Dialann an Eola g

1/9/14
Roghnaomar r ngrpa don Eola g ar an l seo. Bheartaigh m fin agus Ailbhe ar an
tionscnamh a dhanamh le chile, agus thosaomar ar r gcuid smaoint a roinnt lena chile.
Bh an-chuid smaoint agus tuairim agsla againn maidir leis an dtionscnamh. Rinneamar
pligh ar thionscnaimh ag baint le siceolaocht, litheoireacht, omh choirp, sprt agus a
ln eile nach iad. Bheartaomar ar shmaoineamh domhain a dhanamh faoi roimh an gcad
rang eolaochta eile.
4/9/14
Roghnaomar bhar r dtionscnamh ar an l seo. Chuaigh m ag labhairt le mo chlann faoi
agus thngamar suas le smaoineamh chun tionscnamh maidir le hifeacht uachtair grine a
chur i gcrch. Dofril m an smaoineamh dAilbhe agus rinne an bheirt againn tuilleadh
macnaimh air. Tar is roinnt comhr, bheartaomar le chile ar thionscnamh a dhanamh
chun lidreacht, ifeacht agus costais uachtair grine agsla a fhiosr agus a chur i
gcomparid.

8/9/14
Thosaomar ag scrobh dialann an tionscnaimh ar an l seo. T tagairt danta againn de
thosach an tionscnaimh, agus anois timid suas chun dta. Teastaonn uainn ifeacht na nuachtair grine a fhiosr agus bheartaomar inniu ar uiscedhonacht na n-uachtair a fhiosr
chomh maith. T orainn teacht suas le bealach le tabhairt faoi seo. T a fhios ag gach duine
go bhfuil an branda uachtair grine Garnier nos costasa n branda Tesco, ach an
gciallaonn s sin go bhfuil s nos fearr thaobh cosanta de? T s i gceist againn taighde a
dhanamh ar phraghsanna uachtair grine agus na comhlachta lena mbaineann siad.
Labhraomar lenr minteoir eolaochta, Oide Feargal, faoin dtionscnamh agus sleann s
gur smaoineamh maith at ann. Ainmnodh mise mar cheannaire an ghrpa inniu agus
bheartaigh m ar an dialann a scrobh don tionscnamh.

10/9/14
Chuamar i mbun taighde chun tuilleadh eolais a aimsi maidir leis an gcaoi is fearr leis an
dtionscnamh a chur i gcrch. Dfhachamar ar an tsuomh idirlne Steve Spangler Science
agus lamar faoi thurgnamh a rinneadh chun tstil a dhanamh ar ghathanna UV ag sid
coirnn dath-athraitheacha. Na hbhair a bheadh ag teastil don turgnamh sin n coirnn
dath-athraitheacha, mla plaisteacha, corda leathair, uachtair grine agus solas dubh.

Cuirtear na coirnn sna mala plaisteacha le huachtair grine de FCG (Fachtir Cosanta ar an
nGrian, SPF) irithe ar na mla. Cuirtear amuigh faoin ngrian iad agus athraonn dathanna
na coirnn leis an bhfuinneamh UV. Braitheann dath na gcoirnn ar an mid fuinneamh UV a
ironn leis an t-uachtar a thre. Cuirtear mla amhain coirnn gan uachtar grine amuigh
chun a bheith mar chimheastir. Ag deireadh an turgnaimh, dantar comparid idir an
mla seo agus na mla eile chun lidreacht an athr dath a fhiosr agus scla a chumadh.
Lironn an turgnamh seo ifeacht na n-uachtair grine agus dfhadfaimis a dhanamh ag
baint side as dh bhranda n nos m. Nl coirnn dath-athraitheacha again faraor. Timid
tar is iad a lorg ar lne agus t siad deacair le teacht air.

11/9/14
Rinneamar staidar ar raideolaocht, deirmeolaocht agus gathanna UV inniu. Thosaomar ar
chlra an tionscnaimh a scrobh agus an eolaocht taobh thiar den tionscnamh.
Dsideamar an leabhar eolaochta Chemistry Live a scrobhadh ag Declan Kennedy chun
tuilleadh a fhoghlaim faoi radaocht.
Dfhoghlaimomar faoi ghathanna UV, an ifeacht at acu agus faoi ghalair chraicinn agsla
ar an suomh idirlne Skin Cancer Foundation ag www.skincancer.org.

15/9/14
Labhraomar faoi na beala chun cur faoin dtionscnamh inniu. Rinneamar r dtaighde fin sa
bhaile, agus mhol m gurb fhidir linn lampa UV a sid chun tstil a dhanamh ar an
uachtair grine. Fuaireamar amach ar an suomh idirlne Wound Care Centres gur fidir
craiceann muice n lamhnn a sid in it craiceann daonna. Is fidir seo a fhil go hasca i
siopa bistara. Dfhadfaimis taifead a dhanamh ar rta d an chraicinn muice in aghaidh

an lampa UV le huachtair grine agsla thairis. Chuamar ar lne ag cuardach lampa UV agus
t said an-chostasach faraor mar shampla ar shuomh grasin Amazon.

Ligh m faoin gcaoi go ndantar tstil le haghaidh uiscedhonacht uachtair grine ar

www.badgerbalm.com. Cuirtear uachtar grine ar lmh an duine gur bhair don tstil iad,
agus cuirtear an lmh faoi uisce ar feadh 40 nimid. Ansin, tomhaistear an FCG tr ghnthmhodhanna oibre. Nl a fhios agam cn chaoi leis an FCG a thomhais faraor, agus beidh
orainn teacht ar bhealach.

18/9/14
Thngamar ar bhealach nos fusa agus ifeachta chun lidreacht na n-uachtair grine a
thomhais inniu. Daimsigh m turgnamh ar shuomh grasin Science Buddies ag danamh
tomhais ar ifeachtacht uachtair grine agsla ag cur bac le gathanna UV. Chun an
turgnamh seo a dhanamh t monatir UV, uachtair grine, plaisteach agus l grianmhar ag
teastil. Cuirtear posa plaisteach thar an monatir agus dantar taifead ar an lamh UV. Is
seo an lamh cimheastra agus ta s ag teastil chun cur i gcomparid leis na lamha eile
agus chun a fheiscint m ardaonn n laghdaonn siad. Cldatear an plaisteach le sraith
thana duachtar grine. Ligtear don uachtar triom. Cuirtear thar an mhonatra agus
dantar taifead ar an lamh UV. Dealatear an lamh plaisteach glan n lamh plaisteach
agus uachtar grine. Taispenann an freagra an mid gur laghdaigh an t-uachtar grine an tinnacs UV. Dantar athdhanamh ar an tomhais seo do na FCG uilig (10, 30, 50). Tar is
tomhais a dhanamh ar na huachtair grine ar fad, dantar gach tomhais dh uair eile ars.
irtear men laghd innacs UV na tr huaire trd an tr thomhais a shuimi agus a roinnt ar
a tr. Is fidir comparid a dhanamh idir an FCG agus an laghd innacs UV ansin. Is fidir
an branda() uachtair grine nos costasa a chur i gcomparid leis an mbranda() uachtair
grine nos saoire ansin, agus an difrocht i gcumhacht agus ifeachtacht a fheiceil. An
bhfuil na tortha i gcomhrir leis an rta FCG do na huachtair grine ar fad?
Chun an turgnamh seo a dhanamh beidh monatir UV ag teastil uainn agus cabhrdh
lampa UV go mr linn ar eagla nach mbonn l grianmhar ar fil don turgnamh.

21/9/14
Lorgamar lampa agus monatir UV ar lne thar an deireadh seachtaine. Dsideamar na
suomhanna amazon.co.uk, ebay.ie, gumtree.ie agus caulfieldindustrial.com. T na tirg seo
an-chostasach faraor, agus teastdh mid irithe treor uainn agus muid n-sid. D bhr
sin, chuamar i dteagmhil le hollaimh agus le heola chun lampa agus/n monatir UV a
ghnth agus aon chnamh n aiseolas a chloisteil. Rinneamar teagmhil le hollaimh i

gColiste na Tronide (TCD), Ollscoil Chathair Bhaile tha Cliath (DCU) agus An Coliste
Ollscoile, Baile tha Cliath (UCD). T sampla de romhphost a sheolamar chuig an ollamh
Alan Irvine, i gColiste na Tronide le feiscint in bhfothscrbhnn i.

22/9/14
Dfhreagair Dr Ian McDonald, stirthir an 'Charles Institute of Dermatology' i UCD, muid
inniu. Sheol s romhphost dinn tar is r n-iarratas a phligh leis an ollamh Martin
Steinhoff, Cathaoirleach Ollamhach de Dheirmeolaocht i UCD. Mhol s dinn teagmhil a
dhanamh le Dr Gillian Murphy, eola deirmeolaochta chomhairleach in Ospidal Beaumont
agus Ospidal an Mater. Ghabhamar r mbuochas leis agus chuireamar romhphost go Dr
Murphy.

24/9/14
Fuaireamar romhphoist na hollaimh Alan Irvine agus Siobhn N Chuinneagin Choliste
na Trionide inniu. Dfhreagair Siobhn muid i nGaeilge le molta agus tuilleadh eolais. Dirt
s go raibh s thar lear i mbliana agus nach mbeadh s balta lampa n monatir a ghnth
dinn, ach sin rite, lirigh s suim mhr sa tionscnamh agus chuir s eolas maidir le UV
chugainn chomh maith le nasc go suomh idirlne a thaispenann an mid UV i bhfor-am;
http://www.arpansa.gov.au/uvindex/realtime/
Bh smaointe iontacha ag an ollamh Alan Irvine. Chuir s in il dinn an sl ina ndantar
tstil duiscedhonacht uachtair grine agus mhnigh s dinn an costas, treallaimh agus
obair a bhaineann leis. Dirt se linn nach smaoineamh praiticiil uiscedhonacht na nuachtair a thomhais, agus go mbeadh deacrachta again a dhanamh. Ar mhara an tsaoil
faraor, bh moladh agus smaointe eile aige. Mhol s dinn costas ada UV a chur i
gcomparid le costas uachtair grine. Chuir seo muid ag smaoineamh agus ag comhr agus
ceapaimid gur bhar iontach chun a fhorbairt. Timid tar is r smaoint don tionscnamh a
fhairsingi, agus bheartaomar gurbh Costas do Thuismitheoir bunchloch r
dtionscnamh. Leanfaimid orainn lenr smaoineamh chun lidreacht na n-uachtair grine a
thomhais, ach drifimid isteach ar chostas uachtair grine den FCG canna. An dtugann
uachtair grine Boots an cosaint canna le huachtair grine Garnier? Danfaimid fiosr ar
bhranda ada UV chomh maith, ach gheobhaimid amach c acu a bhfuil an costas is sle
agus cosaint is fearr. Drifimid an tionscnamh ar thuismitheoir mar go mbeadh suim acu i
mbealach lena mbuisad a laghd agus a bpiste a chosaint go hifeachtach.

29/9/14
Thosaomar ar r dtogra a scrobh inniu. Bhailomar na smaoint ar fad at againn le chile
agus shocraomar plean chun cur sos a dhanamh ar an tionscnamh, sa sl is simpl dar linn.
Roghnaomar an teideal Conas Muid Fin a Chosaint Ghathanna UV don tionscnamh.
Sheolamar an t-airgead chun cur isteach ar an Eola g.
Fuaireamar romhphost n ollamh Anne Matthews DCU chomh maith. Is ollamh sa Scoil
Altranas agus Eolaocht Dhaonna sa choliste. Diarr muid uirthi comhairle a thabhairt
dinn maidir leis an tionscnamh agus/n muid a sholthr le lampa agus/n monatir UV.
Duirt s linn go mbeadh monatir UV ar fil acu dinn sa choliste, agus sheol s r n-iarr ar
aghaidh go dt Veronica Dobbyn sa Scoil Eolaochta Cheimiceach.

1/10/14
Sheolamar r dtogra crochnaithe, tar is dinn a chur in eagar agus an litri agus graimar
a cheart agus a chinnti. Bh s deacair orainn clogh leis an teorainn focail. Thg s tamaill
orainn cur sos simpl agus gairid a scrobh, ach le cabhair r minteoir dirigh linn an togra
a chur i gcrch dreach laistigh den teorainn ama agus teorainn focail. T r dtogra le feiscint
i bhfothscrbhinn ii.

3/10/14
Dfhreagair an t-ollamh Veronica Dobbyn muid maidir lenr n-iarratas. Chuir s in il dinn
gurbh an Promhoifigeach Teicniil sa Scoil Eolaochta Cheimiceach i nDCU. Diarr s orainn
r modh oibre turgnamhach beartaithe a sheoladh chuici, ag danamh cur sos ar an
tionscnamh agus an turgnamh. Theastaigh seo uaithi chun tuiscint nos soilire a fhil ar an
tionscnamh agus chun an treallamh a chinneadh. Thug s a huimhir ghuthin dinn agus
thug s cuireadh dinn dul ar chuairt go DCU chun r bplean a phl li.
Scrobhamar suas r modh oibre turgnamhach beartaithe agus sheolamar chuici .

8/10/14
Rinneamar taighde ar ada UV, agus scrobhamar suas r dtortha ar an bhar.
Dsideamar an suomh idirlne www.skincancer.org agus www.coolibar.com. Lamar an
tuairisc a scrobhadh ar ada UV agus Fachtir Cosanta Ultravialait (Ultraviolet Protection
Factor) n FCU ag an Institiid Teicneolaochta Indiach i 2010 ar benthamopen.com.
Dfhoghlaimomar faoi chinelacha da agsla agus an t-ifeacht at acu ag cosaint

gathanna UV. T s tbhachtach go bhfuil tuiscint againn ar bhr rta cosanta ada UV.
Beidh seo sideach agus muid ag danamh tstil ar ifeacht na hada UV.

13/10/14
Bhomar ag labhairt leis an ollamh Veronica Dobbyn DCU tar is di r bplean a lamh. Dirt
s linn nach raibh monatir oirinach aici i gCeimic don turgnamh, ach go gcuirfeadh s fios
ar an Scoil Fisice. Mhol s dinn monatir a cheannach ar lne munar irigh li ceann a
ghnth. Dirt s go raibh lampa UV aici le dh shocraithe, 254nm agus 366nm. Chlddh
sinn gathanna UVA agus UVC. T raon gathanna UVB idir 290 agus 320 nm. Is iad gathanna
UVB an promh-chis le deargadh craicinn agus griand. T gathanna UVA an promh-chis
le roc agus aos craicinn, ach faraor, is fidir leo sraitheanna domhain an chraicinn a
threigh agus cisi le donnchin lithrigh. Ciallaonn sin go mbeadh gathanna UVB
agus/n gathanna UVA sideach dinn don turgnamh. Diarr muid ar Veronica iarracht a
dhanamh an lampa a ghnth ms fidir.
Rinnemar tuilleadh staidar ar ghathanna UV ag sid suomh idirlne an National
Toxicology Program agus COOLA.

16/10/14
Chuamar ar lorg monatir UV inniu. Daimsomar monatir ar www.amazon.co.uk agus ar
www.ebay.ie. An fhadhb at le seo faraor, n go bhfuil costas breise ar loingeas na
monatra agus go bhfuil trimhse fada le fanacht ar an earra. Daimsomar monatir ar an
suomh www.littledreamers.ie chomh maith. T an comhlacht seo lonnaithe i nGaillimh,
agus deirtear nach dtgadh loingeas na monatra ach dh l ar a mhid. Bheartaomar ar an
monatir seo a cheannach muna ironn leis an ollamh Veronica Dobbyn ceann a ghnth
dinn.

22/10/14
Rinneamar r scagadh uachtair grine thar trimhse na seachtaine. Fuairemar costais
uachtair grine agsla ar ns Nivea, Garnier, branda den siopa Boots agus branda den
siopa Tesco. Chuireamar costais na mbranda difrila den FCG canna i gcomparid.
Bheartaomar dh bhranda saora agus dh bhranda costasacha a chur i gcomparid.
Chruthaomar cairt de na huachtair grine agsla agus men-chostais na n-uachtair grine
sin. Fuaireamar men-chostais an d bhranda Nivea agus Garnier trd na huachtair a aimsi
sna siopa Tesco, Boots agus Superdrug, an tr chostais a shuimi agus a roinnt ar a tr.

Rinneamar seo le haghaidh an FCG 10, 30 agus 50 don d bhranda. Chuireamar iad sin i
gcomparid le praghasanna uachtair grine Tesco agus Superdrug.

28/10/14
Chuireamar romhphost chuig an ollamh Veronica Dobbyn, ag lorg cead uaithi teacht chun
na hollscoile chun aon treallamh a bhaili agus r dtionscnamh a phl. Thug s cuireadh
dinn teacht chuici D Luain, an 10 Samhain.

31/10/14
Rinnemar taighde ar chomhlachta ada UV thar trimhse na seachtaine. Bh s an-deacair
orainn comhlachta ireannacha a aimsi. Teastaonn urraocht chomhlacht ada UV, n
aon chomhlacht a thirgonn ada UV, uainn chun an t-adach a thaispeint ag r n-ardn
agus chun tstil a dhanamh ar a ifeacht. Tim amhrasach maidir le tstil an adaigh ach
muna ironn linn a dhanamh cuireadh an t-adach go mr lenr n-ardn ar aon chaoi.
Chuamar i dteagmhil le an-chuid comhlachta, ag seoladh romhphoist chucu agus ag cur
glaochanna guthin orthu. T sampla de romhphost a sheolamar go comhlacht darbh ainm
Koolsun le feiscint I bhfothscrbhinn (iii):
Chuamar i dteagmhil leis an gcomhlacht ireannach www.puddleducks.ie i gCorcaigh, ach
n raibh fil acu ar ada UV. Mhol siad dinn glaoch a chur ar an gcomhlacht Jelly Fish Surf
Shop, ach faraor n raibh siad balta a bheith mar r n-urraitheoir. Chuamar i dteagmhil le
comhlachta Breatanacha agus Meiricenacha ar ns Coolibar, NoZone agus
JustKidsWear, ach n rabhadar balta ach comhairle a thabhairt dinn.
Leanfaimid orainn ag lorg urraochta don tionscnamh.

5/11/14
Fuaireamar costais agsla dada UV. Chuiremar na costais sin i gcomparid agus
rinneamar amach cairt de na tortha. Is 20 an men-chostas le haghaidh culaith UV i
measc pist.

10/11/14
Chuamar go DCU inniu chun buaileadh le Veronica Dobbyn. Bhuaileamar li ag 12 i.n. agus
rinneamar cur sos iomln ar an tionscnamh, r smaoint, card a bh le danamh againn
agus card a bh ag teastil uainn chun seo a chomhln. Bh s mar an-chabhair dinn.
Rinneamar pl ar an mbealach is fearr le cur faoin tionscnamh. Dirt s linn pipar dubh a
chur timpeall ar an uachtar grine, thar an bplaisteach agus muid ag danamh tstil don
lamh UV, ionas nach rachadh aon ghathanna UV am. Mhol s dinn an t-ifeacht at ag
sean uachtair grine a fhiosr chomh maith. Thg s muid ar thuras den Scoil Eolaochta
Ceimiceach i nDCU, agus chonaiceamar saotharlanna proifisinta, tstlacha ag sid lampa
UV agus an t-aonad oideachais, ina raibh tuilleadh eolas maidir le gathanna UV. Thaispein
s lampa UV dinn a chldaonn gathanna UVA agus UVC, ach nor chldaigh s gathanna
UVB. T s ar intinn aici lampa a ghnth n Scoil Altranas agus Eolaocht Dhaonna n n
Scoil Eolaochta Fhisiceach. T s ag danamh iarrachta i lthair na huaire monatir UV a
aimsi dinn, ach muna bhfuil fil aici air timid chun monatir a cheannach ar lne. Thug s
coirnn UV dinn faraor, a bheidh an-sideach agus muid ag iarraidh ifeacht an uachtair
grine a thomhais. Anois, t an rogha againn an turgnamh maidir le coirnn UV n tsuomh
Steve Spangler Science a dhanamh, ar aon leis n in ionad an turgnamh leis an monatir
UV. Cuirfeadh na coirnn go mr lenr dtaispentas ag an Eola g freisin.

14/11/14
Thosaomar ag ullmh r dtaispentas don Eola g inniu. Daimsomar roinnt pictiir ar lne
de ghathanna UV agus ada UV. Shbhlamar iad agus chuiremar roinnt acu lenr scrobh
suas. Chuamar i dteagmhil le comhlachta taispena chun iarracht a dhanamh taispentas
suimiil agus proifisiunta a chruth.T cip den romhphost a sheolamar chuthu le feiscint I
bhfothscrbhinn (iv).

Sheolamar seo chuig lon mr comhlachta ar ns Graphics and Display Systems (GDS),
Vinehall Displays, Applied Signs, Print and Display agus JR Displays. Nor fhreagair aon
chomhlacht acu seo.

18/11/14
Daimsigh r minteoir Eolaochta comhlacht i mBaile tha Cliath a dholann ada linbh,
araon le cultacha cosanta grine. Mothercare is ainm don siopa agus t s lonnaithe san
ionad Jervis agus in ionad siopadireachta Faiche Naomh Stiofin i lr na cathrach. Tirgtear
culaith UV do phist. Chuireamar romhphost chucu, ag iarradh orthu muid a sholthr le
culaith UV agus a bheith mar urraitheoir orainn ms fidir. Dfhreagair Laura Ward muid, ag

glacadh lenr n-iarratas. Bhomar ar bs faoi seo. Dirt s gurb fhidir linn cuairt a thabhairt
ar an siopa Mothercare is cngara dinn agus an culaith a phiocadh suas. Rinneamar seo
agus ghabhamar r bhfor-bhuochas dibh.

21/11/14
Dhear Ailbhe an brisir don tionscnamh I rith n seachtaine. Chuir m glaoch ar
chomhlachta taispena agus thosaigh me ag dearadh leathanach cldaigh agus teideal an
tionscnaimh. Don bhrisir, dsideamar Microsoft Office. Roghnaomar pictiir agus
grafaic mealltacha. Scrobhamar r n-aimneacha, scoil agus an teideal ar chldach an
bhrisiir. Chuireamar ramh-eolas faoin dtionscnamh agus achoimre den tionscnamh ar an
leathanach tosaigh. Ansin, scrobhamar alt ar ghathanna UV agus a n-ifeacht, agus alt
maidir le hada UV ar an gcad leathanach eile. Dfhgamar sps dh leathanach do
thortha an turgnaimh agus r bhfionnachtana. Scrobhamar an brisir ars ansin as Barla,
ionas gur fidir le gach inne r dtionscnamh a lamh. Nlimid cinnte conas an brisir a
chur i gcrch. T s ar intinn agam comhlacht taispena a fhil chun an brisir a phriontil
amach, ach bfhearr le hAilbhe iarracht a dhanamh a chrochn ar scoil.

25/11/14
Nor chualathas n ollamh Veronica Dobbyn ar feadh coicse agus, de bharr seo, chuir me
romhphost chuici inniu. Diarr m uirthi muid a chur ar an eolas d mba rud gur irigh li
lampa n monatir UV a ghnthu dinn. Ghabh m r mbuochas li ansin.
Rinneamar taighde ar lampa UV ar lne, ar eagla nach bhfreagraonn Veronica muid n nach
ironn li lampa no monatir a ghnht dinn. T monatir aimsithe againn ar an tsuomh
LittleDreamers mar at luaite agam. Slimid go mbeidh an monatir seo oirinach don
turgnamh. Daimsomar lampa UV ar an sumh ie.farnell.com. MULTICOMP 176 UV Light
Source is ainm don tirge. T an comhlacht lonnaithe i lr na cathrach agus bheimis balta
an lampa a cheannach m bh g leis. Scrobhamar sos uimhir na comhlachta.

1/12/14
Dfhiosraomar maidir le comhlachta a dhanfadh taispentas don Eola g. Chuireamar
ceist ar dhaoine a bh sa chomrtas anuraidh. Thngmar ar chomhlacht i gcathar Bhaile tha
Cliath darbh ainm Reads. Chuireamar glaoch orthu agus dirt siad go mbeadh siad balta r
dtaispentas a phriontil amach dinn, d mba rud gur thg muid r n-obair isteach
chucu. Bh rimad orainn nuair a chualamar seo agus thosaomar ar r n-eolais a bhaili le
chile.

5/12/14
Chuireamar glaoch ar an ollamh Veronica Dobbyn inniu. Nor fhreagair s an guthn ach
dfhagamar teachtaireacht li. Fuaireamar romhphost uaithi an la dr gcion. Dirt s go
raibh deacrachta aici ag teacht ar lampa UVB, ach go raibh lampa UVA ar fil aici. Dirt s
linn go dtabharfadh s an lampa ar iasacht dinn d mba rud go rabhamar an-chramach
leis. T s ag fanacht ar fhreagra sholthra do lampa soiriise, a bheadh oirinach do
ghathanna UVB. N bhfaighfidh si freagra go dt an Dardaoin faraor. N raibh fil aici ar
mhonatir UV. Thug s cuireadh dinn teacht chun na coliste ars chun an trealamh a
bhaili.
Sheolamar romhphost ar ais chuici ag r go n-sidfimis an lampa UVA mar go gcuisonn
gathanna UVA le donnchn, araon le haos agus rocadh craicinn. Ceapaimis go mbeadh
lampa UVA oirinach don turgnamh chomh maith de bharr seo. Dirt m li go mbeadh
Ailbhe balta an lampa a bhaili an Aoine seo chugainn. Danfaimid iarracht anois monatir
UV a cheannach ar lne.

9/12/14
T r minteoir eolaochta ag danamh iarrachta i lthair na huaire monatir UV a fhil n
gcomhlacht solathr scoile do trealamh eolaochta. T s tar is glaoch a chur ar scoileanna
eile chomh maith ag iarr orthu muid a sholthr le monatir m t ceann ar fil acu.
Thosaomar ar an achoimre a chur le chile don tionscnamh. Scrobhamar suas an trealamh
a bheadh ag teastil agus an modh oibre a leanfaimid.

13/12/14
Fuaireamar an lampa UVA Veronica ar an Aoine. Mhnigh s dinn go dreach conas a
sid agus thug s caibinad dinn chun a choimed sbhilte. T gathanna UVA anchontirteach agus t orainn a bheith an-chramach agus an lampa in sid again. De bharr
seo, bheartaomar ar an lampa a fhagil sa saotharlann scoile agus gan a chur ar
thaispentas ag an gcomrtas.
Dirigh lenr minteoir eolaochta monatir UV a fhil n solthra scoile chomh maith.
Timid beagnach ridh anois lenr dturgnamh a chur ar bhun.

15/12/14
Cheannaomar uachtair grine agsla inniu. Chuaigh m agus Ailbhe chuig an ionad
siopadireachta in Ard Aighin, ach, faraor, n raibh rimse leathan duachtar grine ar fil
acu. Chuamar ansin chuid an ionad siopadireachta Omni i Seantrabh. Bh s deacair
orainn teacht ar uachtar grine i m na Nollag, ach ar mhara an tsaoil, dirigh linn. N raibh
aon uachtar grine ar fil acu sa siopa Boots, ach daimsomar branda Tesco agus
Superdrug. Cheannaomar uachtar grine Garnier, Nivea, Tesco agus Superdrug, de na
fachtir cosanta grine (FCG) 10, 30 agus 50. Cheannaomar dh bhuidal dag duachtar
grine mar sin.

18/12/14
Bh s deacair teacht ar am chun an turgnamh a dhanamh mar gheall ar na scrdaithe
Nollag a bh ar sil ar scoil. Ag deireadh na seachtaine bhailomar r dtrealamh le chile agus
chuamar chun na saotharlainne chun a chur i gcrch. N raibh aon phipar dubh ar fil sa
scoil agus bh orainn a fhil Scoil na Grins bal dorais. Chaitheamar an l uilig ag eagr
an turgnaimh. Dsideamar filltein plaisteacha, pipir dubh, lampa UV, monatir UV,
uachtair grine, ada UV agus lmhainn. Bh fadhb ollmhr againn faraor, n raibh an
monatir UV ag obair. Formhr den am, nor athraigh an lamh UV agus an monatir
dreach faoi sholas UV. Uaireanta eile, thug an monatir lamha m-threoracha a bh i bhfad
r-seal n i bhfad r-ard. Rinneamar gach iarracht an monatir a chur ina cheart ach nor
irigh linn. Ag deireadh na feide, bheartaomar ar an monatir n suomh idirlne
LittleDreamers a cheannach agus an turgnamh a dhanamh thar an mbriseadh. Thgamar
an trealamh uilig abhaile linn.

22/12/14
Thinig mo mhinteoir eolaochta chuig an t leis an monatir nua. Is monatir a
thomhaiseann gathanna UV le haghaidheanna. Lironn na haghaidheanna agsla lamha
agsla. Bh leabhar treoracha a thinig leis, ag danamh cur sos ar bhr gach aghaidh.
Thaispein s dom conas an monatir a sid agus conas an lamh cruinn UV a fhil.
Chuaigh m chuig teach Ailbhe agus doibromar ar an turgnamh le chile. Faraor, n raibh
an monatir UV ag obair ars. Ba mhonatir chun gathanna UVB a thomhais, agus n raibh
ach lampa UVA againn. Chuireamar glaoch ar an minteoir agus dirt s go ndanfadh s
iarracht monatir ceart a fhil.

27/12/14
Dirigh linn monatir UV ceart a fhil. Ba mhonatir eile n solthra scoile , ach doibrigh
s dinn an uair seo. Rinneamar an turgnamh i dteach Ailbhe. Thg s trimhse fada agus
bh ar Ailbhe a chrochn ina haonar. Agus ag danamh an turgnaimh ar ifeacht na nuachtair grine, rinne mise an obair ar chostas na huachtair grine agsla agus costas na
hada UV. Chuir m costas na n-uachtair i gcomparid le costas na hada UV ansin i
gcomhair saoire 7, 10, agus 14 l. Daimsigh m an branda uachtair is saoire agus ansin an sl
is saoire chun piste a chosaint o ghathanna grine.

30/12/14
Chrochnaomar an obair ar an turgnamh agus chuireamar le chile. Deagraomar r
dtortha agus r bhfionnachtana le chile. Chuir m costais na n-uachtair grine i
gcomparid le hifeacht na n-uachtair. Chrochnaigh Ailbhe an scrobh suas maidir le
hifeacht na n-uachtair agus ifeacht na hada UV i gcomparid, agus chrochnaigh mise an
scrobh suas maidir le costais na n-uachtair agus costais na hada UV i gcomparid.
Dhearaomar cairteacha agus grafanna chun r dtortha a liri. Chaitheamar an-chuid ama
ag cur an turgnamh i gcrch, ach timid an-shsta leis na tortha agus r n-obair.

2/1/14
Chuireamar r n-obair ar fad ar eochracha bus uiloch shrathaigh (BUS) (USB), araon le
pictiir agus grafaic. Chuamar chuig an comhlachta taispena Reads i lr na cathrach ansin.
N raibh siad balta an obair ar fad a chur ar leathanach amhin agus bh orainn roinnt den
scrobh suas a fhgil amach. Tim amhrasach go bhfuil an iomarca scrobhneoireachta
againn ar an taispentas, ach t an oiread sin tortha le liri againn, n cheapaim go raibh
aon rogha againn.

Fothscrbhinn (i)
Romhphost a seoladh chuig
A chara,
Aisling agus Ailbhe is ainm dinn, agus is dalta muid i nGaelcholiste Reachrann, scoil ln
Ghaeilge, i nDomhnach Mde. Timid san idirbhliain i lthair na huaire, agus t suim againn
pirt a ghlacadh San Eola g. T s i gceist againn turgnamh maidir le lidreacht, costais
agus uiscedhonacht uachtair grine agsla a chur le chile, chun a lidreacht agus a nifeacht a chur i gcomparid. Teastaonn uainn monatir UV a sid chun na gathanna UV
n ngrian a thomhais agus FCG agsla ar phlaisteach chur thar an monatir againn.
Teastaonn uainn lampa UV a sid chomh maith ms fidir, mar chabhair dinn agus muid
ag iarraidh uiscedhonacht na n-uachtair grine a thomhais.
Bheimis for-bhuoch d mbeadh t balta cabhair agus comhairle a thabhairt dinn agus
muid ag cur an tionscnamh seo i gcrch. Lamar ar shuomh Coliste na Trionide gur ollamh
le deirmeolaocht th sa choliste. D mbeadh fil agat ar lampa UV, monatir UV n aon
bhair a cheapfaidh t go mbeadh sideach dinn, cuideodh s go mr linn. Bheimis anbhuoch chomh maith as aon chomhairle a d'fhadf a thabhairt dinn maidir leis an
tionscnamh.
T suim mr againn san eolaocht agus ba bhre linn freastal ar Choliste na Trionide sa
todhcha. Fuaireamar 10 A agus 6 A, 4 B sa Teastas Shisearaigh.
Go raibh maith agat agus t sil againn cloisteil uait.

We are transition year students in Gaelcholiste Reachrann, an all Irish school in

Donaghmede. We are planning on taking part in the BT Young scientist this year. We plan to
carry out experiments investigating and comparing the strength, cost and the level of water
resistance of various sun creams. We plan to use a UV monitor to record the sun's UV rays,
placing plastic wraps covered in various sun creams and SPF strengths over the monitor to
record their effectiveness against the rays. We also plan to use a UV lamp, if possible, to
help us test the level of water resistance of these various sun creams.
We would be very grateful for any help or guidance that you could provide us to complete
our project. We read on the Trinity College Dublin website that you are a professor with
dermatology in the college. We intend to use a UV lamp in the experiment to test the
strength of the sun creams. We would be very grateful if you could supply us with a UV lamp
and/or UV monitor, or tell us where we might acquire one for this experiment. We would
also really appreciate any advice you have to offer.
We are highly interested in science and hope to attend Trinity College Dublin in later life.
We obtained 10 As and 6 As, 4 Bs in the Junior Certificate Examination.
Thank you for your help and we hope to hear from you.

Is muidne le meas,
Aisling N Laoghaire agus Ailbhe Nic Eoghain

Fothscrbhinn (ii)
An togra a seoladhg isteach mar iarratas don Eola g
Teideal: Conas muid fin a chosaint ghathanna UV.

Forbhreathn: Comparid a dhanamh idir chostais uachtair grine agus costais ada UV i
measc pist. An t-ifeacht agus lidreacht duachtair grine agsla a fhiosru agus costais
na n-uachtair grine sin i gcomparid.

Clra
Nuair a bh m ar laethanta saoire thug m faoi deara an agslacht i bpraghas uachtair
grine den FCG (SPF) canna, ag brath ar bhranda an uachtair. Thosaigh m ag danamh
macnaimh ar an bhar. An bhfuil an t-ifeacht canna ag branda uachtair grine nos saoire
s at ag branda nos costasa? An dtugann na branda seo an chosaint a lirtear dinn ar
an mbuidal? Cn branda is ifeachta?
Chuamar i dteagmhil le hollaimh i gColiste na Trionide, DCU agus UCD. Mhol an t-ollamh
Alan Irvine TCD dinn comparaid a dheanamh idir an costas a bhaineann le huachtar
grine agus costas ada UV.
Ceapaimid go mbeidh na tortha a bhaileoimid sideach agus bhartha do thuismitheoir
agus iad ag danamh cinne maidir leis an gcaoi lena bpiste a chosaint. Ba mhaith linn
daoine a chur ar an eolas maidir le hifeacht na grine, gathanna UV agus na cinel galair
craicinn at ag bagairt orthu.
Leis an tionscnamh seo t sil againn le sbhilteacht grine a dhanamh nos fusa do
dhaoine, go h-irithe tuismitheoir.

Cur Chuige
Chun lidreacht agus ifeacht na n-uachtair grine i gcoinne gathanna UV a thomhais t
monatir UV, uachtair grine agus plaisteach ag teastil. Cuirfimid faoin turgnamh le lampai
UV. I dts bire, cuirfimid posa plaisteach thar an monatoir UV agus danfaimid taifead ar
an lamh UV mar leamh cimheastora. Beidh s ag teastil chun comparid a dhanamh
leis na lamha eile chun feiscint m ardaonn n laghdaonn siad.
Cldimid an plaisteach le sraith thana duachtar grine (FCG 10). Ligfimid don uachtar
triom. Cuirfimid thar an monatir agus danfaimid taifead ar an lamh UV ansin.

Dealimid an lamh plaisteach glan on lamh plaisteach le h-uachtar. Taispenfaidh an

freagra an mid gur laghdaigh an t-uachtar grine an t-innacs UV.
Danfaimis athdhanamh ar an modh seo do FCG eagsula do ghach branda uachtair.
Danfaimis seo tr uair do na h-uachtair grine uilig. Geobhaimid men na dtorthai sin do
ghach uachtar. Danfaimid comparid idir an FCG agus an laghd innacs UV ansin agus idir
an branda is costasa agus an branda is saoire. T monatir UV ar fil againn n Scoil
Eolaocht Cheimiceach i DCU.
Chun comparid a dhanamh idir chostas ada UV agus uachtar grine timid chun an toirt
duachtar grine chun piste a chldach a oibri amach na h-aoiseanna 1-7, ag sid an
modh aonaid mara.
Timid chun costais uachtair grine agsla (FCG 30) a fhil, ag glacadh leis go mbonn an tuachtar curtha ar 3 uair in aghaidh an lae agus piste ar laethanta saoire ar feadh 10 l.
Gheobhaimid men chostais ada UV do phist 1-7 bliana daois tr chostais bhranda
eagsla a aimsi ar lne.
Danfaimid comparid do shaoire 7, 10 agus 14 l ansin.

Fothscrbhinn (iii)
Romhphost a seoladh ag lorg taighde dt dtionscnamh

A chara,
Our names are Aisling and Ailbhe and we are currently Transition Year students in
Gaelcholiste Reachrann, an all-Irish school in Dublin 13, Ireland. We have qualified for the
BT Young Scientist Exhibition 2015. Our entry, "Conas muid fin a chosaint ghathanna
grine", investigates the optimum ways of protecting children from the sun.
We wish to compare the cost and effectiveness of sun cream and UV clothing for children
ages 1, 3, 5, 7. Our project is aimed at parents, as we wish to promote UV clothing as an
alternative to sun cream amongst children.
Thousands of applicants all over Ireland apply for the chance to exhibit their experiment at
the Young Scientist each year, and only a few hundred qualify. Countless international
visitors attend the Exhibition annually, and we believe that this is an excellent opportunity
for you to promote your product. We hope to display your product at our stall.
Unfortunately, we have received no funding for this important project. We would greatly
appreciate it if you would consider sponsoring our project and supplying us with some
samples of UV Clothing. We would promote your product at our stall and offer contact and
website information.
We hope to hear from you soon,
Is muidne le meas,
Ailbhe Nic Eoghain agus Aisling N Laoghaire.

Fothscrbhinn (iv)
Romhphost a seoladh go comhlachtapriondla
To whom it may concern,
We are transition year students in Gaelcholiste Reachrann, an all-Irish school in
Donaghmede. We are participating in the BT Young Scientist 2015, with our project 'Conas
Muid Fin a Chosaint Ghathanna Grine', or 'The Most Cost Effective Way to Protect
Ourselves from UV Rays'. We are comparing the cost of various brands of sun cream and
testing them to find out if they have the same effectiveness. We are also comparing the cost
and effectiveness of UV clothing in comparison to sun cream for children.
We hope you can help us with our visual display for the exhibition. Our back display panel is
A0 landscape format which is 1189mm wide by 841mm high. We would like to use a
bright,eye-catching display with pictures, effects, information and references.
Could you inform us of your cost of service, how you proceed with these kind of displays
and how long it would take to complete the display?
Thank you for your time! We hope to hear from you.
Kind regards,
Aisling N Laoghaire agus Ailbhe Nic Eoghain.