UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVU

SAOBRAAJNI FAKULTET
DOBOJ

SEMINARSKI RAD

Tema: Drumski i specijalni saobraaj u

Norvekoj

Doboj, 2014

SADRAJ:
1. UVOD............................................................................................... ................3
2. RELJEF............................................................................................................4
3.DRUMSKI SAOBRAAJ...............................................................................5
3.1.AUTOPUTEVI..............................................................................................7
4.SPECIJALNI TRANSPORT..........................................................................8

1.UVOD

Norveka(slubeni naziv:Kraljevina Norveka) jedravaNordijske regije Sjeverne Europe koja

obuhvaa zapadni dio Skandinavskog poluotoka, kao i otok Jan Mayen te arktiko otoje
Svalbard. Ovu zemlju povrine 385 252 kvadratna kilometra nastanjuje oko 4,9 milijuna
stanovnika. Norveka je jedna od najrjee naseljenih drava Europe. Najvei dio zemlje
granii sa vedskom na istoku, dok naj sjeverna regija granii s Finskom na jugu i Rusijom na
istoku. Krajnji jug od Danske razdvaja tjesnac Skagerrak.Glavni grad Norveke je Oslo.
Razvedena norveka obala uz Atlanski ocean i Barentsovo more dom je znamenitih fjordova.
Po zavretku Drugog svjetskog rata, Norveka doivljava nagli gospodarski rast koji je u prva
dva desetljea otpoeo sindustrijalizacijom pomorskog prometa i trgovine, da bi se od ranih
1970-ih nastavio eksploatacijom velikih nalazita nafte iprirodnog plina u Sjevernom i
Norvekom moru. Danas je Norveka po monetarnoj vrijednosti trea najbogatija drava
svijeta, s najviom kapitalnom rezervom po stanovniku. Norveka je peti najvei izvoznik
nafte, a naftna industrija zauzima etvrtinu njezinog BDP-a. Tijekom tekue gospodarske
krize (2007.-2010.), norveka kruna se pokazala jednom od najstabilnijih svjetskih valuta.
Norveka obiluje naftom, prirodnim plinom, hidroenergijom, umama i mineralima, a 2006. je
bila drugi najvei izvoznik morskih plodova (nakon Kine). Druge vane grane industrije
ukljuuju prijevoz, preradu hrane, brodogradnju, metalurgiju, kemijsku industriju, rudarstvo
te drvnu i papirnu industriju. Norveka njeguje skandinavski socijalni model s univerzalnom
zdravstvenom skrbi, subvencioniranim visokim obrazovanjem i opsenim sustavom
socijalnog osiguranja. Norveka je bila najvie rangirana drava svijeta po ljudskom
razvojnom indeksu od 2001. do 2007. te ponovo 2009. 2007. je ocijenjena najmiroljubivijom
dravom svijeta prema indeksu globalnog mira.
Norveka je ustavna monarhija i parlamentarna demokracija na elu s poglavarom kraljem
Haraldom V. I premijerom Jensom Stoltenbergom. Unitarna je to drava s administrativnom
podjelom na dvjema razinama: na okruge fylker) i na opine(kommuner). Narod Saami uiva
odreeni stupanj samouprave putem vlastitog parlamenta nad tradicionalno poznatim
teritorijima. Iako je norveki narod dvaput na referendumima odbio ulazak svoje drave u
Europsku uniju, Norveka usko surauje s tom zajednicom, zemljama lanicama, kao i sa
Sjedinjenim Dravama. Norveka je jedan od glavnih financijskih pokrovitelja UN-a i
sudjeluje u meunarodnim misijama te organizacije, posebice u Afganistanu, Kosovu i
Sudanu. Norveka je zemlja-suosniva UN-a, NATO-a, Vijea Europe i Nordijskog vijea, te
lanica Europskog ekonomskog prostora, WTO-a i OECD-a.

3.RELJEF
Za Norveku se moe rei da je planinska zemlja s vrlo razvedenom obalom duljom od 25
000 km, ukljuujui fjordove i otoke. Usporedno sa razvedenom morskom obalom prua se
Skandinavsko gorje i to od jugozapada prema sjeveroistoku, u duljini od 1 700 km, nastalo u
razdoblju kaledonskoga nabiranja (silur i devon) prije 450 - 500 milijuna godina. Sastavljeno
je u unutranjosti od prostranih ravnjaka (fjell ili vidda) meusobno odijeljenih dubokim
dolinama. S ravnjaka se izdiu planinski vrhovi koji su najvii na jugu (Galdhpiggen, 2 469
m).Gorje iznad visine od 1 000 m na sjeveru, odnosno 1 300 m na jugu, prekriveno je
ledenjacimaod kojih je najvei norveki ledenjak Jostedalsbreen (60 km duljine). Prema obali
gorje se sputa strmo, a prema istoku postupno. Na krajnjem sjeveru je niski (300 m) i pusti
ravnjak Finnmarksvidda. Niska juna obala Norveke razvedena je rijasima, a zapadna i
sjeverozapadna fjordovima, koji se usijecaju duboko u unutranjost. Najvei je Sognefjord,
dugaak 205 km i dubok do 1 308 m, koji je ujedno drugi najdulji fjord u svijetu i dubok 1
308 metara.
Za naseljavanje su povoljniji krajevi u dnu fjorda, gdje u more utjeu planinske rijeke. Uz
zapadnu i sjeverozapadnu obalu protee se niz od oko 150 000 malih stjenovitih otoka (skjar),
ledenjakih hridi i nekadanjih abrazijskih polica, koje su dospjele pod vodu tek u zadnjim
tisuljeima, nakon povlaenja velikog ledenog pokrova i oni svi zajedno tvore otonu ogradu
(skjargard). U junom djelu Norveke nia su brda sa irokim ledenjakim dolinama, koje se
otvaraju prema prostranijim ravnicama oko Oslofjorda i na obali Skagerraka, gdje je
populacijsko i gospodarsko sredite drave.
Sama Norveka se geoloki sastoji od Baltikog tita i kaledonskoga nabranog gorja. Baltiki
tit je graen od gnajsa, granita i kristalinih kriljevaca pretkambrijske starosti. Snien i
uravnjen prije paleozoika na povrinu izbija samo na jugoistoku i sjeveroistoku zemlje.
Najvei dio prastare osnove prekriven je u paleozoiku (kambrij-silur) sedimentnim stijenama
(vapnenci,pjeenjaci, konglomerati), nabranim za kaledonske orogeneze. Za alpske
orogeneze u tercijaru, Kaledonidi su mjestimino razlomljeni i sputeni, a rijeke su na zapadu
usjekle duboke doline. U pleistocenu Norveka je sredite glacijacije, odakle seledenjac
sputaju na sve strane, stvarajui glavne oblike sadanjeg reljefa kao to su ledenjake doline,
fjordovi i jezerske zavale. Hornindalsvatnet je najdublje jezero u Europi, duboko 514 metara.
Zbog vrlo razliite klime i reljefa, u Norvekoj ima veliki broj razliitih stanita, vie nego
igdje u Europi, tako da postoji preko 60 000 razliitih vrsta ivih bia u Norvekoj (bez
bakterija ivirusa). Mora koja okruuju Norveku su vrlo bogata ivim svijetom.

4. DRUMSKI SAOBRAAJ

Norveka je za evropske uslove velika i retko naseljena zemlja (< 20 st./km). Takoe ova
skandinavska zemlja je izrazito planinska, sa mnogo zatvorenih podruja, naroito sa kopna.
Sve ovo ini velike prepreke kopnenom saobraaju (autoputevi, eleznica). Meutim,
zahvaljujui visokom razvoju Norveke mnoge prirodne prepreke za razvoj savremenog
saobraaja su prevaziene. Sa druge strane najdua obala u Evropi ka morima koja se nikad
ne lede i vode ka razvijenom delu sveta daju veliki znaaj pomorskom saobraaju.
Norveka ima razvijen drumski, elezniki, vazduni i vodni saobraaj. Najvei saobraajni
vor je glavni grad, Oslo.

Most kod Tromsea- brojna ostrva u zemlji uslovila su gradnju

mnogo velikih mostova

Ukupna duina puteva u Norvekoj je 90.741 km, od toga je 67.602 km sa tvrdom podlogom.
Duina autoputeva u dravi je je svega 270 km , to je malo za zemlju veliine Norveke, ali
razumljivo s obzirom na retku naseljenost i izraziti planinski karakter zemlje. Zbog toga su
uglavnom izgraeni u junoj polovini zemlje, gde je gustina naseljenosti vea i uglavnom
predstavljaju izlazne puteve iz velikih gradova (naroito je znaajan autoput oko Osla).
Naroito je bitna izgradnja autoputne veze Oslasa Geteborgom u vedskoj na jugu, a, samim
tim, i savremeno prikljuenje na autoputnu mreu Evrope. Sve prethodno navedeno vai i za
magistralne puteve - oni su kvalitetni i uglavnom su smeteni u junoj Norveke i du
morskih obala. Kao i kod eleznice drumski tuneli i mostovi su veoma esti.
Glavni putevi u Norveka se uglavnom poklapaju sa evropskim saobraajnim koridorima i
nose brojanu oznaku od 1 do 99. Njihova ukupna duina je 8.769 km. "Brojevi" puteva rastu
od juga ka severu. Poslednjih godina uinjeno je mnogo da se izdvoje oni pravci koji su bitniji
i tako su dobijeni "Dravni putevi", esto se poklapajui sa putevima Evropskih koridora.
Pored toga u vidu autoputa su i obilaznice oko velikih gradova (Stokholm, Geteborg, Malme).

Najvaniji dravni magistralni putevi su:

Dravni put E8, Tromse - granica sa Finskom, ukupna duina 118 km.
Dravni put E10, Lofotska ostrva narvik - granica sa vedskom, ukupna duina 60 km.
Dravni put E12, Mo i Rana - granica sa vedskom, ukupna duina 20 km.
Dravni put E16, Bergen Henefos - Oslo, ukupna duina 494 km.
Dravni put E18, Kristijansand Arendal Porsgrun Dramen-Oslo - granica sa vedskom,
Dravni put E39, Trondhajm-Molde-Olesund-Bergen-Stavanger-Kristijansand, ukupna
duina 1300 km.
Dravni put E69,Olderfjord-Nordkap, ukupna duina 129 km.
Dravni put E75,Varde-Vadse- granica sa Finskom, ukupna duina 125 km.

3.1 AUTOPUTEVI
Put E6 je autoput sa dvije trake u jednom smijeru na dionici od Trelleborga do sjeverno od

Uddevalla, kao i na veini dionica od Uddevalla do Gardermoena sjeverno od Osla. Prema

planovima, do 2013. godine trebao bi biti autoput cijelom duinom od Trelleborga do
Hamara, to je duine oko 710 km.
Ostatak je obini put, obino 6-8 m irok,
osim kada prolazi kroz gradove, kao to
je Trondheim. Neki dijelovi na krajnjem
sjeveru Norveke su iroki manje od 6 m,
to predstavlja problem u mimoilaenju
irokih vozila. Takoer, put je veoma
krivudav, najmanje na sjevernoj polovini,
sjeverno od Trondheima. Put E 6 prolazi
preko golih planinskih prevoja na
nekoliko mjesta u Norvekoj. U zimskim
uslovima, vremenski uslovi mogu biti
tako otri, da se put ponekad mora
privremeno zatvoriti.

Evropski put E8 je put, dio meunarodne mree E-puteva, koji se protee od Tromsa,
Norveka do Turkua, Finska. Duina puta iznosi 1.410 km.

E8:TromsSkibotnKilpisjrviKaaresuvantoMuonioTornioKeminmaaKemiOulu
LiminkaRaaheKalajokiKokkolaVaasaPoriRaumaTurku

4.SPECIJALNI TRANSPORT
(opti uslovi za obavljane vangabaritnog prijevoza u Norvekoj)
1. DOZVOLJENE DIMENZIJE
a) DUINA
Maksimalna dozvoljena duina vozila i tereta je
12,00 m za kamion (solo vozilo)
16,50 m za sedlasto vozilo (teglja plus poluprikolica)
18,00 m za kamion sa prikolicom (drumski voz)
b) IRINA
Maksimalna dozvoljena irina vozila i tereta 2,50 m
c) VISINA
Maksimalna dozvoljena visina vozila i tereta 4,00 m
d) UKUPNA TEINA
Maksimalna dozvoljena ukupna teina vozila i tereta 40 t
(na 2 + 3 osovine)
e) OSOVINSKO OPTEREENJE
Maksimalno dozvoljeno osovinsko optereenje:
10 t na jednostrukoj osovini
8 t po osovini za viestruke osovine
U sluaju da je osno rastojanje kod viestruke osovine izmeu 2 (dve) susedne osovine vee
od 2,00 m, tada se osovine smatraju kao jednostruke.
2. PRATNJA
Pratnja vangabaritnog transporta je obavezna za sve vrste vangabaritnih transporta bez
izuzetka. Dozvoljava se formiranje konvoja od najvie 3 (tri) vozila u jednom konvoju, s tim
to su tada obavezne najmanje dve pratnje po konvoju. Policijska pratnja je obavezna u
sluajevima kada je:
ukupna duina vozila i tereta vea od 25,00 m
ukupna irina vozila i tereta vea od 3,50 m, ili
ukupna visina vozila i tereta vea od 4,50 m
3. RESTRIKCIJE (ZABRANE)
Vangabaritni transporti obavljaju se iskljuivo danju i pri dobroj
vidljivosti.
a) VIKEND ZABRANA
U vreme vikenda vangabaritni transport je zabranjeno obavljati:
petkom od 12 casova do subote 05 asova
nedeljom od 12 asova do ponedeljka 05 asova
b) PRAZNINA ZABRANA
U vreme praznika zabranjeno je obavljati vangabaritne prevoze:
dan pred praznik od 12 asova do prvog dana praznika 05 asova

 od poslednjeg dana praznika od 12 asova do prvog dana posle praznika 05 asova

4. STRUNO MILJENJE ( EKSPERTIZA )
Struno miljenje (ekspertiza) "Instituta za puteve" i "Instituta za mostove", potrebna je:
Na regionalnim putevima
Za vozilo i teret ija ukupna masa prelazi 80 t
Na magistralnim putevima
Za vozilo i teret ija ukupna masa prelazi 100 t.
Struno miljenje (ekspertiza), "Instituta za puteve", potrebno je:
Za terete ija je irina vea od 5m.