Ska Sorulan Sorular

Trkiyedeki Suriyeli Mlteciler

Geici Koruma rejimi nedir ve kimler yararlanabilir?
Trk Hkmeti tarafndan oluturulan geici koruma rejimi, snr geen mlteci saysnda
yaanan ani ve byk artlarla ilgilenmekte kullanlan uluslararas standartlar ile uyumludur.
Trkiyede Geici Koruma rejimi kapsamnda, Suriyelilere snrsz kal, zorla geri
gndermeye kar korumay ve acil ihtiyalara yant veren kabul dzenlemelerine eriimi
ierecek ekilde koruma ve yardm salanmaktadr. Bugne kadar, kamplarda sistematik
olarak yardm salanmtr. Kamp dnda kalan mlteciler iin yardm nceden
planlanmadan gerekleir; bu konuda, Trkiyedeki tm Suriye uyruklulara ak olan kamu
salk hizmetlerine eriim istisnadr.
Geici koruma rejimi, kimlik belgeleri olmayanlar da dahil, tm Suriyeli snmaclar
kapsamaktadr. Ayn zamanda geici koruma rejimi Suriyeden gelen Filistinlileri ve
Suriyeden gelen vatanszlar da kapsamaktadr.
Geici koruma rejimi Trkiyeye eriimi garantiler mi?
Suriyeli mltecilerin Trkiyeye eriimi Trk makamlarnca kontrol edilir.
Suriye pasaportu tayanlar, Trkiyeye vizeleri olmakszn yasal giri yapabilir ve giri
konusunda bir kstlama uygulanmaz. lkede, Hatay ve rnak illeri haricinde, istedikleri
yerden ikamet izni alabilirler.
Resmi snr geilerinde pasaportu olmayan Suriyelilerin lkeye kabul Trk Pasaport
Kontrol Polisi tarafndan kontrol edilir ve baz istisnalar haricinde, rnein acil tbbi tedaviye
ihtiyac olanlar gibi, genelde kamplarda mevcut yer durumuna baldr.
Jandarma veya Kara Kuvvetleri Komutanlnn kontrolndeki snr noktalarnda,
Suriyelilerin lkeye girileri genelde yaral olan kiilerle snrlandrlmtr. Snrdaki
kstlamalar nedeniyle, geerli pasaportu olmayan pek ok Suriyeli Trkiyeye yasad
yollardan, ounlukla kaaklardan yardm alarak giri yapmaya almaktadr. Yasad
yollardan giri yapanlar daha sonra Trkiyenin gneydousunda bulunan AFAD
Koordinasyon Merkezlerinde kayt yaptrarak lkedeki kallarn yasal hale getirebilirler.
UNHCR, lke topraklarna kstlama olmakszn eriim salanmas hususunda Hkmete
ynelik savunuculuk yapmay srdrmekte ve ayrca yasad yollardan giri yapma yoluna
bavurmak zorunda kaldklarnda Suriyelilerin koruma konusunda karlatklar risklere
yetkililerin dikkatini ekmektedir.
Suriyeden Gelen Filistinliler de Trkiyeye vizesiz giri yapabilirler mi?
Prensipte, Suriyeden gelerek Trkiyeye giri yapmak isteyen Filistinlilerin lkeye vizesiz
giri yapmalarna izin verilir. Geici koruma rejimi ile, Suriyeden gelen Filistinlilere de
Suriye uyruklular iin ngrlm olan koruma ayn ekilde salanr. Trkiyeye nc bir
lke zerinden gelen Filistinlilerle ilgili olarak bugne kadar gereklemi uygulamalara

bakldnda vize olmadnda kiiler nc lkeye geri gnderilebilirler. Ancak, Suriyeye

geri gnderilmi Filistinliler olduuna dair bir bilgi bulunmamaktadr.
UNHCR Trkiye Suriyelileri kaydediyor mu?
Suriyelilere geici koruma rejimi ile koruma salandndan UNHCR Trkiye, Suriyelilerin
kayt veya mlteci stats belirleme ilemlerini gerekletirmemektedir. Bu nedenle Suriyeli
mlteciler Trk makamlarnca kayt altna alnrlar.
Kamplarda kalan Suriyelilerin kaytlar Trkiye Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanlnn
(AFAD) sorumluluu altndaki kamp grevlilerince gerekletirilir.
Uydu ehirlerdeki Yabanclar ube Mdrlkleri (Yabanclar Polisi), geerli pasaportlar ile
Trkiyeye yasal yollardan giri yapm bulunan Suriyelileri kaydeder ve onlara ikamet izni
verir. Yabanclar Polisi, rnak ve Hatay illeri haricinde, Trkiyenin tm illerinde kayt
ilemini gerekletirir ve ikamet izni verir. Yabanclar Polisi dzensiz/yasad yoldan ve
pasaportsuz giri yapan Suriyelileri kaydetmez ve onlara ikamet izni vermez.
ehirlerde ikamet eden ve ikamet izni alamam bulunan Suriyeli mlteciler iin kayt ilemi
AFAD tarafndan gerekletirilir. Bu gruba giren kiilerin kaytlar Ocak 2013te Gaziantep
ilinde balamtr ve o tarihten sonra Nizip (Gaziantep ili) ve rnak illerinde de uygulamaya
koyulmutur. Adana, Kahramanmara, Kilis ve Hatay gibi dier yerlerde yetkililer detayl
dkm kartmakta ve Suriyeli mltecilerin mevcudiyetleri kayt altna alnmaktadr; ancak,
bu yerlerde Suriyeli mltecilere belge verilmemektedir.
Suriyeliler nerede kaydolabilir?
Kamplarda Kayt
21 mlteci kampnn her birinde, kamp ynetimi kampa yerletirilmeden nce mltecilerin
kaydn gerekletirmekle sorumludur. Her kampta kayt tesisleri bulunur. Kaydolduktan
sonra, kamp sakinlerine kamp yetkilileri tarafndan kayt kart verilir ve bu kart tbbi bakm
hizmeti dahil bir dizi hizmete eriimi salayacak kimlik belgesi olarak kullanlabilir. Yakn
zamanda yeni kamplar alm olmasna ramen, kamplara talep kamplardaki bo yer saysn
amtr. Suriyeli bir mltecinin bir kampa yerletirilip kayt altna alnp alnmayaca ve
hangi kampa yerletirilecei Trk Hkmetinin takdirindedir. AFADn genel politikas,
kampa yerletirme iin Suriyelilerin Trkiyeye dzenli bir ekilde kabul edilmesidir, bylece
yetkililer snrn Suriye tarafnda bekleyen lkesinde yerinden edilmi kiiler arasnda
beklemekte olan hassas durumdaki kiilerin kabulne ve yerletirilmesine ncelik
tanmaktadr. Yetkililer ayrca yeni alm kamplara ynlendirmek zere ehirlerde yaayan
hassas durumda Suriyeli aileleri de tespit etmitir.
Trkiyede bulunan ve bir kampa yerletirilmek isteyen Suriyeliler, AFADn illerdeki
mdrlklerine ve Valilik Ofislerine bavuruda bulunarak bu ihtimal hakknda bilgi
alabilirler.

Kamplar dnda kayt

Trkiyeye pasaportlar ile yasal yollardan giri yapan Suriyeliler, ileri Bakanl
Yabanclar ubesine bavurarak ikamet izni alabilirler. Suriyeliler ikamet harcndan muaftr
ancak ikamet kitap iin cret demeleri gerekmektedir. Hkmet, pasaportu olan tm
Suriyelilere ikamet harc almakszn bir yl sre ile geerli ikamet izni vermektedir. Her
ehirde Yabanclar ubesi bulunur ve Yabanclar ubesine ulamann en kolay yolu,
bavuran kiileri doru yere ynlendirecek olan en yakn karakola bavurmaktr.
Trkiyeye snr yasad yollardan ve pasaportlar olmakszn geerek giri yapan mlteciler
halihazrda Hkmet tarafndan idare edilen Gaziantepte ve Gaziantepin Nizip ilesinde
bulunan Koordinasyon Merkezlerinde, anlurfadaki koordinasyon merkezinde ve bu
merkezin anlurfann Akakale, Birecik, Bozova, Siverek, Suri ve Viranehir ilelerinde
bulunan ubelerinde kaydolabilirler. Koordinasyon Merkezleri, Afet ve Acil Durum Ynetimi
Bakanl (AFAD) ve ilgili Valilike ortaklaa ynetilmektedir.
Bu merkezlerde kayt yaptran Suriyelilere kimlik kart verilir ve bu kart salk hizmetlerine
eriimi ve kaymakamlklar araclyla salanan dier yardmlara eriimi kolaylatrr.
UNHCR 2013 ylnn sonbaharnda (Eyll Aralk 2013 arasnda) konulandrlacak olan
mobil koordinasyon birimlerini satn alma yoluyla, Hkmetin gneydouda kamp dnda
kalan kiilerin kaytlarn gerekletirmesini desteklemektedir. Gneydoudaki dier illerde,
yerel makamlar Suriyelilerin nerede yaadklarn tespit etmek iin ve baz durumlarda da
onlara yardm salamak iin dkm karma almalar yrtmektedir.
Ayrca, ileri Bakanl 17 Eyll tarihinde kamplarn bulunduu 10 ilin yan sra stanbul,
Ankara, Konya, Mersin, zmir, Bursa, Balkesir, Eskiehir, Kayseri ve Antalya illerini
kapsayacak ekilde 20 ildeki l Emniyet Mdrlklerine ehirlerde kalan mltecilerin kayt
altna alnmas hakknda yeni bir genelge gndermitir. Sz konusu genelge, bu 20 ilde ilave
koordinasyon merkezlerinin alaca ve ehirlerde kalan Suriyelilerin kayt ve parmak izi
alma ilemlerinin gerekletirilmesi iin Yabanclar Polisine personel takviyesi yaplaca
bildirilmitir. UNHCR, bu genelge ile ortaya koyulmu olan planlarn uygulanmaya
balanmas ile ilgili gelimeleri yetkililerle iletiim halinde takip etmektedir.
Koordinasyon Merkezi letiim Bilgisi
Gaziantep Koordinasyon Merkezi:
Deirmiem Mahallesi
zgrlk Cad.
Erseter Apt n. 38/A
ehitkamil, Gaziantep
zel Hat: 444 5027

Urfa Koordinasyon Merkezi:

Veysel Karani Mahallesi
462 Sokak No:17
anlurfa Merkez
Sabit Telefon Hatt: 0414 313 7290 & 0414 314 0852

Tbbi ihtiyalar olan Suriyeli mltecilere nasl destek salanmaktadr?

Kamplarda kalan tm Suriyeli mltecilerin tbbi tedaviye cretsiz eriimi mmkndr.
Ayrca, AFADn 18 Ocak 2013 tarihli ve 2013/1 sayl genelgesine gre, kamplar dnda
yaayan Suriye uyruklular salk merkezlerine veya hastanelere gidebilirler ve burada salk
hizmetlerinden cretsiz olarak yararlanabilirler. Kamp dnda kalan mltecilerin tbbi bakm
hizmetinden yararlanabilmek iin Suriyeli mltecilerin kald kamplarn bulunduu 10
ehirlerden birindeki salk merkezlerine ve hastanelere bavurmas gerekmektedir.
Halihazrda bu ehirler: Adana, Adyaman, Gaziantep, Hatay, Kahramanmara, Kilis,
Malatya, Mardin, Osmaniye ve anlurfadr. nleyici veya temel salk hizmetini kapsayan
tbbi tedavi masraflar AFAD tarafndan karlanacaktr. Eer bir Suriyeli henz AFADa
kaydolmam ise, yine de bu 10 ehirdeki Devlet Hastanelerine bavuruda bulunabilir ve bu
esnada hastanede tayin edilmi olan grevli, salk hizmetinin verilebilmesi iin n kayt
ilemini gerekletirir.
AFAD ayrca 9 Eyll tarihinde kard ek genelge ile Trkiyenin 81 ilinde Suriye
uyruklularn salk hizmetlerine eriiminin salanmas ynnde talimat vermitir. Kayt
ileminin Trkiyenin 81 ilinde, salk merkezlerinde ve Yabanclar ubesi grevlilerince
gerekletirilmesi ngrlmtr. Bu genelge, prensipte salkla ilgili bir nceki genelgenin
kapsamn geniletmektedir ve ayn zamanda lke genelinde ehirlerde kalan Suriyelilerin
kayt altna alnmas ileminin leinin bytlmesinin bir gstergesidir. UNHCR,
genelgenin uygulamaya nasl ve ne zaman geecei konusunda bilgi almak iin yetkililerle
temas halindedir.
AFAD Eczaclar Odas ile koordinasyon ierisinde, Gaziantep ve Urfa illerinde baz
eczanelerle Suriyeli mltecilerin ihtiya duyduklar ilalar iin reete masrafnn % 80ini
karlamak zere anlama yapmtr. la masraflar, ilgili AFAD l Mdrlnce
karlanmaktadr.
Suriyeli ocuklarn Trkiyede eitime eriimi bulunmakta mdr?
Trk ulusal kanunlarna gre, yabanclar dahil Trkiyedeki tm ocuklar ilk ve orta renim
grme hakkna sahiptir. Trkiyenin gneydousundaki kamplarda kalan okul yandaki
mltecilerin Suriyedeki eitim mfredatn uygulayan ve Arapa eitim veren kamp
okullarna eriimi bulunmaktadr. Her eitim yl sonunda, ocuklara okula devamlarn ve
kampta okul yln baar ile tamamladklarn gsteren bir belge verilir.
Mlteci kamplar dnda, ikamet izinleri olan okul yandaki Suriyeliler devlet okullarna
kayt yaptrabilirler. Kamp dnda kalan ve ikamet izni olmayanlar ise okullara misafir
statsnde resmi kaytlar olmadan devam edebilirler veya baz blgelerde yerel makamlar
veya STKlar tarafndan desteklenen gnll Suriyeli retmenlerin alt gayrresmi
okullara devam edebilirler.

Suriyeli refakatsiz ocuklar iin mevcut destek mekanizmalar nelerdir?

Trkiyede tabiiyetine baklmakszn tm ocuklara koruma salanmas 5395 sayl ocuk
Koruma Kanunuyla ortaya koyulan yasal ereve ile gvence altna alnmtr. Bylece,
prensipte, ulusal hukuk sistemi refakatsiz ocuklar dahil, Suriye uyruklu ocuklarn koruma
ihtiyalarna yant verme kapasitesini tamaktadr. Koruma ihtiyacndaki refakatsiz ve
ailelerinden ayr dm ocuklar, devlet kurumlarnda misafir edilebilirler ve verilen
yardmlardan Trk vatandalar ile eit ekilde yararlanabilirler. Bylece mevcut ereve
dahilinde, Suriyeli ocuun yetkililere kaydn yaptrm olmasna, devletin kaynak
durumuna ve kapasitesine bal olarak, dil eitimi dahil olacak ekilde ilkretim ve tbbi
bakm hizmeti salanr.
Yakn zamana kadar, UNHCR veya yerel makamlarca tespit edilen her refakatsiz ocuk
mevcut ocuk koruma merkezlerine yerletirilmeleri iin derhal Trkiye ocuk Esirgeme
Kurumuna sevk ediliyordu. Ancak gelen kii saysndaki artn, devletin tespit edilen
refakatsiz ocuklarn artan ihtiyalarn karlamaya devam etme kapasitesini etkilemesi
sebebiyle Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl yasal ereve kapsamnda bu ocuklarn
ihtiyalarna yant verilmesi iin alternatif dzenlemeler aramaktadr.
UNHCR, ocuun zel koullarna hizmet edecek en uygun bakm dzenlemesinin tespit i
iin yetkililere rehberlik etmeye devam etmektedir. Suriyeli refakatsiz ocuklar, uygun
mdahale ve destek iin yetkililerle irtibat halinde konuyu takip edecek olan UNHCRye
ynlendirilmelidir.
Suriyeli mlteciler Trkiyede bir suun maduru olurlarsa hangi yardmlardan
yararlanabilirler?
Geici koruma rejimi balamnda, tm Suriye uyruklu mlteciler Trk Hkmetinin
korumasndan yararlanabilirler. Uygulamada bu, polis dahil, yetkililere bavuruda
bulunabilecekleri, Trkiyedeyken balarna gelebilecek her trl su maduriyetini ihbar
edebilecekleri ve bu hususta yardm talep edebilecekleri anlamna gelir. Yetkililere kayt
yaptrmam olmak Suriye uyruklu birinin polis karakoluna giderek yardm talebinde
bulunmasnn nnde engel tekil etmez; ancak, Trkiyede verilen koruma ve yardma tam
eriimin tek yolu kayt yaptrm olmaktr.
Suriyeli mltecilere koruma salanmasnda UNHCR Trkiye Ofisinin rol nedir?
Yetkililer, UNHCRden teknik destek salanmas, gnll geri dnn izlenmesi ve ilgili
faaliyetler araclyla geici koruma rejimini desteklemesini ve Suriyeli mltecilerin misafir
edildii her ilde varlk gstermesini talep etmitir.
UNHCR, Trkiyenin gneydousunda Gaziantep, anlurfa ve Hatay illerinde varlk
gstermektedir. UNHCR alanlar, mlteci kamplarn gnlk olarak ziyaret etmekte, ilgili
kamp yneticileri, AFAD, Kzlay, kayt grevlileri, eitli Bakanlklarn teknik
blmlerinden idareciler ve alanlarla grmektedir. Mmkn olduunda, ilgili tm
taraflarn rzasyla UNHCR mlteci kamplarnda kamp sakinlerinin kald alanlar ziyaret
etmektedir. Bu ziyaretlerde UNHCR, Suriyeli mltecilerin iinde bulunduklar durumun
zorluklarn ve baarl ynlerini anlamaya almaktadr. UNHCR ayn zamanda koruma

standardn gelitirmek ve pratik zmler bulmak adna kamplarda gzlemledii iyi

uygulamalar belgelendirmekte ve bu bilgileri paylamaktadr.
UNHCR Trkiye nasl yardm salamaktadr?
UNHCR kayt, lke topraklarna eriim, belgelendirme, hukuki danmanlk hizmeti ve
kentlerde kalan mltecilerin ynetimi gibi koruma alanlarnda Trk Hkmetine teknik
konularda ve politika konusunda tavsiyeler sunmaktadr. UNHCR Trkiye Ofisi, kamplarda
ortaya kan sorunlara pratik zmler bulunmas konusunda kamp yetkililerine yardmc
olmaya almaktadr.
Maddi yardm alannda ise UNHCR Trkiye Ofisi battaniye, muamba, mutfak setleri ve
malzemeleri gibi gda d malzemeler salamtr ve salamaya devam edecektir. Son olarak,
UNHCR, engelli mlteciler iin tekerlekli sandalyeler alm, baz mesleki eitim
merkezlerine destek salam ve lkede Suriyeli mltecilerin ikamet ettikleri alanlara
konulandrlacak olan mobil kayt aralarn satn almak yoluyla Trk makamlarnn kamp
dnda kalanlarn kayt ilemlerinin kapsamn geniletmesini desteklemitir.
UNHCR Trkiye Ofisi Suriyeli mlteciler iin yerletirme yapyor mu?
Geici koruma rejiminin uygulanmas yoluyla Suriye uyruklularn uluslararas koruma
ihtiyalarna yant verilmesi konusunda liderlik roln Trk Hkmeti stlenmi olduundan,
UNHCR Trkiye Ofisi Suriyeli mltecilerin kayt, mlteci stats belirleme veya yerletirme
ilemlerini gerekletirmemektedir.
Baz Hkmetler, blgedeki Suriyeli mltecileri yerletirme iin kabul etmek istediklerini
UNHCRye bildirmitir. Ancak bu Hkmetler Trkiyedeki Suriyeli mltecilere ynelik bir
yerletirme programn henz teyit etmemitir. Trkiyedeki tm Suriyeli mlteciler geici
koruma rejimi kapsamnda olmaya devam etmektedir ve yetkililere kaydolmalar
gerekmektedir.
Halihazrla, Suriyeli mlteciler iin uygulanan geni kapsaml bir yerletirme program
bulunmamaktadr.
Kaytl Suriyeli mlteci ve snmaclar Trkiye topraklarnda serbeste dolaabilirler
mi?
Kamp yneticileri kamp dna kmalar iin Suriyeli mltecilere gndz saatlerinde dzenli
olarak geici izin vermektedir. Kamp dnda kalan Suriyeli mltecilerin bir baka ehre
gitmesi iin zel bir izin gerekmemektedir.
UNHCR Trkiye Ofisi mltecilere aile birletirme prosedrleri konusunda yardmc
olabilir mi?
Aile birletirme iin bavuruda bulunmak isteyen herkes dorudan ilgili bykelilikle
temasa gemelidir. Pek ok lkenin kanunlarna gre, aile birletirme prosedrlerinin
balatlabilmesi iin nce nc lkede ikamet eden aile ferdinin oradaki g makamlarna

bavuruda bulunmas gerekir. Pek ok lke yalnzca ekirdek aile (eler ve 18 yan altndaki
ocuklar) fertlerinden gelen aile birletirme taleplerini kabul etmektedir.
UNHCR bilgi verilmesi konusunda yardmc olabilir ancak ekirdek ailesinin bir ferdi bir
baka lkede bulunan kii iin bavurulacak en etkili yol ilgili bykelilie bavuruda
bulunmaktr.
UNHCR Trkiye Ofisinin dikkatine sunulan istisnai ekilde hassas durumdaki vakalar,
rnein ebeveyni nc bir lkede bulunan refakatsiz ocuklar, iin UNHCR Trkiye Ofisi
aile birletirmenin hzla gerekletirilmesinin kolaylatrlmas iin ilgili eliliklerle irtibat
kurarak arabuluculuk yapm ve ocuklarn Trkiyede bulunduklar sre ierisinde uygun
bakm dzenlemelerini salamtr.
Acil bir koruma sorunum var ve UNHCR Trkiye Ofisinin yardmna ihtiyacm var
Geici koruma rejimi balamnda, Suriyeli tm mltecilere koruma salanmasndan Trk
Hkmeti sorumludur. Geici koruma rejimi hakknda bilgi almak iin UNHCR ile temasa
geilebilir.
UNHCR Trkiye Ofisine ulaabileceiniz telefonlar 405 81 27 ve 504 00 66dr. Sorularnz
e-posta ile TURAN@unhcr.org adresine de iletebilirsiniz.

UNHCR Trkiye
Ekim 2013