Professional Documents
Culture Documents
Ngan Mach Trong He Thong Dien
Ngan Mach Trong He Thong Dien
THNG IN
PGS.TS L KIM HNG, TH.S ON NGC MINH T
II. CC NH NGHA C BN
Ngn mch: l mt loi s c xy ra trong h thng in do hin tng chm
chp gia cc pha khng thuc ch lm vic bnh thng.
- Trong h thng c trung tnh ni t (hay 4 dy) chm chp mt pha hay nhiu
pha vi t (hay vi dy trung tnh) cng c gi l ngn mch.
- Trong h thng c trung tnh cch in hay ni t qua thit b b, hin tng
chm chp mt pha vi t c gi l chm t. Dng chm t ch yu l do in dung
cc pha vi t.
Ngn mch gin tip: l ngn mch qua mt in tr trung gian, gm in tr do
h quang in v in tr ca cc phn t khc trn ng i ca dng in t pha ny
n pha khc hoc t pha n t.
in tr h quang in thay i theo thi gian, thng rt phc tp v kh xc nh
chnh xc. Theo thc nghim:
R=
1000.l
I
[]
HNH V
QUY C
K HIU
XC SUT
XY RA %
3 pha
N(3)
2 pha
N(2)
10
2 pha-t
N(1,1)
20
1 pha
N(1)
65
III.2. Hu qu:
- Pht nng: dng ngn mch rt ln so vi dng nh mc lm cho cc phn t c
dng ngn mch i qua nng qu mc cho php d vi mt thi gian rt ngn.
- Tng lc in ng: ng lc in t gia cc dy dn c gi tr ln thi gian u
ca ngn mch c th ph hng thit b.
- in p gim v mt i xng: lm nh hng n ph ti, in p gim 30 n
40% trong vng mt giy lm ng c in c th ngng quay, sn xut nh tr, c th
lm hng sn phm.
II. H n v tng i:
Bt k mt i lng vt l no cng c th biu din trong h n v c tn hoc
trong h n v tng i. Tr s trong n v tng i ca mt i lng vt l no
l t s gia n vi mt i lng vt l khc cng th nguyn c chn lm n v o
lng. i lng vt l chn lm n v o lng c gi i lng c bn.
Z cb =
t cb
U cb
(2.2)
3.I cb
1
=
cb
(2.3)
E* ( cb) =
E
U cb
U * ( cb) =
U
U cb
S* ( cb) =
S
Scb
I * ( cb) =
3.I cb
U cb
= Z.
Z * ( cb) =
Z
Z cb
= Z.
I cb
Scb
2
U cb
Z * ( m) =
Z
Z m
= Z.
3.I m
U m
= Z.
Sm
2
U m
X K % = 100.X * ( m) = X K .
X B % = X B.
3.I m
.100
U m
3.I m
.100
U m
=
UN %
E* ( cb 2) = E* ( cb1) .
Z * ( cb 2)
U cb1
U cb 2
I
U
= Z * ( cb1) . cb 2 . cb1
I cb1 U cb 2
2
Scb 2 U cb
. 21
= Z * ( cb1) .
Scb1 U cb 2
E* ( cb) = E* ( m) .
U m
U cb
Z * ( cb) = Z * ( m) .
I cb U m
.
I m U cb
= Z * ( m) .
2
Scb U m
. 2
Sm U cb
E* ( cb) = E* ( m)
Z * ( cb) = Z * ( m) .
I cb
I m
= Z * ( m) .
Scb
Sm
= L * ( cb) . X * ( cb)
En q = (k1. k 2............... k n ) En
U n q = (k1. k 2............... k n ) U n
I n q
1
I
k1. k 2............... k n n
Z n q = (k1. k 2............... k n ) 2 Z n
Cc t s bin p k trong nhng biu thc trn ly bng t s bin p lc khng ti.
Cc thnh phn trong tch cc t s bin p k ch ly ca nhng my bin p nm gia
on xt v on c s, chiu ca t s bin p k ly t on c s n on cn xt.
k1 =
U cs
U1'
; k2 =
; .................. ;
U1
U2
kn =
U 'n1
Un
Trong nhng biu thc qui i trn, nu cc i lng cho trc trong n v tng
i th phi tnh i v n v c tn. V d, cho Z*(m) th:
Z = Z * ( m) .
U m
= Z * ( m) .
3.I m
2
U m
Sm
(2.4)
k1 =
U tbcs
U tb1
; k2 =
; .................. ;
U tb1
U tb 2
kn =
U tbn1
U tbn
En q =
U tbcs U tb1
U
U tbcs
.
.......... tbn-1 . En =
.E
U tb1 U tb2
U tbn
U tbn n
U tbn
.I
U tbcs n
I n q
Z n q
U
= tbcs . Z n
U tbn
Tng t:
U cbn =
I cbn
1
U
k 1. k 2............... k n cbcs
= (k 1. k 2............... k n )I cbcs =
Scb
3. U cbn
U * ( cb) =
U
U cb
Z * ( cb) = Z.
Scb
2
U cb
Z * ( cb) = Z * ( m) .
2
Scb U m
. 2
Sm U cb
III.5. Mt s im cn lu :
- chnh xc ca kt qu tnh ton khng ph thuc vo h n v s dng m ch
ph thuc vo phng php tnh chnh xc hay gn ng.
- Khi tnh ton trong h n v c tn th kt qu tnh c l gi tr ng vi on
c s chn. Mun tm gi tr thc on cn xt phi qui i ngc li.
V d: Dng tm c on c s l Ics = In q. Dng thc on th n l:
In = (k1. k2 ...... kn) In q
- Khi tnh ton trong h n v tng i th kt qu tnh c l trong n v
tng i, mun tm gi tr thc mt on no ch cn nhn kt qu tnh c vi
lng c bn ca on .
V d: Dng tnh c l I*n. Dng thc on th n l:
In
= I * n .I cbn = I * n .
Scb
3. U cbn
Sm
My bin
p (2 cun
dy)
uN%, k,
Sm
uN % U 2m
.
100 Sm
Khng in
X%,
Im, Um
X % U m
.
100 3.I m
ng dy
X1
[/Km]
X1.l
Sm U cb
Sm
2
u N % Scb U m
.
.
2
100 Sm U cb
uN % Scb
.
100 Sm
X % I cb U m
.
.
100 I m U cb
X % I cb
.
100 I m
X 1 .l.
Scb
2
U cb
X 1 .l.
Scb
2
U tb
Ch :
i vi my bin p 3 cun dy th cc tham s tra c l in p ngn mch gia
cc cun dy: uN I-II% , uN I-III% , uN II-III% , ta phi tnh uN% ca tng cun dy v sau
tnh in khng ca tng cun dy theo cc biu thc trong bng 2.1 i vi my bin p
2 cun dy. in p ngn mch uN% ca tng cun dy c tnh nh sau:
uN I% = 0,5 (uN I-II% + uN I-III% - uN II-III%)
uN II% = uN I-II% - uN I%
uN III% = uN I-III% - uN I%
Et
Ek . Y k
k =1
n
k =1
X t
Yk
k =1
Yk
trong : Yk = 1/ Xk l in dn ca nhnh th k.
Khi s ch c 2 nhnh th:
Et
E1. X 2 + E 2. X 1
X1 + X 2
X t
X1 . X 2
X1 + X 2
Khi E1 = E2 = .............. = En = E th Et = E.
IV.2. Bin i Y - :
Bin i s thay th c dng hnh sao gm 3 nhnh (hnh 2.3a) thnh tam gic
(hnh 2.3b) theo cc biu thc sau:
X 12
= X1 + X 2 +
X 1. X 2
X3
X 13
= X1 + X 3 +
X 1. X 3
X2
X 23
= X2 + X3 +
X 2. X 3
X1
Ngc li, bin i s c dng hnh tam gic sao thnh hnh sao dng cc biu
thc sau:
X1 =
X 12 . X 13
X 12 . X 23
X 23. X 13
; X2 =
; X3 =
X 12 + X 13 + X 23
X 12 + X 13 + X 23
X 12 + X 13 + X 23
10
11
Z kN
Z
Ck
C1
v:
X t
X1
; C2
X t
X2
; C3
X t
X3
X 1N
X
C1
; X 2N
X
C2
; X 3N
X
C3
12
XH
U tb
3.I NH
2
U tb
SNH
khi tnh ton trong h n v tng i vi cc lng c bn Scb v Ucb = Utb th:
X *H
I cb
I NH
Scb
SNH
i = C.e
i0 = i0+ ,
di
dt
= 0
r'
t
L'
ta c: C = i0
-
r'
Nh vy:
i = i 0 .e L'
Dng in trong mch pha khng ngun s tt dn cho n lc nng lng tch ly
trong in cm L tiu tn ht trn r.
i =
Um
sin(t + - ) = I msin(t + - )
Z
u = i.r + L.
Gii phng trnh i vi pha A ta c:
di
dt
r
Um
- t
sin(t + - N ) + C.e L
i =
ZN
Dng ngn mch gm 2 thnh phn: thnh phn th 1 l dng chu k cng bc c
bin khng i:
i ck =
Um
sin(t + - N ) = I ckmsin(t + - N )
ZN
Ta =
i td =
L
r
r
- t
L
C.e
=
=
x
r
r
- t
L
i td0+ .e
Trn hnh 3.2 l th vct dng v p vo thi im u ngn mch trong UA,
UB, UC, IA, IB, IC l p v dng trc khi xy ra ngn mch, cn IckA, IckB, IckC l dng chu
k cng bc sau khi xy ra ngn mch. T th, ta c nhng nhn xt sau:
.
I ckm =
Um
= const.
ZN
Trong trng hp ny, bin dng chu k khng thay i theo thi gian v bng
dng ngn mch duy tr (xc lp).
- Nu ngn mch gn, trong my pht cng xy ra qu trnh qu in t, sc in
ng v c in khng ca my pht cng thay i, do bin ca dng chu k thay
i gim dn theo thi gian n tr s xc lp (hnh 3.3).
Tr hiu dng ca dng chu k thi im t l:
I ckt =
I ckmt
2
Et
3. Z N
I "0 =
I ckm0+
2
E"
3.( x "d + x ng )
i td = i td0+ .e
vi:
t
Ta
th:
i td0,01 = i td0+ .e
0,01
Ta
Vy:
i xk = I ckm0+ .(1+ e
= I ckm0+ .e
0,01
Ta ) =
0,01
Ta
k xk .I ckm0+
2.k xk I "0
1
T
I Nt =
T
2
2 + I2
I ckt
tdt
2 .dt =
iN
T
2
I xk =
vi:
I ck0,01 = I "0
I td0,01 = i td0,01 = i xk - i ck 0,01 = i xk - I ckm0+
= (k xk -1)I ckm0+ =
2
Vy:
I xk =
hay :
di 1
di
- M. 2
dt
dt
Pha s cp:
u = R1.i 1 + L1.
Pha th cp:
0 = R 2.i 2 + L 2.
di 2
di
- M. 1
dt
dt
di 1
dt
di 1
dt
trong : RB = R1 + R2 : l in tr ca my bin p.
LB = L1 + L2 - 2M = (L1 - M) + (L2 - M) : l in cm ca my bin p.
Phng trnh trn ging nh phng trnh ca mch in n gin kho st
mc I trc y. Do vy trong qu trnh qu khi b qua dng t ha, my bin p c
th c thay th bng in tr v in cm tnh ton nh mch in thng thng.
TN =
I ( I f =1)
I m
xd =
C
TN
I=
Eqgh
xd + xN
I=
z Khi xN = Xth th:
U m
xN
Eqgh
U m
=
X th x d + X th
X th = x d
U m
Eqgh U m
I = I th =
X th* = x d*
1
Eqgh* 1
U m
X th
Eq = Eqgh
U Um
I=
Eqgh
xd + xN
Trng thi in p nh mc
xN Xth
If Ifgh ;
Eq Eqgh
U = Um
I th
I=
U m
I th
xN
f = I f .X f
- T thng hu ch:
d = I f . X ad
trong : Xad - in khng h cm gia cc cun dy stato v rto, c gi l in
khng phn ng phn ng dc trc.
.
f = I f . X f
- T thng tn:
trong : Xf - in khng tn ca cun kch t.
Nh vy:
f = d + f
va X f = X ad + X f
f =
H s tn ca cun kch t:
X f
Xf
dctrc:
ad = I d . X ad
ngang trc:
aq = I q . X aq
- T thng tn:
.
dc trc:
d = I d .X
ngang trc:
q = I q .X
ton phn:
= I.X
trong : I =
I d2
Hnh 5.2
+ I q2
f = f + ad = I f . X f + I d . X ad
T thng tng hp mc vng vi cun stato:
- dc trc:
.
sd = d + ad + d = I f . X ad + ( X ad + X ) = I f . X ad + I d . X d
- ngang trc:
.
sq = 0 + aq + q = I q .( X aq + X ) = I q . X q
T thng k h khng kh dc trc:
.
d = d + ad = I f . X ad + I d . X ad = ( I f + I d ) X ad
T thng cun cn:
- Cun cn dc:
t thng chnh:
t thng tn:
- Cun cn ngang:
t thng chnh:
t thng tn:
1d = I 1d . X ad
.
1d = I 1d . X 1d
.
1q = I 1q . X aq
.
1q = I 1q . X 1q
III. Sc in ng v in khng qu :
Sc in ng v in khng qu l nhng tham s c trng cho my pht in
khng c cun cn vo thi im u ca qu trnh ngn mch.
Khi ngn mch, t thng ad tng t ngt mt lng ado+ (hnh 5.3). Theo nh
lut Lenx, tng ado+ s lm cho f tng ln mt lng fo+ sao cho tng t thng
mc vng l khng i.
f = fo+ + ado+ = 0
Do f tng nn f cng tng mt lng t l v:
.
f = f . f
v t thng k h khng kh cng gim xung v:
d = f f
Hnh 5.3
c trng cho my pht trong tnh ton ta s dng t thng khng t bin lc
ngn mch l f, trong phn xem nh mc vng vi cun dy stato l:
. '
d = (1 f ) f
d c gi l t thng qu dc trc.
. '
.
.
X f
X ad
d = (1
)( f + ad ) =
X f + X ad
X f + X ad
2
X ad
= I f X ad + I d
X f + X ad
T thng mc vng ny ng vi sc in ng Eq c gi l sc in ng qu
.
I. ( X + X ) + I. X
ad
ad
f
d
f
E' q = Eq j I d
2
2
.
.
.
.
X ad
X ad
= Uq + j I d (x d
) = U q + j I d . x 'd
X f + X ad
X f + X ad
xd c gi l in khng qu dc trc.
x 'd
2
X .X
X ad
= xd
= X + f ad
X f + X ad
X f + X ad
Hnh 5.4
'
I o' = I do
=
Eq'
x d' + x ng
f + 1d + ad = 0
- i vi cun kch t:
.
I f ( X f + X ad ) + I 1d X ad + I d X ad = 0
.
(5.1)
- i vi cun cn dc: 1d + 1d + d + ad = 0
.
I 1d ( X 1d + X ad ) + I f X ad + I d X ad = 0
.
(5.2)
T (5.1) v (5.2) ta c:
(5.3)
I f X f = I 1d X 1d
T (5.3) thy rng lng tng Id to ra 2 cun kch t v cun cn dc cc dng
in tng cng chiu nhng ln t l nghch in khng tn ca chng.
Thay th phn ng ca 2 cun dy rto ti thi im u ca ngn mch bng
phn ng ca mt cun dy tng ng dc trc c dng bng:
.
I rd = I f + I 1d
v in khng tn Xrd vi iu kin vn tha mn nguyn l t thng mc vng khng
i, tc l:
rd + rd + ad = 0
.
I rd ( X rd + X ad ) + I d X ad = 0
.
( I f + I 1d )( X rd + X ad ) + I d X ad = 0
(5.4)
X rd =
X f . X 1d
X f + X 1d
Eq '' = U qo + j I do . x d''
Ed '' = U do + j I qo . x q''
trong :
Uqo, Udo, Iqo, Ido
- p v dng trc
ngn mch.
I d''
I q'' =
Eq''
x d'' + x ng
Ed''
x q'' + x ng
V. ngha vt l ca cc in khng:
T cc biu thc tnh ton in khng ta thy: xd < xd < xd
V mt vt l iu c gii thch nh sau: Trong ch bnh thng t thng
to bi dng stato gm mt phn mc vng theo ng tn t, cn phn chnh i ngang
k h khng kh khp vng qua cc cc v thn rto. V t tr ch yu l k h khng
kh c t dn ad nh (hnh 5.6a), t cm ln; do vy tng ng vi in khng xd.
Khi t thng stato thay i t ngt, trong cun kch t s c dng cm ng to nn
t thng ngc hng vi t thng stato, v vy c th xem nh mt phn t thng stato
b y ra ngoi i theo ng tn t ca cun kch t c t dn f (hnh 5.6b). Nh vy
t thng stato phi i qua mt tng t dn ln, t cm s nh hn v s c:
xd < xd
Hnh 5.6
Rto cng c nhiu mch vng kn, t thng stato cng kh xm nhp vo rto.
Trng hp gii hn, khi t thng hon ton khng th i vo rto, ngha l ch i theo
ng tn t ca cun dy stato c t dn , in khng ca stato lc chnh l in
khng tn X, tng ng vi trng hp xd nh nht c th c.
i vi cc my in khng c cun cn, bn thn rto cng c tc dng nh cun
cn nn c th xem:
xd = (0,750,9) xd
I d =
'
I do
+
I do =
E'qo+
x 'd
I do
I f = I d
X ad
X ad + X f
i ftd = i ftdo+ .e
t
Td '
= I f . e
t
Td '
i td = i tdo+ .e
t
Ta
= I d . e
t
Ta
Hnh 5.7
I "do+
E"q
x "d
I "qo+
E"d
x "q
I "o =
E"o
x "d
T* =
L* X * X
=
=
r*
r*
r
X2
rst
Ta =
X2+x
rst + r
Tfo =
X f X ad + X f
=
rf
rf
X f +
Tf' = Td' =
X . X ad
X + X ad X 'f
=
rf
rf
10
Td'
X 'f
x d'
= Tfo
= Tfo
Xf
xd
Td'
x 'd + x
= Tfo
xd + x
11
X "* = X * N =
1
I * mm
v:
Eo Uo - IoXsino
trong : X*N - in khng ngn mch (lc ng c b hm).
I*mm - dng m my ca ng c.
Uo, Io, sino - c ly tnh trng trc ngn mch.
Khi khng c s liu cn thit c th tra bng sau:
THIT B
My pht turbine hi
My pht turbine nc c cun cn
My pht turbine nc khng cun cn
ng c ng b
My b ng b
ng c khng ng b
Ph ti tng hp
Eo
0,125
0,2
0,27
0,2
0,2
0,2
0,35
1,08
1,13
1,18
1,1
1,2
0,9
0,8
E"i
i =1
X "i
I "o =
II.2. Tnh dng ngn mch i vi ngun cng sut v cng ln:
Trong tnh ton n gin s b hay trong mng c ngun cng sut v cng ln th
thnh phn chu k ca dng ngn mch l khng i v c tnh nh sau:
I ck =
U tb
= I "o = I
3X
S* N = I * ck =
1
X *
SN = 3U tbI ck
vi:
XH =
U tb
3.I "o
2
U tb
S"N
hay
X *H =
I cb
I "o
Scb
S"N
(6.1)
Hnh 6.2
Hnh 6.3
X M =
U tb
va
3.I "M
X N =
X H1 ( X H 2 + X MN )
X H1 + X H 2 + X M N
( X H1 + X MN ) X H 2
=
X H1 + X H 2 + X M N
X M =
X N
Hnh 6.4
i xk = k xk I ckm = 2k xk I ck
I xk = I ck 1 + 2( k xk 1) 2
U tb
3.I "N
i xk = 2k xk I "o
I xk = I "o 1 + 2( k xk 1) 2
trong cc biu thc trn, kxk l h s xung kch, ph thuc vo hng s thi gian Ta=L/r.
Khi xt ring nh hng ca cc ng c v ph ti tng hp th:
i xk = 2k xk I "o + 2k xk I "
vi: I - dng siu qu ban u do ng c hay ph ti cung cp.
kxk - h s xung kch ca ng c hay ph ti tng hp.
Trung bnh c th ly gi tr nh sau:
Ngn mch ti thanh gp in p my pht hoc u cao p ca my bin p
tng:
kxk = 1,9
Ngn mch cc thit b cao p xa my pht:
kxk = 1,8
Ngn mch pha th cp ca cc trm h p (S<1000KVA): kxk = 1,3
i vi ng c khng ng b, suy gim ca cc thnh phn dng chu
k v t do do n cung cp cho im ngn mch l gn nh nhau, c th ly:
- ng c c ln :
kxk = 1,8
- ng c c 100200KW:
kxk = 1,51,6
- ng c c b v ph ti tng hp: kxk = 1
I N = I ck =
E
X
X th = x d
hay khi Ucb = Um th:
X th* = x d*
U m
Eqgh U m
1
Eqgh* 1
Nu XN < Xth th my pht lm vic trng thi kch t gii hn v c thay bng
Um v XF = 0.
Trng hp mch phc tp c nhiu ngun lin kt nh hng nhau thng khng
th s dng ch tiu nu trn xc nh tnh trng lm vic ca cc my pht. Do
phi dng phng php gn ng nh sau:
- Ty thuc vo v tr ca my pht i vi im ngn mch, gi thit trc tnh
trng lm vic ca my pht.
- Lp s thay th v tin hnh tnh ton dng ngn mch IN.
- Kim tra li gi thit bng cch tnh ngc li tm dng IF do mi my pht
cung cp cho im ngn mch v so snh vi Ith ca tng my pht.
I th* =
Eqgh* 1
1
=
X th*
x d*
trong , Ickt tnh ton bng gii tch rt phc tp, thng tra theo ng cong tnh ton,
cn Itdt c tnh bng biu thc sau:
I tdt = I tdo+ .e
t
Ta
= 2I "o .e
t
Ta
Hnh 6.5
t ' = t.
Tfotc
Tfo
i vi my pht turbine hi: Tfotc= 7sec, my pht turbine nc: Tfotc= 5sec.
ng cong tnh ton c v vi my pht c ph ti nh mc, do trng
hp my pht khng c ph ti u cc th tr s dng in tm c I*ck phi hiu
chnh thnh:
H
I *' ck
x tt x "d
= (1 +
) I * ck
1,2
x * tt = x * .
Sm
Scb
Sm
3. U tb
Mt s im cn lu :
- Khi x*tt > 3 th dng chu k khng thay i v bng: I*ck = 1/x*tt.
- Nu cc my pht khc loi th dng ng cong tnh ton ca my pht c
cng sut ln, gn im ngn mch.
- Nu r < x/3 th khng th b qua in tr tc dng v phi tnh ton Z, sau
dng Ztt thay v xtt.
thay i dng in ring r ca tng my pht hay tng nhm my pht. Trnh t tnh
ton nh sau:
H Lp s thay th, tham s ca cc phn t c tnh ton gn ng trong h n
v tng i (vi cc lng c bn Scb, Ucb = Utb).
H Da vo s xc nh nhm cc my pht c th nhp chung, h thng cng
sut v cng ln phi tch ring ra.
H Dng cc php bin i a s v dng tng nhnh c lp ni vi im ngn
mch.
H Tnh ton vi tng nhnh ring r theo phng php bin i chung. Cng sut
c bn tnh x*tt l tng cng sut cc my pht trn mi nhnh.
x * tti = x * i .
Smi
Scb
Tra theo ng cong tnh ton ti thi im ang xt tm ra dng I*ckti trn mi
nhnh ring bit.
H Tnh dng tng trong h n v c tn:
Ickt = I*ckti.Imi
Nhnh c h thng cng sut v cng tch ring ra v tnh trc tip dng ngn
mch do n cung cp:
H
I NH =
I cb
x * NH( cb)
hay I * NH =
1
x * NH ( cb)
trong : x*NH(cb) - in khng tng h gia h thng v im ngn mch tnh trong h
n v tng i vi cc lng c bn Scb, Ucb = Utb.
Thng thng trong tnh ton s dng 2 n 3 nhnh bin i c lp.
Fa = Fa1 + Fa 2 + Fa0
Fb = Fb1 + Fb 2 + Fb0
.
Fc = Fc1 + Fc 2 + Fc0
Hnh 7.1
o
F.
. a 1
Fb = 1
.
Fc 1
.
1 1 F0
.
a2 a Fa1
.
a a2 Fa2
v ngc li:
F.
. 0 1 1
Fa1 = 1
. 3
Fa2
1
.
.
1 1 Fa
.
a a 2 Fb
.
a2 a Fc
U1 = j.I 1 . X 1
U 2 = j. I 2 . X 2
U 0 = j I 0.X 0
trong : X1, X2, X0 - in khng th t thun, nghch v khng ca mch.
Khi ngn mch khng i xng ta xem tnh trng mch nh l xp chng ca cc
mch tng ng vi cc thnh phn i xng tun theo nhng phng trnh c bn sau:
.
U N1 = E . j I N1 . X 1
.
U N 2 = 0 . j I N 2 . X 2
U N 0 = 0 j I N 0 . X 0
trong : UN1, UN2, UN0, IN1, IN2, IN0 - cc thnh phn th t ca dng v p ti im ngn
mch.
Nhim v tnh ton ngn mch khng i xng l tnh c cc thnh phn i
xng t cc phng trnh c bn v iu kin ngn mch, t tm ra cc i lng ton
phn.
IV.1. My in ng b:
- in khng th t nghch X2 l phn ng ca my in do dng th t nghch to
t trng quay ngc vi vn tc 2 so vi rto. Tr s ca X2 ty thuc i xng ca
my in, thng ghi trong l lch my. Trong tnh ton gn ng c th ly:
My in khng cun cn:
X2 = 1,45xd
My in c cun cn:
X2 = 1,22xd
- in khng th t khng Xo c trng cho t thng tn ca dng th t khng:
Xo = (0,15 0,6)xd
X1 thay i trong qu trnh ngn mch nhng X2 v Xo nu khng xt n bo ha
th c th xem l khng i. Tnh ton gn ng c th ly gi tr trung bnh trong bng
7.1.
Bng 7.1:
LOI MY IN
X2
0,15
0,22
0,25
0,45
0,24
XO
0,05
0,05
0,07
0,07
0,08
IV.4. My bin p:
My bin p c X1 = X2, cn Xo ph thuc vo t ni dy. T ni dy ch c th
cho dng th th khng chy qun trong cun dy m khng ra ngoi li in. T ni
dy Y cho dng th th khng i qua cun dy ch khi trung tnh ni t.
H Ni Yo / :(hnh 7.2)
xo >> xII
Xo = xI + xII =X1
Hnh 7.2
H Ni Yo / Yo :(hnh 7.3)
Xo ty thuc vo ch lm vic ca im trung tnh li in.
Hnh 7.3
H
Ni Yo / Y :(hnh 7.4)
Xo = xI + xo
Hnh 7.4
i vi my bin p 2 cun dy gm 3 my bin p 1 pha hoc i vi my bin p
3 pha 4 tr hay 5 tr th xo = , i vi my bin p 3 pha 3 tr th xo = 0,3 1.
i vi my bin p 3 cun dy thng c 1 cun dy ni v vy c th b qua
xo
H Ni Yo / /Y :(hnh 7.5)
Xo = xI + xII
Hnh 7.5
Ni Yo / /Yo :(hnh 7.6)
Xo ty thuc vo ch lm vic ca im trung tnh li in.
Hnh 7.6
Ni Yo / / :(hnh 7.7)
Xo = xI + (xII // xIII)
Hnh 7.7
IV.5. ng dy:
IV.5.1. ng dy trn khng:
X2 = X1
Xo ph thuc ng i ca dng th th khng, ngha l ph thuc vo s phn
b ca chng trong t, trong dy trung tnh, trong nhng mch ni t song song (dy
chng st). H cm gia cc pha lm gim X1, X2 nhng lm tng Xo.
- i vi ng dy n 3 pha (1 l): Xo > X1
- i vi ng dy kp 3 pha (2 l), Xo ca mt l ln hn in khng th
t khng Xo ca ng dy n 3 pha do c h cm gia 2 mch song song:
Xo = Xo + XI-IIo
trong : XI-IIo - in khng th t khng h cm gia 2 l.
in khng tng ng ca 1 pha ng dy kp l:
Xo = Xo/2 = (Xo + XI-IIo)/2
- Anh hng ca dy chng st:
Dy chng st thng c ni t mi ct to thnh nhng mch vng kn cho
dng cm ng i qua khi c dng th t khng trong cc pha (i vi dng th t thun
v dng th t nghch khng c cm ng v tng t thng mc vng do chng to nn
bng khng).
Chnh h cm gia dy chng st v cc pha lm gim Xo ca ng dy, h cm
ny ph thuc vo vt liu, s lng v s b tr ca dy chng st. Trong tnh ton gn
ng c th ly tr s trung bnh trong bng 7.2.
Bng 7.2:
z
z
TNH CHT NG DY
ng dy n khng c dy chng st
ng dy n c dy chng st bng thp
ng dy n c dy chng st dn in tt
ng dy kp khng c dy chng st
ng dy kp c dy chng st bng thp
ng dy kp c dy chng st dn in tt
T S Xo/X1
3,5
3
2
5,5
4,7
3
IV.5.1. ng dy cp:
V cp thng c ni t 2 u v nhiu im trung gian (hp ni cp), do
to thnh ng i i vi dng th t khng, v cp c nh hng tng t nh dy
chng st ca ng dy trn khng. Gi tr ro, Xo ca dy cp thay i trong phm vi
rng. Trong tnh ton gn ng, vi cp 3 li c th xem:
ro 10r1
Xo (3,5 4,6)X1
V. S Cc thnh phn th t:
V.1. S th t thun v th t nghch:
S th t thun l s dng tnh ton ch i xng. Ty thuc vo
phng php v thi im tnh ton, cc my pht v cc phn t khc c thay th
bng sc in ng v in khng tng ng.
S th t nghch v s th t thun c cu trc tng t nhau v ng i ca
dng th t nghch v dng th t thun l nh nhau. im khc bit ca s th t
nghch so vi s th t thun l:
- cc ngun sc in ng bng khng.
- cc in khng th t nghch khng thay i, khng ph thuc vo dng ngn
mch v thi im tnh ton.
Ta gi:
im u ca s th t thun v th t nghch l im ni tt c cc trung tnh
my pht v ph ti, l im c th in bng khng.
im cui ca s th t thun v th t nghch l im s c.
in p gia im cui v im u ca s th t thun v th t nghch tng
ng l in p ngn mch th t thun v th t nghch.
z
z
z
V.2. S th t khng:
ng i ca dng th t khng rt khc vi dng th t thun v th t nghch.
S th t khng ph thuc rt nhiu vo cch ni dy ca my bin p v ch ni
t im trung tnh ca h thng in.
Mun thnh lp s th t khng cn bt u t im ngn mch, coi rng c 3
pha ti im nhp chung v c in p l UNo. S th t khng ch bao gm cc
phn t m dng th t khng c th i qua. Tng tr ni t cc im trung tnh cn
nhn 3, v s th t khng c lp cho 1 pha trong khi qua tng tr ni t c dng
th t khng ca c 3 pha.
I.
. NA 1
I NB = 1
.
I NC 1
1 1 I N 0
.
a2 a I NA1
.
a a2 I NA 2
I.
. N 0 1 1
I NA1 = 1
.
3
I
NA
2
.
1 1 I NA
.
a a2 I NB
.
a2 a I NC
(7.1)
(7.2)
(7.3)
U NA 1 = E A j I NA 1 . X 1
.
U NA 2 = 0
.
U N0 = 0
j I NA 2 . X 2
j I N 0 . X 0
I NA
.
I NB
=0
(7.4)
.
= I NC
(7.5)
U NB = U NC
(7.6)
Thay vo cc phng trnh
th t:
U.
1 1 1 U. NA
N0
.
.
U NA1 = 1 1 a a2 U NB
.
3
.
2
a
a
1
U
NB
U NA 2
I.
. N 0 1 1 1 1 . 0
I NA1 = 1 a a2 I NB
3
.
.
2
I NA 2
1 a a I NB
Hnh 7.8
U NA1 = U NA 2
I N0 = 0
(7.8)
I NA1 = I NA 2
EA j I NA1 . X 1 = 0 j I NA 2 . X 2 = 0 + j I NA1 . X 2
Nh vy:
.
I NA 1
EA
=
j( X 1 + X 2 )
(7.7)
(7.9)
I NB = I NC = j 3 I NA 1
.
U NA 1 = U NA 2 = j I NA 1 . X 2
.
U NA = 2 U NA 1
U N0 = 0
U NB = U NC = U NA 1
Hnh 7.9
I NB
=0
(7.10)
=0
(7.11)
I NC
.
U NA = 0
(7.12)
Thay vo phng trnh th t
dng:
I.
1 1 1 I. NA
N0
1
.
I NA1 = 1 a a2 0
3
.
2
a
a
1
0
I NA 2
T phng trnh th t p ta c:
.
Hnh 7.10
.
.
.
1.
I N 0 = I NA 1 = I NA 2 = I NA
3
U NA = U NA 1 + U NA 2 + U N 0 = 0
V t cc phng trnh c bn (7.1) (7.3) ta c:
.
EA j I NA 1 ( X 1 + X 2 + X 0 ) = 0
Nh vy:
I NA 1 =
j( X 1
EA
+ X 2 + X 0 )
(7.13)
10
U N 0 = jX 0 I N 0 = jX 0 I NA 1
.
U NA 2 = jX 2 I NA 2 = -jX 2 I NA 1
U NA 1 = ( U N 0 + U NA 2 ) = j I NA 1 ( X 0 + X 2 )
Dng ti ch ngn mch, cng l dng i qua t I:
.
I NA = I = 3I NA 1
Ap ti ch ngn mch:
.
U NB = U N 0 + a2 U NA 1 + aU NA 2 = j[( a2 a) X 2 + ( a2 1) X 0 ] I NA 1
.
.
X
= 3 I NA 1 ( X 2 aX 0 )
= 3 I NA 1 X 2 (1 a 0 )
X 2
.
U NC = U N 0 + aU NA 1 + a2 U NA 2
.
= 3 I NA 1 ( X 2 a2X 0 )
= j[( a a2 ) X 2 + ( a 1) X 0 ] I NA 1
.
X
= 3 I NA 1 X 2 (1 a2 0 )
X 2
Hnh 7.11
=0
(7.14)
U NB = 0
(7.15)
I NA
.
.
U NC = 0
(7.16)
Thay vo phng trnh th t
Hnh 7.12
p:
U.
. N 0 1 1
U NA1 = 1
.
3
U
NA
2
1 1 U NA
.
.
.
1 .
a a2 0 U N 0 = U NA1 = U NA 2 = U NA
3
a2 a 0
T (7.14) ta c:
I NA = I NA 1 + I NA 2 + I N 0 = 0
V t cc phng trnh c bn (7.1) (7.3) ta c:
.
jX 2 I NA 2 = jX 0 I N 0
(7.17)
11
I N 0 = I NA 1 (
Nh vy:
X 2
)
X 0 + X 2
X 0
)
X 0 + X 2
X 2
) X 0
X 0 + X 2
I NA 2 = I NA 1 (
U NA 1 = EA j I NA 1 X 1 = U N 0 = j I N 0 X 0 = j I NA 1 (
.
EA
X 2 X 0
)
+
X 2 + X 0
I NA 1 =
Do :
j( X 1
Dng ti ch ngn mch:
.
I NB = ( a 2
X 2 + aX 0 .
) I NA 1
X 2 + X 0
.
I NC = ( a
X 2 + a 2X 0 .
) I NA 1
X 2 + X 0
X 2
X 0 + X 2
.
X 2 X 0
= 3j I NA 1
X 0 + X 2
.
I = 3I N 0 = 3I NA 1
Dng i qua t I l:
.
p ti im ngn mch: U NA = 3U NA 1
Hnh 7.13
Bng 7.3: TM TT BIU THC I VI CC DNG NGN MCH
Dng NM
(2)
Dng
.
I NA 1
.
EA
=
j( X 1 + X 2 )
.
I NA 2 = I NA 1 ;
(1)
I NA 1 =
.
j( X 1
.
U NA 1 = jX 2 I NA 1
.
U NA 2 = U NA 1 ; U N 0 = 0
I N0 = 0
EA
+ X 2 + X 0 )
I NA 2 = I N 0 = I NA 1
U NA 1 = j( X 2 + X 0 ) I NA 1
.
U NA 1 + U NA 2 + U N 0 = 0
12
(1,1)
I NA 1 =
j( X 1
.
EA
X 2 X 0
+
)
X 2 + X 0
U NA 1 = j I NA 1 (
X 2 X 0
)
X 0 + X 2
.
U NA 2 = U N 0 = U NA 1
I NA 1 + I NA 2 + I N 0 = 0
EA
=
j( X 1 + X (n) )
( n) . ( n)
. ( n)
U NA 1 = jX . I NA 1
( n) . ( n)
. ( n)
I N = m . I NA 1
trong , m(n), X(n) ty thuc vo dng ngn mch c tnh theo bng 7.4.
Bng 7.4:
Dng NM
(n)
3 pha
2 pha
1 pha
2 pha - t
(3)
(2)
(1)
(1,1)
m(n)
X(n)
0
X2
X2 + Xo
X 2 X 0
X 2 + X 0
1
3
3
3 1
X 2 X 0
( X 2 + X 0 ) 2
Nh vy cc phng php tnh ton, cng thc s dng cho ngn mch 3 pha i
xng u c th dng tnh ton thnh phn th t thun ca mt dng ngn mch
khng i xng bt k.
13
U NA 1 = U NA 2
.
I NA 1 = I NA 2
EA
=
j( X 1 + X 2 )
Hnh 7.14
Hnh 7.16
Hnh 7.15
U NA 1 + U NA 2 + U N 0 = 0
U NA 1 = U NA 2 = U N 0
I NA 1 = ( I NA 2 + I N 0 )
I NA 1 = I NA 2 = I N 0
j( X 1
EA
+ X 2 + X 0 )
=
j( X 1
EA
X 2 X 0
)
+
X 2 + X 0
14
X * tt = ( X 1 + X (n) )
Sm
Scb
I (Ntn) = m( n) .I *( nN)1t .I m
trong : Im - dng nh mc tng tng ng vi cp in p cn tnh dng ngn mch.
X * tti = X i
Smi
Scb
trong : Smi - tng cng sut nh mc ca cc my pht ghp chung trong nhnh th
i.
z Tra ng cong tnh ton ti thi im t cn xt tng ng vi in khng tnh
ton X*tti c dng th t thun I(n)*N1ti ca nhnh th i.
z Tnh dng ngn mch ton phn trong n v c tn:
k
I (Ntn) = m( n) I *( nN)1ti .I mi
i =1
15
MT S IM LU :
- Nu c h thng cng sut v cng ln th phi tch n thnh mt nhnh ring,
sau khi thm X(n) dng cc php bin i tnh in khng tng h gia h thng v
im ngn mch X*HN v tnh ring dng do h thng cung cp:
I (Nn1)H =
I cb
X * HN
n)
I (NH
= m( n) I (Nn1)H
( U a , U A ) = = 30o . N
trong : N - ch s ca kim ng h.
Nh vy c th s dng h s bin i phc:
.
UA
k1 =
= k.ej = k.ej 30
.N
Ua
vi k =
UA
U
= mI l t s bin p khng ti.
U a U mII
k1 =
U A1
.
U a1 =
U a1
1
.
k1
U A1 =
o
1 .
U A1.e j 30 .N
k
.
. .
U A1 .
U A1 I A1 = U a1 I a1 I a1 = . I A1 = k1 I A1
U a1
.
. .
.
o
I a1 = k1.I A1 = k.I A1.e j 30 .N
.
hay:
16
Hnh 7.17
Hnh 7.18
Tng t, dng v p th t nghch bin i qua my bin p cng vi cng mt
gc pha (hnh 7.18) ca h s bin i phc k2 lin hip vi k1.
z
.
o
k 2 = k1 = k.e j 30 .N
.
o
1 .
1 .
U a2 = . U A 2 = U A 2.ej 30 .N
k
k
.
.
.
o
I a2 = k 2.I A 2 = k.I A 2.ej 30 .N
.