You are on page 1of 172

Nguyn Cng Phng

Mch mt chiu
C s l thuyt mch in

Ni dung
I. Thng s mch
II. Phn t mch
III. Mch mt chiu
IV. Mch xoay chiu
V. Mng hai ca
VI. Mch ba pha
VII.Qu trnh qu
VIII.Khuch i thut ton

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

Mch mt chiu

L mch in ch c ngun mt chiu


Cun dy (nu c) b ngn mch
T in (nu c) b h mch
Ni dung:

Cc nh lut c bn
Cc phng php phn tch
Cc nh l mch
Phn tch mch in bng my tnh

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

Mch mt chiu
1. Cc nh lut c bn
a) nh lut Ohm
b) nh, nhnh & vng
c) nh lut Kirchhoff

2. Cc phng php phn tch


3. Cc nh l mch
4. Phn tch mch in bng my tnh

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

nh lut Ohm
i

R
u

u Ri
u
i
R
Lin h gia dng & p ca mt phn t
Nu c nhiu phn t tr ln th nh lut Ohm cha
Cc nh lut Kirchhoff
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

nh, nhnh & vng (1)


Nhng khi nim xut hin khi kt ni cc phn t mch
Cn lm r trc khi ni v cc nh lut Kirchhoff
Nhnh: biu din 1 phn t mch n nht (v d 1
ngun p hoc 1 in tr)
Nhnh c th dng biu din mi phn t c 2 cc

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

nh, nhnh & vng (2)


nh: im ni ca t nht 2 nhnh
Biu din bng 1 du chm
Nu 2 nh ni vi nhau bng dy dn, chng to thnh 1
nh
b

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

nh, nhnh & vng (3)


Vng: mt ng khp kn trong mt mch
ng khp kn: xut pht 1 im, i qua mt s im khc, mi
im ch i qua mt ln, ri quay tr li im xut pht

Vng c lp: cha mt nhnh, nhnh ny khng c mt trong cc


vng khc
Mt mch in c d nh, n nhnh, v vng c lp s tho mn h
thc:
v = n d + 1 (3 = 5 3 + 1)
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

nh lut Kirchhoff (1)


2: nh lut v dng in & nh lut v in p
nh lut v dng in vit tt l KD
KD da trn lut bo ton in tch (tng i s in tch
ca mt h bo ton)
KD: tng i s cc dng i vo mt nh bng khng
N

i
n 1

N: tng s nhnh ni vo nh
in: dng th n i vo (hoc ra khi) nh
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

nh lut Kirchhoff (2)


KD: tng i s cc dng i vo mt nh bng khng
N

i
Quy c:

n 1

Dng i vo mang du dng (+), dng i ra mang du m ()


Hoc ngc li
i1

i1 i2 i3 + i4 i5 = 0
Hoc: i1 + i2 + i3 i4 + i5 = 0

i5

i2
i3

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

i4
10

nh lut Kirchhoff (3)


Mt cch pht biu khc ca KD:
Tng cc dng i vo mt nh bng tng cc dng i ra khi nh
KD c th m rng cho mt mt kn:
Tng i s cc dng i vo mt mt kn bng khng
i1
i5

i2

i1 i2 i3 + i4 i5 = 0
i3

i4

C th coi nh l mt mt kn co li
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

11

nh lut Kirchhoff (4)

nh lut th nht l KD
nh lut th hai l v in p, vit tt KA
KA da trn nh lut bo ton nng lng
KA: tng i s cc in p trong mt vng kn bng khng
M

u
m 1

M: s lng in p trong vng kn, hoc s lng nhnh ca


vng kn
um: in p th m ca vng kn
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

12

nh lut Kirchhoff (5)


KA: tng i s cc in p trong mt vng kn bng khng
M

u
m 1

u1 + u2 + u3 u4 u5 = 0

u1 u2 u3 + u4 + u5 = 0

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

13

nh lut Kirchhoff (6)


u1

u3

Tnh cc dng & p

u2

u1 + u2 30 = 0
u3 u2 = 0
u1 = 8i1
u2 = 3i2

i1 i2 i3 = 0

i1 i2 i3 = 0

8i1 + 3i2 30 = 0

8i1 + 3i2 30 = 0

6i3 3i2 = 0

6i3 3i2 = 0

u3 = 6i3
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

14

nh lut Kirchhoff (7)


u1

u3

Tnh cc dng & p

u2

i1 i2 i3 = 0

i1 = 3 A

8i1 + 3i2 30 = 0

i2 = 2 A

6i3 3i2 = 0

i3 = 1 A

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

15

nh lut Kirchhoff (8)


i1 i2 i3 = 0
8i1 + 3i2 30 = 0
6i3 3i2 = 0
i1 + i2 + i3 = 0
8i1 + 6i3 30 = 0
i1 i2 i3 = 0
8i1 + 3i2 30 = 0
6i3 3i2 = 0

H 5 phng
trnh 3 n s

tha 2 phng trnh


ch cn 3 phng trnh

H ny c 3 p/tr c lp & 2 p/tr ph thuc


Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

16

i1

+ i2 + i3 = 0

nh lut Kirchhoff (9)

8i1 + 6i3 30 = 0
i1 i2 i3 = 0
8i1 + 3i2 30 = 0
6i3 3i2 = 0
H trn c 3 p/tr c lp & 2 p/tr ph thuc
Chn 3 p/tr no?
Mt mch in c nKD p/tr c lp vit theo KD & c nKA p/tr c lp vit theo KA
nKD = s_nh 1
nKA = s_nhnh s_nh + 1
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

17

Mch mt chiu
1. Cc nh lut c bn
2. Cc phng php phn tch
a)
b)
c)
d)
e)

Dng nhnh
Th nh
Dng vng
Bin i tng ng
Ma trn

3. Cc nh l mch
4. Phn tch mch in bng my tnh
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

18

Dng nhnh (1)


n s l cc dng in ca cc nhnh
S lng n s = s lng nhnh (tr ngun dng) ca
mch
p dng trc tip KD & KA
Lp h phng trnh bng cch
p dng KD cho nKD nh, v
p dng KA cho nKA vng

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

19

Dng nhnh (2)


A

nKD = s_nh 1 = 3 1 = 2 vit 2 p/tr theo KD

a: i1 + i2 i3 = 0
b: i3 i4 + j = 0
nKA = s_nhnh s_nh + 1 = 4 3 + 1 = 2 vit 2 p/tr theo KA

A: u1 u2 + e2 e1 = 0 R1i1 R2i2 + e2 e1 = 0
B: u2 + u3 + u4 e2 = 0 R2i2 + R3i3 + R4i4 e2 = 0
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

20

Dng nhnh (3)


A

i1 + i2 i3 = 0

i1 + i2 i3 = 0

i1

i3 i4 + j = 0

i3 i4 = j

i2

R1i1 R2i2 + e2 e1 = 0

R1i1 R2i2 = e1 e2

i3

R2i2 + R3i3 + R4i4 e2 = 0

R2i2 + R3i3 + R4i4 = e2

i4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

21

Dng nhnh (4)


A

nKD = 3 1 = 2; nKA = 4 3 + 1 = 2

a: i1 + i2 i3 = 0
b: i3 i4 + j = 0
A: R1i1 R2i2 = e1 e2
B: R2i2 + R3i3 + R4i4 = e2

1. Tnh nKD & nKA


2. Chn nKD nh & vit nKD
phng trnh KD cho
cc nh
3. Chn nKA vng & chiu
ca chng
4. Vit nKA phng trnh KA
cho nKA vng

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

22

Dng nhnh (5)


VD1

nKD = s_nh 1 = 4 1 = 3

nKA = s_nhnh s_nh + 1 = 6 4 + 1 = 3

a: i1 + i2 i6 = 0
b: i1 i5 + i3 + j = 0

c: i3 i4 + i6 j = 0
A: R1i1 + R5i5 + R2i2 = e1
B: R3i3 + R5i5 R4i4 = 0
C: R2i2 + R6i6 + R4i4 = e6

1. Tnh nKD & nKA


2. Chn nKD nh & vit nKD phng trnh
KD cho cc nh
3. Chn nKA vng & chiu ca chng
4. Vit nKA phng trnh KA cho nKA vng

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

23

Dng nhnh (6)


R1

i1

VD2

R2

i2

E6

b : i2 i3 i6 0

E1

R5

c : i4 i3 i5 0

d : i1 i4 J 0

i5
d

R4

i4

C
B
E3
c i3

R6

i6
b

R3

A : R1i1 R5i5 R4i4 E1


B : R3i3 R6i6 R5i5 E3 E6
C : R6i6 R2i2 E6
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

24

Dng nhnh (7)

VD4

R1 = 10, R2 = 20, R3 = 15, e1 = 30V, e3 = 45V,


j = 2A. Tnh cc dng in trong mch?

i1 i2 i3 j 0

R1i1 R2i2 e1
R2i2 R3i3 e3

1i1 1i2 1i3 2

10i1 20i2 0i3 30


0i 20i 15i 45
1
2
3

i1
1

10 20
0

20

; i2 2 ; i3 3

2 1

0 ; 1 30 20

0 ; 2 10 30

15

15

45

20

0 ; 3 10 20 30 ;

45 15

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

20

45
25

Dng nhnh (8)

VD4

R1 = 10, R2 = 20, R3 = 15, e1 = 30V, e3 = 45V,


j = 2A. Tnh cc dng in trong mch?

i1 i2 i3 j 0

R1i1 R2i2 e1
R2i2 R3i3 e3

10 20
0

20

i1 i2 i3 2

10i1 20i2
30

20i2 15i3 45

1
0
15

20

20

15

10

20 15

20

1( 20.15 20.0) 10[1.15 20( 1)] 0[1.0 (20)(1)]


650
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

26

Dng nhnh (9)

VD4

R1 = 10, R2 = 20, R3 = 15, e1 = 30V, e3 = 45V,


j = 2A. Tnh cc dng in trong mch?

i1 i2 i3 j 0

R1i1 R2i2 e1
R2i2 R3i3 e3

i1 i2 i3 2

10i1 20i2
30

20i2 15i3 45

i1

; i2 2 ; i3 3

650; 1 1350; 2 300; 3 2350

1350

1 650 2,08 A

300

i2
0, 46 A
650

2350

3 650 3,62 A

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

27

VD4

Dng nhnh (10)

R1 = 10, R2 = 20, R3 = 15, e1 = 30V, e3 = 45V,


j = 2A. Tnh cc dng in trong mch?

i1 i2 i3 2

30
10i1 20i2

20i2 15i3 45

i1 2,08 A

i2 0, 46 A
i 3,62 A
3

i1 i2 i3 2

30
10i1 20i2

20i2 15i3 45

i1 2,08 A

i2 0, 46 A
i 3,62 A
3

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

28

Dng nhnh (11)


Khi lng tnh ton gii h 4 phng trnh 4 bin
= 5 nh thc bc 4
= 5 x 4 nh thc bc 3
= 5 x 4 x 3 nh thc bc 2
= 60 nh thc bc 2
Khi lng tnh ton gii h 3 phng trnh 3 bin:
= 4 nh thc bc 3
= 4 x 3 nh thc bc 2
= 12 nh thc bc 2
Khi lng tnh ton gii h 10 phng trnh 10 bin ?
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

29

i1 + i2 i3 = 0
Hn 200 php tnh (cng, nhn, chia)
i3 i4 + j = 0
NG THI
R1i1 R2i2 = e1 e2
R2i2 + R3i3 + R3i3 = e2
2i1 3 10
6i 5 4
2

i3 7 9
3i4 4 5

Di 8 php tnh (cng & chia)

KHNG NG THI

gim khi lng tnh ton th cn phi thay h phng


trnh ng thi bng h phng trnh khng ng thi
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

30

gim khi lng tnh ton th cn phi thay h phng


trnh ng thi bng h phng trnh khng ng thi
C 2 cch thay th:
1. i bin s

Phng php th nh
Phng php dng vng

2. Phn r mch in (ln lt tnh ton thng s ca tng


phn ca mch in)

Bin i tng ng
Mng mt ca (s hc trong Cc nh l mch)
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

31

Mch mt chiu
1. Cc nh lut c bn
2. Cc phng php phn tch
a)
b)
c)
d)
e)

Dng nhnh
Th nh
Dng vng
Bin i tng ng
Ma trn

3. Cc nh l mch
4. Phn tch mch in bng my tnh
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

32

Th nh (1)

a : i1 i2 i3 0
(h 2 phng trnh 4 n s)

b : i3 i4 j 0
i1 = f1(a, b)
i2 = f2(a, b)
i3 = f3(a, b)
i4 = f4(a, b)

A11a + A12b = B1
A21a + A22b = B2
(h 2 phng trnh 2 n s)
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

33

Th nh (2)
n s l in th ca cc nh
Dng KA i n s dng in nhnh thnh n s
in th nh
i1 + i2 i3 = 0
i3 i4 + j = 0
R1i1 R2i2 = e1 e2
R2i2 + R3i3 + R3i3 = e2
(60 nh thc bc 2)

i1 = f1(a, b)
i2 = f2(a, b)
i3 = f3(a, b)
i4 = f4(a, b)
A11a + A12b = B1
A21a + A22b = B2
(3 nh thc bc 2
+ 4 hm f )

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

34

Th nh (3)
i1 f ( a , b , c ) ?

e1 a c
R1i1 ( a c ) e1 i1
R1
Nu t c = 0

e1 a
i1
R1

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

35

Th nh (4)
R
i
e

R
i
e

Ri ( a b ) e

Ri ( a b ) e

e a b
i
R
e a
b 0 i
R

e a b
i
R
a e
b 0 i
R

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

36

Th nh (5)
R
i
e

R
i
e

Ri ( a b ) e

Ri ( a b ) e

e a b
i
R
e a
b 0 i
R

e a b
i
R
e a
b 0 i
R

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

37

Th nh (6)
R
i

R
i

Ri ( a b ) 0

Ri ( a b ) 0

a b
i
R

b 0 i a
R

a b
i
R
a
b 0 i
R

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

38

e
i
R

Th nh (7)

t c = 0

a : i1 i2 i3 0
e1 a
i1
R1
e2 a
i2
R2
a b
i3
R3

e1 a e2 a a b

0
R1
R2
R3
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

39

e
i
R

Th nh (8)

t c = 0

b : i3 i4 j 0
a b
i3
R3
b
i4
R4

a b b

j0
R3
R4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

40

Th nh (9)

t c = 0

e1 a e2 a a b

0
R1
R2
R3
a b b

j0
R3
R4

1 1
e1 e2
1
1

a
b
R3
R1 R2
R1 R2 R3

1
1
1

a b j

R3
R3 R4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

41

Th nh (10)

t c = 0

1 1
e1 e2
1
1
a
b

R3
R1 R2
a
R1 R2 R3

1
1
1
b

a b j

R3
R3 R4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

e1 a
i1
R1
e2 a
i2
R2
a b
i3
R3
b
i4
R4 42

Th nh (11)

t c = 0

e1 a e2 a a b

0
R1
R2
R3
a b b

j0
R3
R4

1 1
e1 e2
1
1

a
b
R3
R1 R2
R1 R2 R3

1
1
1

a b j

R3
R3 R4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

43

Th nh (12)

t c = 0
1 1
e1 e2
1
1
a
:


a
b
R3
R1 R2
R1 R2 R3

1
1
1
b :
a b j

R3
R3 R4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

44

Th nh (13)
Ngun dng
chy vo nh a

Tng dn
ring ca
nh a

Tng dn
tng h
gia nh a
& nh b

Tng dn
ring ca
nh b

t c = 0

a : Ga a Gab b ja

b : Gab a Gb b jb
Ngun dng
chy vo nh b
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

45

Th nh (14)

t c = 0
1 1
e1 e2
1
1
a
b

R3
R1 R2
R1 R2 R3

1
1
1

a b j

R3
R3 R4

Tng dn ring ca mt
nh: tng ca in dn
ca tt c cc nhnh ni
TRC TIP vi nh
Tng dn tng h gia
2 nh: tng ca in
dn ca tt c cc
nhnh ni TRC TIP 2
nh

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

46

Th nh (15)
1. Chn mt nh lm gc
2. Tnh cc tng dn ring
v cc tng dn tng h
t c = 0
1 1
e1 e2
1
1
a
b

R3
R1 R2
R1 R2 R3

1
1
1

a b j

R3
R3 R4

3. Tnh cc ngun dng


vo nKD nh
4. Lp h phng trnh
5. Gii h phng trnh
tm cc th nh

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

47

Th nh (16)

t c = 0
1 1
1
e1 e2
1
a
b
a :
R1 R2
R1 R2 R3
R3

1
1
1
b :

a
b j

R3
R3 R4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

48

Th nh (17)

t a = 0
1
1
1
c j
b : b
R3 R4
R4

c : 1 1 1 1 e1 e2 j
b
c

R
R
R
R
R1 R2
4
1
2
4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

49

Th nh (18)

t b = 0
1
1
1
1
1
e1 e2
a
:

c
R1 R2
R1 R2 R3
R1 R2

1
1
1
1
1
e
e
c :
a
c 1 2 j

R1 R2
R1 R2
R1 R2 R4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

50

Th nh (19)
VD1

nKD = s_nh 1 = 4 1 = 3
t d = 0

1
1
1
1
e1 e6
a
:

a
c
b
R1
R6
R1 R6

R1 R2 R6

1
1
1
1
e1

b
:

b
c

a
R
R
R
R
R
R1
1
3
5
3

1
1
1
1
1
e6
c :

a
b
c
R6
R3
R6

R3 R4 R6
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

51

Th nh (20)
VD1

nKD = s_nh 1 = 4 1 = 3
t c = 0

e1 e6
1
1
1
1
a
:

a
b
d
R1
R2
R1 R6

R1 R2 R6

e1
1
1
1
1

b
:

b
d

a
R
R
R
R
R
R1
1
3
5
5

1
1
1
1
1
d :

b
d 0
a

R
R
R
R
R
2
5
4
5

2
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

52

Th nh (21)
R1

VD2

R2

a
E6

E1

R5

R6
E3
d

1
1
1
b
:

b
c
R3
R2 R3 R6

1
1
1

c
:

b
c
R
R
R
R
3
4
5

1
1
d :
0 b

c
R4

R1

R4

0 d

R3

E3 E6

R3 R6

1
E3

d
R4
R3
1
E1

d
R4
R1

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

53

Th nh (22)
R1

VD2

R2

a
E6

E1

R5

R6
c
d

1
1
1
1
1
a
:

a
b
R
R
R
R
R
R
2
5
6
2
6

1
1
1
1
1

b
:

a
b
R
R
R
R
R
2
6
3
6

1
1
d :

b
a

R1

R1

E3

R4

R3

E1 E6
1

J
d
R1
R1 R6
0 d

E3 E6

R3 R6

E1
1
d J
R4
R1

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

54

VD3

Th nh (23)

R1 = 10, R2 = 20, R3 = 15, e1 = 30V, e3 = 45V,


j = 2A. Tnh cc dng in trong mch?

1
1
30
45
1
a
2

10
15
10 20 15

a 9, 23 V
30 9, 23

2,08 A
i1
10

9, 23

i2
0, 46 A
20

45 9, 23

3,62 A
3
15
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

55

Th nh (24)
VD5
t d = 0
a b
a c
c
b
i1
; i2
; i3
; i4
R1
R2
R3
R4
a b a c c b

i1 i2 i3 i4
R1
R2
R3 R4

a E1
b c E2
1
1
1
1
1
1
c

b
E1
R1 R4
R1 R2
R2 R3

b
c E2

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

56

Mch mt chiu
1. Cc nh lut c bn
2. Cc phng php phn tch
a)
b)
c)
d)
e)

Dng nhnh
Th nh
Dng vng
Bin i tng ng
Ma trn

3. Cc nh l mch
4. Phn tch mch in bng my tnh
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

57

Dng vng (1)

A: R1i1 R2i2 = e1 e2
(h 2 phng trnh 4 n)
B: R2i2 + R3i3 + R4i4 = e2
i1 = f1(iA, iB)
i2 = f2(iA, iB)
i3 = f3(iA, iB)
i4 = f4(iA, iB)

A11iA + A12iB = B1
A21iA + A22iB = B2
(h 2 phng trnh 2 n)
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

58

Dng vng (2)

5A

3A
2A
5A

Dng nhnh

3A

Dng vng

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

59

Dng vng (3)


6A
?

3A
?

6 (3)?= 9A
3 8 =?11A

6A

3A

6 2 =?8A
8A

8A
?

?
?

2A

5A

?
2A
?

5A
?

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

60

Dng vng (4)


n s l dng in chy trong mt vng
Dng vng l i lng khng c thc, nhng tin li cho vic
phn tch mch in
Dng KD i n s dng in nhnh thnh nKA n s dng
in vng
i1 = f1(iA, iB)
i1 + i2 i3 = 0
i2 = f2(iA, iB)
i3 i4 + j = 0
i3 = f3(iA, iB)
i4 = f4(iA, iB)
R1i1 R2i2 = e1 e2

R2i2 + R3i3 + R3i3 = e2

A11iA + A12iB = B1
A21iA + A22iB = B2

(60 nh thc bc 2)
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

(3 nh thc bc 2
+ 4 hm f )
61

Dng vng (5)


j
iA

iB

A: R1i1 R2i2 = e1 e2
i1 = iA
R1iA R2(iB iA) = e1 e2
i2 = iB iA
B: R2i2 + R3i3 + R4i4 = e2
R2(iB iA) + R3iB + R4(iB + j) = e2
i3 = iB
i4 = iB + j
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

62

Dng vng (6)


j
iA

iB

A: R1iA + R2(iA iB) = e1 e2


B: R2(iB iA) + R3iB + R4(iB + j) = e2
A: (R1+ R2)iA
B:

R2iB = e1 e2

R2 iA + (R2 + R3 + R4)iB = e2 R4j


Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

63

Dng vng (7)


j
iA

A: R1(iA

iB

) + R2(iA iB)

B: R2(iB iA) + R3(iB

= e1 e2

) + R4(iB + j) = e2

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

64

Dng vng (8)


j
iA

iB

i1 = iA
(R1+ R2)iA

R2iB = e1 e2

R2 iA + (R2 + R3 + R4)iB = e2 R4j

iA

i2 = iB iA

iB

i3 = iB
i4 = iB + j

Ch : chiu ca cc dng nhnh khng nh hng n h p/trnh dng vng


Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

65

Dng vng (9)

iA

iB

R1 (i A ) R2 (i A iB j ) e1 e2

R2 (iB iA j ) R3 (iB j ) R4 (iB


Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

) e2

66

Dng vng (10)

iA

iB

R1 (i A j ) R2 (i A iB ) e1 e2

R2 (iB i A ) R3 (iB j ) R4 (iB ) e2


Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

67

Dng vng (11)

VD1
nKA = 6 4 + 1 = 3 cn chn 3 dng vng
A: R1(iA

iA

iB

) + R5(iA iB) + R2(iA iC) = e1

B: R3(iB + j) + R4(iB iC) + R5(iB iA) = 0


C: R2(iC iA) + R4(iC iB) + R6(iC

) = e6

iC

iA
iB
iC
i1 = iA; i2 = iA iC; i3 = iB j; i4 = iB iC; i5 = iA iB; i6 = iC
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

68

Dng vng (12)


VD1

iB

iA

iC

) R3 (i A iB ) R6 (i A iC ) e1 e6
R1 (iA

R3 (iB iA ) R4 (iB iC j ) R5 (iB j ) 0

R2 (iC ) R4 (iC iB j ) R6 (iC iA ) e6


Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

69

Dng vng (13)


i1

VD2
E1

R1

i2

E6
R5

A
i5
d

R2

R4

i4

) E1
R1 (i A J ) R5 (i A iB ) R4 (i A

) R6 (iB iC ) R5 (iB i A ) E3 E6
R3 (iB
R (i
) R6 (iC iB ) E6
2 C

C
B
E3
c i3

R6

i6
b

R3

i A

iB
i
C

i1 i A J ; i2 iC ; i3 iB ; i4 i A ; i5 i A iB ; i6 iC iB
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

70

Dng vng (14)


R1

VD2

R2

a
E6

E1

R5

R6

E3
d

R1 (i A

R3 (iB
R (i
2 C

R4

R3

) R5 (i A iB J ) R4 (i A J ) E1
) R6 (iB iC ) R5 (iB i A J ) E3 E6
) R6 (iC iB ) E6
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

71

Dng vng (15)

VD3

R1 = 10, R2 = 20, R3 = 15, e1 = 30V, e3 = 45V,


j = 2A. Tnh cc dng in trong mch?

iA

iB

10i A 20(i A iB 2) 30

20(iB i A 2) 15iB 45
30i A 20iB 10

20i A 35iB 85
i A 2,08 A

iB 3,62 A

i1 i A 2,08 A

i2 i A iB j 0, 46 A
i i 3,62 A
3 B

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

72

Dng vng (16)

VD3

iA

iB

10i A 20(i A iB 2) 30

20(iB i A 2) 15iB 45
i A 2,08 A

iB 3,62 A
i1 i A 2,08 A

i2 i A iB j 0, 46 A
i i 3,62 A
3 B

iA

iB

10(i A iB ) 20(i A 2) 30

10(iB i A ) 15iB 30 45
i A 1,54 A

iB 3,62 A
i1 i A iB 2,08 A

i2 i A j 0, 46 A
i i 3,62 A
3 B

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

73

Dng vng (17)


VD5

ia

ib

R1ia + (R3 + R4)ib = e


j = i4 i1 = ib ia
R1ia + (R3 + R4)ib = e
ia
+ ib = j
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

74

i vi mt mch in c n nhnh, p/p dng nhnh s dn


n vic gii ng thi h n phng trnh n n
Rt t khi dng phng php dng nhnh
Hai p/p dng vng & th nh gim s lng phng trnh
& s lng n
Nn dng hai p/p dng vng & th nh khi gii mch in
Cho mt mch in, chn p/p th nh hay dng vng?
La chn:

Chn p/p no c t n s hn
P/p th nh rt thch hp cho mch in ch c 2 nh
C mt s kiu mch in kh dng p/p th nh
C mt s kiu mch in kh dng p/p dng vng
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

75

VD

Tnh i7 ?

Phng php dng nhnh c my n?


Phng php th nh c my n?

Bin i tng ng

Phng php dng vng c my n?


Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

76

Mch mt chiu
1. Cc nh lut c bn
2. Cc phng php phn tch
a)
b)
c)
d)
e)

Dng nhnh
Th nh
Dng vng
Bin i tng ng
Ma trn

3. Cc nh l mch
4. Phn tch mch in bng my tnh
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

77

Bin i tng ng (1)


Hai phn t mch c gi l tng ng nhau nu
chng c quan h gia dng & p ging nhau
Dng phn r mch in gim khi lng tnh ton
Cc php bin i tng ng:

Ngun p ni tip
Ngun dng song song
in tr ni tip
in tr song song
Y
(ngun p ni tip in tr) (ngun dng song song in tr)
Millman
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

78

Bin i tng ng (2)


Ngun p ni tip
(hai phn t gi l ni tip nu chng c chung t nht 1
u & c cng mt dng in chy qua)

= e1 + e2 e3
N

etd ek
1

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

79

VD1

Bin i tng ng (3)

e1 e4

VD2

e1 e4
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

80

Bin i tng ng (4)


Ngun dng song song
(Hai phn t gi l song song nu chng c chung 2 u)

= j1 + j2 j3
N

jtd jk
1

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

81

VD3

Bin i tng ng (5)

j1 j2

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

82

Bin i tng ng (6)


in tr ni tip:

R1

R2

R3

Rtd
Rtd = R1 + R2 + R3

R1

R2

uab
uR1 R1
R1 R2
uR 2

uab
R2
R1 R2

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

83

Bin i tng ng (7)


in tr song song:
R1

Rtd

R2

R1R2
Rtd
R1 R2

1
1
1
1

Rtd R1 R2 R3

i1 R1

R2
i1 i
R1 R2

i2 R
2

R1
i2 i
R1 R2

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

84

VD4

Bin i tng ng (8)

Rad Rab R3 Rcd


R1R2
Rab
R1 R2
1
1
1
1
R4 R5 R6

Rcd
Rcd R4 R5 R6
R4 R5 R5 R6 R6 R4
Rad

R1R2
R4 R5 R6
R3
R1 R2
R4 R5 R5 R6 R6 R4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

85

VD5

Bin i tng ng (9)

R1 = 4 ; R2 = 6 ; R3 = 8 ; Tnh Rtd?

Rtd ( R1 R2 ) // R3

R1 R2 R3
( R1 R2 ) R3

(4 6)8
4, 44

468
VD6
R1 = 4 ; R2 = 6 ; R3 = 2 ; R4 = 10 ; Tnh Rtd ?

Rtd

RR
R1 R2
3 4
R1 R2 R3 R4

4.6
2.10

4,07
4 6 2 10

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

86

Bin i tng ng (10)

VD7

R1 = 4 ; R2 = 6 ; R3 = 8 ; Tnh Rtd?

Rtd R2 // R3

R2 R3

R2 R3
6.8
3, 43

68

VD8
R1 = 4 ; R2 = 6 ; R3 = 2 ; Tnh Rtd ?

Rtd

R1R2
4.6

2, 40
R1 R2
46
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

87

Bin i tng ng (11)


VD9

Tnh Rab

10

6
3

12

VD10 Tnh Rab

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

88

Bin i tng ng (12)


R1

R2

Rb

R3

Rc

Ra
c

Rac(Y) = R1 + R3

Rac() = Rb // (Ra + Rc)

Rb ( Ra Rc )
Ra Rb Rc
Ra ( Rb Rc )
Rbc R2 R3
Ra Rb Rc
R ( R Rb )
Rab R1 R2 c a
Ra Rb Rc
Rac R1 R3

Tng t:

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

89

Bin i tng ng (13)


a

R1

R2

R3
c

Rc
Rb

Ra
c

Rc ( Ra Rb )
Rab R1 R2
Ra Rb Rc
Ra ( Rb Rc )
Rbc R2 R3
Ra Rb Rc
Rb ( Ra Rc )
Rac R1 R3
Ra Rb Rc

Rb Rc
R1
Ra Rb Rc
Rc Ra
R2
Ra Rb Rc
Ra Rb
R3
Ra Rb Rc

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

90

Bin i tng ng (14)


a

R2

R1

Rb Rc
Ra Rb Rc
Rc Ra
R2
Ra Rb Rc
Ra Rb
R3
Ra Rb Rc

Rc
Rb

R3

R1

Ra
c

x R2
x R3
x R1

(+)

Ra Rb Rc ( Ra Rb Rc )
R1 R2 R2 R3 R3 R1
( Ra Rb Rc ) 2
Ra Rb Rc

Ra Rb Rc

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

91

Bin i tng ng (15)


a

R1

R2

Rb

R3
c

R1 R2 R2 R3 R3 R1

Rc
Ra
c

Ra Rb Rc
Ra Rb Rc

R1 R2 R2 R3 R3 R1
R1
Rb Rc
R1
R R R2 R3 R3 R1
Ra Rb Rc
Rb 1 2
R2
Tng t:
R R R2 R3 R3 R1
Rc 1 2
R3
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

(:)

Ra

92

Bin i tng ng (16)


Rc

R1

R2

Ra

Rb
R3

Rb Rc
R1
Ra Rb Rc
Rc Ra
R2
Ra Rb Rc
Ra Rb
R3
Ra Rb Rc

Ra

R1 R2 R2 R3 R3 R1
R1

Rb

R1 R2 R2 R3 R3 R1
R2

R1 R2 R2 R3 R3 R1
Rc
R3
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

93

Bin i tng ng (17)

hoc
13

15

35

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

94

Bin i tng ng (18)


Hai phn t mch c gi l tng ng nhau nu chng c quan
h gia dng & p ging nhau
Cc php bin i tng ng:

Ngun p ni tip
Ngun dng song song
in tr ni tip
in tr song song
Y
(ngun p ni tip in tr) (ngun dng song song in tr)
Millman

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

95

Bin i tng ng (19)


(Ngun p ni tip in tr) (ngun dng song song in tr)

e
j
R
e Rj

e u Ri

e u
i
R R
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

96

Bin i tng ng (20)


VD11 Tnh dng qua R3?

e12 e46
i3
R12 R3 R46 R5
e1
j1
R1
e6
j6
R6
R12

R1R2
R1 R2

R46

R4 R6
R4 R6

e12 R12j
j1 e
R
e46 Re46j6Rj
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

97

Bin i tng ng (21)


VD12
j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ; R3 = 2 ; R4 = 10 ;
Tnh i3 ?

e4 R4 j 10.2 20 V

R1 R2
4.6
R12

2,4
R1 R2 4 6
e4
20
i3

R12 R3 R4 2, 4 2 10
1,39 A
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

98

Bin i tng ng (22)


Hai phn t mch c gi l tng ng nhau nu chng c quan
h gia dng & p ging nhau
Cc php bin i tng ng:

Ngun p ni tip
Ngun dng song song
in tr ni tip
in tr song song
Y
(ngun p ni tip in tr) (ngun dng song song in tr)
Millman

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

99

Bin i tng ng (23)


Bin i Millman
1
Rtd
1
1
1

R1 R2 R3

e1 e2 e3

R1 R2 R3
etd
1
1
1

R1 R2 R3

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

100

Bin i tng ng (24)


VD13 Tnh dng qua R3

R012

e012

1
1
1
1

R0 R1 R2

e0 / R0 e1 / R1

1
1
1

R0 R1 R2

e012 e5678
i3
R012 R3 R4 R5678

R5678

e5678

1
1
1
1
1

R5 R6 R7 R8

e6 / R6 e7 / R7 e8 / R8

1
1
1
1

R5 R6 R7 R8

1
1
1
1

R1 R2 R3
e1 e2 e3

R1 R2 R3
etd
1
1
1

R1 R2 R3

Rtd

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

101

Mch mt chiu
1. Cc nh lut c bn
2. Cc phng php phn tch
a)
b)
c)
d)
e)

Dng nhnh
Th nh
Dng vng
Bin i tng ng
Ma trn

3. Cc nh l mch
4. Phn tch mch in bng my tnh
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

102

Ma trn (1)
Xy dng phng trnh:
Ax = b
x: vct dng nhnh hoc th nh hoc dng vng
Nghim:
x = A-1b

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

103

Ma trn (2)

iA

i1 + i2

i3
i3

=0
i4 = j

iB

1
0

R1i1 R2i2
= e1 e2
R1

R2i2 + R3i3 + R4i4 = e2


0

1
0
R2
R2

1 0 i1 0
1 1 i2 j

0 0 i3 e1 e2

R3 R4 i4 e2

Ai = b
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

104

Ma trn (3)

iB

iA

a
b
A
B

i1
1
0

R1

i2
1

i3
1

0
R2
R2

1
0
R3

i4
0 i1 0
1 i2 j

0 i3 e1 e2

R4 i4 e2

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

a
b
A
B

105

Ma trn (4)
nKD = s_nh 1 = 4 1 = 3
VD1
nKA = s_nhnh s_nh + 1 = 6 4 + 1 = 3

Ai = b
i1
i
2
i3
i = i
4
i
5
i6

A=

a
b
c
A
B
C

i1
1
1
0
R1
0
0

i2
1
0
0
R2
0
R2

i3
0
1
1
0
R3
0

B
C

i4
i5
0
0
0
1
0
1
R5
0
R4 R5
R4
0

i6
1
0
1
0
0
R6

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

b=

a
b
c
A
B
C

0
j
j
e1
0
e6
106

Tt c cc ngun
p c mt trn
ng i ca dng
vng:

Ma trn (5)
Tt c cc in
tr c mt trn
ng i ca iA

j
iA

iB

(R1+ R2)iA
R2iB = e1 e2
R2 iA + (R2 + R3 + R4)iB = e2 R4j

R1 R2

R2

-ngun p e: cng
chiu th (+),
ngc chiu th ()
-ngun p Rj:
cng chiu th (),
ngc chiu th (+)

R2
iA e1 e2

R2 R3 R4 iB e2 R4 j

Tt c cc in tr chung ca
iA & iB; nu cng chiu th (+),
ngc chiu th ()
Mch mt chiu

Tt c cc in tr c
mt trn ng i ca iB
- sites.google.com/site/ncpdhbkhn

107

Ma trn (6)

VD3
nKA = 6 4 + 1 = 3 cn chn 3 dng vng

RA
R
B A
RC A

RA B
RB
RC B

RA C i A e A
RB C iB eB
RC iC eC

RA = ? RA = R1 + R5 + R2
RB = ? RB = R3 + R4 + R5
RC = ? RC = R2 + R4 + R6

RA-B = ?

iB

iA

iC

RA-B = R5 = RB-A

RA-C = ? RA-C = R2 = RC-A


RB-C = ? RB-C = R4

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

= RC-B
108

Ma trn (7)

VD3
nKA = 6 4 + 1 = 3 cn chn 3 dng vng

RA
R
B A
RC A

RA C i A e A
RB C iB eB
RC iC eC

RA B
RB
RC B

iB

iA

iC

eA = ? eA = e1
eB = ? eB = R3j
eC = ? eC = e6
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

109

Ma trn (8)

VD3
nKA = 6 4 + 1 = 3 cn chn 3 dng vng

RA
R
B A
RC A

RA C i A e A
RB C iB eB
RC iC eC

RA B
RB
RC B

iB

iA

iC

RA = R1 + R5 + R2

RA-B = R5 = RB-A

eA = e1

RB = R3 + R4 + R5

RA-C = R2 = RC-A

eB = R3j

RC = R2 + R4 + R6

RB-C = R4 = RC-B

eC = e6

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

110

Mch mt chiu
1.
2.
3.
4.

Cc nh lut c bn
Cc phng php phn tch
Cc nh l mch
Phn tch mch in bng my tnh

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

111

Cc nh l mch
Nu mch in phc tp th cc phng php phn tch mch
hc s mt nhiu thi gian tnh ton
Cc nh l mch gip cho vic phn tch mch tr nn n gin
hn
Dng phn r mch in gim khi lng tnh ton
Cc nh l ny p dng cho mch in tuyn tnh
Ni dung:

Mch in tuyn tnh


Nguyn l xp chng
nh l Thevenin
nh l Norton
Truyn cng sut cc i
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

112

Mch in tuyn tnh

Cc nh l mch ch p dng cho mch in tuyn tnh


Mch in tuyn tnh: ch gm cc phn t th ng
tuyn tnh
Phn t tuyn tnh: u ra (p ng) t l thun vi u
vo (kch thch)
C 2 tnh cht:
1. Nu [u = Ri & k = const] th [ku = kRi]
2. Nu [u1 = Ri1 & u2 = Ri2] th [u = (i1 + i2)R = Ri1 + Ri2 = u1 + u2]

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

113

Cc nh l mch
a)
b)
c)
d)

Nguyn l xp chng
nh l Thevenin
nh l Norton
Truyn cng sut cc i

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

114

Xp chng (1)

p dng cho mch in c t 2 ngun tr ln


tng: ln lt tnh thng s ca mch khi cho ln lt tng
ngun c mt trong mch in, sau cng cc thng s
Nguyn l: in p (hoc dng in) ca mt phn t ca mt
mch in tuyn tnh l tng i s ca cc in p (hoc cc
dng in) do tng ngun gy ra
Ch :
1. Khi xt tc dng ca mt ngun, phi trit tiu tt c cc ngun khc
2. Khng p dng nguyn l ny cho cng sut

Li ch: vic p dng nguyn l ny c th lm cho cu trc mch


tr nn n gin hn d phn tch hn
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

115

Xp chng (2)
1

2
u ng1 , i ng1

u ng 2 , i ng 2

u u ng1 u ng 2 u ng 3 ;

u ng 3 , i ng 3

i i ng1 i ng 2 i ng 3

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

116

Xp chng (3)
Khi xt tc dng ca mt ngun, phi trit tiu tt c cc
ngun khc
Phn cn li
ca mch in

Trit tiu ngun p

Phn cn li
ca mch in

Phn cn li
ca mch in

Trit tiu ngun dng

Phn cn li
ca mch in

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

117

Xp chng (4)

Trit tiu ngun p


Trit tiu ngun dng

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

118

Xp chng (5)

VD1

R1

R1 = 10, R2 = 20, e = 30V, j = 2A.


Tnh dng in chy qua R2?
1. Trit tiu j, tnh i2|e

R1

2. Trit tiu e, tnh i2|j

R2

i2 e

R1 R2
30

1A
10 20

R2

i2 j

R1 j
R1 R2

10.2
10 20
0,67 A

R1

j
3. Tnh i2|e + i2|j

i2

R1

i2 e

R2

i2 i2 e i2

1 0,67

i2
R1 j

1,67 A
j

R2

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

119

Xp chng (6)
VD2

e1 = 16 V; e2 = 9 V; j = 2 A; R1 = 4 ;
R2 = 6 ; R3 = 2 ; R4 = 10 ; Tnh i2

1. Trit tiu e2 & j, tnh i2|e1


2. Trit tiu e1 & j, tnh i2|e2
3. Trit tiu e1 & e2, tnh i2|j
4. Tnh i2|e1 + i2|e2 + i2|j
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

120

Xp chng (7)
VD2

e1 = 16 V; e2 = 9 V; j = 2 A; R1 = 4 ;
R2 = 6 ; R3 = 2 ; R4 = 10 ; Tnh i2

1. Trit tiu e2 & j, tnh i2|e1


c 0

1
1
1
e1

a
R
R
R

R
R1
2
3
4
1

a 8 V

a 8
i2 e1

1,33A
R2
6
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

121

Xp chng (8)
VD2

e1 = 16 V; e2 = 9 V; j = 2 A; R1 = 4 ;
R2 = 6 ; R3 = 2 ; R4 = 10 ; Tnh i2

2. Trit tiu e1 & j, tnh i2|e2


c 0

1
1
1
e2

a
R
R
R

R
R2
2
3
4
1

a 3V

i2 e 2

e2 a 9 3

1A
R2
6
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

122

Xp chng (9)
VD2

e1 = 16 V; e2 = 9 V; j = 2 A; R1 = 4 ;
R2 = 6 ; R3 = 2 ; R4 = 10 ; Tnh i2

3. Trit tiu e1 & e2, tnh i2|j


e4 R4 j 10.2 20 V
1
e3
1
1
c 0;

a
R
R
R

R
R3 R4
2
3
4
1

a 3,33V
i2

a 3,33

0,56A
R2
6
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

123

Xp chng (10)
i2 e1 1,33A

i2 e 2 1A

VD2

i2 = i2|e1 + i2|e2 + i2|j


= 1,33 + 1 0,56
= 0,89 A

i2 j 0,56A

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

124

Xp chng (11)
p dng cho mch in c t 2 ngun tr ln
Ch :
1. Khi xt tc dng ca mt ngun, phi trit tiu tt c cc
ngun khc
2. Khng p dng nguyn l ny cho cng sut

Li ch: vic p dng nguyn l ny c th lm cho cu


trc mch tr nn n gin hn d phn tch hn
c bit tin li khi phn tch mch in c nhiu
ngun c tn s khc nhau (s cp trong phn Mch
xoay chiu)
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

125

Cc nh l mch
a)
b)
c)
d)

Nguyn l xp chng
nh l Thevenin
nh l Norton
Truyn cng sut cc i

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

126

Thevenin (1)

Rt
et

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

127

Thevenin (2)
Mt mng tuyn tnh 2 cc c th
c thay th bng mt mch
tng ng gm c ngun p etd
& in tr Rtd, trong :

it
Mng
tuyn tnh
2 cc

etd: ngun p h mch trn 2 cc


Rtd: in tr trn hai cc sau khi trit
tiu cc ngun

etd
it
Rtd Rt
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

Rt

it
Rt

128

Thevenin (3)
Mng
tuyn tnh
2 cc

Mng
tuyn tnh
2 cc trit
tiu ngun
c lp

Rtd

Mng
tuyn tnh
2 cc

etd

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

129

Thevenin (4)
Mng
tuyn tnh
2 cc trit
tiu ngun
c lp

Rtd

ivo
Mng
tuyn tnh
2 cc trit
tiu ngun
c lp

uvo

uvo
Rtd
ivo

Mng
tuyn tnh
2 cc trit
tiu ngun
c lp

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

uvo ivo

130

Thevenin (5)
Gi s mng tuyn tnh 2 cc c m ngun p
& n ngun dng, theo tnh cht xp chng:
u Ao j A1e1 A2e2 ... Am em
Am1 j1 Am 2 j2 ... Am n jn

a
Mng
tuyn tnh
2 cc

B0 A1e1 A2e2 ... Am em


Am1 j1 Am 2 j2 ... Am n jn

u A0 j B0
j0

u A0 j B0

B0 u

u
A0
j
B0 0

j 0

u Rtd j etd

= etd (in p h mch)

= Rtd (in tr vo khi trit tiu ngun


B0 0
bn trong mng tuyn tnh 2 ca)

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

131

Thevenin (6)

a
j

a
Mng
tuyn tnh
2 cc

u Rtd j etd

u Rtd j etd

Mt mng tuyn tnh 2 cc c th c thay th bng mt mch


tng ng gm c ngun p etd & in tr Rtd, trong :
etd: ngun p h mch trn 2 cc
Rtd: in tr trn hai cc sau khi trit tiu cc ngun
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

132

Thevenin (7)

VD1

R1 = 10, R2 = 20, e = 30V. Tnh dng in chy


qua R3 vi cc gi tr R3 ln lt l 30, 60, 100?

R1
e

R2

etd: ngun p h mch trn 2 cc

R1

R2

etd uR 2 R2i2
e
R2
20 V
R1 R2

Rtd: in tr trn hai cc sau khi trit tiu cc ngun

R3

Rtd

R3

etd

R1R2
Rtd
R1 R2

R1
R2

6,67
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

133

Thevenin (8)

VD1

R1 = 10, R2 = 20, e = 30V. Tnh dng in chy


qua R3 vi cc gi tr R3 ln lt l 30, 60, 100?

etd 20V; Rtd 6,67

R1
e

R3
R2

etd
20
R3 30 i3

0,55A
Rtd R3 6,67 30

Rtd
etd
20
R3 60 i3

0,30A
Rtd R3 6,67 60
R3 100 i3

R3

etd

etd
20

0,19A
Rtd R3 6,67 100
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

134

Thevenin (9)

VD1

R1

R1 = 10, R2 = 20, e = 30V. Tnh dng in chy


qua R3 vi cc gi tr R3 ln lt l 30, 60, 100?

Rtd

R1

R3
R2

R1R2
6,67
R1 R2

R2
i1

R1

i2
R2

Rtd

ivo
1V

uvo
1

6,67
ivo 0,15

10
0,33A
10 20

i1

1
0,1A
10

i2

1
0,05A uvo 20.0,33 6,67 V
20

i2 1

i1

ivo 0,1 0,05


0,15A

Rtd

R1

i2

uvo

R2

1A

uvo 6,67

6,67
ivo
1

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

135

Thevenin (10)

VD2

R1

R1 = 10, R2 = 20, e = 30V, j = 2A.


Tnh dng in chy qua R2?
etd: ngun p h mch trn 2 cc

i1 R1

etd

R1i1 etd e

i1 j
etd e R1 j
50 V

R1

Rtd R1 10

Rtd

Rtd: in tr trn hai cc sau khi trit tiu cc ngun

R2

R2

etd
i2

etd
50

Rtd R2 10 20

1,67 A
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

136

VD3

Thevenin (11)

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh it?

etd: ngun p h mch trn 2 cc

etd
it
Rtd Rt
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

137

Thevenin (12)

VD3

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh it?

etd: ngun p h mch trn 2 cc

t c = 0
1
1
e

a
R1
R1 R2 R3

1
16
1

a 2
4
4 68
a 18, 67 V

i3

a
18, 67

1,33 A
R2 R3 6 8

u3 R3i3 8.1,33 10, 67 V

etd = u3

etd u3 10, 67 V

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

138

VD3

Thevenin (13)

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh it?

etd: ngun p h mch trn 2 cc


Rtd: in tr trn hai cc sau
khi trit tiu cc ngun

etd
it
Rtd Rt
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

139

VD3

Thevenin (14)

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh it?

etd: ngun p h mch trn 2 cc


Rtd: in tr trn hai cc sau
khi trit tiu cc ngun

Rtd ( R1 R2 ) // R3
R1 R2 R3

R1 R2 R3

(4 6)8

468
4, 44

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

140

VD3

Thevenin (15)

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh it?

etd 10, 67 V

Rtd 4, 44
etd
it
Rtd Rt

10,67
it
1,13A
4, 44 5

etd
it
Rtd Rt
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

141

Thevenin (16)

VD4

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh i2?

Rtd

Rtd Rab ( R3 // Rt ) R1
R3 Rt
8.5

R1
4 7,08
R3 Rt
85
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

i2

etd
Rtd R2
142

Thevenin (17)

VD4

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh i2?

etd

etd a b
b c 0

etd a

etd 24 V

R1 j a e a 16 4.2 24 V
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

i2

etd
Rtd R2
143

VD4

Thevenin (18)

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh i2?

etd 24 V

Rtd 7,08

etd
i2
Rtd R2

24
i2
1,84 A
7,08 6
i2
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

etd
Rtd R2
144

Thevenin (19)

VD5

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh i1?

Rtd

Rtd Rac ( R3 // Rt ) R2
R3 Rt
8.5

R2
6 9,08
R3 Rt
85
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

i1

etd e
Rtd R1
145

Thevenin (20)

VD5

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh i1?

etd

etd uac Raciac Rac j [( R3 // Rt ) R2 ] j


R3 Rt

8.5

R2 j
6 2 18,15V
85

R3 Rt

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

i1

etd e
Rtd R1
146

VD5

Thevenin (21)

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh i1?

etd 18,15 V

Rtd 9,08

etd e
i1
Rtd R1

18,15 16
i1
0,16 A
9,08 4
i1
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

etd e
Rtd R1
147

Cc nh l mch
a)
b)
c)
d)

Nguyn l xp chng
nh l Thevenin
nh l Norton
Truyn cng sut cc i

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

148

Norton (1)
Tng t nh l Thevenin
Pht biu: Mt mng tuyn tnh 2 cc c th c thay
th bng mt mch tng ng gm c ngun dng jtd
& in tr Rtd, trong :
jtd: ngun dng ngn mch gia 2 cc
Rtd: in tr trn hai cc khi trit tiu cc ngun

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

149

Norton (2)
Mng
tuyn tnh
2 cc

Mng
tuyn tnh
2 cc trit
tiu ngun
c lp

Rtd

Mng
tuyn tnh
2 cc

jtd

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

150

Norton (3)

VD1

R1

R1 = 10, R2 = 20, R3 = 30, e = 30V.


Tnh dng in chy qua R3?

R2

jtd: ngun dng ngn mch trn 2 cc

jtd iR1

R1

30
e

R1 10

3A

R2

Rtd: in tr trn hai cc sau khi trit tiu cc ngun

R1R2
Rtd
R1 R2

R1
R2

R3

6,67

jtd
i3 jtd

R3

Rtd

6,67
Rtd
3
30 6,67
R3 Rtd

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

0,55A
151

VD2

Norton (4)

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh it?

jtd: ngun dng ngn mch trn 2 cc

Rtd
it jtd
Rt Rtd
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

152

Norton (4)

VD2

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh it?

jtd: ngun dng ngn mch trn 2 cc


Gi s c = 0
1
1
e
16
1 1

a
a

R1
4
4 6
R1 R2

jtd i2

a 14, 40
a 14, 40 V i2

2, 4 A
R2
6

jtd 2, 4 A
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

153

VD2

Norton (5)

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh it?

Rtd: in tr trn hai cc khi


trit tiu cc ngun

Rtd ( R1 R2 ) // R3
R1 R2 R3

R1 R2 R3

(4 6)8

468
4, 44
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

154

VD2

Norton (6)

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh it?

jtd: ngun dng ngn mch trn 2 cc


Rtd: in tr trn hai cc khi
trit tiu cc ngun
jtd = 2,4 A
Rtd = 4,44
4, 44
it 2, 4
1,13A
5 4, 44

Rtd
it jtd
Rt Rtd

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

155

Norton (7)

VD3

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh i2?

Rtd

Rtd Rab ( R3 // Rt ) R1
R3 Rt
8.5

R1
4 7,08
R3 Rt
85
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

156

Norton (8)

VD3

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh i2?

jtd

i1

jtd i1 j

1
1
1
e
a j a 10, 43V

R1
R1 R3 Rt
e a
i1
1,39 A
R1

jtd 1,39 2 3,39 A

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

157

Norton (9)

VD3

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ;
R3 = 8 ; Rt = 5 ; Tnh i2?

jtd = 3,39 A
Rtd = 7,08

Rtd
i2 jtd
R2 Rtd

7,08
i2 3,39
1,83A
6 7,08
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

158

Thevenin & Norton (1)


Mng
tuyn tnh
2 cc

etd = Rtd jtd

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

159

Thevenin & Norton (2)


etd = Rtd jtd

etd
Rtd
jtd
etd = uh mch

Rtd

uh mch
ingn mch

jtd = ingn mch


(Cch th 2 tnh in tr tng ng ca s Thevenin)
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

160

Thevenin & Norton (3)

VD1

e = 16 V; j = 2 A; R1 = 4 ; R2 = 6 ; R3 = 8 ;
Rt = 5 ; Tnh Ref ca mng mt ca?

Ref

uh mch
ingn mch

etd

jtd

10, 67
Ref
4, 44
2, 4
etd 10, 67 V

jtd 2, 4 A

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

161

Thevenin & Norton (4)


Vic p dng nh l Thevenin hoc nh l Norton gi l phng
php mng mt ca/mng 2 cc
Cc mch in c xy dng da trn nh l Thevenin hoc
nh l Norton gi l s (tng ng) Thevenin hoc s
(tng ng) Norton
S Norton c th rt ra c t s Thevenin & ngc li
Rtd = tng_tr_vo_sau_khi_trit_tiu_ngun, hoc

Rtd

uh mch
ingn mch

Etd Thevenin
jtd Norton

, hoc

uvo
Rtd
,
ivo
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

162

Cc nh l mch
a)
b)
c)
d)

Nguyn l xp chng
nh l Thevenin
nh l Norton
Truyn cng sut cc i

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

163

Truyn cng sut cc i (1)


Mt s mch in c thit k truyn cng sut ti ti
Vin thng: cn truyn mt cng sut ti a n ti
Bi ton: tm thng s ca ti (gi tr ca in tr) cng
sut truyn n ti t cc i
S dng s Thevenin

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

164

Truyn cng sut cc i (2)


pt it2 Rt
etd
it
Rtd Rt

etd
Rt
pt
Rtd Rt
dpt
0
dRt

pt

2
dpt
(
R

R
)
2 Rt ( Rtd Rt )
t

etd2 td
dRt
( Rtd Rt ) 4

Rtd Rt 2 Rt
Rtd Rt
2
e
etd
0
3
3
( Rtd Rt )
( Rtd Rt )
2
td

Rt

Rt Rtd
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

165

Truyn cng sut cc i (3)


Cng sut cc i s c truyn n ti nu ti bng
in tr tng ng Thevenin (nhn t pha ti)

Rt Rtd
Rt = Rtd : gi l ho hp ti hoc phi hp ti

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

166

VD

Truyn cng sut cc i (4)

e = 16 V; R1 = 4 ; R2 = 6 ; R3 = 2 ; R4 = 10 ;
Tnh Rt n nhn c cng sut ln nht?

R3 R4
R1 R2
Rtd

R1 R2 R3 R4

4.6
2.10

4,07
4 6 2 10
Rt 4,07
Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

Rt Rtd
167

Mch mt chiu
1.
2.
3.
4.

Cc nh lut c bn
Cc phng php phn tch
Cc nh l mch
Phn tch mch in bng my tnh

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

168

Phn tch mch in bng my tnh


Mc ch: tit kim thi gian tnh ton
S tm hiu:
Gii cc php tnh phc tp (v d phng trnh ma trn)
M phng mch in

Phn mm: Matlab, OrCAD PSpice

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

169

Phng trnh ma trn

3 1
2 0

8 8

0 2

6 i1 5

9 4 i2 0

5 7 i3 12

4 9 i4 4
7

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

170

M phng mch in (1)


Bng m lnh (Tutsim, Spice, )
Bng giao din ho (Pspice, Circuit maker, Matlab,
Workbench, )

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

171

VD1

M phng mch in (2)

e1 = 16 V; e2 = 9 V; j = 2 A; R1 = 4 ;
R2 = 6 ; R3 = 2 ; R4 = 10 ; Rt = 5 ;
Tnh cc dng in trong mch?

Mch mt chiu - sites.google.com/site/ncpdhbkhn

172

You might also like