§ CONG NGHE CAP QUANG
= FOI TUNG HO GIA DINH (FTTH)
BUGOC DOT PHA TRONG
TRUYEN TAI THONG TIN
Nam 1966, Charles Kuen Kao va George
Hockman, hai ky su tré tai Phong thi nghiém
chuan vién théng (Anh), 44 céng bé kham pha
moi day htra hen vé kha nang cla soi quang -
nhing sgi thiy tinh hodc nhya trong suédt, linh
hoat va méng hon mét sgi téc.
én nam 1970, Corning Glass Works, héing
san xudt gém st va thiy tinh cia My, lan dau
tién san xuat thanh céng soi cép quang thanh
pham cé thé sir dung dé truyén dé ligu téc d6
cao va sao dé d& dugc cdc céng ty vién thong
trién khai sir dung.
Tuy nhién phai dén nhi¢ng nam 90 véi su
bing né ca internet da khién céng nghé cap
quang dug ting dung réng rai va tré nén khong
thé thiéu trong viée truyén tai dé lién. Cap quang
la co sé ciia Internet va Wi-Fi, Hién nay, moi
doanh nghiép voi mang LAN déu str dung no.
Moi ngudi cing nho dén cép quang méi khi gti
e-mail, tin nhan SMS, Anh, video va cdc file di
ligu khac.
Cép quang ding anh sang truyén dan tin
higu, do dé it suy hao va théng duoc ding
cho két néi khodng cach xa.
Ngay nay, Internet da tro’ thanh mét nhu cau
thiét yéu, gidp moi nguéi & khap noi trén thé gidi
C6 thé giao tiép, trao déi, hoc tap, mua s4m, giai
tri dé dang, nhanh chéng. Cac tng dung, dich vu
trén Internet cing ngay cang phat trién theo,
diéu nay ddi héi téc d6, bang théng két néi Inter-
net cao va cap quang tré thanh Iwa chon sé mét
— FTTH (Fiber To Home) la mét dién hinh. FTTH
dap tng cc dich vu luén déi héi mang két ndi
téc d6 cao nh IPTV, héi nghi truyén hinh, video
tryc tuyén, giam sat tl xa IP Camera...
Truéc day, cp quang chi dung dé két néi
cao duéng truc chinh cula quéc gia, nha cung
cp dich vu, doanh nghiép Ién vi chi phi kha cao
TS. Vit Ngoc Hai - Vign K¥ thugt Céng nghé cao NIT
i
Nhung hién nay, cép quang dug sir dung kha
rong rai 6 c&c doanh nghiép vira, nhd, céc
truéng dai hoc va nguoi str dung thong thuong.
Bai viét gidi thigu co’ ban vé cap quang va cac
dau néi, gitp ban doc hiéu duge théng sé ky
thuat trén cc tai liéu, théng tin san phdm quang.
Cap quang dung anh sang truyén dan tin
higu, do dé it suy hao va thuong duge ding cho
két ndi khoding cach xa. Trong khi cdp dang str
dung dong dién dé truyén tin hiéu, dé bi suy hao
trong qué trinh truyén va co khodng cach két néi
ngan hon.
Sgi cdp quang dugc cu tao tl ba thanh
phan chinh: Idi (core), lop phan xa anh séng
(cladding), 16p v6 bao vé chinh (primary coating
hay con ggi coating, primary buffer). Core duoc
lam bang sgi thiy tinh hoc plastic dung truyén
dan Anh sang. Bao boc core Ia cladding - lop
thuy tinh hay plastic — nham bao vé va phan xa
anh sang trd lai core. Primary coating la I6p vd
nhya PVC gilp bao vé core va cladding khéng bi
bui, am, tray xu6c. Hai loai cap quang phd bién
la GOF (Glass Optical Fiber) — cap quang lam
bang thuy tinh va POF (Plastic Optical Fiber) —
cap quang lam bang plastic. POF cé duéng kinh
core kha lén khoang 1mm, siv dung cho truyén
d&n tin higu khodng cach ngan, mang téc do
thp. Trén cdc tai liéu ky thuat, ban thudng thay
cap quang GOF ghi cac théng sé 9/125um,
50/125um hay 62,5/125um, day la duong kinh
cia core/cladding; con primary coating c6
dur6ng kinh mac dinh la 250um. (tinh 1)
Hinh 1Bao vé soi cap quang la lop vé ngoai gdm
nhiéu lop khdc nhau tly theo cdu tao, tinh chat
ctia méi loai cp. Nhung cé ba Iép bao vé chinh
la l6p chiu Ive kéo (strength member), lp vd
bao vé ngoai (buffer) va lop 40 giap (jacket) - tay
theo tai ligu sé cé tén goi khdc nhau. Strength Fa
member la lop chiu nhiét, chiu kéo cng, thong
lam tw cac soi Kevlar. Buffer thuong lam bang
nhya PVC, bao vé tranh va dap, am uot. Lop | ed, ely Coa sah caihar = aie
bao vé ngoai cling I Jacket. Mdi loai cap, tuy ae
theo yéu cau sir dung sé cé thém cac lop jacket
khdc nhau. Jacket cO kha nang chiu va dap, POF GOF
nhigt va chiu mai mon, bao vé phan bén trong
trénh 4m uét va céc anh hudng tir méi trudng. ae
Cé hai cach thiét ké khdc nhau dé bao vé °
soi cap quang la éng dém khéng chat (loose-
tube) va éng dém chat (tight buffer).
Loose-tube thudng ding ngoai_troi
(outdoor), cho phép chtra nhiéu soi quang bén
trong. Loose-tube gitip soi cép quang “gian no”
trudc sy thay déi nhiét 46, co gin ty nhién, khéng
bj cing, bé gap & nhiing chd cong, ((izinh 2)
Tight-buffer thuong ding trong nha
(indoor), bao boc khit soi cép quang (nhu cap
dién), giup dé lap dat khi thi cong. (Hink 3)
Trén mét sé tai liu, ban sé gap hai thuat ngi
viét tat IFC, OSP. IFC (Intrafacility fiber cable) la
loai cap ding trong nha, cs it lbp bao vé vat ly va
vigc thi cng lap dat linh hoat. OSP (Outside plant
cable) la loai cap ding ngoai tri, chiu duoc
nhiing diéu kién khac nghiét cua nhiét 46, 6 4m,
bui... loai cap nay 6 nhiéu lop bao vé. eB sis
Cac tia sang bén trong cap quang cé hai ‘Singlemode
kiéu truyén dan la don mét (Singlemode) va da Hinh 5
mét (Multimode). Cap quang Singlemode (SM) o6 dudng kinh core kha nhé (khong 9ym), sir dung
nguén phat laser truyén tia sang xuyén sudt vi vay tin higu it bi suy hao va cé téc dé kha lon. SM
thuong hoat dong 6 2 bude séng (wavelength) 1310nm, 1550nm. Cap quang Multimode (MM) o6
duéng kinh core Ion hon SM (khoang 50um, 62.5um). MM str dung ngudn sang LED (Light Emitting
Diode) hoa laser dé truyén tia sng va thuéng hoat dong 6 2 bude séng 850nm, 1300nm; MM co
khodng cach két néi va toc d6 truyén dan nhé hon SM.
MM 06 hal kiéu truyén: chiét xuat buéc (Step index) va chiét xuat lién tuc (Graded index). Cac tia
sang kiéu Step index truyén theo nhiéu hyéng khéc nhau vi vay cé mie suy hao cao va téc 46 kha
cham. Step index it phé bién, thuéng dung cho cap quang POF. Cac tia sang kiéu Graded index truyén
dan theo duéng cong va hdi ty tai mét diém. Do dé Graded index it suy hao va o6 téc 46 truyén dn
cao hon Step index. Graded index duc str dung kha phé bién.
Truyén dn tin hiéu trén cap quang cé hai dang don céng (simplex) va ‘song c6ng (duplex). Sim-
plex truyén tin higu chi 1 chiéu. Duplex o6 thé truyén nhan tin higu 1 chidu ban song céng (half-Duplex)
hoae c8 2 chiéu song céng toan phan (full-Duplex) Duplex 6 cling thoi diém tay theo cach cau hinh.
‘Core
/ Cladding
Hinh 4
Multimode, Graded IndexOFF.
ON __half-Duplex’
——
OFF
full-Duplex
ON
Hinh 6
8 dau néi cap quang vao bang déu day (patch panel) hod vo céc céng vao/ra (input/output)
trén oc thiét bi truyén nhgn quang, ngudi ta thudng str dung day néi quang mét dau c6 san du néi
(pigtail) hoac ca hai dau c6 s&n dau ndi (pathcord).
Hinh 7 Hinh 8
Mét sé loai cdp quang:
Ribbon: cap quang dang ruy-bang, chtra nhidu
soi quang bén trong. Hinh 9
Zipcord: hai soi quang cé vd ngoai lién nhau
(nhu day dién). Hinh 10
Hinh 9 Hinh 10
Bat ky giao tiép quang nao cing bao gdm 3
thanh phan: nguén phat, vat truyén dan trung
gian (cap quang) va nguén thu. Nguén phat sé
chuyén déi tin higu dién tl thanh anh sang va
truyén dan qua cép quang. Ngudn thu chuyén
di anh sang thanh tin hiéu dién tir. Cé hai loai
ngudn phat la laser va LED. Laser it tan sc, cho
phép truyén dan dir ligu téc dé nhanh, khoang
cach xa (trén 20km), dling duge cho ca Sing-
lemode va Multimode nhung chi phi cao, khé str
dung. LED tan sc nhiéu, truyén dan téc 46
cham hon, bu lai chi phi th4p, dé si dung,
thuong ding cho cép quang Multimode. LED
dung cho hé théng c6 khong cach ngan hon, co
thé sir dung cho cA soi quang thuy tinh, soi
quang plastic.
Cac théng sé quang can quan tam
Suy hao quang (Optical loss): lvong céng
suat quang (optical power) mt trong sudt qua
trinh truyén dan qua cp quang, diém ghép néi.
Ky higu aB.
Suy hao phan xa (Optical Retum loss): anh
sng bi phan xa tai cdc diém ghép néi, dau nédi
quang.
Suy hao tiép xtic (Insertion loss): giam
c6ng suat quang & hai dau ghép néi. Gid tri
thong thurong tty 0,2dB - 0,54B.
Suy hao (Attenuation): mtr suy giam cong
suat quang trong suét qué trinh truyén dn trén
mét khoang cach xac dinh. Ky hiéu dB/km. Vi dy,
véi cap quang Multimode 6 bude séng 850nm
suy gidm 3dB/km, trong khi 6 budc song
1300nm chi suy giam 1dB/km. Cap quang Sing-
lemode: suy gidm 0,4dB/km 6 1310nm,
0,3dB/km & 1550nm. Bau néi (connector) suy
giam 0,5dB/cap dau néi. Diém ghép néi (splice)
suy gidm 0,2 dB/diém.
Bwée song (Wavelength): Ia chu ky di
chuyén cla song dién tl. Ky higu nm
(nanometer). Anh sang ching ta nhin thay dugc
co wavelength ti 400nm dén 700nm (mau tim
dén mau dé). Cap quang st dung anh sang nam
trong ving héng ngoai cé wavelength lan hon
wavelength ma ta nhin thay — trong khoadng
850nm, 1300nm va 1550nm. Cac bude séng
truyén dan quang dug xdc dinh dua trén hai
yéu t6 nham khac phuc tinh trang suy hao do
nang Ivong va vat ligu truyén dan: cdc bude
séng nam trong ving héng ngoai va cdc bude
s6ng khéng ném trong vung hap thu, can tro
nang long anh sang truyén dan (absorption) do
tap cht ln trong cap quang tr qua trinh san
xuat
Vay vi sao ching ta khéng sir dung cdc
budc séng dai hon? Buée séng hdng ngoai la
sy chuyén tiép gita anh sang va nhiét. Budc
séng dai hon, nhiét xung quang cang néng hon,
tin higu nhiéu loan nhiéu hon. Do dé, thong
POF c6 bude séng 650nm, 850nm. GOF voioe
Hinh I
Multimode hoat dong & 850nm va 1300nm,
Singlemode & 1340nm, 1550nm. Gita hai bude
song 1300nm va 1310nm khéng khac biét nhau,
chi la cach qui uéc dé phan biét str dung cap
quang Singlemode hay Multimode.
Dau néi quang: gdm nhiéu thanh phan két
hop lai voi nhau, ching co nhiéu kiéu nh
SCIPC, ST/UPC, FC/APC... Nhung cé hai thanh
phan ban cdn quan tam, dé la kiéu dau néi SC,
ST, FC...va diém tiép xtc PC, UPC, APC.
SC (subscriber connector), ST (straight tip),
FC (fiber connector) la cdc kiéu dau ndi quang
c6 dang hinh vuéng, hinh tron...
Bén trong dau ndi la ferrule, gidp bao vé va
gid’ thang soi cép quang. Ferrule dugc lam bang
thiy tinh, kim loai, plastic hoac g6m (ceramic) -
trong do chat ligu gém la tét nhat.
Dinh cia ferrule dug lam nh&n (polish) voi
ba dang diém tiép xtc chinh PC (Physical Con-
tact), UPC (Ultra Physical Contact) va APC
(Angled Physical Contact), giup dam bao ché
ghép néi co it anh sng bj mat hoac bi phan xa
nhat. Dang PC duge vat cong, str dung voi céc
kiéu du néi FC, SC, ST. PC, 66 gid tri suy hao
phan xa (optical return loss) la 40dB. Vi gid tri
nay khd cao, nén da thie day cdc nha san xuat
tiép tuc tim kiém cac gidi phadp tét hon. UPC la
giai php tiép theo, no cfing dug vat cong nhur
PC nhung giam return loss hon. UPC 06 gid tri
return loss 50dB. UPC dung voi cdc dau néi FC,
SC, ST, DIN, E2000. APC duge vat chéo 8 do—7,
loai bo hau hét sy phan xa 6 diém ghép ndi va c6
gid tri return loss 60dB. Ban nén lwu y la khi doc
cc thong sé ky thuat quang dé cap murc suy hao
cé thé lam ban dé hiéu sai vé déu “+” va “"
Chang han, voi két qua tinh toan, do dac mtrc do
=
Hinh 12
Ferre
LT
eT. | —_—
Hinh 13
PC upc APC
Return oss 4088 ‘Retum toss $048 Rowen loss 6008
Hinh 14
suy hao la -40dB. Trén théng sé ky thuat c6 thé
viét gid trj suy hao (loss values) Id 40dB hoac sO
do mirc phan xa la -40dB hay 46 loi (gain) Ia
-40dB. Tat cd du nhu nhau, do 6 ban can chi
y céch viét dé tranh hidu sai.
Hién nay, gia thanh cap quang va cdc phy
kién quang da th4p hon so voi cach nay vai nam.
Cung voi viée ung dung nhiéu gidi phap nhu IP
Camera, VoIP, Hai nghi truyén hinh qua mang,
két _néi mang gigabit gitra cdc téa nha, van
phong, xwéng san xuat; cdp quang dan tro
thanh Iya chon sé mét cho viéc trién khai ha tang
mang doi héi nhiéu bang théng va téc dé cao.
MR