Professional Documents
Culture Documents
Giao Trinh Kinh Te VI Mo Cua DHBKHN
Giao Trinh Kinh Te VI Mo Cua DHBKHN
www.HanhChinhVN.Com
KINH T HC V M
CHNG 1
I CNG V KINH T HC V M V S QUN L NH NC
V KINH T
I. MT S KHI NIM C BN
1. Kinh t
Ngy nay, t kt bao hm ni dung phong ph hn nhiu. l:
- S lm ra ca ci vt cht tho mn nhu cu.
- S hon thin v ti u ho vic t chc s dng cc ngun lc, t
chc lng xhi mt cch khoa hc, c hiu qu.
- S cn i tch ly v tiu dng pht trin v phng ri ro.
Kinh t l tng th mt b phn cc yu t sn xut (vn, t ai, k thut,
thng tin,) v cc quan h con ngi vi con ngi trong qu trnh sn xut trc
tip, lu thng phn phi, trao i tiu dng ca ci vt cht trong mt giai on
nht nh ca lch s, m mu cht ca vn l s hu v li ch.
2. Nn kinh t quc dn
Theo cch tip cn h thng nn kinh t c xem nh l mt h thng hay
h thng kinh t v m bao gm ba yu t: u vo, u ra v hp en kinh t v
m.
- Cc yu t u vo gm:
+ Nhng tc ng t bn ngoi, bao gm ch yu cc bin s phi kinh t:
thi tit, dn s, chin tranh,...
+ Nhng tc ng t chnh sch, bao gm cc cng c ca Nh nc nhm
iu chnh hp en kinh t v m, hng ti cc mc tiu nh trc.
- Cc yu t u ra bao gm: Sn lng, vic lm, gi c, xut- nhp khu.
l cc kt qu bin do hot ng ca hp en kinh t v m to ra.
- Trong yu t trung tm ca h thng l hp en kinh t v m, hay cn
gi l nn kinh t v m (Macroeconomy) hoc l nn kinh t quc dn. Hai lc
lng quyt nh s hot ng ca hp en kinh t v m l tng cung v tng cu.
Vy nn kinh t quc dn (hay h thng kinh t v m) l tng th cc
mt, cc yu t, cc b phn cu thnh lc lng sn xut ca mt quc gia, t
ca ci ca x hi c to ra, lu thng, phn phi v s dng.
Trang 1
Trang 2
Trang 3
Trang 4
Trang 5
Vi
Lao ng Sn lng
0
0
1
5
2
9
3
12
4
14
5
15
La
Lao ng
Sn lng
5
300
4
280
3
240
2
180
1
100
0
0
T ta xy dng c ng PPF La
(Production Posibility Frontier)
300
28
0
24
0
18
0
C
ng
PPF
10
0
E
F
5
1
2
1 1
4 5
Trang 6
Vi
Trang 7
Trang 8
Trang 9
Trang 10
Trang 11
Trang 12
Tng
cu
Cc lc
lng khc
Sn lng
GNP thc
Cng n
vic lm v
tht nghip
Lao ng
Vn
Tng
cung
Gi c v
lm pht
Ti nguyn
Cc yu t
u vo
Cc yu t
Hp en kinh t v
u ra
m
2. Tip cn theo cc loi ch th hot ng kinh t
2.1. Khi nim
Ch th hot ng kinh t chnh l ngi mua v bn trn th trng.
Trang 13
Trang 14
Trang 15
Trang 16
Trang 17
H G
Cung dch v, yu t sn xut
Trang 18
Thu nhp
DN
Doanh
nghip
Np thu
gin
thu(Te)
H gia nh
TSC
c gi li
DN
Chnh
nhp
Tng thu nhp = Thu
r +ph
W
+ i ca
+ P CP
+ De + Te
c. Phng php tnh GDP
T dng chu chuyn gi cho ta 3 cch tnh khi lng hot ng kinh t, c
th tnh theo:
(1) Gi tr ca cc hng ha v dch v c sn xut ra (GTGT)
(2) Mc thu nhp t cc yu t sn xut (lng phn phi hay thu nhp)
(3) Gi tr ca khon chi tiu cho hng ha v dch v (Lung chi tiu hoc
lung sn phm).
Theo nh ngha v GDP v l lun trn, ta c:
* GDP theo phng php sn xut hay gi tr gia tng
GDP = VAi
Vi VAi l sut lng ca DNi - Chi ph trung gian DNi.
* Phng php phn phi hay theo lung thu nhp
GDP = r + W + i + P + De + Te
* Tnh theo phng php chi tiu hay lung sn phm
GDP = C + I + G + X- IM
Tm li:
- C ba phng php phi cho cng mt kt qu.
- Nu kt qu khc nhau l do d liu thu thp khng chnh xc.
- Mt s kh khn khi tnh GDP Vit Nam.
+ Mt l, hin tng trn thu - khai bo gim v kt qu sn xut.
+ Hai l, Doanh nghip qu nh khng c h thng s sch.
+ Ba l, phi c tnh sn phm t cung cp nn rt kh chnh xc.
+ Bn l, phng php thu thp s liu khng tt v cn b thng k khng
lm ht trch nhim,...
Trang 19
Trang 20
Trang 21
V
=
x10
0
Ch tiu nm u
2. S tng trng ca nn kinh t da trn c s gii quyt tt cc vn
kinh t, khoa hc, k thut v cng ngh
c c c s cho s tng trng bn vng, trn tm v m, nn kinh t
cn phi phn u t c cc mc tiu v cng nghip ha hin i ha nn kinh
t, th hin trn cc mt sau y:
- Trnh tp trung ha lc lng sn xut mt cch ti u.
- Trnh chuyn mn ha v cc hnh thc thng nht mi lin h sn xut
lin ngnh mt cch c hiu lc nht.
- Trnh phn b lc lng sn xut theo lnh th hp l nht.
- To dng c c s nguyn liu hng hu hoc thit lp c quan h
quc t vng mnh nhm gii quyt ch ng vn nguyn liu.
- C s vt cht k thut hin i, trnh c kh ha, t ng ha cao,
- Xy dng c kt cu h tng hng hu cho sn xut v cho i sng.
3. n nh kinh t - x hi
3.1. Gii quyt tt vn vic lm
Th hin :
- T l ngi tht nghip thp nht (gn xp x vi t l tht nghip t
nhin), th hin kh nng ln trong vic gii quyt vic lm ca x hi.
- H s s dng qu thi gian lao ng trong nm cao nht so vi tng qu
cn s dng.
- S chnh lch v h s s dng qu thi gian lao ng ca cc loi lao
ng x hi khng ln.
- To c iu kin lm vic tt.
3.2. Thc hin c s phn phi cng bng
Trang 22
Trang 23
CHNG 3
TNG CUNG - TNG CU
I. CUNG V TNG CUNG
1. Khi nim
Cung l s lng hng ho m ngi bn sn sng cung ng vi cc mc
gi khc nhau.
Tng cung l tng khi lng sn phm hng ha v dch v cui cng ca
nn sn xut x hi cung cp cho x hi trong mt thi gian nht nh
(k hiu l AS).
Tng cung lin quan n sn lng tim nng (Qp - Potential Output), Sn
lng tim nng (potential output) l mc sn lng t c trong khi nn
kinh t tn ti mt mc tht nghip bng vi "tht nghip t nhin".
Hay sn lng tim nng l mc sn lng m nn kinh t s sn xut
c nu tt c cc yu t sn xut c s dng ht.
Tht nghip t nhin (Natural Unemployment) bao gm tht nghip c hc v
tht nghip c cu.
2. Cc loi tng cung
2.1. Xt theo tnh hin thc
- Tng cung kh nng (tim nng): l kh nng cung ng ti a ca nn
sn xut x hi.
- Tng cung thc t: L cung hoc s xut hin do nhu cu thc t ca th
trng.
Thng thng ASr thng nh hn ASp.
2.2. Xt theo tnh sn sng ca tng cung
- Tng cung trong ngn hn (ASSR): l ton b cng sut thit k ca nn
sn xut x hi.
Trang 24
Trang 25
Cung
trong
nc
Tng gi tr SX
= trong nc (tr
b phn khng
th phn phi
c)
Cung
nc
ngoi
Tng gi
tr xut
khu
Trang 26
LAS
AS
Sn lng
tim nng
ngha:
Q
- V tr ngang ca AS miu t gii hn cc tiu s lng hng ha hoc dch
v m ngi sn xut s bn ra trong mt s iu kin nht nh. Khi cc iu kin
ny thay i AS s dch sang tri hoc sang phi.
Trang 27
Trong : P l mc tng gi
Q l mc tng sn lng cung ng.
+ dc AS tng Es >1, c ngha l li sut tng dn (C ngha l s
thay i nh ca gi dn n s thay i ln hn ca lng cung)
+ dc AS gim Es <1, c ngha l li sut gim dn (C ngha l khi
gi c thay i ln nhng ngi sn xut phn ng nh vi s thay i ca gi c).
+ Khi Es = 0, th AS khng c tnh co dn (AS vung gc vi trc honh Ngha l cung ca hng ha l mt s lng c nh bt k gi c nh th no).
+ Khi Es = AS hon ton co dn (AS vung gc vi trc tung c
ngha l khi sn lng thay i v hn nhng gi khng thay i hoc thay i rt
t).
7.3. ng tng cung v th trng lao ng
a. ng tng cung Trong kinh t th trng, gi c ph thuc vo nhiu yu t. Cc yu t ny
quyt nh v tr, dc ca ng AS. C hai yu t chnh l tin cng v quy
m ti sn c nh.
- Tin cng (W): P ph thuc nhiu W, c bit trong ngn hn. V cc
nc c nn kinh t th trng pht trin, tin cng c t trng cao trong gi thnh
sn phm. Tin cng li ph thuc vo trng thi ca th trng lao ng, tc l
ph thuc vo cung - cu lao ng v tnh trng tht nghip, chui din tin l:
T l tht nghip cao W Thu nhp gim C AD AS tht
nghip tng.
Gio trnh Kinh t V M
Trang 28
P*
AS
Trang 29
Y
* Mi quan h gia sn lng v vic lm, hay l gia sn lng v lao ng,
th hin trong hm sn xut:
Hm sn xut theo lao ng phn nh s ph thuc ca sn lng
(u ra) vo lng lao ng c s dng (yu t u vo) trong iu kin cc
yu t khc c nh.
Y = f (L,...)
Trang 30
th:
Y=f
(L...)
Y
Yo
L
Lo
Trang 31
AS
AS"
Y
ng tng cung c 3 tnh cht sau: Y*
Trang 32
Trang 33
C
(a)
Y
Trang 34
(b)
Y
T cng thc (a) v (b) ta c h qu: MPC + MPS = 1
th:
C C MPC.Y
C
E
S=45
-C
b. Hm u t
u t t nhn c th chia lm ba dng:
- My mc - nh xng.
- Nh ca - Bt ng sn.
- Hng tn kho.
Hm u t theo sn lng I = f(Y) phn nh s ph thuc ca lng u t
d kin sn lng d kin vo SLQG.
Trang 35
I =I + MPI.Y
I=I
MPI
MPI
Y
Y
Hnh a: u t khng ph thuc vo
Hm u t sn
tnglng
qut:
Hnh b: u t ng bin vi
sn lng
I = I MPI .Y
MPI (Marginal Propensity to Invest): Khuynh hng u t bin hay u t
bin
: u t t nh
Ngoi ra hm u t cn c dng ph thuc vo sn lng v li sut:
I = I + MPI(Y).Y - MPI(i).i
Trong m hnh n gin ny ta gi nh:
I= I
* Hm tng cu v phng php xc nh sn lng cn bng
Hm tng cu theo sn lng cho bit mc tng cu (hay tng chi
tiu) ph thuc vo sn lng nh th no.
V : AD = C + I
AD = C MPC.Y I
Hay:
AD = (C + I) + MPC.Y (*)
Gi nh doanh nghip c th v sn sng p ng mi nhu cu ca nn kinh
t. Lc ny, sn lng cn bng s ph thuc vo tng cu. Nu tng cu gim, cc
doanh nghip khng th bn ht sn phm m h sn xut ra. Hng tn kho khng
d kin s cht ng. Ngc li, khi AD tng, h phi tung hng d tr ra bn.
Hng tn kho gim di mc d kin. Do vy, khi gi c v tin cng c nh, th
trng hng ho v dch v s t trng thi cn bng ngn hn, khi tng cu hoc
tng chi tiu d kin ng bng sn lng thc t sn xut ra trong nn kinh t.
trng thi cn bng ngn hn, lng hng tn kho khng d kin s bng
0. Ni cch khc, trong cn bng ngn hn, sn lng sn xut ra ng bng sn
lng m cc h gia nh cn tiu dng v cc DN cn u t. D kin chi
I
Trang 36
1
1 - MPC
x (C + I )
AD = C + I
C=C+
MPC.Y
C+I
C
45o
Yo
O
Y
SL Yo chnh l mc sn lng cn bng. N nm tng ng vi giao im
gia ng tng cu AD = f(Y) vi ng 450.
Nu gi:
Yo
=
m=
1
1 - MPC
1
1 - MPC
x( C + I )
Hay m
=
1
MPS
Suy ra:
Yo = m (C + I)
m l s nhn chi tiu (Aggregate Expenditure Multiplier): cho bit sn lng
s thay i bao nhiu khi c thay i mt n v trong mc chi tiu khng ph
thuc vo thu nhp.
Trang 37
Y
- Khi cha c thu th:
AD = C + I + G = C I G + MPC.Y
Sn lng cn bng AD = Y
1
Yo= 1 MPC (C I G )
Yo =m (C I G )
iu cho thy, chi tiu ca Chnh ph cng c s nhn bng s nhn chi
tiu ca tiu dng v u t. V vy, khi G thay i mt lng l G th Y cng
thay i:
Y = m . G
Trng hp thu ph thuc vo thu nhp
T = t.Y
(t - thu sut)
YD = Y - t.Y = (1-t).Y
1
Yo =
1 - MPC(1t)
Yo = m (C I G ) (*)
(C I G)
tiu
dng,
u
t
v
chi
tiu
ca
Chnh
ph
Chi tiu
I c cng mt s nhn.
Ni cch khc, trong nn kinh t Eng,
tc dng ca vic tng chi tiu ca Chnh
2
AD = C + I +
ph n sn lng cn bng cng ging nh tc dng ca vic h gia nh tng
G
thm tiu dng v cc doanh nghip
E tng thm u t vy.
1
Y
Y1
Y2
Tng
cu Kinh
v sntlng
cn bng ca nn kinh t ngTrang 38
Gio
trnh
V M
c s tham gia ca Chnh ph
Y
AD = C + I + G + X + MPC (1-t) - MPM .Y
Yo =
x( C + I +G +
1 - MPC(1-t) + X )
MPM
(C I G X )
Yo =m
Trang 39
AD = C + I +
G
tiu
E2
E1
AD = C + I + G + X IM
45o
Y
Y1
Y2
th tng cu v sn lng trong
nn kinh
t m c dc nh hn dc
ca nn kinh t ng v h s gc ca n nh hn h s gc ca ng kia mt
lng l MPM.
42. Cc yu t chi phi cu
42.1. Gi c ca hng ha dch v: gi c v cu nghch bin
42.2. Gi c hng ha tng t hoc c kh nng thay th
P hng ha thay th i vi mt mt hng no bin ng, th cu v hng ha ny
s bin ng theo v s bin ng din ra theo hng thun chiu.
42.3. Thu nhp ca ngi tiu dng
YD tng th AD tng v ngc li.
42.4. S lng ngi mua trn th trng
S ngi tiu dng cng ng th AD cng ln v ngc li.
42.5. S thch ca ngi tiu dng
y l mi quan h t l thun, v quan h ny rt kh nh lng.
4 2.6. S bin ng ca chnh c cu tng cu
Nh trn bit tng cu gm ba b phn hp thnh l cu v u t, cu
tiu dng v nhu cu nc ngoi. Nhng cu u t v cu tiu dng l nhng
nhn t quyt nh tng cu.
a. S bin ng ca cu u t v nh hng ca n ti tng cu
Cu u t t l thun vi AD.
u t tng s lm bin i ni dung vt cht ca tng cu: Cu u t tng
lm cho t l tch ly s tng ln, t l tiu dng gim xung cc sn phm phc
v u t tng nh nguyn, nhin vt liu, tng ln t nn sn xut s
Trang 40
Trang 41
* ng tng cu (AD)
ng cu l ng m t mi quan h gia s lng hng ho m ngi
tiu dng sn sng mua v c kh nng mua vi cc mc gi khc nhau.
V khi lng hng ho t l nghch vi gi c, nn ng cu dc xung v
pha phi. Mi quan h t l nghch gia gi c v sn lng c gi l lut cu.
Lut cu tn ti hay ng cu dc xung l do:
- Khi gi ca mt mt hng no gim th s ngi c kh nng mua s
tng ln; khi gi tng ln th ngi mua s gim i;
- Khi gi gim xung th bn thn ngi tiu dng mun mua nhiu hn.
P
A
B
C
E
AD
Trang 42
Yp
AS
E1
P1
Y1
Khi tng cung (AS) hoc tng cu (AD) dch chuyn th im cn bng s
thay i. Hai ng ny dch chuyn khi c cc yu t khc vi gi lm thay i
tng cu hoc tng cung.
2. Ni hm ca th
2.1. ng tng cu AD
ng tng cu c th dch chuyn qua phi v qua tri ty tng trng hp
tc ng ca cc yu t ngoi gi.
2.2. ng tng cung trong ngn hn
- Ban u tng i thoi: c ngha l gi tng chm, thm ch khng tng,
cung vn tng ha vn.
- Khi cung thc t t mc ha vn, ng tng cung bt u dc ngc, c
ngha l gi tng nhiu m cung ch tng cht t.
Trang 43
AS
Po
AD
Yo
V tr Eo ph thuc vo 2 yu t:
- V tr ca cc ng tng cung (AS) v tng cu (AD). Khi 1 trong 2
ng ny, hoc c hai ng cng thay i v tr, th im Eo s dch chuyn.
- dc hai ng AS v AD.
th minh ha dc AS v AD:
P
AS
AS
P
AD2
AD1
Y1
Y
Y2
Gio trnh
Kinh
t V M
Hnh a
AD
P1
AD
Y*p
Hnh b
Y
Trang 44
AS
Eo
E
'
AD '
E "'
Eo
AD
Hnh a
Yo
Y'
AS
E"
E
'
AD '
AD
Hnh b
Trang 45
CHNG 4
TNG TRNG KINH T V CHU K KINH T
I. CHU K KINH T
1. S nhn Keynes (s nhn tng cu) v nguyn l gia tc
1.1. Nguyn l gia tc
Khi nn kinh t ang trong thi k m mang th s u t tng rt nhanh.
Ngc li, khi kinh t ri vo suy thoi th s u t cng gim rt nhanh. Mc
cu v u t chu tc ng ca vic tng khi lng hng ha bn ra. Hin tng
ny gi l nguyn l gia tc.
Nguyn l ny ni ln rng s vn m x hi cn n, d l hng ha hay
trang thit b, ph thuc trc tin vo mc sn xut. Vic tng vn, tng u t
ch xy ra khi sn lng tng. Kt qu l mt thi k phn thnh c th chm dt,
khng n gin ch do hng ha bn ra b gim st m ch v hng ha bn ra b
chng li mc cao.
V du:
G/s c 1 DN m doanh s hng ha bn ra hng nm bng gi tr thit
b c bn. Khi s hng ha hng nm bn ra 30 tr.USD, th s vn l 60
tr.USD. S my mc (TLSX) m DN c l 20 ci cc la tui khc nhau v
c mi nm s c mt ci b thay th.
Nh vy, v thay th bng mc tiu hao nn khng c u t rng, hoc tit
kim. u t din ra mc 3 tr.USD/nm, tc l 1 nm thay 1 my. S 27 tr.USD
cn li v tin bn hng c th gi nh l bin vo tin lng v li c phn.
Trang 46
Thi gian
Giai on I
- Nm u
- Nm th 2
- Nm th 3
Giai on II
- Nm th 4
- Nm th 5
- Nm th 6
Giai on III
- Nm th 7
Giai on IV
- Nm th 8
u t
(NI + thay th)
30
30
30
60
60
60
0
0
0
1 my gi 3 tr.USD = 3 tr
1 my gi 3 tr.USD = 3 tr
1 my gi 3 tr.USD = 3 tr
45
60
75
90
120
150
30
30
30
75
150
1 my gi 3 tr.USD gi 3 tr.USD
= 3 tr
73,8
147
-3
Trang 47
Y= 1 MPC I
2. Chu k kinh t (chu k kinh doanh)
2.1. nh ngha
Chu k kinh t l nhng chui trng thi pht trin ca nn kinh t, c c
cu v di thi gian din bin ging nhau, lp i, lp li mt cch lin tc.
(Hay Chu k kinh doanh l hin tng SLTT dao ng ln xung theo
thi gian, xoay quanh SLTN).
nh
(peak)
GNP, biu th cho xu
hng tng trng di hn
Chu k
kinh
doanh
D
Yp
A
B
y(trough)
Yt
t (thi
gian)
Thu hp
SX
M rng
SX
Trang 48
Trang 49
Qp - Qt
X=
Qp
x10
0
Trang 50
Nn:
Qp - Qt
x50
U =
Qp
Un
+
x50
Qp
AD
E0
AD
AD1
E1
Y
Yp v nhn t gia tc
c. Tc ng qua li gia s nhnYKeynes
1
Trang 51
Trang 52
C
C= C + MPC.Y
S= -C + MPS.Y
C
45
-CKinh t V M
Gio trnh
Trang 53
C
Y
-C
i1
i2
Y*
I (i)
Trang 54
CHNG V
THT NGHIP V LM PHT
I. THT NGHIP
1. Tc hi ca tht nghip
Trang 55
Trang 56
C vic
Tht nghip
Ngoi tui
lao ng
S miu t ni dung cc khi nim
4. Cc ch tiu th hin tnh trng tht nghip
4.1. S ngi tht nghip
c tnh theo 2 cch:
- Thng k theo cc du hiu tht nghip, nu trn.
- Tnh t lc lng lao ng x hi v ngi c vic lm.
S ngi tht nghip = Tng lc lng lao ng x hi s ngi trong danh sch
lao ng ca cc n v lao ng
Trang 57
Trang 58
LS
Tin
Tin
lng cn
lng cn
bng
bng
LD
L*
Lao ng (L)
e. tht nghip t nguyn v tht nghip khng t nguyn.
Ph thuc vo mi quan h cung - cu lao ng.
Tht nghip t nguyn ch nhng ngi "t nguyn" khng mun lm vic,
do vic lm v mc lng tng ng cha ho hp vi mong mun ca mnh. T
gi thit ny, c th xy dng c hai ng cung: mt ng cung ch ra quy m
ca lc lng lao ng x hi tng ng vi cc mc lng ca th trng lao
ng; mt ng cung ch ra b phn lao ng chp nhn vic lm vi mc lng
tng ng ca th trng lao ng. Khong cch gia hai ng cung biu th con
s tht nghip t nguyn (hnh 7.2).
ng LD l ng cu lao ng, do nhu cu lao ng ca cc doanh
nghip quyt nh. ng LS l ng cung lc lng lao ng x hi. ng LS'
l ng cung b phn lao ng sn sng chp nhn vic lm tng ng vi cc
mc lng ca th trng lao ng, GF l con s tht nghip t nguyn. Tht
Trang 59
LS '
LS
F
W1
W*
G
E
LD
LD '
Lng
lao
ng
Trang 60
Trang 61
- 1)x100
Go
Trang 62
ASSR
P2
AD2
AD1
ASSR1
th:
P
ASSR1
ASLR
P
AD
AS
1
LR
P2
F
P2
E2
P1
P1
E2
E1
AD
E
1
Y2
Y1
Y2
Y1
ASLR
AD3
P3
AD2
ASSR3
E3
ASSR2
ASSR1
AD1
P2
E
4.4.Lm pht v tin t
P15 nghin cu l thuyt s lng
E1
Trong chng
tin t v bit ng thc
(M/P) = LP (i,Y) khi th trng tin t cn bng.
Y thc t (Y) t mc cn
Xt trong di hn li sut thc t (i) v sn lng
bng, ngha l (i) v (Y) l n nh (Y tY*tim nng = Y P), cu tin thc t l
khng i v do vy M/P cng s khng thay i. iu c ngha l nu lng
cung tin danh ngha (M) tng ln th gi c (P) cng tng vi t l tng ng, ni
2
Trang 64
Trang 65
gp
P
C
u
B
P
ng
Phillips
chnh sch la chn cc
kinh t
Hnh
a: Mi
quangi
h cho
gianhng
lm ngi lm Hnh
C c/s
b: ng Phillips
ban u
v m, c bit lpht
c/s ti kho v tin t.
T l tht nghip
u*
vG/s
tht
nghip
V d:
nn
kinh t ang ti B trn hnh b (suy thoi tht nghip). CP
c th m rng cung tin nhm h li sut, thc y u t, m rng tng cu s
to ra vic lm, TN gim. im B s di chuyn theo ng Phillips ln trn.
2. ng Phillips m rng
Thc t ngy nay gi c khng h xung theo thi gian do c lm pht d
kin, v th ng Phillips c m rng thm bng vic bao gm c t l lm
pht d kin v c dng nh sau:
gp = gpe - (u-u*)
(**)
gpe l t l lm pht d kin.
ng ny cho thy khi tht nghip thc t bng tht nghip t nhin th
lm pht bng t l d kin. Nu tht nghip thc t cao hn tht nghip t nhin
th t l lm pht thp hn t l d kin. ng ny gi l ng Phillips ngn hn
ng vi thi k m t l lm pht d kin cha thay i. Trong thi k ny nu c
nhng c sc cu, gi s tng cu tng ln nhanh, nn kinh t i dc ng
Phillips ln pha trn, lm pht tng v tht nghip gim.
Nu khng c s tc ng ca cc chnh sch th v gi tng ln th MS r (do
MSr =MSn/P), li sut tng ln v AD dn dn c iu chnh tr li mc ban u
Trang 66
gp
PC1
u*
u
PC2
Trang 67
ASL
ASS
AD2
ASLR
Y2
Y1
AS1
E2
P2
E3
AD
E1
AS2
E1
AD2
AD1
Y2 Y1
Y
Trng hp 2:
Nu trc gi ang trong qu trnh gia tng chuyn sang im CB mi
th s dch chuyn sang tri ca ng AD s lm gim bt p lc LP (hnh di).
Trng hp ny thng xy ra trong thc t nhiu hn. L do l khi LP xut
hin th rt kh dng li. V d: LP do cu chng hn, ng AD dch chuyn sang
phi khng phi 1 ln m nhiu ln. Lc bin php gim AD c t/dng ngn cn
bt khuynh hng gia tng AD trn th trng, tc c t/dng km hm bt t l LP.
Nh trn hnh v, g/s l ra theo th trng th gi tng t P 2P. Nhng nh c/s ct
gim AD, ng tng cu ch dch chuyn t AD 2 sang AD3, P ch tng ln n P3.
P tng c ngha l vn cn LP, nhng t l LP thp hn so vi t P1 ln P2.
AS2
P
P
AS1
AD1
P3
P2
AD3
AD2
E1
Y1
Y
Trang 68
CHNG 6
KINH T V M CA NN KINH T M
TM TT NI DUNG
I. KHI NIM V NN KINH T M
1. nh ngha
Kinh t m l mt nn kinh t c mi lin h vi nn kinh t ca cc nc
ngoi v cc mt nh trao i hng ha, trao i cc ngun lc kinh t, trao i
dch v a quc gia, trao i v hp tc khoa hc - cng ngh, du lch,... t n
mt quy m, trnh v ngha kinh t x hi nht nh, c gn cht trong mt
th ch, thit ch kinh t ca khu vc hay ton cu.
2. Nhng tnh cht c trng ca nn kinh t m
a. Ch th kinh t
b. C cu kinh t
c. u t
d. Th ch kinh t
Trang 69
Hao ph L
Nc A
6
Nc B
12
Trang 70
a2
a1
b1
Py
X
Nu:
a2
a1
< b
b1
2
Trang 71
a1 b1
Hoc:
a2 b2
Hoc :
Px
P
y
<
Px
P
y
P
y
Trong :
Px
P
y
<
Px
P
y
Px
P
y
l gi tng i ca hng ho X ca nc 1
2
l gi tng i ca hng ho Y ca nc 2.
V d: Vi v d trn th:
Khi so snh chi ph tng i hay l chi ph c hi SX 2 mt hng ca 2
nc.
Sn phm
X (Ti vi)
Y(Qun o)
Hao ph L
Nc A
2 (qun o)
(ti vi)
Nc B
3 (qun o)
1/3 (ti vi)
Trang 72
Nc A
2
0
12 14
16
Nc B
12
th cho thy:
- ng m nt m t ng PPF hay kh nng tiu dng ca t nc.
- ng bn ngoi th hin kh nng tiu dng ca mi nc sau khi c
TMQT, vi gi nh rng c 2 nc u c cng 1 khi lng ngun lc ( nh s
gi lao ng) l nh nhau v bng 36 n v.
- Phn gch cho cho thy kh nng SX hoc tiu dng ca mi nc s tng
ln nh th no khi c chuyn mn ho v TMQT.
Nh vy, TMQT thc y phn cng lao ng v hp tc 2 bn cng c li.
TM t do m ca to iu kin cho mi nc m rng kh nng SX v tiu th sn
phm, nng cao SL v mc sng ton th gii.
Song trong thc t, bo v nn SX ni a ca mi nc, chng li hng
nhp, to thm vic lm cho dn c, CP c th thc hin chnh sch bo h t 2
pha: Ngn chn nhp khu hoc thc y XK. Cng c thc hin l:
- Thu quan: nh thu nng vo hng nhp khu.
- Quota: Kim sot lng hng ho c php nhp khu.
- Tr gi XK: B l cho cng ty XK hoc ngi SX hng xut khu.
- Cc loi ro cn khc: Dng bin php hnh chnh cm nhp khu 1 loi
hng ho, a ra cc tiu chun k thut hay tiu chun v sinh ht sc kht khe
i vi hng nhp khu, t ra nhng th tc hi quan gy kh khn cho nhp
khu.
III. CN CN THANH TON QUC T
Cn cn thanh ton quc t l 1 bn kt ton tng hp ton b cc lung
bun bn hng ho v dch v, cc lung chu chuyn vn v ti sn gia cc
cng dn v CP 1 nc vi cc nc cn li trn TG
Hay: Cn cn thanh ton (Balance of Payments) phn nh ton b lng
tin giao dch gia 1 nc vi phn cn li ca th gii.
Gio trnh Kinh t V M
Trang 73
Trang 74
Trang 75
Ho
Cu ngoi t
Lng ngoi t
Cu ngoi t
E
E0f
Cung ngoi t
Ho
Thi
u
D
Lng ngoi t
S1
D1
B
E
E21
A
Lng ngoi t
S2
A
B
Lng ngoi t
i
=i*
LM
CM
IS
A
A
i
=i*
LM
A
CM
IS
IS
Y
1.2. Tc ng ca chnh sch tin t
G/s nn kinh t ang cn bng A. NHTW thc hin chnh sch tin t m
rng bng cch tng MSn. Vi P = const MSr LM dch chuyn n LM
i<i* cc nh u t trong nc s u t ra nc ngoi 1 lung vn s
chy ra nc ngoi gy sc p gim gi ng ni t (e) NHTW phi bn d
tr ngoi t gi TGH khng i. Qu trnh ny ko di cho n khi mc
cung tin v li sut tr li mc ban u.
Tm li, chnh sch tin t t ra km hiu lc hn so vi nn kinh t ng.
y tc ng ca s m rng tin te b trit tiu bi lung vn ng ca
TB ra nc ngoi do li sut gim i, mc d u t t nhn trong nc c tng
ln (nhng l u t ra bn ngoi).
LM
i
i
=i*
LM
A
CM
IS
Y
Ef
Eo
A
F
A
D
Lng ngoi t
i
=i*
A
A
CM
IS
IS
Y
Anh hng ca c/s TK trong nn KT m t gi
Chnh sch
mhot
rng lm dch chuyn IS n IS. Ti im cb mi E
H TK
linh
th i>i* T bn trn vo trong nc cn cn thanh ton thng d e hay
ng ni t ln gi X IS dch chuyn v v tr ban u A, Y v cn cn
TM xu i.
LM
i =i*
CM
IS
IS
CHNG VII
CC CHNH SCH NHM N NH V M NN KINH T - X HI
I. CHNH SCH TI CHNH (CHNH SCH TI KHA, Fiscal Policy)
* Khi nim:
Chnh sch ti chnh l h thng cc t tng, quan im, nguyn tc
x l ca Nh nc i vi cc quan h ti chnh quc gia thng qua vic s
dng cc cng c ti chnh c th l thu v chi tiu ngn sch.
1. Chnh sch xy dng v s dng ngn sch nh nc
1.1. Nhng kin thc chung v ngn sch nh nc
a. Khi nim
NSNN l qu tin t quc gia, dng chi tiu hng nm cho ton b
hot ng chung ca quc gia.
Theo lut NSNN nm 2002 th:NSNN l ton b cc khon thu, chi ca
NN c c quan NN c thm quyn quyt nh v c thc hin trong 1
nm, m bo thc hin cc chc nng, nhim v ca t nc.
b. C cu NSNN
* C cu dc ca ngn sch nh nc
l s phn b NSNN thnh nhiu cp theo lnh th. Do c cu dc ca
NSNN trng hp vi h thng chnh quyn nh nc theo lnh th th mi cp
chnh quyn theo lnh th ng thi l mt cp ngn sch (nh ngn sch cp
E0
Y
Y2
C
Y
R
D
1
ra
xR
Tin mt
lu hnh
D tr tin
mt ca cc
NH
Cc khon tin gi
khng k hn
H
mM l s nhn tin t
MS = mM.H
S nhn tin t 1/ra phn trn c gi nh l r a = rb. Nhng trong thc
t, mt phn tin c cng chng gi li di dng tin mt v t l d tr thc
t ca cc Ngn hng thng mi c th ln hn t l d tr bt buc.
C:
MS = U + D
U - tin mt lu hnh
D - tin gi
s=
U
D
1+s
ra + s
io
Mo
LP1
LPo
M1
th cho bit:
Mo
Lng tin thc t
Khi thu nhp tng ti Y1 th LP dch chuyn n LP1. Tc l cng vi mc
li sut io nhng cu v tin ln hn (LP1>LPo) khi 1thu nhp tng ln (Y1>Yo).
LP
MS
io
Eo
Mo
mc
MS1
MSo
E
E
E
LP1
M1 tiuMkinh
o
Vic kim sot tin t thc t ph hp vi mc
tM
v m l rt kh.
C hai cch kim sot, hoc l kim sot mc cung tin th li sut th trng
s ln xung bi tc ng ca cu, hoc kim sot li sut (n nh li sut)
th buc phi lc lng th trng quyt nh mc cung tin. C hai cch
u gp nhng kh khn nht nh nh khi kim sot lng tin c s H th
vp phi vn hn ch tin mt v tn dng gy kh khn cho hot ng
NHTM v cc hot ng giao dch, khi kim sot LS li gp kh khn trong
nhn bit chnh xc ng cu tin v s dch chuyn ca n,
3. Chnh sch tin t
3.1. nh ngha
U
D
E1
AD
AD1
ADo
th:
E0
45
o
Yo
Eo
io
Y1
i1
Gio trnh Kinh t V M
Trang 116
E1
IS
Y
1
b.
m'
AC I G X
b=d+n
Trong : d v n l cc h s o lng quy m u t v xut khu gim
xung khi li sut tng 1% (nu l nn kinh t ng th b = d).
m l s nhn chi tiu ca nn kinh t m (nu l nn kinh t ng l m).
* ngha ng IS
i1
io
LPo
Mo
Y
Yo
Lng
tin
Y1
i
* ngha ca ng LM:
(kY -
MS
P
LM
IS
2. Tc ng ca chnh sch ti khoa ti trng thi cn bng ngn hn ca
Y1
Y2
Yo
nn kinh t
Y
- Chnh sch ti kho m rng
Dng chng suy thoi, khi sn lng gim xung thp hn sn lng
tim nng, t l tht nghip cao. Chnh ph m rng ti kho bng cch G v
T.
G
AD IS dch chuyn sang phi (i v Y cng tng).
T YdC
Gi s:
Lc u nn kinh t cn bng E 0(Y0,i0), Chnh ph tng chi tiu lm cho
ISo dch chuyn sang n IS1.
cc mc i, sn lng cn bng u tng ln.
i0
IS1
Eo
IS0
Y1
Y0
Y2
i1
E1
LM
I2
IS1
E2
IS2
3. Chnh sch tin t
Y2
Y1
i3
LM2
E2
i1
i2
E1
E3
IS1
Y
Y1
Y2
Gi s:
- Lc u nn kinh t cn bng E1 (Y1, i1). NHT tng cung tin t mt
lng LM1 dch chuyn sang phi n LM2.
- Cung tin do i khi Y cha thay i i ng k t r1 n r3 .
- Li sut lm I v AD , Y v tng cu tin.
Cu tin tng, do vy i s n i2 nn kinh t ti lp trng thi cn bng ti E 2
(Y2,i2).
Tm li, tc ng ca chnh sch m rng tin t lm Y, ng thi i.
Vi ng LM cho trc, chnh sch tin t lm thay i sn lng nhiu
hay t do dc ng IS quyt nh. ng IS cng dc ng th tc ng ca
chnh sch tin t cng yu.
- Chnh sch tin t tht cht (thu hp):
Khi sn lng vt qu sn lng tim nng, nn kinh t b LP cao,
NHTW c th thc hin chnh sch tin t thu hp chng LP. Thu hp tin t
ngha l lm MS gim bng cch bn CK ca CP, tng r bb, tng l/s chit khu,
gim l/s tin gi s dng sc. MS dch chuyn ng LM ln trn (sang
tri). Kt qu l sn lng cn bng tng v SLCB gim.
LM1
i
Din n sinh
vin Hnh Chnh
E2
i2
www.HanhChinhVN.Com
i1
LM2
E1
IS
Y
Y2
Y1
i
i1
i2
LM1
YP
LM2
E1
E2
IS1
IS2
Y
Y1 =Y2
5. V c ch tho lui u t v cch khc phc
- Tc ng ln t hay c ch tho lui u t:
Khi m rng ti kho, lm tng tng cu thm 1 lng AD th ng
tng cu dch chuyn ln trn. T sn lng CB s tng gp m ln nhiu hn,
tc Y = m. AD. Tuy nhin kt qu phn tch ny cha ng vi thc t v
cha xt n tc ng qua li gia th trng sn phm v th trng tin t.
C th: Khi thc hin chnh sch m rng ti khoa AD IS dch
chuyn sang phi Y . Nhng: Y LP i
i I ADY 1 lng nht nh.
Tc ng lm gim sn lng ny do i gy ra, c th hin bng s di
chuyn trn ng IS t F n E 2. Nh vy, t im cn bng E1 sang im cn
bng E2, sn lng khng tng thm gp m ln so vi AD.
- Cch khc phc NHT tng mc cung tin va duy tr li sut ti i1
LM dch chuyn thnh LM, nn kinh t cn bng ti F v sn lng t Y1.
AD1
AD
E1
AD
45
ADo
E0
Y = m. AD
Yo
Y1
Y
LM
i
i2
i1
E2
= m. AD
EY
1
Yo Yo Y1
LM
F
IS