BATI MEDENYETNN BUGNK DURUMU

lmi ve teknolojik gelimelerin dndaki medeniyet anlaynn(yani insanlk ve duyarlln) Batda

geldii durumu, yine Batl yazar ve dnrlerden renelim.
Raoul Vaneigem, Genler in Hayat Bilgisi El Kitabnda; ryen gndelik hayat. Hayatta
kalmak iin al, tketmek iin hayatta kal! Bu cehennemi dngde yaratma tutkusuna, hazza yer yoktur.
Her retkenlik ars klelie bir ardr. Maddi olan, iktisadi olan, kamusal ve zel yaam tahakkm
altna alr. Maddi-manevi her eyi tketme yeteneimiz, hiyerarinin basamaklarn k hzmz gsterir.
Kk yurttalara toplumsal roller retilir. Tam olarak benimsenen her rol, gsteri hiyerarisinde
ykselmeyi salar. Yaam hazzndaki niteliin yerini hza dayal nicelik almtr. diyor.
Michel Henry, Barbarlk adl yaptnda u konulara dikkat ekiyor: Tekniin zerk ileyiine;
doa bilimlerinin nesnelliiyle bylenmi szde-insan bilimlerinin canl birey olan insan unutmalarna;
sanatn ldne ve kutsaln yok olduuna; niversitelerin memur reten makinelere dntne ve
giderek tahrip olduuna; yapaylklarn birbirini izledii medyatik bir gncellik lgnlna...
Jean Baudrillard, Amerika adl eserinde unu yazyor; Amerikann kendine zg yapayl,
tantm kltr, gndelik yaamn iine girerek bambaka bir anlam kazanan ahlk ve politika pratikleri,
en iyi Reagenn kimliinde anlalabilir; sinema oyuncusu, vali, bakan ve glmseyen bir yalanc.
Guy Debord, Gsteri Toplumu ve Yorumlar kitabnda; Hapishane halindeki bir dnyada
yaamaktayz. Gsteri toplumunda kurtulu vaatleri de gsterinin bir parasna dnr, sahteleir. Tm
dnya ayn gsterinin sahnesidir artk; hepimiz ayn gsterinin oyuncusu ve seyircisi oluruz. diyor.
Jean Baudrillard, Tketim Toplumu kitabnda ise unlar dile getiriyor; Gerek ihtiyalar ile
amzn ynlendirdii sahte ihtiyalar arasndaki ayrmn ortadan kalkt tketim toplumunda, kii
tketim mallarn satn almann ve bunlar sergilemenin toplumsal bir ayrcalk ve prestij getirdiine
inanr. nsan bu srete bir yandan kendini toplumsal olarak dierlerinden ayrt ettiine inanrken, bir
yandan da tketim toplumuyla btnleir. Dolaysyla tketmek birey iin bir zorunlulua dnr. nsani
ilikiler yerini maddelerle ilikiye brakr. Artk geerli ahlk, tketim etkinliinin ta kendisidir.
Ray Bilington, Felsefeyi Yaamak adl eserinde; Kltr, gelien, alan, kendinden byyen
yaamn kendisidir. Sanat, ahlk ve din, yaamn temel ehreleridir. Ama modern toplumda; yaratclk
yerini can skntsna, kutsallk umutsuzlua, eitim uyuma brakmtr., Duyarlk ve duygular devre d
braklrken maddeciliin hkmranl balad., nsanolu var olduu gnden beri mutluluu, o
imknsz laneti arad. Hl aryoruz. Aray ise, felsefenin ta kendisidir. Ve felsefe yaanan bir ey
deilse hibir eydir. demekte.
Jean Baudrillard, Ktln effafl adl bir dier yaptnda u gr savunmu; Yz, sz,
cinsiyet, beden, irade ve kamuoyu her yerde insanlk d bir biimde yeniden oluturuluyor. Yeil
alanlara, doaya, genlere, olaylara ve tarihe yaplan estetik cerrahiyi saymyoruz., Maskeli toplumlar
(komnist toplumlar) maskelerini kard. Yzleri neye benziyor? Biz (Bat) maske karal ok zaman
oldu, artk ne maskemiz var, ne de yzmz. Hafzamz da yok., Artk reten toprak deil, zenginlii
yaratan da i deildir; topra ve ii reten ey, bir haz aldrmadr. letiim konumak deil,
konuturmaktr. Enformasyon bilmek deil, bildirmektir. Btn kategorilerimiz artk yapaylk dnemine
girmitir; burada artk istemek deil istetmek, yapmak deil yaptrmak, deerli olmak deil deerli
klmak, bilmek deil bildirmek, zevk almaktan ok zevk aldrmak nemlidir.
Bat medeniyetinin bugnk durumunu dile getiren bu yazarlarn btn eserleri, insann ve
insanlar aras ilikilerin yok oluuna bir at, bir lktr.
Schopenhauer ve Nietzcheden sonra Michel Henry de ayn soruyu sormaktadr. Yaam, nasl oldu
da kendi kendini yok eder hale geldi?
Aslnda Batl dnrlerin bu soruyu daha nceleri sormalar gerekiyordu. nk Bat, 1492den
bu yana farkl olan ve tekini yok etti. Ama, Bat teki dnyaya saysz ktlk tohumlar ekerken,
kendisi geliiyor ve byyordu. Bu nedenle Batl dnrler olaylar gremediler ve zamannda
yorumlayamadlar. Bugnk Batnn durumu ise aynen Baudrillardn u szleri gibi; Artk bymyor,

Yazlarn btn haklar smail Hakk Kp'ye aittir

www.ihkupcu.com

ur halini alyoruz. Bu durumu en iyi kyaslayabileceimiz ey, kanserli metastazlar srecidir. Bir bedenin,
organik kurallar karsnda yenilmesidir.
Bat dnyasnn iine dt dier bir sknt da ekonomik alandaki sanal deerlerin egemenliidir.
Durum, bugn henz bunalm ekline dnmemitir. Ama eer gerek ekonomi ile sanal ekonomi
uzlatrlamazsa -ki baz Batl yazarlara gre bu topik bir umuttur- bunalm kapdadr. nsanlk
deerlerinin kaybolmas sreciyle sanal ekonominin getirecei bunalm birleirse, sonu btn
dnya iin felaket olabilir.
slamiyet, al-verii hell, faizi haram klmtr. Mallar st ste ymay da yasaklamtr. Bylece
insanlar, topluma faydal iler yapmaya ynlendirmeye almtr. Mslman kazancn, katma deer
yaratan mal ve hizmet reterek salamaldr. Bu srete istihdam yaratmak daha ok takdir edilen alma
eklidir. Bu alardan baklnca sanal ekonomik dzen, anlay olarak slamiyetle yani Allahn
istekleriyle badamamaktadr. Kimse maddi zenginliklerini lrken yannda gtremeyecei iin
slmiyette sosyal yardmlama ve alarak kazanma esas alnmtr. Uygulamalardan anlalan odur ki,
ok mal halkn refahn artrmamaktadr. Bat, smr ve sanal ekonomi dzeni sayesinde zenginletike,
baz Batl dnrlerin ve halkn nemli bir ksmnn ikayetleri de artmaktadr. Batl normal bir
vatanda artk sadece zenginlik istememektedir. Kaybolan insanln geri gelmesini arzulamaktadr.
Buna ramen yz, sz, cinsiyet, beden, irade ve kamu oyu her yerde insanlk d bir ekilde yeniden
oluturulmaktadr.
smail Hakk Kp
kupcu@ihkupcu.com

Yazlarn btn haklar smail Hakk Kp'ye aittir

www.ihkupcu.com