hau qua la ti nguyén thién nhién hai thc kigt qué, nan 6 nhiém méi trudng gia tang, co cu nén kinh té mat cn ddi, anh hudng tiéu cue dén ting truéng kinh té Hai la , cdc doanh nghiép dau tw nude ngoai c6 thé Igi dung nhiing khe hé trong hé thong phap luat, nhimg mat yéu kém cua chinh phii va cla cdc doanh nghigp trong nude dé dua nhiing cong nghé , may méc thiét bj, ky thud Ige hau va von gép tinh véi gid cao hon 10-155 so véi mat bang gia thé gidi. Theo théng ké cia Vu ky thugt-B9 céng nghigp, qua khio sat 727 co sé e6 nhap may méc thiét bi trong ca nude thi c6 tGi 76% thiét bi méi nhap vé da duoc san xudt tir théi ky 1950-1960, trong 46 2/3 s6 thiét bi di dugc khdu hao hét, 50% thiét bi da duge tan trang lai, 20% thigt bj da sir dung trén 20 nam, khi duge danh gid tai cao hon thyc té 15-20%, Nam 1995 B6 ké hogch va du tu da thué céng ty SGS (Societe General de Surveilance) giém dinh lai gid tri may méc thiét bj cua 14 doanh nghigp lién doanh va phat hién 6 doanh nghiép trong s6 trén da khai vong gid tri thiét bj véi tong sé 13,173tr.USD. Bén canh dé cén ting gia céng nghé vén gép thong qua khai ting chi phi dao tao céng nhan kim cho ching ta khé xae dinh duge chinh xée gid cong nghé. Vige khai tang gid cdc cong nghé Ige hau dem gép von lam giam loi nhuan chia cho bén Viét Nam hiéu qua san xudt khang cao va Vigt Nam cén ¢6 nguy co tré thinh bai rae thai cong nghigp. Ba la, hoat déng cia FDI cé thé lam ting su 18 thude vé von, ky thuat, mang ludi tiéu thy cia nude ta vao nude ngoai. Hon nifa, trong diéu kién kinh té m6, sy canh tranh gitta cde doanh nghiép trong nude dién ra gay git, néu ban than cac doanh nghigp trong nuée cé kha nang canh tranh yéu thi voi su xudt hién cia cdc doanh nghiép dau tu nude ngoai s& din dén su ling doan va giam stit higu qua sin xudt kinh doanh ciia cée doanh nghigp trong nuée. Boi vi cde doanh nghiép nuée ngoai thugng chiém wu thé vé von, k¥ thuat va kinh nghigm t6 chite quan ly, san xuat so véi cc doanh nghiép trong nude. Trong lién doanh, vén gop cua Vigt Nam thwong bang tri gid quyén str dung dat, duge thye hign mét lan ngay khi dy an bat dau trién khai xay dung co ban, khi dé lin trong mt thei gian dai, Nhu vay c6 nhiing thoi ky ty 1G vén gop cua Vigt von gop ciia bén nude ngoai thudng duge thye hign rai ra lim nhiéu Nam lén hon hin bén nuée ngodi, nhung theo quy dinh thi Igi ich cha hai bén duge hung cing nhu vi thé diéu hanh Iai duge chia theo ty Ié vn gép trong phap dinh da ghi trong gidy phép dau tu, digu nay lam gidm Igi ich cua Vigt Nam ca vé kinh té va quyén diéu hanh kinh doanh, mat khac, mat di yéu t6 rang bude va thiic day bén nude ngoai gop vin day du, ding tién d6. Hon nia do bén Viét Nam chua cé kha nang tao ra miu ma phii hgp v6i thi yéu ctia khach hang quéc 18 va thigu diéu kién tigp can véi tong nude ngoai nén vige tigu thy sin phim hau nhu do bén nude ngoai cht dong thye hién. Do vay ma mot sé lién doanh trén danh nghia 1a lién doanh nhung thye chat bén Vigt Nam chi gia cong cho bén nude ngoai nén Ioi ich rat thap. Tham chi trong mét sé lién doanh, bén nude ngoai con can tré viée xuat khau san phim cua doanh nghigp sang mt sO thi trong von li ban hang truyén thong ctia Vigt Nam néu & d6 da c6 lién doanh san xuat sin pham cing loai cua ho. Vi du, truéc day Trung Quéc la thj truéng tuong d6i ly tudng cia bot gift ViSo, Nga 14 thj trudng cia xd phdng thom General thi khi tham gia lin doanh céc chii dau tur nude ngoai da khéng cho lién doanh thuc hién tiép viée xudt khdu nay vi hai 6 nude d6 du dn dau tu cing loai tuong tig cua ho, Xét trén quan diém thi trudng, sy phy thude nay bao him mot mite dé rii ro tiém nang cao ciia chiém huge phat trién huréng ngoai. Bén Ia, higu qua kinh té cia khu vye dau tu nude ngoai con han ché, Thue té ching ta dinh wu tién cho hinh thire lién doanh, nhung chinh nhing doanh nghiép lién doanhed ty 1é von 1d, giai thé rat nhiéu, mau thudn gitta cde bén lién doanh kha phé bién. $6 doanh nghiép lién doanh cé vén dau tw nude ngoai lam an higu qua c6n it, Bén Vigt Nam tham gia lién doanh hau hét la cae doanh nghiép ngoai quéc doanh, Song hau hét cdc doanh nghigp hodt dong bi thua 16, bén Vigt Nam khong duge chia 18% va khong cé ngudn hoan tra cho Ngan sich Nha nude. Nam ld, viée déng gép bing gid tri quyén sit dung dat din dén tinh trang: Khi can khuyén khich dau tu ching ta tién hanh gidm gia tién cho thué dat, digu nay dong nghia véi viée ching ta chip nhan sy gidm xuéng vé quy m6 von gép cia minh trong lién doanh va viée nay da tén tai @ mét s6 co quan, doanh nghiép... Thm chi mt sé truéng hop do tinh todn Igi ich cuc bG (tap thé co quan...) nén eanh tranh gay git voi nhing doanh nghigp Vigt Nam c6 chuyén mén phi hgp véi yéu cdu ciia dr an dé hon dé min cudng tro thinh bén Vigt Nam trong ign doanh, Két qua ki néu dy an tr thinh hign thye thi khéng nhing ign doanh 46 hoat déng khéng higu qui ma con anh huéng dén loi ich chung cia quéc gia. 2.4.2. Nhimng nguyén nbn, M61 la, cong téc quan ly cia Nha nude déi voi FDI cdn nhimg mat yéu kém, via so hd, via gay phién ha, can thigp sdu vio cde hoat déng ctia doanh nghigp FDI. Thé hign: - Céng tic quan ly Nha nude con nhiéu bat cp. Trong théi gian qua, cho vige tap trung vao viée cap gidy phép dau tr, buéng long khau quan ly sau gidy phép, chura quan tim dung mire dén viée giai quyét diém va nhanh chong cae van 55 dé phat sinh, thao gor cic vudsng mic khé khin cia doanh nghigp, céng tic kiém tra, gidm sat cdc hoat dGng kinh doanh cua cée doanh nghiép nude ngoai chia duge chi trong... digu nay din dén higu qua kinh doanh thap, loi ich cla bén Vigt Nam giim, tinh cgnh tranh binh ding trong kinh doanh ha vo. Cong ti quan ly cén nhiéu so ho, dé mt s6 doanh nghigp con Igi dung nang gid dau vao, ha gia dau ra dé an chénh Iéch, trén lau thué, gian lin thong mai, Igi dung déc quyén dé dua gia sin phim cao hon gid hang cing logi nhap khdu, dua thiét bj lac hai dong tra long Ong nhan thép hon quy dinh, vi pham quy dinh vé quan hé lao - Sy phéi hop gitta cdc cor quan quan ly Nha nude cdn chura chat che, bigt a khdu quan ly sau gidy phép, thi tuc hinh chinh edn qué phién ha, cira quyén, cp gidy thye thi phap luat va cdc chinh sach, chit truong ca Nha nuée con thiéu nghiém tie véi hién tugng sach nhiéu, tigu cue ctia mot sé can bd 1ién quan da lam bién dang chinh sach cla Nha nude, lam x4u di méi trudng dau tu. Hai la, hé thong phap luat, chinh sach thiéu déng b6, cha dam bao tinh rd rang, minh bach va dodn duge xu thé phat trién, méi trubng dau tr con nhiéu han ché, biéu hign: -Vige thue thi phap Iudt, chinh sich khong nhdt quin, ty tién. Tinh én dinh cia phap ludt, chinh sich chua cao, trong nhigu truémg hgp kim can tro hoc dio ngugc céc phuong an kinh doanh gay thigt hai cho ca hai phia. -Thi trudng hang hoa dich vy tuy chua phat trién nhung quan ly chura t6t, nén vin cdn tinh trang kinh doanh trai phép, trén Iau thué, gian lan throng mai. Thi trudng vin, thi trudng cong nghé va cdc dich vu théng tin, phap IY, tai chinh, bao hiém, kiém toan phat trién chim, co sé ha ting kinh té xa hi con nhiéu han ché (giao théng van tai, dién nude, cdc dich vy x4 hdi nhu y t8, giao duc, giai tri cho ngudi née ngoii...) Ba la, ning lye va trinh d§ cita cde cin b6 Vigt Nam duge cir tham gia quan ly cdc doanh nghigp lin doanh con yéu kém. Hau hét cdc can b6 hin dang lam viée 6 cac lién doanh chwa qua dao tao, thiéu kién thire chuyén mén, khong nim viing php luat va kinh nghiém kinh doanh quéc té, cha théng thao vé ngoai ngit, mét sé can b6 chua thay hét tréch nhigm ctja minh, chwa phip huy duge vai tro dai dign cha sé hiu Nha nude trong lin doanh, kém phim chat, thodi hoa, chi chti trong dén Igi ich cd nhan, e6 trudng hgp con dimg vé phia Igi ch cua chu dau tu nude ngoai. Bén la, trach nhiém lao déng cua ngudi Viét Nam trong lién doanh thap, phan lén lao d6ng gian don, ¥ thite ky luit lao dong con thap, thigu lao dong lanh nghé, chua dap img duge yéu cau cua cée doanh nghigp vé lao dong ky thuat cd tay nghé cao, van hanh cae day chuyén céng nghé hign dai nén lam cho hoat dong kinh doanh cia cée doanh nghigp lién doanh dat higu qua thép. \Ném la, co so ha ting cia nude ta nhin chung con yéu kém chua dap. img duge nhu cau cia cdc nha dau tu. Theo sé ligu cita BO ké hoach- Dau tu, hé théng giao théng van tai, dién nude cita ta cn yéu kém, mat do dudng b6 1a 1,48km/1000dan, dudng sit 1a 0,04km/1000dan, chat long duéng xa kém... hé théng dich vu phue vu FDI cn yéu. Tom lai, FDI cé vai tra quan trong déi veri tang trong kinh té nhanh va bén ving, vige thu hut, str dung higu qua ngudn von FDI la mét tat yéu khach quan, la chi trrong ding dan cua Dang va Nh nude. FDI da tré thinh mot bo phan quan trong trong chién Ive dau tw phat trién & nude ta, gop phan phat huy ndi lye va lgi thé so sanh, tac dng tich cue dén viée chuyén dich co cau kinh té, nang cao site canh tranh va higu qua cua nén kinh té, gdp phin mé réng nguén thu trong ngain sach quéc gia, vira bo sung nguén von quan trong cho dau tu phat trién kinh té, vita dam bao gitt viing d6c lap chi quyén, an ninh quéc gia va ding hung XHCN. Tuy nhién, FDI cing béc 16 mét s6 han ché ching ta khéng mong muén. ma nguyén nhan chinh la do mdi trudng phip ly ctia nude ta edn chura thre sw hoan thién va dong b6, céng tac quan ly Nha nude cdn yéu kém; ning lye, trinh 49 cia cn b6 efing nhu chat lugng lao dong Vigt Nam cn han ché, chua dap img yéu cau cua cde doanh nghiép dau tw nude ngoai. Vi vay, dé ting cudng thu Init va nang cao higu qua sir dung FDI cing nhw han ché nhitng tac dong tigu eye cia né gép phn ting trudng kinh t, chung ta cin xée dinh phuong huéng va he théng gidi phap hiu higu, tao dung mét méi trudng dau tu én dinh, binh ding, gitta ede khu vue kinh té, ¢6 tinh canh tranh cao so véi cde mude trong khu vue, hap din hon déi voi c4c nha dau tu nude ngoai va gidm thiéu nhiing rii ro do hoat déng etia FDI mang lai. CI1s6 11 -B1 - DH KTQD Chuyén Photocopy - Dinh més ~ In Lusn vn, Tid luin 3 6.280.688 59 y CHUONG 3 MOT SO CAC GIAI PHAP TANG CUONG THU HUT VA NANG CAO HIEU QUA SU DUNG VON BAU TU TRUC TIEP NUGC NGOAI TAI VIET NAM. 3.1. CHIEN LUQC PHAT TRIEN KINH TE -XA HOGI GIAI DOAN 2001- 2010 VA NHU CAU VON FDI. 3.1.1, Nhiing mye tiéu chién luge quan trong. Trén co sé nhting két qua d& dat duge, dé mé réng quy mo va nang cao hon nita higu qua hoat déng cua khu vue kinh té ¢6 von FDI, Hoi nghi Hin thir 9 Ban chip hanh Trung Uong Dang khod IX vita qua da dé ra nhiém vu chién luge:"Tao chuyén bién co ban trong thu hit vén FDI, nhat la cia cac tip doan xuyén quée gia, huéng manh hon vao nhimg nganh, linh vue quan trong cua nén kinh +8, dae bigt Hi linh vue céng nghé cao, céng nghé ngudn. Mé rong cde Tinh vue dau tr va da dang hod céc hinh thite d: tur nude ngoai phii hop véi 16 trinh hi nhap kinh té quée té". Vé phan minh, voi thong digp dau tién cia nam 2004- Nghi quyét s6 01/2004, Chinh phi da khang dinh, di d6i véi viée trién khai thye hign Nghj dinh 27/2003 va Nehi dinh 38/2003 vé thi hinh Ludt Dau tw nude ngoai va chuyén déi mét sé doanh nghiép FDI sang hoat d6ng theo hinh thirc céng ty cé phin, nim 2004 sé thye hién thi diém cae hinh thire dau tw nuée Iy vén, cée hinh thie sap nhip di cée diéu kign va bude di thich hop. Y Dang va long dan, sy "ra tay” cla Chinh phi va sy cOng hung ctia cic doanh nghigp... dang li nguén dng luc ting hgp thic day "con tau" FDI trong long kinh té Viét Nam tang téc. Ngoai ra, Dai héi Dang lan thir IX da dé ra dudng 16i phat trién kinh té - Xi hi 10 nim (1001-1010), Trong dé muc tiéu téng quit la:" Dua nude ta ra nang cao rd rét doi song vat chat, van hod, tinh 60 khoi tinh trang kém phat tri than cia nhan dan; tao nén tang dé dén nam 2010 nude ta co ban tré thanh mot nue cong nghigp theo hudg hign dai. Ngudn lye con ngudi, ning lye khoa hoc va céng nghé, két cau ha tang, tiém lye kinh téquéc phong, an ninh duge ting ‘inh té thi trudng dinh huéng XHCN duoc hinh thanh vé co ban; cudng; thé vj thé cua nude ta trén quéc té duge ning cao”. Dudi day la mot sé muc tiéu cy thé mang tinh chat quan trong: ‘Nam 2010, téng san phim trong nude (GDP) ting it nhat gdp d6i nam 2000, én dinh kinh té vi m6. Nang cao r6 rét higu qua sir dungya stte canh tranh é lanh cia sin pham, cla doanh nghiép va nén kinh té. Can cn thanh todn qué én kinh té trén 30% GDP. Nhip 6 ting xuat khau ting gap hai Kin nhjp d6 ting GDP. Ty trong GDP cita néng nghiép la 16-17%, manh. Tich luy tir ndi bd cong nghigp 1a 40-41%, dich vy 1a 42-43%. Ty 1é lao dong néng nghigp con khong 50%. Giai quyét tt viée lam, 6 thanh thj that nghiép duéi 5%, & néng thon nang cao théi gian lao dng lén 80-85%, ty Ig ngudi lao déng duge dio tao nghé Khoang 40%, Chat lugng déi sing vat chat, vin hoa, tinh thindu nang cao r6 rét Nang lye ndi sinh vé khoa hoc va céng nghé dui kha nang ap dung cae cong nghé hign dai. Két cau ha ting dap img yéu cau phat trién kinh té -xa hi. Trong qua trinh thye hign cae myc tiéu trén, can nam ving quan diém phat trién nhanh, higu qua va bén vimg, tang truéng kinh té di déi véi thye hién tin b6, céng bing xa hdi va bio vé mdi trudng. Déi vi nude ta, dé phat nhanh truéc hét can tép trung phat trién nhig san phim, nganh, linh vue nuée ta cé Igi thé; nhimg ving kinh té trong diém; ting nhanh nang suit lao déngkét hop trigt dé tiét kigm; ting nhanh nang lye ndi sinh vé khoa hoc va céng nghé, nding cao chat Ivgng gio dyc va dao tao; di nhanh vao céng nghé hién dai & nhimg nganh va linh vue then chét. Muén vay, truée hét can phai tao ra durgc toc 61 d@ ting truéng nhanh va bén ving trong cde nganh va cde linh vye néi trén, Trong béi canh kinh té nude ta hién nay, nguén vén FDI 1a edn thiét cho ting truéng. FDI khéng nhiing bo sung ngudn von thiéu hut tam thi cho phat trién ma cén thye hign chuyén giao céng nghé, tién bo khoa hoc ky thuft va tri thire cho nuéc ta, tranh duge ganh nang ng nan va sw Ié thuge vé chinh tri. FDI c6 vai trd rat quan trong d6i véi ting truéng kinh té, Tuy nhién, ching ta can phai két hop ndi Ive va ngoai lye thinh ngudn lye ting hgp dé phat trién va nguén von trong nude méi cé vai tro quyét dinh t6i ting trudng va phat trién.Dé dat duoc téc d6 ting truéng nhanh va bén ving trong khi ndi Ive nén kinh té con kém, trong nhimg nim tdi, ching ta cn nhan thite 1 hon vé vai tro cia FDI va co bign phap t6 chite thu hit va str dung ¢6 higu qua nguén von nay. 3.1.2, Nhu cau von FDI nhim dam bao nhimng myc tigu chién lige. Trong nhing nim téi, dé phan dau dat téc d6 ting truong kinh té trung binh tir 7,0-7,5%/nam, thi ty Ig von dau tu cho phat trién phai dat 28-30% GDP, voi tang vén huy déng trong thai ky 2001-2010 khong 136-140 ty USD, trong tu trong nude huy ding khodng 19-20% GDP véi ting d6 ty 18 von Khoang 80-90 ty USD. Nhu vay phin nuéc ngoai khoang 47-50 ty USD. Néu tc d6 ting trudng kinh té chi dat mite cén lai phai bd sung tir cde ngudn trung binh khoang 6,5-7,0%/ nam, thi nhu cau von cho dau tw phat trién la 126- 130 ty USD, ty Ié huy dgng vin trong nude dy kién sé giam con 17-18%/GDP, tuong dung 80-82 ty USD, cin Iai 46-48ty USD phai bé sung tir ngudn vin nude ngoai. Hién nay, nguén vén ODA dang cé xu huéng gidm ca vé quy mé va mite uu dai, nguén von vay thuong mai khéng nhiéu, lai chiu [di suat cao thi ngudn von FDI tré nén quan trong, hiéu qua va can khuyén khich. 62 3.2. NHUNG NHAN TO ANH HUONG DEN KHA NANG THU HUT VA NANG CAO HIEU QUA SU DUNG FDI. 3.2.1, Nhing nhan t6 trong nude. * Thudin igi. Nucée ta c6 su Hanh dao s ing sudt cula Dang théng nhat tir trung uong dén dia phuong, duge sy ung hd nhigt ting ciia quan ching nhn dan tao méi truéng chinh tri-xa hoi én dinh lau dai cho céc hoat déng dau tur nude ngoai Luat diu tw nuée ngoai ra doi nim 1987 dén nay da nhiéu lin duge sir ddi va hoan thién dan. Hién nay, néu so véi cde made ASEAN thi Luat dau wr nuge ngoai cia Vigt Nam dat t6i mic hip din cae nha du te nude ngoai Viét Nam co vi tri dia ly va vi thé chinh tri thudn Igi cho viée phat trién giao théng van tai, théng tin lin lac, 18 nhimg nganh tién dé cho vige thu hit cde dy an dau tr, phat trién cde nginh cong nghiép khac. Viét Nam cé lye long lao déng doi dio va tuong déi re. Thém vao dé, ngudi dan Vigt Nam néi chung ¢6 tinh edn ci, thong minh, ¢6 ¥ thire tuan thi ky cuong, ky luit lao dng, it e6 dinh cng, bai cing ty do. Day ki m6t trong nhiing yéu t6 hip din ede nha dau tw nude ngoai, Thi trudng Vigt Nam duge danh gid ta ¢6 tiém nang va trién vong trong tuong lai. Hign nay nhiéu nha dau tu cho ring Viét Nam la mét trong nhiing thi trudng lén nhat trong khu vye vi vi tri dia ly thudn Igi, Vigt Nam khéng chi la thi trudng véi 80 trigu dan ma con [a dia ban cung cap hang hod cho mot sé nuée lang giéng nhu Lao, Campuchia, Mianma va ving Tay Nam Trung Quéc. * Nhiing khé khan: M6i truéng phap ly cho FDI ciia Vit Nam can phai tiép tue hoan thién nhiéu dé tuong déng véi cde née ASEAN va phi hgp vai théng 18 quéc té. Co nhiéu van ban bj thay d6i nhanh, tham chi c6 nhiéu diu khoan mau thudn véi 63 nhau gay khé khan cho cae nha dau tu. C6 sy khéng déng nhat gitta van ban phap luat va vige thi hanh cae van bin dé trude hét va cn ban la do sy hiéu biét vé php ludt cia din con kém, Tir d6 phat sinh cde t@ nan tigu cye lam giam long c co s6 chic chin dé tin ciia cic nha dau tw nude ngoai va cing khéng tgo dug gidi quyét tranh chip gitta cae bén néu 06, Theo danh gia cia cde nha diu tw née ngoai, thi tue hinh chinh cia Viét Nam con nhiéu phite tap, rvdm ra gay khé khan cho cée nha dau tw. Hoat dong quan ly chéng chéo gitta cdc ban, nganh. Can bo quan ly lai thiéu thong hiéu vé phép luat, thiéu kinh nghigm chuyén mén trong viée str ly tinh huéng phap sinh va nhin chung ho vin mang dim tic phong néng nghigp. Didu nay ciing lim gidim long tin cia cde nha dau tu nude ngoai. Ngudén lao dong cia Viét Nam cé Igi thé 1a tuong di ré nhung phan lon 1a lao d6ng gian don, chua cé trinh dé tay nghé cao dé cé thé tigp nhan nhing céng nghé duge chuyén giao. Vi vay,vé lau dai khi trinh 46 san xuat phat trién, néu lao dong Vist Nam khéng duge dao tao kip théi thi lgi thé dé cing mat di trong so sinh véi cac nude khac trong ASEAN. Viét Nam dang chuyén sang nén kinh té thi truéng theo dinh huéng XHCN nén edn thiéu kinh nghiém trong vige to Lip mot hé théng thi trudng déng bd. Nhimg thi trudng quan trong quyét dinh sy phat trién cia nén kinh t& nhu thi trudng tign t8, thj trong chimg khoan da cé nhung cén so khai, cha cd thi trudng lao dng. sir hoat dng kém higu qua cita nhimng thj trudng nay cing 1am giam site hap dan cae nha dau tu va lam gidm tac déng cia FDI dén nén kinh 6 Vit Nam con gap nhiéu khé khan trong viée dap img didu kién tiép nhan va sir dung von, céng nghé ca cac dy an FDI. Bé tigp nhan va sir dung cé higu qua nguén von FDI, nude sé tai can cé nguén von ddi tng trong nude gap 2-3 lan von dau tw nude ngoai, c6 co so ha ting twong d6i phat trién,cé nang Ive 64 noi tai di d8 tip nhfin cae cong nghé ciia dy an FDI nhur trinh d6 ky thuft, trinh d6 quan ly...Nhung Viét Nam c6 xuat phat diém thdp nén chwa dap img tdt nhing diéu kién trén. 3.2.2. Nhimng nhan t6 bén ngoai. * Thugn igi. Vigt Nam gia nhap ASEAN nim 1995 vi méi day tham gia vio khdi mau dich tw do (AFTA) tgo diéu kign thuan loi cho vige thu hiit FDI tir ede nude trong khu vue efing nhu tir ede nuée khée. Su gia nhap WTO trong turong laila nhén t6 quan trong trong viéc thu hat FDI boi vi khi d6 hang xuat khau cua Vigt Nam khéng nhitng cé chi phi thap ma con duge huéng wu dai khi xudt sang cdc nude thude thi truéng Bae MJ, tgo co hdi cho hang Vigt Nam tang sire canh tranh, thim nhp vao thi trudmg Bac Mj, m6t thi trong Ién trén thé gidi. * Khé khin, hoa- khu vue hod tgo ra su canh tranh thu hit FDI Xu huéng toan trén thé gidi va trong khu vye ngay cang tr nén gay git hon, Hon nua, sau nté khu vue Chau A khiing hong tai chinh ‘ic nude déu tng cudng cai thign méi trong dau tu kim ting déi thu canh tranh cua Viét Nam trong hoat d6ng thu hat FDI. Néu méi truéng dau tu cia Viét Nam khéng hap dan thi cae nha dau tu nue ngoai sé chuyén sang céc nude khéc trong khu vue lam tang site canh tranh cua hang hod ctia ce nude nay. Trong khi dé hang rio thué quan trong khu vue 44 duge 19 bd, hing hod nude ngoai sé trin vao Vigt Nam, chiém linh thj trudng cia Viét Nam do cae doanh nghiép trong nude san xuat von cé stre canh tranh kém hon trén thi tréng khu vue. Do dé anh huong dén hoat dong sin xuat va téc d6 ting trudng ctia mét sé nganh trong nude. 65 Cae cong ty xuyén quéc gia mOt mat tao co hdi cho Vigt Nam thu hit FDI, mat khae théng qua hoat déng dé thye hién chién luge cla céng ty me cd thé gay nén Iiing loan kinh té xa hi, tao sv canh tranh khéng lanh manh, gay mat én dinh méi trudng dau tu. Vige tham gia khu méu dich ty do ciing dat ra thach thire déi voi Viét Nam trong hoat dng thu hut FDI. Xét trén giéc d6 nganh nghé, AFTA gin nh khdng anh hudng t6i FDI vao nhitng nginh dich vy, déng thoi citing it anh huéng dén céc nganh céng nghé phi ché bién ma tac d6ng true tiép dén FDI trong céc nganh céng nghiép ché tao, céng nghiép ché bién thuc phim, dét may,co khi, ‘inh déi hoa chat, dién tir va vat ligu x4y dung. Hign nay Viét Nam cé Igi thé véi nganh str dung nhiéu lao déng nhu dét may,giay da. Cdn nhimg nginh céng nghigp ché bién doi hdi trinh d6 céng nghé cao, von Ién, yéu cdu phai co kinh nghigm nhiéu nim va c6 sy hd ig cia cée nginh lign quan, Trong khi d6 cdc nude trong khéi ASEAN di sin sing tiép nhin FDI vao cac nganh nay. Do vay Vigt Nam sé gp tro ngai trong viée thu hut FDI vao cdc nganh ché bién. 3.3.GIAI PHAP TANG CUONG THU HUT VA NANG CAO HIEU QUA SU” DUNG VON FDI CHO TANG TRUONG KINH TE. 3.3.1. Giii phap ting curing thu hit FDI. 3.3.1.1. Dim bio cho moi trivéng chinh tr] xa hOi én dink cho hogt dong thu hit FDI. Thue té cho thay FDI la mét hoat d6ng tai chinh nén rit nhay cam voi nhiing thay ddi vé kinh té, chinh tri, xa hi, ludt php. Git ving én dinh chinb tr) 1a giai ph4p quan trong hang dau trong tat ca cac giai phap. Kinh nghigm cho thay nhiéu quéc gia cé tiém nang lén vé tai nguyén thién nhién cing nhu thi trudng rng 16n song Iai gap khdng it khé khin trong hoat dng thu hit FDI do 6 xung d6t vé chinh tri. Dé tao lap méi truéng chinh tri x4 hdi én dinh 6 nude 66 ta, can ting cung hon nifa vai tro, nding cao nang lye két hgp déi mdi, coi day la nhan t6 cé y nghia quyét dinh. Déng thoi mé réng dan chi, phat huy quyén im chi iia nhin dan, ‘iy dung va ndng cao higu lye eiia Nha nude trén cde linh vue tir quan ly kinh té dén quan ly x4 hdi. Coi trong gidi quyét cac van dé x hdi dang ngay cang bite xtie nhu tham nhiing, nghéo doi, that nghiép, t@ nan xa hdi va ca mau thuan lao déng trong doanh nghiép cé von dau tu nude ngoai. Déi véi doanh nghiép c6 vn dau tu nude ngoai, trude mit quy dinh va husng din phuong thie sinh hoat vi hoat dng cic t6 chite Dang trong céc doanh nghiép cé vén dau tr nude ngoai, phir hop véi dic diém cia loai hinh doanh nghigp nay, ting cudng sy Hanh dgo ciia Ding thong qua cac t6 chire Bang va cae dang vién gitt chite danh Linh dao va quan ly doanh nghigp c6 vén dau tu nude ngoai. Day 1a yéu t6 dam bao hoat déngciia cde doanh nghigp theo dung quy dinh ciia phap luit, bao vé Igi feh chinh ding ciia Nha nude va ngudsi lao dong Ngoai ra con can cé ké hoach thanh lap céng doan 6 tat ca cée doanh nghiép c6 von dau tr nuée ngoai va nang cao hiéu qua hoat dong ctia t6 chite céng doin & cic doanh nghiép nay, vi day li hinh thite thugn tién nbdt dé thy hign sur inh dgo eiia dng va bao vé quyén Igi eita ngudi lao dng, true tiép giém sat chu dau tu thye hign phap luat, chinh sach cla Nha nude. Hon nifa can ting cudng gido duc phap ludt cho céng nhan trong cée doanh nghigp ¢6 vn du tr nue ngoai, 3.3.1.2. Tiép tue hodn thién hé thong phép lugt va dau tw nude ngodi nhim cdi thign moi trwéng dau te nwéc ngoai. Dé cai thién méi trdng dau tu, tude mat can phai quan tim dén xay duoung hé théng phap luat va cae chinh sach ca lién quan dén hoat dong FDI tai Vigt Nam mét céch dong b6, dam bao tinh r6 rang, nhat quan, tinh dy doan truée 67 duge, dé hiéu, dé thye hign d6i véi céc nha dau tu nude ngoai. Ding thir ghién ciru, xdy dung, s6m ban hainh Luat Dau tw chung cho ca doanh nghiép trong nude va doanh nghiép c6 von dau tu nude ngoai dé tao mdi trubng phap ly binh ding cho hoat dng cia hai hinh thie doanh nghigp nay. Trién khai rong vige ban hanh cée vin ban hung dan thi hanh nghi dinh 24/CP dé Luat Dau tu moi bd sung, sira di duge Ap dung théng nhit, cac quy dinh mdi cia luat cé diéu di vio phip huy higu qua trong cugc séng, thé hién su théng thoang, coi m6 thuc su vé méi trudng dau tu cla Viét Nam. Ra soat lai hé théng van ban, chinh sach lién quan dén hoat dng dau tu. nude ngoai, Trén co sé dé et bd, sira di, nhiing van ban, chinh sich khdng phi hop voi thye té déng thoi bé sung nhing van ban méi phi hop hon nhu: xem xét, ct bo nhimg quy dinh vé doanh nghiép cé vn dau tw nude ngoai chi duge thinh lp theo hinh thie cng ty trich nhigm hitu hgn, quy dinh vé nhing hinh thie gop vén, ty lé gop von, nguyén tic trong hdi déng quan tri; bd sung mét sé chinh sach uu dai thiét thyc, cé site hap din cao vé thué, tign thué mat dat, mat nude, mat bién, ché d6 thuéng xudt khdu ... déi véi Tinh vye va dia ban khuyén Khich dau tu nude ngoai; stra déi, b6 sung mét s6 chinh sich lién quan dén t6 chite va hoat déng eta ed doanh nghiép trong thdi gian qua edn vudng mie... d& kign thun Igi cho hoat dong ciia céc doanh nghigp dau tu nude mgoa Tién téi m6t hé théng phdp luat dau tw chung cho ca dau tu trong nue va dau tw nude ngoai, phi hgp véi théng 18 quéc té. Thye hién tét va tiép tue trién khai , thye hign 16 trinh rét ngin khosing cach, s6m tién téi giai doan xoa bd han su chénh Iéch vé gid, phi hang hod, dich vu, gid cude, ...gitta cée doanh nghiép trong nuéc va cic doanh nghiép cé vén dau tu nude ngoai tao diéu kien cho cae doanh nghigp nay gidm chi phi va binh ding trong canh tranh, khiie phyc tinh trang phan bigt d6i xit 68 3 3.Tiép tue day manh cai céch thit tuc hanh chinh, cai tién cong téc 16 chite b6 mdy quan ly, phan cdp va co ché thu Init nhém nang cao higu lice quan J, phan cap va co ché thu init nham nang cao hiéu lec quan by va hiéu qua kinh doanh trong linh ve FDI. Tiép tue nghién ciru va cai tién céng tac t6 chire quan ly trong cae hoat dong FDI, dac bigt i trong cc khdu: Lua chon dy dn, huéng din lap hd so dy n, tinh toan cde cl ciia dy an, dy bao phat trién va cap gidy phép, thye hién cae thit tuc lién quan dén vige trién khai cae dy an dau tw...dé khde phuc tinh trang budn long va c6 nhiéu khe hé trong quan ly, gay ach tie, gidn dogn trong trién khai, quan ly bing bign php hanh vhinh - Kign toan hé théng quan ly nha nude vé dau tw nude ngoai khée phye bd may céng kénh, hoat dong thigu nhip nhang gitta cde b6 phan lién quan, cai thién chat lugng quan ly. Viée quan ly Nha nuéc vé FDI nhat 1a trong linh vue hai quan, thué, cap gidy phép dau tu, tuyén dung lao déng theo co ché "m6t ctta, mt dau méi"; don gian hoa vige cap gidy phép dau tw theo hudng chuyén sang ché d6 dang ky dau tu nhaim gidm bot céc khau trung gian, hanh chinh sy vy; day nhanh viée giai quyét cdc thi tue vé cdp cac loaij gidy phép, chimg chi, ching nhan, tha tue vé dat dai, xudt nhap khdu, xudt nh§p canh, hoan thué... 3.3. 4. Chudn bj tot co’ séhg ting dé dap eng yéu cau cia hogt dong FDI. Vige phat trién co so ha tang khéng chi la digu kign can dé ting sy kién cho cae chi dau tw dan cia méi truéng dau tu, tao n khai, thye hin cae dy an dau tu ctia minh, ma con la co hdi dé nude ta ting cudng thu hat FDI vao linh vuc ha ting va ciing cé thé cé kha nang thu dugc nhiéu Igi nhudn hon tir dong vén FDI thu hit duge. Tiép tue nang cp va hién dai hoa hé théng ha tang kinh té dae biét 1a mang lu6i thng tin lién lac, hé thong dign, cap nude, duéng giao théng, sin bay, 69 kho, bén i,cang, xir ly chat tha rudng. ndng cao chat lugng dich vu déi vi hé théng Ngan hang, bao hiém, y té, gido duc, vui choi giai tri. Tang cudng va phat trién mang lui dau tu, xuat nhap khau, nghién ciru thi truéng, k¥ ning va ky thudt dam phan, giai quyét tranh chdp, kién thire vé ngoai giao va php ludt quéc 18, Trong giai dogn trude mat, ching ta cd thé dau tu tip trang vao phat trién co so ha ting cia ba ving kinh té trong, inh ti tang truéng kinh té cua dat nuéc. Ba ving kinh té trong diém nay lam dau tau cho nén kinh t8 chir khong phat trién déc lap ma lién két véi cde ving kinh té khde qua thi trudng hang hod, thi truémg lao dng va thi trrong céc yéu t6 sin xudt. Su phat trién co sé ha tang cia ba ving kinh té nay sé dap img ngay yéu cau cua cde nha dau tw dong thoi thie day kinh té cde ving khac phat trién. Mat khae, chiing ta cAn cé nhimg quy ché wu dai 13 rang, cu thé déi véi céc hinh thtre BOT, BTO, BT vao cde dia ban trong diém dé céc hinh thite nay nhanh chéng duge cde nha dau tu trién khai thye hign, gép phan hé trg von cho Ngan sach Nha nude. Bén canh d6 khuyén khich diu tr xay dung cdc khu céng nghiép, khu ché xuat, khu cong nghé cao va dac biét trong twong lai khong xa ching ta phai nghi ngay téi viée thanh lap cdc khu dc khu kinh té dé cai thién co sé ha tang. 3.3. 5. Phat trién va nang cao chat lugng déo tao can b6 va céng nhan ky thugt lanh nghé cho céc doanh nghiép cé von déu tw nude ngodi. pé ngudn nhan lye nude ta céstre h4p din cdc nha diu tw nude ngoai hon, ching ta cin c6 ké hoachdao tao cn bé va céng nhan hop ly dp tng nhu cu truée mit va chudn bi cho hoat déngetia cac doanh nghiép sau nay. Trude hét, ching ta can dic biét chi trong tei céng tic dao tao, nang cao pham chat, dao dite, tring 46 chuyén mén cua d6i ngd can b} céng chite nha nurie, nang cao déi ngi cén bo Vigt Nam trong cae doanh nghigp ¢6 von FDL 70 y Thié hai, can tap trung gidi quyét nhimg van dé sau: -Sém quy dinh nhimg diéu kién phai cé d4i véi cén bG Vit Nam tham gia vio Hoi déng quan tri va quin ly cie hoat dng etia cde doanh nghigp lién doanh, quy dinh cy thé tiéu chudn, chuyén mén, nghii vy, trihe nhigm, nghia vu va quyén Ii cua ngig ngudi lam trong cdc doanh nghiép lién doanh, -T6 chite dao tao chinh quy, thrdng xuyén tap huan sé can bo Vigt Nam dang lam vige trong ic doanh nghiép 1ién doanb, tranh bj kién thtic chuyén mén, nghigp vu, ludt phap, kinh nghigm can thiét nhdt, -Té chtte dao tgo céng nhin Linh nghé lam vige cho cde doanh nghigp FDI theo ce chuong trinh phi hgpva trién vong sir dung thuc té sé lao déng nay. Thir ba, khuyén khich va quy dinh cu thé ddi voi cde dy an FDI vé dio tao tay nghé cé chinh sach yéu cdu cdc céng ty chi dng cé ké hoach chit dao tao céng nhan va ngudi quan ly dia phuong. Nhé 46 khic phye tinh trang Ig thude vao cong nghé. 3.3.2.Nhiing phap nang cao higu qua hoat dong. 3.3.2.1. Déi méi co’ cau FDI nhim thie déy chuyén dich co cau kinh té theo hong CNH-HDH, bao gém Thu hit cae dyr an dau tur nude ngoai vio nhiing linh vue sir dung cng nghé cao, nganh san xuat va ché bién hang xudt khdu, sin xudt thay thé hang nhap khdu, nganh c6 gid trj ting cao va sir dung nguén lye tai chd. Déng thei dau tr vio nganh kinh té c6 trién vong lau dai va kha nang phat huy higu qua loi thé so sinh, phat trién cum cong nghigp, co khi ché tao, dign tir va cde nganh kinh té mii nhon, khai thae va ché bién diu khi...Bén canh dé cdn c chinh sich wu dai dé céc dy an dau tr vao linh vue néng lam ngu nghiép va dau tu vao dia ban 6 diéu kign kinh té xa hi khé khan, ving nii, ving sau, ving xa. 1" y 3.3.2.2. Nang cao chat lugng xay dung quy hogch déi voi FDI phic hgp voi quy hoach phdt trién nganh, ving lanh thé, chién luge san phim va thi truéng tiéu thu cing niu chién lwoc héi nhdp ctia nén kinh té dat nwéc trong tieng thoi kj. - Diy manh cng tic quy hogch chi tit, dae bigt 1A nhimg ving cé kha ning thu hit manh vn dau tu, day nhanh quy hogch dé thi, quy hoach phat trién nhiing nginh nghé wu tién va han ché diu tu, Trén co sé d6 cu thé hod nhing nganh, linh vue va dia ban Khuyén khich dau tr nude ngoai cing nhw hé théng chinh sch wu dai dau tu dé déng von FDI duge sir dung hiéu qua hon. Dang thi céng khai dinh muc va cac théng tin co ban cia cac dy an goi von dau tw gitp cae nha dau tw nude ngoai cd co sé Iya chon va quyét dinh dau tu, tién téi cong bé danh muc cc dy dn cdm dau tu. -Xay dung va quy hoach cae ving trong diém thu hat vén FDI véi co ché va php ly rong hon so véi cae hinh thire dau tu nhu dic khu kinh té, thanh phé ty do hoa dau tu, khu kinh té mé, khu dau tw va khu xay dung dic biét, 3.3.2.3. Mé rong hop tic déu tw med ngodi theo luring da plucong hod, da dang hod, nham gép phan déy nhanh tién trinh h6i nhap kinh té thé gidi. Cn mo rong cac hinh thire va phuong thire dau tu dé thu hat duge nhiéu cée dy an diu tir nude ngoai, c6 nhiéu co héi dé danh gia, Iya chon duge nhing dyn kha thi nhat, e6 higu qua cao nbét, trinh ri ro va tao sy canh tranh gitta cée nha dau tu nude ngoai.Tim kiém thj trudng va di tae méi: Trong khi van coi trong cac thi truég va déi tac hién nay, ma chi yéu la Chau A va cdc doanh nghigp vita, cin m6 rong viée thu hit FDI tir thi truéng moi, nhat la My- mot nude c6 tiém nang [én va c6 quan hé thuong mai gia ting manh mé véi nude ta trong ba nim vira qua. Coi trong viée dé ra cae gidi phap dé ngay cang cé nhiéu 2 céng ty da quéc gia, nhat li 500 cng ty hing dau thé gici dau tw vio Vigt Nam, dic bigt la trong vinh vue cng nghé cao. Ve hinh thire dau tu: Bén canh hinh thire t6 chiie doanh nghiép cé vn dau tw nude ngoai 14 céng ty trahe nhiém hitu han cin mé rng td chire chang thanh céng ty c6 phan, chi nhanh sé hitu toan phan; cho phép c6 phan hoa cdc doanh nghigp c6 vén FDI va tién hanh thi diém vige mua cé phan trong doanh nghigp Nha nude cau cdc nha déu tw nude ngoai gin voi quy ché thich hop dé tranh nguy co ling doan, ting kha nang thu hit vin; tao diéu kign thudn loi cho vige chuyén hinh thite diu tu tir hop déng hop tée kinh doanh va tir lién doanh sang hinh thie dau tr 100% vén nude ngoai. Déng thei khuyén khich, da dang hoa cae hinh thite gép vin cua cée déi téc Vigt Nam trong lién doanh ngoai vige gop vn bang quyén sir dung dat nhu gép vén bang tién, may méc, nha xuong, cong nghé, bi quyét kinh doanh va cde dich vu khée, cho phép phat hanh c6 phiéu dé thu hat vn, vay ngin hing thong mai trong nudc...nhim ting von g6p cita bén Vigt Nam,tang kha nang lim chit cde doanh nghigp lign doanh vé chuyén giao cng nghé, tao dymg kinh nghiém va kha nang quan ly. Vé phuong thie dau tu : Tang cudng mé rdng cdc quan hé Quéc té song phuong va da phuong , tham gia cic dinh quéc té vé khuyén khich va bio h6 dau tu , cdc higp dinh thuong mai , tao co sé phap ly Qudc té trong xir ly cae tranh chap va diéu chinh cdc hoat déng cua doanh nghiép co von FDI. Negoii ra, dé tang cursng van dong, kéu goi cdc nha dau tu nude ngoai, nén mé cée van phong dai dign 6 nude ngoai dé cung cAp thong tin cho cée nha dau tu, déng théi can nang cao chat Ingng tai ligu van dong dau tu, cde trang web trén internet...béi vi cde nha dau tu thudng thiéu thong tin vé méi trudng dau tu, y 3.4 MOT SO KIEN NGHI. Hé théng cac giai phap trén day da tuong déi day du gitp céng tac thu hit va sir dung FDI dat duge ning thanh tyu dang ké. Tuy nhién lugng vén FDI vio Viét Nam cén it, chwa dip ing duge nhu cau vén cho nén kinh té, higu qua hoat déng déi véi tang truéng kinh té chua cao, téc dé ting truong kinh té chua ving chic. Bé nang cao hiéu qua hoat déng cia FDI nhim phue vu tét hon cho ting truéng kinh té, em xin dé xuat mét sé y kién sau: 3.4.1.Kién nghj déi voi Nha nde. Thr nhdt, cin sém hinh thanh va phat trién manh mét thi trudng vén déng bd nhim tao kién dé hau hét cdc doanh nghiép cé thé huy dong cho dau tu mét cach thudn Igi cing nhu cé thé tham gia dau tu vao moi Tinh vue ma Nha nude khéng cam. Trude mit, xc tién hoat dong co higu qua, quy mo Jon (ké ca dia ban) cita thi truong chimg khodn.Nhé c6 thi tring nay, nguén von dang ké von trong nude va von nude ngoai duge ludn chuyén nhanh hon, do 46 hoat dng higu qua hon dap img muc tiéu ting truGng nhanh, Thit hai, hign nay ching ta da c6 Ludt Bau tw nude ngoai, Luat khuyén khich dau tw trong nude, chua cé ludt canh tranh, Luat chéng ban pha gid nén mite d@ digu chinh c6 khée nhau gitta cde doanh nghiép trong nuée va doanh nghigp cé vén FDI, nhiéu khi co sw phan biét d6i xit, c6 nhimg trugng hop khang bao vé duge Igi ich ea ce doanh nghigp trong nude trude sy canh tranh cia cde doanh nghigp nude ngoai. Do dé ching ta cin sém soan thao va ban 4 hanb nhiing loai hinh ludt nay trén eo sé dim bao Igi ich quée gia va phit hop véi thong Ié quéc t& 3.4.2. Kién nghj Ngn hing Nha nude, in dinh, diéu kign cho nguén von FDI hogt déng hiéu qua, trrée mat ching ta cdn én Dé tao méi trudng kinh té vir ip dn cdc nha dau tu va tao dinh gia tr] tién t@, chéng Kim phat, day 1a nhigm vy hang dau cita Ngan hang Nha nuée, Ngfn hang Nha nude can phai thue thi mét sé chinh séch tién té nhim muc tigu va huGng t6i ting trong kinh té nhanh. -Duy tri ché a6 ty gid hdi doai én din, c6 su quan ly va diéu tiét cia Nha nudeb nham tao lip méi trudng tai chinh truc tiép dam bao cho su van dong tw do trong sv én dinh ctia nguén vén FDI. Ngan hang Nha nude can ap dung cde chinh sch kinh té vi mé dé ty gia thay d6i theo huéng tuong img theo mirc lam phat ciia cde déng tién va gop phan thiic diy manh mé co ché ting trudng xuat khdu -Dam bao mét co ché tin dung coi mé va dua ra nhitng mire [ai suat hop ly véi nhiing khoan tin dung khéc nhau nhim nang cao kha nang huy dong nhan rdi trong nén kinh t8, tao duge ngudn vén di dé phe vu cho cae déi tugng c6 nhu cau vay von, ké ca déi tac nude ngoai. Trong giai doan téi, dé dim bao cho t6c dé tang trudng cao va én dinh cho nén kinh té thi nhu cau vé nguén vén FDI rit lén, Béi cénh trong nude va nude ngoai hin nay c6 téc déng én dén dong vin FDI vao nude ta theo hai chiéu ngugc nhau. Vi thé ching ta can phai cé hé théng giai phép nhim tin dung va phat huy nhitng yéu t6 thudn Igi sin c6, khie phye nhiing khé khan , bat loi dé tang cudg thu hit vi nang cao higu qua hoat dong cia FDI phue vy cho ting trudng kinh té, Dac biét cée giai phip vé FDI phai thong nhat voi nhiing gidi phap phat trién kinh té x hdi khac. 75 CI1s6 11 -B1 - DH KTQD Chuyén Photocopy - Dinh més ~ In Lusn vn, Tid luin 3 6.280.688 76 y KET LUAN Nén kinh té thé giéi dang van d6ng theo xu thé khu vue hoa, toan cau hoa va qué trinh phan céng lao dong qué ra manh m@, Trong béi cdinh nay, hoat déng FDI c6 vi tri ngay cang quan trong ddi voi mdi quéc gia. Vige thu hut vén FDI co vi tri ngay cing quan trong déi voi mdi quéc gia ké ca nhiing nude phat trién va nuée dang phat trién dua nén kinh té dat née hoa nhap voi nén kinh té thé gidi. Trong théi gian qua, hoat déng FDI & Viét Nam trai qua nhiéu thang tram nhung da déng gop mét phan tich cuc vao céng cudc déi méi nén kinh té dat nude. MGi két qua, méi thanh twu ching ta dat duge déu cé su déng gdp dang ké cia nguén von FDI. Dac biét FDI gép phan quan trong tao nén téed6 tang truéng kinh té nhanh trong giai doan diu phat trién, phue vu cho qua trinh CNH-HDH. Tuy nhién, nhimg tac déng tich cue trén day con rat khiém tén va 6 gide d6 nao dé, hoat déng FDI tic dng tiéu cue dén nén kinh té nhu: gay ra hién tugng chiy mau chat xim, vi pham quyén loi cia ngudi lao déng ca vé vat chat Han phim chat va long ty trong dan t6c...Mac dit vay ching ta khéng thé phit nhan vai trd quan trong ciiaf déi véi ting truéng kinh té cia dat nude trong thoi gian qua. Hign nay FDI tré thanh mét bd phan cia nén kinh té quée din. mdi chinh sich, méi bién d6ng tai chinh tién 18, méi chién Iroc phat trién déu cd bong dang cia FDI. Trong thiti gian t6i, dé phit huy higu qua cua FDI ching ta can tao méi truéng dau tr hap din cde nha dau tw nuée ngoai va méi trudng canh tranh binh ding cho hoat déng cua cée doanh nghigp ¢3 von diu tw nude ngoai. Déng théi phai két hgp hai hoa v6i nang lye ndi sinh ciia dat nude dé tao. su ting truéng nhanh va bén vimg, thic day qué trinh CNH-HDH, sém dua dat nude ta tr thanh m6t nude cong nghiép. 7

You might also like