1. Wyjani pojcie koncepcji bezpieczestwa.

Dwa mierniki:
Wskaniki realizacji zaoe bezpieczestwa to miernik realizacji zaoe
bezpieczestwa przez organizacj lub sektor lotniczy
Cele realizacji zaoe bezpieczestwa okrelane s poprzez rozwaenie jakie
poziomy realizacji zaoe bezpieczestwa s podane i realistyczne dla
poszczeglnych uytkownikw statkw powietrznych/ dostawcw usug.
2. Co okrela pojcie, akceptowalny poziom bezpieczestwa.
Kady akceptowalny poziom bezpieczestwa powinien by wspmierny do zoonoci
konkretnego operatora statku powietrznego.
Okrelenie akceptowalnego poziomu bezpieczestwa/ akceptowalnych poziomw
bezpieczestwa dla systemu zarzdzania bezpieczestwem nie zwalnia uytkownikw
statkw powietrznych, dostawcw usug z obowizku przestrzegania odnonych
krajowych przepisw oraz wymaga wynikaj z konwencji o midzynarodowym
lotnictwie cywilnym
3. Kto ponosi odpowiedzialno za zarzdzanie bezpieczestwem.
ICAO (Organizacja Midzynarodowego Lotnictwa Cywilnego)
Pastwa czonkowskie
Wadze lotnictwa cywilnego (CAA)
Producenci
Uytkownicy statkw powietrznych
Dostawcy usug
Wykonawcy zewntrzni
Organizacje gospodarcze i zawodowe
Najwaniejsz organizacj midzynarodow z zakresu lotnictwa cywilnego
kontrolujc bezpieczestwo lotnicze jest ICAO
4. Na czym polega proces zarzdzania ryzykiem.
Zarzdzanie ryzykiem jest procesem wspierajcym podejmowanie decyzji poprzez
systemow ocen moliwych sposobw dziaania, identyfikacj zagroe i korzyci oraz
wskazywanie najlepszego sposobu wykonywania zada lotniczych. ZR pozwala
dowdcom, szefom i kierownikom jednostek organizacyjnych oraz kademu czonkowi
personelu lotniczego wykorzystywa maksymalnie moliwoci dziaania poprzez
ograniczenie ryzyka dziki stosowaniu prostego, systemowego podejcia
odpowiedniego dla caoci personelu. Odpowiednie wykorzystanie ZR zwiksza
organizacyjne i indywidualne moliwoci wykonania zada lotniczych. Obligatoryjne
stosowanie procedur ZR pozwala osign lepsze rezultaty na kadym etapie
wykonywania zada lotniczych. W skad oglnie rozumianego Zarzdzania Ryzykiem w
lotnictwie wchodz rwnie CRM (ang. Crew Resource Management) zarzdzanie
zasobami w zaodze oraz MRM (ang. Maintenance Risk Management) zarzdzanie
ryzykiem obsug technicznych sprztu lotniczego. W powyszym opracowaniu
pominito t tematyk

5. Rodzaje systemw zgaszania zdarze.

System obowizkowego zgaszania incydentw- wymagane jest zgaszanie
pewnych rodzajw incydentw. W tym celu niezbdne s szczegowe przepisy
okrelajce, kto powinien dokona zgoszenia oraz co powinno zosta zgoszone.
Systemy obowizkowe zajmuj si zwykle sprawami sprztowymi.
Systemy dobrowolnego zgaszania incydentw- uzupeniane s informacje
uzyskiwane z systemw obowizkowych zgaszania zada. W takich systemach
osoba zgaszajca dokonuje dobrowolnego zgoszenia incydentu bez
jakiegokolwiek prawnego bd administracyjnego wymagania aby tak uczyni.
Systemy poufnego zgaszania zdarze- celem tych systemw jest ochrona
tosamoci osoby zgaszajcej zdarzenie
6. Plan dziaania w sytuacji kryzysowej powinien zawiera.
Plan dziaania w sytuacjach kryzysowych przyjmowa bdzie najczciej form
instrukcji. Powinien on okrela obowizki, rol oraz dziaania rnych agencji i
personelu uczestniczcego w rozwizywaniu sytuacji kryzysowych. Plan dziaania w
sytuacjach kryzysowych powinien uwzgldnia takie czynniki, jak:
a) Gwne zasady. Plan dziaania w sytuacjach kryzysowych powinien np. udziela
wskazwek do dziaania w sytuacjach kryzysowych, obejmujc przepisy dotyczce
prowadzenia ledztwa, umw z lokalnymi wadzami, polityki i priorytetw podmiotu.
b) Organizacja. Plan dziaania w sytuacjach kryzysowych powinien okrela intencje
zarzdu w odniesieniu do podmiotw uczestniczcych w rozwizywaniu sytuacji
kryzysowych
c) Powiadomienia. Plan powinien okrela, kogo w organizacji naley powiadomi w
przypadku wystpienia sytuacji kryzysowej, kto dokona powiadomie na zewntrz i za
pomoc jakich rodkw.
d) Pierwsza reakcja. W zalenoci od okolicznoci, na miejsce wypadku moe zosta
wysany zesp pierwszej reakcji w celu wzmocnienia lokalnych zasobw oraz
pilnowania interesw organizacji.
e) Dodatkowa pomoc. Pracownicy, ktrzy zostali odpowiednio przeszkoleni i posiadaj
odpowiednie dowiadczenie, mog suy uyteczn pomoc w czasie przygotowania,
wiczenia i aktualizacji planu dziaania w sytuacjach kryzysowych.

f) Centrum Zarzdzania Kryzysowego (CZK). Centrum Zarzdzania Kryzysowego

powinno zosta utworzone w centrali organizacji niezwocznie po spenieniu kryteriw
aktywacji. Ponadto, mona utworzy stanowisko dowodzenia (SD) na miejscu wypadku
lub w jego pobliu.
g) Protokoy. Oprcz koniecznoci prowadzenia przez organizacj dziennikw zdarze i
czynnoci, wymaga si bdzie, by organizacja przekazywaa informacje pastwowemu
zespoowi dochodzeniowemu.
h) Miejsce wypadku. Po powanym wypadku przedstawiciele rnych organw i
podmiotw maj uzasadnione powody i s uprawnione do oceny miejsca wypadku, np.
policja, stra poarna, suby medyczne, wadze portu lotniczego, przedstawiciele
prokuratury, pastwowe suby dochodzeniowe, organizacje humanitarne (np.
Czerwony Krzy) i media. Chocia odpowiedzialno za koordynacj dziaa tych
zainteresowanych stron ponosi policja pastwowa i/lub organ dochodzeniowy,
i) Wiadomoci i media. Sposb w jaki podmiot wsppracuje z mediami moe mie
wpyw na sposb wyjcia z sytuacji kryzysowej.
j) Formalne dochodzenie. Wytyczne dla personelu podmiotu wsppracujcego z
inspektorami organw pastwowych, ktrzy badaj wypadek oraz z policj naley
poda w plan dziaania w sytuacjach kryzysowych.
k) Pomoc rodzinom. Plan dziaania w sytuacjach kryzysowych powinien zawiera
rwnie wytyczne dotyczce pomocy, jakiej podmiot ma udzieli rodzinom ofiar
wypadku (rodzinom zaogi i pasaerw). Niektre Pastwa okrelaj rodzaj pomocy,
jakiej musi udzieli uytkownik statku powietrznego.
l) Pomoc osobom bdcym w szoku po tragicznym zdarzeniu. Plan dziaania w
sytuacjach kryzysowych moe zawiera wskazwki dla osb pracujcych w sytuacji
stresu, dotyczce udzielania pomocy osobom bdcym w szoku po tragicznym
zdarzeniu
m) Podsumowanie po zdarzeniu. Naley zamieci odnone wskazwki, aby zapewni,
e po sytuacji zagroenia kluczowy personel sporzdzi peny raport podsumowujcy
zdarzenie wraz z odnotowaniem wszystkich zdobytych dowiadcze, ktre mog
spowodowa dokonanie zmian w planie dziaania w sytuacjach kryzysowych oraz listach
kontrolnych zwizanych z tym planem.

Organizacja i wyposaenie Centrum Koordynacji Antykryzysowej

Wewntrzna organizacja i sposb funkcjonowania sztabu kryzysowego
Plan postpowania na wypadek sabotau
Plan postpowania w przypadku zagroenia bombowego
Plan postpowania na wypadek porwania statku powietrznego
Plan postpowania w sytuacji olepienia zaogi statku powietrznego laserem lub
owietlenia statku powietrznego laserem
Plan postpowania na wypadek innego zagroenia terrorystycznego
Ewakuacja i przeszukanie zagroonego statku powietrznego
Obieg informacji w przypadku sytuacji kryzysowych
Organizacja oraz sposb informowania o zdarzeniach mogcych mie wpyw na
poziom ochrony
Zasady prowadzenia biecej oceny stanu zagroenia bezpieczestwa
komunikacji lotniczej na lotnisku oraz dziaania podejmowane w przypadku
podwyszonego stopnia zagroenia
Procedury postpowania w przypadku wystpienia zagroe chemicznych,
biologicznych, radiologicznych i nuklearnych

7. Jak zapobiega zderzeniom statku powietrznego z ziemi (wod)

i obiektami na jej powierzchni.

W celu wykluczenia moliwoci zderzenia si statkw powietrznych z powierzchnia

ziemi (wody) i obiektami znajdujcymi si na jej powierzchni w czasie lotw wg
przyrzdw naley okreli bezpieczn wysoko lotu w rejonie wykonywania lotu.
Bezpieczna wysoko lotu statku powietrznego jest to minimalna wysoko lotu
wykluczajca niebezpieczestwo zderzenia si SP z powierzchni ziemi (wody) i
przeszkodami terenowymi podczas lotu wg przyrzdw IFR
W celu okrelenia bezpiecznej wysokoci naley:
Przy korzystaniu z map VFR na ktrych okrelono MEF odczyta podan dla sektorw
siatki kartograficznej wartoci MEF, a nastpnie do odczytanej wartoci doda:
W lotach nad terenem wyynnym lub nad grami 2000ft (600m)
W lotach nad terenem innym ni w powyszym punkcie 1000ft (300m)
Przy korzystaniu z map VFR na ktrych okrelono AMA lub MGAA odczyta podan dla
sektorw siatki kartograficznej wartoci AMA.
Bezpieczn wysoko lotu okrela si oddzielnie dla kadego etapu lotu (odcinka trasy)
lub dla caego zadania (trasy) przyjmujc jej najwysz warto.
W lotach wg VFR na maej wysokoci w przypadku pogorszenia warunkw
atmosferycznych poniej minimalnych dla wykonywania lotw VFR naley wznie si
na wysoko bezpieczn. W lotach IFR zabrania si zniania poniej wysokoci
bezpiecznej ( nie dotyczy podejcia do ldowania)
8. Zapobieganie przymusowym ldowaniom statkw powietrznych ze wzgldu
na brak paliwa.
Prawidowe obliczenie zapasu paliwa zapewniajcego bezpieczne i ekonomiczne
wykonanie lotu
Obliczenie zasigu promienia lotu (dziaania) i krytycznych punktw powrotu
Sprawdzenie przed startem czy rzeczywisty zapas paliwa na statku powietrznym
rwna si potrzebnemu dla bezpiecznego wykonania lotu
Dokadne utrzymywanie w czasie lotu zaoonego w obliczeniach (nakazanych)
nawigacyjnych warunkw lotu
Okresowe kontrolowanie w czasie lotu pozostaoci paliwa i podejmowanie na tej
podstawie we waciwym czasie decyzji o dalszym kontynuowaniu lotu lub
ldowaniu na lotnisku zapasowym