FURIJEOVI REDOVI ZADACI ( I deo)

Primer 1.
Funkciju y = x razviti u Furijeov red na intervalu [ , ]

Reenje:

Najpre emo nacrtati sliku da se podsetimo kako izgleda ova funkcija...

y=x

y=-x

1
-1

1
y= x

Oigledno je funkcija parna ( grafik je simetrian u odnosu na y osu), pa koristimo formule:

a0 =

an =

f ( x)dx
0

f ( x) cos nxdx

f ( x) =

a0 =

dok je

bn = 0

1
a0 + an cos nx
2
n =1

f ( x)dx =

xdx =
0

x2 2 2
) / = ( ) =
2 0 2

Dalje traimo:

an =

f ( x) cos nxdx = a

x cos nxdx =
0

Ovaj integral emo reiti uz pomo parcijalne integracije, izvuimo ga na stranu , bez granica:
x=u

cos nxdx = dv

1
1
x sin nx 1
= x sin nx sin nxdx =
sin nxdx =
1
n
n
n
n
sin nx = v
n
x sin nx 1 1
x sin nx 1
cos nx =
=
+
+ 2 cos nx
n
nn
n
n

x cos nxdx = dx = du

Sad mu stavimo granicu:

0 sin n 0 1
x sin nx 1
sin n 1
+ 2 cos nx / =
+ 2 cos n
+ 2 cos n 0

n
n
n
n
n ovo je 1
n
0

ovo je 0

1
1
1
= 2 cos n 2 = 2 (cos n 1)
n
n
n

Onda je :

2
2 1
2
an = f ( x) cos nxdx = 2 (cos n 1) = 2 (cos n 1)
0
n
n
Naravno da n uzima vrednosti 1,2,3...
Izraz cos n neizmenino ima vrednosti :

za n=1 je cos =-1

za n=2 je cos =1
za n=3 je cos =-1
za n=4 je cos =1
itd.
Dakle , vai da je cos n = (1) n
Onda je an =

2
((1)n 1)
2
n

Ako je n paran broj , imamo: a2 n =

2
((1) 2 n 1) = 0
n2

Ako je n neparan broj , imamo: a2 n 1 =

2
2
4
((1) 2 n 1 1) =
(2) =
2
2
(2n 1)
(2n 1)
(2n 1) 2

Vratimo se sada u formulu za razvoj:

f ( x) =

1
1
4
1
4 cos(2n 1) x
a0 + an cos nx = +
cos(2
n

1)
x
=

2
2
2
2
n =1 (2n 1) 2
n =1
n =1 (2 n 1)

Dakle :
1
4 cos(2n 1) x
f ( x) = x =
2
n =1 (2n 1) 2

Primer 2.
Razviti u Furijeov red funkciju f ( x) = sgn x u intervalu [ , ]
Reenje:

Najpre malo objanjenje:

Funkcija sgnx se ita signum od x ili po naki znak od x .

Ona je ustvari:

1, za x < 0

sgn x = 0, za x = 0
+1, za x > 0

pogledajmo sliku:

1
0

-1

Ako je x 0 onda imamo sgn x =

x
x

Nama ova funkcija treba na intervalu [ , ] :

y

1
-

-1

Oigledno je data funkcija neparna, pa koristimo formule: bn =

bn =

f ( x) sin nxdx =

sin nxdx =
0

f ( x) sin nxdx

f ( x) = bn sin nx
n =1

2 cos nx 2 cos n cos n 0

+
/ =
=

n 0
n
n

2 (1) 1
2
+ =
(1 (1)n )

n
n n
n

Opet emo razlikovati parne i neparne lanove:

Za n paran broj je b 2 n = 0
Za n neparan broj je b 2 n 1 =

2
4
(1 + 1) =
(2n 1)
(2n 1)

Sada se vratimo u poetnu formulu za razvoj i imamo:

4
4 sin(2n 1) x
sin(2n 1) x =
n =1 2n 1
n =1 (2 n 1)

f ( x) = bn sin nx =
n =1

sgn x =

sin(2n 1) x
2n 1
n =1

Primer 3.
Funkciju f ( x) = {

, x < 0
razviti u trigonometrijski red.
x, 0 x

Reenje:

Najpre uoimo da je zadati interval [ , ] . Znai da emo koristiti formule:

a0 =

an =

f ( x)dx

bn =

f ( x) cos nxdx

f ( x) sin nxdx

Pazite na jednu stvar: poto je funkcija zadata na ovaj nain moramo raditi 2 integrala, gde emo kad su granice od

do 0 uzimati vrednost f(x) = , a kad granice idu od 0 do uzimamo f(x) = x

a0 =

f ( x)dx =

dx +

xdx =
0

x/

1 x2
3
/ = + =
2 0
2
2

an =

f ( x) cos nxdx =

cos nxdx +

x cos nxdx
0

cos nxdx + x cos nxdx

Ovde imamo integral sa parcijalnom integracijom, pa emo njegovu vrednost ( bez granica nai na stranu)
x=u

cos nxdx = dv
1
1
x sin nx 1
x cos nxdx = dx = du 1 sin nx = v = x n sin nx n sin nxdx = n n sin nxdx =
n
x sin nx 1 1
x sin nx 1
=
+
cos nx =
+ 2 cos nx
n
nn
n
n

Sad se vratimo u an :
0

an =

cos nxdx +

1 x sin nx 1

+ 2 cos nx /
n
n
0

x cos nxdx = sin nx /

+

n
0

1
1
1 sin n 1
0 sin n 0 1
= [ sin n 0 sin n( )]+ [
+ 2 cos n
+ 2 cos n 0 ]

n
n
n
n
n
n
ovo je sve 0
ovo je 0
ovo je 0

1 1
1
1
1
= ( 2 cos n 2 ) = 2 (cos n 1) = 2 ((1)n 1)
n
n
n
n
Dakle :
2
, n = 2k + 1, k = 0,1, 2,3...
1
n
an = 2 ((1) 1) = { (2k + 1) 2
n
0,
n = 2k , k = 0,1, 2,3...

Jo da nadjemo :
bn =

f ( x) sin nxdx =

sin nxdx +

x sin nxdx
0

sin nxdx + x sin nxdx

I ovde emo najpre odraditi parcijalnu integraciju:

x=u

sin nxdx = dv
1
1
x cos nx 1
x sin nxdx = dx = du 1 cos nx = v = x n cos nx + n cos nxdx = n + n cos nxdx =
n
=

x cos nx 1 1
x cos nx 1
+
sin nx =
+ 2 sin nx
n
nn
n
n

Sada imamo:

bn =

sin nxdx +

x sin nxdx
0

1
0 1 x cos nx 1

= cos nx /
+
+ 2 sin nx /
n
n
n

0
1
1
1 cos n 1
0 cos(n 0) 1

= { cos n 0 cos n( ) } + {
+ 2 sin n
+ 2 sin(n 0) }
n
n
n
n
n
n

1 1
1 cos n
= + cos n + (
)

n n
n
1 cos n cos n

bn = +
n
n
n
1
bn =
n
Sada moemo zapisati i ceo razvoj:

1
f ( x) = a0 + (an cos nx + bn sin nx)
2
n =1

f ( x) =

3 2 cos((2k + 1) ) sin nx

4 k =0 (2k + 1)2
n
n =1

Ovaj red konvergira ka funkciji S koja se, po Dirihleovoj teoremi poklapa sa funkcijom f na intervalu:
[ , 0) (0, ] a kako f(x) ima prekid za x = 0 to je S (0) =

f (0 0) + f (0 + 0) + 0
=
=
2
2
2

grafik pogledajte na slici:

y

- 2