ZARAZNE BOLESTI

1.INFEKCIJA I ZARAZNA BOLEST?

Kada parazit ue u domaina u optimalnom broju,pa pone da se razmnoava,te svojim
prisustvom ili produktima oteuje tkiva nastaje stanje koje se naziva INFEKCIJA.
Infekcije sa vidljivo izraenim klinikim simptomima se raunaju kao zarazna bolest.
ZARAZNA ili INFEKTIVNA BOLEST je kliniki evidentno oboljenje ljudi i
ivotinja izazvano patogenim mikrobnim uzronicima ukljuujui viruse, bakterije, gljivice,
protoze i rikecije.
2.UVJETI NASTANKA ZARAZNIH BOLESTI?
Uslovi koji su potrebni za nastanak infekcije sainjavaju tzv. Vogralikov lanac koji se sastoji
iz 5 faktora :
Izvor infekcije
Putevi prenoenja mikroorganizama
Ulazna vrata infekcije
Otpornost domaina
Virulencija agensa
Ako nedostaje bilo koji od ovih faktora nee nastati infekcija .
3.IMUNITET(prirodni,umjetni,aktivni,pasivni)?
Imunitet je medicinski pojam kojim se oznaava sposobnost organizma da se odupre i
odbrani od infekcija, bolesti ili neke druge bioloke ili hemijske opasnosti. Sveukupni
mehanizam odbrane organizma zovemo imuni sistem. Funkcija imunog sistema je da titi
organizam od svih inilaca koji bi mogli naruiti nae zdravlje.
Prirodno steeni imunitet se uspostavlja kontaktom sa izazivaem zaraze (odnosi se na
"sluajan" kontakt).
Umjetno/vjetako steeni imunitet se stie iskljuivo namjernim intervencijama, npr.
putem vakcinacije.
Pasivni imunitet stie se putem transfera antitijela ili aktiviranih T-elija ali nije dugog
vijeka; ne traje due od nekoliko mjeseci.
-Prirodnim putem ovaj imunitet se prenosi u trudnoi sa majke na fetus preko placente i preko
majinog mlijeka na novoroene.
-Vjetakim putem se antitijela na odreeni patogen ili toksin prenose iz jednog ovjeka (ili
nekih ivotinja, npr. konja) u drugog. Pasivna imunizacija se primjenjuje kad postoji visok
rizik od infekcije a organizam nema dovoljno vremena na raspolaganju da razvije
odgovarajuu imunu reakciju.
Aktivni imunitet se stvara u organizmu putem antigena i traje mnogo due, ponekad cijeli
ivot. Aktivni imunitet je i aktivan i adaptivan. Napad patogena aktivira stvaranje odreenih

elija sa memorijom. Ponovna infekcija istim patogenom pokrenue snanu reakciju, brzu
proizvodnju antitijela i neutralizaciju zaraze.
4.UZRONICI ZARAZNIH BOLESTI?
Zarazne bolesti, primjerice prehlada ili upala plua, su one koje uzrokuje neki patogeni
organizam kad napadne tijelo. Najei uzronici bolesti su bakterije i virusi, iako neke
bolesti, kao to je upala sluznice, mogu uzrokovati gljivice, a neke druge, poput malarije,
organizmi zvani protisti. Te organizme obino unitava imunosni sustav tijela. Protiv ostalih
se esto mora dijelovati lijekovima.

Bakterije

Bakterije su jednostanini mikroorganizmi. Veina bakterija nije tetna za ljude. Meutim,

neke se u tijelu umnoavaju i stvaraju toksine to uzrokuju bolest. Bakterijske bolesti
su trbuni tifus i arlah. Veina se moe lijeiti lijekovima antibioticima.

Virusi

Virusi su siune infektivne estice koje se esto neubrajaju u ive organizme. Oni unose svoj
genski materijal (DNK) u tijelesne stanice i same se umnoavaju te tako zaraze druge stanice.
Ljudske virusne infekcije jesu prehlada, ospice i HIV.
5.PRENOSIVOST ZARAZNIH BOLESTI?
M ehaniza m preno enj a uzronik a zara zne boles t i s a do ma ina na os e tlj ivu
os obu j e uslovljeno njegovim neprekidnim opstankom kao bioloke vrste pri prelazu iz
jednog u drugi ivi organizam. Na tom putu razlikuju se tri faze. Prva faza je
izluivanje uzronika iz rezervoara zaraze u spoljnu sredinu, drugi je boravak uzronika u
spoljnoj sredini, a trei prodor ili ulazak udrugi, novi ivi organizam.
Uzronici zaraznih bolesti se mogu prenosti na raliite naine:
1. kontaktom, koji moe biti direktan ili indirektan - neposredan ili posredan
2. hranom (alimentarni put)
3. vodom (hidrini put)
4. vazduhom (aerogeni put)
5. zemljitem (preko povreda na koi)
6. vektorima - raznim vrstama insekata
7. trans plac entarno (preko pos telj ice), tokom trudno e, s a maj ke na bebu.
6.D IN AM IK A ZA RA ZN IH BO LES TI?

7.S IM P TOM I I ZN A KO V I ZA RA ZN IH BO LES TI?

Zarazne bolesti iskazuju iroki spektar moguih simptoma i klinikih slika razvoja bolesti.
Simptomi se mogu javiti u roku od nekoliko dana, sedmica ili ak godina od zaraze. I
bakterijske i virusne infekcije mogu uzrokovati sline simptome u koje moemo ubrojati
osjeaj slabosti, povienu tjelesnu temperaturu i drhtanje. Veoma je vano uoiti razliku
izmeu infekcija prema njihovom uzroku kako bi se odredio adekvatan tretman i terapija.
Virusne infekcije se ne mogu izlijeiti primjenom antibiotika.
8.METODE PRETRAIVANJA?
9.SALMONELOZA(TRBUNI TIFUS,PARATIFUS,AKUTNI GASTROENTERITIS)?
Salmoneloza je bakterijska infekcija tankog i debelog crijeva. Uobiajeni izvori salmonela su
ivotinje koje se uzgajaju zbog mesa, perad, sirovo mlijeko, jaja i proizvodi od jaja.
Salmonele ulaze u na organizam nakon to ih progutamo te nakon toga mogu uzrokovati:

Gastroenteritis
To je najei oblik salmonele, a doslovno bi znaio upala crijeva i eluca. To je
infekcija kratke inkubacije (vrijeme od unosa infekta do pojave simptoma), 12-24h, s
muninom, grevima u trbuhu, povraanjem i proljevom. Bolest uz normalno razvijeni
imunosni sustav traje obino nekoliko dana uz simptomatsko lijeenje, dakle dijetna
prehrana, rehidracija i odmor, bez davanja antibiotika. Najei tipovi salmonele koji
uzrokuju gastroenteritis su s.enteritidis i s.typhimurium.

Crijevna groznica
Glavni predstavnik crijevne groznice je trbuni tifus. To je bolest uzrokovana s.typhi.
Prilikom zaraze bakterija dolazi do tankog crijeva gdje prolazi kroz sluznicu i
razmnoava se u limfnom tkivu. Nakon inkubacije od 7-10 dana dolazi do
bakterijemije (prodor bakterija u krv) te pojava opih znakova infekcije, uz konstantno
visoku temperaturu od 40C, te osipom na trbunom zidu u obliku sitnih crvenih mrlja
nazvanih roseola. Za vrijeme bakterijemije bakterija dospije u vie organa, ali tek kada
doe u jetru, putem ui se ponovno vrati u crijevo i dolazi do pojave proljeva.
Tijekom bolesti mogu nastati razliite komplikacije kao to su perforacije crijeva,
krvarenje u crijeva, kao i gnojne infekcije mnogih organa.
Paratifus uzronik je Salmonela paratyphi A, B i C. Inkubacija je 3-7 dana i bolest
zapoinje iznenada visokom temperaturom, glavoboljom grozniavim stanjem i
simptomima gastroenteritisa.Primenjuje se etioloka, dijetalna i simptomatska terapija.

10.IGELOZA(BACILARNA DIZENTERIJA)?

igeloza ili bacilarna dizenterija je akutna crijevna infekcija, uzrokovana mikroorganizmima

iz roda Shigella. Bacili dizenterije izdravaju vrlo dobro hladnou, a neotporni su prema
toploti. U zemlji i vlazi mogu da se odre dugo, a na suncu uginu brzo.
Mogu da se zadre u crevima i stolici osoba koje su preivele dizenteriju
Uzronik dizenterije je bolesnik, odnosno njegov izmet, na zdrave osobe prenosi se
neposredno, dodirom, bilo posredno, preko muha, hranom i vodom. Usled estog vrenja
nude bolesnik zaprlja ruke izmetom, postelju i druge predmete koje upotrebljava
svakodnevno. Dovoljno je da se zdrave osobe rukuju sa bolesnikom ili da dodirnu predmete
koje bolesnik upotrebljava pa da se, ako potom ne operu dobro ruke, zaraze dizenterijom.
U prenoenju dizenterije veliku ulogu igraju muhe. One u rojevima padaju na bolesnikov
izmet, zaprljaju noge i krila, zatim padnu na posue, voe ili kakav drugi predmet.
11.BOTULIZAM?
Botulizam je rijetka paralitina bolest koju prouzrokuje nervni otrov koji stvaraju bakterije.
Postoje tri glavne vrste botulizma.
-

Botulizam od hrane, koji je uzrokovan jedenjem hrane koja sadri botulizam otrov.
Botulizam koji uzrokuje otrov iz rane koja je inficirana bakterijama botulizma.
Djeiji botulizam koji je prouzrokovan uzimanjem spora bakterija koje onda rastu na
tankim crijevima i oslobaaju otrov.

Svi oblici botulizma mogu da budu smrtonosni i smatraju se hitnim medicinskim sluajevima.
Botulizam koji se stvara od hrane moe da bude naroito opasan jer mnogo ljudi moe da
bude otrovano ako jedu zagaenu hranu. Kod botulizma uzrokovanog hranom, simptomi
poinju izmeu est sati i dvije sedmice (najee izmedju 12 i 36 sati) nakon jedenja
otrovane hrane. Simptomi botulizma obuhvataju duplo vienje, pomuen vid, oputanje onih
kapaka, nerazgovjetan govor, tekoe kod gutanja, suha usta, i slabost miia niz cijelo tijelo:
prvo djeluje na ramena zatim gornje dijelove ruku, donje dijelove ruku, butine, listove nogu,
itd. Paraliza disajnih miia moe da kod osoba uzrokuje zaustavljanje disanja i smrt ukoliko
se ne obezbijedi pomo za disanje (mehanika ventilacija).
12.KOLERA?
Kolera je akutna bolest infektivnog karaktera, iji je uzronik mikroorganizam Vibrio
cholerae. Bolest se proiruje u sredinama u kojima je niska razina higijene, a prenosi se sa
ovjeka na ovjeka.
Period inkubacije traje oko 48 sati, ali moe biti i krai ili dui. Nakon tog perioda kod
pacijenta se javlja iznenadna opa slabost, bol u trbuhu, povraanje i proljev, koji vremenom
postaje vodenast i vrlo intenzivan (ak do 100 stolica dnevno). Povraanje je obilno i

iznenadno, a esto ak i bez osjeaja munine. Pacijent tako gubi velike koliine tekuine, pa
moe doi do dehidracije.
Ako se brzo intervenira prognoze mogu biti dobre, ali ako se ne intervenira na vrijeme,
tijekom narednih 2-3 dana moe doi i do smrti pacijenta.
Cilj terapije je na prvom mjestu nadoknaditi tekuinu i elektrolite koji se gube stolicom i
povraanjem i to najee intravenskim infuzijama. Pacijentima se nakon rehidracije daje i
antibiotska terapija Tetraciklina, kako bi se skratilo trajanje proljeva i koliina stolice.
Kada pacijent prestane povraati potrebno je uvesti dijetetski reim prehrane.
13.STREPTOKOKNE BOLESTI(ANGINA,SKARLATINA,ERIZIPEL)?
Streptokokne bolesti su akutne zarazne bolesti uzrokovane bakterijom Streptoccocus
pyogenes. Kao neposredna posljedica infekcije streptokokom moe nastati streptokokna upala
nosa i drijela, streptokokna angina, arlah, upala bronha i plua, crveni vjetar, gnojne
infekcije koe i babinja groznica.
Najei kliniki oblik streptokokne infekcije je streptokokna angina. Nakon kratkotrajne
inkubacije od 1 do 3 dana, bolest nastupa naglo s povienom temperaturom i drhtavicom te
jakom grloboljom, glavoboljom i bolovima u zglobovima. Nerijetko bolest poinje
povraanjem, osobito kod djece. drijelo, resica i nepani lukovi su jarko crveni i oteeni.
Limfni vorovi na vratu su poveani i bolni.
arlah(skarlatina) je najei u djejoj dobi od 3. do 15. godine ivota. Bolest poinje kao
streptokokna angina, a nakon od 1 do 2 dana pojavljuje se karakteristian osip. Na
zacrvenjenoj koi nalazi se sitni, crvenkasti, takasti osip. Koa pokrivena osipom suha je i
hrapava. Osip je najizraeniji ispod pazuha, u donjim dijelovima trbuha i preponama. Na licu
nema osipa. Obrazi su zaareni, a oko usta izraeno je bljedilo. U poetku bolesti jezik je
obloen naslagama, a nakon nekoliko dana postaje maslinast, to je karakteristino za arlah.
Osip traje od 6 do 7 dana, nakon ega slijedi ljutenje koe u obliku perutanja na vratu i trupu,
a na dlanovima i stopalima u krpicama. arlah izazivaju streptokoki koji stvaraju eritrogeni
toksin.
Erizipel (crveni vjetar) je streptokokna infekcija koe, koja nastaje nakon to streptokok ue
u organizam kroz minimalne i teko vidljive ozljede koe. Bolest poinje naglom drhtavicom,
visokom temperaturom, glavoboljom i povraanjem. Istodobno se na koi pojavljuje crvenilo
i otok koji se ire, a crvenilo oboljelog dijela koe je jasno ogranieno od zdrave koe. Bolest
je ea u starijoj ivotnoj dobi, a najee je smjetena na potkoljenicama, posebno s
proirenim venama.
14.M EN IN GO K N E BO LES TI(BA K TERIJ SK I M EN ING ITIS )?
Uzronik meningokokne bolesti je bakterija Neisseria meningitidis. Bakterijski meningitis je
upala meninga (ovojnica mozga i kimene modine) uzrokovana bakterijama.
Najdominantniji rani simptomi meningitisa su poviena temperatura, glavobolja, ukoen vrat,
grlobolja i povraanje, to esto nastaje nakon bolesti disajnog sistema. Budui da bakterijski
meningitis moe tokom nekoliko sati dovesti do smrti, potrebna je hitna medicinska pomo.

Bakterijski meningitis se odmah lijei intravenski antibioticima i kortikosteroidima da se

savlada upala. Lijeenje ukljuuje i nadomjetanje tekuina koje je osoba izgubila zbog
poviene temperature, znojenja, povraanja i slabog apetita.
Meningitis koji uzrokuje bakterija Neisseria meningitidis moe se sprijeiti vakcinom
(cjepivom).

15.STAFILOKOKNE BOLESTI?
Stafilokokne zarazne bolesti su bolesti koje uzrokuju stafilokoki, este grampozitivne
bakterije. Nalaze se u nosu i na koi u 20% do 30% zdravih odraslih i najee ne izazivaju
infekciju. Meutim, napuknuta koa ili neka druga ozljeda moe omoguiti bakterijama
prodor u tjelesne odbrambene sustave i uzrokovati infekciju.
Simptomi stafilokokne infekcije ovise o mjestu infekcije. Zaraza moe biti blaga ili po ivot
opasna. Obino stafilokokne zarazne bolesti stvore depove ispunjene gnojem kao to su
apscesi i irevi (furunkuli i karbunkuli). Stafilokoki esto izazovu infekciju koe. Dvije
posebno opasne stafilokokne zarazne bolesti su toksina epidermalna nekroliza i sindrom
opeene koe , a obje dovode do velikog ljutenja koe.
Za veinu konih infekcija prikladni su antibiotici u obliku tableta kao to su kloksacilin,
dikloksacilin i eritromicin. Kod teih infekcija, naroito infekcije krvi, najuinkovitija je
intravenska antibiotska terapija, esto i do 6 tjedana.
16.BOLESTI UZROKOVANE GRAM NEGATIVNIM BAKTERIJAMA?

17.BAKTERIJEMIJA I SEPTIKEMIJA?
Bakterijemija je stanje prisustva bakterija u krvi. Bakterije se mogu nau u krvotoku kao
posljedica komplikacije infekcije, tokom operacije ili ulaskom direktno u vene ili arterije iz
vanjske sredine (najee nesterilne igle). Bakterijemija moe dovesti do razliitih posljedica.
Imuni odgovor na prisustvo bakterije moe uzrokovati sepsu (trovanje krvi) i septiki ok koji
dovodi do velikog mortaliteta. Lijeenje je antibiotsko.
Septikemija je povezani medicinski termin koji se odnosi na prisustvo patogenih organizama
u krvotoku, koje dovodi do sepse.
18.DIFTERIJA I KRUP?
Difterija je zarazna, ponekad smrtonosna infekcija koju uzrokuje bakterija Corynebacterium
diphteriae. Danas je difterija rijetka u razvijenim zemljama, prvenstveno zbog vakcinisanja.
Bolest zapoinje 1 do 4 dana po izlaganju klicama. Poetni su simptomi obino blaga
grlobolja i bol pri gutanju. Openito dijete ima blago povienu temperaturu, ubrzanu sranu

akciju, povraanje i glavobolju. Moe mu i curiti nos, esto samo iz jedne nosnice ako su
klice na samo jednoj strani. Bolest se najee prenosi neposredno, ali se moe preneti i
posredno. Neposredno se prenosi kada se zdrave osobe ljube sa licem koje nosi klice difterije
ili kada takvo lice kalje i govori u lice zdravim osobama.
Krup je zarazna virusna infekcija gornjih i donjih dinih puteva koja oteava disanje, osobito
udisaj. Krup moe prouzroiti niz razliitih virusa.Krup obino poinje simptomima kao kod
prehlade. Infekcija uzrokuje naticanje sluznice dinih putova tako da se dini put suuje i
disanje oteava. Dijete s blagim krupom moe biti na kunoj njezi. Sve tee ili stalno oteano
disanje, ubrzani rad srca, zamor, modrikasta boja koe ili dehidracija ukazuju da je potrebna
hospitalizacija.
19.PERTUSIS?
Pertusis(hripavac,magarei kasalj) je jako zarazna bolest koja pogaa uglavnom djecu i
tinejdere a uzronik je Bordetella pertussis.
Za razliku od ostalih respiratornih zaraznih bolesti, koje su uglavnom vezane uz hladnije doba
godine, hripavac se najee javlja u proljetnim i ljetnim mjesecima. Cijepljenje i preboljela
bolest ne ostavljaju trajni imunitet, pa osoba moe ponovno oboljeti od hripavca. U dananje
vrijeme hripavac (pertusis, magarei kaalj, kukurikavac) je endemska bolest. Lijee se
simptomi i uzrok - Lijeenje se moe podijeliti na simptomatsko i uzrono (antibiotsko).
Obim, mjesto i vrijeme uvijek odreuje lijenik, to za mlau dojenad esto znai obvezno
bolniko lijeenje. Jedan od osnovnih ciljeva je smanjenje broja napada kalja, pa se
preporuuje mirovanje, uz to manje podraaja koji bi mogli izazvati kaalj. Uz strunu
simptomatsku terapiju, bolest se uvijek lijei i antibioticima - standardno eritromicinom.
Prevencija - Izolacija bolesnika je korisna jer je hripavac vrlo zarazna bolest.
20.MIKOPLAZMOZE?
21.LEGIONELOZE?
Legioneloze ili legionarska groznica su bolesti izazvane bakterijama roda legionela. Uzronik
se moe nai u zemlji i slatkoj vodi. Nakon inkubacuje od 2-10 dana zapoinju klinike
manifestacije bolesti. Poetak bolesti je nagao sa skokom temperature, jezom, malaksalou.
Ubrzo bolesnik poinje ubrzano da die, da kalje najpre neproduktivno, ali sa moguim
iskaljavanjem krvi. Osea bolove u grudima, ali se na jaku glavobolju, bolove u
zglobovima.
LIJEENJE:Koristi se eritromicin, penicilin G ili cefalosporini tree generacije.
22.KLAMIDIJAZE(PSITAKOZA,GENITALNA UPALA)?
KLAMIDIJA
UZRONIK intracelularni mikroorganizam. Chlamydia trachomatis prenosi se
seksualnim kontaktom (vaginalnim, oralnim ili analnim).
SIMPTOMI veinom ih nema. Klamidiju lijenici nazivaju tihim neprijateljem. Dvije od
tri zaraene ene, te dva od etiri zaraena mukarca nemaju nikakvih simptoma. Zato se
bolest rijetko rano dijagnosticira i lijei. Ako su simptomi prisutni, 1-3 tjedna nakon infekcije
pojavljuje se iscjedak, te blago peckanje kod mokrenja. Ne dijagnosticira li se i ne lijei na
vrijeme, moe uzrokovati komplikacije, a esta posljedica je neplodnost i izvanmaternina

trudnoa. Klamidija moe uzrokovati i upalu rektuma, konjunktivitis, a moe se nastaniti i u

grlu kao posljedica oralnog seksa.
LIJEENJE antibiotici. Dijagnosticira se laboratorijskim testom, a lijei antibioticima.

PSITAKOZA
Psitakoza (papagajska groznica) je rijetka pneumonija uzrokovana bakterijom Chlamydia
psittaci koja se nalazi uglavnom u pticama kao to su papagaji. Ona se vrlo retko prenosi sa
oveka na oveka. Inkubacija bolesti traje 8 do 10 dana. Bolesnik poinje da osea optu
nelagodnost, ima poveanu temperaturu, glavobolju i bolove u krstima i zglobovima,
malaksao je, edan je vie nego obino, gadi mu se, stolica mu je poremeena (proliv ili
zatvor), itd. Temperatura je postepeno svakim danom sve via, dok treeg ili etvrtog dana ne
dostigne 39C ili i vie stepeni. Bolesniku postaje iz dana u dan sve tee.
Krajem druge ili poetkom tree nedelje nastaje prekretnica u bolesti. Znaci bolesti poinju da
poputaju, da se ublauju. Temperatura postepeno opada i bolesnik ue u fazu ozdravljenja.
Papagajska bolest je teko oboljenje za oveka, sa prilino visokom smrtnou.

23.GONOREJA?
Gonoreju (kapavac, triper) uzrokuje bakterija Neisseria gonorrhoeae, koja se prenosi
seksualnim kontaktom i prvenstveno zahvaa urogenitalne sluznice, a znatno rjee druge
organe.
SIMPTOMI razliiti kod ena i mukaraca. Gonoreja moe biti asimptomatska, pa zaraeni
ne primjeuju nikakve probleme. Mukaraci mogu 2-3 dana nakon infekcije primijetiti
peenje u mokranoj cijevi, bol za vrijeme mokrenja i krv u urinu i gusti, sluzavi iscjedak iz
penisa koji ubrzo postaje obilan, gnojan i ut. Na lijei li se, bolest prelazi u kronian oblik i
moe se proiriti na prostatu, sjemenike i pasjemenike, te uzrokovati neplodnost. Kod ena
simptomi su manje izraeni ili ih nema. Ako postoje, najee se 2-4 dana nakon infekcije
pojavljuje gnojni iscjedak i bol i peenje pri mokrenju. Nastaje bolna upala sluznice
poroajnog kanala i bol pri hodu, sjedenju i spolnom odnosu. Moe nastati i upala rektuma.
Ako se ne lijei, bolest prelazi u kroninu fazu sa raznolikim komplikacijama koje mogu imati
za posljedicu oteenja raznih organa, neplodnost i izvanmaterninu trudnou.
LIJEENJE antibiotici. Ako je zapoeto na vrijeme, lijeenje je uspjeno.
24.TETANUS?

Bacil tetanusa ivi bez vazduha u zemlji i ulinoj praini, naroito ako su zemlja i praina
pomeani sa stajskim ubretom. On proizvodi naroiti otrov, koji izaziva poznate greve.
Rasprostranjenost bacila tetanusa je ogromna. Njega nalazimo u obradivoj zemlji, u dubini od
30 cm, u svim krajevima sveta. Moemo ga nai i u vodi zagaenoj stajskim ubretom, ima
ga naroito mnogo u izmetu domaih ivotinja.
Pred izbijanje prvih znakova tetanusa kod bolesnika se pojave tzv. predhodni znaci: visoka
temperatura (a moe biti i bez nje), glavobolja, umor, nesanica, lake nesvestice, oteano
gutanje, jako znojenje, bol u elucu i probadanje u leima. Na mestu povrede, gde su uli
bacili, pojavi se lokalno grenje miia, bol od ukoenosti i oseaj istezanja i njihovog
skupljanja.
Vrlo brzo posle ovih pojava izbija prava slika bolesti.
Prvo se ukoe miii za zvakanje, posle ega nastaje potpuna ukoenost donje vilice,
bolesnik ne moe da otvara usta. Posle toga se koe miii lica tako da bolesnik dobije izraz
lica oveka koji se drugome potsmeva. Na ovo se nadovezuje koenje vratnih miia, a posle
toga trbunih i, na kraju lenih miia. Pred smrt, grevi prelaze na miie za disanje i
izazivaju napad guenja. Potraje li ovaj gr miia za disanje due nastupa smrt od guenja.
25.BOLESTI UZROKOVANE OPORTUNISTIKIM BAKTERIJAMA?
Oportunistike infekcije su bolesti koje se javljaju kada je znaajno oslabljen imunitet.
Uzronici su bakterije, virusi, gljivice i paraziti koje kod osoba sa zdravim imunolokim
sustavom veinom ne uzrokuju bolest. Obino se javljaju kada je broj limfocita koje napada
HIV (CD4 limfociti) manji od 200 u mililitru krvi. Osobe s uznapredovanim stadijem
infekcije HIV-om obolijevaju od oportunistikih infekcija plua, oi, mozga i drugih organa.
26.LEPTOSPIROZE?
Leptospiroza je skupina zaraznih bolestiukljuujui Weilov sindrom, zaraznu (spirohetsku)
uticu i vruicu kanikolakoje uzrokuju bakterije Leptospira.
Leptospiroza se pojavljuje u mnogih divljih i domaih ivotinja. Neke ivotinje djeluju kao
kliconoe i izbacuju bakterije mokraom; druge obole i ugibaju. Ljudi se inficiraju dodirom
ivotinje ili dodirom njene mokrae.
Ljudi obino razviju simptome unutar 2 do 20 dana od poetka infekcije bakterijama
leptospira. Bolest obino poinje naglo s vruicom, glavoboljom, jakim bolovima u miiima
i tresavicom. Simptomi koji zahvaaju plua (ukljuujui iskaljavanje krvi) pojavljuju se u
10% do 15% zaraenih ljudi. Epizode tresavice i vruice koja esto dosegne 38,9o C
nastavljaju se 4 do 9 dana. Treeg ili etvrtog dana oi postaju ruiaste boje.
Weilov sindrom je teki oblik leptospiroze koji uzrokuje stalnu vruicu, stupor i smanjenu
sposobnost zgruavanja krvi to dovodi do krvarenja unutar tkiva.
Zaraeni ljudi u kojih se ne razvije utica obino se oporave. utica ukazuje na oteenje jetre
i poveava smrtnost na 10% ili vie u ljudi iznad 60 godina.
Antibiotik doksiciklin moe sprijeiti nastanak bolesti za vrijeme epidemije. Penicilin,
ampicilin ili slini antibiotici daju se za lijeenje bolesti. U tekim sluajevima antibiotici se
mogu dati intravenski.

27.BORELIOZE?
Borelioza je bolest koju prenosi krpelji, a uzrokuje ju bakterija spiroheta koja se zove Borrelia
burgdorferi. Izvor su zaraze divlje umske ivotinje, ali moe se raditi i o kunim ivotinjama
ako se u njihovoj krvi nalazi spiroheta. Inkubacija (vrijeme od ugriza do pojave znakova
bolesti) je 3 do 32 dana.

Rani i kasni simptomi bolesti:Rana je pojava crvenilo na mjestu ugriza. Crvenilo se

postupno iri prstenasto, a centralni dio postane blijed i ispupen. To je najvaniji simptom
bolesti. Te promjene traju tri tjedna. Pritom se moe javiti poviena temperatura, malaksalost,
bolovi u zglobovima, upala grla ili one spojnice.
Kasne su pojave upala zglobova, sranog miia ili sredinjeg ivanog sustava. One se
javljaju oko est tjedana nakon ugriza krpelja.
Bolest se, kao i druge bolesti uzrokovane bakterijama, lijei antibioticima.
29.LUES(SIFILIS)?
UZRONIK bakterija. Sifilis (lues) je kronina zarazna bolest koju uzrokuje Treponema
pallidum, spiralna bakterija. Prenosi se spolnim kontaktom sa zaraenom osobom. Kod
zaraene trudnice bakterija moe kroz posteljicu prodrijeti do ploda. Moe se prenijeti i
neseksualnim kontaktom izmeu odraslih bolesnika i djece, ili preko kontaminiranih
predmeta.
SIMPTOMI ir (ranica). Bolest se obino dijeli u tri stadija. Svaki stadiji ima neka temeljna
klinika obiljeja na koi i dugim organima. Prvi stadiji poinje 10 do 21 dan nakon infekcije,
kad se na mjestu zaraze pojavljuje ir (ranica)-moe ih biti i vie (najee je smjeten na
vanjskom spolovilu: kod mukaraca na vrhu penisa, kod ena na malim ili velikim stidnim
usnama, rjee na grliu maternice). Bezbolan je, traje oko mjesec dana, i spontano nestaje.
Drugi stadiji karakteriziraju promjene koe i sluznica te opi simptomi (poviena tjelesna
temperatura, umor, glavobolja, bolovi u kostima, zglobovima i miiima). Prve dvije faze
traju oko dvije godine i za to vrijeme oboljela osoba je zarazna. Svi simptomi drugog stadija
nestaju nakon ega slijedi razdoblje latencije, kada nema vidljivih znakova bolesti i koje moe
trajati razliito dugo. No bakterija je u tijelu i s vremenom oteuje razne organe. U kasnijim
fazama sifilis nije zarazan, ali moe uzrokovati destruktivne promjene koe, bolesti srca i
krvnih ila, mentalne poremeaje, neuroloke probleme i smrt.
LIJEENJE antibiotici. Vana je rana dijagnoza jer se bolest u ranim fazama uspjeno lijei.
30.PJEGAVAC?
Pjegavac ili pjegavi tifus je akutna zarazna bolest koju uzrokuje Rickettsia prowazeki, a
prenosi ljudska u. Javlja se povremeno kao epidemija u nepovoljnim higijenskim uvjetima
(rat). Nakon inkubacije od oko 11 dana, bolest prolazi kroz gripozni (simptomi nalik
gripi),dolazi do pojave osipa, i nervozni (modani i ivani simptomi) stadij.
Lijeenje se vri antibioticima.
31.Q-GROZNICA?

Q groznica je akutna ili hronina bolest koju uzrokuje rikeciji. Oituje se naglim poetkom vruicom, glavoboljom i intenzivnim znojenjem. Inkubacija traje 2 do 3 tjedna. Izvor su
zaraze zaraene domae ivotinje, najee se radi o ovcama i kravama.
Lijecenje je antibioticima,a bolesnik mora biti izolovan. Cjepiva su uinkovita pa bi ih trebalo
rabiti da se zatite radnici u klaonicama i mlijenoj industriji.

32.MORBILI(OSPICE)?
Ospice su vrlo zarazna virusna bolest karakterizirana povienom temperaturom, kaljem i
osipom koji se iri.
Ospice uzrokuje virus. Infekcija se iri kapljicama iz nosa, usta ili grla zaraene osobe.
Razdoblje inkubacije prije nego to se obino pojave simptomi je 7 do 14 dana. Imunitet
protiv bolesti se stvara nakon cijepljenja, nakon aktivne infekcije, a pasivni imunitet kod
djeteta ija je majka imuna traje tijekom veeg dijela prve godine ivota. Prije nego to je
cijepljenje postalo iroko raireno, ospice su bile vrlo esta bolest u djetinjstvu.
Simptomi ospica zapoinju oko 7 do 14 dana po infekciji. Najprije poraste temperatura, curi
nos, nastupa grlobolja, podraajni kaalj i crvenilo oiju. Sitne bijele tokice (Koplikove
pjege) pojavljuju se unutar usne upljine nakon 2 do 4 dana. Blago svrbljivi osip pojavljuje se
3 do 5 dana nakon poetka prvih simptoma. Na vrhuncu bolesti osoba se osjea jako
bolesnom, osip je proiren a temperatura moe prelaziti 40 C.
Ne postoji specifino lijeenje ospica. Olakanje simptoma moe se postii odmorom u
krevetu, uzimanje paracetamola i ovlaivanjem zraka.
33.RUBEOLA?
Rubeola je zarazna bolest uzrokovana virusom Rubella. Rubeola je bolest koja se najee
manifestira osipom i blagom klinikom slikom, a zaraza se iri kapljinim putem. Klinika
slika bolest ovisi o tome dali je rubeola steena postnatalno ili prenatalno:
-Postnatalno steena bolest obino traje jedan do tri dana, esto prolazi bez
pojave simptoma (asimptomatski), mogu biti prisutni poviena tjelesna temperatura, slabost,
gubitak apetita. Javlja se osip koji moe trajati tri do pet dana.
- prenatalna zaraza, tj. infekcija majke tijekom trudnoe, moe imati ozbiljne
posljedice(npr.pobaaj,kongenitalne malformacije organa ili organskih sustava) Najee
manifestacije kongenitalne rubeole su gluhoa, katarakta i glaukom, kongenitalne
malformacije srca i mentalna retardacija.
Lijeenje je simptomatsko, a prevencija bolesti se vri cijepljenjem cjepivom koje sadri dva
soja atenuiranog virusa.
34.VARIELA(OVIJE BOGINJE,VODENE OSPICE)?

Ovje boginje su akutna zarazna bolest praena osipom u vidu malih vodenih mehuria
rasejanih po celom telu. Bolest je uglavnom blage prirode.
Prema njima su najosetljivija deca predkolskog uzrarsta (od 2 do 7 godina). Javljaju se ee
u obliku pojedinanih sluajeva, ali se mogu javiti i u obliku epidemije. Prenosi se
neposredno sa bolesnika, a poneki put i preko drugih lica ili zaraenih predmeta. Bolesnik je
zarazan naroito neposredno pre i za vreme trajanja osipa. Ulazna vrata za virus su usta, nos i
one venjae.
Inkubacija je nejednaka. Traje 12 do 17 pa i vie dana, ali moe trajati i 3 do 4 dana. Bolest
poinje uvek kataralnim stadijumom. Za kataralnim doe osipni stadijum. Po koi, najee
na leima, po grudima, nogama i rukama izbiju rasejane crvene mrlje.
Bolesnici obino ozdrave bez ikakvog leenja, a komplikacije su retke.
35.VARIOLA(velike boginje)?
Velike boginje su vrlo zarazna bolest uzrokovana virusom variole. Smrtnost od velikih
boginja iznosi i do 30%. Bolest je danas iskorijenjena u cijelom svijetu. Bolest se sprjeava
cijepljenjem.
Bolest je teka i teko se lei. Poinje drhtavicom, visokom temperaturom i jakim bolovima u
glavi, kimi i trbuhu, povraanjem i zatvorom. Posle 2 do 4 dana po telu izbije veliki, krupan
osip, koji se brzo pretvara u plikove. Plikovi zagnoje i na njihovom mestu se otvore ranice, od
kojih ostaju runi oiljci koje viamo na licu osoba koje su preivele velike boginje.
Bolest se prenosi neposredno sa bolesnika, ali je mogue da se prenese i preko rublja i odela
koje je oboleli imao na sebi za vreme bolesti. Prijava oboljenja je po zakonu obavezna i svaki
bolesnik koji ima velike boginje mora se izolovati i preneti u bolnicu na leenje. Velike
boginje su karantinska bolest i svaki njihov sluaj mora se prijaviti Svetskoj zdravstvenoj
organizaciji.
36.PAROTITIS(zauke)?
Zauke su zarazna bolest. Uzronik je virus koji napada lijezdana tkiva, na prvom mjestu
pljuvane, zatim sjemene lijezde, a ponekad guterau i titnu lezdu. Od zauki boluju
mahom deca, ali boluju i odrasli, ukoliko ih nisu preleali u dijetinjstvu. Jednom preleana
bolest se ne ponavlja.
Prenosi se pljuvakom neposredno sa bolesnika na zdrave.
Posle inkubacije od oko 18 dana, kod bolesnika nastupe izvesni poremeaji koji se javljaju
kod mnogih drugih oboljenja. Tek kada se ispod, i ispred uiju pojavi otok, vidi se da su u
pitanju zuke. Otok je srednje mek, koa je zategnuta i glatka, vakanje je oteano. Ako se
otok pojavio prvo na jednoj strani, ubrzo se javlja i na drugoj. Za to vreme temperatura je
umereno uveana, odrasli bolesnici su uznemireni, slabo spavaju, buncaju.
Posle 7 do 8 dana bolest proe.
37.PREHLADA?
Obina prehlada je virusna infekcija sluznice nosa, sinusa, drijela i velikih dinih
putova.Prehlade uzrokuju mnogi razliiti virusi.

Simptomi obine prehlade poinju 1 do 3 dana nakon zaraze. Obino prvi simptomi su
nelagoda u nosu i drijelu. Kasnije osoba pone kihati, curi joj iz nosa i osjea se blago
bolesnom. Izluevine iz nosa su vodenaste i bistre a prva dva dana mogu biti obilne. U veine
ljudi razvije se kaalj. Simptomi obino prestanu za 4 do 10 dana.
Osoba s obinom prehladom mora se utopliti i udobno smjestiti te nastojati izbjegavati irenje
infekcije na druge.

38.FEBRILNI KATARI?
Febrilni respiratorni katar (catarrhus febrilis respiratorius, CFR) je kliniki sindrom koji
oznauje akutnu respiratornu bolest gornjeg dijela dinog sustava s povienom temperaturom i
respiratornim simptomima. Za razliku od obine prehlade, CFR je tea prehlada i tea bolest s
moguim komplikacijama. Teina bolesti i simptomi ovise i o vrsti i patogenosti uzronika, te
opoj i specifinoj otpornosti ovjeka, a pojavljuju se u itavom spektru, od konjunktivitisa,
hunjavice i zaepljenosti nosa, do grlobolje, promuklosti i kalja.
U lijeenju su najvaniji simptomatski postupci usmjereni na sniavanje visoke temperature i
ublaavanje drugih popratnih simptoma ako su jae istaknuti - glavobolja, grlobolja, mijalgije,
oteano disanje na nos, kaalj. Ovi se simptomi uspjeno ublauju antipireticima
(paracetamol, acetilsalicilna kiselina).
39.GRIPA(INFLUENCA)?
Influenca (gripa) je virusna infekcija koja uzrokuje temperaturu, curenje iz nosa, kaalj,
glavobolju, osjeaj bolesti (smalaksalost) i upalu sluznice nosa i dinih putova.
Virus se iri udisanjem zaraznih kapljica koje je zaraena osoba iskaljala ili iskihala.
Simptomi:
-Visoka temperatura (esto znatno via kod male dece)
-Kaalj, curenje iz nosa,
-Bolovi u miiima,
-Glavobolja,
-Iscrpljenost
Virusne bolesti ne mogu da se lee antibioticima! Leiti grip znai ODMOR, LEENJE
SIMPTOMA I LEENJE KOMPLIKACIJA (ako do njih doe).Kao i kod odreenog broja
drugih virusnih zaraznih bolesti SPREITE BOLEST VAKCINACIJOM!
40.ENTEROVIROZE?
Enteroviroze su vrlo esta virusna zarazna oboljenja koja su proirena u itavom svijetu.
Izazivaju razliite klinike sindrome meu koje spadaju meningealni, encefalitini i dr.
Najee se prenose fekalno oralnim putem a neto rjee kapljinim. Javljaju se epidemijski u
ljetnim mjesecima. Koksaki virusi su najei uzronici infekcija kod ljudi.

Simptomi su brojni, a neki od najeih kod blagih enteroviroza su: upala grla, povraanje,
proljev i poviena temperatura. Temperatura poinje naglo i penje se do 40 C; od te
temperature oboljeli su malaksali i imaju glavobolju. Proljev obino traje do tri dana.

41.ENCEFALITIS?
Encefalitis doslovno znai upala mozga, neovisno o uzroku upale. Ipak, kad se kae
encefalitis, obino se misli na virusni encfalitis jer je virus njegov najei uzronik.
Encefalitis moe biti uzrokovan razliitim mikroorganizmima (virusima, bakterijama ili
parazitima), stoga su i putovi zaraze razliiti, ovisno o uzroniku. Jedan od mnogobrojnih
uzronika encefalitisa je herpes simplex virus (HSV). To je ista vrsta virusa koja uzrokuje
krastice oko usta. Upala mozga sama po sebi nije zarazna, ali bilo koji od razliitih virusa koji
je uzrokuju moe se prenositi s osobe na osobu.
Simptomi (znakovi bolesti) u blaim oblicima encefalitisa ukljuuju:

povienu temperaturu

glavobolju

gubitak energije

oslabljen apetit

U ozbiljnijim sluajevima encefalitisa, osoba moe imati i simptome vezane uz poremeaje

sredinjeg ivanog sustava(ukoenost vrata,dezorijentiranost,gubitak pamenja itd.)
Cijepljenjem (imunizacijom) moe se sprijeiti onaj encefalitis koji prati djeje zarazne
bolesti.
Veina encefalitisa uzrokovani su virusima i praeni su blagim simptomima pa se oboljeli
ostavljaju na kunu njegu. Djeca se, meutim, primaju u bolnicu te se njihovo stanje brino
prati.
Da bi se sprijeilo otjecanje mozga koje nastaje uslijed upale, mogu se koristiti
kortikosteroidi. Za lijeenje poviene temperature koriste se antipiretici.
42.SEROZNI MENINGITIS?
SEROZNI MENINGITIS je akutna upala modanih ovojnica, relativno blaeg je tijeka i
obino se javlja kod djece predkolskog i kolskog uzrasta. Najei uzronici seroznog
meningitisa su virusi. Bolest se najee javlja kod dece izmeu prve i desete godine. iri se
preko prljavih ruku (feko oralni put irenja). Virus ulazi u organizam preko sluzokoe

organa za varenje, zatim preko krvi dospeva u nervni sistem. Bolest nastaje 1 7 dana nakon
prodora virusa.
Osoba je zarazna ve od treeg dana, kada jo uvijek ne zna da je bolesna, to doprinosi
irenju ove bolesti.
Terapija je obino simptomatska.

43.HERPESI?
To je infekcija uzrokovana herpes simplex virusom, i karakterizirana je izbijanjem malih,
obino bolnih mjehura na povrini koe i sluznica. Rijetko je uzrok ozbiljnijih infekcija
drugih organa. Herpes simpleks je uobiajena virusna infekcija koja ima svoju primarnu a
potom i sekundarnu fazu kada se povremeno vraa. Postoje dva tipa Herpesa
simplexa: herpes simplex tip 1 i herpes simplex tip 2, a isto tako jedna osoba moe biti
zaraena s oba tipa virusa, koji mogu izazivati probleme na razliitim dijelovima tijela.
Herpes simplex tip 1
Ovaj tip virusa najee se prenosi preko usta, neposrednim kontaktom (dovoljan
je poljubac ili kap sline). Zaraza moe proi bez ikakvih simptoma ili simptomima slinim
infekciji gornjih dinih putova. Virus se nakon prvog kontakta s domainom nasadi na dio
ivanog sustava oko usana i ostaje doivotno u tijelu. . Iako je infekcija virusom herpes
simplex tip 1 relativno bezazlena, komplikacije nastaju ako se bolest proiri na druge dijelove
tijela, a posebno je opasan prijelaz na oi.
Herpes simpex tip 2
esto ga nazivaju i genitalnim herpesom iako se procjenjuje da oko 30% sluajeva potjee od
herpesa simplex tip 1, a ostalih 70% izaziva herpes simplex tip 2. Kod mukaraca se bolest
(mjehurii ispunjeni tekuinom) pojavljuje na sluznici penisa i na prepuciju, a
kod ena poinje upalom stidnice, osjeajem neugode i svrbei, zatim se pojavljuju mjehurii
na vanjskim spolnim organima. Bolest se ne moe potpuno izlijeiti, ve samo ublaiti
antivirusnim lijekovima i kremama za lokalnu uporabu.

44.AIDS?
UZRONIK virus. AIDS uzrokuje virus humane imunodeficijencije (HIV). To je virus koji
unitava tjelesni imunitet. Ulaskom u krvotok virus napada specifine stanice imunolokog
sustava- T-stanice, u njima se mnoi, razara ih i postupno dovodi do slabljenja imuniteta, to
rezultira pojavom oportunistikih infekcija i odreenih malignih bolesti. Putovi prijenosa su
spolni kontakt putem sjemene tekuine ili sekretom rodnice, grlia maternice ili preko krvi

ako je jedan partner HIV+ (naroito ako postoje ozljede sluznica), ulaskom zaraene krvi u
tijelo, najee pricama i iglama, transplacentarno od majke na dijete i transplatacijom tkiva,
organa od zaraenog donatora. Bolest se razvija godinama nakon zaraze. Oboljele u smrtnu
opasnost vode i inae izljeive bolesti (oportunistike infekcije), a osjetljivi su i na neke
oblike raka.
SIMPTOMI nisu specifini. Simptomi HIV bolesti su razliiti, ovisno o stadiju bolesti i nisu
specifini. Dijagnoza se postavlja laboratorijskim testiranjem uzorka krvi na virus HIV-a.
LIJEENJE antiretrovirusni lijekovi. Lijekovi koji se koriste u lijeenju HIV bolesti ne
mogu potpuno unititi i eliminirati virus HIV-a iz tijela, ali mogu smanjiti broj virusnih
estica u organizmu i odgoditi pojavu simptoma bolesti. HAART terapijom (u prijevodu vrlo
djelotvorno antiretrovirusno lijeenje) postiu se nemjerljive koliine virusa u krvi, smanjuje
smrtnost i pojava mnogih oportunistikih bolesti.

45.RABIES?
Bjesnilo je virusna infekcija mozga koja uzrokuje nadraaj i upalu mozga i kimene modine.
Virus bjesnila nalazi se u slini zaraenih ivotinja. ivotinja sa bjesnilom prenosi zarazu na
druge ivotinje ili ljude ugrizom, a katkada lizanjem.
Do Pasterovog pronalaska vakcine protiv besnila i ljudi su prilino esto obolevali od besnila,
i to samo posle ujeda besnog psa ili besnog vuka. Prenoenje besnila sa oveka na oveka je
vrlo retko. Posle Pasterovog pronalaska, meu ljudima se sve ree sree besnilo.
Ova se bolest javlja u dva razliita oblika, oba objanjiva injenocom da virus napada nervni
sistem. Javlja se u vidu jednog jako razdraenog stanja, po kome je bolest i dobila svoje ime, i
u vidu tzv. tihog besnila, koje i ne zasluuje ime besnila. Oba oblika se javljaju manje-vie
kod svih ivotinja koje obolevaju od besnila.
Prvi znaci besnila kod oveka javljaju se obino poto su rane od ujeda ve zarasle. Ako je
rana bila na licu, znaci besnila mogu se javiti ve 14-tog dana posle ujeda, ali ako su rane na
prstima noge, do pojave prvih znakova besnila moe proi i dva meseca. Za to vreme rana
zaraste kao i svaka druga rana. Ponekad se oko oiljka javljaju bolovi, mravci, peckanja, a
sama rana je neosetljiva.
U cilju suzbijanja besnila sprovodi se zatitno vakcinisanje pasa i maaka i tu meru ne treba
nikako napustiti.
46.INFEKTIVNA MONONUKLEOZA?
Infektivna mononukleoza je bolest znakovita po vruici, grlobolji i poveanim limfnim
vorovima, a uzrokuje je jedan od herpes virusa.

etiri najvea simptoma su umor, poviena temperatura, grlobolja i oteknue limfnih vorova.
Nema svatko sva etiri simptoma. Svaki limfni vor moe biti povean, ali najee su
poveani oni na vratu
Veina ljudi s infektivnom mononukleozom se u potpunosti oporavi. Duina bolesti je
razliita. Akutni stadij traje oko 2 sedmice nakon ega se veina ljudi moe opet vratiti
uobiajenim aktivnostima.
47.VIRUSNI HEPATITIS?
Virusni hepatitis je upalna bolest jetre uzrokovana hepatotropnim virusima tj. virusima
koji imaju poseban afinitet prema jetrenom tkivu. Klinika slika i ishod lijeenja bitno
ovise o vrsti virusa, ali i o stanju domaina. Danas je poznato najmanje pet takvih
virusa, a jo nekoliko je u fazi ispitivanja i poblieg odreivanja.
Poznato je 5 razliitih virusa koji uzrokuju virusni hepatitis (virusi A, B, C, D i E), pri emu je
preko 95% akutnih virusnih hepatitisa uzrokovano virusom hepatitisa A, B ili C.
1. HAV hepatitis - akutna zarazna bolest jetre uzrokovana virusom hepatitisa A (HAV).
Naziva se jo i epidemini hepatitis ili zarazna utica. Prenosi se feko-oralnim putem
(bolest prljavih ruku). Moe oboljeti svatko, no u zemljama nieg higijenskog standarda
oboljevaju uglavnom djeca u ranom djetinjstvu, dok se u razvijenim zemljama poboljanjem
socioekonomskih uvjeta ivota infekcija zbiva u kasnijoj ivotnoj dobi. Hronini oblik bolesti
nije zabiljeen.
2. HBV hepatitis - zarazna bolest jetre uzrokovana virusom hepatitisa B (HBV). Prenosi se
seksualnim kontaktom, te putem krvi. Premda je poetak u odnosu na hepatitis A neto
podmukliji i tijek bolesti neto tei, u akutnoj fazi teko ga je razlikovati od drugih hepatitisa.
Bolest kod odreenog postotka oboljelih prelazi u kronini oblik, pa ak i trajno vironotvo.
Takve osobe mogu oboljeti od ciroze jetre ili primarnog karcinoma jetre.
3. HCV hepatitis - kronina bolest jetre koju uzrokuje virus hepatitisa C (HCV). Virus se
prenosi kontaktom s krvlju zaraene osobe. Osnovne karakteristike bolesti (znakovi bolesti,
put prijenosa i sklonost kronicitetu) vrlo su sline hepatitisu B.
4. HDV hepatitis -uzrokovan je HDV-om (tzv. delta agens) koji moe izazvati bolest samo u
prisutnosti virusa hepatitisa B, dakle kao koinfekcija ili, to je ee, kao superinfekcija
hepatitisa B.
5. virus hepatitisa E (HEV) uzrokuje upalnu bolest jetre koja je po klinikoj slici i putovima
prijenosa gotovo identina hepatitisu A, osim to se kod nje ni virus ni protutijela na hepatitise
ne mogu dokazati rutinskim pretragama
Virusni hepatitis moe biti akutni ili kronini.
Akutni hepatitis je upala jetre koja traje manje od 6 mjeseci, a praena je povienom razinom
serumskih transaminaza (" jetrene probe"), te povremeno znakovima zastoja ui. esto su

prisutni sistemski i izvanjetreni znakovi i simptomi, dok znakova kronine jetrene bolesti
nema.

48.AMEBIAZA?
Amebijaza (lat. amoebiasis) je vrsta protozoalne infekcije koja moe biti akutna ili hronina,
a javlja se u vidu zapaljenja sluznice debelog creva ili drugih vancrevnih manifestacija.
Uzronik bolesti je dizenterina ameba(lat. Entamoeba hystolitica). Oko 90% zaraenih osoba
nema nikakve simptome, ali bolest ima potencijal da postane izrazito opasna.
Bolest poinje akutno ili sa prodromom (umereno poviena temperatura, glavobolja,
adinamija, bol u trbuhu i dr). Stolice su kaaste sa primesama sluzi i krvi, a njihov broj se
kree od 4-5 ili vie za 24 asa.
Prevencija amebijaze se ogleda u stvaranju povoljnih higijenskih uslova ivota i rada,
odravanju line higijene, pravilnoj ishrani i sistematskom leenju svih obolelih kako bi se
spreilo dalje irenje bolesti.
Leenje se sprovodi razliitim lekovima i dijetnim reimom prehrane, u zavisnosti od
stadijuma.

49.LAMBLIJAZA?
Lamblijaza predstavlja protozoalno oboljenje koje zahvata tanko crevo pri emu izaziva
njegovu disfunkciju ili da protie asimptomatski.
Inkubacioni period kod infestacije lamblijom iznosi 10-15 dana. Bolest moe da protekne
manifestno ili asimptomatski. Manifestni oblici mogu da proteknu kao:
a) Akutni oblik se odlikuje meteorizmom (nadutost trbuha), bolovima oko pupka,
uestalim stolicama sa elementima steatoreje (prisustvo masti u stolici).
Telesna temperatura moe da bude normalna ili subfebrilna (lako poviena).
Akutni oblik bolesti moe da nestane i bez leenja, ali ako se primeni etioloka
terapija dolazi do brzog povlaenja bolesti.
b) Prolongirana forma lamblijaze se javlja kod osoba kod kojih je dolo do
poremeaja rezistencije crevne sluzokoe specifinim ili nespecifinim

faktorima. Klinikom slikom kod ovakvih bolesnika dominira malaksalost,

anoreksija, brzo zamaranje, gubitak telesne mase, edemi (otoci), neuredne
stolice i dr.

50.MALARIJA?
Malarija je zarazna bolest crvenih krvnih stanica koju uzrokuje jednostanini organizam
Plasmodium.
Malarija se iri ubodom zaraene enke komarca Anopheles, transfuzijom zaraene krvi ili
iglom injekcije koju je prethodno upotrijebila zaraena osoba.
Simptomi obino poinju 10 do 35 dana nakon to je komarac unio parazita u osobu. esto su
prvi simptomi blaga vruica koja doe i proe, glavobolja, bolovi u miiima i tresavica,
zajedno s opim osjeajem bolesti (klonulost). Katkada simptomi poinju jakom tresavicom
na koju se nadovee vruica. Ti simptomi traju 2 ili 3 dana i esto se mislilo da su simptomi
influence. Idui simptomi i oblici bolesti razliiti su u etiri tipa malarije.
udi koji ive u podrujima zaraenim malarijom ili koji u njih putuju mogu poduzeti mjere
opreza. Mogu koristiti u kuama i izvan njih sprejeve s insekticidom dugog djelovanja,
zatititi se reetkama na vratima i prozorima, stavljati mree protiv komaraca iznad kreveta i
namazati kou sredstvima koja odbijaju komarce. Mogu i nositi dovoljno odjee, naroito
nakon zalaza sunca, da kou to je mogue vie zatite od ugriza komaraca.
51.TOKSOPLAZMOZA?
Toksoplazmoza je zarazna bolest koju uzrokuje jednostanini parazit Toxoplasma gondii.
Spolno razmnaanje tog parazita dogaa se samo u stanicama sluznice crijeva maaka. Jajaca
(oociste) se odbacuju u majoj stolici. Ljudi se zaraze jedenjem sirovog ili nedovoljno
kuhanog mesa koje sadri neaktivne oblike (ciste) parazita ili izlaganjem zemlji koja sadri
oociste iz majeg izmeta. Ako se zarazi trudnica, zaraza se moe prenijeti na plod (fetus)
preko posteljice. ena moe pobaciti ili se dijete moe roditi prerano ili s priroenom
toksoplazmozom.
Za vrijeme prvih par tjedana zaraze, infekcija moe uzrokovati laganu bolest nalik gripi.
Nakon toga, parazit rijetko uzrokuje ikakve simptome kod inae zdravih osoba. Parazit
takoer moe uzrokovati encefalitis (upalu mozga) i neuroloke bolesti, moe utjecati na srce,
jetru i oi (retinokorioiditis).
U lijeenju toksoplazmoze koristi se kombinacija dva lijeka, pirimetamin i sulfadiazin.
52.LIMENIJAZE?
Limenijaze su skupina bolesti uzrokovanih razliitim vrstama protozoa roda Leishmania. To
su zoonoze koje kukci prenose s glodavaca i pasa na ovjeka. Pojavljuju se u razliitim
ekolokim okruenjima (podrujima), od kinih i umovitih sve do pustinja, te u seoskim i
gradskim sredinama.

U ljudi se limenijaze pojavljuje u tri oblika:

a)Visceralni oblik (kala-azar) oituje se kao opa zarazna bolest, uzrokovana vrstom
Leishmania donovani ili Leishmania infantum, koju na ovjeka prenesu kukci papatai .
Inkubacija traje vie tjedana ili mjeseci, a onda nastaje vruica nepravilna toka, opa slabost,
bljedilo, poveanje jetre i slezene, anemija te smanjen broj leukocita i trombocita. Dijagnoza
se temelji na nalazu uzronika. U nelijeenih osoba smrtnost je visoka (oko 90%), ali se kalaazar danas moe uspjeno lijeiti pripravcima antimona i pentamidinom.
b)Koni oblik limenijaze izazvan vrstom Leishmaniasis tropica susree se u trop. podrujima
i oko Sredozemlja; na mjestu uboda kukca nastaje mjehuri, potom vori i napokon vrijed
opkoljen uzdignutim rubom, katkad s poveanim susjednim limfnim vorom.
c)Sluzniki oblik bolesti rijedak je, a odlikuje ga stvaranje vrijedova koji razaraju sluznicu
nosa i drijela.
53.TRIHOMONIJAZA?
UZRONIK bia. Jednostanina praivotinja Trichomonas vaginalis est je uzronik upala
urogenitalnog trakta. Infekcija nastaje spolnim putem, ali se moe prenijeti i preko predmeta
(npr. vlani runici, toaletne spuve i sl.).
SIMPTOMI iscjedak i svrbe. Infekcija kod mukaraca moe proi i bez simptoma, a ako se
pojave, najee je to bjelkasti iscjedak i problemi pri mokrenju. Kod ena se simptomi
pojavljuju 4 do 20 dana nakon izlaganja nastaje blaga upala rodnice sa pjenuavim
vaginalnim iscjetkom ukaste boje i neugodnog mirisa. ena moe osjetiti neugodu pri
odnosu, bolno mokrenje, svrbe u genitalnom podruju, te rjee, bol u donjem dijelu trbuha.
LIJEENJE antimikrobni lijekovi.