Professional Documents
Culture Documents
T.C. Dokuz EylÜl Ünİversİtesİ mÜhendİslİk FakÜltesİ Makİna
T.C. Dokuz EylÜl Ünİversİtesİ mÜhendİslİk FakÜltesİ Makİna
BİTİRME PROJESİ
Kaan Baştürk
Projeyi Yöneten
Doç. Dr. Mehmet ZOR
OCAK, 2006
İZMİR
{PAGE }
ÖZET
Bu proje de, insan 2nci küçük azı dişinde tüberküllerin yatayla yaptığı açının,
yükleme esnasında, deformasyon ve gerilmelere olan etkisi, bu diş modellerine
uygulanabilecek bir implantın modellenmesi ve oluşturulan implantı dişe monte
ederek gerilme analizleri yapılmıştır.
Diş modellerinde, tüberkülün yatayla yaptığı açılar 3°, 22°, 45° ’dir. Dişin üst
yüzeyindeki tüberküle çiğneme esnasında gelen kuvvet ise 58 N (≈ 6 kg ) olarak
düşey yönde uygulanmıştır.
{PAGE }
BÖLÜM BİR
GİRİŞ
1.1.1. Mine :
Vücuttaki en sert maddedir. Dişi en dıştan koruyucu bir katman olarak çevreler. İçinde
sinir hücreleri olmadığı için duyarlı değildir. % 97’si kalsiyum tuzlarından oluşur. Diş
minesi altıgen “ apatit ” kristalleri şeklinde düzenlenmiştir. Minenin yapısına giren kalsiyum
tuzları, organik diş maketi üzerinde yavaş yavaş çökelerek birikir ve kristalleşir. Bu birikme,
ana rahminde iken başlar. Anne, gebelik süresince bazı ilaçlar alırsa veya çocuk mine
teşekkülü sırasında bir hastalık geçirirse mine birikimi aksaklığa uğrayabilir. O zaman dişler
sarı, gri veya kahverengi olur. Bazen de eksik (hipoplazik) teşekkül eder.
1.1.2. Dentin :
Minenin altındaki tabakadır. Yetişkin bir insan dişinin %75' ini oluşturur. Kemikle aynı
yoğunluğa sahip olmasına rağmen ısıya ve dokunmaya duyarlıdır. Gerektiğinde içerdiği
tamir hücreleri ile yeniden dentin dokusu oluşturabilirler. Dişin asıl kitlesini dentin (fildişi)
tabakası oluşturur. Dentin, taç kısmında mine; kök kısmında da sement ile örtülüdür. Dentin
{PAGE }
canlı bir yapıdır ve % 70’i mineral tuzları; % 20’si organik madde ve % 10’u da sudan
oluşur. Dentinde çok sayıda kanalcık içerir. Bu kanalcıkların içi diş özü sınırındaki dentin
yapıcı hücrelerin uzantıları olan iplikçiklerle doludur. Dentin yapan hücrelere “Odontoblast ”
denir. Dentin kanalcıklarının milimetre karede sayıları 10.000’e. yaklaşır. Diş, dolgu veya
kaplama yapılmak için oyulur veya küçültülürse bu kanalcıklar açığa çıkar ve o zaman
soğuk, sıcak, tatlı ve ekşiden ağrı duyulur.
1.1.3. Sement :
Kökün etrafını kaplayan kemiksi bir tabakadır, çok incedir. Diş kökünün çene kemiğine
tutunmasını sağlar. %65’i inorganik maddedir. Bazen kök etrafında ve kök ucunda aşırı
sement birikebilir. Buna “ Hipersemontoz ” denir.
Dişin orta kısmına ve burada bulunan yumuşak dokuya verilen addır. Kökün ucuna kadar
devam eder. Bu kısımda kan damarları yer alır ve bu damarlar sayesinde diş enfeksiyondan
korunur ve daima aktif halde kalır. Aynı zamanda pulpada aşırı duyarlı sinir hücreleri
bulunur ve bu hücreler sayesinde sıcak, soğuk ve basınç gibi duyular hissedilir. “ Pulpa ” adı
da verilen diş özü, dentin tarafından oluşturulan bir odacık içinde yerleşen kılcal atar ve
toplardamarlar; duyu sinirleri ve bütün bu yapıları koruyan bir destek dokusundan oluşur.
Diş özünün dış çevresi dentin yapıcı hücrelerle ( Odontoblast ) kuşatılmıştır. Bu hücreler,
çürük ve diğer zararlı etkenlere karşı, dişi koruyan kale muhafızlarına benzer. Her hangi bir
nedenle oluşan çürüğe karşı dentin yapıcı hücreler üstün gelirlerse bu hücreler diş özü
kalesini dentinle sıvarlar; yenik düşerlerse diş özü açılır ve iltihaplanır. Bu etkinlik genç
insanların diş özünde daha yoğundur.
{PAGE }
1.2.2. Kaninler (Köpek Dişleri)
“ Köpek dişi ” ve “ göz dişi ” adı da verilen kaninler kesici dişlerden sonra gelir, alt ve
üst çenede sağlı-sollu birerden dört tanedir. Uçları sivri olup koparmaya yararlar.
Bütün küçük azıların çiğneme ve kenetlenmeye yarayan ikişer tümsekçikleri vardır. Üst
çenedeki büyük azıların dörder tümsekçiği; alt çenedeki büyük azıların beşer tümsekçiği
vardır. Bu tümsekçiklere “ tüberkül ” adı verilmektedir.
Ağzımızda en son süren dişler üçüncü azı dişleridir. Genelde 17 ila 25 yaşları arasında
sürmeye başlarlar. Bu dişlerin ağızda bırakılıp bırakılmaması konusu tartışmalıdır. Eğer
doğru pozisyonda sürerlerse ve çevre dokulara zarar vermiyorsa bu dişin yerinde kalmasında
bir sakınca yoktur. Çene kemiğine kaynaşmış ve anormal pozisyonlu bir dişin (röntgenle
tespit edilmiş) ileride yol açacağı zararlar göz önüne alınarak çekimine karar verilebilir. Diş
arkındaki yer darlığı durumlarında dişin sürmesi dişeti- kemik ve diğer komşu diş engeline
takılabilir.
Şekil 1.2 Dişin orta hattına göre diş isimleri ve diş numaraları
{PAGE }
1.3. İmplantlar Hakkında Genel Bilgi
İmplantlar, diş kökü şeklinde titanyumdan hazırlanmış, çene kemiğine küçük bir
operasyon ile yerleştirilen suni diş kökleridir. Titanyum doku dostu bir malzemedir. Kemik
ile özel bir bağ oluşturarak yerleştirildiği yere, hücresel olarak tutunur. Bu tutunma
tamamlandığında (2-6 ay) üst yapı dediğimiz protezi hazırlama işlemine geçilir. Günümüzde
implantlar tartışmasız olarak doğal dişe en iyi ve en yaygın olarak kullanılan alternatiftir.
{ INCLUDEPICTURE
"http://www.creadenta.com/mr/implant1.gif" \*
MERGEFORMATINET }
Operasyon süresi implant sayısına ve hastanın durumuna bağlı olarak yarım saat ile
birkaç saat arasında değişebilir. Operasyondan sonra, implant ile çene kemiğinin birleşmesi
için (osteointegrasyon) yaklaşık olarak 2-6 ay kadar beklenir. Eğer gerek görülürse bu
dönem süresince size geçici bir protez kullandırılabilir. Daha sonra vakanın özelliğine göre
birkaç seans süren bir uygulama ile implant üstü protezleriniz takılır.
Bazı uygun koşulların sağlanabildiği durumlarda hiç beklemeden de protez
yapılabilmektedir.
İmplant uygulamaları rutin diş hekimliği hizmetlerinden daha karmaşık ve uzun süreli
işlemleri gerektirir. Ayrıca kullanılan malzemelerin değerli olmasından dolayı yüksek bir
harcama gerektirirler. İmplant uygulamaları ile gerek estetik gerekse fonksiyon açısından
diğer tedavilere göre en ideal sonuçlar elde edilir.
{PAGE }
1.3.2. İmplantın Avantajları ve Dezavantajları
1.3.2.1. Avantajları:
1.3.2.2. Dezavantajları:
{PAGE }
Şekil 1.5 İmplantın Kemiğe Uygulanışı
Harvard Diş Hekimliği mezunu Albert Yurkstas, tek dişte en fazla 12 kg olabileceğini,
normal çiğneme kuvvetinin 6-8 kg’ lık kuvvetin yeterli olduğunu ifade etmiştir.
Düşey kuvvetler altında diş, kendi ekseni etrafında hareket eder. Bu hareketi periodontal
lifler zararsız hale getirirler. Düşey kuvvetler, dişe diğer kuvvetlerden daha az zararlıdırlar.
{PAGE }
yüzlerden gelen kuvvetler iki kısımda toplanırlar. Buccal yüzden etki eden kuvvetleri
diğerlerinden daha zararlıdırlar. Köklerin birbirlerinden uzaklığı, dişin meydana gelen bu tip
kuvvetlere karşı daha dayanıklı olmasını sağlar.
Yatay kuvvetin devamında çene kemiğinde ortaya çıkan reaksiyon kuvveti dişin
dönmesini engeller. Arka grup dişler, çiğneme hareketi esnasındaki fonksiyona aktif ve pasif
olarak katılırlar. Bunun sonucu olarak occlusal yüzlerin aktif halde iş görerek, karşılıklı
yüzler arasında bulunan gıdaları parçalar ve ezerler.
{PAGE }
BÖLÜM İKİ
Bu projede modellenecek olan kaplama ikinci büyük azı dişidir. Model, Ege Üniversitesi
Diş Hekimliği Bölümünden temin edilmiştir. Modeldeki ölçüler dijital kumpas yardımıyla
alınarak çizim yapılmıştır.
Aşağıda tüberkülün yatayla 450 açı yapan diş örneğinin, çiziliş aşamaları gösterilmiştir.
Çizimde izlenen yol 5 aşamalıdır.
{ EMBED Word.Picture.8 }
Şekil 2.1 Yatayla 450 açı yapan tüberkülün modellenme aşamaları
{ EMBED Word.Picture.8 }
{PAGE }
Şekil 2.3 Kaplamanın Modellenmesi 1. Aşama
{ EMBED Word.Picture.8 }
{PAGE }
2.1.3. Üst Kısmın Modellenmesi ( 3. Aşama )
Bu aşamada dişin sol kısmı alt kısımdaki parabolü takip ederken sağ kısmı ise sola doğru
doğrusal bir biçimde yükselmektedir. Bu aşamanın alt kısım profilini, 2. aşamanın üst profili
oluşturmaktadır. Üst kısım profil ölçüleri yine dijital kumpas ile alınmıştır. Burada da yine
alttaki parabolün devam edebilmesi için yardımcı bir parabol çizilmiş ve yine “ GUIDE
CURVES “ kısmına bu çizilen parabol, izlenecek yörünge olarak tanıtılmıştır.
{PAGE }
2.1.4. Tüberküllerin Oluşturulması ( 4. Aşama )
Bu aşamada, dişin en üst kısmı olan tüberküller modellenmiştir. Ölçüler dijital kumpasla
alınmıştır.
Bu aşamada diğer aşamalarda olduğu gibi “ Loft “ komutu değil “ EXTRUDE ” komutu
kullanılmıştır. Bu komut ile, bir düzleme çizilen bir profilin, istediğiniz yöne derinlik
verilme suretiyle katı cisim elde edilir. Derinlik değeri “ D1 “ kısmına girilerek verilmiştir.
Derinlik değeri verilen kısmın altındaki “ Merge Results “ seçeneği de özellikle
işaretlenmiştir. Çünkü bu seçenek sayesinde oluşturulan yeni kısım, eski kısımlara
kaynatılarak, ayrı bir parçaymış gibi davranmasını engellemektedir.
{PAGE }
Bu aşamanın önemli olan kısmı, yukarıdaki şekilde görülen 450 lik açı yerine, 220 ve 30
lik açılar girilerek daha sığ diş profilleri elde etmemizi sağlamasıdır. Elde edilen yeni profil
şekilleri ileriki sayfalarda gösterilmiştir.
{PAGE }
Daha sonra yine ön düzlem, bu sefer ters yöne (S.İ.) 67,5 0 döndürülerek yeni bir düzlem
oluşturulmuştur. Bu yeni düzleme yine çukurun boyutuna uygun eliptik bir profil çizilerek
“ CUT-EXTRUDE “ komutuyla kesilmiştir. Oluşan yeni şekle gerekli yuvarlatmalar
verilerek diş modeli oluşturulmuştur.
{PAGE }
Şekil 2.10 Oluşturulan Kaplama Modeli ( 3 Derece )
Bu bölümde kaplamamıza uygun bir implant çizilmiştir. İmplant modeli Ege Üniversitesi
Diş Hekimliği Bölümünden temin edilmiştir. Ölçüler dijital kumpasla alınmıştır.
Önce model ölçüleri alınarak profili çizildi. “REVOLVE” komutuyla çizilen profil kendi
ekseni etrafında 3600 döndürülerek katı cisim elde edildi.
{PAGE }
Şekil 2.11 İmplantın Modellenmesi
Daha sonra implantın vida şeklini alması için, çizilen katı cisim üzerine, vida adımı profili
çizildi. Bu profilin spiral bir yol izlemesi için, “HELİX” komutuyla bir helis çizildi.
“SWEEP” komutuyla implant vida formatına getirildi.
{PAGE }
Şekil 2.12 İmplant Vida Formatı
Abutement, kaplamayı implanta bağlayan yapılardır. İki çeşit abutement vardır. Birincisi,
düz yapılı abutementlerdir. Bu tür abutementler implantın kemiğe düşey şekilde
yerleştirildiği zaman kullanılmaktadır. İkinci çeşit ise, eğik abutementlerdir. Bu türler ise,
{PAGE }
implant çene kemiğine açısal şekilde yerleştirildiği zaman kullanılır. Eğik abutementler bu
sayede dişin düzgün bir biçimde damağa oturmasını sağlamaktadır. Bu projede, implantın
çene kemiğine düz bir biçimde geçtiğini varsayarak, düz abutement tasarlanmıştır.
İlk olarak abutementin profili çizilerek “Revolve” edilmiştir. Daha sonra dişin kendi
ekseni etrafında dönmemesi için dişe geçen tarafın bir kısmına dikdörtgen şekli verilmiştir.
{PAGE }
Çene kemiği, çizilen kaplamaya ve implanta uygun ölçülerde, temsili olarak çizildi.
Öncelikle uygun ölçülerde kare bir profil çizilerek “EXTRUDE” edildi. İmplantın alt kısmı
çene kemiğine geçer. Bu yüzden kemiğin ortasına implantın çapında bir delik açıldı. Bu
deliğe implantın oturtulması için “CUT-SWEEP” komutuyla paso çekildi.
{PAGE }
Şekil 2.17 Solid-Works Assembly Toolbar
Bilindiği üzere parçaların çoğu silindirik yapıdadır. Bu yüzden yukarıdaki şekilde en çok
“CONCENTRIC” komutu kullanılmıştır. Bu komut, iki silindirik profillerini aynı eksen
üzerine taşır. “COINCIDENT” komutu ise, iki yüzeyin birbiriyle temas etmesini sağlar.
Diğer komutlar ise, anlamları paralellik, diklik, teğet olan ilişkilendirme komutlarıdır.
Burada abutement, kaplamanın delik kısmı, implant, damağın delik kısmı, çene kemiğinin
delik kısmı birbirleriyle “CONCENTRIC” komutuyla aynı eksene getirilmiştir. Kaplamanın
alt kısmı, implantın üst kısmıyla “COINCIDENT” komutuyla birbirlerine temas ettirildi.
İmplantın alt kısmıyla da çene kemiği deliği alt kısmı temas ettirildi. Son olarak ta, damak ve
çene kemiği yine “COINCIDENT” komutuyla ilişkilendirilmiştir.
{PAGE }
Şekil 2.19 Montaj Patlatılmış Hali
{PAGE }
BÖLÜM ÜÇ
SolidWorks te çizilen kaplama, implant, abutement, damak, çene kemiği profilleri yine
aynı programda montaj edilmişti. Bu montaj IGES formatında kaydedilerek, gerilme analizi
yapılmak üzere Ansys 10.0 programına aktarıldı.
Kaplama tüberkülüne gelen ortalama çiğneme kuvveti 6-8 kg ‘dır. Bu kuvvet, düşey
yönde noktasal olarak tüberkülün ortasına uygulanmaktadır. Kuvvetin orta noktaya
uygulanma amacı, bu yerin montaj için kritik nokta olmasıdır. Aşağıda uygulanan kuvvet
sabit tutulmuş (58 N), kaplama geometrisi değiştirilmiştir. Böylece gerilmelerin maksimum
olduğu yer gözlenerek kıyaslanmıştır. Montaj çene kemiğinden sabit tutulmuştur.
{PAGE }
Şekil 3.2 Kaplamaya düşey yönde kuvvetin uygulanışı
Bu özellikler girildikten sonra “SOLVE” butonuna basılır. Montaj önce “MESH” edilip
küçük parçalara ayrılarak çözülür.
{PAGE }
Şekil 3.3 Montajın Mesh Edilmesi
{PAGE }
BÖLÜM DÖRT
Kaplama, 3 çeşit geometriyle tasarlanmıştı. Bunlar; tüberkülün yatayla 30 , 220 , 450 açı
yaptığı durumlardır.
{PAGE }
Şekil 4.2 220 Açı Kaplamalı Montajda, Von-Mises Gerilimi Dağılımı
{PAGE }
4.2. Kayma Gerilmesi Dağılımı
{PAGE }
Şekil 4.6 450 Açı Kaplamalı Montajda, Kayma Gerilmesi Dağılımı
{PAGE }
Şekil 4.8 220 Açı Kaplamalı Montajda, Asal Gerilmeler Dağılımı
{PAGE }
4.4. Çene Kemiğinde Oluşan Asal Gerilmeler
Şekil 4.10 30 Açı Kaplamalı Montajda, Çene Kemiğinde Oluşan Asal Gerilmeler
Şekil 4.11 220 Açı Kaplamalı Montajda, Çene Kemiğinde Oluşan Asal Gerilmeler
{PAGE }
Şekil 4.12 450 Açı Kaplamalı Montajda, Çene Kemiğinde Oluşan Asal Gerilmeler
{PAGE }
4.5. Sonuçların Karşılaştırılması
{PAGE }
4.6 Değerlendirme
{PAGE }
KAYNAKLAR
a) { HYPERLINK "http://www.dentalesthetic-implant.com" }
b) { HYPERLINK "http://www.hekimim.com/estetik/implant" }
c) { HYPERLINK "http://www.kobelco.co.jp/english/titanium/characteristic" }
d) { HYPERLINK "http://www.implantdent.org" }
e) { HYPERLINK "http://www.restoremedical.com/science.asp" }
f) { HYPERLINK "http://www.ucsf.edu" }
{PAGE }
Dosya adı: kaan bitirme hepsi
Dizin: C:\Documents and Settings\Mehmet
Zor\Desktop\ANSYSBILGIHAVUZU
Şablon: C:\Documents and Settings\Mehmet
Zor\Application Data\Microsoft\Templates\Normal.dot
Başlık: 2
Konu:
Yazan: ışık
Anahtar Sözcük:
Açıklamalar:
Oluşturma Tarihi: 10.04.2006 2:50
Düzeltme Sayısı: 2
Son Kayıt: 10.04.2006 2:50
Son Kaydeden: Mehmet Zor
Düzenleme Süresi: 0 Dakika
Son Yazdırma Tarihi: 10.04.2006 2:51
En Son Tüm Yazdırmada
Sayfa Sayısı: 35
Sözcük Sayısı: 3.242(yaklaşık)
Karakter Sayısı: 18.485(yaklaşık)