NEPOSREDNI DRUTVENI

FAKTORI KRIMINALITETA

NEPOSREDNI DRUTVENI
FAKTORI KRIMINALITETA
1.
2.
3.
4.

Drutvenoekonomski faktori
kriminalnog ponaanja
Politikoidejni faktori
kriminalnog ponaanja
Mikrogrupni faktori kriminalnog
ponaanja
Socijalnopatoloke pojave i
kriminalno ponaanje

DRUTVENOEKONOMSKI
FAKTORI KRIMINALNOG
PONAANJA
a) Uticaj ekonomske krize i
privredne depresije
b) Siromatvo i kriminalitet
c) Bogatstvo i kriminalitet
d) Uticaj nezaposlenosti na
kriminalitet

Uticaj ekonomske krize i

privredne depresije na
kriminalitet

U zemljama u tranziciji dolazi do ekonomskih

kriza i privrednih depresija (nakon raspada
Jugoslavije, posebno u BIH privreda je potpuno
razorena)
Ovakvu situaciju karakterizira ivot pun
neizvjesnosti, razoarenja, socijalnih potresa...
U kriminolokoj teoriji se istie da statistiki
podaci o uinjenim krivinim djelima za vrijeme
ekonomskih kriza pokazuju porast kriminaliteta,
naroito imovinskog (za BiH preciznih podataka
nema)
Privredne krize ne treba dovoditi u vezu sa
kriminalnim ponaanjem

Siromatvo i kriminalitet

Ekonomske krize i privredne depresije, kao

jedan od svojih produkata imaju za posljedicu
i osiromaenje stanovnitva

Kad su u pitanju kr. djela u ijoj genezi

stanovnitvo participira, onda su to pored
imovinskih delikata, narko kriminalitet,
trgovina ljudima i krijumarenje osoba

Trgovci ljudima u znaajnoj mjeri koriste

siromatvo za organiziranje prostitucije.Oni
paljivo istrauju siromane sredine u bilo
kojoj zemlji, traei u njima mlade djevojke
kojima obeavaju veliku zaradu od prostitucije

Bogatstvo i kriminalitet

Pojedina kr. djela rezervisana su iskljuivo za

pripadnike imunijih slojeva.U prilog toga govori
i SUTHERLANDOVA teorija o delikventima
bijele kragne (WHITE COLLAR CRIME)
Danas je kriminalitet bijele kragne vrlo aktuelan
i mnogim sredinama, a njegovi akteri su
pripadnici imunijih slojeva
Ono to dodatno oteava nauno determiniranje
bogatstva i kriminaliteta jeste tzv. Tamni pojas
kriminaliteta
U BiH vlada miljenje da se inkriminiziranjem
posjedovanja droga eli donekle ublaiti nemo
policije i pravosudnih organa u suzbijanju
narkokriminaliteta

Uticaj nezaposlenosti na
kriminalitet

Nezaposlenost negativno utie na ekonomski i socijalni

status pojedinca

Nezaposlenost se moze odravati na dva naina:

1.) nemogunost zaposlenja
2.) gubitak postojeeg zaposlenja

Nesumnjivo se moe potvrditi opeprihvaeno nauno

stanovite da postoji kauzalna veza izmeu
nezaposlenosti i kriminalnog ponaanja.Naravno, ne
treba rei da nezaposlenost automatski uzrokuje
kriminalitet

POLITIKOIDEJNI FAKTORI
KRIMINALNOG PONAANJA

UTICAJ RATA NA KRIMINALITET

UTICAJ IZ INOSTRANSTVA
UTICAJ LITERATURE, TAMPE, FILMA I
DRUGIH SREDSTAVA MASOVNIH
KOMUNIKACIJA
RELIGIJA I KRIMINALITET

Uticaj rata na kriminalitet

Teorijske postavke prema kojima se uticaj rata moe

podijeliti u tri perioda: predratni, ratni i postratni
Period neposredno pred rat karakterizira ratne
pripreme s jedne, i ratna psihoza s druge strane
U ratu na prostoru bive Jugoslavije, pored
regularnih, uestvovale su paravojne i parapolicijske
postrojbe sainjene od kriminalaca, a predvoene
uglavnom kriminalcima
Postratni period karakterizira pojava novih vidova
kriminaliteta, poveanje obima nekih
socijalnopatolokih pojava kao to su narkomanija i
prostitucija

Uticaj iz inostranstva na
kriminalitet

U dananjoj BiH uticaji iz inostranstva se javljaju

kao veoma znaajan kriminogeni faktor

Susjedne drave se zalau za podjelu BiH i

pripajanju njenih dijelova susjednim dravama

Neke od najpoznatijih meunarodnih

kriminalnih skupina koriste prostor BiH za razne
kriminalne djelatnosti (trgovina drogama,
ljudima, kraa automobila, pranje novca...)

Uticaj literature, tampe, filma

i drugih sredstava masovnih
komunikacija na kriminalitet

Postoje dva stava: sredstva masovnih

komunikacija doprinose kriminalnom
ponaanju, takav negativan uticaj ne postoji

Negativan uticaj ima: esto emitiranje nasilja,

senzacionalistiko izvjetavanje o tehnikama
injenja krivinih djela

Istraivanja pokazuju da scene nasilja na TV-u

kod nekih maloljetnika potiu agresivno
ponaanje, kod nekih ne

Nasilje najvie utie na djecu, psihiki labilne i

pretjerano emotivne osobe

Sredstva masovnih komunikacija nisu

neposredan kriminogeni faktor, ve
pogoravaju ili ublaavaju faktore koji utiu
na kriminalitet

Religija i kriminalitet

Na prostoru bive Jugoslavije prisutna je

nacionalna polarizacija koja prati i vjersku
polarizaciju, to se dovodi u vezu sa
kriminalnim ponaanjem (genocid i ratni zloini)

Primjer je rat u Afganistanu

Sve religije proklamiraju pravdu, a osuuju

kriminalno ponaanje, pa imaju preventivnu
ulogu u suzbijanju kriminala

MIKROGRUPNI FAKTORI
KRIMINALNOG PONAANJA

DEGRADIRANA PORODICA I
KRIMINALITET

NEGATIVNI UTICAJI ULICE (SUSJEDSTVA)

OSTALI MIKROGRUPNI FAKTORI

Degradirana porodica i
kriminalitet

Porodica i kola osnovni faktori u odgoju svakog

ovjeka (u porodici poinje proces socijalizacije)
Roditelji su lini primjer djeci i samo normalna i
skladna porodica moe pravilno formirati
lanove drutva (svoju djecu)
Rat utie na nastanak degradiranih porodica:
razdvojenost porodice za vrijeme rata, gubitak
jednog lana porodice, teke materijalne prilike
uzrokuju krim. ponaanje
Nedovoljna posveenost roditelja djeci,
porodini konflikt ili nedostatak porodinog
odgoja djece vode ka injenju krivinih djela

Socijalnopatoloke pojave i
kriminalno ponaanje

NARKOMANIJA I KRIMINALITET

PROSTITUCIJA I KRIMINALITET

ALKOHOLIZAM I KRIMINALITET

Tipologija narkomana

Postoje razne vrste narkomana:

a) probatori
b) situacioni narkomani
c) eksperimentatori
d) medicinski (jatrogeni) narkomani
e) narkomani ovisnici

Narkoman kao rtva ili

poinitelj krivinog djela

U vrijeme poinjenja djela njegova mentalna

sposobnost, tj. sposobnost shvatanja svog
djela moe biti oteena ili smanjena zbog:
a) aktuelnog dejstva droge
b) apstinencijalne krize
c) psihorganskog oteenja nastalog dugotrajnom
hroninom adikacijom ili primarnog duevnog
oboljenja

Pratei kratak osvrt na faze od uinjenja

jednog krivinog djela pa do presuenja,
moemo se uvjeriti da je narkoman, sa
posebnim karakteristikama (narueno
zdravstveno stanje zbog ovisnosti od droge,
stalna briga za novcem za kupovinu droge,
poremeeni porodini odnosi, vjeiti strah od
apstinencijalne krize, nepovjerljivost prema
ljudima, sklonost ka laima, nepredvidivost
postupaka kada je u krizi zbog nedostatka
narkotika), specifian u odnosu na bilo koju
kategoriju uinitelja krivinih djela

Sam uzrok uinjenja krivinog djela moe biti

ovisnost od droge

U toku krivinog postupka mora se imati u

vidu injenica da je poinitelj narkoman

Narkomanija kao faktor u

etiologiji kriminaliteta

Narkomanija kao socijalnopatoloka ima

mnogobrojne uzorke i uvjete sopstvenog
nastanka i ekspanzije

Narkomani ovisnici koji drogu konzumiraju

svakodnevno, troe 30-50 , zavisno od vrste
i koliine droge koju kupuju

1.) Porodini kriminalitet

2.) Kriminalitet na radnom mjestu
3.) Kriminalitet nad rodbinom, prijateljima i
poznanicima
4.) Klasini kriminalitet
5.) Posredno nabavljanje droge
6.) Neposredno nabavljanje droge

U SAD se procjenjuje da ovisnici moraju

injenjem krivinih djela pribaviti oko osam
milijardi dolara godinje da bi finansirali svoju
ovisnost

Prostitucija i kriminalitet

Kriminolozi sa prostora bive Jugoslavije

definirali su prostituciju kao injenje
nedoputenih seksualnih odnosa osoba
enskog spola na komercijalnoj osnovi, tj. na
osnovu prodavanja svog tijela i sluajnog i
uzgrednog susreta sa osobama, sa kojima
stupaju u te odnose, koje karakterizira osjeaj
ravnodunosti

Tipovi prostitucije:
a.) religiozna
b.) ritualna
c.) kompenzaciona
d.) supstitucionalna
e.) profesionalna

U BiH prostitucija nije legalna djelatnost

Prema istraivanju provedenom 2002.
godine, utvreno je da u BiH postoje
224 objekta u kojima se nude usluge
prostitutki
Istraivanjem potvreno je postojanje i
muke prostitucije

Prostitucija kao
kriminogeni faktor

Sa prostitucijom je povezan kriminalitet

trgovine ljudima

Sa prostitucijom su povezana i druga krivina

djela kao npr: kraa, silovanja, nanoenje
tekih tjelesnih povreda, ubistva, podvoenje
i dr..., ali i razna devijantna ponaanja i
irenje zaraznih bolesti od kojih je najopasnija
AIDS

Alkoholizam i kriminalitet

Alkoholizam je redovno i prekomjerno

konzumiranje alkoholnih pia, ako osoba koja
pije alkoholno pie postane ovisna o alkoholu

Svaki alkoholizam je hronian

Prema istraivanjima uloga alkoholizma u

genezi kriminaliteta oituje se u dva osnovna
pravca: neposredno i posredno

Konzumiranje alkohola moe uticati na

kriminalno ponaanje dvostruko: preko
obinog pijanstva i preko alkoholizma tj.
alkoholne bolesti

ukanovi istie da alkoholizam dovodi do

poremeaja branih odnosa, to je osnova
svih drugih poremeaja u porodici

HVALA NA PANJI!