Egileak: Lasarteko Berritzeguneko

Gorputz Hezkuntza (L.H.)

Mintegia (2010-2011).

Marrazkiak: Ruben Francia.

Hizkuntz Teknikaria: IRALE

LEHEN HEZKUNTZAKO JOLAS ARRAKASTATSUEN BILDUMA

AURKIBIDEA
1. Boley-plantxa
2. Sorosleak
3. Zapi-harrapaketa
4. Baloitxoa
5. Zapitxoa
6. Armiarmak eta eltxoak
7. Hanka-jotzea
8. Izarra
9. Lehoia eta sagua
10.
Pilota-harrapaketa
11.
Txaloa
12.
Baloi-bala
13.
Baloi pozoiduna
14.
Iragazkia
15.
Zapitxoa atzetik
16.
Banderarena
17.
Irten-irtenka
18.
Marroka
19.
Mamujalea
20.
Panderoarena
21.
Estatuak
22.
Kanposantua
23.
Katearena
24.
Bizitzena
25.
Martxelon
26.
Pintza, isatsa eta klariona
27.
Oiloak, azeriak eta sugeak
28.
Poliziak eta lapurrak
29.
Kanpora eta barrura
30.
Harresi txinarra
31.
Baloi-dorrea
32.
Stop
33.
Usoak eta arranoak
34.
Lau ertzak
35.
Kontrabandistak eta poliziak
36.
Balorik gabeko futbola
37.
Papoa
38.
Azoka
39.
Esku-kolpeak
40.
Harri-orri-ar
41.
Bost harriak
SARRERA

JOLAS ARRAKASTATSUEN BILDUMA hau zenbait irakaslek egindakoa

da. Irakasleok 2010-2011 ikasturtean bildu ginen Lasarteko Gorputz
Hezkuntzako mintegian, hamabost egunetik behin, bi orduz. Helburu
argia

geneukan:

eguneroko

lanerako

zerbait

praktikoa

egitea.

Horregatik erabaki genuen jolas-bilduma bat egitea.

Bildumako jolas bakoitzari buruz egin genuen gogoeta, eta

hautatutako

guzti-guztiak

praktikatu

ditugu

umeekin

askotan.

Bestalde, jolasak aberasten ere saiatu ginen, bakoitzaren aldaera bat

baino gehiago proposatuz.

Hasieran, era guztietako jolasak komentatu genituen, baina laster

konturatu ginen interesgarriena izango zela guk geuk erabiltzen
genituenak aztertu eta biltzea. Gainera, jolas arrakastatsuak izan
behar zutela erabaki genuen, hau da, umeengan motibazioa pizten
zutenak. Bestela esanda, jolas arrakastatsu eta motibagarriak bildu
nahi genituen. Zeintzuk ote jolas horiek? Esan gabe doa: haurrek
behin eta berriz eskatzen dituztenak. Horiexek aurkituko dituzue
hemen.

Badira

eskuragarri

bestelako

jolas-bilduma

batzuk,

era

guztietakoak. Baina guk gure ekarpena egin nahi izan dugu, guretzat
bezala, zuentzat ere lagungarria izango delakoan.

JOLASAK

1. jolasa:
o
o
o
o

Izena: BOLEY PLANTXA

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa
Materiala:
koltxonetak
taldeak bereizteko petoak

o Jolasaren deskripzioa:
Errelebo-lasterketa
da,
baina
koltxoneten
bidez
egindakoa. Helburua da koltxoia ahalik eta azkarren
eramatea gimnasioko alde batetik beste alderaino.
Lurrean dagoen koltxoneta gorputzaren bultzadarekin
mugituko dute parte hartzaileek, plantxa moduko jauziak
eginez.
Bakoitzak jauzi bat egin, eta hurrengoari emango dio
txanda.
Txandakatzean, derrigorrezkoa da bostekoa ematea, eta
hori egin arte jolaskidea ezin izango da abiapuntumarratik pasa edo paretatik atera.
o 1. aldaera:
Koltxonetara botatzeko moduak alda daitezke, belauniko
edo zutik eginda, adibidez.
o 2. aldaera:
Koltxonetek joan-etorria egin behar dute. Itzuleran,
ikasleek alde horretako pareta edo marra ukitu beharko
dute salto egin aurretik.
o 3. aldaera:
Binaka, eskutik helduta jolas daiteke.
o 4. aldaera:
Erreleboak gurutzatuta egingo ditugu; hau da, joanetorriaren ondoren, hasierako taldera itzuli beharrean,
beste taldera pasako dira jolaskideak. Aldaera hau egokia
da jolasaren lehiakortasuna txikiagotu nahi izanez gero.

2. jolasa:
o
o
o
o

Izena: SOROSLEAK
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo patioa
Materiala: koltxonetak
uztaiak
sokak
frisbeea

o Jolasaren deskripzioa:
Taldeen arteko lehia da. Talde bakoitzeko 6-8 ikasle izango
dira. Talde berean sorosleak eta itsasoan barrena itotzear
dauden bainulariak egongo dira. Sorosleak gimnasioan
edo patioan kokatuko dira; bainulariak, berriz, uztaien
barruan.
Sorosleak hondartzatik abiatuko dira, txalupa gisa bi
koltxoi erabilita. Bainulariengana iristeko, koltxoi batetik
bestera igaro, eta atzeko koltxoia aurrera pasatu beharko
dute ura ukitu gabe. Bainulari guztiak txalupan
daudenean, ahalik eta azkarren bueltatuko dira
hondartzara.
Azkarren egiten duen taldeak irabaziko du.
o 1. aldaera:
Soka luze bati lotutako uztai bat erabiliko dugu flotagailu
modura.
Sokaren muturrari helduz, sorosleak flotagailua botako dio
bainulariari. Behin uztaia hartuta, bainularia txalupara
igoko da.
o 2. aldaera:
Uztai barruan, ikasle bakarra egongo da, eta haren
inguruan frisbeea botako dioten zenbait talde.
Bainulariak botatakoa jasotzen ez badu, jaurtitzaileek joan
beharko dute frisbeea dagoen lekura beti ere
koltxonetetan mugituz.
Bainulariak frisbeea jasotzen duenean, frisbeea hori jaurti
duen taldea izango da irabazlea.

3. jolasa:
o
o
o
o

Izena: ZAPI-HARRAPAKETA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo patioa
Materiala:
zapiak
bankuak

o Jolasaren deskripzioa:
Ikasleek zapi bana ipiniko dute bizkar aldetik zintzilik.
Isatsa izango da zapia.
Irakasleak agintzen duenean, ikasleak elkarri isatsak
lapurtzen ahaleginduko dira.
Lapurtutakoa eskuan edukiko dute.
Isatsa lapurtzen diotena kanporatua izango da.
Berriro parte hartu ahal izateko, kanporatutakoek beste
isats bat lortu beharko dute; aurretik lapurtutakoa edo
beste lagunen batek pasatutakoa izan daiteke.
o 1. aldaera:
Ikasleak bi taldetan banatuko dira: talde batekoak
ehiztariak izango dira; beste taldekoak, azeriak.
Azeriek isatsa izango dute, eta ehiztariek hori lapurtu
beharko diete.
Isatsa lapurtzen duen ehiztaria azeri bihurtuko da, eta
isatsik gabe geratzen den azeria, ehiztari.
o 2. aldaera:
Ikasle guztiak azeri izango dira; ehiztari bakarra egongo
da.
Ehiztaria azeriei isatsa kentzen saiatuko da. Kendu ahala,
azeriak ehiztari bihurtuko dira.
o 3. aldaera:
Ikasleak bi taldetan banatuko dira.
Talde bakoitzeko jolaskideek kolore bereko zapi bana
ipiniko dute bizkar aldetik zintzilik.
Irakasleak agintzen duenean, ikasleak beste taldekoen
isatsak lapurtzen saiatuko dira.
Zapia lapurtzen diotena jolasetik kanpo geratuko da, eta
jolasera itzuli ahal izateko, beste zapi bat lortu beharko
6

du. Aurretik lapurtutako zapia aurkariena denez, azken

talde horretara aldatuko da jolaskidea.
o 4. aldaera:
Ikasleek bi talde osatuko dituzte, eta talde bakoitzak
kolore jakin bateko petoa izango du bereizgarri.
Taldekideek zapi bana ipiniko dute bizkar aldetik zintzilik,
isats gisara.
Talde bakoitzak etxe bat izango du, besteei lapurtutako
zapiak bertan uzteko.
Irakasleak agintzen duenean, ikasleek beste taldekoen
isatsak lapurtzen ahaleginduko dira.
Isatsa galtzen duen jolaskidea kanporatua izango da.
Jolasten jarraitzeko, dagokion etxera joan beharko du, eta
bertako zapi bat jarri. Etxean zapirik ez badago, bertan
itxaron beharko du taldekideren batek ekarri arte.
Zapirik gabe geratzen den taldeak galduko du.
o 5. aldaera:
Hiru taldetan jolastuko dira ikasleak.
Talde bakoitzak bere isats-kolorea izango du.
Helburua da beste bi taldeetako jolaskideeii isatsa
kentzea. Lapurtutako isatsak aurretik adostutako eremu
batean utziko dira. Hiru taldeek eremu bera izango dute
horretarako.
Kanporatutakoak kartzelan (taldekoen bankuan) eseriko
dira banan-banan salbatzen dituzten arte.
Jolaskideek besteei lapurtutako isatsak beren eremuan
utzi, eta euren taldekoak hartuko dituzte, euren isats
horiekin taldekideak salbatu ahal izateko.

4. jolasa:
o
o
o
o

Izena: BALOITXOA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa, patioa
Materiala:
bi uztai
baloia
7

o Jolasaren deskripzioa:
Talde bana kokatuko da jolaslekuaren alde bakoitzean.
Erdian bi uztai jarriko ditugu, bost metrora bata bestetik,
eta uztaietako baten barruan baloia.
Zapitxoa jolasaren dinamika berbera da, baina pilota
erabiliko dugu zapiaren ordez.
Jolaskideak ez du bere aldera eramango pilota: pilota
uztai batetik hartu, eta bestean utzi beharko du.
Helburua da pilota uztaian uztea aurkariek harrapatu
gabe.
o 1. aldaera:
Bi uztai beharrean, hiru erabil daitezke. Baloia erdikoan
egongo da.

5. jolasa:
o
o
o
o

Izena: ZAPITXOA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa, patioa
Materiala:
zapi bat

o Jolasaren deskripzioa:
Ikasleak bi taldetan banatu, eta jolas-eremuaren
bazterretan jarriko dira.
Jolaskideei zenbakiak emango dizkiegu, bi taldeetan
zenbaki berberak erabilita.
Erdian dagoela, irakasleak zenbaki bat esango du, eta
talde bakoitzeko jolaskide bat aterako da lasterka.
Zapia harrapatzen duena bere aldera eramaten saiatuko
da, eta beste taldeko jolaskidea zapiduna harrapatzen
ahaleginduko da.
8

Zapia hartutakoa kalera joango da baldin eta bere

taldearen abiapuntura iritsi aurretik harrapatzen badu
aurkariak.
Zapirik gabeko jolaskidea kalera joango da baldin eta
zapiduna harrapatzea lortzen ez badu.
Zapia hartzeko momentuan marra zapaldu edo beste
aldera pasatzen dena ere kalera joango da.

o 1. aldaera:
Zapirik hartu ez duena, kanporatua beharrean,
irabazlearen taldera joango da. Hortik aurrera, biek eskutik
helduta hartuko dute parte, jolaskide bakarra izango
balira bezala.
Hirukote, laukote, seikote... bihurtuko dira bikoteak.

Azkenean, talde osoa alde batean geratuko da, guztiok

irabazle direla.

6. jolasa
o
o
o
o

Izena: Armiarmak eta eltxoak

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo patioa
Materiala:
petoak, bi kolorekoak

txinoak edo konoak

o Jolasaren deskripzioa:
Ikasleak bi taldetan banatuko ditugu; talde batekoak
armiarmak izango dira, eta beste taldekoak, eltxoak. Baina
lau minutuz behin aldatuko dute rola.
Bi taldeen arteko lehiaren helburua da ahalik eta puntu
gehien eskuratzea lau minutuan.

 Lauki zuzen batean jolastuko dira umeak. Bertan, lau

armiarma-sare ezarriko ditugu, eta lau sare horietan
kokatuko dira armiarmak.
Eltxoak hasiera-marran jarriko dira. Eltxoen helburua
izango da marra horretatik bukaera-marrara ailegatzea
armiarmek harrapatu gabe. Ibilbidean, lau armiarmasareak zeharkatu beharko dituzte.
Bukaera-marrara iristen diren eltxoek puntu bana
eskuratuko dute beren. taldearentzat. Puntua lortuta,
berriz hasiera-marrara itzuliko dira. Horrela, lau minutuak
bukatu arte.
Armiarmek eltxoren bat harrapatuz gero, eltxo horrek lauki
zuzenetik kanpora joan beharko du. Kanpotik, hasieramarrara itzuli, eta berriro izango du parte hartzeko aukera,
beti ere lau minutuko tartea agortzen den arte.
o 1. aldaera:
Helburua izango da 15 puntu eskuratzea, eta denbora
mugatua izango dute taldeek puntu horiek eskuratzeko.
o 2. aldaera:
Jolaskide asko izanez gero, hiru talde egin ditzakegu;
eltxoek osatuko dituzte bi talde, eta armiarmek,
hirugarrena.

7. jolasa:
o
o
o
o

Izena: HANKA-JOTZEA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa
Materiala:
baloi bigunak

banku suediarrak

10

o Jolasaren deskripzioa:
Gelakideak bi taldetan banatu, eta bi txokotan jarriko dira.
Txoko horiek bankuz inguratuta egongo dira.
Jolaskideak baloia eskuarekin bultzatu, eta aurkarien
hankak ukitu beharko ditu, baloia beti lurretik eramanda.
Ikasleak kanporatuak izango dira honako bi kasuetan:
batetik, aurkariak belaunetik behera jotzen badituzte; eta
bestetik, baloia jarraian behin baino gehiagotan jotzen
badute.
Eremuaren kanpoaldetik ere parte hartzeko aukera izango
dute: eserlekuaren atzetik eta belauniko jarrita, eskuarekin
joko dute baloia, eta jolaskideak kanporatzen saiatuko
dira.
Barrukoak makurtuta ibil daitezke, baina ez belauniko.

Barruan bi edo hiru lagun geratzen direnean, denak

sartuko dira berriro jolasean.

o 1. aldaera:
Kanporatuek jolasera itzultzeko aukera izango dute, baldin
eta norbait jotzen badute baloiarekin.
o 2. aldaera:
Banku artean zulo bat utziko dugu. Baloia jolas-eremutik
kanpora ateraz gero, ukitu duen azken pertsona joango da
bila. Eremura itzulita, jolaskide horrek Stop esango du, eta
barruan dauden guztiek geldirik geratu beharko dute.
Ondoren, baloiarekin norbaiten hanka jotzen saiatuko da;
lortuz gero, ukitua izan dena kalera joango da, eta baloia
bota duena geratuko da jolasean; baina inor jotzen ez
badu, bera joango da kalera.

o 3. aldaera:
Bi talde egingo dira. Helburua beste taldeko guztiak
kanporatzea izango da.
o 4. aldaera:
Kanporatuak izan beharrean, jolaskideak lurrean eseriko
dira.
Baloia lurretik eramanez eta esku bakar batekin
bultzatuaz, besteak jotzen saiatuko dira. Norbait joz gero,
zutitu egingo dira.
Eremua aurreko aldaeretan baino handiagoa izatea komeni
da.

11

o 5. aldaera:
Baloi bat baino gehiago erabiliko ditugu.

8.
o
o
o
o

Jolasa:
Izena: IZARRA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasio edo patioa
Materiala:
lau baloi

o Jolasaren deskripzioa:
Ikasleak lau taldetan jarriko dira errenkan, izar bat osatuz.
Beso bateko distantzia izango dute elkarren artean, eta
bakoitzari zenbaki bat egokituko zaio. Zenbaki berberak
erabiliko ditugu lau taldeetan. Baloia erdian egongo da.
Irakasleak zenbaki bat esandakoan, zenbaki hori duten
taldeetako ikasleek korrika egin beharko dute, eskuineko
noranzkoan beti. Beste taldeen atzetik bira osoa eman
ondoren, beren taldeetara itzuliko dira jolaskide horiek.
Jolaskideek atzetik aurrera pasako dute baloia, taldekideen
artean sigi-saga eginez. Irakasleak esandako zenbakia
duten jolaskideek baloia hartzen ahalegindu beharko
dute . Lortuz gero, puntu bat irabaziko dute beren
taldeentzat.
o 1. aldaera:
Talde bakoitzaren atzealdean baloi bat egongo da.
Irakasleak zenbaki bat esandakoan, ikasleak bere taldeko
baloia hartu beharko du, eta ondoren bira guztia eman.
Aurretik zehaztutako moduren batean egin beharko du bira
jolaskideak: baloia bi eskuekin boteka, eskuineko
eskuarekin boteka...
12

o 2. aldaera:
Irakasleak zenbakia ahoz esan ordez, beste hainbat
modutan esan ahal du: hatzekin, txaloka, pausoekin...
o 3. aldaera:
Baloi bakarraren ordez, lau baloi jarriko ditugu erdian.
Bakoitzak bere balioa izango du: 4,3,2,1, adibidez.
o 4. aldaera:
Zenbakia esan aurretik, norabidea zein izango den
argituko du irakasleak.

9. jolasa:
o Izena:
LEHOIA ETA SAGUA
o Zikloa: 1, 2 eta 3.a
o Lekua: gimnasioa edo patioa
o Materiala:
o Jolasaren deskripzioa:
Jolaskide guztiak leku zabal batean sakabanatu, eta
bakarka eseriko dira, hankak luzatuta eta hanken artean
tarte bat utzita.
Jolaskideetako bat sagua izango da, eta beste bat, lehoia.

Lehoia sagua harrapatzen saiatuko da. Saguak eserita

dagoen norbaiten hanken gainetik salto egiten badu eta

bertan esertzen bada, eserita dagoen jolaskidea lehoi
bihurtuko da, eta lehoia, sagu.

o 1. aldaera:

13

 Bigarren eta hirugarren zikloan, bikote bat (lehoia eta

sagua) aukeratu beharrean, bi edo hiru bikote aukeratuko
dira.
o 2. aldaera:
Ikasle kopuruaren arabera, zenbait lehoi eta sagu
aukeratuko ditugu.
Lehoiek peto bana eramango dute gainontzekoetatik
bereizteko.
Saguren bat harrapatutakoan, petoa emango diote hari;
eta horrela, sagua lehoi bihurtuko da, eta lehoia, sagu.
Lurrean eserita dagoen norbaiten hanken gainetik salto
egiten duen sagua azken horren tokian eseriko da, eta
lurrean eserita zegoena sagu bihurtuko da.
o 3. aldaera:
Denen parte-hartzea bultzatzeko, salto egin eta esertzen
diren saguek hankak biltzeko aukera izango dute.
Tolesturiko hanken gainetik ezingo da salto egin.

10.
jolasa:
Izena

o
: PILOTA-HARRAPAKETA
o Zikloa: 1, 2 eta 3.a
o Lekua: patioa edo frontoia
o Materiala:
pilotak

petoak
o Jolasaren deskripzioa:
Umeak bi taldetan banatuko dira Talde bakoitzak pilotakopuru bera izango du etxean. Jolasaren helburua da
14

kontrako taldeari pilotak lapurtzea eta nork bere

taldearenak zaintzea.
Jolaskideak zelai erdiko marratik pasatuz gero, bigarren
taldeko edozeinek harrapatu ahal izango ditu.
Jolaskideak harrapatu dituzten tokian geldituko dira,
besoak zabalik dituztela. Horrela egongo dira libre dagoen
taldekide batek eskuan jo, eta askatu arte.
Aurkarien etxera iristen direnean, pilota bat hartu eta
beren etxera eraman beharko dute.
Pilota eskuan daramanak ezingo du inor askatu, eta
aurkariek ezingo dute hura harrapatu.
Denbora jakin batean etxean pilota gehien pilatzea lortzen
duen taldeak irabaziko du.

o 1. aldaera:
Jolaskideak pilota hartu ondoren ere izan daitezke
harrapatuak. Kasu horretan, jatorrizko lekura itzuli
beharko dute pilota.
o 2. aldaera:
Etxe bakoitzean pilota gutxi batzuk jarriko ditugu.
Aurkarien guztiak lapurtzen dituen taldeak irabaziko du.

11. jolasa:
o
o
o
o

Izena: TXALOA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: edozein
Materiala:
pilota

15

o Jolasaren deskripzioa:
Denak biribilean ipiniko dira, eserita eta hankak zabalik,
baten oinak bestearena oina ukitzen duela.
Jolaskide batek pilota edukiko du, eta beste edozeini
pasatuko dio arrastaka. Pilota jasotzen duen haurraren
alboko biek txalo jo behar dute; bestela, kanporatuak
izango dira, edo puntuak galduko dituzte.
Ez dagokion ume batek txalo eginez gero, umea
kanporatua izango da, edo puntuak galduko ditu.
o 1. aldaera:
Eseri ordez, ikasleak zutik jarriko dira biribil bat osatuz.
Irakaslea biribilaren erdian kokatuko da, baloia eskuan
duela. Ikasle bati botako dio, eta ikasle horrek txalo jo
beharko du baloia hartu aurretik.
o 2. aldaera:
Eserita daudela, hankak tolestu egingo dituzte jolaskideek.
Pilota hartzen duenaren alboko biek joko dute txalo.

12. jolasa:
o
o
o
o

Izena: BALOI-BALA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo patio itxia
Materiala:
konoak

foanezko baloi bat

o Jolasaren deskripzioa:
Jolaskideak 15 x 15 metroko eremu batean egongo dira.

Denak denen aurka jolastuko dira.

Helburua da foanezko baloiaz jolaskideren bat jotzea da.
16

 Baloia hartzen den lekutik jaurti beharko da, urratsik eman

gabe.
Jolaskide bat hiltzeko, baloiak, gorputzean eman ondoren,
lurra ukitu beharko du. Jolaskideak baloia airean hartzen
badu, aurrera egingo du jolasak.
Hildakoa jolas-eremutik kanpo eta nahierara mugituko da.
Jolas-eremuan berriz sartzeko, baloia eskuratu eta barruko
norbait jo beharko du.
Eremuaren barruan geratzen den azken jolaskideak
irabaziko du.
o 1. aldaera:
Jolas-eremu librean egingo da jolasa.

Hildakoa eseri egingo da baloiaz jo duten lekuan. Bi aukera

izango ditu libratzeko:
Horrela dagoela, eserita, baloia hartu, eta beste
norbait jotzea.
Ondotik igarotzen den beste jolaskide bat
eskuarekin ukitzea.

13.
jolasa:
o
o
o
o

Izena: BALOI POZOIDUNA

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa
Materiala:
petoak

gomazko bi baloi, kolore ezberdinekoak

o Jolasaren deskripzioa:
Bi talde egingo ditugu. Talde bateko ikasleek petoak
jantziko dituzte.
17

 Talde bakoitzari kolore jakin bateko baloia egokituko zaio.

Helburua da baloiarekin beste taldeko guztiak jotzea.
Baloiak, botea eman aurretik, beste taldeko ikasle bat
jotzen badu, ikasle hori lurrean eseri, eta bertatik jolastuko
da.
Baloidunak, urratsik eman gabe, baloia bota edo bere
taldeko norbaiti pasako dio.
Jolasa irabaziko du aurkari guztiak eserarazten dituena.
o 1. aldaera:
Baloidunak hiru pauso emango ditu bota aurretik. Jotzen
duen aurkariak txingoka jolastu beharko du.
Eta
bigarrenez joz gero, lurrean eseri beharko du.

14. jolasa:
o
o
o
o

Izena: IRAGAZKIA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: kanpoaldea edo barrualdea. Jolasleku mugatua.
Materiala:
banku bat edo marra bat

o Jolasaren deskripzioa:
Jolaslekua bi zatitan banatuko dugu, marra edo banku bat
baliatuta.
Marra edo bankuaren gainean, ikasleen erdiak jarriko dira,
eta horiek izango dira harrapatzaileak. Zenbaki bana
izango dute.
Gainontzeko umeak jolaslekuaren alde batean kokatuko
dira, pareta ukitzen dutela.
18

 Jolasa hastean, iheslariek jolaslekuaren beste aldera pasa,

eta kontrako pareta ukitu beharko dute.
1 zenbakidun harrapatzailea iheslariak doazen alderantz
irtengo da, baina ezingo da beste jolasleku-erdira igaro,
eta 2 zenbakia duenari eman beharko dio erreleboa.
Harrapatzaileek elkarri emango diote txanda iheslari
guztiak harrapatzen dituzten arte.
Harrapatuak kanporatu egingo dira.
o 1. aldaera:
Eremua handia baldin bada, ikasleak binaka edo hirunaka
atera daitezke.
o 2. aldaera:
Harrapatutakoa harrapatzaile bihurtuko da, eta elkarri
eskua emanda geratuko dira biak hurrengo txandaren
zain. Aldaera honetan ez da bankurik erabiliko.

15. jolasa:
o
o
o
o

Izena: ZAPITXOA ATZETIK

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: edozein
Materiala:
zapi bat

o Jolasaren deskripzioa:
Ikasleak lurrean eseriko dira biribilean. Haietako bat zutik
egongo da, eta zapi bat edukiko du eskuan.
Zapidunak biribilaren buelta egin, eta buelta bukatu baino
lehen norbaiten atzean utziko du zapia.
Zapia atzean duenak hura hartu, zutitu eta utzi diona
harrapatzen saiatu beharko du.
19

 Ihesi doana altxatu denaren lekuan esertzen saiatuko da.

Jolaskideek beti noranzko berean egingo dute korrika.
o 1. aldaera:
Altxatzen denak noranzkoa aldatzeko aukera izango du.
o 2. aldaera:
Ihesi doana atzeman baino lehen, harrapatzailea bera
iheslari bihurtuko da baldin eta biribileko beste norbaiten
atzean uzten badu zapia.

16. jolasa:
o
o
o
o

Izena: BANDERARENA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: patioa edo gimnasio handia
Materiala:
bi peto, kolore desberdinekoak.

kono bat

o Jolasaren deskripzioa:
Bi talde egingo ditugu. Lehenengoa aurreko marran jarriko
da; bigarrena, atzekoan.
Irakasleak zenbakiak banatuko dizkie taldeei.

Irakasleak zenbaki horietako bat esan ahala, zenbakia

duen lehenengo taldeko jokalaria atera, konoari buelta
eman, eta abiapuntura itzuliko da.

20

 Bitartean, bigarren taldeko partaide guztiak jolaskide hori

harrapatzen saiatuko dira. Atzematen duten tokian bertan

geratu beharko du jolaskideak.
Nahiz harrapatua izan nahiz bira osoa ematea lortu, kasu
bietan txandakatuko dira taldeak, bigarrenekoak aurreko
marran, eta lehenengokoak atzekoan jarriz.
Atzemandakoak libratuko dira beren taldeko norbaitek
ukituz gero. Orduan, marrara itzuli ahal izango dira baldin
eta berriro harrapatzen ez badituzte.
Geldirik daudenek beste taldeko norbait harrapa dezakete
beren ondotik pasatuz gero.
Jolasa bukatuko da taldeko guztiak atera direnean. Etxera
jolaskide gehien itzultzea lortu duen taldeak irabaziko du.

o 1. aldaera:
Hasieratik jantzi gabe, petoak konoa dagoen tokian utz
daitezke
Ateratzen denak taldearen petoa jantziko du, eta
abiapuntura itzultzen ahaleginduko da.

17. jolasa:
o
o
o
o

Izena: IRTEN-IRTENKA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa, patioa, parkea...
Materiala:

o Jolasaren deskripzioa:
Bi talde egingo ditugu, lauzpabost metro atzerago bata
bestearengandik.

21

 Aurreko taldeko jolaskide bat aterako da, eta beste aldeko

pareta edo marra ukitu ondoren, berriro hasiera-marrara

iristen saiatuko da. Jolaskidea atera bezain pronto, atzeko
guztiak hura atzematen saiatuko dira. Atzeman duten
tokian bertan geratuko da jolaskidea, hurrengo txandan
askatzen duten arte. Ondoren, rola aldatuko dute taldeek:
aurrekoak atzera, eta atzekoak aurrera pasatuko dira.
Geldirik dagoen jolaskidea bere taldekoek libratu ahal
izango dute baldin eta aurreko marran kokatzen direnean
ukitzen badute. Askaturiko jolaskideak pareta ukitu eta
irteerako marrara iristea lortzen badu, bere taldea aurreko
marran kokatuko da berriz. Eta taldeko beste haur bat
aterako da.
Txanda bakoitzean haur bakarra aterako da aurreko
marratik.
Ateratzen den ikasleak pareta behin ukitu beharko du.
Baina paretara iritsi baino lehen harrapatzen badute,
libratzen duten hurrengo txandan ukituko du.
Talde bateko haur bat, bi edo gehiago aurreko marraraino
iristen badira, talde horretako haurrek beste txanda bat
egingo dute aurrean.
Taldeko haur guztiak atera arte, ezingo da haur berbera
behin baino gehiagotan atera.
Aurreko jolaskide batek aterako den itxura egin dezake,
baina benetan beste jolaskide bat atera. Azken hori
abiatzen den momentuan, atzekoek marra ukitzen dutela
egon beharko dute. Aurreratzen den jolaskidea ezingo da
harrapatzaile izan txanda horretan.
Jolasa bukatuko da taldeetako batek aurkari guztiak
harrapatzen dituenean. Talde horrexek irabaziko du.

18. jolasa:
22

o
o
o
o

Izena: MARROKA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa / patioa
Materiala:
petoak

o Jolasaren deskripzioa:
Umeak bi taldetan banatu, eta taldeok gimnasioaren edo
patioaren alde banatan jarriko dira, pareta aurrean edo
marra baten atzean.
Talde bakoitza beste taldekoak atzematen ahaleginduko
da. Ibilbidean, gasolina erabiliko dute. Litro-kopuru berbera
izango dute jolaskide guztiek hasieran,
eta beren
eremutik atera bezain pronto hasiko dira erregaia
xahutzen.
Haren esparrutik norbera baino lehenago atera dena
bakarrik harrapa daiteke, hau da, gasolina gutxiago duen
jolaskidea.
Harrapatzaileen etxetik gertuko puntu batera eraman
behar da harrapatutakoa. Bertan, harrapatutako guztiek
kate bat osatuko dute.
Libre dagoen beren taldekide batek katea ukituz gero,
aske geldituko dira jolaskideak, eta etxera itzuli ahal
izango dira.
Arerio bakarra harrapa daiteke aldiko.

Atzemandako jolaskidea dagokion tokira eraman behar da

beti.

o 1. aldaera:
Adinean aurrera egin ahala, besteen horman ere sartzeko
aukera izan dezakete jolaskideek, hau da, beste taldekoen
paretan ere hartu ahal izango dute gasolina.

23

19. jolasa:
o
o
o
o

Izena: MAMUJALEA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: marrak dituen edozein zelai.
Materiala:
petoak

o Jolasaren deskripzioa:
Jolasaren helburua da aurkariak eseraraztea.

Jolaskideak zelaiko marren gainetik bakarrik mugitu ahal

izango dira, eta aurkariak atzematea izango dute helburu.
Harrapatuak lurrean eseri beharko du, eta berriro jolastu
ahal izateko beste jolaskide batek haren gainetik salto
egin beharko du.
Jolasa bukatuko da ikasle guztiak harrapatzen direnean.
o 1. aldaera:
Harrapatzaile-kopurua alda daiteke.
o 2. aldaera:
Harrapatutakoak kanporatuak izango dira.
o 3. aldaera:
Hiru aldiz harrapatua izandakoan, jolaskidea harrapatzaile
bihurtuko da. Eta alderantziz.

24

20. jolasa:
o
o
o
o

Izena: PANDEROARENA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo patioa
Materiala:
panderoa eta atabala

o Jolasaren deskripzioa:
Irakasleak egitura erritmikoak joko ditu panderoarekin.
Erritmoari
oinez
jarraitu
beharko
diote
haurrek,
panderoaren kolpe bakoitzeko urrats bat emanez.
Panderoa isildutakoan, haurrek eseri beharko dute.
Esertzen den azkenak puntu bat jasoko du.
o 1. aldaera:
Panderoa isiltzen denean, ikasleak estatua bihurtuko dira.
o 2. aldaera:
Ikasleei galdetuko diegu erritmo
animaliarekin
lotzen
duten:
dinosauroarekin, saguarekin...

bakoitza
zein
elefantearekin,

21 jolasa:
o
o
o
o

Izena: ESTATUAK
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa
Materiala:
hondarrez betetako zaku txikiak

o Jolasaren deskripzioa:
25

Jolaskideek hondarrez betetako zaku txiki bana eramango

dute buru gainean.
Hasieran, eskuez eutsiko diote zakutoari, baina irakasleak
Bat, bi, hiru esandakoan, eskuak jaitsi, eta oinez hasi
beharko dute.
Zakutoa erortzen zaion jolaskidea estatua bihurtuko da.
Berriro mugitu ahal izateko, jolaskideren batek jarri
beharko dio buruan lurretik harturiko edozein zakutxo.
Horretarako, jolaskide horrek kontu handiz mugitu
beharko du, bere zakutoa galdu gabe, lurrean
daudenetako bat jaso, eta estatuaren buruan ipini
beharko baitu.
Edozelan ere, jolasean bi kontuak dira garrantzitsuak bai
nork bere zakuari eustea bai beste jolaskideei laguntzea.

o 1. aldaera:
Zakua gorputzeko hainbat ataletan ipinita egin daiteke
jolasa.
o 2. aldaera:
Zakuaren ordez, bestelako objektuak baliatu ditzakegu.
o 3. aldaera:
Hirugarren zikloko umeekin apur bat zaildu daiteke jolasa,
bankuak, uztaiak, eskailerak... baliatua, adibidez.

22.
jolasa:
o Izena: KANPOSANTUA
o Zikloa: 1, 2 eta 3.a
o Lekua: gimnasioa edo patioa
26

o Materiala:
baloia

zorua markatzeko materiala

o Jolasaren deskripzioa:
Ikasleak bi taldetan banatu, eta talde bakoitza karratu
batean jarriko da.
Jolasaren helburua da beste taldeko guztiak baloiarekin jo,
eta kanposantura bidaltzea.
Kanposantua aurkako taldearen eremuaren atzean egongo
da. Hortik jaurti beharko dute baloia umeek.
Baloia karratutik kanpo dagoenean, aurkako taldeko
kanposantukoek bakarrik hartu ahal izango dute.
Baloiarekin jotzen duten jolaskideak baloia kanposantura
eraman, eta jaurtiketa bat egiteko aukera izango du.
Kanposantutik atera, eta berriro hasierako eremura
bueltatu ahal izateko, beste taldeko jolaskide bat jo
beharko du baloiarekin.
Norbait kanporatua izan dadin, baloiak, aurkaria jo
ondoren, lurra ukitu beharko du. Baloiak lurra ukitu ezean,
jolaskidea ez da kanposantura joango.
Jolasa bukatuko da talde bateko ume guztiak
kanposantuan daudenean. Talde hori izango da galtzailea.
o 1. aldaera:
Taldeek kapitain bana izendatuko dute. Kapitainak
dagokien kanposantuetan egongo da hasieran.
Taldekide bat kanposantuan sartzean, libre geratuko da
kapitaina.
Jolaskideren bat egongo da beti kanposantuan. Guztiak
libre gelditzen direnean, kapitainak bueltatu beharko du
bertara.
o 2. aldaera:
Kanposantukoek aukera izango dute atzeko marratik ez
ezik alboko bi marretatik ere botatzeko baloia.

27

23. jolasa:
o
o
o
o

Izena: KATEARENA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo patioa
Materiala:

o Jolasaren deskripzioa:
Hasieran, harrapatzaile bakarra izango dugu. Hark
jolaskide bat atzemanez gero, elkarri eskua eman, eta
eskutik hartuta joan beharko dute hirugarren baten bila.
Modu horri jarraiki osatuko dute katea.
Katean lau harrapatzaile daudenean, elkarrengandik
askatu, binaka jarri, eta bikotean daudela ekingo diote
beste jolaskide batzuk harrapatzeari, lauko katea osatu
arte berriro.
Katekoek eskutik helduta egon behar dute beti; bestela,
ezin dute inor harrapatu.
Jolasa bukatuko da denak harrapatutakoan.
o 1. aldaera:
Katea hautsi gabe, harrapatutakoak bertan geldituko dira;
horrela, kate hori handituz joango da, ume guztiak
harrapatzen diren arte.
Kateko edozein izan daiteke harrapatzaile.
o 2. aldaera:
Baten ordez, bi izango dira harrapatzaileak. Haietako
bakoitzak saiatu beharko du ahalik eta katerik luzeena
osatzen.
Irabazlea izango da katerik luzeena lortzen duena.
o 3. aldaera:
Etxea den eremu bat edukiko dute harrapatzaileek.

Katea apurtzen den bakoitzean, katekoak etxera joango

dira korrika. Gainontzekoek aukera izango dute etxetik
kanpo dauden harrapatzaileei ipurdian jotzeko.
Harrapatzaileen etxean sartzen diren guztiak katekoak
izatera pasatuko dira.

28

24. jolasa:
o
o
o
o

Izena: BIZITZENA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa, kiroldegia edo jolastokia.
Materiala:
goma-aparrezko baloia

o Jolasaren deskripzioa:
Mailaren arabera, jolas-esparrua handiagoa edo txikiagoa
izango da, 10x8 tamainakotik hasi, eta boleibol-zelaiaren
tamainakoraino.
Talde osoa egongo da zelaian, bi jolaskide izan ezik. Bi
horiek zelaiaren albo banatan jarriko dira, batek baloia
eskuan duela.
Baloidunak jaurtiketa eskuarekin egin, eta zelaiko haurrak
jotzen saiatu beharko du.
Norbait jo ondoren, baloiak lurra ukitzen badu, baloiaz jo
duten jolaskidea kanporatua izango da.
Jolaskide batek baloia airean hartuz gero, bizitza bat
lortuko du, eta kanporatua izan den aurrena sartuko da
berriro jolasean. Baina jolaskideak baloia airean hartzen
duen momentuan kanporaturik ez badago, bizitza
berarentzat izango da.
Bi jolaskide izan ezik, beste guztiak kanpoan daudenean
bukatuko da jolasa. Hurrengo txandan, bi jolaskide horiek
jarriko dira zelaiaren albo banatan.
o 1. aldaera:

29

 Lehenengo mailako ikasleen kasuan, jolaskideek bizitza

bat lortuko dute baldin eta, hankak zabalik dituztela,
baloia azpitik pasatzen bazaie.

25. jolasa:
o
o
o
o

Izena: MARTXELON
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: edozein
Materiala:

o Jolasaren deskripzioa:
Ikasle guztiak biribilean eseriko dira.

Honako erritmo sinple hau ikasi beharko dute: izterretan

bi txalo jo; gero, eskuineko besoa jaso sorbalda aldera,

eskua itxi, behatz potola libre utzita, eta behatz horrekin
atzeranzko keinua egin. Gauza bera egingo dute
ezkerreko besoarekin ere.
Martxaren berri ematen duen jolaskideak Martxelon izena
hartuko du. Hasieran, irakaslea izango da Martxelon.
Behin funtzionamendua ikasita ikasita, umeek erabakiko
dute nor izango den Martxelon .
Denek batera mugitu beharko dute goian azaldutako
erritmoan. Atzeranzko mugimendua eskuinarekin egitean,
bakoitzak bere izena esango du; ezkerrarekin egiterakoan,
berriz, beste jolaskide batena.
Huts eginez gero, jolaskideek puntu bat jasoko dute, eta.
Puntu-kopuru jakin bat batutakoan, kanporatuak izango
dira. Aldez aurretik erabakiko da puntu-kopurua, beti ere
umeen zikloa kontuan hartuta.

30

 Behin

umeek jolasaren nondik norakoa ulertuta,

baldintzak aldatu ahal izango dira. Adibidez: ume batek
beste bati txanda pasatzen dionean, azken horrek ezingo
du segidan lehengoari berriro pasatu.

26. jolasa:
o
o
o
o

Izena: PINTZA, ISATSA ETA KLARIONA

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo patio irekia
Materiala:
pintzak

klarionak
petoak, bi kolore ezberdinekoak

o Jolasaren deskripzioa:
Gelakideak kopuru bereko bi taldetan banatuko dira. Talde
bakoitzak bere babeslekua izango du. Bertan, materiala
( pintzak, isatsak eta klarionak) gorde, eta aurkariengandik
babesteko aukera izango da.
Irakasleak esandakoan, arerio baten bila joango dira
umeak. Hura topatuta, harekin adostu beharko dute zein
tresna erabili lehian
Klarionarekin aritzea erabakiz gero, helburua izango da
beste taldekoa gerritik behera margotzea; isatsarekin,
berriz, arerioari isatsa kentzea, eta pintzarekin, pintza
zintzilikatzea bestearen arropan.
31

 Helburua azkarren betetzen duen taldeak aurkarien tresna

hartu, eta bere babeslekura eramango du.
Jarraian, beste arerio baten bila abiatuko dira jolaskideak.

Tresna guztiak galdutakoan, beren taldeko babeslekura

joango dira, tresna bakar bat hartzera jolasean jarraitzeko.
Irakasleak denbora amaitu dela esandakoan, tresna gehien
duen taldeak irabaziko du.

27. jolasa:
o
o
o
o

Izena: OILOAK, AZERIAK ETA SUGEAK

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo patioa
Materiala:
petoak, bi kolore ezberdinekoak

txinoak

o Jolasaren deskripzioa:
Gelakideak hiru azpitalde berdinetan banatu, eta
koloredun peto bat emango diogu talde bakoitzari.
Lehenengo taldekoak oiloak izango dira; bigarren
taldekoak, azeriak; eta hirugarrenekoak, sugeak. Helburua
da besteak harrapatzea. Modu honetara egingo dute:
sugeek azeriak harrapatuko dituzte; azeriek, oiloak; eta
oiloek, sugeak.

32

 Talde bakoitzak bere etxea edukiko du, baina jolaskideek

ezingo dute jarraian hamar segundo baino gehiago pasatu

bertan.
Jolaskide batek aurkari bat harrapatutakoan, bere etxera
eramango du. eskutik helduta. Etxean, atzemandako
guztiek kate bat osatuko dute, eta bertan egongo dira
harik eta taldekideek askatzen dituzten arte.
Kateatutakoak aske geldituko dira baldin eta libre dagoen
taldekide batek kateko norbait ukitzen badu.
Askaturiko jolaskideak etxeraino joan ahal izango dira
berriro harrapatuak izan gabe. Eskuak buruan dituztela
egingo dute etxerako bidea.
Jolasa amaituko da taldeetako batek atzemandako
beharreko jolaskide guztiak harrapatutakoan.

28. jolasa:
o
o
o
o

Izena: POLIZIAK ETA LAPURRAK

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo patioa
Materiala:
txinoak

petoak

o Jolasaren deskripzioa:
Ikasleek kopuru berdineko bi talde osatuko dute. Talde
batekoak poliziak (harrapatzaileak) izango dira, eta
bigarren taldekoak, lapurrak (iheslariak).
Jolas-eremuan kartzela bat egongo da.
33

 Kartzelatik abiatuta, poliziak lapurrak harrapatzera joango

dira
Harrapatutakoak kartzelara eramango dituzte eskutik
helduta. Bertan, kate bat egingo dute lapurrek.
Kateatutakoak aske geldituko dira baldin eta libre dagoen
lapurren batek kateko norbait ukitzen badu.
Jolasa amaituko da poliziek lapur guztiak harrapatutakoan.
o 1. aldaera:
Polizia- eta lapur-kopuruak desberdinak izango dira.
o 2. aldaera:
Kartzelan dauden lapurrak ez dira eskutik helduta egongo,
eta banan-banan askatu beharko dira.

29. jolasa:
o
o
o
o

Izena: KANPORA ETA BARRURA

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: edozein eremu lau
Materiala:
sarea edo goma

pilota
o Jolasaren deskripzioa:
Goma edo sare batek erdibituko du jolas-eremua. Ikasleak
bi taldetan banatu, eta zelaiaren alde banatan jarriko dira
Zozketa bidez erabakiko dugu jolasa abiatzeko zein taldek
hartuko duen baloia.

34

 Aurkari bat kanporatzeko, haren izena eta Kanpora esan

beharko du baloia duenak, eta sare edo gomaren gainetik

botako du baloia beste eremura.
Aurkari batek baloia airean hartzerik lortu ezean,
jaurtitzailea kanpora joango da. Aurkariek baloia airean
hartzea lortuz gero, berriz, jolasak aurrera egingo du.
Kanporatutako bat jolasean berriro sartzeko, haren izena
eta Barrura esango du baloidunak. Adibidez, Mikel
barrura! Jolaskidea barrura sartuko da, baldin eta
aurkariek baloia airean jasotzen ez badute.
Talde batean jolaskide bakarra geldituz gero, hark Denak
barrura! esan, eta guztiak sartuko dira berriro, baldin eta
aurkariek baloia airean hartzen ez badute
Jolasa bukatuko da talde bateko guztiak kanporatzen
dituztenean.

o 1. aldaera:
Baloiak bote bat emateak ez du kanporaketarik ekarriko.
o 2. aldaera:
Pilotaren ordez, beste hainbat mugikari erabil daitezke:
hondartzako baloia, fresbee-a, indiakak, ...

30. jolasa:
o
o
o
o

Izena: HARRESI TXINARRA

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: edozein lurzoru lau
Materiala:
35

o Jolasaren deskripzioa:
Harrapatzaile bat egongo da marra baten gainean edo
metro erdiko eremu batean. Gainontzeko jolaskideek
zehaztutako eremu batetik bestera pasatu beharko dute
inork harrapatu gabe.
Harrapatzailea ezingo da marratik edo metro erdiko
eremutik irten, eta ezker-eskuin bakarrik mugituko da.
Harrapatutakoak marra gainean geratuko dira hankak
zabalik dituztela. Era horretan, harresia osatuko dute.
Harrapatutakoak aske geldituko dira baldin eta libre
dauden jolaskideak haien hanka azpitik pasatzen badira.
Jolasa bukatuko da harrapatzaileak denak harrapatzen
dituenean.
o 1. aldaera:
Bakar baten ordez, harrapatzaile gehiago izan daitezke.

o 2. aldaera:
Harrapatzen dutena geldirik egongo da marraren gainean,
eta eskuez hartu ahal izango ditu gainontzeko jolaskideak,
baina hankak mugitu gabe betiere.

31. jolasa:
o
o
o
o

Izena: BALOI-DORREA
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: edozein lur zoru lau
Materiala:
36

 bi banku suediar
baloia
o Jolasaren deskripzioa:
Jolaskide-kopuru berdineko bi talderen arteko lehia da
jolasa.
Zelai-eremua bi zatitan banatuko dugu, talde bakoitzari
eremu horietako bat emanda.
Eremuetan, dorre bana egongo da, banku suediarrak eta
horren gainean jarritako jolaskide batek osatutakoa.
Dorrea babesteko, bi metroko distantzia-marra markatuko
dugu; eta jolaskideek ezingo dute eremu hori zapaldu.
Baloia euren dorrera eramaten ahaleginduko dira taldeak,
hau
da,
euren
dorreko
taldekideari
helarazten.
Horretarako, taldekideek elkarri pasako diote baloia.
Dorrekoak airean hartzen badu, puntu bat lortuko du
taldeak.
Defentsan ari den taldea baloia lapurtzen, eta bere
dorrekoari helarazten saiatuko da.
Ezin izango zaie aurkariei baloia eskuetatik kendu, eta
hartzen den lekutik bota beharko da beti.
Taldeak puntu bat lortzean, beste jolaskide bat izango da
dorrea.
o 1. aldaera:
Baloiari boteak emanez mugitu ahal izango
jolaskideak, saskibaloian eta eskubaloian bezala.

dira

o 2. aldaera:
Beste bati pasa aurretik, baloia hartu duten lekutik hiru
pauso emango dute jolaskideek.
o 3. aldaera:
Dorreak baloia jasoz gero, puntu bat lortuko du, eta
jarraian jaurti eta aurkari bat jotzen badu, bi puntu.
o 4. aldaera:
Dorreak baloia jasotzen badu penaltia botatzeko eskubide
izango du. Gola sartuz gero, puntu bat.

37

32. jolasa:
o
o
o
o

Izena: STOP
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: edozein
Materiala:

o Jolasaren deskripzioa:
Harrapatzaile bat gainontzeko jolaskideak atzematen
saiatuko da.
Ihesi doazenek Stop esanez gero, gelditu egingo dira,
hankak eta besoak zabalik dituztela. Horrela daudela,
harrapatzaileak ezingo ditu hartu.
Geldi daudenak aske geratuko dira baldin eta harrapatu ez
duten jolaskideren bat euren hanka azpitik pasatzen bada.
Harrapatzaileak ezin izango ditu une horretan harrapatu.
Harrapaketa gertatuta, rol-aldaketa egingo dute
jolaskideek, hau da, harrapatua harrapatzaile bihurtuko
da.
o 1. aldaera:
Jolasari amaiera emateko,
harrapatzaile bihurtuko dira.

harrapatutako

guztiak

o 2. aldaera:
Bakar baten ordez, bi edo hiru harrapatzailerekin jolas
daiteke hasieratik.
o 3. aldaera:
Falta Penaltia Gola edo Ku Ba Librea aldaera.

Hiru jolaskidek hartu beharko dute parte geldirik daudenak

askatzeko. Lehenengoak Falta edo Cu esan, eta beso bat

zabalduko du. Bigarrenak Penaltia edo Ba esan, eta eskua
38

emango dio lehenengoari, bien artean ate moduko bat

osatuz. Hirugarrenak Gola edo Librea esan, eta atetik
pasatu beharko du. Momentu horretan geldituko dira
jolaskideak libre.

33. jolasa
o
o
o
o

Izena: USOAK ETA ARRANOAK

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo futbol-zelaia.
Materiala:
petoak.

o Jolasaren deskripzioa:
Marra batek banatuko du kantxa bitan.

Arranoa (harrapatzailea) den ikaslea marra gainean jarriko

da.
Gainontzekoak usoak izango dira, eta zelaiaren alde
batean kokatuko dira.
Arranoak hasiera ematean, usoek zelaiaren beste aldera
joan beharko dute, eta arranoa haiek harrapatzen saiatuko
da.
Atzemandako usoak arrano bihurtuko dira.

Jolasa bukatuko da arranoak uso guztiak harrapatzen

dituztenean.
o 1. aldaera:
Bakar baten ordez, arrano gehiagorekin egin daiteke
jolasa. Modu horretan, laburragoa izango da.

39

o 3. aldaera:
Hirugarren zikloan, uztaiak erabil daitezke petoen ordez.
Uztaiok usoak harrapatzeko baliatuko ditugu, eta
irakasleari eskatuko dizkiote arranoek.

34. jolasa
o
o
o
o

Izena: LAU ERTZAK

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa.
Materiala:
konoak edo uztaiak.

o Jolasaren deskripzioa:
Bost taldetan banatuko ditugu ikasleak.

Lau taldek jolaslekuan markatutako lau etxeak okupatuko

dituzte, eta bosgarren taldea erdian jarriko da. Erdiko leku

hori uztaiekin seinalatuko dugu.
Erdian dauden jolaskideek seinalea ematean, lau
ertzetakoek etxez aldatu beharko dute. Bitarte horretan,
erdikoek libratutako etxe bat okupatu beharko dute.
Etxerik gabekoak erdira pasatuko dira.
o 1. aldaera:
Talde-kopurua alda daiteke. Horrela, etxe-kopurua ere
aldatuko da.
o 2. aldaera:
40

 Talderik egin gabe, ikasleak banaka jolastuko dira.

o 3. aldaera:
Erdian, etxerik gabeko jolaskide bat baino gehiago egongo
dira.
o 4. aldaera:
Etxeen arteko distantzia aldatuta ere egin daiteke jolasa.

35.
o
o
o
o

jolasa:

Izena: KONTRABANDISTAK ETA POLIZIAK

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo futbol-zelaia.
Materiala:
taldeak bereizteko petoak

zotza

o Jolasaren deskripzioa:
Bi talde egingo ditugu: talde batekoak poliziak izango dira,
eta bestekoak, kontrabandistak.
Jolaslekuaren alde banatan jarriko dira taldeak.

Kontrabandistek erabakiko dute haietariko nork gordeko

duen zotza, eta hark arropa artean ezkutatuko du.

Ondoren, jolaslekuaren beste aldera iristen saiatuko dira
taldekide guztiak.
Poliziek kontrabandistak harrapatzen saiatu behar dute,
eta hartutakoak arakatu zotza aurkitzeko. Aurkituz gero,
kontrabandista bilakatuko dira poliziak.

41

o 1. Aldaera :
Zotz bakarrarekin izan beharrean, gehiagorekin egin
daiteke jolasa.
o 2. Aldaera :
Jolas-tarte batean, helburua puntuak lortzea izan daiteke,
rol-aldaketarik egin gabe.
o 3. Aldaera :
Polizia bakoitzak kontrabandista bakar bat harrapa dezake.

36. jolasa:
o
o
o
o

Izena: BALOIRIK GABEKO FUTBOLA

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa edo futbol-zelaia.
Materiala:
taldeak bereizteko petoak

o Jolasaren deskripzioa:
Marra batek banatuko du kantxa bitan.

Ikasleak bi taldetan banatu, eta marraren alde banatan

jarriko dira. Eremu hori etxetzat hartuko du talde

bakoitzak.
Helburua ahalik eta gol gehien sartzea da. Horretarako,
beren eremutik atera, eta arerioen eremuaren atzealdera
iritsi beharko dute jolaskideek.

42

 Horrekin batera, golik sar ez diezaioten, talde bakoitzak

defentsa-lana ere egin beharko du, eta etxean sartzen
zaizkion arerioak atzeman.
Harrapatzen dituzten lekuan bertan geldituko dira
jolaskideak belauniko, taldekide batek eskuan ukitu arte.
Behin gol bat sartuta, hasieratik ekingo diote jolaskideek
jolasari, talde bakoitza bere zelaian dagoela.
o 1. aldaera:
Ikasleek zapi bana edukiko dute. Gola sartzen duten
bakoitzean, bertan behera utziko dute zapia.Ondoren,
etxera itzuli, eta beste bat hartuko dute.

37. jolasa:
o
o
o
o

Izena: PAPOA (Ginea)

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: patioa
Materiala:
uztaiak eta baloiak.

txinoak edo konoak

o Jolasaren deskripzioa:
Lau talde egingo ditugu.

Uztaiak baliatuta, lau izkina markatuko ditugu, eta lauki

bat osatuko.

43

 Talde bakoitza uztai batean kokatuko da, eta erdian

baloiak (edo konoak) ipiniko ditugu.
Irakasleak hasiera ematean, erdiko materiala lapurtzera
joango dira jolaskide guztiak.
Ikasle bakoitzak objektu bakar bat lapurtu ahalko du aldiro.

Kono/baloi guztiak harrapatzen dituztenean, lapurtutakoa

kontatuko dute taldeek
Irabazlea izango da baloi edo kono gehien eskuratu dituen
taldea.

o 1. aldaera:
Jolaskideek denbora mugatua izango dute erdiko materiala
eta beste taldeena lapurtzeko. Denbora bukatzean,
lapurtutakoa kontatuko dute.
o 2. aldaera:
Erdian hainbat objektu jarriko ditugu (konoak, baloiak,
pilotak eta petoak, adibidez). Lehenengo aldaeran bezala,
talde bakoitza bizpahiruna gauza ezberdin lapurtzen
saiatuko da.

3. aldaera:
Objektu-kopuru bera banatuko diegu taldeei. Taldeen
helburua izango da beren objektuak besteen uztaietara
eramatea.
Jolasa irabaziko du emandako denboran bere uztaian
objektu gutxien duen taldeak.
o 4. aldaera:
Lapurtzera joateko, erreleboka aterako dira jolaskideak

44

38. jolasa:
o
o
o
o

Izena: AZOKA
Zikloa:1, 2 eta 3.a
Lekua:gimnasioa edo futbol-zelaia.
Materiala:
konoak, pilotak eta bi kaxa.

o Jolasaren deskripzioa:
Jolaskideek kopuru bereko bi talde osatuko dute, eta talde
bakoitza jolas-eremuaren alde banatan jarriko da.
Erdiko marran kono kopuru bat jakin jarriko da.

Konoen barruan ausazko pilota-kopuru jarriko dugu, 0,1,2

edo 3, adibidez.
Irakasleak esaten duenean, taldeetatik ikasle bana atera,
eta kono bana jasoko dute. Ondoren, jolaskide bakoitzak
bere taldera eraman beharko ditu konoaren barruan
aurkitutako pilotak, eta kaxan utzi.
Irabazlea izango da pilota gehien eskuratzen dituen
taldea.

o 1. aldaera:
Txanda bakoitzean, ikasle bat baino gehiago aterako dira
taldeetatik.
o 2. aldaera:
Bi bakarrik izan beharrean, talde gehiago eginda jolastuko
gara.
o 3. aldaera:
Hainbat koloretako konoak erabil daitezke; modu horretan,
jolaskideek errazago gogoratuko dute zein jaso duten eta
zein ez.

45

39.jolasa:
o
o
o
o
o

Izena: ESKU-KOLPEAK
Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: gimnasioa, patioa, kiroldegia, gela
Materiala:
Jolasaren deskripzioa:
Irakaslea eta ikasleak biribilean jesarriko dira, banku
suediarretan edo lurrean.
Jolaskideek ezkerreko eskua jarriko dute ezkerrean duten
lagunaren eskuineko izterrean; eskuineko eskua, berriz,
eskuinean dagoen lagunaren ezkerreko izterrean.
Erlojuaren orratzen norabideari jarraiki, irakasleak kolpe
bat joko du bere alboko ikaslearen izterrean; ikasle horrek
hurrengoaren izterrean joko du, eta modu horretan
jarraituko dute biribila osatu arte, adierazitako ordena
errespetatuz.
Jolaskideek huts egingo dute baldin eta dagokien txandan
kolpea jotzen ez badute edota ez dagokienean jotzen
badute.
Bere txandaz kanpo jotzen duen jolaskideak atzean ipini
beharko du erabilitako eskua, eta ezingo da esku horrekin
jolastu. Beste eskuarekin ere huts eginez gero, kanporatua
izango da.

1. aldaera:
Norabidea aldatuaz ere jolas daiteke. Aldaketa egin nahi
duen jolaskideak, izterrean kolpe bakarra eman ordez, bi
kolpe emango ditu jarraian.

46

 Jolaskide batek izterra ukabilarekin joz gero, haren

aldamenekoak txanda pasa egingo du, eta horren ondoan
dagoenari egokituko zaio txanda.

2. aldaera:
Jolas berdina hankekin. Horretarako, ikasle bakoitzak bere
eskuineko hanka eskuinean dagoen lagunaren ezkerreko
hankaren gainetik gurutzatuko du.

40. jolasa:
o
o
o
o

Izena: HARRI, ORRI, AR

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: kantxa erdia
Materiala:

o Jolasaren deskripzioa:
Umeak bi taldetan banatu, eta markaturiko ibilbidearen
gainean jolastuko dira. Ibilbidea egiteko, kantxaren alboko
marrak eta zelai erdia balia ditzakegu, adibidez.
Bi taldeak alboko marra banatan kokatuko dira,
taldekideak ilaran egongo dira.
Talde bakoitzeko lehenengo jolaskideak aterako dira
korrika markatutako ibilbidera, eta elkarrekin topo egitean,
Harri, Orri, Ar egingo dute. Irabazleak ibilbidean aurrera
jarraituko du, eta galtzailea bere taldera itzuliko da.
Ondoren, galtzaileen taldeko bigarrena aterako da ahalik
eta azkarren. Aurrera egin duen beste taldeko
jolaskidearekin topo egitean, Harri, Orri, Ar egingo dute
berriro, eta aurreko dinamika errepikatuko da.

47

 Helburua da beste taldekoen hasiera puntutik gertu

dagoen marrara iristea; ertzetik 2-3 metrora gutxi
gorabehera.
Helburua lortzen duen taldeak puntu bat eskuratuko du.
Jolasak jarraituko du taldeek urretik adostutako puntukopurura lortu arte.
o 1. aldaera:
Hainbat modutara egin daiteke ibilbidea; baita hainbat
material baliatuta ere; adibidez: txingoka, lau hankatan,
erraketa erabilita, baloia botatuz, pilotarekin ukituak
eginez.

41.
o
o
o
o

jolasa:

Izena: BOST HARRIAK

Zikloa: 1, 2 eta 3.a
Lekua: patioa
Materiala:
konoak edo kaxak
harriak edo antzeko objektuak

o Jolasaren deskripzioa:
Bost lagunez osatutako taldeak egingo ditugu.
Talde bakoitzak jolas-eremu zehatz bat izango du , eta
jolaskideek, bosna harri eta kono bana.
Jolasaren helburua da harririk gabe geratzea besteak baino
azkarrago.

48

 Dagokion marran jarrita, jolaskide bakoitzak saiatu behar

du aurrean duen konoan harriak sartzen; harriok banaka
bota beharko ditu.
Harriak txandaka botako dituzte.
Ume batek konoan harria sartu, eta gainerako umeak
harrapatu beharko ditu zehaztutako eremura iritsi baino
lehen. Harrapaturikoei harri bana emango die.
Eskuetan harririk gabe geratzean, konoan sartu ez
dituenak jaso, eta jolasean jarraituko du.
o 1. aldaera:
2. eta 3. zikloan harria txandaka bota
taldeetako jolaskideek batera botako dituzte

beharrean,

49