MkkLkk

qkfkLkwt khk nkwt, r nkwt fu{ fu yu Mk{u

khk{kt kusMe rkyku, {Lkerkyku, korLkfku, Wk{
hksLkerkkku kikh kkk nkk. khkLkk Wk{ {LkwkuLke [kLk
khkke khke MktMf]rk zkE nke yLku kuke s fkLkk
kkkuzk kuLku trzk fhe k Lkn. khkLkk ykkok
wkLkkf Mk{e rufkLktu kkukkLke r rke khkLkwt
kusMe r rLknkwt nkwt. yu Mkto{kt yu{u skwt nkwt
fu rLkwt khk yuwt kku {nkLk yLku kuu{ nu fu kuLke
ykk qkfkLke kk k kte kze su.
yu kuu{ khkLkk kwLkLk{k {kxu kwLk: rkyku,
{nkyku, kkyku yLku hkskykuLkwt ykk{Lk kwt uEyu.
yu {kxu ykkk k[eLk rkykuyu ykkuk MktMfkhkhMkkLku
ykku kwLk: ykLkkku uEyu. ykkk koMktMfkhLkk rkkLkLku
yLku MkwsLkLk kMkLku kwLk: k]k fhwt kzu. khk kkMku kku
RAk Mktkrk - Wk{ Mktkrk {uk {kxuLkwt yTwk kMk
hnuwt Au. yu kMkkuLkkt hnMkuLku sLkMk{ks Mkwe knkU[kzkLkku
Mk{ nu kkfe kku Au. r yk{kyku khk{kt ykhk
kkh Au k yu {kxu ku{Lku krk kkkh uEyu yLku
{kkkrkkkLke Wfx yeMkk uEyu. su {kkkLkwt kLk, {Lk yLku
1

 w, krk nku yue s {kkkLke fqu r yk{kyku

sL{ kh fhu.
Mk{k khk{kt k{ yue r[zLMk wrLkMkxe
kkfkuLkk MkkOke rfkMk {kxuLkwt kkkLkwt fko fhe hne Au.
kkf {kkkLkk ko{kt nku khke kwk Lkwt - 18 koLkwt
kk kt MkweLkk kuLkk MkkOke rfkMk Mkkku uzkue kuLke
k{k{ kkkkkuLku r[zLMk wrLkMkxe ykhe u Au. ku{kt
kkfLkk sL{ kquoLkk rkLkwt yrk {nLkwt fko kkkuLk
MktkuLk fuL khk kE hkwt Au. yk kkkuLk fuLku{kt Mkkko
{kkkykuLku kherhf, {kLkrMkf, kLkk{f yLku ykk{f
{kkooLk ykkk{kt yku Au.
nu kku yu Mkkrkk kE [qwt Au fu koMk rw kh
{kkkLkk yknkh, rnkh, r[kh yLku MktkLke Mkee yMkh kzu
Au. kkfLkwt heh, kwr, {Mkf, kkektk yLku kuLke
rr yktkrhf kyku - yk MkoLkk rfkMkLke wrLx
{kkkLkk ko{kt s h[kE ske nku Au. kuke {kkkyu kkukkLke
yth kktkhe hnuk wLkk ytLku Wk{ un, kusMe {Lk
yLku r kykuLke yTwk ux {u yu {kxu MkkLkkkkqof
Lk fhku uEyu. yu {kxuLkwt {kkooLk {e hnu ku nukwke
yk kwMkfk koMktMfkh {kxu kokLk yLku koMktk
2

r[zLMk wrLkMkxeLkk fwkrk e nkokE knu kMk kikh

fhe ykke Au. ykoLkkheLke {nkk, kuLkwt ykr, {kk]Lkku
{rn{k, fkLkkLkk uc kkfLkwt yktkhoLk kkk kkf
MkkkuL kk kkkBLke yLkwqrkLke ykLktkf kkuL ke
yknTfkk kku yk kwMkfk{kt k kE Au s, k Mkkku
Mkkku suLkkke un, {Lk, k Mko Au, ku kt[{nkqkku
yrLk, kw, s, ykfk, k]e kLkk kLk khk koMk
rwLku Wk{ un, kusMe {Lk yLku kkLk kLke krk
kk, kuLkwt {kkooLk k yk kwrMkfk{kt ykkk{kt ykwt Au.
yu kuLke rrkk Au.
{Lku kqhe k Au fu Wk{ Mktkrk {uk RALkkh
uf tkkeLku yk kwMkfk sYh Wkkuke kLku. Mkkko
{kkkLku kkoLkk, kokLk yLku koMk rw MkkkuLkk Mktk
{kxu yk kwMkfk Mk[kux {kkooLk kqhwt kkzu yLku yu khk
ykkk ykkokykuyu su yLku r khkLkwt MLk
uwt Au kuLku Mkkfkh fhkLke rk{kt yuf kkwt hku.
kurk kkLkfe
Mkknfkh : kk rrk
kkteLkkh
3

Lk{Mku knuLkku,
ykk MkkiLku {khkt nkf yrLktLk !
uc Mktkrk - rLk{koLke rk{kt ykk uzkk Aku...
ykkLku ytk:fhkqof ykfkhwt Awt.
ykk MkTkke Aku... fkh fu ykkLku Eh khVke {kk]Lkwt
hkLk {wt Au.
yuf siLk Mktk kq e WrsS {nkhksLkk
kuke ykk Mkki ykekoLkk yrfkhe kLkku...
kLke ue Y{q{ fhke kuze yku...
yLku, yuf hLkfwke L{kkk kLkkLkk
kh{ MkkikLkwt fw{fw{ rkf
yk L LkkheLkk kxu fhe ...
yLku, kkhekqof fne fk fu
yke MktMfkhkke kk sLkukkLke fwrkyu
ykhLkkhwt kkf ykk skkt
Mk]rLkku kkh kLku,
hkeLkku kfkh kLku,
yrLkLkku ytfkh kLku yLku
k]eLkwt kkLkukh kLku.
koe{tk nkuk fhkkt koMktMfkhe nkuwt
yu SLkLkwt [wt Mkkik Au.
4

{kkk {kxu yuLkwt kkf fu uns Lkke, yk{s Au.

{kkkLkk fu hk-{ktMkke s kkf ykfkh kh Lkke
fhkwt. yuLkkt {Lk, k, kwr yLku yk{kLkwt k yu kkf{kt
Mk{kkusLk kk Au. yk ftE suekue xLkk Lkke. yk {kk
sirf (Biological) rk Lkke. ykkLke fqu ykhLkkh
kkf kku wLkku rkrLkr Au. wLkk kurkkwts{ktke yuf
rfh Aqxwt kze k]eLkk kxLku MkokLkwt Au.
wLkk yuf r ytLku ko{kt kh fhkLkku wo
yMkh ykkLku {ku Au. ykLktLkk yk yMkhLkkt k{kt
ykk yLku Mkki krhkhsLkku fhu yu Mkkrf Au. ykkLke yLku
wLkk rktLke Lk {rnLkkLke kkk ykhtkE Au. ykkLke
yk kkk ytk Mkw hnu yue wfk{Lkk.
ykkk u{kt k[eLkfk{kt korkkLk qk rfrMkk
nkwt. korkkLk yLku koMktMfkhLke yuxe ze Mk{s
ykku fue s hne. yu s ykkLku uc MktkrkLke ux
ykku. r yLku kusMe kkfLku sL{ ykkeLku ykk kku
Lkk yLkwku k ykwt khk k L kLku...
kusMe kkf kusMe khk
yu MkqkLku ykku Mkkkof fhwt Au.
5

nu Mkkiktke ykoLkkhe !
ykk kku MksoLkekkLke {qk Aku.
ykkLkk ko{kt r hLk rhks{kLk kwt Au.
yuLkwt ykk Mknko Mkkk fhku.
yuLke fkS ku... yLku ykkLke Mktfkkke
yuLkk{kt k, k, kwr yLku ehs suk
{nk{qk kwkuLkku Mkt[kh fhku.
ykk Mkkk W[ yLku Mkkf r[khku fhku.
fkh fu... ykk suwt r[khkk hnuku
suk Mktfkku Mkuku
yuwt s kkf sL{u.
ykk yuf k k rLkhkof Lk sk ku.
ykkLkk SLkLkku yk Mkwofk Au.
ykk Mkkk ktrk, Mktkkuk yLku ykLktLkku
s yLkw fhku yu yk~f Au.
nu r knuLk !
ykk nu kkoMkkLkk yMkh kkkLku
xke [qk Aku.
ykkLkku ko nu e{u e{u {kLk ykf]rk
kh fhkLkwt Y fhu.
6

nu yuLke f{uorLku MkokLkwt Y ku.

ykkLke MMkkk yLku ykkLkku yktkrhf
ykLkt koMk rwLke {qze kLku.
yu ykkLku u{kk khYk Lkn kku.
k hkku knuLk !
ykkLkkt uf MktLkLku yu ee hkwt Au.
r knuLk !
nu ykkLku w ykLkt yMkkLkku {khu yLkw
fhkku Au.
Mkki k{ ykk yLkwfq Mkrk{kt MMkkkkqof kuMkku.
f{h yLku khLk xkh fhku.
yktku Mknskkke kt fhku.
ykkLkk RuLkwt M{h fhku.
[nuhk kh ykLktLkk k kku.
yLku... nu zku kMk ELku k k
H Lkwt W[kh fhku.
yktku kt hkku.
ykkLke ykMkkkMkLkk rLkLku Mkktku.
k krkke [kkk kMkkuATkMk
khV ykkLkwt kLk furLk fhku.
7

Xtzku kMk yth Au yLku kh{ WAkMk knkh yku Au.

ykkLkku uf kMk VuVMkktLku Mkr fhe hkku Au yLku hehLkk
uf ytk{kt kkw khk kLkku Mkt[kh kE hkku Au.
ykkLkk uf kMkke kko yLku koMk rw k
yktkurk kE hkwt Au. ykkLkku kMk ykkLkk kkfLku Lke
kkskeke he u Au...
yLku yuLku Vwk fhe u Au.
ykkLkwt Mktkqo kLk ykkLkk kkf kh furLk fhku.
kos{kt Mkk rwLkk ytk-tkLku kkhefkEke rLknkku.
yuLkwt Mkwth r[k WkMkkku... Mkwth fkLkkr[k Mkuo.
yu ytk Mkwhkk yLkwkwt kos{kt khe hkwt Au.
yu ykhk{ke kkZ rLkk{kt MkqE hkwt Au.
ykk yuLku u{ke rLknkku.
yuLke r[kkfkof yktku, yuLkk LkkLkk LkkLkk fkLk,
yuLke {]w [k, yuLkk Mkwth k, LkkLkfzwt Lkkf,
k k nkuX yLku yuLkku kxeku MkwZ kktku...
yk kwt uE ykk yLkuhku hku{kt[ yLkwe hkk Aku.
ykk ykkLkk ktLku nkk u{ke kux kh {qfku...
yuLkk MktMkoLkku ykLktkf yLkw kkf fhe hkwt
Au... yLku ykk k yuLkku ykLkt E hkk Aku.

ykk swyku... fu e{u e{u ykkLkwt kkf yktku kue

hkwt Au.
yktku kxkxke hkwt Au.
ykk yuLku nkke skkzku.
yu nu ke kwt Au.
ykkLku uE hkwt Au... yLku
Mkwth M{k huke hkwt Au.
LkkLkfzk nkkLke {weyku ku-kt fhe hkwt Au.
kkukkLkk kkLkku ytkqXku {ku{kt uk Lk fhe hkwt Au.
yuLku h{wt Au... yLku h{kkt h{kkt koLkk
[u yku Au kku kxfk Mkkku yuLku qh fhk Lk
fhu Au.
kn fuwt yTwk !
ykwt h{kwt - q{kwt kkf uE ykk ytk MkLLk
kE hkk Aku.
ykkLkk yk kkeMkh {kiLk MktkLke uhe yMkh
kkf kh kE hne Au.
ykk nu kt[{nkqkLkwt k kLk hku.
yu kt[{nkqkku ykkLkk kkfLkku un ze hkk Au.
Lkkr{ktke yLkLke r kuk WkLLk kE hne

Au, su ykkLkk hehLke Lkfkhk{f QoLku Lk fhe

hne Au. ykk yk kukLke kusMkkLkku yLkw fhe
hkk Aku. ykk kkoLkk fhku fu yLku ykkLkk
hehLku w fheLku yuLku kokh {kxu kikh fhu.
yLku... nu kwu k ykkLke {u kkko Au.
yLkuu Lkfkhk{f QoLku M{ fhe kuke kLkue
hkLku kwu Mkkkxkuh Wzke hkk Au. yLku
yktku{kt Mku Au yLku kwu [k{kt. kkfLke
yktku kusMe Yk kh fhe hne Au yLku [k MkuorL MktuLke kLke hne Au.
ku... nu sukk k kkko...
s hMkke hkk Au yLku ekkk kLk fhe hkk
Au. yk sukk s ykkLkk kkfLke MkurL{kt
Mke hkk Au.
yLku nu ykkLku k]e Lkk k ykeko kk kE hkk Au.
ykk hke{kkk kh kuXk Aku.
ykk fkLkk fhku fu ykkLkk Lkk fuLke
hkeLkk fuL Mkwe yuf huk kuhkE kE Au.
ykkLkwt hke{kkkLke rwk-[wtkfe Qoke
WhkE hkwt Au. nu ykk hke{kkkLku kkoLkk fhku fu
10

ku ykkLkk kkfLku Mkwth k, Mkwth [k, Lk yLku

ktktk - kurLLkk ykeko kLk fhu.
yLku nu... nu knuLk !
kkt[{k ykfk kLkk yLkwMktkLk {kxu kikh hnku !
ykk fkLkk fhku fu yuf r Mkkk ykkLkk {ktke
Lkefe ykfk khV sE hne Au. yu Mkkk ykfk{kt
knkU[eLku yu{kt hnuk yk{kLku ykkLkk ko{kt
Mkkrkk fhk ku Mk{Lke kekk fhe hne Au.
yuf r yk{k ku Mk{u ko{kt u fhu, su
ykfkkLkku ykkh uu.
yk ykfk k s ykkLkk kkfLkwt rLkktk kLkku,
su kkfLku kwr yLku yk{kkihke yrMkr[k fhu.
nu ykk kikh kE yku koMktk {kxu...
ykkLkwt kkf ykkLkwt uf MktLk ek Mkk{ Au.
ykkLkk uf MktkLku, uf kkLku Mkktk yu
ykkwh Au.
kku... Y fhku nu kkf Mkkku kkkokk !
{khk nu r kkf !
khke y{Lku kkhk ykk{LkLkk Mktfuk {k Au khke
y{u... yuxu fu nwt, kkhk rkkk yLku krhkhLkk Mkki
11

fkuE ykLktke hku{ktr[k Aeyu.

kwt u Au ?
kkhk ykk{LkLke krk kikheyku kE hne Au !
y{u kk fkkzkuu kkhe hkn uE hkk Aeyu...
k kuxk ! ehs hksu...
Lk {rnLkkLke kkhe yktkrhf kkk Au, {khk kos{kt
s kkhku Mkwth rLkkMk Au...
kLku fkuE fkhLkwt f Lk kk kuLke nwt fkS E hne
Awt.
kwt Au k fuxku Mk{skh !
kuxk ! kwt Mkku AuLku {khe kkku ?
yhu kn ! kwt kku kkhk nLk[Lkke {khe kkLkku
skk k ykke hkku AuLku ! knw MkhMk !
{khk r kkf !
kwt {Lku yrk r Au.
kwt qk Mkwth, Mkwe, MktMfkhe yLku Mk{skh kE.
kwt yrk kusMe, kwkLk, rkkkLk, {uke yLku
ykfkof k hkLkkh nkuE.
kwt yLkuf kkkyku{kt yLku yLkufr fkyku{kt rLkkw
kE.

kwt nfkhk{f yrk{ hkkku nu.

kwt n{kkLk yLku MkknrMkf kLku.
kwt SLkLkk kzfkhkuLku ee ykk Lkkhku kLku.
kwt zekuLku ykh ykku yLku LkkLkkLku u{ke Mkk[u.
kwt Rh{kt yLkL k hkkku nkuE.
kwt ykLkte yLku kkLkwt {Lk {kune uLkkh ku.
kwt Lkezh, kw, k{krf, u{k yLku MknLke
nkuE.
kwt Mkr{kLke yLku hkxkr{kLke nkuE.
kwt yLkL uk kLku.
kkhk ykk yMkt kwkuke kwt SLk{kt {nkLk yLku yLkufku
{kxu ykoYk kLku.
kwt heh, k, {Lk, kwr yLku yk{k - kkt[uLkku MkkOke
rfkMk MkkLkkhku uc {Lkw kLku.
kku... kuxk !
kkhe Mkkku qk kkku fhe. {Lku qk { yke.
kLku k { ykeLku, kuxk ?
nu kLku ykke nu... MkqE .
nu khke Lkkhe ! nu r knuLk !
nu ykk e{u e{u ykkLkk Mktk-kLk{ktke knkh

12

13

yke hkkt Aku. ykku ykkLkk kkf MkkkuLke {wkfkk{kt

yrke ykLkt {uku nu. nu ykkLkk ktLku nkkLke nkue
Mkku yLku yuLke W{kLku yktu [zke e{u e{u yktku kuku.
ykkLkk krk {kk]Lku k{ !
wo yMkh ykkLku {ku Au. ykLktLkk yk yMkhLkkt
k{kt ykk yLku Mkki krhkhsLkku fhu yu Mkkrf Au.
ykkLkk kkf{kt uc fue heku rLk{ko fhku ?
MkTkwe kLkeyu kku uc kLkk.
ykkLkk kkf {kxu Lke[uLkk kwkuLkku ykrfkh kk
yuku w Mktfk yLku wkkoLkk fhku.
Eh u yLkL ykMkk
fkorLkck
k{krfkk
k-fhwk-MktuLkekk
Mkrnwkk
MknLkekk
ehs
rLk{kk
zekuLke {kLk-{kok
yrkrkMkfkh
kh{kko - khkukfkh
14

k
Mk{ko
MkknMk - kio
ZrLkekwt
fkLkkekk
Wkhkk
Mk yLku Lkrkk
Mktfkk
eokkwt - qhkk
MksoLkekk
uk
Mk{qnkLkk
krh{ekk
f]rku{
knu]rk
kk]rk
MkkIor
u{k nkh
yLkekk
rw [krh
ykk{fkk
MAkk
Mk{kkLk
15

MkkkoMkk hr{kLk...
1.
2.
3.
4.
5.

{nkkwhwkkuLkkt SLk[rhkku kt[ku.

khkLkk Mktk, rMk yLku ykkhe kwhwkkuLke fkkyku
kt[ku.
uhf Mktkku yLku LkkLke LkkLke uhkke kkkoyku
kt[ku.
{nkkwhwkkuLkkt, MktkkuLkkt kkk ktrkehkuLkkt r[kku h{kt
xfkku yLku Mkkk ukk hnku.
Mkkhe fuMkuxkuLkwt fhku.

kusMe kkf
kusMe khk

kkf hkxLkwt M{k yLku kr Au.

16