EVLYA ELEB

1611de stanbulda dodu. 1682de, Msrdan dnerken yolda ya

da stanbulda ld sanlyor. Asl ad Evliya elebi Dervi Mehmet
Zilli. Ailesi Ktahya'dan gelip saraya yerleti. Babas sarayda kuyumcu
olan Mehmet Zilli. zel renim grd. Bir sre medresede okudu,
babasndan hat ve nak sanatlarn rendi. Mzik ile ilgilendi, hafz
oldu. Enderuna alnd. Days Melek Ahmet Paa araclyla Sultan
4'nc Murat'n hizmetine girdi. Gezmeye ilgisi ocukluunda
babasndan ve yaknlarndan dinledii ykler ve masallardan
kaynaklanr. Bylece birok lkeyi gezme, tanma frsat bulduunu
yazar. 1635te, yani 24 yandaki iken nce stanbulu dolamaya,
grdklerini, duyduklarn yazmaya balad. 1640ta Bursa, zmit ve
Trabzonu gezdi. 1645te Krma Bahadr Girayn yanna gitti. Yaknlk
kurduu kimi devlet bykleriyle uzak yolculuklara kt. 1646da
Erzurum Beylerbeyi Defterdar zade Mehmet Paann muhasibi oldu.
Dou illerini, Azerbaycann, Grcistann kimi blgelerini gezdi.
Gmhane, Tortum yrelerini dolat. 1648te stanbula dnerek
Mustafa Paa ile ama gitti, yl blgeyi gezdi. 1651den sonra
Rumeliyi dolamaya balad, bir sre Sofyada bulundu. 16671670
arasnda Avusturya, Arnavutluk, Teselya, Kandiye, Gmlcine, Selanik
yrelerini gezdi.

Seyahatname
Gezileri 50 yl srd. Gezilerinde karlat toplumlarn yaama
dzenini ve zelliklerini yanstan gzlemler yapt. Kltrleri, gnlk
yaaylar inceledi ve nl Seyahatnamesinde yazd. Seyahatnamenin
slubu, Divan edebiyat dz yazlarnn tersine son derece sadedir.
Dili kolayca anlalr. Konuma diline yakn, akc bir slup kulland.
Anlatmlarnda kimi zaman mizah unsurlarna da yer verdi.
Gzlemlerine, kendi dnce ve karmalarn da ekledi.
Anlatmn belli bir zaman dilimiyle snrlamad. Seyahatnamede
gemile gelecek, imdiki zamanla gemi i iedir. Yaps gerei
Seyahatname bir kltrel derleme niteliindedir. inde, gidilen
yerlerde dinlenen halk ykleri, trkler, halk iirleri, sylenceler,
masallar, maniler, halk oyunlar unsurlar, giyim-kuamla ilgili
zellikler, dn-cenaze trenleri, yerel oyunlar, inanlar, komuluk
balantlar, toplumsal davranlar, sanat zellikleri de vardr. Ayrca
gezilen blgelerdeki evler, cami, mescit, eme, han, saray, konak,
hamam, kilise, manastr, kule, kale, sur, yol, havra, kpr gibi evresel
yaplar da inceler. Seyahatnamesi, yalnzca 17'nci Yzyl Osmanl
dnyas iin deil, Kafkasya, Arap lkeleri, Balkanlar ve Orta Avrupa
bakmndan da nemli bir tarihsel corafya-kltr haritas
niteliindedir.

NEVA BEKONAKLI 52713

BLGESU ALTUNKAN 61669
8-M