Vjebe iz Obnovljivih izvora energije - ENERGIJA SUNCA

Prvi zadatak
Odrediti srednju vrijednost indeksa prozranosti za prva tri mjeseca u godini, za mjesto geografske irine 45,82, ako je
odreena za svaki mjesec na osnovu mjerenja
prosjena dnevna vrijednost zraenja na horizontalnu povrinu
ije su vrijednosti date tabelarno:
Mjesec
1
3,5
2
6,4
3
9,3

Januar (31 dan)

Februar (31+28=59 dana)

Mart (59+31=90 dana)

Geografska irina
45
46

I
12
11,4

II
17,3
16,6

III
24,8
24,3

Drugi zadatak
Izraunati potrebnu toplotnu energiju za jedno domadinstvo sa sljededim podacima:
Domadinstvo se nalazi u Tuzli, geografska irina 44,55
Nagib krova je 30 od horizontale
Broj osoba u domadinstvu je
Temperatura potrone tople vode je
Temperatura hladne vode je
Period upotrebe solarnog sistema je od poetka maja do kraja septembra, sa sljededim podacima o veliinama
prosjenog toplotnog zraenja:
-

za regiju mjesta za koju se proraun vri

za posmatrano mjesto koje se nalazi u datoj regiji

Stepen korisnosti solarnog sistema je 0,8.

Temperatura tople vode u rezervoaru treba da bude 60C. Potronja tople vode je 65 (l/osobi i danu).
Minimalna veliina energije koju odaje koriteni solarni kolektor u periodu od maja do kraja septembra, tj. u periodu
upotrebe solarnog kolektora, a pri svom nagibu od 30 je

Korekcioni faktor k za 15 otklona solarnog kolektoraod smjera juga je k=1,018.

Rjeenje:
Potrebna toplotna energija za obezbjeenje potrone tople vode je:

Potrebna zapremina rezervoara za vodu je

Potrebna povrina solarnog kolektora je

Trei zadatak

Izraunati kolika bi bila dobivena toplota i stepen efikasnosti solarnog kolektora za prvi Januar, povrine 4 m^2.
Kolektor se nalazi pod uglom od 45 jug i na geografskoj irini od 44,55. U tabeli su date prosjene satne
iradijacije horizontalne povrine i temperature vazduha za pojedine satne intervale za taj dan. Proizvod faktora
transmisije i apsorpcije () je 0,95. Koeficijent toplotnih gubitaka je k=5 W/m^2 K. U kolektor dolazi voda
temperature 20C. Faktor prijenosa toplote iz kolektora u fluid je Fr=0,8 (podatak obino dat od strane
proizvoaa solarnog kolektora, a zavisi od ostvarene veze izmeu apsorbera i cijevi kroz koje struji radni fluid
i od vrste upotrijebljenog materijala). Udio rasprenog zraenja u ukupnom je 45%, a albedo (faktor refleksije)
je 0,2.

00

SAT

08 -09

00

00

09 -10

00

00

10 -11

00

00

11 -12

00

00

12 -13

00

00

13 -14

00

00

14 -15

00

00

15 -16

0,2

0,61

0,9

1,1

1,2

0,97

0,65

0,38

6,5

7,5

8,5

7,5

00

Rjeenje
Toplota koja se dobiva definiranim SK (solarnim kolektorom) rauna se kao razlika toplote primljene dozemnom
iradijacijom kolektora i koliine toplote izgubljene kao posljedice razlika temperatura izmeu SK i okolia.

Efikasnost kolektora rauna se kao odnos dobivene toplote putem SK i ukupne koliine toplote koja doe na povrinu
od suneva zraenja

Da bi se mogla izraunati koliina toplote izmjerene veliine dozemne iradijacije za svaki sat posmatranog dana,
vrijednosti date u gornjoj tabeli trebaju biti iskoritene u cilju raunanja dozemne iradijacije na kosu plou, koju ini
solarni kolektor. Na ovaj nain dobivaju se prosjene vrijednosti rasprene

i reflektirane komponente

dozemne iradijacije kose povrine, odnosno zajedno sa direktnom iradijacijom horizontalne povrine date u
prethodnoj tabeli, dobija se ukupna iradijacija kose povrine.
00

00

00

00

00

00

00

00

Za 08 -09

Za 09 -10

Za 10 -11

Za 11 -12

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

Za 12 -13

Za 13 -14

Za 14 -15

Za 15 -16

Za 08 -09

Za 09 -10

Za 10 -11

Za 11 -12

Za 12 -13

Za 13 -14

Za 14 -15

Za 15 -16

Za 08 -09
Za 09 -10

Za 10 -11

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

Za 11 -12

Za 12 -13

Za 13 -14

Za 14 -15

Za 15 -16

273K to je 0C
+ 20C ulazne
vode
00

Za 08 -09

00

273K to je 0C
+ 6C vanjske
temp (iz tabele)
00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

Za 09 -10

Za 10 -11

Za 11 -12

Za 12 -13

Za 13 -14

Za 14 -15

Za 15 -16

etvrti zadatak
Kolika je mogudnost porizvodnje elektrine energije fotonaponskog panela za jednosatne periode vremena mjeseca
juna, ije karakteristike su sljedede:
Povrina
Proizvod faktora transmisije i stepen efikasnosti
Snaga potroaa kojeg treba da snabdije fotonaponski panel je
00
00
Satne iradijacije za satne intervale od 13 -14 date su u sljededoj tabeli:
DATUM

1
750

2
749

3
659

4
671

5
486

6
510

7
748

8
796

9
844

10
853

11
734

12
645

13
565

14
643

15
614

DATUM

16
790

17
750

18
740

19
500

20
662

21
847

22
593

23
496

24
448

25
291

26
477

27
648

28
741

29
723

30
719

DATUM

1
75

2
74,9

3
65,9

4
67,1

5
48,6

6
51

7
74,8

8
79,6

9
84,4

10
85,3

11
73,4

12
64,5

13
56,5

14
64,3

15
61,4

DATUM

16
79

17
75

18
74

19
50

20
66,2

21
84,7

22
59,3

23
49,6

24
44,8

25
29,1

26
47,7

27
64,8

28
74,1

29
72,3

30
71,9

(Druga verzija, zadatak bi mogao glasiti i ovako: Koliko je elektrine energije potrebno angairati iz drugih izvora da bi
potroa bio snabdjeven zahtijevanom snagom za posmatrane satne intervale? Ova vrsta zadatka bi zahtijevala da se
posmatraju vrijednosti date u gornjoj tabeli i da se vidi u kojim danima je vrijednost energije manja od 60W, da se
raunaju te razlike do 60W za svaki takav dan, i da se na kraju sve to sumira u ukupnu vrijednost energije koju treba
namiriti iz drugih izvora.)

Vjebe iz Obnovljivih izvora energije - ENERGIJA VJETRA

Prvi zadatak
Procijeniti koliinu elektrine energije koja se moe dobiti iz turbine na vjetar, iji su podaci sljededi:
Koeficijent snage turbine u funkciji brzine vjetra dat je sljededoj tabeli:
0,05

0,3

0,4

0,4

0,35

0,33

0,27

7,5

10

Gustoda zraka je

Godinji prosjek brzine vjetra je

Prenik kruga kojeg opisuje rotor turbine je

Koeficijenti u Weibull-ovoj tablici su

Raspodjela brzina vjetra je prema Weibull-ovoj statistikoj raspodjeli:

Prema tabeli Weibull-ove raspodjele brzina za srednju veliinu raspodjele brzine vjetra od

3
5
7
7,5
8
9
10

ima sljededi izgled:

0,1422
0,1302
0,0857
0,0745
0,0632
0,0441
0,0292

Odreuje se vjerovatnoda pojavljivanja pojedinih brzina vjetra. Svaka od tih vjerovatnoda pomnoena sa godinjim
brojem sati od 8760 daje broj sati pojedinih brzina vjetra koje se pojavljuju u toku jedne godine:

to pomnoeno sa izraunatom snagom turbine za datu brzinu vjetra daje elektrinu energiju koju proizvodi turbina na
vjetar:

Drugi zadatak
Procijeniti koliinu elektrine energije koja se moe dobiti iz turbine na vjetar, iji su podaci sljededi:
Koeficijent snage turbine u funkciji brzine vjetra dat je sljededoj tabeli:
0,05

0,25

0,38

0,38

0,27

0,18

0,11

10

12

14

16

Gustoda zraka je

Godinji prosjek brzine vjetra je

Prenik kruga kojeg opisuje rotor turbine je

Raspodjela brzine vjetra je prema Rayleigh-ovoj statistikoj raspodjeli.

Rjeenje
Konstansta c zavisi od prosjene brzine vjetra, koja se definie kao

Weibull-ova raspodjela brzina opisana je sljededom jednainom

i za

prelazi u Rayleigh-ovu raspodjelu

Broj sati pojavljivanja odreenih brzina vjetra

Broj sati u godini

Broj sati pojedinih brzina vjetra koje se pojavljuju tokom jedne godine pomnoimo sa izraunatom snagom turbine za
date brzine vjetra, ime se dobija elektrina energija, koju proizvodi turbina na vjetar.