Akparti 2023 Siyasivizyonuturkce

ak parti manifesto_turkce.
indd 1
9/29/12 5:28 PM
ak parti manifesto_turkce.indd 2
9/29/12 5:28 PM
SYASET
9/29/12 5:28 PM
AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET
MUHAFAZAKR
DEMOKRAT SYAS
KMLK
Adalet ve Kalknma Partisi kendisini siyasetin merkezinde
konumlandran muhafazakr8demokrat bir kitle partisidir.
Cumhuriyet tarihinin en byk demokratikleme ve deiim
hamlesini balatan AK Parti, kurulduu 2001den bu yana girdii
5 seimden ve 2 halk oylamasndan baaryla km, st ste
dnem oylarn artrarak iktidarn koruma baars gstermitir.
AK Partinin gelitirdii muhafazakr demokrat siyasi kimlik,
kurumsallaarak byk bir siyasi cazibe merkezine dnm
ve dier blge lkelerine rneklik tekil edecek bir ilham kayna
haline gelmitir.
AK Partinin gelitirmeye alt muhafazakr demokrat siyasi
kimlik dnya genelindeki muhafazakrlk pratikleriyle rten
zelliklere sahip olmakla birlikte, Trkiyenin sosyo8kltrel
zellikleriyle ekillenen bir muhtevaya ve yerel dinamiklerle
ekillenen bir siyaset tarzna sahiptir.
Byk oranla Mslmanlarn yaad bir lkede demokrasi
tecrbesinin gelimesinde ve blgesinde rneklik
oluturmasnda muhafazakr demokrat anlayn ciddi katks
bulunmaktadr.
Muhafazakrln her trl otoriterlemeye kar snrl iktidar
savunan, deiimi doal sre iinde toplumsal dinamiklere
brakan, zgrln soyut deil somut ekliyle anlam tayacan
vurgulayan, aile, gnll kurulular, vakflar gibi toplumsal
ara koruma mekanizmalarn nemseyen yaps, demokratik
9/29/12 5:28 PM
SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU
anlayla telif edilebilecek bir siyasi z ortaya koymaktadr.

Bu srete eletirel akln, fikri ve davran oulculuunun,
yanlabilirlik anlaynn gelitirilmesi kadar, temel hak ve
zgrlkleri merkeze alan, sivillik ve tolerans gzeten bir siyasi
tasavvurun n plana karlmas, muhafazakrl demokratik
formatta yeniden tanmlamtr. AK Parti kendi medeniyet
deerlerini esas alarak demokratik bir siyaset tarzn hayata
geirmi, Trk siyasetine farkl bir siyasi izgi kazandrmtr.
Uzlama kltrne dayal siyaset Muhafazakr

demokratla gre siyaset alan uzlama kltrne dayanr.
Toplumsal alandaki farkllklarn siyasi alanda kendilerini dile
getirmeleri ancak siyasi alann uzlama temelinde kurulmasyla
mmkndr. Toplumsal ve kltrel eitlilikler demokratik
oulculuun retecei tolerans ve hogr zemininde siyasete
bir renklilik olarak katlmaldr. Katlmc demokrasi de kendisini
bu farkllklara temsil imkn salayarak ve siyasi srece katarak
gelitirir.
Snrlandrlm ve tanmlanm bir siyasi iktidardan yana olan
muhafazakr demokratlk, totaliter ve otoriter anlaylar
demokratik siyasetin dman olarak grr.
Muhafazakr demokratlk millet iradesine dayanan siyasi
meruiyet ile insanln ortak deerlerine dayal hukuki
meruiyeti nemser.
Hukuk devletinin gerei, siyasi iktidar ve tm kurumlar evrensel
deerlere dayanan objektif kurallar ve yasalar ile snrlamaktr.
Ayrca devletin ideolojik bir tercihle kendisini tabulatrlm bir
alana hapsetmesi, halka ideolojik dayatmada bulunmas sz
konusu olmamaldr. Devlet asli fonksiyonlarna ekilmi, kk
ama dinamik ve etkili bir devlet olmal; vatandan tanmlayan,
biimlendiren, ona tercihler dayatan deil; vatandan
tanmlad, denetledii ve ekillendirdii bir devlet olarak hizmet
etmelidir.
9/29/12 5:28 PM
Reform siyaseti Demokratik siyaset zemini her trl

sorunun aktarld, tm toplumsal taleplerin yanstld ve doru
ile yanln kendisini test ederek dzeltebilecekleri bir zemindir.
Muhafazakr demokratlk, tepeden inmeci deiim anlayna
kar doal bir sre eklinde ileyen tedrici ve aamal bir
deiim anlayna dayanr. Toplumsal dnm, en temel ve
kalc deiim eklidir. SosyoCekonomik, kltrel ve siyasi hayata
sekte vurulmas, mevcut birikimin ortadan kalkmas ve tarihi
geliimin heba olmas asndan olumsuz olduu gibi, tepeden
inmeci ve dayatmac yntemlerle total anlaylarn topluma kabul
ettirilmeye allmas da bugn iin etkisini yitiren bir yntemdir.
Bu adan muhafazakrln geleneksel yapy totaliter devrimci
mdahalelere kar koruyan ve tarihi kazanmlar gelecee
yanstmaya alan potansiyeli nemlidir.
Muhafazakrlk radikalizmi ve toplum mhendisliini reddeder.
Siyaset atma, kamplama ve kutuplama yerine uzlama,
btnleme ve hogr zerine kurulmaldr. Geleneksel yapnn
baz deerlerini ve kazanmlarn koruyarak deiimi salamak
gerekir.
Sistemi normalletiren siyaset AK Partinin gelitirmeye

alt siyasi kimliin en nemli zellii Trk siyasetini
normalletiren bir karakter tamasdr. Onlarca yldr Trk siyasi
hayatnn dinCsiyaset, gelenekCmodernlik, dinCdevlet, devletC
toplumCbirey gibi kavramlarn dourduu gerilimlerin etkisi
altnda olduu sylenebilir. Bu gerilimler siyasi alan daraltt
gibi birok soruna da yol amtr. AK Parti, bu kavramlar
salkl bir zeminde yeniden kurgulamaya ve bunlar gerilim
unsuru olmaktan karmaya alm, suni gerilimler ve krizler
reten vesayeti anlaylar gerileterek sistemi nemli lde
normalletirmitir.
9/29/12 5:28 PM
AK Parti geen sre zarfnda hem kendi varln korumu, hem

Trk demokrasisini ayakta tutmay ve daha ileri noktaya tamay
baarmtr. Kurulduktan ksa bir sre sonra iktidara gelen AK
Partinin girdii seimlerden baaryla karak uzun soluklu
bir iktidar partisi haline gelmesi, normallemenin salandn
gstermektedir.
Gereki siyaset Trk siyaseti uzunca bir sre mulak,

mphem, ne olduu tam anlalmayan siyasi hareketlere veya
ii ksa srede boalan siyasi sylemlere sahne olmutur.
zellikle iktidara gelen partilerin pragmatizm ve poplizmle
siyasi kimliklerinden koparak konjonktre teslim olmas ve
siyaset felsefesine uymayan sylem ve eylemler iinde olmas
bu partilerin temsil ve sylem krizine girmesiyle sonulanmtr.
Parti program, hkmet program ve acil eylem planyla
rotasn net olarak tanmlayan AK Partinin bu duruu pheci
yaklamlar nemli lde gidererek toplumsal gveni
artrmtr. AK Parti, parti ve hkmet programlaryla siyasetini
tanmlayarak hem llebilir bir siyasi performans ortaya
koymu, hem siyasete kalite kazandrm, hem de gizli gndem
gibi karalama kampanyalarn boa karmtr.
Kucaklayc birlik siyaseti AK Parti farkl siyasi izgilerden

gelen kiilerin belli deerler ve belli ilkeler zerinde buluma
noktas olarak kendisini konumlandrmaktadr. Hareketinin
merkezine tek bir dini anlay, mezhebi veya etnik zellii
yerletirerek biz ve dierleri ayrm yapan ayrmac kimlik
siyaseti, hem siyasi alanda kutuplamaya sebep olmu, hem
de partilerin marjinal kalmasn salamtr. AK Parti ise
btn toplum kesimlerinin her trl meselesini siyasetinin
konusu yapm, genel bir demokratikleme erevesinde temel
sorunlarn zlebilmesi iin uramtr. Daha kucaklayc birlik
siyaseti izlemesi, AK Partiyi hem bytm, hem de Trkiyenin
birlik ve btnlnn sigortas haline getirmitir.
9/29/12 5:28 PM
Deiimci siyaset AK Parti, toplumun deerlerine

dayanarak Cumhuriyet tarihinin en byk deiim9dnm
hamlesini balatm, Cumhuriyetimizi ileri demokrasi ile
talandracak reformlara imza atmtr.
Muhafazakrl deiime kar olmak deil, totaliter, otokratik
ve radikal deiimlere kar olmak eklinde alglayan AK Parti,
toplumsal dinamiklere dayanan, tedrici deiim anlayyla
sessiz devrim denilen dnmleri gerekletirmitir.
lkeli siyaset Muhafazakr demokrat bir parti olarak AK

Parti, 10 yllk iktidar sresince reel politika ile normatif politikay
bir arada gtrm, ilkeli ve tutarl bir siyaset ortaya koymutur.
Siyaset yapt deer, ilke ve gelenekler ile gelien olaylar ve
reel politika arasnda doru iliki kuran AK Parti, hem deer
ykl hem gereki uygulamalar ortaya koymu, iktidarn eritici
ve yozlatrc etkisi karsnda ilkelerini ve duruunu muhafaza
etmitir.
Yksek siyaset AK Parti, bandan beri sadece toplumun

kar karya kald mnferit sorunlara deil, sistem ile ilgili
sorunlara da kapsaml zmler gelitirmitir. etelerle ve
illegal yaplanmalarla baarl bir mcadele verilmesi, Kbrs
sorunundan Ermeni meselesine, demokratik almdan
asker9sivil ilikilerine kadar ok nemli konularda gelime
kaydedilmesi, AK Partinin yksek siyaseti n planda tuttuunu
gstermektedir. AK Parti hem mikro sorunlara el atmakta, hem
makro meselelerle ilgilenmektedir.
Trkiyenin geleceini ekillendirecek siyasi hareket AK Parti,
siyasi anlay ise muhafazakr demokrat siyaset tasavvuru
olmaya devam edecektir.
9/29/12 5:28 PM
SYASET,
DEMOKRAS,
ANAYASA VE
HAKLAR
leri Demokrasi
AK Parti olarak ileri demokrasiyi; kiinin vazgeilmez,
devredilmez, dokunulmaz temel hak ve hrriyetlerinin eksiksiz
yaanabildii ve bunlarn her trl otorite karsnda korunduu,
devlet tarafndan kesin bir biimde garanti altna alnd; vatanda
iradesinin devletin btn kurumlar zerinde belirleyici etkiye
sahip olduu; sadece dzenli aralklarla yaplan seimlerle
deil, kamu hayatnn her alannda vatandalarn kararlaryla
ve denetimleriyle ynetime katlabildikleri kurumsallam,
zgrlk demokrasi olarak tanmlyoruz.
AK Parti demokrasiyi, halkn geni boyutlu katlm ile srekli
gelitirilmesi gereken bir sre olarak grmektedir. Hogr,
diyalog ve mzakere rejimi olan demokrasi, hukuk kurallarnn ve
ynetim ilkelerinin vatandalarn rzasyla ve iradesiyle ekillendii
ynetim biimidir. Halkn iradesinin zgr ve adil seimlerle
tezahr ettii, bu irade erevesinde seimle oluan organ ve
kurumlarn nihai karar ve icra yetkisini kulland demokratik
rejimlerde tm farkllklar ve aznlktaki grler koruma
altndadr.
ounluun aznla, aznln ounlua tahakkm etmedii;
oulcu bir anlayla karar srelerinin iletildii, her trl ilem
ve eylemin evrensel hukuk normlarna dayal objektif kriterlerle
denetlendii demokratik ynetimlerde sivil toplum kurulular,
medya, kanaat nderleri, meslek kurulular gibi kesimler ve
rgtler aktif rol oynarlar.
9/29/12 5:28 PM
AK Parti 2001den itibaren Cumhuriyet tarihinin en byk

demokratikleme hareketini balatm, demokrasinin tm kurum
ve kurallaryla ilemesi ve ideal anlamyla uygulanabilmesi iin
farkl toplum kesimlerine nclk ederek byk bir mcadele
ortaya koymutur. AK Parti, vesayeti anlay krarak millet
iradesinin kurum ve kurululara yansmasn mmkn klmtr.
rgtl ve ak bir toplum olumas iin byk reformlar
yapmtr.
Gdml ve noksan bir demokrasiyi Trkiyeye yaktrmayan AK
Parti, ileri demokrasiye sahip lkelerdeki gelimi standartlar
yakalamak iin bugne kadar olan gayretini bundan sonra da
srdrecektir.
leri demokratik normlar ve ileyi biimlerini hayatn her
alannda geerli klma abas iinde olan AK Parti, kurumsallaan
ve yaam kltrne dnen bir demokrasi rneklii oluturmaya
almaktadr.
Siyaset Kurumuna Bakmz

AK Parti, Trkiyedeki siyaset sisteminin tmden gzden
geirilmesi gerektiine inanm ve siyaset kurumunu
problemlerin zm mekanizmas haline getirmitir. zm
odakl siyaset anlay siyaset alann geniletmi, siyaset
kurumunun etkisini, gvenirliliini ve gcn artrmtr.
Millet iradesinin ynetime yansmasn siyasallama eklinde
yaftalayarak devre d brakmaya, belli odaklarn ve brokratik
oligarinin iradesiyle ekillenen bir ynetim biimi oluturmaya
alan anlay, AK Partinin kararl mcadelesiyle etkinliini
kaybetmi; siyasetin geliimi, halkn iradesini glendirecek
demokratik ynetimin geliimi olarak alglanmaya balamtr.
AK Partinin siyaset anlayna gre, milletin iradesi esastr ve
millet iradesini glgede brakacak hibir uygulamaya msamaha
gsterilemez.
AK Parti, 2002 ylndan itibaren programnda belirtilen bu
grlerini hayata geirmek amacyla nemli yasal reformlar
yaparak; lkemizde hukukun stnl, demokrasi ve insan
haklarnn gelimesi, en ileri standartlara kavuturulmas ve bu
meyanda siyasi zgrlk alanlarnn geniletilmesi ynnde byk
ve nemli admlar atmtr.
10
9/29/12 5:28 PM
Bu erevede 30 olan milletvekili seilme ya 25e indirilmitir.

Cumhurbakannn halk tarafndan seilmesi kabul edilmitir.
Katlmc demokrasi anlaymzn gerei olarak referandum
messesesine ilerlik kazandrlm; milli irade sadece seimden
seime deil, nemli konularda her zaman bavurulacak bir
merci haline getirilmitir.
Milli iradenin salkl tecelli etmesi iin seim propagandas ve
seim yasaklar konusunda uygulanacak hkmler ile seim
gvenlii ve oylarn saym ve dkmne dair usul ve esaslar
effaflk ilkesi gzetilerek yeniden dzenlenmitir. Oy verme
ilemlerinde kullanlacak ara ve gereler (oy sandklar, kapal
oy verme kabinleri) ada standartlara uygun hale getirilmi,
milletvekili seimlerinde renkli oy pusulasna geilmitir. Siyasi
partiler ve adaylara yerel dil ve lehelerde propaganda imkn
getirilmitir.
Yurt dnda yaayan vatandalarmzn lkemizde yaplan genel
seimlere ve halk oylamalarna katlm oranlarn artrmak
amacyla, uygulamadaki teknik ve idari yetersizlikler giderilmi,
vatandalarmzn bulunduklar lkelerde oy kullanmas imkn
getirilmitir.
AK Parti iktidarnda saydamln artrlmas ve yolsuzlukla
mcadele alannda da kkl admlar atlmtr. AK Parti, iktidara
geldii gnden itibaren yolsuzlua kar kapsaml ve tavizsiz
bir mcadele balatm, bunun meyvelerini de ksa srede
almtr. Bu erevede ulusal dzeyde Bilgi Edinme Hakk
Kanunu, Dernekler ve Vakflar Kanunlar, Kamu hale Kanunu
gibi kanunlarda deiiklikler yaplmtr. Ayrca vatandan kamu
ynetimiyle dorudan iliki kurmasna imkn salayan BMER
oluturulmu ve Kaytd Ekonomi ile Mcadele Stratejisi hayata
geirilmitir.
AK Parti, yolsuzlukla mcadele alannda ok tarafl anlamalara
da imza atmtr.
Bu tedbirler sayesinde Trkiye, yolsuzlukla mcadelede ok
nemli bir mesafe almtr. Bunun siyasete, ekonomiye ve
topluma olumlu yansmalar olmutur. AK Partinin yolsuzlukla
mcadele konusundaki kararl tutumu glenerek devam
edecektir.
11
9/29/12 5:28 PM
Siyasi Partiler
Siyasi partiler demokratik hayatn vazgeilmez unsurlardr.
Fakat lkemizde Anayasa ve yasalar; partilerin tzkleri,
tekilatlanmalar, programlar ve faaliyetleri alannda bir dizi
yasaklar ve snrlayc kurallar iermektedir.
Adeta siyasi partiler birer kamu kurumu, partilerin tzk ve
programlar birer kamu ynetmelii, faaliyetleri ise bir devlet
faaliyeti biiminde tanmlanmtr. Tek tipi anlay siyaset
alanna da hkim klnmtr. Bu, siyasi partilerin bir halk
kurumu, sivil toplum rgt olma zelliini ortadan kaldran bir
yaklamdr. Ayrca, siyasetilerin milletimizin sorumluluunu
laykyla tayamayacana inanan, bu nedenle siyasete ve
siyasetiye gvenmeyen, siyaseti ve siyasetiyi itibarszlatrmak
isteyen vesayeti anlayn bir rndr.
AK Parti kurulduu gnden itibaren bu vesayeti anlay ile
mcadele etmitir. Sandkta tezahr eden milli iradeye sahip
kmay siyasi namus kabul etmitir. Demokrasiyi ve milletin
iradesini yceltmi, milletin iradesi zerindeki glgeleri
ortadan kaldrmak iin Anayasa ve yasalarda nemli reformlar
gerekletirmitir. Sivil siyasetin alann geniletmi, siyasete ve
siyasetiye yeniden itibar kazandrmtr.
Gerek bir hukuk devletinde anayasa ve yasalar, insanlarn
parti kurma, kurduklar partinin tzn ve programn
kendi grlerine gre hazrlama ve diledii siyasi faaliyetleri
yapabilmesini teminat altna almaldr.
AK Parti, siyasi partilerin kurulmasn kolaylatrmtr. nceden
milletvekili seilme yeterliliine sahip kimseler parti kurma
hakkna sahip iken, yaplan deiiklikle siyasi partilere ye
olma yeterliliine sahip vatandalarn parti kurmas imkn
getirilmitir.
12
9/29/12 5:28 PM
Siyasi parti kurma, partilerin tzk ve programlarnn

hazrlanmas, partilerin tekilatlanmas, parti ii demokrasinin
glendirilmesi hususlarndaki yasaklayc, kstlayc, emredici
ve tektipletirici Anayasa ve yasa hkmlerini deitirerek,
siyasetin alann daha da geniletip zgrletireceiz.
Bundan sonraki srete siyasi partileri tek tip tekilatlanmaya
iten yasal dzenleme mantndan vazgeilecektir. Bunun yerine
siyasi partilerin serbest bir biimde kurulmas, rgtlenmesi ve
propaganda yapmas haklarn gvence altna alan bir dzenleme
yaplacaktr. Partilerin zgr ve demokratik bir biimde
tekilatlanmalarna zemin hazrlayan ve bakaca hibir hkme
yer vermeyen demokratik ve sivil bir yasal dzenlemenin hayata
geirilmesi planlanmaktadr.
Ayrca Trkiyeyi uluslararas alanda zor durumda brakan
ve lke iinde siyaset yapma zgrln daraltan parti
yasaklama ve kapatma konusunda ileri demokrasi kriterlerine
uygun dzenlemeler yaplacaktr. Partilerin tabelalar veya
tzel kiilikleri su ileyemez ve insanlar su ilemeye tevik
edemez. Su ilemek ve tevik etmek sadece parti yeleri, parti
delegeleri veya parti yneticileri tarafndan yaplabilir. Su da,
ceza da ahsidir. Bir parti yesi veya yetkilisinin iledii sutan
dolay partinin cezalandrlmas su ve cezann ahsilii ilkesine
de aykrdr. Parti yelerinin sular varsa bu sularn cezas Ceza
Kanununda vardr.
Bu nedenle siyasi partilerin cezalandrlmas srecinde
referans alnan bata milletvekilleri olmak zere, parti yeleri
tarafndan ilenen sular nedeniyle kapatma ya da benzeri
yaptrmlar uygulanmasnn nne geilecek, su tekil eden
eylemler nedeniyle siyasi partiler deil, suu ileyen kiilerin
cezalandrlmas gerektii yaklam hayata geirilecektir.
13
9/29/12 5:28 PM
Siyasi alann nemli sorunlarndan biri de kanunda yer alan ve

siyasi partilere kimlerin ye olabileceine ilikin hkmlerdir.
Demokratik bir lkede vatandalarn sorunlarn siyasi yollarla
zme abas iinde olmalarndan daha doal bir durum olamaz.
Vatandalar siyasi alann dnda tutmak, dorudan onlar hukuk
devleti snrlar iinde zm retme srecinin dna itmek
anlamna gelir. Bu nedenle siyasete katlma ve siyaset yapma
hakkna getirilen yasaklar ortadan kaldrlacaktr.
Yarg, gvenlik brokrasisi ve hkmller dnda, btn
vatandalarn hibir ayrm yapmadan siyasi partilere ye ve
ynetici olabilmelerinin n alacaktr.
Anayasada ve Siyasi Partiler Kanununda saylan ok sayda
yasak bulunmaktadr. Bu yasaklarn birounun uygulanmas
mmkn olmamakta, dier bir blm ise nemli konularda
siyaset kurumunu adeta susturmaya dnk bir anlayn
tezahr eklinde ortaya kmaktadr. Getirilmi bu yasaklar,
siyasetin alann daraltmaktadr. Demokrasi ve hukuk devletiyle
badamayan bu yasaklar ve snrlamalar kaldrlacaktr.
Seimler
Yeni dnemdeki hedeflerimizden birisi seim sistemi ve
seimlere ilikin sorun tekil eden yasal dzenlemelerin ortadan
kaldrlmas, seme ve seilme hakkna ilikin yasaklarn
kaldrlmas ve zellikle temsilde adaletin glendirilmesi
olacaktr. Bunun iin bata Anayasa, 298 sayl Seimlerin Temel
Hkmleri ve Semen Ktkleri Hakknda Kanun, 2820 sayl
Siyasi Partiler Kanunu ve 2839 Sayl Milletvekili Seim Kanunu
olmak zere tm yasalarda gerekli deiiklikleri yapacaz.
Seme ve seilme hakknn nndeki btn antidemokratik
engelleri ve kstlamalar kaldracaz.
14
9/29/12 5:28 PM
Demokratik temsilin azami dzeyde salanmas, demokratik

standartlarn ykseltilmesi, millet ile milletvekillerinin daha da
yaknlamas ve milletin setiklerini yakndan tanma ve iletiim
kurmasnn kolaylatrlmas iin gereken yasal dzenlemeler
yaplacaktr.
Seimlerin ynetim ve denetiminden sorumlu Yksek
Seim Kurulunun kendisinden beklenen ilevleri en uygun
biimde yerine getirebilmesi iin gerekli dzenlemeler
yaplacaktr. Yksek Seim Kurulunun yapsn ve almalarn
demokratikletirmek, effaflatrmak, verimliletirmek iin
kurulun oluumunda yarg mensuplaryla birlikte TBMMde
temsil edilen siyasi partiler tarafndan nerilen yelerin de
bulunduu daimi bir yap tesis edilecektir.
Siyasi Sistem
Yaklak 200 yldr hkmet sistemleri zerindeki aray ve
tartmalar devam etmektedir.
Trk siyasi sistemi belli aralklarla gl ve istikrarl iktidarlara
tank olsa da genel olarak siyasi tarihimiz istikrarszlklarn,
ok paral, zayf ve verimsiz iktidarlarn sebep olduu kayp
dnemlerin tarihidir.
Trkiye, siyasi istikrarn ve gl iktidarlarn olduu dnemlerde
her alanda bym ve gelimitir. Menderesli yllar, zall yllar
ve AK Partili yllar bunun en somut rnekleridir. Siyasi istikrarn
ve gl iktidarlarn olmad dnemlerde ise siyasi, ekonomik ve
sosyal krizlere girilmi, elde edilen kazanmlarn nemli bir ksm
da kaybedilmitir.
Paral, zayf, hzl karar alma refleksi olmayan ve siyasi irade
gsteremeyen hkmetler her trl antidemokratik mdahaleye
ak olmular, vesayeti anlaylarn glgesinde kalmlardr.
Siyasi, ekonomik ve sosyal krizlerin byle dnemlerde
trmanmas bir tesadf deildir. Byle dnemler ieride ve
darda lkemize byk bedeller detmitir.
15
9/29/12 5:28 PM
Siyasi gemiimizden edindiimiz tecrbelerden yola karak;

siyasi istikrar retecek yeni bir hkmet sistemi aray ve
tartmalar uzun yllardr lkemizde devam etmektedir. AK Parti
de kurulduu gnden bu yana bu tartmalarn hem nn am,
hem de bu tartmalara nemli katklar salamtr.
Trkiyenin 2023 hedeflerine ulaabilmesi iin adalet, gven
ve istikrar reten gl iktidarlara ihtiyac vardr. Trkiyenin
bugn kar karya olduu sorunlar zebilmesi ve risklerle ba
edebilmesi, blgesel ve kresel iddialarn gerekletirebilmesi,
etkin ve gl iktidar yaplarn gerektirmektedir.
Cumhurbakann halkn semesini ngren referandum
kararndan sonra Trkiyede siyasi sistem deiiklii bir
zorunluluk halini almtr. Gelecein Trkiyesini ekillendirecek
ynetim modelinin ve sisteminin ne olduu konusu ivedilikle
deerlendirilmek durumundadr. Partili Cumhurbakan, yarK
bakanlk veya bakanlk sistemleri bu erevede tartlmaldr.
Bu tartmalarn hedefi gl iktidar, istikrarl ynetimi
dnemsellikten kurtarp kurumsallatrmak olmaldr.
Trkiyenin ynetimde istikrar kaybedip, gsz, zayf ve her
tr mdahaleye ak iktidarlara mahkum olmamas iin; halkn
iradesinin ynetime daha etkin yansd; yasama ve yrtme
kuvvetlerinin tam ayr ve bamsz olduu; yrtmenin yasama
tarafndan etkin denetlenebildii; istikrarl, etkin, gl ve
tek bal bir yrtmenin olduu; krizlerin ve her tr sorunun
zm iin daha cesur ve hzl kararlar alnabildii; halka hesap
verme ve halkn hesap sormas bakmndan aklk ve effafln
bulunduu bir sisteme geilmesi zaruridir.
AK Parti, Trkiyenin siyasi sisteminde yapsal bir sorun olduunu
dnmekte, buna yapsal bir zm bulmak gerekliliine
inanmaktadr. Onun iin bakanlk, yarKbakanlk veya partili
cumhurbakanl tercihlerinden birinin seilip uygulanmas
arttr.
16
9/29/12 5:28 PM
Yeni Anayasa
AK Parti kurulduu gnden bu yana ileri demokrasi anlayn
yanstan, mmkn olan en geni mutabakatla ve demokratik
yntemle hazrlanan, toplumun btn kesimlerinin sahiplenecei
yeni bir anayasa yapma azim ve kararllndadr. Dlayc
deil kapsayc, tekiletirici deil kucaklayc, ayrtrc deil
btnletirici, yasak deil zgrletirici, aynlatran deil
eitlilikte birlii savunan, oulcu ve zgrlk bir anayasa
hazrlama hedefini ilk gnden itibaren savunan AK Parti bunun
mcadelesini vermektedir.
Temel hak ve hrriyetler, demokrasi, hukuk devleti, dnce ve
inan zgrl gibi kavramlar, 1982 Anayasasnda evrensel
anlamlaryla yer almamaktadr. Anayasada dar anlamlaryla, ok
snrl ve kendine zg ekilde yer almaktadr. 1982 Anayasas
17 kez deimi ve yardan fazla hkm deitirilmi olmasna
ramen, balang blmnde yer alan anayasann zne
ve ruhuna sayg ve mutlak sadakatle anlalp yorumlanmas
gerektii anlay sebebiyle yaplan deiiklikler de ideolojik
okumaya tabi tutulup anlamszlatrlmaya allmtr.
27 Maysla balayan anayasaclk anlaynn getirdii
anayasann ruhu ve z olgusu, deiiklik abalarna kar
bir vesayet ve koruma kalkan oluturmutur.
Trkiyede yeni bir anayasa zaruretini ortaya koyan ve milletin
bunu grmesini salayan AK Partidir. 2002den bugnlere
yaanan siyasi ve hukuki sorunlar yava yava anayasa
meselesinin kavranmasna, btn sorunlarn bir ekilde
anayasayla ve onun ruhuyla ilikili olduunun grlmesine
imkn vermitir. Nitekim partimiz 2007 ylnda yeni anayasann
gerekliliini gndeme getirmi ve almalar yapmtr.
17
9/29/12 5:28 PM
AK Parti, 12 Eyll 2010 referandumu ncesinde tek bana

gayret gstermi, anayasa deiikliini tek bana yapm,
milletin nne tek bana kmtr. Dier btn partiler, yeni
anayasa bir yana esasl bir anayasa deiikliine bile inanmam,
katk sunmamtr. 12 Haziran 2011 seimlerinden nce oy
hesaplaryla btn partiler yeni anayasa projeleriyle milletin
nne kmtr. Ge de olsa herkesin yeni anayasa zaruretini
idrak etmesi nemli bir gelimedir. Bu gelimenin neticesinde
12 Haziran seimleri sonras oluan parlamentoda yeni anayasa
hazrl sreci balamtr.
AK Parti yeni anayasa hazrlanma srecinde de nclk etmi,
yapc ve yol ac olmutur. Anayasa deiiklikleri iin TBMM
Anayasa Komisyonu yerine yeni bir komisyon nermitir. Zira
TBMM Anayasa Komisyonunda siyasi partiler milletvekili
saylar oranlaryla temsil edildiinden ve ounluk AK
Partide bulunduundan, dier partilerin gerek bir katlm
salayamayaca dnlm, btn partilerin gnll
katlaca ve gerek katk sunabilecei her partiden 3 temsilcinin
bulunduu bir Uzlama Komisyonu AK Parti tarafndan
nerilmitir. Yani yeni anayasa fikrinin olduu kadar yeni anayasa
yapm srecinin de mimar AK Partidir.
Trkiye yeni anayasa srecini tamamlamak zorundadr. Yeni
anayasa bir tarihi zarurettir; hi kimse, hibir siyasi parti bu
zaruretten ve tarihi sorumluluktan kaamaz. Dnya deimi,
Trkiye deimi, millet iradesine ve hkimiyet hakkna sahip
kmann idrakine btnyle varm, darbelerin getirdii
vesayeti anayasa anlaynn dayand siyaset tarz iflas etmitir.
Mevcut anayasann dayand zihniyet dnyas tasfiye olmutur.
Bu bakmdan yeni anayasa er veya ge, ama mutlaka yaplmak
durumundadr.
18
9/29/12 5:28 PM
AK Partinin yeni anayasa ile ilgili ak ilkeleri vardr. Anayasalar

iki blmden olumaktadr. lki temel hak ve hrriyetler, ikincisi
ise devletin yaps ve ileyii. Birinci blmle ilgili ilkemiz udur:
Temel hak ve hrriyetler anayasann veya devletin bir ltfu
deildir; anayasa tesi bir meruiyet zeminine dayanr; doutan,
insan olmak hasebiyle herkes bunlara sahiptir. kinci blm iin
ise ilkemiz yledir: Egemenlik yetkisi kullanan her kii veya
kurum dorudan veya dolayl olarak millet iradesine dayanmak
zorundadr; gcn milletten almayan hibir kii veya kurum
egemenlik/iktidar yetkisi kullanamaz.
Mevcut anayasann sahip olduu anlay devletin milleti
anlaydr. Yeni anayasa bu anlay tersine evirmek zorundadr.
Devletin milleti olmaz, milletin devleti olur. Yeni anayasa sreci,
devletin milleti anlayndan, milletin devleti anlayna gei
srecidir.
Trkiyenin yeni, demokratik, sivil, zgrlk bir anayasaya
sahip olmas iin, AK Parti milletle beraber azimle, kararllk
ve iradeyle mcadele edecektir. Bundan sonraki srete
bakalarnn duruu, tavr ne olursa olsun bu hedefimizden
geri adm atmayacaz. nk Trkiyenin ekonomik ve sosyal
potansiyeli ve dnyada ulamasn hedeflediimiz konumu yeni
bir anayasay gerekli klmaktadr.
Uzlama komisyonunda samimiyetle ve kararllkla gayret
gsteren AK Parti, bu sre tamamlanncaya kadar anayasa
yapma iradesini koruyacak ve uzlama araylarn her zeminde
srdrecektir.
19
9/29/12 5:28 PM
Hukuk ve Adalet
Ak Partinin adalet vizyonu, gven veren adalettir. Bunun iin AK
Parti adalet ile ilgili sorunlarn tmn masaya yatrarak analiz
etmi ve gerekli admlar kararllkla atmaya balamtr.
AK Parti iktidarnda Trkiye, hukukun hkim olduu, her
vatandan hakkn arayabildii bir lke haline gelmitir. Trkiye
artk bir kanun devleti deil, gerek bir hukuk devleti olma
yolundadr.
Bu hedefe ynelik olarak yapsal deiiklikler ve mevzuat, insan
kaynaklar ve mahkemeler tekilat, fiziki ve teknolojik altyap
ve ceza infaz sisteminde deiimler gerekletiren AK Parti
iktidar, Yarg Reformu Stratejisinin yzde 70ini hayata geirmeyi
baarmtr.
AK Parti sz verdii gibi, dnyann en nemli mevzuat
reformlarndan birisini gerekletirerek 12 Eyll darbe
Anayasasnda nemli deiiklikler yapmtr. 2002 ylndan bu
yana birok Anayasa deiiklii yaparak lkemizin demokratik
standartlarn ykselten AK Parti, geen yzyldan kalan
ve gncelliini kaybeden, toplumun gerisinde kalan temel
kanunlarmzn byk ksmn yenilemitir. Ceza adaleti
sistemimizin yap talarn oluturan Trk Ceza Kanunu, Ceza
Muhakemeleri Kanunu, Ceza nfaz Kanunu, ocuk Kanunu,
Kabahatler Kanunu; dier taraftan Trk Ticaret Kanunu, Trk
Borlar Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Tebligat Kanunu
bunlardan balcalardr.
ktidarmz sresince askeri yarg alan, hukuk devleti snrlar
iine ekilmitir. Nihai hedefimiz uluslararas kstaslara gre
yarg birliinin salanmasdr.
2011 ve 2012 yllarnda yarglamalarn hzlandrlmas ve
etkinletirilmesi iin tm mevzuat gzden geirilmi ve
3 deiiklik paketinin kanunlamas salanmtr. 2023
perspektifinde yarglamalarn hzlandrlmas ve etkinletirilmesi
amacyla yeni dzenlenen temel kanunlarn uygulamas
deerlendirilecek ve gerekli deiiklikler yaplacaktr.
20
9/29/12 5:28 PM
Yarglamann hzlandrlmas ve demokratiklemesi iin bugne

dek 3 paket karan AK Parti iktidar, 4. yarg paketini de TBMMye
sunacaktr.
Dini veya etnik nefreti uyandran, tahrik, tahkir ve tezyif ieren
tutumlara ve eylemlere kar etkili bir cevap, yerinde bir karlk
olarak nefret suu tanmn gelitiriyor ve ceza hukukumuzda
bu suu gl bir yaptrma balamann hazrlklarn
srdryoruz.
Bir dier nemli nokta, temel hak ve hrriyetlerin en geni
hukuki korumaya medar olmasn salayacak admlarn atlm
olmasdr.
Trkiye yllarca, zellikle Avrupa nsan Haklar Mahkemesince
verilen ihlal kararlarnn ykn tamak zorunda kalmt.
Milletimiz bu tabloya ne laykt, ne de razyd. lkemizin Avrupa
nsan Haklar Mahkemesi nndeki olumsuz grnmn
deitirmek iin ok nemli admlar attk. hlalleri nleyici yapsal
reformlar, mevzuat deiiklikleri yannda, uygulamay izleyecek,
deerlendirecek ve lke savunmasn stlenecek ok nemli bir
birimi, nsan Haklar Daire Bakanln, Adalet Bakanlmz
ats altnda kurduk.
Avrupa Konseyi ve Avrupa nsan Haklar Mahkemesi bata olmak
zere pek ok uluslararas kurulua, misyon stlenen hkim ve
savclar gnderdik.
Yarg kararlar ve uygulamalarnda AHM itihatlarna
uygunluun, hkim ve savclarn terfilerinde bir kriter olarak
belirlenmesi, evrensel hukuk ilkelerine uyma anlamnda nemli
bir adm olmutur.
Anayasa Mahkemesine bireysel bavuru imkn tandk. Anayasa
Mahkemesini Trkiye nsan Haklar Mahkemesine dntrerek
vatandamzn hak arama mcadelesinde ok nemli ve yeni bir
kap atk.
21
9/29/12 5:28 PM
Byk devlet olmann gerei olarak, yurtdnda yaayan

vatandalarmzn her trl hukuki sorununa ilk elden zm
retmek iin adalet mavirlii uygulamasn balattk.
3 Eyllden itibaren adli mavirlerimiz vatandalarmzn youn
olarak yaadklar yurt d merkezlerde greve balamtr.
Yargnn insan kaynaklar nceki dnemlerle kyaslanmayacak
lde glendirilmitir. Yargtay ve Dantaya yeni daireler
kurulmu, ye saylar artrlarak davalarn daha hzl
sonulanmas salanm, hkim ve savc says yzde 29 orannda
artrlmtr.
stinaf mahkemeleri hayata geirilerek, Yargtay ve Dantayn
asli fonksiyonlar olan itihat mahkemeleri haline getirilmesi
salanacaktr.
2002 ylna oranla mahkeme says yzde 30dan fazla
artrlmtr. htisas mahkemelerinin says ise yzde 100den
fazla artrlmtr. htisas mahkemelerinin say ve eitlilii daha
da artrlacaktr.
Yargnn teknik ve fiziki alt yapsnda da nemli deiimler
gerekletirilmitir. Biliim teknolojilerinin kullanlmasnda
son 10 ylda reform niteliinde gelimeler yaanmtr. Adalete
eriimin kolaylatrlmas, effaflk ve etkinlik asndan Sesli
ve Grntl Biliim Sistemi Projesi tamamlanacaktr. Bylece
vatandalarmz bulunduklar yerden uzak mesafelerdeki
adliyelere gitmeksizin adalete kolaylkla eriebileceklerdir.
Uluslararas standartlar karlamayan 210 cezaevini kapattk.
2017 ylna kadar 194 cezaevini daha kapatacaz.
Ceza infaz sistemimizde hafif sularda modern slah yntemleri
uygulanacaktr. Elektronik kelepe uygulamas bunlardan
birisidir. Denetimli serbestlik sistemi daha etkin hale
getirilecektir.
22
9/29/12 5:28 PM
Ceza infaz kurumlar, kiileri topluma yeniden kazandrmann

aralar olarak konumlandrlacaktr. Bu kapsamda, devrim
niteliinde bir adm atyoruz. Dnyann birok lkesinde
uygulanan bir dzenlemeyi, lkemizde ilk kez hayata geiriyoruz.
Tutuklu ve hkmlleri aileleriyle buluturuyoruz. Cezaevinde
bulunan vatandalarmzn aile btnlklerini koruyabilmeleri
ve aile ilikilerini srdrebilmeleri amacyla, yasasnda
belirtilecek artlarla, evli olanlarn eleri ve ocuklaryla bir araya
gelmelerine imkn salayacaz. Bunun iin gerekli olan yasal
ve fiziki alt yap almalarna baladk. Meclis aldktan sonra
tasary sevk edeceiz.
Temel Hak ve zgrlkler

nsan odakl ynetim ve siyaset anlaynn z, temel hak ve
zgrlkleri her alanda ve evrensel llerde gelitirmektir.
Siyasetin ahlaki amacn meruiyet, hakkaniyet ve adalet
olarak benimseyen AK Parti, hayatn, toplumun ve devletin
idame ettirilebilmesinin yolunun adaletin tm alanlarda tesis
edilmesinden getiine inanmaktadr. Bu ise, ncelikle hak ve
hakkaniyet kavramlarnn hayata hkim klnmasyla mmkndr.
DevletJvatanda ilikisinin salkl ekilde kurulabilmesi de ancak
insann doutan sahip olduu temel haklarn koulsuz kabul
edilerek gelitirilebilmesiyle mmkndr.
AK Partinin varlk sebebi adaleti ve hakkaniyeti en st dzeyde
geerli hale getirebilmektir. Hak ve zgrlkleri ideal anlamda
gelitirmek gemiten gelen ve bugnk sorunlarn zmnde
temel bir ilkedir. Gelecein Trkiyesinin blgesine rnek
gsterilecek bir gelimilik dzeyine ulaabilmesinde de hak ve
zgrlklerin gelitirilmesi byk rol oynayacaktr.
AK Parti, kuruluundan itibaren olduu gibi bu bilinle hak
ve zgrlkleri nceleyen bir siyaset tasavvuruyla 2023e
hazrlanmaktadr.
23
9/29/12 5:28 PM
Medeniyet deerlerimizden szlp gelen hak ve hrriyet

kavramlarn gelitirmekle, devlet8toplum, devlet8birey, aile8birey
arasndaki ilikiler olduu gibi farkl toplum kesimleri arasndaki
ilikiler de daha gl bir hale gelecektir. Tm farkllklarn
zgrce bir arada yaad rnek bir toplum modeli ortaya
konacaktr.
Korkularn, kayglarn, nyarglarn esiri olmadan, ancak
lkemizin birlik ve btnlne ynelik hassasiyetleri en st
dzeyde tutarak kardeliimizi yceltmenin, hakkaniyet ve adaleti
tesis etmenin en temel gerei olan hak ve zgrlk deerlerini
en ileri manada gelitireceiz.
Her trl insan hakk ihlaline kar sfr tolerans politikas
izlemeye devam edeceiz. Bir vatandamzn hakknn ihlalini,
btn vatandalarmzn haklarnn ihlali olarak greceiz. Bu
amala, Anayasa Mahkemesine bireysel bavuru hakk, Trkiye
nsan Haklar Kurumu ve Kamu Denetilii mekanizmalarnn
eksiksiz uygulamaya gemesini salayacaz. Her trl
insan hakk ihlalinin, tekiletirme, ayrmclk ve dlama
uygulamalarnn sona ermesi iin oluturulan bu mekanizmalar
haklarn kurumsal koruma altna alnmasn salamaktadr.
Temel hak ve zgrlkler balamnda laiklik ilkesine bakmz
da bir kez daha vurgulamak istiyoruz. Laiklik, devletin tm dinlere
ve inan gruplarna kar eit mesafede durduu, kimsenin
inancndan dolay bask altnda tutulmad, hibir dini inann
dierine hakim klnmad, inan zgrlnn demokrasinin
olmazsa olmazlarndan kabul edildii bir ilke olarak
anlalmaldr. Bu ilkeden hareketle AK Parti, laiklii toplumdaki
tm inan ve grler karsnda devletin tarafszl olarak
grmektedir. AK Parti laiklii, dinsizlik veya din kartl olarak
grmemekte, laikliin din kart gsterilerek rselenmesine
kar kmakta ve laiklii btn dinlerin ve inanlarn teminat
olarak grmektedir.
24
9/29/12 5:28 PM
AK Parti, laiklii, din ve vicdan hrriyetinin, her trl din ve

inan mensuplarnn ibadetlerini rahata icra etmelerinin, dini
kanaatlerini aklayp bu dorultuda yaamalarnn ve inansz
insanlarn da hayatlarn bu dorultuda tanzim etmelerinin
sigortas, bir zgrlk ve bar ilkesi olarak grmektedir.
AK Parti, kutsal dini deerlerin istismar edilerek siyaset
malzemesi yaplmasn dinin siyasi, ekonomik veya baka
karlara alet edilmesini reddeder.
Farkllklarn bir arada yaatlmasn hedefleyen demokratik
bir lkede inanlarndan dolay insanlar bask altnda tutmak,
oulculuu, birlikte yaama arzusunu, hogr ve diyalogu
ortadan kaldracaktr.
AK Parti, dindar insanlar rencide eden tavr ve uygulamalar ve
onlarn, dini yaay ve tercihlerinden dolay farkl muameleye
tabi tutulmalarn veya dini kullanarak farkl dnen ve yaayan
insanlar zerinde bask kurulmasn kabul etmez ve bu tr
yaklamlar antiCdemokratik, insan hak ve zgrlklerine aykr
bulur.
Milli Birlik ve Kardelik Sreci

AK Parti iktidarnn demokratik alm srecinde balatt
Milli Birlik ve Kardelik Projesi byk bir demokratikleme
hamlesidir. Bu erevede, devrim apnda demokrasi ve insan
haklar odakl reformlar gerekletirilmitir. Yaplan btn
dzenlemeler, alnan btn kararlar ve uygulamalar aslnda
AK Partinin kuruluundan itibaren ortaya koyduu insan odakl
ve zgrlk politikalarnn somut gstergeleridir.
AK Parti iktidar, batan itibaren, her trl ayrmcl reddeden
kucaklayc bir siyaset tasavvuru ortaya koymu, en belirgin
krmz izgiler olarak da etnik, dini ve blgesel milliyetilii
belirlemitir. Farkl kimlikleri Trkiyenin btnl iinde,
25
9/29/12 5:28 PM
Trkiye Cumhuriyeti vatandal ortak paydasnda, her

trl farkll zenginlik olarak grerek birlik iinde yaatma
abas iinde olmutur. Btn dini, etnik, sosyoAekonomik ve
kltrel haklarn zgrce kullanlabilmesi iin her tedbir bu
dnemde alnmtr. lkemizde, gemite devletin tekiletirici
uygulamalarna maruz kalm olan din, inan ve etnik btn
kesimlerin tekrar bu millete, devlete ve topluma aidiyet
duygularn glendirmek iin yeni politikalar ve dzenlemeler
hayata geirilmitir. AK Parti takip ettii kucaklayc birlik siyaseti
ile btn etnik ve inan kesimlerinin karlat sorunlarn
almas iin Milli Birlik ve Kardelik srecini balatm, bylece
Trkiyenin toplumsal dokusunu andran kronik sorunlarn
zm iin ok boyutlu politikalar yrrle koymutur.
Uzun yllara sari olan, Krt vatandalarmzn ve DouA
Gneydou Blgelerimizin sorunlarna yaklamda ok kkl
bir paradigma deiikliine gidilmi; ilgisizlik, geri kalmlk,
ayrmclkla mcadele anlamnda etkili tedbirler gelitirilmitir.
ncelikle, meselenin siyasi boyutuna ilikin olarak; terr sorunu
ile vatandalarmzn demokratik hak ve talepleri birbirinden
ayrlm, etnik kimliklere dnk red, inkar ve asimilasyon
politikalarna son verilmitir. Korkularn yenilmesi, tabularn
ve yasaklarn almas, toplumun ve devletin kendi gerekleri
ile yzlemesi, sorunlarn aklkla konuulup tartlabilmesi
salanmtr. Siyasi ve toplumsal hayat normalletiren bu
admlar atlrken; zgrlk iin gvenlikten, gvenlik iin de
zgrlkten vazgeilmemitir.
Son 10 yllk demokratik deiim ve dnm srecinde
temel hak ve zgrlklerin korunmas ve gelitirilmesi,
hukukun stnl ilkesinin tavizsiz hayata geirilmesi,
demokratikleme, sivil toplumun glendirilmesi ve topyekn
normallemenin salanmas amacyla byk ve ileri admlar
atlmtr. Bu kapsamda; OHAL uygulamasna son verilmi,
DGMler ve son olarak da zel yetkili mahkemeler kaldrlm,
26
9/29/12 5:28 PM
ikenceye sfr tolerans politikas etkili ekilde uygulanmtr,

faili mehul cinayetler lke gndeminden karlmtr. MGK
Genel Sekreterlii sivilletirilmi, YA kararlarna yarg yolu
alm, devlet memurlarnn idari yargya bavurma haklar
geniletilmi, EMASYA kaldrlm, effaf bir ynetim iin Bilgi
Edinme Hakk Kanunu karlm, siyasi partilerin kapatlmas
zorlatrlm, dernek kurma ve vakflarn mlk edinmeleri gibi
dzenlemelerle Avrupa nsan Haklar Szlemesine uygun
olarak siyasal ve sosyal alandaki rgtlenme zgrlnn
snrlar geniletilmitir.
zellikle vurgulamak gerekir ki; btn vatandalarmzn hak ve
hukukunu en iyi ekilde korumak iin Anayasa Mahkemesine
bireysel bavuru hakk getirilmi, yani Anayasa Mahkemesi insan
haklar mahkemesi haline getirilmitir. Buna paralel olarak,
lkemizde ilk defa Kamu Denetilii Kurumu ve bamsz Trkiye
nsan Haklar Kurumu kurulmutur.
zellikle etnik kimlik ve yerel dillerle ilgili vatandalarmzn
hak ve hukukunun geniletilmesi iin ise; bizzat devletin
televizyonundan 24 saat anadilde yayn salanm, zel radyo
ve televizyonlara anadilde yayn serbestlii getirilmi, anadilde
siyasi propaganda imkan salanm, cezaevlerindeki tutuklu
ve hkmllerin aileleri ile yaknlaryla anadilde grme
yapabilmesi imkan salanm, ocuklarna istedikleri ismi
verme zgrl salanm, yerleim yerlerine yerel isimler,
eski isimlerinin verilmesi imkan getirilmi, Trke bilmeyen
vatandalarmzn kamu hizmetlerine ulam kolaylatrlm,
niversitelerimizde farkl yerel dillerde blm ve enstit
almas salanm, btn vatandalarmzn kendi anadillerini
renmeleri iin kurslarn almas dzenlemesi yaplm, daha
da ileri bir adm olarak, tercih ederlerse devlet okullarnda kendi
anadillerinin retilmesi mmkn hale gelmitir. Bir anlamda,
bu lkede haksz ekilde gemite vatandalarn anadillerinde
konumalarnn nnde kstlamalar varken, bugn devlet
anadili ben reteceim demitir.
27
9/29/12 5:28 PM
Paralel ekilde, siyasal ve toplumsal alanlarda bu admlar

atlrken, blgenin kalknmas iin de bir seferberlik
gelitirilmitir. AK Parti iktidarlar blgesel geri kalml
telafi iin Cumhuriyet tarihinin en byk ve kapsaml kalknma
hamlesini balatarak Dou ve Gneydou Anadolu Blgesine
35 milyar liralk yatrm gerekletirmitir. Sorunun sosyoG
ekonomik boyutunun zm kapsamnda blgeye ok nemli
yatrmlar gerekletirilmitir ve devam edilmektedir. Yatrm
tevik politikalaryla zel sektrn yatrmlar da artmaktadr.
Uygulamaya konulan Kye Dn ve Rehabilitasyon Projesi
(KDRP), terr madurlarnn zararlarnn denmesi uygulamas,
GAP, BELDES, KYDES, Sosyal Destek Program(SODES), Blge
Kalknma Ajanslar gibi projelerle blgenin kalknmasna ynelik
ok nemli admlar atlmtr.
Btn bu politikalarla, farkllklar ne olursa olsun, milletimizin
her bir ferdinin devlete duyduu gveni artrdk ve demokratik
devletin meruiyetini salamlatrdk.
Partimizin en temel ilke ve hedefleri olarak, daha gl bir
Trkiye iin bu yndeki almalarmz kesintisiz srecektir. AK
Parti, milletimizin bin yl akn sredir gerekletirdii kardelik
ve birlikte yaama iradesini ileri demokrasi standartlar iinde
daha da ileriye tamay hedeflemektedir.
Tekrar ediyoruz, biz insanmzn farkllklarn zenginlik olarak
gryoruz. Milletimizin ortak tarihinden, kltrnden ve
medeniyetinden miras kalan eitliliini ve oulculuunu
yaatmaya ve gelitirmeye kararlyz. Vatandalarmzn birlikte,
kardelik iinde yaamalar en nemli hedefimizdir. Bu ynde
nmzdeki srete atacamz yeni admlar vatandalarmzn
Trkiye Cumhuriyetine ve byk milletimize aidiyet duygularn
glendirecek, tm renklerin birlikte ve ahenk iinde ilelebet
hayatlarn srdrmesini salayacaktr.
Milli Birlik ve Kardelik Projemizi kararllk iinde srdreceiz.
Daha yapacamz ok ey var.
28
9/29/12 5:28 PM
Bu amaca ynelik olarak 2023 perspektifinde atacamz baz

admlar yle sralanabilir:
Anadilde savunma konusunu yasal bir dzenleme ile sorun
olmaktan karacaz.
Resmi dilimiz Trkedir. Ancak, vatandalarmzn
anadillerinde kamu hizmetlerine eriimlerinin salanmas
almalarna hz vereceiz.
Vatandalarmzn gvenlik gleri ile ilgili ikayetlerini
deerlendirecek bir sivil yap kurulmas iin Bamsz
Kolluk Gzetim Mekanizmas Kurulmas Hakkndaki Kanun
Tasars kanunlatrlacaktr.
Ayrmclkla Mcadele ve Eitlik Komisyonunun Kurulmas
Hakkndaki Kanun Tasars kanunlatrlacaktr.
Kiisel Verilerin Korunmasna ynelik yasal dzenleme
tamamlanacaktr.
Darbelerin dayana olarak kullanlan antidemokratik
maddeleri mevzuattan temizleyeceiz.
Darbelerle anlan belli bal ahslarn isimlerini kamu
alanlar ve kurumlarndan kaldracaz.
Mevzuatmzda etnik ayrmclk algs oluturan birok
hkm temizledik. nmzdeki srete bu aba en mikro
dzeyde devam edecektir.
29
9/29/12 5:28 PM
Terrle Mcadele ve
Gvenlik
Terr, son zamanlarda btn dnyada etkisini gstermekte
ve dnya barn tehdit etmektedir. Terrle mcadele; iktidar,
muhalefet, siyaset, medya ve btn kurum ve kurulularn ortak
sorumluluuyla yrtlmesi gereken bir sretir.
1990l yllarda terrle mcadele adna insanmzn hak ve
zgrlklerinin neredeyse rafa kaldrld, red, inkr ve
asimilasyon politikalarnn hkim olduu bir dnemden sonra
iktidara gelen AK Parti, hak ve zgrlkleri stn tutmu; red,
inkr ve asimilasyon politikalarn sona erdirmitir. Hukuk
ve demokrasi iinde yrtlen terrle mcadele anlay,
insanmzn gnlk yaamn olumsuz etkilemeyecek, baka
maduriyetler ve sorunlar retmeyecek ekilde srdrlmtr.
Terrle mcadelede antidemokratik ve baskc uygulamalara
son vererek, devlet iindeki antidemokratik odaklar ile terr
rgtnn birbirini glendiren ve merulatran karanlk
sarmalna son verilmitir.
AK Parti iktidar, terrle mcadelede demokrasi ve gvenlik
dengesini titizlikle gzetmektedir. Bir yandan zgrlkler
gvence altna alnrken, dier yandan terrle etkin mcadele
edilmektedir.
Gvenlik olgusunu blgesel bir vizyonla; insani, siyasi, sivil,
askeri, ekonomik, kltrel, sosyolojik ve psikolojik ynleri ile bir
btn halinde ele alyoruz.
30
9/29/12 5:28 PM
Blge halknn mutluluunu, refahn, hak ve zgrlklerini

gzeten, Trkiyenin btnln ve niter devlet yapsn
koruyan, blgeyi tehdit eden terrn nlenmesinde zaaf
yaratmayacak bir ekilde toplumun duyarllklarna saygl, etkili
ve sorunlar kknden zmeye ynelik politikalar bugne kadar
olduu gibi ayn kararllkla srdrlecektir.
Terrle ok boyutlu mcadele yrten AK Parti iktidar, sorunun
nihai zmn salayabilmek iin bugne kadar olduu gibi
bundan sonra da tm meru imkn, yntem ve yollar kullanarak
kapsaml bir stratejiyi uygulamaya devam edecektir.
31
9/29/12 5:28 PM
9/29/12 5:28 PM
TOPLUM
9/29/12 5:28 PM
AK PARTi 2023 SYAS VZYONU TOPLUM
Sosyal Politikalar
Aile: Muhafazakr demokrat bir parti olarak aileye byk nem
veriyoruz. Sosyal politikalarmzn esas, toplumumuzun gcn
oluturan ve geleceimizi ekillendiren ailelerimizin korunmas,
gelitirilmesi ve desteklenmesidir.
Bizim dier toplumlardan en byk fark ve stnlklerimizden
birisi, salam bir aile yapsna sahip olmamzdr. Nitekim tm
zorluklara, sosyal ve bireysel sarsntlara ramen toplumumuzu
ayakta tutan aile yapmzdr.
AK Parti olarak aile kurumunun temel talar olan kadnlar,
genler, ocuklar ve yallarn yaam kalitesini ykseltmeye
ynelik politikalar yrttk.
AK Parti olarak piyasa ekonomisi ve serbest piyasay savunmakla
beraber hibir zaman vahi kapitalizme prim vermedik. Devlet
ekonominin esas aktr deil, dzenleyici ve denetleyicisidir.
zel sektr arlkl ekonomik faaliyetlerden elde edilen gelirin
insanmzn refah dzeyinin ykseltilmesi iin kullanlmas,
fakirIfukarann ve tm dezavantajl kesimlerin gzetilmesi temel
politikamz olmutur.
Bu erevede sosyal devlet ilkesini ok nemsedik, nemsiyoruz.
Etkin, verimli ve daha hzl hizmet sunmak amacyla sosyal
yardm ve hizmet alanndaki btn kurum ve kurulularmz,
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl bnyesinde tek at altnda
birletirilmitir.
2002 ylndan bu yana sosyal harcamalarda 16 kat art
salanmtr. Sosyal harcamalarn GSYHya oran 3 katna
kmtr.
2012 ylnda ei vefat eden kadnlara dzenli nakdi yardm
verilmeye balanmtr. 192.109 kadnmz dzenli nakdi destee
kavumutur.
34
9/29/12 5:28 PM
TOPLUM AK PARTi 2023 SYAS VZYONU
Sosyal politikalarmz insanlarn onurlarn zedelemeden hayata

geirmek, zerinde hassasiyetle durduumuz bir husustur. Bu
balamda talep odakl hizmet anlayndan arz odakl hizmet
anlayna geiin ve haneye ve kiiye zel hizmet sunulmasn
salamak zere Aile Sosyal Destek Programn (ASDEP)
balatyoruz. Karabk ve Krkkale illerinde yrttmz pilot
uygulamay tamamlamak zereyiz.
ASDEP, sosyal yardm ve hizmetlere ihtiyac olan aile ve bireylerin
objektif kriterlere gre tespiti, bilgilendirilmesi, sosyal yardm
ve hizmetlerden yararlandrlmas, dier kamu hizmetlerinden
yararlanmalarnn salanmas ve bu suretle yaam koullarnn
iyiletirilmesi ve refah seviyelerinin ykseltilmesini amalayan
ve bu srecin tm aamalarnda kendilerine rehberlik edilmesini
ngren bir programdr.
Haneye ve Kiiye zel hizmet anlay ile ailenin ihtiyac olan
hizmet sunulacaktr. zel Aile Danma Merkezlerinin almas
ve yaygnlamasna ilikin yasal mevzuat tamamlanm olup,
konu ile ilgili almalar balatlmtr.
AK Parti, aileyi 2023 ylnn Yeni Trkiyesinin beden ve ruh
sal korunan, ahlk ve temel deerleri salam bireylerden
olumas iin en byk dinamo olarak kabul etmektedir. Bu
dorultuda toplumun tm unsurlarnn aile kavramna sahip
kmasna ynelik bir sosyal farkndalk iklimi retilecektir.
Bunun bir gerei olarak; evlilik kurumunun glendirilmesi, aile
btnlnn korunmas, aile deerlerimizin canl tutulmas iin
etkin politikalar gelitirilecektir.
Aile btnlnn korunmas, gl ve mutlu aileler iin aileye
aile iinde destek verilerek her aileye ulaabilecek sosyal
hizmet danmanl sistemi kuracaz.
Refah artrc politikalarn uygulanmasnda aileyi esas alacak
ve 2023 ylna kadar yoksulluk snrnn altnda tek bir aile
kalmamasn salayacaz.
35
9/29/12 5:28 PM
Aile kurumunun glendirilmesi balamnda ana3baba okullar

ve aile danma merkezlerini yaygnlatracak ve glendireceiz.
lkemizdeki tm ailelere tat kullanmadan ulaabilecekleri
mesafede Sosyal Hizmet ve Rehabilitasyon Merkezleri
aacaz.
Aile btnlnn korunmas ve glendirilmesi politikalar ile
konut, eitim, sosyal gvenlik ve gelir dalm politikalar birbirini
tamamlayc bir anlayla uygulanacaktr.
Yurt dnda yaayan Trk ailelerine ynelik sosyal hizmet
politikalar oluturulacaktr.
Sosyal Hizmet Merkezlerini yaygnlatracaz. Sosyal hizmetleri
vatandalarmza daha yakn ve daha etkin sunabilmek iin il
merkezleri ve merkez ilelerin yan sra tm byk ile ve ile
gruplarnda sosyal hizmet merkezleri aacaz.
Kadnlarmz: Kadnlarmzn i ve aile hayatlarnn

uyumlatrlmas salanacaktr. alan annelere kre yardm
yaplarak, ocuklarn kamu ve zel krelerden yararlandrlmalar
salanacaktr.
Kadn giriimcilere destek amal KOSGEB ile ibirlii iinde yeni
Gelitirme Merkezleri kuracaz. Gelitirme Merkezlerinden
mezun olan yeni giriimci kadnlara maddi destek verilecektir.
Hedefimiz; kadn igcn % 40a, kadn istihdamn ise
% 38e ykseltmektir. Bu konuda 2008 ylnda getirilen tevik
hkmleri ile son olarak 6111 sayl kanunla getirilen gen ve
kadn istihdamn tevik hkmleri son derece etkili olmutur.
Bu tevikler uygulanmaya devam edilecektir.
Kadna ynelik iddetin sfrlanmas iin kadna kar iddetle
mcadelede sfr tolerans ilkesi uyguluyoruz. Bu erevede
iddet nleme Merkezleri vastasyla nleyici ve koruyucu
hizmetleri yaygnlatrmay, her ilde NM (iddet nleme ve
zleme Merkezi) ve Kadn Snma Evlerini amay ngryoruz.
2012 yl sonuna kadar 14 ilde NM alacaktr.
36
9/29/12 5:28 PM
ocuklarmz: ocuklarmz en byk nceliklerimizdendir.

ocuk hizmetlerinde yapsal dnm salanarak, kurum
bakmndan aile yanna bakma kou sisteminden ev ortamna
gei salanacaktr. 2014 yl sonu itibar ile 14.000 oumuz
iin ihtisaslatrlm rehabilitasyon sistemine geilerek, suun
maduru ya da sua srklenen ocuklarn en sratli ekilde
topluma kazandrlmalar salanacaktr.
ocuk hizmetlerinde toplumun tm kesimlerinin katld ve
sorumluluk stlendii toplumsal duyarlln ve farkndaln
olutuu ocua kar ihmal, iddet ve istismarn olmad bir
Trkiye gerekletirilecektir.
ocuk haklarnn ulusal bir strateji olarak benimsendii ve tm
kamu kurum ve kurulular ile uygulamaya geirildii bir Trkiye
hedefi gerekletirilecektir.
ocuklarmzn mkemmel insani deerlere sahip, bilinli,
iyi eitimli, saygl, inanl ve kendine gvenen fertler olarak
yetitirilmeleri salanacaktr.
Her bir ocuumuzun frsat eitlii erevesinde eitim almalar
salanacaktr. Korunma ve bakm altndaki ocuklarn en az
%50si zel okullara gnderilecektir.
Koruyucu ve nleyici tedbirler gelitirilerek ocuklarn korunma
ve bakma muhta hale gelmeden kar karya kaldklar
sorunlar zlerek ocuklarn aileleri ile birlikte mutlu fertler
olarak yetitirilmeleri salanacaktr.
Genlerimiz: Genlerimiz bugnn dinamosu, yarnn ise

gvencesidir. Genlik, milletlerin sahip olduu en byk
hazinedir. lkemiz, bu hazineye dier lkelere kyasla fazlasyla
sahiptir.
AK Parti, genlerimizin hem aile iinde, hem yaadklar evrede,
hem okullarda ve sosyal meknlarda iyi yetimeleri, bilinli
birey olmalar, kltr ve spor ile hem i, hem de d varlklarn
zenginletirmek iin pek ok iler yapt.
37
9/29/12 5:28 PM
niversiteye giri snavlarnda uygulanan katsay adaletsizliine

son verdik.
Yksekrenim genliinin barnma, beslenme, burs ve kredi
imknlarn nceki dnemlerle kyaslanmayacak ekilde artrdk.
2003ten bu yana mracaat eden her niversite rencisine burs
veya renim kredisi verdik.
sizliin nlenmesi ve nitelikli eleman yetitirme iin mesleki
eitime ylda 270 milyon TL bte ayrdk.
niversitelerden terr suundan hkm giyenler hari, her ne
sebeple olursa olsun iliii kesilen yaklak 800 bin kiinin genel
af dzenlemesi ile 4 yllk lisans eitiminin yan sra, n lisans
ve lisansst eitimine devam etme imknn saladk. Bylece
tarihin en byk renci affn kardk.
Gen giriimcilerin sermaye irketlerine vergi muafiyeti tandk.
irket kurma masraflar iin hibe destei veriyoruz.
Dnyann yaatmakta glk ektii erdem bilincini genlerimiz
sergileyecek. Blgesinde rnek olan lider Trkiyeyi, rnek
genlerimiz ina edecek.
Genlerin, toplumsal karar mekanizmalarna daha etkin
katlmnn salanmas iin hukuki, siyasi, ekonomik, sosyal ve
kltrel almalar yapacaz.
Genlik merkezlerini yaygnlatracaz. Bu merkezlerde
genlerin kendi projelerini hayata geirmelerini tevik edeceiz.
Barnma ve yurt sorununun zmnde TOK ile yaplan
ibirliinin yannda zel yurtlar destekleyecek ve rencilerimize
ucuz barnma imkn salayacaz.
2023 ylnda Kredi ve Yurtlar Kurumu bnyesindeki yurtlarmzda
600 bin kiilik kapasite hedefliyoruz.
38
9/29/12 5:28 PM
Tm yurtlarda tek kiilik veya 3 kiilik odalara gemek iin ok

mesafe aldk. Bu sreci tamamlayacaz.
Genlerin kendilerini ilgilendiren konularda hzl ve doru
bilgilere ulaabilmeleri iin genlik bilgilendirme noktalar
kuracaz.
Meslek okullarn ve mesleki eitim merkezlerini daha da verimli
ve etkin hale getireceiz. Sanayinin ihtiya duyduu igc
bylece temin edilecek ve istihdamn nndeki mevcut bir takm
engeller alacaktr.
Giriimci genlerimizi desteklemek iin, kendi iini kurmak
isteyen genlere zel tevikler getireceiz.
Genlerin kariyer planlamasna ynelik hizmetleri
yaygnlatracaz. niversiteler ve meslek kurulular ile
ibirlii iinde genler iin i kurma ve gelitirme merkezleri
kuracaz. niversiteler, zel sektr ve kamu kurumlar
arasnda ibirliklerini tevik ederek niversite rencileri iin
teori ile pratii bir arada grp uygulayabilecekleri ortamlar
oluturacaz.
Genlerin spor ve sanatsal aktivitelerden daha yaygn bir biimde
yararlanmas iin gerekli koullar oluturulacak ve btn illerde
genlik ve kltr merkezlerinin says yeterli hale getirilecektir.
Engellilerimiz: Engellilerimiz iin de bir yandan ehirlerin,

kamu binalarnn, kamuya ak yerlerin ve toplu tama
aralarnn uygun hale getirerek onlarn yaamlarn
kolaylatrrken, dier yandan tm engellilerin eitimi ve
alabilir durumda olanlarn istihdamn salayacaz. Engeliler
iin bakm modelleri ile kurulu ve hizmetleri yaygnlatracaz.
Kamudaki engelli says 2002de 6434 iken, 2012 tarihinde bu
rakam 25.563e ykseltildi. Kamudaki 15.000 bo olan engelli
kontenjan doldurulacaktr.
39
9/29/12 5:28 PM
zel sektrde engellilerin istihdamnda; 2002 ylnda 10.226 iken,

2012 ylnda 37.982 engelli istihdam salanmtr. zel sektrde
konu ile ilgili tevik almalar devam edecektir.
2 ve daha fazla ii altrmakta olup, buna ilaveten engelli
istihdam eden iyerlerinde 1 yl sre ile iba eitimi kapsamnda
sigorta primi devlet tarafndan denecektir.
Engellilerin kamu ve zel sektrde istihdamlar salanacaktr.
Destekli ve korumal iyerleri oluturacaz. Korumal iyerleri
mevzuat almalar devam etmekte olup, yl sonu itibar ile
almalar tamamlanacaktr. rnek iyerleri alacaktr.
Engelli vatandalar iin Evde Bakm Hizmeti ncelikli olmaya
devam edecek olup, kurumsal bakmdan ev ortamnda bakma
ynelik almalar devam etmektedir. Umut Evleri Projesi ve
Engelsiz Yaam Merkezleri Projeleri balatlm olup, engelli
ocuklar iin kurum bakmna son verilecektir.
Ayrca zel ve resmi bakm ve rehabilitasyon merkezlerinin
hizmet standartlar ykseltilecektir.
Yallarmz: Yallarmz kdemli vatandalarmz olarak

grmekteyiz ve onlarn hayat tecrbelerinden yararlanlacak
aktif yalanma yaklamna uygun politikalar ve hizmet
modelleri oluturacaz.
Salkl yalanmann salanmas iin gerekli hizmetleri
yaygnlatracak, yallara evde destek ve evde bakm salayacak,
yallarn kurumsal bakmn belediyeler, STKlar ve zel sektr
imknlarndan yararlanmak sureti ile gelitireceiz.
Sosyal Yardmlar: nsanlarmza lkemizin gelimesine

paralel olarak asgari bir hayat standardn belirleyecek bir sosyal
yardm sistemi ile esas olarak onlar sosyal yardma ihtiya duyan
durumdan daha retken ve kendi kendilerine yeterli bir konuma
getirmeyi hedefleyen sosyal yardm politikas uygulayacaz.
40
9/29/12 5:28 PM
Btnleik sosyal yardm ve hizmetler projesi ile daha etkin bir

sosyal yardm politikas uygulayacaz. Puanlama Projesi ile
sosyal yardma esas yoksulluk tespitinin daha objektif kriterlere
gre yaplmas salanacaktr.
Asgari gelir destei ile her aileye, nfusu, yoksulluk durumu,
evde bulunan yal, engelli ve ocuk saysna gre belirlenmi ve
asgari bir yaam standard salanacaktr.
Yoksullar ve dezavantajl gruplar iin sosyal konut projelerine
devam edilecek, ilk planda 100.000 konut hedefine ulalacaktr.
Sosyal yardmGistihdam balantsn gl ve srdrlebilir bir
ekilde oluturacaz.
ehitlerimiz ve Gazilerimiz: Aziz ehitlerimizin bize emanet

braktklar yaknlar ile gazilerimiz iin hibir maddi ve manevi
fedakrlktan kanmayarak her trl ekonomik ve sosyal
ihtiyalarn karlayacak ve onlara yarar onurlu bir yaam
srmelerini salayacak politika ve tedbirleri salayacaz.
kardmz son yasa ile ehit yakn ve gazilerimize salanan
istihdam ve dier haklara ilave olarak; ehit yaknlarna ve
gazilere ucuz konut temini, ehit ve gazi ocuklarna zel okul
eitim imknn salanmas, ehit yaknlarna ve almak isteyen
gazilerimize giriimcilik desteklerinin salanmasn hedefliyoruz.
41
9/29/12 5:28 PM
alma Hayat ve
Sosyal Gvenlik
2023 Trkiyesinin alma hayatn bugnden planlyoruz.
lkemizin uluslararas arenadaki rekabet gcn artrmaya
kararlyz.
Sosyal Gvenlik Reformu, Kanunu, stihdam Paketleri,
Sal ve Gvenlii Kanunu ile Kamu Grevlilerine Toplu
Szleme Hakk gibi temel dzenlemeleri hayata geirdik.
nmzdeki dnemde 12 Eyll darbesinin rn olan,
rgtlenmenin nn tkayan sendikal mevzuat yeniden ele
alarak, alanlarmzn rgtlenme ve toplu pazarlk hakkn
gzeten, alma barn kalknmann temeli olarak gren ve
evrensel standartlara uygun olan Toplu likileri Kanununu
hayata geireceiz.
Her yl yaklak 1,5 milyar TL kaynak ayrarak, her yl 400 bin
isizimize mesleki eitim verecek, isizliin temel kayna olan
mesleksizlik sorununu zeceiz.
Yrrle koyduumuz 351 ulusal meslek standardn 1000e
kararak igcnn mesleki bilgi ve becerilerini igc
piyasasnda istenen dzeye getirecek ve mesleki yeterliliklerinin
kresel dzeyde tannmasn salayacaz.
Kadnlarmzn ve zrllerimizin istihdamn artrmak amacyla
yrrle koyduumuz tevik tedbirlerini kararllkla srdrerek,
kadnlarn igcne katlm orann % 38e karacak, halen
kamuda bo olan yaklak 15 bin zrl kadrosunu dolduracaz.
Alt iverenlik yani taeronluk uygulamasn yeniden ele alarak
alma saatleri, izin, kdem tazminat, rgtlenme gibi talepleri
yasal gvenceye kavuturacak ve aln terinin hakkn sonuna
kadar koruyacaz.
42
9/29/12 5:28 PM
Bte aklarnn olumasna, gelir dalmnda adaletsizlie,

haksz rekabete yol aan, alanlarmz sosyal gvenlikten
mahrum brakan ve % 53ten % 37lere kadar indirdiimiz kayt
d istihdam orann % 15ler seviyesine dreceiz.
Her sizin Bir Danman Olacak sloganyla greve
balattmz 2800 i ve meslek danman saysn yl sonuna
kadar 4000e karacak, bylece meslek edinme, i arama, i
bulma konularnda isizlerimize ve iverenlerimize daha nitelikli
hizmet sunulmasn salayacaz.
stihdam paketleri, Ulusal stihdam Stratejisi, mesleki eitim,
ulusal meslek standartlarnn belirlenmesi, genel teviklerin
yannda istihdam tevikleri, i ve meslek danmanl, iba
eitim programlar gibi enstrmanlar kararl bir ekilde
uygulayarak Cumhuriyetimizin 100. ylnda isizlik orann asgari
seviyelere indireceiz.
Kamu personel rejimini yeniden ele alarak gnn artlarna
ve gelecein ihtiyalarna cevap veren yeni bir kamu personel
sistemini hayata geireceiz.
Sosyal gvenlikte de byk reformlara imza attk. lkemizde
yaanan deiim ve dnm zincirinin en nemli halkalarndan
biri olan Sosyal Gvenlik Reformu ile sosyal gvenlik kurumlarn
tek at altnda birletirdik. Norm ve standart birliini saladk,
salk hizmeti sunumundaki ayrmcl ortadan kaldrdk.
18 yana kadar ocuklarmz koulsuz salk gvencesine
kavuturduk. Doumdan lme kadar vatandalarmzn yannda
olan ve 75 milyonu kucaklayan srdrlebilir bir sosyal gvenlik
sistemi oluturulmutur.
Bu sre zarfnda ayrca emeklilerimizin hayali olan intibak
dzenlemesi yapld. ehit yaknlar ve gazilerin aylklar artrld,
terr madurlarna aylk baland. Uzun yllar boyunca tartlan
ancak bir trl hayata geirilemeyen Genel Salk Sigortas, tm
vatandalarmz salk emsiyesi altna alarak 1 Ocak 2012 tarihi
itibariyle yrrle girmitir.
43
9/29/12 5:28 PM
Bundan sonra da tm vatandalarmza, eit, adil, kolay

ulalabilir bir salk ve sosyal gvenlik sistemini kararllkla
srdrmeye ve sosyal devlet ilkesinin gereklerini eksiksiz bir
ekilde yerine getirmeye devam edeceiz.
Bu dorultuda gelir;gider dengesini byk oranda salayarak,
sosyal gvenlik ann GSYHye orann % 1ler seviyesine
dreceiz. Buradan elde edilen kayna daha etkin ve verimli
kullanlabilecek alanlara kaydracaz.
Kayt d istihdam orann gelimi lkeler seviyesine drp,
aktif pasif orann 3 seviyesine karacaz.
Tm ilemleri elektronik ortamda yapp, emeklilik ilemlerini bir
gnde sonulandracaz.
Salk
Greve geldiimiz 2002den bu yana, lke olarak salkta byk
ilerlemeler kaydettik. nce insan diyerek oluturduumuz
Salkta Dnm Program ile byk iler baardk. Herkes
iin salk dedik ve devasa bir dnm gerekletirdik.
Dnyada ender grlen hz ve dzeyde, salk gstergelerimizi
iyiletirerek kresel bir baar rnei sergiledik. Bu
byk dnm ile her engeli aabileceimizi, her hedefe
ulaabileceimizi gsterdik.
AK Parti iktidarnda salk hizmeti almak lks ve ayrcalkl
olmaktan karlm, btn vatandalarmza zengin;fakir ayrm
gzetilmeden devlet tarafndan verilen bir hizmet alan haline
getirilmitir. Gelimi lkelerle bile mukayese edildiinde,
Trkiye Cumhuriyeti vatandalar gl bir salk sistemine sahip
olmann ayrcaln yaamaktadr.
Bu dnemde vatandamzn hayatn kolaylatran admlar,
cesaretle ve kararllkla attk. Bu anlay iinde, bata SSK
hastaneleri olmak zere dier kamu kurumlarnn hastanelerini
tek at altnda birletirdik.
44
9/29/12 5:28 PM
Dar gelirli kesimlere ynelik olarak Yeil Kartl vatandalarmzn

haklarn genilettik. Tedavi ve ila giderlerini devlet olarak
karladk. Vatandamz muayenehanelere mahkum olmaktan
kurtardk, ykc salk harcamas yznden fakir dmesinin
nne getik.
la fiyatlarnda nemli oranda indirim saladk. la
harcamalarnn hem kamu, hem de vatandaa olan ykn,
byk lde hafiflettik.
Yalnzca ehirlerde deil, kylerde de 112 Acil Salk hizmeti
sunmaya baladk. Sisteme hava ve deniz tama aralarn
ekledik. Hizmette snr tanmadk. Bir yandan Hakkarinin
mezralarna, Trabzonun yaylalarna, Edirnenin kylerine,
Yozgatn bozkrlarna, Adanann ovalarna kadar ularken
te yandan Afganistan ve Somalideki mazlumlara, Haitide
depremzedelere ve Endonezyada tsunami madurlarna elimizi
uzattk.
ada salk hizmeti anlaynn temel unsurlar arasnda
yer alan aile hekimlii uygulamasn balattk ve tm lkeye
yaygnlatrdk.
Bulac hastalklardaki gstergelerimizi gelimi lkeler
dzeyine ulatrdk.
Salmz olumsuz etkileyen sigara ime, imanlk ve
hareketsiz hayat tarzna kar milli mcadele balattk. Sigaraya
kar mcadelemizde dnyada ilkleri gerekletirdik.
Bina, ekipman ve salk personelinin eksik olduu blgeleri
ncelikli kabul ederek, bu konudaki dengesizlikleri byk
lde ortadan kaldrdk. Bizden nceki 80 ylda yaplan 7 milyon
metrekarelik salk binasna son 10 ylda 7 milyon metrekare
ilave ettik. Dnemimizde yaptmz btn hastaneleri, ierisinde
banyosu, buzdolab, televizyonu ve refakati yataklar bulunan bir
ya da iki yatakl nitelikli odalarla donattk.
45
9/29/12 5:28 PM
Kamu salk tesislerinde alan personel saysn iki katna

ykselttik.
Salkta Dnm Program ile salkta kamu kaynaklarn
verimli kullanmaya baladk. Bu devasa dnme ramen,
2003C2011 yllar arasnda faiz d genel kamu harcamalarndaki
art % 265 iken kamu salk harcamalarndaki art sadece
% 225 oldu. Yani, finansal srdrlebilirlii olan bir salk sistemi
kurduk.
Son 10 ylda kii bana yaplan salk harcamalarnda % 1300lk
bir art salayan Trkiyede bireyin cebinden salk iin kan
para asgariye inmitir.
2003 ylnda %39 olan salk hizmetlerinden memnuniyet oran,
2011 yl sonunda %76ya ulat.
imdi nmzde dev ehir hastanelerinin ins var. Bir taraftan
bu byk projelere balarken dier taraftan hastane hizmetlerini
mkemmelletirecek Kamu Hastane Birliklerini hayata
geiriyoruz.
Uluslararas kamuoyunda da byk takdir toplayan Salkta
Dnm Programnn baarl uygulamalarn artk dier
lkelerle paylayoruz. Dnya Salk rgt ve OECD gibi
uluslararas kurulular, Trkiyedeki salk reformlarnn dier
lkeler iin ders kitab vasf tadn sylyor.
Bugn dnya apnda zgn bir model olan Salkta Dnm
ile Trkiye, kresel salk gndemini oluturan liderler arasnda
yer alyor. Artk salkta insana hizmeti gaye edinerek deiime
nclk eden bir Trkiye var.
46
9/29/12 5:28 PM
Eitim ve Kltr
En byk deerimiz ve zenginlik kaynamz, sahip olduumuz
gen ve dinamik nfusumuzdur.
Nfusumuzun nitelikli hale getirilmesi, bilgi ile donatlmas
kuruluumuzdan beri amaz hedefimiz olmutur. Eitim
alannda gerek fiziki ve teknolojik alt yap, gerek eitime eriim
gerekse de kalite konusunda ok nemli gelimeler kaydettik.
AK Partinin 12 yllk zorunlu eitime gemesi, ok nemli, zor ve
fedakrlk gerektiren bir karar olmutur.
Eitimin nnde frsat eitliini yok eden tm engeller temizlendi,
temizleniyor.
Cumhuriyetin 100. ylnda, 50 yan altnda % 100lk okurL
yazarlk oranna ulam, gen nfusunun tamam asgari lise
eitimi grm ve talep eden herkese yksek retim imkn
temin etmi bir lke olmay hedefliyoruz.
2023te niversite says 200 am, zel niversite almas
nndeki engelleri kaldrm, ArLGe btesi dnyadaki en ileri
lkelerin seviyesine ulam, bilgi ve teknoloji ihra eden bir
Trkiye hayalimiz var. Yeni Anayasa almalar kapsamnda
YK niversiteler arasnda koordinasyonu temin eden bir kurum
haline gelecektir.
Eitimli, salkl, dnyadaki emsalleriyle yarabilen ve idealizmle
donatlm bir genlik, Trkiyeye yakan bir genliktir. lgili
bakanlklarmzn ortak abalar ve belediyelerimizin srelere
dahil edilmesiyle, genliimizin sosyal, kltrel ve sportif
aktivitelere daha fazla tevik ve dahil edilmesi yeni dnemdeki
hedeflerimiz arasndadr.
Mesleklerin ve i enstrmanlarnn srekli deitii dnyamzda,
hayat boyu eitim kanlmaz hale gelmitir. Yediden yetmie
herkesin, eitimi hayatnn ayrlmaz paras haline getirdii bir
toplum zlemimiz var.
47
9/29/12 5:28 PM
Artk hepimiz biliyor ve inanyoruz ki lkelerin zenginlii ne tarm

potansiyeli, ne yer alt ve yer st zenginliklerin okluu, ne ar
sanayi yatrmlar ile llyor. Bilgi ann en byk zenginlik
ls bilgi retme, bilgiyi teknolojiye uyarlama ve teknoloji ihra
eder hale gelmelidir.
nmzdeki srete bilgi toplumu olmann btn gerekleri
eksiksiz olarak yerine getirilecektir.
Ders kitaplarnda kin, nefret ve dmanlk telkin eden ve
artran tm unsurlar son kelimesine kadar ayklanacaktr.
Her trl ayrmclk ve tekiletirmeyi ima eden, insan haklar
ve hukukun evrensel ilkelerine aykr ne varsa eitim ve retim
alanndan dlanacaktr.
AK Parti, muhafazakr ve demokrat bir partidir. Bizim
muhafazakrlmz eski olann muhafazas deil, eskimeyenin
muhafazasdr. Her alanda deiimi ve reformu gerekletiren
AK Parti iin muhafazakrlk; sosyal ve kltrel ilkelerimizi ve
deerlerimizi, bizi biz yapan, bize has zellikleri ve gzellikleri
gnmzn ihtiyalarna cevap verecek ekilde yeniden reten
bir siyasettir.
AK Parti olarak kltr; insan, toplumu, gelecei ve uygarl
in eden temel bir alan olarak gryoruz.
Vizyonumuz, kendi deerlerimiz ve kltrmz esasnda gelenek
ile modernlii, yerel ile kreseli, eski ile yeniyi, kadim ile gnceli,
soyut ile somutu badatrm bir toplumdur.
Kltrn, hayatmza rengini veren temel olgu olduu
dncesinden hareketle her trl kltr deerimizi gelitirecek,
kiisel veya toplumsal yaam pratiklerimizi ve davranlarmz
etkileyen kltr kaynaklarn glendirecek, kltrel dokuyu
salamlatracak etkinliklere hz vereceiz.
Kltr iklimimiz iinde bulunan her trl farkl rengi yaatmann
ve gelitirmenin gayreti iinde olacaz.
48
9/29/12 5:28 PM
Trkiyenin dnyann en gl 10 lkesinden birisi haline gelmesi

demek, kltr alannda da blgesinin ve dnyann kltrel retim
ve paylam merkezi olmas demektir. Bu meyanda kltrel
mirasmz ve geleneimizi, sanatlarmz, dnce insanlarmz
ve eserlerini dnyaya tantmak iin daha zengin ierikli ve kuvvetli
programlar gelitirilecektir.
Cumhuriyetimizin 100. ylnda Trkiyede kltr ve sanat
deerlerimiz muhafaza edilecek, yeniden retilecek ve gelecek
nesillere aktarlacaktr. nsanmz kendi deerlerine sahip
olmann verdii zgven ile btn dnyay kendi bilgi ve i sahas
olduu kadar, kltrel etkileim alan olarak da grecektir.
Herkesin kltr ve sanat faaliyetlerine eriebildii bir toplumsal
yap oluacaktr.
Ekonomi
AK Parti iktidar olarak dnya ekonomisindeki deiimi bandan
beri dikkatle takip ediyor, analiz ve deerlendirmelerimizi ona
gre yapyoruz. 10 ylda Trkiyeyi da ak, rekabetin yaand,
hukuki normlarn ekonomik dzene istikrarl bir biimde yansd
bir lke haline getirdik. nk srdrlebilir bir ekonomik
kalknma ancak gl bir demokrasi, evrensel ilkelere dayal adil
bir hukuk dzeni ve rekabeti bir retim yaps ile mmkndr.
AK Parti iktidarnda her alanda olduu gibi ekonomide de arpc
bir dnm gerekletirdik.
Her alanda olduu gibi ekonomi alannda da odaa insan
aldk. Tepeden inmeci bir kalknma modeli dayatmak yerine,
giriimcimizin ve alanlarmzn potansiyelini harekete
geirecek ekilde uygun bir iklim oluturduk. Kamuyu gelimeye
engel olan bir yap olmaktan kararak, kolaylatrc bir konuma
sevk ettik.
49
9/29/12 5:28 PM
Ekonomiyi toplumdan ve siyasetten bamsz bir alan olarak

grmedik, piyasalarn gndelik dalgalanmalarna indirgemedik.
Evrensel hukuk normlarna ve temel haklara dayal ileri bir
demokrasi olma hedefimiz ile ekonomiyi ikiz karde gibi ele
aldk. Ekonomik aya aksayan bir lkenin, demokratik geliimini
arzu edilen ekilde salayamayaca bilinci ile davrandk. Dier
yandan, ileri bir demokrasi ve hukuk devleti olmadan birinci snf
bir ekonomi olunamayaca anlayyla hareket ettik.
ktidara geldiimizde 66 milyon olan nfusumuz bugn
75 milyon seviyesine ulamtr. 2002F2011 dneminde Gayri Safi
Yurtii Haslamz 230 milyar dolardan 774 milyar dolara ulam,
kii ba gelirimiz ise 3500 dolardan 10 bin dolarn stne
kmtr. Gayri safi yurtii haslamz kattan fazla artrrken,
artan nfusa ramen kii ba gelirimizi kata karrken hep
milletimizin gcne ve baarma azmine dayandk.
AK Parti iktidarnn ekonomi politikalarnn ve ynetim anlaynn
temelindeki kavram gvendir. Elde ettiimiz tarihi baarlarn
en nemli kayna oluturduumuz gven ve istikrar ortamdr.
2002 ylnda devletin faize dedii kaynak yurtii haslamzn
yzde 15,5i olmuken, 2011 ylnda bu oran yzde 3.4e
dmtr. 2002 ylndaki oran deimese idi 2011 yl itibariyle
faize giden para yllk 120 milyar dolar bulacakt. Oysa 2011
ylnda faize giden para 25 milyar dolar civarnda olmutur. 120
milyar dolarla 25 milyar dolar arasndaki fark gven ve istikrarn
farkdr. Daha net bir ekilde ifade edecek olursak, eskiden ranta
ve faize giden paralar, imdi insanmza hizmete aktarlyor.
Mali disipline riayet ederek kamu aklarn azalttk ve
btemize ekidzen verdik. Bugn birok AB lkesinin banda
Demoklesin klc gibi sallanan kamu bor stokunun yurt ii
haslamza oran 2002de yzde 74t. Bunu 2011 yl itibaryla
yzde 39,4e kadar indirdik.
50
9/29/12 5:28 PM
Adeta bir kader gibi alglanan enflasyonu tek haneli rakamlara

drrken, paradan alt sfr attk ve Trk Lirasna layk olduu
itibar saladk.
Ekonomimizin d kaynak ihtiyacndan fazla sermaye girii
saladk. Bu sayede Merkez Bankas brt dviz rezervi, 2002 yl
Kasm aynda 28 milyar dolar seviyesinden 14 Eyll 2012 itibaryla
(altn dahil) 110 milyar dolara ykselmitir.
Vergi indirimleri yoluyla hem tketici hem de retici
vatandalarmzn rahat bir nefes almasn saladk.
zel sektrn sabit sermaye yatrmlar 2002 ylnda 28 milyar
dolar iken 2011 ylnda 140 milyar dolara sramtr. Gven
ortam sayesinde zel sektrn yapt bu yatrmlar ihracat
demek, retim demek ve her eyden nemlisi istihdam demektir.
Yatrmlarn yan sra isizlerimize beceri kazandrmak ve
dolaysyla istihdam artrmak amacyla nemli bir ara olan
aktif igc politikalarn ve zellikle istihdam dnda kalanlar
korumaya ynelik olan pasif igc politikalarn da baaryla
uyguluyoruz. 2002 ylnda aktif igc programlarndan
yararlanan toplam isiz says 1.500 kii iken, 2011 yl sonunda
250 bin kii bu programlardan faydalanr hale geldi.
stihdamda elde ettiimiz baar ekonomik olduu kadar
sosyal adan da son derece nemlidir. Kresel krize ramen
2010 ylnda 1 milyon 317 bin, 2011 ylnda da 1 milyon 516 bin
vatandamza istihdam saladk. Bu ekilde, isizlik oranlarn
tek haneli rakamlara indirmeyi baardk. Avrupada nfus art
olmad halde isizlik oranlar ift hanelere doru giderken,
Trkiye ekonomisi 2012 ylnda da istihdam retmeye devam
ediyor.
stihdam artrrken kayt dlkla da kararl bir ekilde mcadele
yrttk. Uyguladmz bu politikalarla 2002 ylnda 10,2 milyon
olan toplam sigortal alan saymz, bugn 15,2 milyona
ykselmitir.
51
9/29/12 5:28 PM
ktidarmzn 2003/2007 dneminde yapt reformlarn baars,

2008 ylnda balayan kresel krizle birlikte test edilmi ve
ekonomimiz bu snavdan baaryla gemitir.
Kresel krizi, IMF gibi uluslararas kurululardan kaynak
kullanmadan kendi politikalarmz ve imknlarmzla ynettik.
Tek bir bankamz batmad, bor/faiz sarmalna girmedik, finansal
piyasalarda alkantlar yaamadk. Kresel krizle birlikte
ykselen bir ekonomi olarak zgvenimizi tazeledik. Baka
lkelere k tutan, olumlu deneyimlerini paylaan, G/20 bata
olmak zere tm uluslararas platformlarda ba dik duran bir
lke olduk.
IMFye olan borcumuzu sfrlyoruz. IMFye 5 milyar dolar bor
verecek konuma geldik.
2010 ylnda yzde 9,2, 2011 ylnda ise yzde 8,5 gibi ok
yksek bymeler salayarak tm dnyann gptayla bakt
bir performans yakaladk. Avrupada bymenin sfr civarnda
tahmin edildii, tm dnyada byme tahminlerinin aa ynl
revize edildii bir ortamda istikrar iinde bymemiz devam
etmektedir.
Eitim, salk ve sosyal koruma harcamalarnn tamamn ieren
sosyal harcamalarn GSYHya orann 2002 ylndaki yzde 13,5
seviyesinden 2011 ylnda yzde 16,7 seviyesine kardk. Sosyal
yardmlar iin ylda sadece 1,3 milyar TL harcama yaplrken, biz
artk bu kapsamda bunun 10 kat olan 13 milyar TL harcar hale
geldik.
AK Parti iktidar olarak yoksullukla mcadelemiz hz kesmeden
srmektedir. Dnyada mevcut durumda yaklak 1 milyar kiinin
gnlk geliri 1 dolarn altnda iken bugn Trkiyede bu gelir
seviyesinin altnda yaayan kimse kalmamtr. Gnlk 2,15
dolarn altnda geliri olanlarn nfus ierisindeki orann yzde
3,04den binde 2ye drdk. Ayn yllar iinde gnlk geliri 4,3
dolarn altnda olan vatandalarmzn nfus ierisindeki orann
da yzde 30,3den yzde 3,7ye indirdik.
52
9/29/12 5:28 PM
Halkmza daha adil bir gelir paylam salyoruz. 2002de en

zengin yzde 10luk kesimin ortalama geliri en yoksul yzde
10luk kesimin gelirinin 18,3 kat iken, yoksul kesimin geliri daha
fazla artarak 2011 ylnda 12 katna gerilemitir. 2002 ylnda 0,44
olan Gini katsays 2011 ylna gelindiinde 4 puan gerileyerek
0,40a dmtr.
Bugn Trkiye, iinde bulunduu blgenin en byk ekonomisi
ve en etkin siyasi aktrdr. lkemizin gerekletirdii baarlar
blge iin ilham kayna tekil etmektedir. Adeta ekonomik ve
siyasi olarak yeniden ekillenen dnyamzda Trkiyenin nemi,
arl ve etkinlii kukusuz daha da artacaktr.
Son dnemlerde lkemizin corafi ve kltrel havzasnda
yaanan gelimeler ve ykselen talepler, izlediimiz politikalarn
daha geni bir erevede yanklanaca bir dnemi iaret
etmektedir. Halkn iradesine dayal ynetimlerin, geni kitlelerin
kalknma taleplerine cevaplar oluturmak durumunda olduu bu
yeni dnemde, Trkiyenin tecrbesi daha deerli hale gelmitir.
Bu gelimeleri doru okuyan ve bunlar iin gerekli politikalar
oluturan partimiz, hem bu lkelerin demokratiklemesine ve
kalknmasna katk salayacak, hem de lkemizin gl Trkiye
vizyonuna hizmet edecektir.
On yllk baarl performans ve zgvene dayanarak,
Cumhuriyetimizin 100nc yl olan 2023 ylnn temellerini de
atm oluyoruz. Yeni dnemde de temel amacmz; istikrarl ve
srdrlebilir bir byme performans ile insanmzn refah
seviyesini artrmaktr.
Hedefimiz, bilgi toplumuna dnm, her alanda modern
standartlar yakalam ve kresel lekte rekabet gc yksek,
gl bir Trkiyedir.
leri demokrasi, gl toplum ve lider lke hedeflerimiz ile
btnlk arz edecek ekilde byk ekonomiyi ina etmeye
devam edeceiz. Ekmeimizi aln terimiz kadar akl terimiz ile de
bytp, adil bir ekilde paylaacaz.
53
9/29/12 5:28 PM
Bugne kadar olduu gibi bundan sonra da ekonomide iarmz

gven ve istikrar olacaktr.
nmzdeki yllarda salayacamz yksek bymenin ncs
yine zel sektrmz olacaktr. Biz AK Parti olarak, zel
sektrmzn nn aacak politikalar uygulamaya devam
edeceiz. Bunun iin; makro ekonomik istikrarn yannda, mal ve
hizmet sektrlerinde verimlilik artlarn getirecek, kaliteyi ve
rekabet gcn artracak reformlar srdreceiz.
Makro ekonomi kadar mikro ekonomiye de nem vermeye
devam edeceiz. sraf ekonomisi yerine verim ekonomisi diyerek,
kamuda ve zel kesimde ok daha etkin bir iletmecilik anlay
iin aralksz alacaz.
Bu temel yaklammz erevesinde, Cumhuriyetimizin 100. yl
iin balca hedeflerimiz unlardr:
Gayri Safi Yurtii Hasla bykl bakmndan dnyann ilk
10 ekonomisi iinde yer almak.
Enflasyon ve faiz oranlarn kalc biimde dk ve tek
haneli rakamlara indirmek.
hracatmz 500 milyar dolara ulatrmak.
Kii bana milli gelirimizi 25 bin dolara ykseltmek.
En az 2 trilyon dolarlk bir ekonomi byklne ulamak.
sizlik orann yzde 5e indirmek, istihdam orann da en az
yzde 50ye ykseltmek.
Bu byk hedeflere doru yrrken, ekonomik programmzn
temel unsurlarndan asla taviz vermeyeceiz. Mali disiplini
kararllkla srdreceiz. Enflasyonla mcadele imdiye
kadar olduu gibi, bundan sonra da temel nceliklerimiz
arasnda olacak. Reel ekonomiyi ve ihracat esas alan istihdam
dostu byme konusundaki kararllmz srecek. Sermaye
hareketlerinin ve ticaretin serbest olmasn savunmaya
devam edeceiz. Dalgal kur rejimini srdreceiz. Yapsal
reformlarmz kararllkla uygulayacaz.
54
9/29/12 5:28 PM
Bir taraftan ekonomimizi bytrken dier taraftan kesimler

ve blgeler aras gelir dalmn iyiletirmeye devam edeceiz.
GAP, DAP, KOP ve DOKAP programlarn kararllkla uygularken,
dousuyla batsyla, kuzeyiyle gneyiyle benzer standartlarda
hizmeti tm vatandalarmza ulatracaz.
Hazrlamakta olduumuz yeni eylem planlar ile blgesel gelime
konusunda nceliimizi srdreceiz. Sulanabilir alanlarmzn
tamamnn suland, arazi toplulatrma almalarnn bittii,
en cra yerlere rahatlkla eriilebilen, turizm imknlarnn
eitlendii, emek youn sanayilerin gelitii, komu lkeler
bata olmak zere dnya ile ticaretin artt bir ortamda birok
ilimiz yerel dinamiklerini daha fazla harekete geirecektir. Yeni
tevik sistemimiz, Kalknma Ajanslarmz ve Blge Kalknma
darelerimiz ve tm dier destek mekanizmalarmz bu ama
dorultusunda btnlk iinde devreye sokulacaktr.
Yerel Ynetimler ve
ehircilik
Yerel ynetimlerde insan ve hizmet odakl ynetim anlayna
sahibiz. Trkiyede gerek yerel kalknma AK Parti ile balamtr.
Vatandalarmzn ynetime daha fazla katlmn, ynetimde
dorudan temsilini ve idareyi denetlemesini salamak temel
grevimizdir.
Ar merkezilemeden uzaklaarak, yetkileri merkezi
birimlerden dorudan hizmet sunan yerel birimlere devretmeye
devam edeceiz.
Kamu hizmetlerinde etkinlii ve verimlilii artracak nlemler
almaya devam edeceiz. Vatandaa en yakn yerde, ilk kademede
ve en ksa srede vatandan ilerini tamamlamak esas
amacmzdr.
55
9/29/12 5:28 PM
Bykehir belediye sistemini yeniden ele alarak, kamu

hizmetleri sunumunda il dzeyinde koordinasyon salayacaz.
Bylece 55 milyon vatandamz bykehir belediyesi snrlar
iinde yayor olacak.
Yerel ynetimlerimizin gelirlerini 5 kat artrdk, mali imknlar
daha da artracaz.
Kylerimizin modern yerel ynetim anlay erevesinde ele
alnd yeni bir ky kanunu karlacaktr.
Neredeyse %95i deprem blgesi olan lkemizde, ayn zamanda
youn g nedeniyle bask altnda kalan ehirlerimizin kentsel
dnm ihtiyac byktr. kardmz 6306 sayl kanunla
kentsel dnmn mevzuat altyaps oluturulmutur.
Amacmz yuva ykmak deil, yuva yapmaktr. Bir tek aileyi bile
madur etmeden, sokakta brakmadan modern ve depreme
dayankl konutlarda ve tm sosyal ihtiyalar iinde barndran bir
evrede yaamasn temin etmek hedefimizdir.
Bu amala mstakil bir bakanlk kurulmutur.
lkemizde btn yerleim birimlerimizi yaanabilir bir
evre haline getirmek ve ehirlerimizin hepsini bir veya bir
ka zelliiyle ne kan marka ehirler haline getirmek
nceliimizdir. lkemizin tamamn, kent ve krsal alan
fark gzetmeksizin kadastrosu bitmi, imar ve yerleim
planlar hazrlanm, altyaps tamamlanm meknlar olarak
tasarlyoruz.
Kentsel dnm projeleriyle, yaanabilir ve yksek
standartlarda yenilenmi kentler kurarken, tarihi kentlerimizi
korumaya, tarihi eserlerimizi ihya etmeye devam edeceiz.
ocuklar, engelliler, yallar ve tm dezavantajl gruplarn
hayatn kolaylatracak engelsiz kentler hedefimizdir.
lkemizin en byk aalandrma seferberliini balatan
hkmetimiz, ehirlerimizin daha yeil meknlar haline gelmesi
iin gayretini artrarak devam edecektir.
56
9/29/12 5:28 PM
DNYA
9/29/12 5:28 PM
AK PARTi 2023 SYAS VZYONU DNYA
Dnya ve D Politika
Vizyonumuz
On yl nce biz byk bir sevdayla, kendimizi adadmz yce bir
idealle yola ktk. Bu ideal, Trkiyeyi kresel g dengesinin
nemli aktrlerinden biri haline getirmek, blgesinde bar ve
istikrar tesis iin alan belirleyici lke konumuna ykseltmekti.
Biz, bu Trkiye idealinden bahsettike, bizi hayalperestlikle itham
edenler oldu. Nasl yapacaksnz, ekonomisi iflas etmek zere
olan, herkesle sorunlu bir lkeyi nasl kresel ve blgesel aktr
konumuna ykselteceksiniz diyerek, bize inanmayanlar oldu.
Ama biz bir lahza dahi tereddt duymadk.
Zira bizim bir byk ve gl Trkiye tasavvurumuz var.
Sevdamz Trkiye, dayanamz millettir. Meruiyetimizin ve
gcmzn kayna hizmetisi olduumuz milletimizdir.
Bizim AK Parti olarak d politikada stelendiimiz misyon,
tarih yorumumuz, medeniyet tasavvurumuz ve 2023 Trkiye
vizyonumuz dorultusunda zerimize yklenen byk
sorumluluun gereini yerine getirmek ve bu emaneti gelecek
nesillere devretmektir.
Gelecek yllarda, bugnk kresel siyasi ve ekonomik sistemde,
BMnin yapsnda, lkeler ve milletler aras ilikilerde byk
deiimler yaanmas kanlmaz olacaktr. Hedefimiz ve
idealimiz, bu dnmde Trkiyenin, yeni sistemin ve dzenin,
kurucu ve belirleyici lkeler arasnda yer almasn salamaktr.
Bu yolda en byk gvencemiz, milletimize olan inancmz ve
milletimizin bize gsterdii tevecchtr.
58
9/29/12 5:28 PM
DNYA AK PARTi 2023 SYAS VZYONU
AK Parti olarak Trkiyeyi ve d politikamz tek boyutlu bir

yaklamla ele almyoruz. Tam tersine Trkiyenin derin tarihini,
uygarlk corafyasn ve son 10 ylda rettii siyasetten ve
ekonomik istikrardan kaynaklanan birikimi okEynl ve
okEboyutlu bir perspektif erevesinde deerlendiriyoruz.
Trkiye, blgesel bir ekim merkezi, bir odak merkezi ve
uluslararas ilikiler merkezi olma niteliini glendirmekte,
derinletirmektedir. Gerek blgemizde, gerekse kresel
siyasette pozitif yaklam benimseyen tm aktrler, taraflar ve
gruplarla beraber, yeni bir dili ve yeni bir dnya vizyonunu ina
ediyoruz.
AK Parti olarak, milletimizin kendine gvenini rseleyen, d
politikamza pranga vuran sendromlar ortaya koyduumuz
vizyonla ortadan kaldrdk.
Bugn her alanda kendine gvenen, zgn vizyonunu ortaya
koyan, iinde bulunduu corafyay tehdit alglamasyla deil,
bar, istikrar ve ibirlii perspektifiyle deerlendiren blgesel
g ve kresel aktr Trkiye vardr.
Trkiye, blgedeki ihtilaflarn taraf deil, zm iin katks
aranan, grne ve arabuluculuuna bavurulan lkedir.
Bugn Trkiye, demokratik gelimilii ve ekonomik
kalknmasyla, blgesel bar ve istikrarn teminatdr.
Trkiyenin, blgesinde ve dnyada, tarihi ve kritik bir rol
oynamas mukadderdir.
Bu balamda, iki temel prensiple hareket ettik. Birincisi kresel
ve blgesel gelimeleri doru okuyan, gerekli admlar zamanlca
atan, anlk kar hesaplarnn stne kan, deerlerimize bal,
ilkeli ve kararl politikalar benimsedik.
59
9/29/12 5:28 PM
kincisi, Trkiyenin tarihi ve corafyasn stratejik derinlik

perspektifiyle yeniden yorumlayarak, Trkiye merkezli, kendi
vizyonumuzu, stratejimizi ve zm nerilerimizi ortaya koyan ve
gelimeleri ynlendirmeye matuf dinamik bir d politika izledik.
ktidara geldiimizde, Trk d politikasnn temel ilkelerinden
birisini zgrlkCgvenlik denklemindeki dengeyi bireysel ve
toplumsal zgrlkler lehine deitirmek olarak tanmladk ve
bunun iin mcadele verdik.
Bu dorultuda, lkemizin stratejik hedefi olan ABye tam yelik
iin devrim niteliinde reformlar yaptk. nmze kartlan tm
engellere ramen, yelik iin gerekli Kopenhag Kriterlerini,
gerekirse Ankara Kriterleri olarak tanmlar ve yolumuza yle
devam ederiz dedik. nk biz AB yeliini kendi bana bir
ama deil, halkmzn hak ettii evrensel deerleri elde etmek
iin bir ara olarak gryoruz.
Bugn de 2023 vizyonumuzda, Avrupa Birliine yelik stratejik
hedefimizdir. Bu konuda, nmze kartlan tm engellere
ramen zerimize denleri yapmaya devam ediyoruz.
Ayn zamanda, ABDyle ilikiler ve NATO yeliimiz gibi,
geleneksel ittifak ilikilerimizi glendirmenin gerek yolunun,
Trkiyenin eit ortak olmasndan, eit ortak grlmesinden
getiinin bilinciyle hareket ettik. Dier lkelerle olduu gibi
ABD ile ilikilerimiz bundan sonra da karlkl kar ve ortaklk
perspektifine dayal olarak glenerek devam edecektir.
Nitekim, bugn Trkiye, kendisine gndem dayatlan deil,
gndemi birlikte belirlemek iin ortakl aranan bir lkedir.
60
9/29/12 5:28 PM
Kresel Etkinlik
AK Parti iktidarnda d politikada bir dier nemli hedefimiz,
Trkiyenin uluslararas sistem ve dzendeki roln gelitirmek;
itibarn, grnrln ve etkinliini artrmak oldu.
Demokratik atlmlarmz ve ykselen ekonomik
performansmzn desteiyle uyguladmz aktif d politika
sonucunda, blgemizdeki ve dnyadaki Trkiye imaj tamamen
deimitir.
Bugn, Fastan Afganistana kadar geni bir corafyada ilham
kayna olarak grlen bir Trkiye var. Bugn, blgesinde ve
kresel sistemde bar ve istikrar reten, yapc bir g olarak
fark oluturan bir Trkiye var.
10 yl nce uluslararas kurulularda toplantya katlp katlmad
bile belli olmayan Trkiye gitmi, yerine dnyadaki tm saygn
kurulularda etkin bir ekilde temsil edilen, katk sunan, zm
reten bir Trkiye gelmitir.
Bu dinamik bak asnn bir sonucu olarak 2002 ylnda
toplam 163 olan d temsilciliklerimizin saysn, 2012de 202ye
ykselttik. Bu sayy yakn zamanda 219a kartacaz. Bugn
Tanzanyadan Ekvatora; Myanmardan, Kolombiyaya temsil
edilmediimiz, bayramzn dalgalanmad lke neredeyse
kalmad. Ksa bir sre sonra dnyada en ok temsilcilii olan 5.
lke olacaz.
D politikamzn bir dier nemli hedefi, komu lkelerle
ilikilerimiz ve Balkanlardan Kafkaslara, Orta Asyadan
Ortadouya kadar geni bir corafyada blgesel rolmz
glendirmek oluturmutur.
Bu dorultuda, geleneksel kalplara dayal, tehdit alglamasna
endeksli d politika reflekslerini terk ederek, yeni paradigmalar
ina ettik. Bunun iin, komularla sfr sorun, herkes iin
gvenlik, ekonomik entegrasyon, ok kltrllk ve bar
iinde birlikte yaamak ilkelerini rehber edinen politikalar
izledik. Bunlarn meyvelerini de ksa srede aldk.
61
9/29/12 5:28 PM
Btn komularmzla iyi dostluk ilikileri kurmak, kronik

ihtilaflar zme kavuturmak ve blgemizde bar ve istikrar
tesis etmek iin birok atlm yaptk. Bulgaristan, Yunanistan,
Ukrayna, Rusya, Grcistan, Azerbaycan ve ran ile Yksek Dzeyli
Stratejik birlii Konseyi mekanizmas ihdas ettik, GrcistanJ
Trkiye arasnda pasaport yerine kimlikle gei uygulamas
balattk.
Bata komularmz olmak zere onlarca lke ile vizeleri
kaldrdk. 2012 itibariyle vizeleri karlkl olarak kaldrdmz
lke says 70i am bulunmaktadr. Bu balamda AB ile
vizesiz seyahat uygulamas iin yrttmz almalar devam
etmektedir.
Iraktan Somaliye, Filistinden, Lbnan ve Krgzistana kadar
birok lkede kapsaml i siyasi diyaloun kolaylatrlmasna
ynelik youn abalar sarf ettik ve sarf etmeye de devam
ediyoruz.
Trkiyenin efkat ve yardm eli bugn daha gl ve her yere
uzanyor. Somaliyi hatrlamak yeterlidir. Milletimiz yreini
Somali halkna at, yardmlar topland. Ve bugn Somalide
baka bir dnem balad.
nsanlk vicdannn sukut ettii alanlarda bizim sesimiz bugn
daha gr kmaktadr. Myanmardaki Arakan Mslmanlarna
uzattmz yardm eli ve buradaki insanlk trajedisini uluslararas
gndeme tama ynndeki gayretlerimiz devam edecektir.
D siyasetimizdeki nemli bir alan da enerjidir. Enerji konusu
dnyada bir gerilim hatta atma argman olarak kullanlrken,
Trkiye enerjiyi bir bar unsuru olarak kullanmaktadr. Bu
nedenle, enerji siyaset zerine yk olmak yerine, siyasetin
kanallarn amaktadr. Biz enerjiyi komu ve blge lkeleriyle
bir ortak payda olarak deerlendiriyoruz. Komularmzla olan
siyasi ilikiler ne olursa olsun enerji alan temel ilikiyi kurmakta
nemlidir. Trkiyedeki siyasi ve ekonomik istikrar glendike
enerjideki arlmz da artmaktadr.
62
9/29/12 5:28 PM
Yeni Bir Corafya Tasavvuru

D politikamzda stratejik derinliimiz ve etkin rolmz, sadece
Orta Dou blgesiyle snrl deildir. Balkanlardan Kafkaslara,
Afrikadan Orta Asyaya kadar ok geni bir corafyada, tarihten
gelen zel balarmzn olmad, gelecei birlikte ina etmek iin
ortak olarak bakmadmz hibir lke bulunmamaktadr.
Arnavutluktan BosnaFHerseke, Makedonyadan Srbistana,
Hrvatistandan Yunanistana kadar tm blge lkelerinde
Trkiyeyle ibirlii ynnde gl bir arzu ve irade
bulunmaktadr.
Bunun arkasnda, gelitirdiimiz bu yeni anlay temelinde
tarihten gelen balar gnmze olumlu bir ekilde tayabilme
ve lkelerimiz arasndaki karlkl anlay somut ibirlii ruhuna
dntrebilme baars yatmaktadr.
Keza, Kafkaslarda ve Orta Asyada da dil, din ve etnik adan
sahip olduumuz zel balar bugn olgun ve karlkl yarar
temelinde gelecek vaad eden bir ibirlii seviyesine tadk. Trk
birlii Konseyini kurduk. Bundan sonra da bu blgelerde ayn
anlay ve kararllkla yapc ve etkin bir aktr olmaya devam
edeceiz.
Bata Orta Asya olmak zere Trk Cumhuriyetleriyle en
st dzeyde iliki kurduk. ok nemli bir atlm Afrikada
gerekletirdik. Bundan on ksur yl nce bir alm politikas
olarak balattmz Afrika politikamz bugn d politikamzn
stratejik boyutlarndan birine dnt.
63
9/29/12 5:28 PM
Kresel Bar
2004 ylnda spanya ile birlikte balattmz Medeniyetler ttifak
giriimi bugn BMden sonra en fazla yeye sahip uluslararas
forum olma niteliindedir. Medeniyetler ttifak Giriimi, farkl
kltr ve medeniyetlerin bar ve huzur iinde yaamas iin
kresel bir platform olarak her gn daha da glenmektedir.
Trkiyenin bu giriim bnyesindeki nc rol bundan sonra
devam edecektir.
Gemite karikatr krizinde olduu gibi imdi de Peygamber
Efendimizi hedef alan menfur film sonrasnda, slamofobi ile
mcadele iin bir uluslararas dzenleme ile dinler ve kltrler
arasnda karlkl diyalog ve hogrye olan ihtiya bir kez daha
ortaya kmtr. slamofobi, slam ve Bat toplumlar arasndaki
ilikileri zehirleyen, tehlikeli bir eilimdir. Tpk antiJSemitizm
gibi slamofobi de bir rklk trdr ve bir insanlk suudur. Bu
noktada slamofobinin bir nefret suu olarak tanmlanmas ve
yasaklanmas iin kapsaml bir alma balattk. Bu almalara
hz vereceiz.
Avrupa Birlii
Biz AB projesini bir baar hikyesi olarak takdirle karlyoruz.
Byk savalardan sonra, ancak byk bir gelecek vizyonuyla
AB gibi bir proje ortaya konabilirdi. Dnyann baka blgelerinde
de bar, dayanma ve ekonomik kalknma modelleri
konuulduunda AB vizyonunun akla gelmesi bile nemli ve
byk bir baardr.
Trkiyenin AB ile olan 50 yllk iniliJkl ilikisini ilk defa AK
Parti sistematik bir ereveye oturtmu ve siyaset vizyonunun
bir paras klmtr. Gn kurtarmak iin deil, Trkiyenin
ihtiyalar ve AB vizyonunun gerekleri erevesinde somut ve net
admlar atlmtr.
64
9/29/12 5:28 PM
AB mktesebat erevesinde yaplan yarg reformlar, kanuni

deiiklikler, yeni dzenlemeler Trk demokrasisine derinlik
kazandrm ve Trkiyeyi AB standartlarna yaklatrmtr.
ABye tam yelik, AK Partinin stratejik hedefidir. Tam yelik
dnda baka bir alternatifi, forml, neriyi kabul etmemiz
mmkn deildir. Ekim 2005te ortaya koyduumuz tam yelik
iradesi, AB kaynakl gecikmelere ve engellere ramen bugn de
ayn ekilde devam etmektedir.
Bu srete AK Parti olarak gereki ve cesur davrandk.
ABden de bugn bunu bekliyoruz. Kurulu misyonuna ve
vizyonuna uygun bir tutumla cesur ve vizyon sahibi bir siyasi
aklla davranmasn bekliyoruz. Trkiyenin AB yeliinin,
Avrupada bir i siyaset malzemesi yaplmas AB ilkeleriyle
elimektedir. Bu tutum bizim kamuoyumuzda bir gvensizlik
hissi uyandrmaktadr. AB yneticileri liderlik gstermeli,
mzakerelere hz vermeli ve bu gvensizlik hissini bir an nce
ortadan kaldrmaldr.
Arap Devrimleri
Karde Arap halklar, cesur ve devrimci bir adm atarak baskc
rejimlerden kurtuldular. Milli iradelerini lkelerinde hkim
kldlar. Bylece tarihin akn deitirdiler.
O meydanlar, o direniler sadece halkn iradesini hkim klmakla
kalmam, Orta Dou hakknda asrlardr gelitirilen byk
ve kkl nyarglar da tasfiye etmitir. nk zulm ile bd
olunmaz.
Bouazizinin bedeni, Tahririn dili, Libyann atei, ykselen
zgrlk talebi adeta yzyllardr birikmi bir dili, bir bak
asn yok etmitir. Genler, sebatla deiimi dile getirenler
tarihin akn deitirmi, dnyann nne yeni bir yol haritas
sunmutur. Dnya, izzet ve vakar, zgrle olan inanc o
meydanlarla bir kez daha hatrlamtr.
65
9/29/12 5:28 PM
AK Parti, Orta Dounun modern tarihindeki bu byk krlma

noktasnda statkoya ve zulme kar halklarn yannda durmu,
halklarn meru taleplerini desteklemitir.
AK Partinin ilkesi Arap devrimleri srecinde Trkiyenin
pozisyonunu anlamak asndan son derece nemlidir:
Blgemizde bir deiim ihtiyac esastr. Halkna bask ve
zulm yapan, sekinci, dlayc ynetim tarzlar artk bu
blgede srdrlemez.
Bu deiim sreci, mmkn olan en geni kapsaml haliyle,
kansz ve atmasz bir ekilde salanmaldr.
Hem gei sreci, hem de konsolidasyon mmkn olan en
geni kapsaml haliyle, deiim iradesinin btn renklerini
tamaldr.
Birincisi deiim iradesi, ikincisi sivil irade, ncs oulcu
siyasettir. phesiz her blgenin, her lkenin ve deiim
srecinin kendine mahsus dinamikleri vardr.
AK Parti olarak bu srete dinamik bir politika takip ettik. lkeler
baznda hareket ettik ve dinamiklere gre nerilerimizi ve
politikalarmz gncelleyerek zenginletirdik.
Biz, Msrda halkn iradesi iin ne dediysek, Tunus iin de aynsn
dedik. Tunus ve Msr iin ne dediysek aynsn Libya iin de dedik.
Onlar iin ne dediysek, bugn Suriye iin de aynsn sylyoruz.
Zira adil, zgr ve mreffeh bir lkede yaamak Suriye halknn
her bir ferdinin de hakkdr.
AK Parti olarak, Suriyedeki olaylar baladnda rejime gerekli
telkinlerde bulunduk. Reform ve uzla yolunda adm atmalar
iin youn aba gsterdik. Barl bir gei srecinin nn
amak iin grmeler yaptk, zel temsilciler gnderdik. Fakat
Suriye rejimi halkn makul ve meru taleplerini dinlemek ve
somut, yapc admlar atmak yerine kendi halkna kar adeta bir
katliama girimitir.
66
9/29/12 5:28 PM
Her gn artan lmler, saldrlar, kuatmalar ve oyalama

politikalar karsnda Trkiye net bir tavr alm ve kendi
halkna silah eken bir rejimin yannda yer almayacan ortaya
koymutur. Suriyeden akn eden binlerce mlteciye kaplarmz
atk. nsani ve ahlaki bir sorumluluk olarak lkemize gelen
hibir Suriyelinin geri evrilmeyeceini bir ilke olarak kabul ettik
ve bu ilkeyi de titiz bir ekilde uyguladk.
Trkiye, Suriyenin toprak btnln, siyasi bamszln ve
toplumsal huzurunu, temel bir veri olarak kabul etmektedir.
Btn Ortadouda olduu gibi Suriye halknn da tm renkleri,
dini, mezhebi ve etnik gruplar, Suriye milletinin bir parasdr ve
hepsi bizim kardeimizdir. zgr, adil, demokratik ve mreffeh
bir Suriyenin ina edilmesi iin Trkiye samimi ve gvenilir bir
dost ve komu lke olarak elinden gelen katky sunmaya devam
edecektir.
AK Partinin d politika anlaynda ilkelerimizi her zaman
olumlu siyaset retme amacyla ina ettik. Kimseyle tarih d
bir mesafemiz, nyargmz ve tavrmz olmamtr. Tam tersine
bu yaklamlar eletirdik ve kar ktk. Yakn corafyamzda
ve blgemizde istikrarszlk reten, gerginlik politikasndan
nemalanan, atmalar diyaloa nceleyen hibir yaklam
tasvip etmiyoruz ve etmeyeceiz.
Blgede hibir lkeyi ve yaklam siyasetin dna itmeye
kimsenin hakk yoktur. nk biz sorunlarn zmn
diplomaside, siyasi srelerde gryoruz. slam dnyasnn
farkllklarn, bir atma arac haline getirmeye alan tm
yaklamlar reddediyoruz.
Biz son yllarda blgemizde yaanan dnm srecini bir
normalleme olarak gryoruz. Trkiye, kendi tarihiyle ve
corafyasyla baryor. Bu yzden blgesinin tarihiyle, insanyla,
kltryle olan ilikisi de normalleiyor.
67
9/29/12 5:28 PM
Bu ayn zamanda Trkiyenin merkezinde bulunduu Afro7

Avrasya corafyasnn ve hassaten Orta Dou blgesinin temel
siyasi ve sosyal dinamiklerinin normallemesi demektir.
Normallemeden ve adaletten blgedeki herkes kazanacaktr.
Bu noktada kimse hibir gelimeyi korku ve paranoya iinde
deerlendirmemelidir. AK Partinin Orta Dou vizyonu, bazlarnn
dlanp bazlarnn kazand garip bir dengeler dzeni deil,
adalet sahibi, paylamc ve demokratik bir bak asnn siyasete
ve diplomasiye hkim klnmasdr.
AK Parti bugne kadar olduu gibi bundan sonra da btn blge
halklarn; din, dil, rk, mezhep ayrm yapmadan kucaklamaya,
onlar eit birer muhatap, ortak ve dost olarak grmeye devam
edecektir. okluk iinde birlik ilkesi, bizim blge siyasetimizin
de temel rknlerinden biridir. Bu ilkeden hareketle Ortadou
ve Kuzey Afrika blgesinin yeniden bir bar, istikrar, zenginlik,
yaratclk, yksek kltr ve medeniyet havzas olmas iin
kaynaklarmz seferber etmeye devam edeceiz.
Kbrs
Kbrs konusunda AK Partinin ve hkmetimizin bak
ve politikas gayet aktr. Adada eit ve adil birliktelik iin
Trkiye, Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti ve Kbrs Trkleri bu
dnemde zerlerine deni yapmlardr. Birlemi Milletlerin
bar plann onaylamlardr. Ancak, bata BM ve AB olmak
zere, uluslararas camia bunun gereini yapmam, zerine
deni yerine getirmemi, KKTCni yalnz brakmtr. Aksine,
uzlamadan kaan, BMlerin plann reddeden Rum taraf
dllendirilmitir. Trkiye olarak elbette bunlarn farkndayz.
Bizim adalete ve hakkaniyete uygun zmden yana tavrmzda
bir deiiklik sz konusu deildir. zm mzakereleri
srdrlrse artlarmz bellidir. KKTC ve Kbrs Trkleri
grmelere aktr.
68
9/29/12 5:28 PM
Ancak, u husus iyi bilinmelidir ki; KKTC ve Kbrs Trkleri her

ne olursa olsun yalnz deildir. Trkiye daima onlarn yannda
olacaktr.
u anda KKTC bamsz bir devlet olarak gl bir demokratik
yap oluturma abas iindedir. Ekonomisi ve toplumsal yaps
glenmektedir. Yksek renim sektrnde bir marka olma
yolunda ilerlemektedir. Ekonomisinde devleti yap yerini zel
sektre brakmaktadr. Geen iki yl iinde bu ynde nemli
reformlar yapmlardr. Turizm sektrnde byk atlmlar
gerekletirilmitir. Bu siyasi ve ekonomik reformlarla Kuzey
Kbrsta toplumsal yap glenmektedir. Trkiye olarak bu
ekonomik ve yapsal deiimlere katk veriyoruz.
KKTCne mali desteimiz srmektedir. Son ylda yaplan
ekonomik programla, mali destein daha fazla yatrmlara ve
kalknmaya harcanmas salanmtr. u anda yeni yllk
ekonomik program yaplmaktadr. Bugn, Kuzey Kbrsta duble
yollar ve dier yatrmlar artmtr.
Trkiyeden Adaya denizin altndan su tama almas devam
etmektedir. ki tarafta iki baraj ve deniz altnda boru deme
almalar tamamlanmak zeredir. 2014 yl Mart aynda
tamamlanacak ve su akmaya balanacaktr. Ayrca, bu projeye
Trkiyeden Adaya elektrik enerjisi nakli de eklenecektir.
Bylece, Kuzey Kbrs ok daha avantajl duruma gelecektir.
Adada ve evresinde hem Trkiyenin hem Kuzey Kbrsn deniz
sahas hassasiyetleri etkili ekilde gzetilmektedir. Adada ve
evresinde petrol ve doalgaz almalarmz srmektedir.
Btn bu almalarla varlmak istenen sonu udur: Kuzey
Kbrs her halkrda gl olacak, kendine yetecek ve Kbrs
Trkleri rahat ve huzurlu hayatlarn srdreceklerdir.
69
9/29/12 5:28 PM
Savunma
Blgemizde ve dnyada lider lke olma vizyonumuz,
savunmamzn da etkili, caydrc ve modern olmasn
gerektirmektedir. Trk Silahl Kuvvetlerinin imkn ve
kabiliyetlerinin artrlmas iin savunma sanayiimizin gelimesi
elzemdir.
Savunma sanayii, iktidarmz dneminde byk bir aama
kaydetti. Askerimizin kullanaca piyade tfeini bile retemeyen
Trkiyeden, milli tankn retmeye balayacak bir Trkiyeye
geldik.
lkemizde ilk defa Altay adn verdiimiz modern bir tankn
milli olarak retimi iin btn altyapy hazr hale getirdik. Anka
isimli 10 bin metre irtifada uabilen ve 24 saat havada kalabilen
insansz hava aracnn deneme uularn balattk.
ktidarmz dneminde silah, araNgere ve mhimmat
almlarmzda yerli retim ve teknolojimizin payn yaklak yzde
50ye kardk. Artk silah ihra ediyoruz.
2023 vizyonu erevesinde btn askeri savunma ihtiyalarn
tasarlayan ve reten bir Trkiye hedefliyoruz.
70
9/29/12 5:28 PM

Akparti 2023 Siyasivizyonuturkce

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Akparti 2023 Siyasivizyonuturkce

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ak parti manifesto_turkce.

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

anlayla telif edilebilecek bir siyasi z ortaya koymaktadr.

Uzlama kltrne dayal siyaset Muhafazakr

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

Reform siyaseti Demokratik siyaset zemini her trl

Sistemi normalletiren siyaset AK Partinin gelitirmeye

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

AK Parti geen sre zarfnda hem kendi varln korumu, hem

Gereki siyaset Trk siyaseti uzunca bir sre mulak,

Kucaklayc birlik siyaseti AK Parti farkl siyasi izgilerden

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

Deiimci siyaset AK Parti, toplumun deerlerine

lkeli siyaset Muhafazakr demokrat bir parti olarak AK

Yksek siyaset AK Parti, bandan beri sadece toplumun

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

AK Parti 2001den itibaren Cumhuriyet tarihinin en byk

Siyaset Kurumuna Bakmz

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

Bu erevede 30 olan milletvekili seilme ya 25e indirilmitir.

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

Siyasi parti kurma, partilerin tzk ve programlarnn

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

Siyasi alann nemli sorunlarndan biri de kanunda yer alan ve

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

Demokratik temsilin azami dzeyde salanmas, demokratik

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

Siyasi gemiimizden edindiimiz tecrbelerden yola karak;

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

AK Parti, 12 Eyll 2010 referandumu ncesinde tek bana

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

AK Partinin yeni anayasa ile ilgili ak ilkeleri vardr. Anayasalar

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

Yarglamann hzlandrlmas ve demokratiklemesi iin bugne

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

Byk devlet olmann gerei olarak, yurtdnda yaayan

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

Ceza infaz kurumlar, kiileri topluma yeniden kazandrmann

Temel Hak ve zgrlkler

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

Medeniyet deerlerimizden szlp gelen hak ve hrriyet

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

AK Parti, laiklii, din ve vicdan hrriyetinin, her trl din ve

Milli Birlik ve Kardelik Sreci

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

Trkiye Cumhuriyeti vatandal ortak paydasnda, her

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

ikenceye sfr tolerans politikas etkili ekilde uygulanmtr,

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

Paralel ekilde, siyasal ve toplumsal alanlarda bu admlar

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

Bu amaca ynelik olarak 2023 perspektifinde atacamz baz

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU SYASET

SYASET AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

Blge halknn mutluluunu, refahn, hak ve zgrlklerini

AK PARTi 2023 SYAS VZYONU TOPLUM

TOPLUM AK PARTi 2023 SYAS VZYONU

Sosyal politikalarmz insanlarn onurlarn zedelemeden hayata