L2 : ASS.

KRO MIRZA

MONETARNE I JAVNE FINANSIJE 2008/09

1.1.2. MAKROMULTIPLIKACIJA
Primjer 1.
Inicijalni depozit poloen u Banku I. iznosi 1000 nj.. Ukoliko je stopa propisane
rezerve 20% treba utvrditi maksimalne granice ekspanzije (multiplikacije) depozita i
kredita na nivou bankarskog sistema date ekonomije.
Postavka:
Do = 1000 nj
R= 0,2
Dmax = ?
Kmax = ?
Izrada:
ITERACIJE
PROCESA NA NIVOU
BANAKA
I.

REZERVA
b (R)
c

KREDIT (K)

DEPOZIT (D)

D B 0,2

D @R

1000

800

200

II.
III.
...

...

...

...

...

...

...

UKUPNO

Ako je inicijalni iznos depozita od 1000 nj. poloen u Banku I., u skladu sa
pravilima o izdvajanju pripadajueg iznosa rezerve (u visini propisane stope rezerve; R=
0,2) Banka I. e izdovojiti 200 nj (20% od 1000 nj.) na ime rezervi ime e ostati
raspoloivih 800 nj. (Do R =1000-200 = 800) za plasmane u vidu kredita.
Kada se proces podigne na nivo bankarskog sistema posmatrane ekonomije, dakle
slijedei niz Banka II., Banka III.,.....Banka n, dobija se slijedea ilustracija procesa:

L2 : ASS. KRO MIRZA

MONETARNE I JAVNE FINANSIJE 2008/09

ITERACIJE
PROCESA NA NIVOU
BANAKA

REZERVA
b (R)
c

KREDIT (K)

DEPOZIT (D)

D B 0,2

D @R

I.

1000

800

200

II.

800

640

160

III.

640

512

128

...

...

...

...

...

...

...

UKUPNO

Jedno od kljunih pitanja u cjelokupnom procesu jeste koji su limiti procesa

multiplikacije uz navedene uslove, ili drugim rijeima, koji je to maksimalni nivo rasta
depozita inicijalnog depozita na nivou sistema.
Odgovor nudi depozitni multiplikator kao pokazatelj intenziteta procesa multiplikacije i
to u skladu sa sljedeim relacijama:

(1) D max = Do BDm

1f
1f
f
f
f
f
f
f
f
f
(2) Dm = f
= > (3) Dmax = Do B f
R
R
Dmax Maksimalni iznos depozita koji
makromultiplikacije
Do Iznos inicijalnog tj. poetnog depozita
R Ukupan nivo rezervi
Dm Depozitni multiplikator

U naem sluaju:
1f
1f
f
f
f
f
f
f
f
f
f
f
Dm = f
[ Dm = f
[ Dm = 5
R
0,2

je

mogue

kreirati

procesu

L2 : ASS. KRO MIRZA

MONETARNE I JAVNE FINANSIJE 2008/09

Budui da u teoretskom smislu proces multiplikacije moe ii maksimalno do

granice gdje se nivo rezervi izjednaava sa iznosom inicijalnog depozita (Do), tj. u
sluaju da R dosee zbirnu vrijednost : R=1 (ili 100%)1.
Iz istih razloga zbirna vrijednost kredita na nivou sistema je uvijek manja od maksimalne
vrijednosti depozita (Dmax) tano za iznos ukupnih rezervi. Odatle slijedi i zakonitost da
je kreditni multiplikator (k), ili pokazatelj krajnje granice ekspanizije kredita na nivou
sistema, uz navedene uslove, uvijek za 1 (jedan) manji od depozitnog multiplikatora
(Dm). Dakle, kreditni multiplikator (k) moe se dobiti na slijedei nain:
(3) k = Dm @ 1
Ili u naem sluaju:
k=51=4
Sada moemo izraunati krajnje vrijednosti procesa multiplikacije:

D max = Do B Dm [ D max = 1000 B5 [ D max = 5000 nj

Znamo da k = 4, odakle moemo dobiti maksimalnu vrijednost kredita na nivou
sistema:

K = D0 B k [
K = 1000 B 4 [ K = 4000 nj
ITERACIJE
PROCESA NA NIVOU
BANAKA

REZERVA
b (R)
c

KREDIT (K)

DEPOZIT (D)

D B 0,2

D @R

I.

1000

800

200

II.

800

640

160

III.

640

512

128

...

...

...

...

...

...

...

UKUPNO

5000

4000

1000

Primijetite da ukoliko R na samom poetku procesa makromultiplikacije je zadato sa 100% ili R =1,
proces multiplikacije uopte ne moe zapoeti; ili ukoliko je R = 0 tada proces multiplikacije, teoretski, je
neogranien.