Mt s bi ton hnh hc th v

o c Minh
Trong bivit 'L thuyt Hnh hc trong ton tin' ca tc gi Nguyn ThAnh, c ng
trn ISM s 8 (2003), tc gi gii thiu kh chi titv bi ton tin hnh hc c bn. Cng
theo ni dung y, ti xinc gii thiu thm mt s bi ton th v sau:
A. Bi tonv mi quan h gia cc yu t hnh hc:
1. Bi ton1.
Cho mt a gic v mt im. Hy cho bit im cho c thuc agic hay khng
(im thuc cnh a gic cng coi nh l thuca gic)
INPUT:
n (s nh ca a gic)
x1, y1

xi,yi (l ta ln lt tng nh a gic theo chiu kimng h).

xn yn
x0, y0: ta im cn xt.
OUTPUT:
'Thuc agic' hoc 'Khng thuc a gic'
Gii thut:
- Qua im A cn xc nh, dng tia Ax sao cho Ax//Ox.
- Xc nh s giao im tia Ax vi cnh a gic.
- Xt s giao im + l: imA thuca gic
+ chn: im A khng thuca gic.
Bng cchvn dng gii thut trn v bi vit trc ca tc gi Nguyn ThAnh, c l
vic ci t khng kh vi cc bn.
2. c bit ha bi ton 1.
Chng ta xt trng hp c bit ca bi ton 1. Ta s thay 'agic' bng tam gic. Khi
xt 1 tam gic, chng ta s ny ra mt 'tng' khc t nhn xt sau:
Xt 1 im M thucDABCth:
SABC = SMAB+ SMBC + S MAC
Cn nu M khng thucDABCth:
SABC < SMAB + SMBC + S MAC
Nh vy, vitam gic, ta c gii thut sau:
- Tnh SABC {c th dng cng thc Herong hay bng cng thc:

- Tnh SMAB+ SMBC + S MAC =S

- Xt: + SABC = S M thucDABC
+ SABC S M khng thucDABC.
3. Tng qutha bi ton 2:
By gi,chng ta th tng qut bi ton 2 t 'tam gic' ln 't din'xem sao:

{Cc ta im by gi c dng {}(x,y,z)}}

Chng ta cngxut pht t nhn xt:
- M thucABCD th VABCD = VMABC +VMBCD +VMCDA +VMDAB
- M khng thucABCD th VABCD < VMABC+ VMBCD +VMCDA+ VMDAB
Chng ta honton c th tnh c d dng th tch 1 t din bng cng thc:

Chnh vth, gii thut tr nn n gin hn:

- Tnh V= VMABC + VMBCD +VMCDA+ VMDAB
- Xt:+ Nu V=V suy ra M thuct din.
+ Nu V V suy ra M khng thuc t din.
4. Qua nhng bi ton trn, bn hy tham kho 2 bi ton tng hpsau:
a. Cho 1 a gic trn mt phng. a gic c th lm. Hy cho bit sgiao im ca n vi
1 a gic khc (a gic ny li)
VD:

b. Cho tdin. Hy cho bit tm hnh cu ngoi tip t din nm trong hay ngoit din.
B. Lp biton v din tch.
1. Bi ton: Tnh din tch a gic cho trc.
y l biton quen thuc, cc bn cn nh vn dng cc bi ton khc.
2. Bi tonv din tch ph:
Cho mt s hnh ch nht, hy tnh din tch m cc hnh ch nhttrn ph.
VD:

{Mi hnhch nht xc nh bi ta nh trn tri v nh di phica n

*. Nhn xt:
Vi dng ton ny, ta cn:
- Chia nh 'khu vc xt': l khu vc chc chn cha vng b ph vvng b ph ch nm
trong khu vc ny {trong khu vc ny cn c vngkhng b ph.}

-Xt tng ' b chia nh: Nu thucvng ph th cng dn vo tng din tch ph.
*. Chng ta xt v d:

-Xc nh khu vc xt: l hnh ch nht c a ch (x1,y1);(a2,b2).

- Ta chia thnh cc khu vc l cc hnh ch nht nh hnh v.
- Xt 1: (x1,y1); (a1,b1); (1) thuchnh ch nht (x1,y1), (x2,y2) nncng din tch (1) vo
tng din tch ph.
- Xt 2: (x1,y1);(a1,b2) khng thuchnh ch nht no c nn khng cng vo
Nh vy, chng ta cn xt chia hnh ch nht ln (x1,y1);(a2,b2) nh th no?
Ta nhn thy rng nu xp honh vo 1 mng v theo th t tngdn v tung cng
lm tng t th ta d dng xc nh;
V d trn th:
- Honh : x1 a1 x2 a2
- Tung : b2y2 b1 y1
Ly 2 slin tip dy honh nh a1, x2.
Ly 2 slin tip dy tung nh b2, y2.
Ta c hnh ch nht (a1, y2); (x2, b2).
* Nhn xt:
Mc ch ca vic chia hnh ch nht l xt tng hnh ch nhtm:
hoc ton b thuc vng ph.
hoc tonb khng thuc vng ph.
Tc l khngxy ra: c phn thuc vng ph, c phn khng thuc vng ph.
* T bi ton ny, nu ta thay 'h. ch nht' bng 'hnh trn'th vn cn suy ngh
thm.Bi v hnh trn c din tch khng h nguyn m thng thng ls v t nn ta ch
c th tnh chnh xc n vi s thp phn.Ta s xt bi ton cho li gii ng vi 1 s
thp phn. T y, tng phn hoch l: ta xt hnh ch nht nh nht cha c cchnh
trn, sau , trong mi n v ca hnh ch nht ta lichia thnh 100 nh (mi cnh
bng 0,1 n v). Ta xt tng nh,nu nh thuc hnh trn. Cng vo din tch tng
thm (0,1)2, tng t bi ton trn.iu cn ch l mi nh ny ta c th xem l mt
im nnta c th ni 'im' c thuc hnh trn. Cng vo: Din tch tng + (0,1)2.