--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------T NG A PHNG V BIT NG X HI

TR T THN T; TNH THI T.

I. Mc tiu
1. Kin thc.
- Cng c kin thc cho HS v t ng a phng v bit ng x hi; tr t thn t; tnh thi t; ni qu.
2. K nng.
- Rn k nng s dng t ng a phng v bit ng x hi; tr t thn t; tnh thi t; ni qu. trong khi
ni, vit.
3. Thi .
- Yu thch tm hiu s phong ph ca ting Vit.
II. Chun b.
- GV: Son bi, ti liu tham kho.
- HS: n tp t ng a phng v bit ng x hi; tr t thn t; tnh thi t; ni qu.
III. Tin trnh bi dy.
1. Kim tra.
2. Bi mi.
I. T ng a phng v bit ng x hi.
1. L thuyt.
? Th no l t a phng?
- T a phng l t ng ch s dng mt ( hoc mt s) a phng nht nh.
V d: O (c gi) ch dng Ngh Tnh.
Hm ( b gi) ch dng Thanh Ho.
? Th no l bit ng x hi?
- Bit ng x hi ch c dng trong mt tng lp x hi nht nh.
V d: Thi phong kin vua t xng l trm.
- Khi s dng t a phng v bit ng x hi phi thc s ph hp vi tnh hung giao tip, nhm tng
thm sc biu cm.
2. Luyn tp.
Bi tp 1.
? Trong cc t ng ngha: cp, khi, h t no l t a phng t no l t ton dn? v sao?
p n
- Khi l t a phng min Trung Nam B.
- Cp, h l t ton dn.
Bi tp 2.
p n
? Cho on trch:
Ai v thnh ph
H Ch Minh
Rc r tn vng.
Tm v nu r tc dng ca t a phng m tc gi s dng?
p n
- Tc gi ly t cch l ngi min Nam tm tnh vi ng bo rut tht ca mnh thnh ph H Ch Minh.
T v l t a phng min Nam, do dng t v to sc thi thn mt, m m.
Bi tp 3.
? Xc nh t ton dn tng ng vi nhng t a phng c in m trong cu sau: Ch em du nh b
nc l.
- Du -> du.
- B -> bu.
1. VN BN
I. Mc tiu.
1. Kin thc.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Cng c kin thc cho HS v ch , phn bit chuyn vi ch , i ca bi, tnh thng nht ca ch
.
2. K nng.
- Rn k nng phn bit chuyn vi ch , xc nh ch , i ca bi, tnh thng nht ca ch .
3. Thi .
- C thc khi vit bi.
II. Chun b.
- GV: Son bi, ti liu tham kho.
- HS: n tp v ch , phn bit chuyn vi ch , i ca bi, tnh thng nht ca ch .
III. Tin trnh bi dy.
1. Kim tra.
2. Bi mi.
___________________________________
I. Ch .
1. Ch l g?
L ti chnh v i tng m vn bn biu t, l t tng, tnh cm th hin trong vn bn.
VD: Ch ca truyn Lc Vn Tin l trung, hiu, tit, ngha.
- Bc th ca b: m ti trong nhng tm lng cao c c ch nh sau:
Qua bc th, b nghim khc ph phn hnh vi v l ca con i vi m; ch cho con thy cng n to
ln v tnh thng bao la ca m hin, khuyn con phi thnh khn xin li m
- Ch bi th Ting g tra ca Xun Qunh l: Tnh yu gia nh v qu hng do dt trong
tm hn ngi lnh tr trn ng hnh qun ra trn thi nh M.
2. Chuyn vi ch .
- Khng c lm ln gia chuyn vi ch
VD: Bui hc cui cng -
Tc gi k chuyn : Em b Phrng k li chuyn bui dy hc cui cng ca thy Ha men vng Andt ca nc Php b c chim ng.
Ch ca truyn l : ni au ca nhn dn di ch thng tr ca ngoi bang; bit yu ting m
l yu nc; bit gi ly ting ni ca dn tc mnh l nm c cha kho gii phng, ginh li t do.
- Vy chuyn v ch ca truyn lo Hc l g?
+ Chuyn v lo Hc- mt ngi nng dn v ngho i qu nn tm n ci cht bng cch n b
ch t t sau khi bn ch, dnh dm tin cho a con trai ang lm thu n in cao su.
+ Ch : S phn au thng ca ngi nng dn trong x hi c v phm cht cao qu tim tng ca
h. ng thi truyn cn cho thy tm lng yu thng, trn trng ca nh vn i vi ngi nng dn.
3. i .
i l ln trong mt on th, mt tnh tit, mt on, mt phn ca truyn. Mt on th, mt
tnh tit, mt on, mt phn ca truyn th cha hnh thnh c ch . Cn phn bit i vi ch .
VD: Bi th Qua o Ngang ca B Huyn Thanh Quan
- 4 cu th u, i l t cnh o Ngang lc bng x t.
- 4 cu th cui (2 cu lun + 2 cu kt) ; ni bun c n ca n s (i )
=> Ch : tm trng bun, c n ca li khch khi bc ti o Ngang trong ngy tn.
4. a ch . mt tc phm c th ch c mt ch . Mt tc phm cng c th c nhiu ch (a
ch )
VD: Bi th Ngm trng (Vng nguyt) rt trong Nht k trong t c ch tnh yu trng (thin
nhin) v phong thi ung dung t ti ca ngi chin s cch mng trong cnh t y.
- Nht k trong t l mt tp th a ch
+ Nhng kh cc y o ca thn t
+ ch kin cng bt khut, lc quan
+ Lng khao kht t do
+ Lng yu nc
+ Lng thng ngi
+ Tnh yu thin nhin
+ Phong thi ung dung, t ti
l nhng phm cht cao p ca ngi chin s v i
+ Hin thc ch nh t tm ti, v nhn o.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Nhng b tiu thuyt s hng nghn trang nh tam quc ch, ty du k, thu h, chin
tranh v ho bnh u c a ch l mt iu d hiu. Nhng c nhng tc phm quy m nh vn c
th c nhiu ch .
VD: Bi th Bnh tri nc c cc ch sau:
+ T ho v mt loi bnh ngon ca dn tc
+ Ca ngi phm cht ngi ph n Vit Nam (nhan sc, thu chung)
+ Cm thng vi thn phn, s phn ngi ph n trong x hi c.
- Bi th bn n chi nh ca Nguyn Khuyn c ngi bo ch c mt ch : tnh bn c tri chn
thnh, chung thu. C ngi li cho rng c hai ch :
+ Tnh bn p, chn thnh
+ Hai cuc i thanh bch ca mt nh nho.
=> kin ca em th no?
5. Tnh thng nht ca ch .
Nu cc cu th, on th, on vn, cc tnh tit.. l xng tht ca tc phm, th ch l linh hn
ca bi th, ca truyn. Nu khng nm c ton b cc chi tit ca vn bn th kh hnh dung c ch
, tnh t tng ca tc phm. Cc chi tit b phn ca tc phm lin kt cht ch vi nhau to thnh ch
. Ta nh nn, mng, ct ko, x, tng, nc, ngi, tranh hp thnh mi ra ci nh.
Tnh thng nht ca ch l s lin kt cht ch, s ho hp gn b ca cc b phn tc phm nh
nhan , li t (nu c), t ng hnh tng, ging iu (th), ct truyn, nhn vt, din bin, cu tr
tnh ngoi (nu c)- to thnh mt chnh th. S tha, thiu trong tc phm l hin tng biu l s
non yu ca tc gi ph v tnh thng nht ca ch .
VD: Truyn ngn cuc chia tay ca nhng con bp b ca Khnh Hoi, t nhan n ct truyn,
cc tnh tit u mang tnh lin kt kh cht ch:
- Thu v Thnh au kh khc sut m
- Sng sm Thnh au bun i ra vn ngi mt mnh, th em gi theo ra.
- Hai anh em chia chi
- Thnh dn Thu v trng c, cho gi bit c gio Tm v cc bn lp 4B.
- Trc lc ln xe, Thu li cho anh trai c hai con bp b. Thnh nhn theo bng em gi ri
khc.
=> Qua , ta rt ra ch ca truyn l:
- S au kh ca tui th trc bi kch gia nh (cha m b nhau)
- Tnh thng yu ca anh em, ca b bn trong bi kch gia nh.
II. Bi tp.
Bi 1.
1. Phn tch b cc bi Rng c qu ti (trang 13 sch ng vn 8)
2. Gii thiu hai cu vn biu cm trc tip
3. Ch vn bn Rng c qu ti l g?
Gi : y l mt vn bn biu cm rt c sc
p n
1.
Phn I: Cu m u tc gi t ho gii thiu cnh rng c trp trng, l v p ca sng Thao qu
ti khng c ni no p bng
Phn II: gm 3 on vn t cy c, rng c v li ch ca n
+on 1: t c th cy c: thn cao vt thng, rt do dai gi bo khng th qut ng. Bp c nh
thanh kim sc vung ln. Cy non l xo st mt t. L c trn xoe nh mt rng tay vy. Rng
c l ni tr ng ca ht ca n chim khi ma xun v. Tt c cc chi tit : thn c, bp c, cy non, l c,
rng c ma xun, u th hin rng c rt p, cy c c mt sc sng v cng mnh m.
+ on 2: Ni rng c vi tui th tc gi. Tm hn tc gi gn b thit tha vi rng c. Cn nh
np di rng c. Ngi trng khut trong rng c. Con ng i hc i trong rng c. Ngy nng,
ngy ma c bng c ch che.
+ on 3: Rng c gn b vi i sng vt cht ca ngi dn sng Thao. Cha lm chi c, m ly
mm l c ng ht ging. Ch an l c, lm mnh c, ln c xut khu. Tr chn tru nht tri c em
v om, n va bo va bi
- Phn III: tc gi nhc li cu ht: cm nm l c l ngi sng Thao, ri khng nh mt tnh yu
thu chung ca ngi sng Thao: i u ri cng nh v rng c qu mnh

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2. C hai cu vn biu cm trc tip ni ln tnh cm ca tc gi, ca ngi sng Thao i vi rng c
qu nh
- Chng c ni no p nh sng Thao qu ti, rng c trp trng
- Ngi sng Thao i u, ri cng nh v rng c qu mnh
3. Ch rng c qu ti l g?
- Rng c l v p ca vng sng Thao
- Tnh yu mn qu nh ca ngi sng Thao.
Bi 2:
Hy nu xut x, ch ca truyn ngn ti i hc ca Thanh Tnh? Hy ch ra tnh thng nht v
ch ca vn bn ?
p n
1. Xut x, ch .
Truyn ti i hc nh mt trang hi k ghi li nhng hoi nim, k nim p ca tui th trong bui
tu trng, truyn c in trong tp Qu m, xut bn nm 1941
Ti i hc th hin nhng tnh cm hn nhin, ngy th v trong sng, tm trng bng khung,
hi hp ca mt em b trong bui tu trng. Em nh mt con chim con ng bn b t, nhn qung tri
rng mun bay, nhng cn ngp ngng e s
2. Tnh thng nht v ch ca truyn Ti i hc.
Truyn ngn ti i hc gm c cc chi tit, tnh tit din t tm trng ca ch b (nhn vt ti)
trong bui tu trng.
- M u ym nm tay ti dn i tren con ng lng di v hp trong mt bui mai y sng thu v
gi lnh. Lng ti c s i thay ln nn ti thy cnh vt thn quen tr nn l
- Thy cc bn nh cm sch v, bt, thc ti rt thm v i m a bt thc cho cm th
th sc mnh.
- Thy trng lng M L oai nghim nh nh lng Ho p, ng c c ngi, ai cng o qun sch
s, gng mt vui ti sng sa. Lng ti m ra lo s vn v. Hc tr mi thm vng v c ao
thm c nh nhng hc tr c, bit lp, bit thy khi rt r trong cnh l
- Nghe ting trng trng di vang, nghe ng c c tn, cc hc sinh mi u khc, cn ti cng
nc n theo. Nghe gi n tn minh, ti git mnh v lng tng, qun c m ang ng sau. Khi thy gio
tr dn vo lp, ti cm thy trong thi th u ti cha ln no thy xa m ti nh ln ny.
- Vo ngi trong lp, ti thy mt mi hng l xng ln; ti bng khung ngm nhn xung quanh,
nhn bn ri vng tay ln bn, nhn thy vit v lm nhm nh vn c bi tp vit: Ti i hc
=> Cc chi tit trn khng ch th hin din bin s vic, cnh vt v tm trng nhn vt ti trong
bui tu trng m cn gn kt vi nhau trong mt thi gian (bui sm y sng thu v gi lnh), trong ba
khng gian: con ng lng di v hp, sn trng lng M L, phng hc lp Nm. Cnh vt v tm trng
u din bin, ho quyn, khng tha. V d con chim nh u trn ca s lp hc ri vt cch bay i.
Qua ta thy tnh thng nht ca ch truyn ti i hc: tm trng hi hp, bng khung, tnh
cm trong sng hn nhin ca tui th trong bui tu trng (u tin ca i mnh)
Bi 3: Cho vn sau: K li k nim ngy u tin i hc lp Mt ca em.
C hai bn trin khai hai hng nh sau:
Hng 1:
a,Ch em cho em mt chic cp sch rt p khi em sp vo nm hc lp Tm. Chic cp gi nh
k nim ngy u tin i hc lp mt
b, Cch y tm nm, ngy u tin i hc lp mt, b ni a em i, v b m em i cng tc xa.
c, B gi nn khng kp ra ph mua cp mi cho em, em ng sch trong ti vi rt to ca b, trng
rt ng.
d, Hai b chu i d qua sng, sang trng hc. Trn rt nhiu cc bn v cc v ph huynh. Khng
kh nh ngy hi, ai cng mc qun o p. Gi nh mi ngy em s gp chic thuyn giy th tri sng.
Nhng hm nay, em ng tht nghim chnh trn .
e, n tng ca bui hc u tin l hnh nh c gio ca em. C rt du dng v c bit c hai bm
tc di ti tn khoeo chn. Li ni ca c: con a m c ct no v n ci ca c- n tn by gi
em vn khng qun.
Hng 2:
a. Hm em sang trng d khai ging nm hc lp Tm, em t i xe p mt mnh. Em bng mm
ci nh li ci ngy u tin lp mt m a em n lp

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------b. T nh em ph Mai Hc , i qua ph T Hin Thnh, i thng rt lu mi n trng cp I, II

Vn H. Em rt ght my ch ln hn em mt cht, thy em ln cn cp cp i hc, c a do bt tri em
v em nht. Ci nm ng ngn y, em rt s cc ch.
c. Vo lp hc, c gio i thu m nn ca cc bn trong lp gn gng mt gc lp. Em tht th
hi c: lt na con v, c c tr m nn khng ?. C gio bt ci, xoa u em v bo: C ch, con!
d. C gio em c ging ni rt hay, c vit ch mu trn bng rt p, nhng c li c tn khng hay.
Em nghe cc bn gi l c Chng
e. Khi v nh, sau bui hc u tin, em hnh din ni vi b m v ch ca em l em hc lp c
Chng. Lp tc em b ch em ci rt to v giu: l c Hng. Tht l ng ngn. Tn c gio cng
nghe nhm (Ch em hc lp ba cng trng m). Tht l ngng nh i!
Theo em, hai hng trin khai ca hai bn hc sinh trn v vn cho, bn no ng, bn no sai?
V sao? C im no ai bn cng ging nhau khng ? Em thch khai trin theo hng no?
Hy trnh by hng trin khai vn ca ring em v vit thnh bi c th.
Gi : C hai hng trin khai ca hai bn hc sinh u ng. V cc s vic, cc chi tit nu ra u
hng ti lm r c bn ca bi l v k nim bui i hc u tin ca em (tc l bi vn xc nh
c s thng nht ca ch vn bn)
III- B cc ca vn bn.
1. Ghi nh :
- B cc ca vn bn l s t chc cc on vn th hin ch . Vn bn thng c b cc 3 phn:
M bi, thn bi, kt bi
+ Phn m bi c nhim v nu ra ch ca vn bn.
+ Phn thn bi thng c mt s on nh trnh by cc kha cnh ca ch .
+ Phn kt bi tng kt ch ca vn bn.
- Ni dung phn thn bi thng c trnh by theo mt th t tu thuc vo kiu vn bn, ch ,
giao tip ca ngi vit. Nhn chung, ni dung y thng c sp xp theo trnh t thi gian v
khng gian, theo s pht trin ca s vic hay theo mch suy lun, sao cho ph hp vi s trin khai
ch v s tip nhn ca ngi c.
VD:
a. Vn miu t.
- M bi: gii thiu chung v n tng cm xc i vi cnh vt
- Thn bi: t tng phin cnh c th, t khi qut ton cnh
- Kt bi: nu cm xc, ngh
b. Vn t s.
- M bi: gii thiu cu chuyn
- Thn bi: k din bin cu chuyn
- Kt bi: kt cc cu chuyn, hoc ni ln suy ngh, cm ngh
Cu chuyn: Con chim hng
1. Mt ngi i sn Thin Tn em by vo rng nh bt c mt con chim hng mi rt p. B
chim vo lng, em v. Con chim trng c bay theo, ct ting ku rt ai on. Con trng bay theo v tn nh
ngi i sn, ku khc nh van xin cho n ti mt mi chu bay i.
2. M sng hm sau, ngi i sn dy m ca nhn thy con chim trng u trc sn. Chim vy
cnh nhp nhng nh c ra hiu g. Ngi i sn li gn nh bt ly cho c c i. Chim trng vn
cao c, nh ra mt cc vng rt to, sng lp lnh. Ngi i sn cht hiu, hi: mun chuc v sao? Bn
th con chim mi ra. i chim mng mng ti ti, quanh qun mi, cha n bay i.
3. Ngi i sn cn vng. c hai lng su ng cn. Cm cc vn trn tay, anh ta xc ng ngh:
Cm th khng bit g m cn chung tnh th? C ni bun no bng ni bun ca i la phi chia li. Loi
cm th cng th ?..
(Theo Liu trai ch d)
c. Vn ngh lun.
- M bi: nu vn
- Thn bi: gii quyt vn . C th ln lt dng l l hoc dn chng gii thch, hay chng minh,
hay bnh lun tng lun im, tng kha cnh ca vn
- Kt bi: khng nh vn . Lin h cm ngh
VD: Bi tinh thn yu nc ca nhn dn ta ca H Ch Minh

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- M bi: Tc gi nu vn : Dn ta c mt lng nng nn yu nc. Lng yu nc ca nhn dn

ta l mt truyn thng qu bu, c sc mnh v ch chin thng th trong, gic ngoi.
- Thn bi: tc gi chng minh tinh thn yu nc ca nhn dn ta
+ Nhng trang s v vang thi i B Trng, B Triu, Trn Hng o, L Li, Quang Trung
+ Tinh thn yu nc ca nhn dn ta c th hin trong cuc khng chin chng Php: cc la
tui, cc thnh phn giai cp, tn gio, khp mi min t nc (min ngc, min xui, tin tuyn, hu
phng, nhng hnh ng yu nc)
- Kt bi: tc gi nu ln nhim v ca ton dn l phi pht huy tinh thn yu nc khng chin v
kin quc.
2. Cch b tr, sp xp ni dung phn thn bi.
Thn bi l phn chnh trung tm, phn trng tm ca bi vn, ca vn bn. Mi loi vn bn phn
thn bi c cch b tr, sp xp ni dung khc nhau.
a. Thn bi vn miu t: c th sp xp b tr t cnh ny n cnh khc, t b phn ny n b phn
khc theo thi gian v khng gian, c cnh chnh v cnh ph.
b. Thn bi vn t s: c th sp xp, b tr cc tnh tit, cc s vic, cc nhn vt ni tip hoc xen k
nhau xut hin theo din bin t nhin ca cu chuyn.
VD: truyn ng lo nh c v con c vng c 5 tnh tit sau hnh thnh ct truyn v din bin cu
chuyn:
- M v ng lo nh c bo chng ra bin xin con c vng mt ci mng ln
- M v sai chng ra bin xin con c vng cho m mt ci nh mi
- M v bt chng i gp con c vng xin cho m lm nht phm phu nhn
- M v bt chng i c vng m c lm n hong
- M v ng lo nh c i c lm Long Vng ng trn mt bin
c. Thn bi vn ngh lun: cht liu lm nn bi vn ngh lun l l l, dn chng v cch lp lun.
Thn bi ca mt bi vn ngh lun l h thng cc lun im, lun c. Qua cc lun im, lun c, ngi
vit dng l l, dn chng gii thch, chng minh, bnh lun lm ni bt lun (vn nu ra)
VD: trong bi th no l hc tt, ng Trng Chinh nu ln 4 cn c, 4 lun im sau:
- Hc tt trc ht l hc sinh phi i hc cho u, chm ch nghe ging
- Hai l hc phi gn vi hnh, vi lao ng.
- Ba l hc sinh phi chm lo hc tp v rn luyn v cc mt tr dc, c dc, m dc, th dc pht
trin ton din con ngi mi x hi ch ngha
- Bn l, hc sinh phi knh trng thy, cng gnh trch nhim vi thy trong vic xy dng nh
trng xhcn.
3. Xy dng on vn trong vn bn.
a. on vn l g?
Mt vn bn gm c nhiu on vn hp thnh. Vy, on vn l mt phn ca vn bn. on vn ch
c mt cu vn, hoc do mt s cu vn to thnh. on vn biu t mt tng i trn vn ca vn bn.
V hnh thc, ch u on vn phi vit hoa, li vo mt tnh t l. Kt thc on vn bng du chm
xung dng.
b. Cu ch ca on vn.
Cu ch (cn gi l cu cht) mang ni dung khi qut li l ngn gn, thng hai thnh phn
chnh C- V; n c th ng u on vn (on din dch) cng c th ng cui on (on quy np)
VD1 : ng ta v i tht. Trong lch s ta c ghi chuyn anh hng dn tc l Thnh Ging dng
gc tre nh ui gic ngoi xm. Trong nhng ngy u khng chin, ng ta lnh o hng nghn,
hng vn anh hng noi gng Thnh Ging dng gy tm vng nh thc dn Php.
(H Ch Minh)
VD2: Cch mng thng Tm thnh cng m ra mt k nguyn mi c lp, t do ca dn tc. Tui tr
VN c cp sch n trng, c hng th mt nn gio dc hon ton t do. Mt chn tri ti sng
bao la m rng trc tm mt thanh, thiu nin nhi ng. Hc khng phi lm quan. Hc lm ngi,
ngi lao ng sng to, c trnh vn ho, khoa hc, k thut phc v s nghip cng nghip ho, hin
i ho t nc. Ngi ngi hc tp, nh nh hc tp nng cao dn tr. V vy, hc tp l ngha v ca
chng ta.
c. Quan h gia cc cu trong on vn.
Trong mt on vn cc cu c quan h ngha cht ch vi nhau. C th b sung ngha cho nhau;
c th lin kt, phi hp vi nhau v ngha.
4. Cch trnh by ni dung trong on vn.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Dng on din dch ( l cch thc trnh by i t chung, khi qut n cc c th chi tit.
on din dch th cu cht ng u on, cc cu i km sau nhm minh ho cu cht.
VD: Em rt knh yu m. B th nghim, m th hin. M ging b ngoi, t nt mt, n ci n hu
n i bn tay nh nhn, kho lo. M v hu c vi nm nay. M thc khuya, dy sm lo cho cc
con c n ngon, mc p, c hc hnh gii giang. a con no b m, m th di lo lng, chm sc
tng vin thuc, tng bt cho M lun dn cc con: nh ta cn kh khn, cc con phi ngoan v chm
ch hc hnh. Mi ln i xa mt hai ngy, em nh m lm!
- Dng on quy np ( l cch trnh by ni dung i t cc chi tit, c th n chung khi qut.
Trong on quy np, cc cu mang chi tit, c th ng trc, cu ch ng cui on.
Ch : on din dch c th o li thnh on quy np, hoc ngc li
VD: Tnh bn phi chn thnh, tn trng nhau, ht lng yu thng, gip nhau cng tin b. Lc
vui, lc bun, khi thnh t, khi kh khn, bn b phi san s cng nhau. C bn ch thit, c bn tri m, tri
k Nhn dn ta c nhiu cu tc ng rt hay ni v tnh bn nh : giu v bn, sang v v hay Hc thy
khng ty hc bn, nh th Nguyn Khuyn c bi bn n chi nh c nhiu ngi yu thch. Trong
i ngi, hu nh ai cng c bn. Bn hc thi tui th, thi cp sch l trong sng nht, hn nhin nht.
Tht vy, tnh bn l mt trong nhng tnh cm cao p ca chng ta.
- Dng on song hnh (l on vn c sp xp cc ngang nhau, b sung cho nhau, phi hp
nhau din t chung. on song hnh khng c cu ch .
VD: i gia H Long vo ma sng, ta cm thy nhng hn o va xa l, va quen thuc, m m,
o o. Chung quanh ta, sng bung trng xo. Cn thuyn bi trong sng nh bi trong my. Ting sng
v loong boong trn mn thuyn. Ting g thuyn lc c ca bn chi sn c, m vang mt vnh. Thnh
thong my con hi u t ngt hin ra trong mn sng.
(Vnh H Long)
- Dng on mc xch l on vn trong cch sp xp n tip theo kia theo li mc ni vo
trc (qua nhng t ng c th) b sung, gii thch cho trc.
VD: Mun xy dng ch ngha x hi th phi tng gia sn xut. Mun tng gia sn xut tt th phi c
k thut ci tin. Mun s dng tt k thut ci tin th phi c vn ho. Vy, vic b tc vn ho l cc k
cn thit.
4. Dn d.
- V xem nd bi.
- Tm hiu cch b tr, sp xp ni dung phn thn bi, Xy dng on vn trong vn bn, Cch trnh by
ni dung trong on vn.
BI TP
Bi 1. Nhn din on vn ( trang 33, 34, 35 sch cm th ng vn THCS 8; bi 13 tr 17, 18 sch
cc dng tp lm vn v cm th th vn lp 8).
Bi 2. Cho cu ch sau:
a.Em qun sao c k nim ngy u tin i hc lp Mt.
1. Vit tip cu ch trn c mt on vn din dch khong t 10 n 12 cu.
2. Sau , hy chuyn i on vn din dch thnh on vn quy np. Nu cch chuyn i.
b. Ca dao v tc ng Vit Nam din t su sc tnh cm yu thng cng ng.
Hy vit tip cu ch trn c mt on vn ngh lun chng minh kt cu theo kiu tng phn hp
c. Vit on vn tng phn hp cho sn cu ch .
Ci tnh ca lo Hc i vi cu Vng tht l him c v Nam Cao ghi li trong nhng dng
ch xc ng. Bi khng cn l con ch thng, cu vng tr thnh ngi thn, nim vui, nim an i
i vi cuc sng c n, li thi mt mnh ca lo. Lo gi n l cu Vng nh b m him hoi gi a
con cu t. Thnh thong khng c vic g lm, lo li bt rn cho n hay em n ra ao tm, cho n n cm
trong mt ci bt nh mt nh giu() Lo c nhm vi ming li gp cho n mt ming nh ngi ta gp
thc n cho con tr. Ri lo chi yu n, lo ni vi n nh ni vi mt a chu b v b n. Tnh th
cng ng khin lo phi tnh n vic bn cu Vng th trong lo din ra mt s dn vt au kh. Lo
k li cho ng gio vic bn cu vng vi tm trng v cng au n: lo ci nh mu, i mt ng c
nc. n ni ng gio thng lo qu mun m chm ly lo m o ln khc. Khi nhc n vic cu
Vng b la ri b bt, lo Hc khng cn nn ni ni au n c di ln : mt lo t nhin co dm li.
Nhng vt nhn x li vi nhau, p cho nc mt chy ra. Ci u lo ngoo v mt bn v ci ming mm
mm ca lo mu nh con nt. Lo hu hu khc. Lo Hc au n n th khng phi ch v qu thng con
ch, m cn v lo khng th tha th cho mnh v n la con ch trung thnh ca lo. ng lo qu lng

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------thin y cm thy lng tm au nhi khi thy trong i mt ca con ch bt ng b tri c ci nhn trch
mc Th ra ti gi bng ny tui u ri cn nh la mt con ch, n khng ng ti n tm la n. Phi
c tri tim v cng nhn hu v trong sch th mi b dy v lng tm au n n th, mi cm thy c
li vi mt con ch nh vy.
Bi 3. Mt bn hc sinh c d nh sp xp dn phn thn bi nh sau v mi bn y s trin
khai thnh mt on vn:
a. K nim khi nh, chun b n trng
b. K nim khi kt thc bui hc
c. K nim sut dc ng n lp
d. K nim trong bui l khai ging
e. K nim trong lp, bui hc u tin
g. Theo em, dn thn bi m bn hc sinh d kin nh trn hp l cha? V sao? Nu cha hp l,
hy sa li.
2. Chn mt ca dn thn bi sa, vit thnh mt on vn din dch hoc quy np.
Bi 4. chun b cho bi vit s 1 v vn t s trong tun sau, c gio hng dn c lp ti lm
vn s 2 (ng vn 8, tp mt) nh sau:
- Cc em c th chn ngi y l mt ngi bn, hoc mt thy gio, c gio, hoc mt ngi thn
trong gia nh nh ng, b, cha, m, anh, ch, em..
- Sng mi c ngha l li nhng k nim su sc, khng th qun. Khng nn quan nim v sng
ch, hoc hiu lm l vit v ngi khut.
- Ti chn vit v b ni yu qu ca mnh. D kin phn thn bi ca ti nh sau:
1. Mt vi nhn xt nhanh v b t hnh dng, n cng vic hng ngy
2. K nim khi em mi sinh, b gip m chm sc em (nghe m k li)
3. K nim khi em chp chng bit i, b chm em.
4. K nim khi em ln ln v i hc, b vn chm sc v dy bo em.
- Cc bn c trng d nh nh ti khng? Nu ng cm, mi cc bn hy trin khai mi ca dn
thnh mt on vn v hon thnh vn s 2.
5. Chuyn on vn trong vn bn.
a. Mc ch ca vic chuyn on vn.
Mi vn bn do nhiu on vn hp thnh. Ngi vit v ni phi chuyn on vn lin kt li
thnh mt khi cht ch, trnh ri rc, ln xn.
b. Cc phng tin chuyn on.
Mun chuyn on, lin kt on, ngi ta c th s dng t ng hoc dng cu vn
* Dng t ng lin kt on, chuyn on, c th:
- Dng cc quan h t
- Dng t ng ch s lit k
- Dng t ng th hin tiu kt, tng kt, khi qut s vic
- Dng t ng ch s tip din, ni tip
- Dng t ng ch tng phn, i lp
- Dng t ng thay th (cc i t)
* Dng cu ni chuyn on vn:
C lc, ngi vit phi s dng mt cu vn ni hai on vn. Nh th, s vt vi s vt, tnh th
vi tnh th, thi gian vi thi gian, khng gian vi khng gian c ni kt lin mch, cht ch.
VD: Hc th ca dn gian v th c in cho vng chi ngh th, th bit rt su rt tho ri sau
khng dng khng theo, v mnh thy ci li mi ca mnh hay hn nhiu, khong theo mt cch t gic, ch
khng phi v cha hiu bit.
Tr li vi vn th dn gian. Trong bi Bin (1961), ti dng nhiu vn theo li ht dm Ngh
Tnh:
B p ct vng
Thoai thoi hng thng ng
Nh lng l m mng
Sut ngn nm bn sng..
(Tip nhn nh hng ca th truyn thng Xun Diu)
3. Cng c.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Nu cc bc lp dn cho mt vn?

4. Dn d.
- V xem li nd bi.
- Hy vit mt s on vn phn tch tm lng nhn hu v lng thin ca lo Hc. Sau , hy phn
tch cc phng tin chuyn on vn c s dng. (Tham kho bi Lo Hc)
________________________________________
2. VN T S
I. Mc tiu.
1. Kin thc.
- Cng c kin thc v vn t s, cch xy dng chuyn, Lp dn bi cho mt bi vn t s, phng php
c th.
2. K nng.
- Rn k nng xy dng chuyn, Lp dn bi cho mt bi vn t s, phng php c th.
3. Thi .
- Bit cch lp dn bi cho mt bi vn t s.
II. Chun b.
- GV: Son bi, ti liu tham kho.
- HS: n tp v vn t s, cch xy dng chuyn, Lp dn bi cho mt bi vn t s, phng php c th.
III. Tin trnh bi dy.
1. Kim tra.
2. Bi mi.
_____________________________________
I. nh ngha.
1. Chuyn l g? L cc s vic do nhn vt gy ra, cng gi l cc tnh tit, din bin lin tc trong
mt thi gian nht nh, trn khng gian nht nh, th hin t duy v phm cht con ngi mang ngha
i sng.
2. Th no gi l vn t s?
Vn t s l loi vn trong tc gi gii thiu, thuyt minh, miu t nhn vt, hnh ng v tm t
tnh cm ca nhn vt, k li din bin cu chuyn sao cho ngi c, ngi nghe hnh dung c din
bin v ngha ca cu chuyn y.
II. Cch xy dng truyn.
1. Truyn l mt th loi l vn bn k c tc gi sng tc. VD: truyn c tch, truyn ng ngn.
Ci c k trong vn bn truyn th gi l cu chuyn, c vit l truyn.
2. Xy dng nhn vt.
- Trong truyn phi c nhn vt. Nhn vt c ngoi hnh, c ngn ng hnh ng, tm l- tnh cch, c
xung t, c tnh hung gia cc nhn vt mi c chuyn xy ra trong thi gian v khng gian nht
nh. Nhn vt phi c th, c tnh ho, tiu biu cho mt lp ngi no trong x hi. Vit truyn phi
bit xy dng nhn vt. c truyn phi bit ngh thut xy dng nhn vt ca tc gi.
3. Xy dng tnh tit truyn: Tnh tit truyn l nhng mch, nhng chng, nhng s vic din bin
ca cu chuyn c k trong tc phm truyn. Tnh tit c th v th truyn mi hay. Bng phng qu th
nht nho, v v.
VD: Truyn Tm la v cy roi c my tnh tit sau:
- Mt l, thn mu Trn Bch San nhn c tm la con i lm quan xa gi v tng m, b bun v
gin lm.
- Hai l, b tr li con tm la km theo ci roi.
- Ba l, n San lp bn th ly sng m v nghim khc t x pht mnh.
4. Tnh hung ca truyn.
Tnh hung c th hin qua cc tnh tit, s c bt ng, giu kch tnh em n cho ngi c nhiu
l th, hp dn.
C b hi nm.
Hai em b gi trn ng v nh, mang theo mt gi y nm va hi trong rng. Chng phi i
ngang qua ng tu. Tng rng tu ho cn xa, chng bng ngang ng ray. Khng ng tu ho xut
hin. Em gi ln nhy li li, con em nh nh gi nm v ci xung nht. Tu ho n qu gn. Em
ln ku l: B ht nm, chy i!. Nhng em nh khng nghe thy v tip tc nht nm. Ngi li tu

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------khng th dng li c v tu cht em gi nh. Em gi ln go khc st mt. Hnh khch x n ca

s cc toa tu. Khi tu chy qua, ngi ta thy em gi nh nm bt ng gia cc thanh ray mt p xung.
Mt lc sau, c b nhm dy, ng ln nht ht nm vo gi v chy n ch ch.
- Em b nh nm ci xung nht. Tu chy qua cht ln em b nh. Ch khc. Hnh khch v
cng lo s, thng cm. Tu chy qua, em b nm bt ng gia cc thanh ray, mt p xung. Ai cng ng
l em b cht.
=> l tnh hung th nht.
- Ai ng, mt lc sau c b nhm dy, ng ln nht ht nm b vo gi v chy n ch ch.
=> l tnh hung th hai.
T lo u, s hi m ngi c vui mng v em b may mn, do khn ngoan m thot cht. Hai tnh
hung trn to nn tnh hp dn ca truyn. ng thi gi tr nhn bn ca truyn c t m.
III. Lp dn bi cho mt bi vn t s.
1. M bi:
C th gii thiu nhn vt v tnh hung xy ra cu chuyn.. Cng c lc ngi ta bt u t mt s c
no , hoc kt cc cu chuyn, s phn nhn vt ri ngc ln k li t u.
2. Thn bi: K cc tnh tit lm nn cu chuyn. Nu tc phm truyn c nhiu nhn vt th tnh tit
lng vo nhau, an xen nhau theo din bin ca cu chuyn
3. Kt bi: cu chuyn k i vo kt cc. S vic kt thc, tnh trng v s phn nhn vt c nhn
din kh r.
IV. Phng php c th .
Luyn tp: Cho s vic v nhn vt sau y: Sau khi bn ch, lo Hc sang bo cho ng gio bit.
Hy ng vai ng gio v vit mt on vn k li giy pht lo Hc sang bo tin bn ch vi v mt v tm
trng au kh.
Lo Hc ra v ri. Nc mt a ra ni hai hm mt. Nh mt k mt hn. Thng lo qu. Cnh gi
c n ch c con ch lm bn sm khuya, gi li bn i. Cnh cu Vng b thng Xin, thng Mc bt ng
tm ly hai chn sau dc ngc ln ri tri li, i mt ra, di i, rn nh khc nh van c hin ra
trc mt ti. V hnh nh lo Hc, sau khi bo tin cu Vng i i ri, ng gio !, Mt co rm li, ci
u ngeo v mt bn, ci ming mm mm ct ting khc hu hu ca lo lm cho ti au n v xc ng
v cng. Ti ngh v kip ch, kip cu Vng, ngh v kip ngi. Cu ni ca lo Hc lm ti day dt v
thng tht mi: th ra ti gi bng ngn ny tui u ri cn nh la mt con ch, n khng ng ti n tm
la n!.
Tit 9- tp lm vn:
3. VN THUYT MINH
I. Mc tiu.
1. Kin thc.
- Cng c kin thc cho HS v vn bn thuyt minh, tnh cht ca vn thuyt minh, yu cu v phng
php thuyt minh.
2. K nng.
- Rn k nng hon thin bi vn thuyt minh.
3. Thi .
- C thc khi lm vn thuyt minh.
II. Chun b.
- GV: Son bi, ti liu tham kho.
- HS: n tp v vn bn thuyt minh, tnh cht ca vn thuyt minh, yu cu v phng php thuyt minh.
III. Tin trnh bi dy.
1. Kim tra.
2. Bi mi.
___________________________________________
I. Tm hiu chung v vn bn thuyt minh.
1.Thuyt minh l g?
- Thuyt minh ngha l ni r, gii thch, gii thiu
- Thuyt minh cn c ngha l hng dn cch dng

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2. Vn bn thuyt minh l kiu vn bn thng dng trong mi lnh vc i sng nhm cung cp tri thc v
cc hin tng v s vt trong t nhin, trong x hi bng phng thc trnh by, gii thiu, gii thch.
VD:
- Gii thiu v mt nhn vt lch s.
- Gii thiu mt min qu, mt vng a l.
- Gii thiu mt c sn, mt mn n.
- Gii thiu mt v thuc.
- Gii thiu mt loi hoa, loi chim, loi th
3. Vn bn thuyt minh c tnh cht khch quan, thc dng, l loi vn bn c kh nng cung cp tri thc
xc thc, hu ch cho con ngi.
4. Mt vn bn thuyt minh hay, c gi tr l mt vn bn trnh by r rng hp dn nhng c im c bn
ca i tng thuyt minh.
5. Vn bn thuyt minh s dng ngn ng chnh xc, c ng, cht ch, sinh ng.
Bi tp 1: Hai vn bn sau c phi l vn bn thuyt minh khng? Hy t tn cho cc vn bn y?
Vn bn 1: nc ta, tin giy c pht hnh ln u tin di thi nh H (1400 1407) nhng
ch tn ti trong thi gian rt ngn. Sau khi Php xm chim Vit Nam, ngn hng ng Dng ra i nm
1875 v tin giy bt u c pht hnh Nam K v Hi Phng vo khong nhng nm 1891 1892. Sau
khi nc VNDCCH ra i, ngy 31-1-1946, Chnh Ph k ngh nh pht hnh tin giy VN v n ngy
30-11-1946 t giy bc u tin ca nc VNDCH ra i. Ngy 5-6-1951, Ngn hng quc gia VN c
thnh lp v pht hnh loi tin giy mi. T n nay, nc ta tri qua hai ln i tin (1959 v 1985)
v mt ln thng nht tin t hai min Nam Bc theo loi tin mi (1978).
Vn bn 2: C ui thng sng vng bin nhit i. Thn hnh chng nom dt v mng, do hai vy
ngc rng v phng hai bn, gn lin vi thn. Khi c bi, cc vy ngc mm ny chuyn ng ln xung
trong nc trng rt p. C ui mu xanh sm, nhng cng c loi ui lng c nhng m mu trng
nom rt ni bt. Chic ui di gip c ui gi thng bng di nc. Tuy nhin, ui c ui c nc c,
c th chm t gy nguy him cho ngi v cc ng vt khc. C ui thch sng thnh tng n. Ngi
ta c khi nhn thy by c ui ba n bn con bi cnh nhau. Chng cng rt thch nhy ma na. Lc cao
hng, c ui cn nhy vt ln trn mt nc, cao n vi mt. Song, c ui cng bit giu mnh di ct
trnh k th.
Gi : C hai vn bn trn u l vn bn thuyt minh.
Vn bn 1: V tin giy Vit Nam.
Vn bn 2: Loi c ui vng bin nhit i.
II. Tnh cht ca vn thuyt minh.
- Mt vn bn thuyt minh hay c gi tr l mt vn bn trnh by r rng, hp dn nhng c im c
bn ca i tng thuyt minh.
- Ngn ng din t trong vn bn thuyt minh phi chnh xc, cht ch, c ng v sinh ng. Cch
vit mu m, di dng s gy cho ngi nghi ng, kh chu, cn ht sc trnh.
VD: (xem trang 95, 96, 97 sch Cm th ng vn THCS 8 T c Hin)
III. Yu cu v phng php thuyt minh.
1. Yu cu.
- Trc ht phi hiu r yu cu ca bi lm l cung cp tri thc khch quan, khoa hc v i tng
thuyt minh
- Phi quan st, tm hiu k lng, chnh xc i tng cn thuyt minh, nht l phi nm bt c bn
cht, c trng ca chng, trnh sa vo trnh by cc biu hin khng phi tiu biu, khng quan trng.
- Phi s dng ngn ng chnh xc, din t r rng, mch lc.
- Cn ch thi gian c thuyt minh, i tng c, nghe bi thuyt minh ca mnh.
2. Phng php.
bi vn thuyt minh c sc thuyt phc, d hiu, sng r, ngi ta c th s dng phi hp nhiu
phng php thuyt minh nh : nu nh ngha, m t s vt, s vic, nu v d, lit k, so snh, i chiu
phn tch, phn loi, dng s liu, ni va phi, trnh i ngn
Tham kho v d trong sch trn (nh mc III)
BI TP:
Bi 1. c cc on vn thuyt minh sau. Cho bit ngi vit phi huy ng kin thc g v s
dng nhng phng php thuyt minh no?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1. Di l ng vt ng ng. V th ta thng bt gp chng vo ma h. Nh ca di l nhng ni

ti m nh vch , hang ng, c bit l trong nhng thn cy ln cht. ni c dn c, di thng tr
trn mi nh, vch tng m v khng c nh sng
(Theo Thanh Huyn- Bo ho mi)
2. Hin nay, c 8 ngi M, c mt ngi tui 65 hoc cao hn. Ti nm 2005, con s l 4
ngi. Nhm ngi tui 75 tr ln ngy cng ng. iu , chng t: ngi M ngy cng sng lu
hn, c tui th cao hn.
(Theo 365 li khuyn v sc kho)
3. Bao b ni lng b vt xung cng lm tc cc ng dn nc thi, lm tng kh nng ngp lt ca
cc th v ma ma. S tc nghn h thng cng rnh lm cho mui pht sinh, ly truyn dch bnh. Bao
b ni lng tri ra bin lm cht cc sinh vt khi nut phi. c bit bao b ni lng mu ng thc phm lm
nhim thc phm. gy tc hi cho no v l nguyn nhn gy ung th phi.
(Theo thng tin v ngy tri t nm 2005)
Gi :
1. Kin thc sinh hc.
2. Kin thc v sc kho i sng.
3. Kin thc v mi trng.
Bi 2: Cho vn bn sau:
Cch y hai nm, chng thanh nin Ra-pha-en- Rt-sin, ngi c tha hng mt trong nhng
gia ti kch s nht th gii, gc cht trn mt va h Niu-oc v chi bch phin qu liu, nm
chng mi 23 tui.
Ci cht ca chng t ph tr ny lm khng t cc bc cha m t ph khc lo lng: lm sao con
ci h ng h v s ti sn khng l khng do chnh chng to dng.
a. Vn bn trn c phi l vn bn thuyt minh khng? V sao?
b. Vn bn trn c ch g cho bn c?
Gi :
Vn bn trn l vn bn thuyt minh (c yu t t s) => mt bn tin ca bo.
Vn bn trn nhc nh vic gio dc th h tr- trch nhim ca gia nh v x hi trong vic gio dc
th h tr.
Bi 3: Hy su tm cc kin thc cn thit chun b cho bi : Thuyt minh v chic nn l Vit
Nam.
(Tham kho sch Cm th ng vn 8 ca T c Hin (tr 109) v sch Cc dng bi tp lm vn v
cm th th vn lp 8 (tr 168))
Bi 4: c on vn sau:
Cha ng ta ngy xa- nhng ngi thit k nn chic o di- mc d thi tit ca nc ta rt nng,
vn to ra dng v o di sao cho thanh tao, trang nh, hp vi ngi thiu n. Chnh v iu m cc c
thit k ra kiu o c c cao mt phn, hp vi kiu tc bi t ca ph n thi xa, biu l s kn o cu
ngi con gi T thi xa, cc vua cha n cch n mc ca nhn dn v c l chnh v iu y
m chic o di ra i u th k XVII, Bc Ninh, chic o di m ba m by c ra i ph
hp vi cch vn khn, bc l r nhng nt p ca ngi Vit Nam. Mi n tn th k XX, chic o di
m ba m by c ci tin thnh chic o nm thn..
a. y c phi l on vn thuyt minh khng ? V sao?
b. Mun vit c on vn trn, ngi vit phi ly kin thc t u?
c. Nu ng l vn thuyt minh th on vn s dng cc phng php thuyt minh no?
Gi :
a. on vn trn ng l on vn thuyt minh
b. Tm kin thc m cc nh khoa hc, nghin cu khng nh trong sch, bo ch, cc ti liu tin
cy
c. Cc phng php thuyt minh m on vn s dng: hs t lm.
IV. Cch lm bi vn thuyt minh.
1. Phi tm hiu bi, nhm xc nh i tng s thuyt minh.
2. Tip theo, ngi lm bi phi tm cc tri thc khch quan, khoa hc v i tng thuyt minh (c
th n tn ni quan st, tm hiu k lng, chnh xc, ghi chp li) hoc tm c sch bo cc kin thc
tin cy v i tng thuyt minh.
3. Tip theo na, sau khi c kin thc ri, cn tm mt hng trnh by theo mt trnh t thch hp vi
i tng cn thuyt minh, sao cho ngi c d hiu.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------VD: Nu thuyt minh v chic xe p c th i t b phn quan trng, n khng quan trng, n tc
dng ca xe p vi ngi s dng
Nu thuyt minh v chic nn l Vit Nam cn i theo trnh t t ngun gc, cch lm nn, cc kiu
dng nn, tc dng khi con ngi s dng
4. Khi lm vn thuyt minh, ch s dng ngn ng chnh xc, din t r rng, mch lc. Ch
cht vn ph hp vi vn thuyt minh.
BI TP:
Bi tp 1: Hy gii thiu mt mn n ca cc b la tui nhi ng.
Sau khi tm hiu , cn thc hin tip nhng bc no hon thnh bi thuyt minh trn?
- i tng thuyt minh: cch lm mt mn n
- Hc sinh c th c sch bo, ti liu hoc hc hi nhng ngi ln hiu bit.
- Lm theo trnh t hp l:
+ Nguyn liu
+ Cch lm
+ Cht lng sn phm
Bi tp 2: Hy thuyt minh v mt danh lam thng cnh, mt di tch lch s ca a phng em.
Bi tp 3: Hy thuyt minh v cc loi hoa ngy tt c truyn Vit Nam.
Bi tp 4: Thuyt minh v bnh do, bnh nng trong dp tt trung thu.
=> 3 BT trn tham kho trong phn Ph lc ca sch cc dng bi tp lm vn v cm th th vn
lp 8.
V. Luyn ni vn bn thuyt minh.
- Rn tc phong ni nhanh nhn, t nhin, quen ni trc ng ngi.
- Rn k nng ni to, r, nht l vn bn thuyt minh i hi phi r rng, chnh xc, y cc kin
thc v i tng cn thuyt minh.
- Tm hiu k , lp dn ni theo trnh t ph hp vi i tng thuyt minh. Da vo dn ni
1. Dng bi tp luyn s 1.
Bi tp 1: Lp dn cho vn : Hy gii thiu trng ca em.
Cch lm:
1. Da vo phng truyn thng ca trng, nm c nhng thnh tch ni bt ca trng em.
2. Lu ngm khung cnh ca trng tng khu vc, tng lp hc.
3. Bit r nhng hot ng ca trng tng tun, tng ngy.
4. Tm cc s liu, cc cng vic c th.
5. Nu tn cc thy c gio tiu biu (cc hc sinh tiu biu, cc lp tiu biu)
* Dn ni:
- Gii thiu trng THCS Chu Vn An, qun Ty H, H Ni.
- Trng thnh lp nm 1990, nhn dn yu mn gi l trng Bi.
- Sau CMT8 nm 1945, trng c i tn l Chu Vn An- tn ngi thy gio li lc ca dn tc ta.
- Ngi trng o to bao th h hc sinh u t, xut sc, hin ang gi nhng cng v quan
trng ca ng v Nh nc.
- Ton trng c s lnh o ca thy hiu trng- Nh gio u t inh Vn Bnh, hc sinh c s
tn tm dy d ca cc cc thy c gio gii.
- Trng t danh hiu tin tin xut sc cp thnh ph; c nhiu gii hc sinh gii: tt nghip nm
hc 2001 2002 l 99,85%. Nm 1999, trng n nhn Hun chng lao ng hng nh ca Nh nc.
- Trng em cn m rng quan h, giao lu vi bn b trong v ngoi nc.
- Xun Qu Mi 2003, trng c tham gia l dng hng Nam Quc nho tn biu vn th s Chu
Vn An ti Vn Miu- Quc T Gim.
* Dn ni: Gii thiu trng THCS GV - Qun Ba nh, H Ni
- Trng em trn 15 tui to lc trn mt ngi t rng, trc mt l h Ging V.
- Nhiu nm t danh hiu trng tin tin xut sc v hc tp v th dc th thao. Trng c n
nhn hun chng lao ng hng nh v hng 3 ca nh nc.
- Trng cn m rng quan h giao lu vi bn b trong v ngoi nc
- Trng c i ng cc thy c gio qun l gii, dy gii, hc sinh kh, gii t 70%; c nhiu gii
hc sinh gii cp qun, cp thnh ph v cp ton quc. T l tt nghip nhiu nm 100%.
2. Dng bi tp s 2.
Thuyt minh v mt loi ng vt c ch i vi con ngi.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bi tp 2: Lp dn ni cho bi sau: Thuyt minh v mt con vt nui m em yu thch (ch, mo,
th, g...)
* Dn ni thuyt minh v mo:
1. Mo l ng vt bn chn thuc lp th, mnh n khoc mt b lng dy mt m. B lng y c
th mu en trng (mo khoang), c th mu tro (mo mp) v cng c khi l ba mu khc nhua
(mo tam th)
2. Mo nh em c b ria mp di, trng nh cc, ni chnh l tr th gip mo bt chut trong m.
3. Khi mi ngi i ng, mn m bung xung l lc mo bt u hot ng.
4. Ngoi b ria nhy bn, tai v mi mo cng gp phn quan trng, c bit l tai mo nghe c mi
c ng ca chut.
5. Mo chuyn ng nh nhng; sinh con, nui con rt kho. N th hin r nt v tnh mu t.
6. Em thch con mo nh em. Tn n chnh l Miu
* Dn thuyt minh v ch :
1. Ch l loi ng vt rt c ch cho i sng con ngi, cn gi l linh cu .
2. Ch l loi ng vt rt trung thnh, d gn v l bn ca con ngi.
3. Ch c nhiu loi, nhiu ging khc nhau
4. c im chung ca chng :
- L loi ng vt c bn chn, mi bn chn u c mng vut sc, nhng khi hot ng (i li) th
cp vo.
- No ch rt pht trin, tai v mt rt tinh vo ban m, c kh nng nh hi rt ti.
- Chng thng nng t 15- 20 kg, tui th trung bnh t 16- 18 nm
- Hin nay ch lm c rt nhiu vic gip con ngi nh trinh thm, cu h
5. Em rt yu con ch m nh em ang nui, em gi n l Lu.
* Thuyt minh v con tru
Con tru l vt nui ng u hng lc sc. Hu nh em b VN no cng thuc bi ca dao :
Tru i, ta bo tru ny
Tru ra ngoi rung, tru cy vi ta
Con tru l biu tng cho nhng c tnh nh hin lnh, cn c, chu kh N l cnh tay phi, l
ti sn v gi ca ngi nng dn VN : con tru l u c nghip.
Mi con tru c th nng trn di ba t. Da tru en bng, lng la tha. Chic ui di khong mt
mt, c chm lng di v mt, lc no cng p qua p li ui mui, ui rui. Bn chn tru to
v di, bn chn c mng gn guc to, dy v nhn. Hai chic sng nhn hot, un cong rt p.
Sn, Hi Phng c l chi tru:
D ai bun u bn u
Mng mi thng tm, chi tru th v
Mt tru li to rt a nhn. Bng tru kh to ; c phi v th m tru bc i chm chp ? Tru l loi
nhai li, n ch c mt hm rng (hm di). Tru rt d nui. Thc n chnh l c ti. Tru cng bit
n rm, n cm. Phn tru mu en, dng bn cy, bn la rt tt.
Tru chu rt km, nhng chu nng gii. V ma h, n c th ko cy, ko ba t m sng n non
tra. Tru t, tru c, tru mm ko cy rt kho. Tru ci 2, 3 nm mt la, mi la mt con
ngh. Cu tc ng: rung su, tru ni ni ln chuyn lm giu nh qu ngy xa.
Tht tru tuy khng ngon bng tht b, nhng l ngun thc phm rt di do v c gi tr. Sa tru rt
b. Da tru thuc xut khu, lm giy dp.
Mu xanh mnh mng ca nhng ng la, cnh c trng rp rn im t, v con tru hin lnh gm
c ven l hnh nh thn thuc ng yu ca qu hng. Cu ht: ai bo chn tru l kh. ca
ch b vt vo ngi trn lng tru, v ting so mc ng mi mi l hn qu non nc.
3. Dng bi tp luyn s 3.
Thuyt minh c im mt vn bn, mt th th hoc th loi.
Bi tp 1: (Tham kho sch Cm th ng vn 8 trang 125- 126)
a.Chp chnh xc bi th Qua o Ngang ca B Huyn Thanh Quan ( hc Ng vn 7).
b. Quan st k v m t c im ca th th m bi th trn th hin. Tn gi ca th th y l g ?
c. Ghi li cc c im kin thc ca th th lp thnh dn , sau vit thnh vn bn thuyt minh
hon chnh.
Bi tp 2: (tham kho sch cm th ng vn 8 trang 126- 127)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Trn c s cc truyn ngn hc nh : Ti i hc , Lo Hc , Chic l cui cng , hy thuyt

minh c im chnh ca th loi truyn ngn. Hy ch ra cc bc chun b t u cho n tn khu cui
vit vn bn.
4. Dng bi tp luyn s 4.
Thuyt minh c im cc dng trong c/s.
Bi tp: Thuyt minh v mt th dng trong gia nh (chic bn l in kiu thng dng, phch
nc in)
5. Dng bi tp luyn s 5.
Thuyt minh mt phng php, mt th nghim.
6. Dng bi tp luyn s 6.
Thuyt minh mt danh lam thng cnh.
VI. Luyn vit on vn trong vn bn thuyt minh.
- Khi lm vn thuyt minh, cn xc nh cc ln, mi vit thnh mt on vn.
- Khi vit on vn, trnh ln ca on vn khc vo.
- Vit on vn, nn tun theo th t, cu to ca s vt, theo th t nhn thc (t tng n b phn, t
ngoi vo trong, t xa n gn) theo th t din bin s vic trong thi gian trc, sau hay th t chnh
ph : ci chnh ni trc, ci ph ni sau.
VII. n tp v vn bn thuyt minh.
1. Cc khi nim cn nh.
- VBTM l loi vn bn thng dng, c phm vi s dng rng ri trong i sng. Vn bn thuyt minh l
vn bn trnh by tnh cht, cu to, cch dng, cng l do pht sinh, quy lut pht trin, bin ho ca s vt
cn thit nhm cung cp hiu bit cho con ngi. Ngnh ngh no cng cn n loi vn bn ny.
Thuyt minh bao hm c gii thch, trnh by, gii thiu.
- Vn bn thuyt minh khc vi cc vn bnngh lun, t s, miu t, biu cm, hnh chnh, cng v..
ch ch yu n trnh by tri thc mt cch khch quan, gip con ngi s dng tri thc y nhm phc v
thit thc cho cuc sng ; n gn lin vi t duy khoa hc ; n i hi chnh xc, rch ri.
- C 6 phng php thuyt minh cn c ch : nh ngha, so snh, phn tch v phn loi, dng s liu,
dng v d c th, lit k
- Cc cch lm cc kiu bi thuyt minh vi cc i tng khc nhau:
+ i tng thuyt minh l cc th loi : th, truyn ngn
+ i tng thuyt minh l cc loi dng gia nh v dng c hc tp
+ i tng thuyt minh l v mt cch lm, mt phng php, mt th nghim
+ i tng thuyt minh l mt di tch lch s, mt danh lam thng cnh
+ i tng thuyt minh v phn tnh by mt hiu sch t chn, mt ngi trng ca em
+ i tng thuyt minh c th l li gii thiu mt tp sch, mt tp th, mt tc gi th, vn
- Quan trng nht vn l rn cc k nng lm bi thuyt minh.
+Tm hiu , xc nh i tng thuyt minh.
+ i tm kin thc vit vn bn sao cho st i tng cn thuyt minh. Mun vy phi: quan st, m t
khi n tham quan, hc hi mi ngi xung quanh, c sch bo c kin thc v i tng, ghi chp li.
+ Sp xp cc kin thc theo mt trnh t hp l so vi i tng cn thuyt minh theo mt dn .
+Sau da vo dn vit thnh bi thuyt minh hon chnh.
3. Cng c.
- Yu cu v phng php thuyt minh? Cch lm bi vn thuyt minh?
4. Dn d.
- v hc nd bi.
- Hon thin cc vn.
- Chun b Cc vn bn hc lp 8.
______________________________________________

PHN TH BA
MT S TC PHM VN HC HAY LP 8

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Tit 12- Vn bn:

Bi 1 : TRONG LNG M
(Nguyn Hng)
I. Mc tiu
1. Kin thc.
- Cng c kin thc cho HS v tc gi, ni dung v nhg thut ca vn bn.
2. K nng.
- Rn k nng phn tch vn bn.
- K nng tm tt vn bn.
3. Thi .
- Hiu r hn gi tr ca kho tng vn hc VN.
II. Chun b.
- GV: Son bi, ti liu tham kho.
- HS: n tp vn bn trong lng m.
III. Tin trnh bi dy.
1. Kim tra.
2. Bi mi.
________________________________
I. Gii thiu.
Qung i u th l qung i ngt ngo v nhiu k nim nht ca con ngi. l nhng nm thng
trn y hnh phc trong tnh thng ca cha m v nhng ngi thn. Song khng phi ai cng c mt thi
th vi nhng k nim ngt ngo nh vy. Nh vn Nguyn Hng ca chng ta phi nm tri mt tui
th y cay ng, ut hn v bun ti, i kh, lam l Qung i th u y c nh vn ghi li y cm
ng qua nhng trang t truyn m a nc mt v s cm gin trong Nhng ngy th u. Cun tiu
thuyt ny c nh vn vit nm 20 tui gm 9 chng thm m tinh thn nhn o su sc lm rung
ng bao tm hn bn c v N l s rung ng cc im ca mt linh hn tr di. Chng 4 ca cun
hi k ny l on trch trong lng m
II. Vi nt v tc gi, tc phm.
1. Tc gi. Nguyn Hng (1918 1982) Nam nh.
- M ci b v b b ho lao nn mt sm, ngh ngho, ngi m tr ngho kh b khinh r phi tha
phng cu thc. NH phi thi hc khi va u xong tiu hc v bt u cuc i i kh, lam l, lang
thang u ng x ch, chung ng vi cc hng tr em ngho i, du ng trong x hi c.
- Ln ln li b y o, t ti, li thm cnh i kh do tht nghip ko di, NH tng nh l s cht
au n ci tui 16. Nhng anh ngh, d c cht i cng phi li cho ci i m anh yu mn mt ci g
va tinh khit, trong sng, va tha thit yu thng nht ca tm hn. V anh bt u vit vit sut ngy
sut m, vit mt cch au kh say m, bt chp ci i m thm tha v cng trong m ma lnh
hoang vng. (Vi anh, vit vn l mt l sng)
- Ngay t nhng trang vit u tay, ng hng ngi bt ca mnh vo nhng ngi ngho kh, bt
hnh. V ng thu chung vi con ng vn hc trong sut cuc i cm bt ca mnh. Vi tri tim nhn
o do dt thm thit, NH ni ln tht cm ng s phn y au kh cc thnh ph ln nh H ni,
Hi Phng, Nam nh Truyn ngn ca ng cha chan tinh thn nhn o su sc.
- Trong s nhng ngi cng kh , ng quan tm v th hin thnh cng nhng nhn vt ph n v
nhi ng.
- l nhng ngi ph n lao ng ngho kh, cn c tn to m c cuc i ch l vt v, lo nui
chng con. H cn b nhng l thi khc nghit ca XH c vi dp, y o. Nhng cng l nhng ngi
ph n c v p tm hn ng qu nh yu thng chng con tha thit, sng n tnh, thu chung, ng
thi c tri tim khao kht hnh phc v bit yu mt cch si ni.. Trong i sng vn hc ng thi th
NH l mt trong t nh vn c quan im tin b v vn ph n trong lnh vc tnh yu hn nhn. Nh
vn dt khot bnh vc ngi ph n
- T cuc i ca mnh, ging nh nh vn nga Gorki, NH vit nhiu v cm ng v nhng tr em
ngho,v nhng ni kh nhiu mt trong cnh sng lm than ca chng, v nht l v nhng ni au trong
tri tim nhy cm d tn thng ca tui th. ng thi nh vn hu nh bao gi cng pht hin v miu t
nhng nt p trong sng, cm ng trong nhng tm hn non tr .
2. Tc phm.
- Tc phm vit nm 1938 v n nm 1940 th c in trn vn thnh sch. l mt tp hi k gm
9 chng ghi li mt cch trung thc nhng nm thng tui th cay ng ca tc gi. l mt tui th c
qu t nhng k nim m m, ngt ngo, m ch yu l nhng k nim au bun, ti cc ca mt a b

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ci ct, cng kh sinh ra trong mt gia nh sa st, bt ho, sm phi sng lu lng, b v gia s gh lnh
cay nghit ca h hng v thi dng dng mt cch tn nhn ca x hi.
- Trong lng m l chng 4 ca tp hi k.
3. Tm tt.
- Gn n ngy gi u b, m ca b Hng Thanh Ho vn cha v. Mt hm ngi c gi b Hng
n bn ci hi l b Hng c mun vo Thanh Ho chi vi m khng... Bit nhng rp tm tanh bn ca
ngi c, b Hng t chi v ni cui nm th no m cng v. C li ci ni. C ha cho tin tu vo
thm m v thm em b. Nc mt b Hng rng rng rt xung, thng me v cng. Ngi c ni vi em
cc chuy v ngi m Thanh Ho : mt my xanh bng, ngi gy rc... ngi cho con b bn r bng
n, thy ngi quen th vi quay i, ly nn che... B Hng va khc va cm tc nhng c tc mun v
ngay ly m cn, m nhai, m nghin cho k nt vn mi thi. C nghim ngh i ging bo b Hng nh
giy cho m v rm thng Tm gi u cu my, m my v d sao cng ti cho cu my
- B Hng chng phi vit th cho m n ngy gi u ca b, m v mt mnh, mua cho b Hng v
em Qu bao nhiu l qu. Chiu tan hc trng ra, thong thy mt ngi n b ngi trn xe ko ging
m, b chy theo v gi : M i ! M i ! Xe chy chm li, m cm nn vy li. Con nc n, m st si
khc. Em thy m vn ti sng, nc da mn, g m mu hng. Ming xinh xn nhai tru thm tho. B
Hng ng u vo cnh tay m. M xoa u con v d : Con nn i ! M v vi cc con ri m .
Chng hi k ny l ni ng cay, ut nghn v tnh yu thng v b bn ca B Hng i vi ngi
m nhn t, tn to m cuc i y bt hnh. C hai s kin tr thnh k nim khng th phai m c
nh vn ghi li trong chng ny. l nhng s kin g ?
+ S kin 1: Cuc tr chuyn gia b Hng v b c.
+ S kin 2: M b Hng tr v cuc gp g y nc mt ca nim vui v hnh phc
III. Phn tch chng Trong lng m.
1. S kin 1: Tnh cnh ng thng v ni au ca b Hng
Qua on 1 v qua li t thut ca nhn vt ti, ta thy ch b Hng c tnh cnh ng thng nh
th no?
* Tnh cnh ng thng ca Hng:
- Hng m ci cha gn 1nm.
- M Hng do b mi ngi ht hi, khinh gh, xa lnh nn phi i vo Thanh ho tha phng kim
sng. Ngi m khn kh y mt phn v tng bn, mt phn khc v cha ht tang chng m li c con,
nn khng th sng ni vi ci x hi y nhng thnh kin, h tc c c, phi b nh i xa.
=> Ch b mt b, li xa m, sng cuc sng ci ct, b v i rch gia s gh lnh ca nhng
ngi h hng giu c m ch k, cay nghit. Em thiu mt mi m gia nh, mt ch da cho tui u th,
thiu mt tnh thng yu ch thc.
Song ni au kh su xa khng ch dng li s thiu tnh thng m Hng cn phi chu nhng ni
au khc na do ngi khc xc xim mt cch c c v m ch. Ni au y c th hin r nht trong
cuc i thoi gia b Hng v b c ca b.
Em hy lc thut li cuc i thoi gia b c vi b Hng? Qua on i thoi, em thy ch b
Hng phi chu thm nhng ni au nh th no ? Hy phn tch tm trng au n y ca Hng?
- Cuc tr chuyn vi b c l k nim khng th qun v mt ni au ut nghn m tui th NH
phi tri qua. xa m, nh m, b Hng li lun lun phi nghe nhng li ni xu cay nghit v m.
Nhng li ni cay nghit ca b c chnh l nhng nht dao ca su vo tri tim th tr ca ch b.
+ u tin, b c gi cho b Hng vo thm m. Ni nh m ca a tre tng nhiu phen rt nc
mt v thiu thn mt tnh thng p li c khi dy. Ch b im lng ci u khng p. ch b
nhn ra ngha cay c trong ging ni rt kch ca b ta.
+ Ri b c li ngt ngo gi di M my do ny pht ti lm trong khi b ta tha bit tnh cnh
khn kh ca m ni tha hng. => mt ln na, b Hng li im lng ci u xung t. Ni nh va phi
giu kn, b Hng phi nut thm vo lng nim thng v ni au. Cho nn ln ny b khng th gi
ci p li b c. Cu b cm thy lng cng tht li v kho mt cay cay.
+ Ri b c gic b Hng vo Thanh ho i m may sm v thm em b. B ta c ngn di t
em b tht ngt. y l nhng ting y dng xu xa. Thy m b xc phm, Hng khng th tip tc
ghm nn ni ti cc. Ch b t ch im lng ci u n nc mt rng rng rt xung hai bn mp ri
chan ho m a cm v c. Mt trng thi tnh cm phc tp va au n, va ut nghn ny sinh
trong tm hn th tr, khin b Hng ci di trong ting khc. B Hng ci v hiu thu tm a c
him ca b c, khinh b thi lo l, gi di, c c, nhn tm ca b. Em Khc v thng nh m,

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ting khc ut c, cm ght nhng h tc phong kin chn vi, y o bao s phn ngi ph n. Ni
au n ti cc v c ni cm gin buc phi nn li ca ch b su sc bit chng no.
+ Dng nh cha cho th l , b c cn ti ci k cho ch b nghe rng m ch n vn rch
ri, mt my xanh bng, ngi cho con b ch . => ch b cha nghe ht cu nghn hng khc
khng ra ting. Ch au n v cng, tnh cm dng tro mnh m, cung nhit n mc bt thnh gi
thit: Gi nhng c tc l mt vt nh hn hay cc thu tinh, u mu g, ti quyt v ngay ly m cn,
m nhai, m nghin cho k nt vn mi thi. Cu vn c v dn dp, x b, nhiu thnh phn ng v ng
quen gp Nguyn Hng mi khi gp cm xc tro dng o t. Hng cm ght cc nhng h tc y
o m mnh. Lng cm phn cao y c NH din t bng nhng hnh nh c th, gi cm, nhp vn
dn dp, gp gp ta nh s ut hn ca b ngy mt tng tin. Hng mun cn, nhai, nghin mt cch
nt vn nhng h tc y. Ba ng t y ch ba trng thi phn ng ca Hng ngy cng d di th hin
ni cm phn ti cc im
- Trong lng ch b Hng lun c hnh nh ngi m c v mt ru ru v hin t. Mc d m Hng
b nh ra i gia s khinh mit ca m h hng cay nghit, mc d non mt nm m ch khng gi cho
ch mt l th, mt li nhn hi, mt ng qu, ch b vn y lng yu thng v knh mn i vi m
mnh.
- ng l rp tm ranh bn ca b c khng th xm phm n tnh thng yu v lng knh mn m
ca b Hng, ch khng h my may dao ng.
- B c cng c khot su vo ni au th lng yu thng m v ni cm ght nhng h tc phong
kin v l tn c cng dng ln do dt v mnh lit trong tm hn b. Vi ch, m ch hon ton v ti. =>
Vy l ch b khng chu nh hng ca nhng thnh kin o c phong kin, do c mt tnh cm t
nhin, mnh m i vi ngi m m ch v vn yu thng knh mn.
Tht l hn nhin, tht l tr con, v cng tht l mnh lit, ln lao ci ngh ca ch b ! S cm
ght d di y chnh l biu hin y ca lng yu thng do dt ca ch b i vi m ch. C th ni
chng truyn l bi ca bt din ca tnh m con- tnh cm thing ling mun i khng mt th lc no c
th ngn cn, tn ph.
* Tm li: y l nhng trang miu t hay v tinh t ca nh vn v tm trng ca b Hng. Nhng nt
thay i nh nht, su kn nht trong tm hn b Hng c tc gi ghi li bng nhng cu vn bnh d,
rt tr th nhng chnh xc v gi cm. B Hng hin ln qua nhng dng miu t l mt em b giu tnh
cm, c bit l lng thng m, mt a tr thng minh v cng rt qu quyt. Nguyn Hng mun ni to
ln ni bt hnh ca ph n v tr em trong x hi c, qua kt n anh thp s tn nhn, bt cng ca x
hi y.
Qua on i thoi, ta thy b c b Hng l ngi nh th no ?
*) B c:
- Bn ngoi: ng vai ngi c tt.
+ Ni ci ngt ngo, lm ra v quan tm.
+ C lc b ta t s ngm ngi thng xt Hng v ngi cha bt hnh ca em. Lc no b ta cng
nhn danh v quyn li ca Hng sao li khng vo ? m my pht ti lm vo i, tao chy tin tu cho)..
- Thm tm: B ta c , tm mi cch ni xu m Hng, rp tm tanh bn l gieo rc vo u c ch b
nhng hoi nghi ch b khinh mit v rung ry ngi m.
c im ni bt ca ngi n b ny l s tn nhn v c c. L ngi trong gia nh, chc chn b
ta khng l g ni kh xa m, tnh cm ca a chu m ci cha i vi m, v chc chn b ta tha thu
hiu Hng l mt ch b d xc cm v rt mau nc mt. V b ta cng bit r v tnh cnh khn kh ca
ch du mnh. ng l trong hon cnh y, b ta s phi chm sc, an i a chu, gip n du bt ni au
mt cha v nht l ni au xa m. Nhng b ta hon ton khc, b ta tm mi cch hnh h, giu ct ni au
xa m ca Hng, rp tm chia la tnh cm m con, hu dit nim yu thng knh trng ca ch b Hng
i vi ngi m khn kh. ng thi b ta cng ly lm h h thch th trc tnh cnh khn kh ca ch
du.
=> Nhn vt b c c th hin kh sc so, sinh ng. Ch cn ghi li mt cuc tr chuyn, i thoi
bng my cu ni, c km theo vi chi tit gi t ging iu, c ch, nh vn dng li kh sinh ng chn
dung nhn vt b c tiu biu cho mt hng ngi. B ta chng nhng tiu biu cho ci thnh kin c h,
phi nhn o ca x hi khi , m cn l ngi n b c tm a en ti khi c khot su vo ni au
rm mu trong tm hn nhy cm ca a chu m ci, c gieo vo lng n thi khinh mit, rung
ry i vi ngi m m n v vn yu thng.
2. S kin hai: Cuc gp g y nc mt ca nim vui v hnh phc.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Phn cui ca chng hi k thut li cnh b Hng bt ng c gp m. Nim vui, nim hnh phc
tuyt vi c tr v trong lng m ca a tr thiu thn mt tnh thng p l k nim su sc
nht, ngt ngo nht ca cuc gp g y
?Nim vui sng cao ca Hng khi gp m c din t bng nhng chi tit no ? Hy tm v phn
tch ?Tc gi c bit miu t nhng cm xc bn trong ca Hng, l nhng cm xc g ?
- Khng nhng thng m, Hng cn hiu ni lng m, do b tin th no m b cng tr v. C l
chnh v tnh thng v nim tin mnh lit y nn b Hng c s linh cm ht sc nhy bn chnh xc.
- Hng gp li m mt cch bt ng sau bui hc. Ch cn thong qua
+ Thong nhn thy -> cung qut gi m mt cch tht thanh, thng tht, bi ri, mng r, hy vng.
Nhng do qu sung sng, bt ng nn Hng ngh mnh lm nhng em vn gi v chy theo. Nu
ngi quay li m l ngi khc th tht l iu ti cc, l tht vng to ln cho Hng. Chnh em cng ni
thc s nu em nhm ln th khc no ngi b hnh ang sp gc ng i gia sa mc mnh mng bt gp
o nh ca bng rm v dng sui. C t ci tht vng cng cc trc khi cht kht nh vy, mi thy
nim vui sng, hnh phc trn gian v hn ca a con ang khao kht tnh m c gp m, nht l c
nm trong lng m. Ni khc khoi mong m ti chy rut ca Hng c th hin tht thm tha, xc
ng bng hnh nh so snh .
- Ni sung sng n cung qut ca b Hng c th hin nhng hnh ng: Th hng hc,
Trn m m hi, ru c chn li, o ln khc, khc nc n khi m ko tay, xoa u em. Bit bao hi
hp sung sng, au kh tot ln t nhng c ch cung qut y.Dng nh bao nhiu su kh dn nn
khng c gii to trong ch b sut thi gian xa m di ng ng, lc ny bng v o. cn l ting
khc sung sng, v o. Ai bit c trong cuc i mnh, NH khc bao nhiu ln ? Nhng ting khc
ca b Hng chng ln no ging nhau c. Ln ny l ting khc ca nim vui v hnh phc trn ngp. C
th ni mi dng mi ch ng vit ra l mt dng nc mt nng bng tnh xt thng, p thng ra t tri
tim v cng nhy cm ca mnh.
- Di ci nhn v vn thng yu ca a con mong m, m ch hin ra tht p, tht phc hu, tht
hin: vn ti sng vi i mt trong v nc da mn, lm ni bt mu hng ca hai g m. Em c
mt phn on rt ngi ln v cng rt tr th hay ti s sung sng bng c trng nhn v m p ci
hnh hi mu m ca mnh m m ti li ti p nh thu cn sung tc. Cm xc ny l kt qu ca tm
trng Hng sau nhng cuc i thoi y cay ng vi b c.
- Cm gic khi nm trong lng m c hnh dung rt t m, c th: ti ngi trn m xe, i p i m
ti, u ng vo cnh tay m ti. Cm gic m p bao lu mt i bng li mn man khp da tht. Hi
qun o m ti v nhng hi th khun ming xinh xn nhai tru ph ra lc thm tho l thng. C
th ni, tc gi m x, tch bch tng cm gic sung sng n m li, ro rc c ngi khi c ht th
trong bu khng kh ca tnh m con tuyt vi.
- T nhng cm gic m sung sng ca ch b khi nm trong lng m, nh vn nu ln nhn xt
khi qut y cm ng v s m du v cng ca ngi m trn i: Phi b li v ln vo lng mt
ngi m, p mt vo bu sa nng ca ngi m, bn tay ngi m vut ve t trn xung cm v gi
rm sng lng cho, mi thy ngi m c mt m du v cng Dng nh tt c mi gic quan ca ch
b u thc dy v m ra cm nhn tn cng nhng cm gic ro rc, sung sng cc im khi nm
trong lng m, tn hng ci m du v cng ca ngi m. Ch khng nh m ch hi nhng g v
ch tr li nhng g. Hng lc y ch l ch b con tr v trong lng ngi m yu du, rt th ngy v
trong trng.
=> Tm li, khi gp m, Hng t r nhng cm xc mnh lit ca mnh. C l cha nh vn no din
t tnh m con mt cch chn tht v su sc, thm tha nh di ngi bt ca Nguyn Hng. ng vit
nhng dng miu t tm l tr th rt hay, xc ng c th xp vo nhng trang miu t tm l c sc nht
ca vn chng Vit Nam. ng sau nhng dng ch, nhng cu vn trn l nhng rung ng cc im
ca mt linh hn tr di (Thch Lam)
IV. Tng kt.
1. Ni dung.
- L chng cm ng v tnh cm m con, tnh cm ca Hng khi xa m v nim hnh phc ln lao
ca Hng khi c ngi trong lng m. Qua NH th hin thi cm thng, tn trng i vi ph n v
tr em, v lun khng nh nhng phm cht tt p, cao qu ca h ngay c khi trong nhng tnh hung
khc nghit ca cuc sng.
2. Ngh thut.
- Nh vn thnh cng trong vic miu t tm l nhn vt, tm trng nhn vt trong nhiu tnh hung.
Din bin tm trng au n, cm gin ngy cng tng ca ch b Hng. Trong cuc i thoi vi b c

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------. n on t cnh ch b gp li, nho vo lng m, ngi bt phn tch cm xc, cm gic ca tc gi
t ti su sc, tinh t, him c. Tm l, tnh cch b c c khc ho tht sinh ng, sc so. T ging
ni ngt ngo, t nhin mt cch gi di, va v vai ti ci va nm ra nhng li tht au n vi ch
b, tt c u rt kch, cho thy tm l mt ngi n b c tm a kh thm c.
- Bt php giu cht tr tnh. C chng truyn u trn y cm xc. c bit l on sau cnh ch
b gp m v nho vo lng m, cm xc dng tro nh thc l.NH lng nghe c nhng m vang
su lng ca tm hn, ghi nhn c nhng cm gic tinh t bn trong
- Nguyn Hng gn gi vi Thch Lam li phn tch tm l tinh t, li vit i su vo cm gic, c
kh nng lm thc dy mi gic quan ngi c. (Cm gic ca cu b c n, ti cc sau bao ngy ng
ng xa m bng c ln vo lng m: ti ngi trn m xe, i p vo i m ti .v cng
- Li vit vn t truyn to nn ngi c mt s ng cm, gn gi v tin cy, mt s xc ng su
lng vi nhng n tng mnh m thm thit. Nh vn em phn trong sng nht ca tm hn ra gii by
trc cng chng. Qua s chn lc v o thi ca thi gian, nhng k nim, nhng cm gic t tui u th
phi l nhng g tht s lng ng, mnh m v su sc n mc c th i mi vi ta trong sut cuc i.
- Ngoi nhng ngh thut trn, chng ta trn trng ti nng bm sinh ca ngi ngh s. Chng truyn
ny thc s hp dn gy xc ng i vi ngi c c l bi sau tng cu, tng ch u thm m tnh
cm chn thnh, tm huyt ca nh vn.
*Dn phn tch nhn vt b Hng trong on trch Trong lng m
c im ni bt nht ca b Hng : L mt ch b c lng yu thng m su sc, mnh lit
1. Hon cnh ca b Hng.
- B cht, m phi tha phng, bn thn phi sng nh v nhng ngi h hng giu c m ch k, tn
nhn.
- B Hng phi chu nhiu ni m c, kh s, thiu thn.
- Ni kh ln nht ca Hng l phi xa m, em lun thm kht tnh m.
2. Hng lun dnh cho m nhng tnh cm yu thng v b bn.
a. Tnh mu t thing ling: D b c c c tnh bi nh, xc xim cng khng lm tnh thng i
vi m thay i.
Dn chng : i no.... xc phm n tnh mu t thing ling
b. Yu m, mun gp m m phi km nn v giu kn tnh cm v khng mun nghe nhng li xc
phm m.
Dn chng : Khi ni chuyn i thm m, Hng khng mun i...
c, Khi b c tip tc dng nhng li cay c ni v m th Hng au n, ut nghn tt .
Dn chng : Nc mt chan ho,....rng rng.... ci di trong ting khc
3. Hng sm hiu nguyn nhn lm m kh.
- Cm tc nhng thnh kin nng n... Gi nhng c tc.....nghin.... nt vn mi thi
4. Hng khao kht gp li m v hnh phc khi trong lng m.
a. Khao kht gp li m: chy ru c chn, lo s khng phi l m...
b. Hnh phc khi bn m: Nhn ra m vn p, khng cn nghe thy g na.
3. Cng c.
- Nu ni dung v nhg thut ca vn bn?
- Tm tt vn bn?
4. Dn d.
- V k tm tt vn bn.
- Hc nd bi.
- Xem li vn bn tc nc v b -Ng Tt T
______________________________________
BI 3: LO HC
(Nam Cao)
I. Mc tiu
1. Kin thc.
- Cng c kin thc cho HS v tc gi, ni dung v nhg thut ca vn bn.
2. K nng.
- Rn k nng phn tch vn bn.
- K nng tm tt vn bn.
3. Thi .

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Hiu r hn gi tr ca kho tng vn hc VN.

II. Chun b.
- GV: Son bi, ti liu tham kho.
- HS: n tp vn bn Lo Hc.
III. Tin trnh bi dy.
1. Kim tra.
2. Bi mi.
_________________________________________
Hy vit bi vn thuyt minh ngn, gii thiu v nh vn Nam Cao v gi tr truyn ngn Lo Hc.
Gi phn t lun
Yu cu cn t: Hc sinh cn nm c cch vit mt bi vn thuyt minh, cc phng php thuyt
minh, ng thi cn c nhng hiu bit c bn, chnh xc v nh vn Nam Cao v truyn ngn Lo Hc
hc. D vit ngn hay di bi vit cng cn c 3 phn y : m bi, thn bi, kt bi. Vn phong sng
sa, khng dng t sai, cu ng ng php, ch vit r rng. Bi vit cn nu c cc chnh sau:
1. Gii thiu khi qut Nam Cao v truyn ngn Lo Hc: Nam Cao c coi l mt nh vn hin
thc xut sc trc cch mng thng Tm; truyn ngn Lo Hc l mt trong nhng truyn ngn hay v
tiu biu nht ca ng.
2. Thuyt minh v cuc i v s nghip ca Nam Cao (da vo phn ch thch sao cui vn bn
Lo Hc trong SGK ng vn 8)
3. Gii thiu vn tt gi tr ca truyn ngn Lo Hc. Da vo phn ghi nh ca tc phm ny trong
sgk Ng vn 8 nu ln mt s chnh v ni dung v ngh thut
4. Nu cm ngh ca ngi vit i vi tc gi Nam Cao v truyn ngn LH
I. M bi.
- Nam Cao l nh vn hin thc xut sc ca nn vn hc Vit Nam. ng li nhng trang vit
tm huyt v ngi ngi nng dn trc cch mng thng Tm vi cch nhn ng n, su sc v nht l
vi tnh thng tha thit v nim tin mnh lit vo h.
- Lo Hc l mt trong nhng truyn ngn hay v tiu biu nht ca ng.
II.Thn bi.
1. Thuyt minh v cuc i v s nghip Nam Cao.
- Nam Cao l bt danh ca Trn Hu Tr. ng sinh nm 1915 ti lng i Hong, ph L Nhn, tnh
H Nam.
- Trc nm 1945, ng dy hc t v vit vn. ng l mt nh vn hin thc xut sc vi nhng
truyn ngn, truyn di chn thc vit v ngi nng dn ngho i b vi dp v ngi tr thc ngho sng
mn mi, b tc trong x hi c.
- Sau cch mng thng Tm, ng chn thnh, tn tu sng tc phc v khng chin: lm phng vin
mt trn, ri lm cng tc vn ngh ti chin khu Vit Bc. Cui nm 1951, ng i cng tc vo vng sau
lng ch, hi sinh trong t th mt nh vn- chin s.
- Nam Cao c nh nc truy tng Gii thng H Ch Minh v vn hc ngh thut (nm 1996).
- Nam Cao l tc gi ca cun tiu thuyt Sng mn v khong 60 truyn ngn tiu biu nht l
cc truyn Ch Pho , Lo Hc , Mua nh , i tha , i mt ....
- Nam Cao c ti k chuyn, khc ha nhn vt bng c thoi vi bao trang i o le, y bi kch.
Ngi nng dn ngho, ngi tr thc ngho l hai ti in m trong truyn ca Nam Cao. Tc phm ca
Nam Cao biu hin mt ch ngha nhn o thng thit (Nguyn ng Mnh).
2. Gii thiu vn tt gi tr ca truyn ngn Lo Hc .
Vit v ti ngi nng dn trc cch mng, Lo Hc l mt truyn ngn xut sc ca nh vn
Nam Cao, ng bo ln u nm 1943. Truyn th hin mt cch chn thc, cm ng s phn au
thng ca ngi nng dn trong x hi c v phm cht cao qu, tim tng ca h. ng thi, truyn cn
cho thy tm lng yu thng, trn trng i vi ngi nng dn v ti nng ngh thut xut sc ca nh
vn Nam Cao, c bit trong vic miu t tm l nhn vt v cch k truyn.
A. Gi tr ni dung.
1- Tnh cnh cng kh v s phn bi t ca ngi nng dn trc cch mng thng Tm.
- Cng nh bao ngi nng dn khc, cuc i lo Hc b vy ba trong s ngho i. ngho, li
ga v, lo Hc lm vo cnh mt thn g trng nui con.
- Khng c rung cy, ton b gia ti ca lo ch l mt con ch v mt mnh vn. Mnh vn y c
c l do v lo c tht lng buc bng, d sn mi mi ra c nm mi ng bc tu . l mnh

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------vn cm ci, hoa mu ca n cng ch lo bn mt . Cho nn lo phi lm thu lm mn, em

sc mnh i ly ming n.
=> l tt c cuc i lo khin lo thm tha ci kip ngho ti nhc ca mnh, m c ln lo
chua xt tht ln rng : n ch nhnh hn ci kip ca mt con ch
- Mt con: Chnh ci ngho kin cho lo Hc tr thnh ngi cha phi b tay trc hnh phc
khng thnh ca ngi con trai c nht. Ci ngho khng cho lo dng v cho con trn ci o lm cha.
Anh con trai v khng tin ci v phn ch b i n in cao su tn Nam K bin bit 5,6 nm cha
v. Th l ci ngho li cp nt a con trai ca lo. Lo v cng au xt v iu ny, k li chuyn vi
ng gio m nc mt rn rn: Th ca n ngi ta gi. Hnh ca n ngi ta chp ri. N li ly tin
ca ngi ta. N l ngi ca ngi ta ri, ch u cn l con ti . Cu ni ca lo nhi ln mt ni au,
bi n khi qut c mt cnh i cng kh mt s phn thm thng ca ngi nng dn trong ch
c.
- Bn ch:
+ Anh con trai i bin bit, lo sng thui thi, tr tr mt mnh trong ni bt hnh ngy thm chng
cht. Ch c con ch l bu bn sm ti, con ch thnh cu Vng , thnh mt ngi trong nh lo. Con
ch l ca chu n mua y ch . Lo vn khng qun con ch l k vt thing ling, l ti sn ca a con
trai. C mt mi dy lin lc rt l lng gia lo Hc, con ch v a con trai vng mt. Cho nn, c bao
nhiu nim thng, ni nh cht cha trong lng, lo dn ht vo con ch. Lo yu qu cu vng nh
con, nh chu tng nh khng th no c th ri xa n, tng nh cuc i lo khng th thiu n.
+ Vy m, tnh cnh i ngho khn qun buc lo phi chia tay vi n. Lo b m mt trn ko
di 2 thng 18 ngy, khng mt ngi thn bn cnh n, sn sc cho mt bt cho, hay mt chn thuc !
Tnh cnh y tht ng thng ! Tip theo mt trn bo to, cy ci, hoa mu trong vn b ph sch snh
sanh. Lng mt ngh si. n b congi trong lng i lm thu rt nhiu, ginh ht mi vic. Sau trn m,
lo Hc yu hn i, chng ai thu lo i lm na. Lo Hc thnh ra tht nghip.Thc cao, go km, sc
cng, lc kit, lo Hc nh phi bn con ch m lo rt yu qu. Bn con ch l bn i nim vui, nim an
i cui cng ca lo. Lo n o, do d mi khi quyt nh bn con ch.
+ V khi buc lng phi bn n lo v cng au n. Bn n xong, lo Hc b y su xung y vc
bi thm. Lo cm thy mnh l mt k t lm , gi m cn nh la mt con ch . K li chuyn bn
ch vi ng gio m Lo c lm ra vui v. Nhng trng lo ci nh mu v i mt ng c nc . Lo
t nhn l mt k bt nhn, l tn la o i vi mt con ch vn tin yu mnh. C l y l giy pht au
n nht trong cuc i lo, khin cho mt lo t nhin co rm li. Nhng vt nhn x li vi nhau, p
cho nc mt chy ra. Ci u lo ngoeo v mt bn v ci ming mm mm ca lo mu nh con nt. Lo
hu hu khc..
=> Cuc i lo Hc l mt dng nc mt chy di ca nhng ni au bt lc. Nc mt lo khi th
rn rn , lc ng ng , c khi ci cng nh mu . Nc mt y dng nh cn kit trong cuc
i kh au, ti cc ca lo. Cho nn khi khc, mt lo t nhin co rm li . Nhng vt nhn x li vi
nhau p cho nc mt chy ra . Nhiu ngi cho rng y l ci ti miu t cu Nam Cao, nhng trc ht
l ci tnh ca nh vn i vi kip ngi ti cc trong ch c. Khng c mt s cm thng su sc,
khng c mt tnh xt thng chn thnh, khng th v ln mt ni au hn su trn khun mt lo Hc nh
vy. Mt nt v m nh c c c mt cnh i, mt kip ngi trong x hi c.
- Ci cht:
+ Nhng th thm nht vn l ci cht ca lo Hc sau nhng ngy n khoai, n c chui, sung luc,
rau m, c ry, hay ba trai, ba c... ri cui cng lo n b ch m cht. D nhin, lo la chn ci
cht y l v a con trai nhng suy cho cng th chnh tnh cnh khn qun, s i kh y lo n bc
ng cng phi cht.
+ l mt ci cht tht l d di v cng v cng bi thm: Lo Hc ang vt v trn ging,
u tc r ri, qun o xc xch, hai mt long sng sc. Lo tru tro, bt mp si ra, khp ngi chc chc
li b git mnh mt ci, ny ln... Lo vt v n hai gi ng h mi cht.
=> Nh vy, ngho kh nng ln cuc i lm thu lm mn khin cho lo sc cng lc kit;
ngho kh li cp nt a con trai ca lo; cp nt c cu vng thn yu, nim an i cui cng ca
lo; v ngho kh li y lo n ci cht au n v thm khc nh cha tng thy. Ci cht y kt thc
mt cnh i ti cc v mt s phn bi t ca ngi nng dn trc cch mng thng Tm. Cuc sng
cng khn v ci cht bi thng ca lo Hc ni ln thm tha s phn th thm ca ngi nng dn lao
ng trong x hi tm ti ng thi. Khng ch l ni au, ci cht y cn l mt li t co su sc v
mnh m ci ch tn c, bt nhn gy nn nhng cnh i th thm nh lo Hc. Vi ch ngha nhn
o thng thit, Nam Cao ni ln bao tnh thng xt i vi nhng con ngi au kh, b tc phi tm

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------n ci cht th thm. Ch Pho t st bng mt mi dao, Lang Rn tht c cht.... v lo Hc quyn sinh
bng b ch. Lo Hc tng hi ng gio: Nu kip ngi cng kh nt th ta nn lm kip g cho tht
sng ? Cu hi y th hin ni au kh tt cng ca mt kip ngi.
* S phn anh con trai lo- nhn vt khng xut hin, ch hin ra trong ni nh ca lo Hc- cng tht
ng thng: ch v qu ngho m c gi anh yu thng tr thnh v k khc ; anh phn ch ra i nui
mng c ch lm n, bao gi c bc trm mi v , khng c tin, sng kh sng s ci lng ny nhc
lm . Nhng, tht ti nghip, ci ni m anh ta tm n vi hi vng lm giu li l n in cao su Nam K,
mt a ngc trn gian, thn phn phu cao su ch l thn phn n l. Cn lo Hc th c mong con mi mt
sut tn ngy cui i...
2. V p tm hn v nhn cch cao c ca lo Hc.
Chnh trong cnh i th thm y, ta li thy bng sng ln mt v p tm hn v nhn cch cao c
ca lo Hc. Lo Hc sng li thi, thm lng, b ngoi lo c v nh lm cm, gn d; v ng gio cng
chng a g lo: cho lo cht ! Ai bo lo c tin m chu kh ? Lo lm lo kh ch ai lm lo kh !
Chnh ng gio cng c lc tng ngh l lo qu nhiu t i , cn Binh T th bu mi nhn xt: Lo
lm b y ! tht ra th lo ch tm ngm th, nhng cng ra pht ch ch va u ! Nhng k thc lo Hc
c mt nhn cch ht sc cao qu m b ngoi khng d thy. ng sau manh o rch l mt tm lng
vng . N c th hin qua tm lng ca lo i vi con trai, i vi cu Vng , qua vic gi gm
vn tc, tin bc cho ng gio v nht l qua ci cht thm khc m lo la chn cho chnh mnh.
a. Lo Hc, mt con ngi cht phc, hin lnh v nhn hu v cng.
* Ci tnh ca lo i vi cu Vng tht l him c, c bit v Nam Cao ghi li tng nhng dng
ch xc ng.
+ Bi khng cn l con ch thng, cu vng tr thnh ngi thn, nim vui, nim an i i vi cuc
sng c n, li thi mt mnh ca lo. + Lo gi n l cu Vng nh b m him hoi gi a con cu t.
Thnh thong khng c vic g lm, lo li bt rn cho n hay em n ra ao tm, cho n n cm trong mt
ci bt nh mt nh giu () Lo c nhm vi ming li gp cho n mt ming nh ngi ta gp thc n
cho con tr.
+ Ri lo chi yu n, lo ni vi n nh ni vi mt a chu b v b n. on lo ni chuyn vi cu
Vng v vic nh git cu ci v cho con trai ri li khng git na, nui bc l su sc tnh
cm ca lo Hc i vi con ch thn yu.
=> C th ni, cu Vng c lo Hc chm sc, nui nng nh con, nh chu. N l ngun vui, ch da
tinh thn, ni san s tnh thng, gip lo Hc vi i t nhiu ni bun c n, cay ng. Cu Vng l mt
phn cuc i lo Hc. N to sng tm hn v lm nh ln bn tnh tt p ca lo nng au kh, bt
hnh ny. V th, sau khi bn cu Vng i, t tng qun, lo Hc chm xung y b bi kch, dn n ci
cht v cng thm thng.
+ Tnh th cng ng khin lo phi tnh n vic bn cu Vng th trong lo din ra mt s dn vt au
kh. Lo k li cho ng gio vic bn cu vng vi tm trng v cng au n: lo ci nh mu, i
mt ng c nc. n ni ng gio thng lo qu mun m chm ly lo m o ln khc. Khi nhc n
vic cu Vng b la ri b bt, lo Hc khng cn nn ni ni au n c di ln : mt lo t nhin co
dm li. Nhng vt nhn x li vi nhau, p cho nc mt chy ra. Ci u lo ngoo v mt bn v ci
ming mm mm ca lo mu nh con nt. Lo hu hu khc. Lo Hc au n n th khng phi ch v qu
thng con ch, m cn v lo khng th tha th cho mnh v n la con ch trung thnh ca lo. ng lo
qu lng thin y cm thy lng tm au nhi khi thy trong i mt ca con ch bt ng b tri c ci
nhn trch mc Th ra ti gi bng ny tui u ri cn nh la mt con ch, n khng ng ti n tm
la n. Phi c tri tim v cng nhn hu v trong sch th mi b dy v lng tm au n n th, mi
cm thy c li vi mt con ch nh vy.
b. Tm lng ngi cha lo Hc i vi anh con trai mi thc cm ng, lm nn tm s chnh ca
nhn vt v mch truyn ch yu ca tc phm. N lin quan n ci tnh ca lo i vi cu vng, n vic
lo gi gm nh gi ng gio, v gii thch r ci cht thm khc ca lo cui truyn. l tm lng ca
ngi cha thng con, sut c cuc i lo lng cho con v sn sng hi sinh tt c- k c tnh mng cho a
con thn yu ca mnh. Nam Cao thu hiu ci tnh cha con, thing ling, su sc ngi lo nng
ngho kh ny v din t tht cm ng trn tng trang vit ca tc phm.
+ u tin l vic anh con trai tnh chuyn bn vn lo ci v nhng nghe li b, li thi. Thy
con bun, lo Hc thng con lm, nhng bit lm sao c ?... l tnh thng y bt lc ca mt
ngi cha ngho.
+ Sau , anh con trai sinh phn ch , b lng, la cha, k giy i lm dn in cao su. a con trai
c nht ca lo b ci ngho cp nt, lo v cng au n. Ni au mt con khin lo ch cn bit

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------khc ch bit lm th no na ? Bi n l ngi ca ngi ta ri, ch u cn l con ti . Lo Hc k li

chuyn khc con, ging nh lo ang khc, ang au ni au x rut ca ngi cha hon ton bt lc khi
thy con trai tut ra khi tay mnh tr thnh ngi ca ngi ta.
+ Trong ni au y, khi ch cn sng c n, thi thi mt mnh th lo Hc bit chn mt cch
sng cho con, v con. l cch sng khng tnh n bn thn mnh, khin cho tnh yu thng v lng
nhn hu ca lo ho thnh mt nhn cch lm ngi, nhn cch lm cha. Ta thy trong tng np ngh
ca lo bao gi cng thm m c hy sinh cao c. Trc khi i phu, anh con trai dn b: bn vn t
vi lm thu lm mn cho ngi ta th no cng n . Nhng lo t xa i ci quyn s hu ca
mnh i vi mnh vn y: ci vn l ca con ta (...) ca m n tu th n hng. Lp trc ta khng
bn l ta c gi cho n ch c phi gi ta n u ! . Cho nn, lo lm thu lm mn kim n. Hoa
li ca khu vn c bao nhiu, lo ring ra. Lo chc mm, th no n lc con lo tr v cng c
c mt trm ng bc. Lo tnh tin y lo s thm vo cho con ci v, nu con tin ci v th
cho n c cht vn m lm n. Thng con m v tha, hi sinh nh th th chnh l lng thng con
mc mc, c th m cao c bit bao ca nhng ngi lao ng ngho, ngay c khi h phi sng khn qun
nht trong x hi c. n c chuyn buc phi bn ch, th khng phi ch v khng nui ni n, m ci
chnh vn l v con: by gi tiu mt xu cng l tiu vo tin ca chu. Tiu lm ch cht n .
+ Nhng ci cht mi l nh cao ca c hy sinh, lng v tha-m y chnh l tnh thng yu su
sc ca lo Hc i vi a con trai.
- Hon cnh ngy cng cng cc y lo ti mt s la chn y nghit ng, bi t: tip tc ko di
s sng tn tr thnh k bo hi cho con hay l cht i trn o lm ngi, trn o lm cha. V lo
chn ci cht, khng phi cho xong i mnh, m cht cho con, v con.
+Lo m thm chun b cho ci cht t lc quyt nh bn con ch, bn i nim vui, nim an i
cui cng ca i mnh; t khi gi gm vn tc, tin bc cho ng gio; v c nhng lc n sung luc, n
c ry... cui cng lo quyt nh xin Binh T b ch !... C ni au bn ch, c s chu o v cn trng
trong vic gi gm nh v ng gia,s c s nhn n my ngy lin th mi c vic xin b ch t kt liu
i mnh. C ngha l lo chun b chu o mi vic cho con (v c cho mnh na) sn sng i vo
mt ci cht tht d di v bi thm. Tt c v con, mt s hi sinh thm lng cc k to ln !
=> Lo Hc l mt nng dn khng c hc hnh, khng c ch ngha, cng khng bit nhiu l lun
v tnh ph t. Nhng ci cht d di ca lo l bng chng cm ng v ci tnh ph t nguyn s, mc
mc, nhng thm thm, thing ling bit chng no.
c. Lo Hc l mt nng dn ngho kh m trong sch, giu lng t trng.
- Lo Hc tm n ci cht mc d trong tay vn cn my chc bc (khng k vn cn mnh vn
ng gi m khng t k nhm ng)
- Bt c d phi bn con ch; bn xong ri, lo au n, lng tm dn vt th ra ti gi bng ny
tui u ri cn nh la mt con ch .
- Ba so vn gi li nguyn vn cho con trai nh mt li nguyn inh ninh : Ci vn l ca con ta
(...) ca m n tu th n hng . Trc khi cht, lo gi li ng gio mnh vn cho con, v gi li 30
ng hng xm. Lo th nhn i ch khng tiu xu no vo mn tin m lo cy ng gio cm gip .
- Vi lng t trng cao v nhn cch ht sc trong sch, lo Hc khng mun hng xm ngho phi
phin lu v ci xc gi ca mnh, gi li ng gio ton b s tin dnh dm bng nhn n, nhn tiu ca
lo, nh ng gio a ra ni vi b con hng xm lo gip cho lo khi lo cht. Khi em gi ht ng
tin cui cng, lo ch cn n ung i kht qua ba, bng khoai ry, c chui, rau m..., nhng li kin
quyt t chi mi s gip ca ngi khc, k c s gip ca ng gio m chc lo hiu l rt thn
tnh.
- Nam Cao tinh t a nhn vt Binh T, mt k lm ngh n trm phn cui truyn, to nn
mt s i snh c sc, lm ni bt tm lng trong sch, t trng ca lo Hc, mt lo nng chn qu ng
trng. Lo Hc d ngho i vn quyt sng bng bn tay lao ng ca mnh trong khi x hi c nhiu
ngi b ng qu trc bn nng (ci i v ming n) nh Ch Pho, Binh T... Lang Rn... Vi ci cht
au n d di m lo Hc t chn, ra i vn gi c tm hn thanh thn, nhn cch trong sch, lo Hc
tr thnh mt v thnh. L mt ng gi nng dn cng kh, lo Hc th hin mt kh tit cao qu, c
thc thc nhn phm rt cao. Lo Hc l con ngi ca cu tc ng: i cho sch, rch cho thm , th
thc trong cn hn sng c . cng l mt nt nhn cch ng trng ca ngi lao ng ngho.
=> Tm li, cuc i ca lo Hc y nc mt, nhiu au kh v bt hnh. Sng th m thm, ngho
i, c n; cht th qun qui, au n. Tuy th, lo Hc li c bao phm cht tt p nh hin lnh, cht
phc, nhn hu, trong sch v t trng... Lo Hc l mt in hnh v ngi nng dn Vit Nam trong x hi

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------c c Nam Cao miu t chn thc, vi bao trn trng, xt thng, thm m mt tinh thn nhn o
thng thit.
A. Gi tr ni dung.
1.
2.
3. Nhn vt Ti - ngi k chuyn. (cng chnh l tc gi, tuy vy khng nn ng nht hon ton vi
nhn vt v nguyn mu).
- Bn cnh nhn vt lo Hc l ng gio, mt nhn vt lai bao n tng i vi mi chng ta v
ngi tr thc ngho trong x hi c.
- Khng r h tn l g. Hai ting ng gio khng nh v th ca mt con ngi gia lng qu
trc nm 1945 nhiu ch ngha, nhiu l lun, ngi ta king n . Hai ting ng gio t ming lo
Hc ni ra, lc no cng m v thn tnh, cung knh, trng vng: cu vng i i ri ng gio !...
Vng, ng gio dy phi ! i vi chng mnh th th l sung sng ... Ti cn rm, cn c ly ng
gio ....
- Hy i ngc thi gian, tm v thi trai tr ca ng gio. L mt con ngi chm ch, ham m, sng
v mt l tng p, vi bao mng tng. ng tng ln li vo tn Si Gn, hn ngc Vin ng
thi y lm n, hc tp, gy dng s nghip. Ci va li ng ton nhng sch c ngi thanh
nin y rt nng niu , ci k nim y nhng say m p v cao vng y, hn su chc nm cn lm cho
ta xc ng v qu trng mt nhn cch p.
- Con ngi nhiu ch ngha y li ngho. Sau mt trn m nng Si Gn, qun o bn gn ht,
v qu ch c mt va li sch. Nu lo Hc qu cu Vng bao nhiu th ng gio li qu nhng quyn sch
ca mnh by nhiu. Bi l nhng quyn sch y lm bng ln trong lng ng nh mt rng ng
thi trai tr, lm cho cuc i thm sc mu v, sng say m, trong tro, bit yu v bit ght
- Ci ngho vn eo ng ng gio mi, ng gio kh trng t . Vn hn xy ra lun nh ng
ngh: i ngi ta khng ch kh mt ln . Sch c bn dn i. Ch cn gi li 5 quyn sch vi li
nguyn: d c phi cht cng khng bn . Nh mt k cng ng phi bn mu. a con th b chng
kit l gn kit sc, ng gio phi bn nt i 5 cun sch cui cng, ci gia ti qu gi nht ca ngi tr
thc ngho. Lo Hc i ! Ta c quyn gi cho ta mt t g u ? Li than y ct ln nghe tht no nut,
th hin mt nhn cch p trc s khn cng: bit sng, v dm hi sinh v cuc sng !
- ng gio l mt tr thc c tri tim nhn hu rt ng qu. ng l ch da tinh thn, l nim an i,
tin cy ca lo Hc. ng gio l ni lo Hc san s bao ni au, ni bun. Nh c h mt l th, nh
vit h mt l th cho a con trai i phu n in. Tm s v mnh vn v v chuyn a con trai phn
c khng ly c v. San s v ni au bun sau khi bn cu Vng cho thng Mc, thng Xin... C lc
l mt iu thuc lo, mt bt nc ch xanh, mt c khoai lang lc tt la ti n c nhau . ng gio
ng cm, thng xt, san s vi lo Hc vi tt c tnh ngi. Ai tng l c gi ca Nam Cao,
chc s khng bao gi qun mu i thoi ny:
- Ti bi ngi nhn lo, bo:
- Kip ai cng th thi, c ! C tng ti sung sng hn chng ?
- Th th khng bit nu kip ngi cng kh nt th ta nn lm kip g cho tht sng ?
Lo ci v ho sng sc. Ti nm ly ci vai gy ca lo, n tn bo:
- Chng kip g sung sng tht, nhng c ci ny l sung sng: by gi c ngi xung phi ny
chi, ti i luc my c khoai lang, nu mt m ch ti tht c: ng con mnh n khoai, ung nc ch,
ri ht thuc lo... Th l sng.
- Vng ! ng gio dy phi ! i vi chng mnh th th l sung sng .
- ng gio thng lo Hc nh th thng thn . Khng ch an i, ng vin, m ng cn tm
mi cch ngm ngm gip khi bit lo Hc nhiu ngy n khoai, n rau, n c ry... trong lc n
con ca ng gio cng ang i ; ci ngha c l lnh m l rch y mi tht cao p bit bao !
- ng gio ngho m c lm. Trc khi n b ch, lo Hc gi ng gio 30 ng phng khi
cht gi l ca lo c t cht.. , gi li ng gio ba so vn cho a con trai. Tnh tit y ni ln lo Hc
rt tin ng gio. ng gio l ngi lo Hc chn mt gi vng . Gia ci x hi en bc thi y, mt
b c dnh cho a chu ni mt bt nc cho va ra nh mt s b th (Nhng ngy th u), v tn a
ch bt b, bp nn ngi n b khn cng mua r a con gi ln by tui v ch (Tt n), mt tn
ph mu n bn ng ho i ca ch nh qu (ng ho c ma)... ta mi thy nim tin, s knh trng ca k
khn cng i vi ng gio tht l thnh thin.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Trc ci cht d di ca Lo Hc, ci cht au n v bt lnh lnh , ch c ng gio v Binh T

hiu... ng gio kh ct li than trc vong linh ngi lng ging hin lnh ti nghip. Trong git l l
nhng li ha ca mt nhn cch cao p, ng trng: Lo Hc i ! Lo Hc i ! Lo hy yn lng m
nhm mt ! Lo ng lo g cho ci vn ca lo. Ti s c gi gn cho lo. n khi con trai lo v, ti s
trao li cho hn v bo hn: y l ci vn m ng c thn sinh ra anh c li cho anh trn vn; c th
cht ch khng chu bn i mt so...
- Cng chung vi ng gio Th trong sng mn , in trong Trng sng , nhn vt ti trong
mua nh , hnh nh ng gio trong truyn lo Hc kt tinh ci tm v ci ti ca Nam Cao trong
ngh thut xy dng nn vt- nh vn ngho, ng gio kh trng t- trong x hi thc dn na phong kin.
l nhng con ngi ngho m trong sch, hm h v nhit tm tng m p bao mng p, sng nhn
hu, v tha. C ngi cho rng, ng gio l mt nhn vt t truyn, mang dng dp hnh bng Nam Cao.
kin y rt l th.
- Trong truyn Lo Hc , ng gio va l nhn vt, va l ngi dn chuyn. Khng phi l nhn
vt trung tm, nhng s hin din ca ng gio lm cho bc tranh qu ngy xa xa y thm sng t.
Nhn vt ng gio l chic gng soi sng cuc i v tm hn lo Hc, t m gi tr nhn o ca
truyn ngn c sc ny.
4. Cch nhn ngi ca nh vn Nam Cao.
Nam Cao pht biu suy ngh v cch nhn ngi: Chao i! i vi nhng ngi quanh ta, nu
khng c tm v hiu h, th ta ch thy h gn d, ngu ngc, bn tin, xu xa, b i... ton nhng c cho
ta tn nhn, khng bao gi ta thy h l nhng ngi ng thng; khng bao gi ta thng (...) Ci bn
tnh tt c ngi ta b nhng ni lo lng bun au, ch k che lp mt
- Suy ngh ca nhn vt ti trn y chnh l mt im quan trng trong thc sng tc ca nh vn
Nam Cao. chnh l vn m sau ny Nam Cao gi l i mt ; phi xc nh i mt ng n
trong cch nhn v qun chng ngho kh. Trong Lo Hc , nh vn cho rng i vi ngi nng dn lao
ng th phi c m tm hiu h th mi thy rng chnh nhng con ngi b ngoi lm khi gn d,
ngu ngc, bn tin, xu xa, b i y ch l nhng ngi ng thng v c bn tnh tt , c iu,
ci bn tnh tt y ca h thng b nhng ni kh cc, nhng lo lng trong cuc sng che lp mt .
Tc l, nh vn t ra vn phi c tnh thng, c s cm thng, v phi c cch nhn c chiu su,
khng hi ht, phin din ch thy ci b ngoi, nht l khng thnh kin, tn nhn. C th ni, chng nhng
trong Lo Hc m trong c Ch Pho , Lang Rn , mt ba no , T cch m ... v hu ht
truyn di ca Nam Cao, nh vn u t ra vn i mt . ng chnh l lut s ng ra bnh vc cho
mt Ch Pho, mt anh Cu L, mt Lang Rn, mt b ci T, khng nh rng h u c tnh cn rt ng
thng v u bn tnh tt , nhng chnh cuc i qu khc nghit y h vo con ng lu manh
hoc lm nhng vic xu xa... Sau cch mng, trong truyn ngn i mt (1948), Nam Cao trc din
t ra vn cn xc nh i mt ng n thy c bn cht cch mng ca qun chng nng dn
ang l ch lc ca cuc khng chin chng Php khi .
Cho nn, c th ni, vn i mt l mt c im quan trng trong quan im sng tc ca Nam
Cao, tr thnh thc ngh thut thng trc trong sut cuc i cm bt ca nh vn c tm lng gn b
su nng vi nhn dn.
B. Gi tr ngh thut c sc ca truyn.
Lo Hc l mt trong nhng truyn ngn hay nht ca cy bt truyn ngn bc thy Nam Cao. Ti
ngh bc thy th hin nhiu kha cnh v c nhng im ni bt sau:
- Xy dng nhn vt:
+ Khng c miu t tht k v ngoi hnh, cng khng c nhiu hnh ng, song c tp trung soi
sng t bn trong.
+ Tc gi i su vo nhng tm t, nhng lo tnh ca lo Hc chung quanh vic bn cu Vng
v vic lng l chun b cho ci cht, chnh t m s phn au thng, tnh cch c o ca nhn vt
hin ra tht r nt. Nhn vt lo Hc chn thc, sinh ng, c b dy x hi v ng thi c c tnh c o,
ch yu c nh vn khc ho bng miu t tm l. Chng hn, qua cn lo Hc tr chuyn vi cu
Vng , c th thy r cnh sng c n ca lo, cht ngi trung hu ( th hin qua thi u ym, chiu
chung i vi cu Vng) v tnh thng su nng i vi a con trai ang xa. Hoc nhng chi tit th
hin phn ng tm l ca lo Hc xung quanh vic m lo cho rng la cu Vng : au n, chua xt,
hi hn, cho thy rt r tm hn, tnh cch ng lo nng dn nhn hu, ng thng y.
- Cch dng truyn, bt php trn thut linh hot, mi m. Tc gi i thng vo gia truyn ( cnh lo
Hc ni chuyn vi ti v vic s phi bn cu Vng ) ri mi nhn nh i ngc thi gian, k v
cnh ng nhn vt, t chuyn con ch l ca chu n mua y chuyn sang chuyn anh con trai b i

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------phu, li lo Hc sng c n v gi y ang lm cnh cng ng... Cch dn chuyn rt thoi mi, t
nhin, c v lng lo song k tht tht cht ch, tp trung, khc ho nhn vt v th hin ch .
- Truyn rt mc chn thc, ng thi thm m cm xc tr tnh. Qua nhn vt Ti , ngi k
chuyn, tc gi biu l t nhin nhng cm xc, suy ngh ca mnh. Cht tr tnh th hin ging k,
nhng cu cm thn nhiu khi khng nn c cm xc, tc gi gi tn nhn vt ln tr chuyn, than
th: ( Lo Hc i ! By gi th ti hiu ti sao lo khong mun bn con ch vng ca lo ! Hi i lo Hc !
Th ra n lc cng lo cng c th lm liu hn ai ht.. ! , Lo Hc i, lo hy yn lng nhm mt...)
Cht tr tnh cn th hin nhng li mang ging tm s ring ca ti , nh chung quanh vic Ti
phi bn my quyn sch: i nhng quyn sch rt nng niu(...) k nim mt thi hng hi v tin tng
y nhng say m p v cao vng V th hin r nht l nhng on vn tr tnh ngoi m mu sc
trit l: Chao i ! i vi nhng ngi quanh ta.... Nhng cu vn trit l khng h c ging sch
v, tru tng m l nhng suy ngh gan rut nn c sc thuyt phc c bit.
=> Va tnh to, chn thc, va tr tnh thm thit v m v trit l, chnh l c im bt
php vn xui Nam Cao c th hin r nt trong Lo Hc
III. Kt bi.
Tc phm Lo Hc lm cho em v cng xc ng. Mt truyn ngn cha chan tnh ngi, lay
ng bao ni xt thng khi tc gi k v cuc i c n bt hnh v ci cht au n ca mt lo nng
ngho kh. Nhn vt Lo Hc li trong lng ta bao m nh khi ngh v s phn con ngi, s phn
ngi nng dn Vit Nam trong x hi c. C bit bao nhiu ngi nng dn sng ngho kh, c cc v
cng qun nh lo Hc. Xin cm n nh vn Nam Cao, ng gip ta nhn thy v p tm hn v nhn
cch cao c ca h, em n cho ta mt nim tin su sc vo con ngi.
DN PHN TCH NHN VT LO HC
I. M bi.
- Nam Cao l nh vn nhn o. ng li nhng trang vit tm huyt v ngi nng dn trc
cch mng thng Tm.
- Truyn ngn Lo Hc khng ch miu t xc ng tnh cnh khn cng v s phn bi t ca
ngi nng dn m cn l mt cu chuyn xc ng v mt nhn cch cao qu.
- Cng nh bao c nng cng kh khc, Lo Hc l mt lo nng ngho kh bt hnh nhng li mt
con ngi c tri tim nhn hu, lng thin v c mt tm hn, nhn cch cao c.
II. Thn bi.
1. Lo Hc l mt lo nng ngho kh, bt hnh.
- V mt sm, mt thn mt mnh g trng nui con.
- Sng bng ngh cy thu, cuc mn.
- a con trai duy nht v ngho m phn ch b i.
- Sng c n, ti nghip, gi c, m au.
- Ngho i, sc cng, lc kit Tm n ci cht gii thot.
- Ci cht d di, au n, kh s, vt v.
=> Cuc i lo Hc l s phn ngi nng dn b y n bc ng cng khng li thot. Ci cht
ca lo Hc l li t co, ln n x hi thi nt => Gi tr hin thc su sc.
2. L ngi sng rt nhn hu.
- i vi mi ngi: Sng tt, chn thnh
- i vi con ch
+ Qu n qu mc
+ Chm sc n t m
+ au xt khi phi bn n
- i vi con trai
+ Ni au bt lc ca ngi cha v ngho m khng lo c hnh phc cho con
+ Khi con i, tuyt vng, au kh nh mt con, lun mong con v
+ Chn cch sng cho con, v con, lun dnh tin cho con.
+ Tm n ci cht gi ti sn cho con.
3. L ngi lng thin v giu lng t trng.
- Th nhn i ch khng tiu vo tin ca con
- Kin quyt t chi mi s gip ca ngi khc, k c s gip ca ng gio, ngi rt thn tnh
vi ng

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Khng mun hng xm ngho phi phin lu v ci xc gi ca mnh ( gi ng gio tin lo ma chay
cho mnh)
- Chn ci cht gi trn phm gi
III. Kt lun.
- Hnh nh lo Hc gy n tng m nt v c m nh vng vn khng dt trong lng ngi c.
- Cuc i lo Hc l mt dng nc mt chy di ca nhng ni au trin min, bt tn.
- Bn trong ci v b ngoi gn nh lm cm, gn d l mt nhn cch v cng cao qu.
- Ngi c xt xa trc ci cht ca lo Hc bao nhiu th cng trn trng v vng tin nhn cch
by nhiu.
Bi 4: CHIC L CUI CNG
(O.Hen ry)
I. Mc tiu
1. Kin thc.
- Cng c kin thc cho HS v tc gi, ni dung v nhg thut ca vn bn.
2. K nng.
- Rn k nng phn tch vn bn.
- K nng tm tt vn bn.
3. Thi .
- Hiu r hn gi tr ca kho tng vn hc VN.
II. Chun b.
- GV: Son bi, ti liu tham kho.
- HS: n tp vn bn Chic l cui cng.
III. Tin trnh bi dy.
1. Kim tra.
2. Bi mi.
__________________________________
I. Tc gi.
O Hen ri l nh vn M (1862 -1910), tn tht ca ng l Po-t. Cha ng l thy thuc, m ng qua i
khi ng mi ln ba.
- Thu nh, vi b, ng khng c hc hnh nhiu m va i hc va i lao ng. Nm 15 tui
phi thi hc n lm cng kim sng ti mt hiu thuc, tri chn nui. Sau cn phi lm nhiu ngh
khc kim n nh : nhn vin k ton, v tranh, th qu ngn hng. Nhng ri mt chuyn khng u,
anh b cm t vi mc n 5 nm. Nhng mi ch th n 3 nm 3 thng, anh c t do. Ra t, anh ly bt
danh l .hen ri t (Ohenri l tn ca mt ngi cai ngc nhn hu m Po- t v cng cm mn, c
dng lm bt danh nh mi hnh nh mt n nhn ca mnh)
- Mi nm cui i, ng sng New c, ti nng pht trin mt cch k l, v tr thnh mt nh vn
chuyn nghip v s trng truyn ngn. ng sng tc rt nhiu, lao ng sng to mit mi bn b. Hu
nh tun no ng cng c truyn in trn cc bo v tp ch. C thng, ng ng bo n 10 truyn ngn. C
nm nh 1904, 1905, ng vit 65 truyn ngn in nhiu bo. Danh ting ni ln nh cn
- C th k cc tp : Bp ci v vua cha (1904), Bn triu (1906), Trung tm miu Ty (1907), Ting
ni ca thnh ph (1908), Nhng s la chn (1909).
- Truyn ca ng phong ph, a dng v ti, nhng phn ln hng vo cuc sng ngho kh, bt
hnh ca ngi dn M. Mt s truyn mang ngha ph phn x hi r rt.
- V ngh thut, truyn ngn ca ng c li vit nh nhng, y tnh hung hp dn, kt cu cht ch...
to nn gi tr t tng v ngh thut trong nhng tc phm ca O.Hen ri v rt li cun s hng th ca
bn c.
- Nm 1910, .Hen ri qua i, li mt s nghip vn chng s: khong 600 truyn ngn. Ni
ting nht l nhng truyn ngn kit tc nh: Cn gc xp, Ci ca xanh, Chic l cui cng, Qu tng ca
nhng nh hin trit, Tn cnh st v g lang thang, Sng m Xen-tn, Khi ngi ta yu.
- Vinh d ln nht ca O.Henri l gn 10 nm sau khi ng qua i, hi ngh thut v khoa hc M
ly tn ng lm gii thng cho 3 truyn ngn hay nht hng nm.
II. Tm tt tc phm.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ti mt khu nh pha ty cng vin Oa-sinh tn l ci lng Gri-nig c knh. Cc ngh s ngho
thng lui ti tm thu nhng cn phng c ca s hng bc, nhng bung xp st nc kiu H Lan vi gi
tin r.
- Phng ho ca hai n ho s tr t tng thng ngi nh c gch ba tng thp l t; tng cui cng
l phng ca c B men ngoi 60 tui, nghin ru nng. hn bn mi nm m ngi bt mu ca c
cha vi ti c gu o v n thn ngh thut. C lun lun c nh v mt bc tranh kit tc, nhng
cha bao gi bt u c. Hai n ho s tr, mt ngi tn Gin xi, mt ngi tn l Xiu. Mt c t bang
Men ti, mt c t Ca-li-pho-ni-a. H kt ngha, gn b trong tnh ch em thn thit.
- Ma ng nm y, chng vim phi honh hnh nh ng hng chc nn nhn bn khu pha
ng.... Th ri Gin xi b cm lnh nm bt ng trn chic ging st. Vin bc s cho Xiu bit, bnh tnh
ca Gin-xi mi phn ch cn hi vng c mt thi. Xiu tranh th v kim thm tin mua ru Boc
pha sa, mua thuc sn sc, chy cha cho a em ti nghip. Ngy m tri qua, Gin xi nm yn
bt ng v trng bch nh pho tng . C ch bit nhn ra pha ca s, nhm m tng chic l cn li
trn cy thng xun, mt mi bung xui ngh s ra i khi chic l cui cng rng xung.
- C B men li ln gc 3 ngi lm ngi mu cho Xiu v. Xiu ni vi c v ni nim tuyt vng
ca Gin xi. Mt m ma tuyt lnh lo na li o ti. Nhng chic l dng cm mu vng a vn bm vo
cnh. Chic l thng xun, chic l cui cng vn cn . Gin xi bnh phc dn.
- C B men cht v sng phi sau 2 ngy nm vin. Giy v qun o c t sng v lnh but cn
li trong phng. Chic than, chic n bo, v chic bt lng ri vung vi.... ngoi ca s. Xiu kh nhc
em hy nhn ra ngoi ca s, nhn chic l cui cng trn cy ri bo: , em thn yu, chnh l tc phm
kit xut ca c B men y. C v n vo ci m m chic l cui cng rng...
III. B cc. 3 phn.
- Phn 1: Gin xi i ci cht (t u n kiu H lan )
- Phn 2: Gin xi vt qua ci cht ( tip n vnh Na-pl )
- Phn 3: B mt ca chic l cui cng (cn li)
IV. Phng thc biu t ca vn bn ny l. T s kt hp miu t v biu cm.
V. Phn tch.
Chic l cui cng l mt trong nhng truyn tiu biu cho bt php ngh thut ca O.Henri. S
lng nhn vt khng nhiu, ch c 3 nhn vt: Gin xi- c ho s b m v xiu- c bn cng chung phng
tr, ngi bc s n cha bnh cho Gin xi v c gi B-men- ho s gi sng cng ngi nh tr .
Vi Chic l cui cng , chng ta bc vo th gii ca nhng ngh s ngho. H tm n qung
trng Gri-niz gn cng vin Oa sinh tn khng phi v ci v c knh, k quc, cng khng phi v ci
phong cnh tuyt vi ca n m v tin thu r . Trong ci x hi m thc o l ng tin th tin thu
r cng ni ln kh nhiu iu v tc gi cng ma mai nhn xt: Ph ny c mt kh nng rt qu. Hy
tng tng xem mt tay thu ngn no mang ho n i tin sn hay giy v vi v i qua con ng
ny, t nhin li gp ngay chnh mnh quay tr ra, tin n khng thu c mt xu nh . V ci khng gian
cho d n c gi l qung trng th n vn b chia nh thnh nhng qung trng chng cht
khin cho phm vi khng gian b thu hp li. S cht hp hin ra nh mc ru khin cho khu nh
cng thm v c qunh, hoang tn. Ci khng gian ngho nn ngay t v bn ngoi y ch tip nhn nhng
con ngi ng c.
A. Chic l cui cng L bc thng ip mu xanh v tnh thng v s sng con ngi .
1.Tnh bn cm ng.
- Hai n ho s tr hai min qu khc nhau: mt c t bang Men ti, c kia qu Ca-li-pho-ni-a v
h cng thu chung mt phng tr ni ph ngho.
a. iu g gn kt Xiu v Gin xi li vi nhau?
+ Cng s thch v mn rau dip xon trn du dm v kiu ng tay rng
+ Cng la chn ngh hi ho: hng ngy lm vic lt con ng dn ti ngh thut bng nhng bc
tranh minh ho cho nhng truyn ngn ca cc tp ch, do cc nh vn tr vit lt con ng ca h dn
ti vn hc
+ Cng cnh ngho. H v tranh kim ci ln cht d dy thng hay trng rng ca h v cao hn
na l duy tr s sng ca chnh h mi khi ma ng bng gi n.
b S kin no cho ta thy s gn b gia hai c ho s ny khng n thun ch l mi quan h ca
nhng ngi tr cng mt nh m thn thit nh ch em rut tht?
- S vic Gin xi b m. Ma ng nm y, chng vim phi honh hnh nh ng hng chc
nn nhn . i vi nhng ngi ngho, cho d h l ho s, th i rt v bnh tt thng xuyn l khch
khng mi, thng xuyn g ca rnh rp v e do h. Trong ma ng, iu cng tr nn c lit hn.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------=> y l ngh thut to dng tnh hung. Tc gi chn bnh tt lm i tng miu t trc tip
c t nhng phng din khc. Chn mt nhn vt trong trng thi m au bnh tt lm tiu im cho hnh
vi hot ng ca cc nhn vt khc l n by t lm ni ln cc tnh cm nhn o, to ra thc o
phm cht nhn vt (chnh trong hon cnh bi t y, tnh bn c th thch). y l mt cch to dng
tnh hung c vn dn dt ti cch gii quyt t bin bt ng khi kt thc truyn.
? Theo di phn th nht ca vn bn cho bit: bnh tt ca Gin Xi c g c bit ?
- Gin xi b vim phi, nm lit ging. Bc s ni: Bnh tnh ca c y c th ni l mi phn ch
cn hy vng c mt thi .
- Bn thn Gin xi l mt c gi m yu v thiu mu.
- Ngho , khng c tin.
- Cha tng thnh cng trong s nghip.
=> Gin xi khng c mt si dy rng buc no ng k vi cuc sng.
? Cnh ng y nh hng n tm trng ca Gin xi nh th no ?
Ti sao Gin xi m to cp mt thn th nhn tm mnh mnh v thu tho ra lnh ko n
ln .Hnh dung nh th no v nhn vt Gin xi t chi tit miu t dng v thn th v ging ni thu
tho ca c ?
- C mun nhn xem chic l thng xun cui cng bn ca s rng cha.
- Mt c gi trong tnh trng sc kho yu t, gn nh cn kit sc sng.
Em hiu g v trng thi tinh thn ca Gin xi t cu ni ca c: l chic l cui cng.... Em c
tng l nht nh trong m va qua n rng.... Hm nay n s rng thi v cng lc th em s
cht .
- Gin xi cm thy mnh bt hnh, bt lc trc bnh tt, khng tha thit vi cuc sng, l tm
trng chn nn ca k ch i pht chia tay vi cuc i.
? Chi tit Gin xi khng p li nhng li l yu thng ca bn, tm hn ang chun b sn sng cho
chuyn i xa xi b n ca mnh cho ta bit thm iu g v Gin xi?
- C v cng yu ui v tuyt vng. Gin xi c nhng d cm mnh s cht, ng s hn l Gin xi
khng cm thy luyn tic cuc sng. Tm hn c chun b sn sng cho mt chuyn i xa, ch ch cho
chic l thng xun b nh ang qun qui trong gi lnh kia rng xung.
? Con ngi yu ui v tuyt vng nh Gin xi gi cho em nhng cm xc g ?
- S sp v tinh thn ca c ho s tr bt hnh lm cho bnh tnh ngy thm trm trng. Cuc sng
ca Gin xi gi y c v nh chic l nh nhoi, yu t, mnh mai kia. V cuc u tranh bo v ci
cuc sng nh nhoi, yu t y l mt cuc u tranh vi s chin thng tuyt vi ca tnh ngi.
(C bnh nhn y yn tr l mnh khng th khi c bnh thn lnh lng lm vi vic nhn qua
ca s trong t th nm trn ging bnh m tng chic l thng xun ang rng dn trong gi lnh. i
vi Gin Xi: chic l l biu tng ca thc o thi gian, thc o cuc i. Cuc i ca c, c xy
dng cho mnh mt nim tin bt hnh: c s ra i khi chic l thng xun cui cng rng xung. Mt nim
tin nh mnh n au. Trong khp th gian, ci c n nht l mt tm hn chun b sn sng cho
chuyn i xa xi b n ca mnh. Nhng si dy rng buc c vi tnh bn, vi th gian ny c li lng dn
tng ci mt th ngh k quc kia hnh nh li cng chon ly tm tr c mnh m hn . S so snh cuc
i con ngi vi chic l mong manh trc ln gi mnh trong gi rt ph phng ca ma ng l mt s
so snh tuyt vi su sc. ng thi n cng ni ln s ng cm xt xa ca nh vn trc ng loi. Ngho
thng i i vi hn, nhng y khng phi l hn trong phm cch m l yu ui trong nim tin, trong
bn lnh. Trong cuc sng ta vai vo ngi khc nh vy, Gin xi t cm thy mnh l gnh nng cho
ngi khc, c au kh t giy v v thy ngi khc phi chm sc mnh, phi bn tm v mnh. Nim hi
vng y duy nht c t c vo chic l thng xun vng a, mng manh, nh nhoi ang qun qui
trong gi lnh. Cuc i ca c s chm dt khi chic l cui cng la cnh. y qu l mt s so snh
tuyt vi rt ph hp vi kiu t duy hnh tng ng phng. Cuc i c v vi nhng ci mnh mai
yu t, , d v, l ngn n cn du leo lt trc gi. V cuc u tranh bo tn ci nh nhoi y,
bo v ci yu t y l phm cht tuyt vi ca tnh ngi)
c. Xiu lm g bo v Gin xi ?
Chnh trong hon cnh bi t y, tnh bn c th thch, Xiu thng bn v cng, c khc n
t m c mt chic khn tri bn Nht Bn . Xiu lo u v lm tt c cu Gin xi.
- C v nhiu hn c tin mua thuc v mua thc n cho bn.
- C chm sc ng vin bn, nn ni xt thng lo lng nng tinh thn cho bn. khi a em ti
nghip nm yn lng v trng nht nh mt pho tng b th Xiu vn kin nhn an i em. C ni qua

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ln nc mt : Em thn yu, em yu du !... Em hy ha vi ch l hy nhm mt li v khng nhn ra

ngoi ca s na... Em hy c ng i
- Xiu tn tnh chm sc em, lc th quy nc sp g, lc th pha sa vi ru Boc , lc th t
thm gi, lc th mi bc s, lc th cu cu bc B men. Xiu ginh git vi t thn chy cha cho a
em nui b bng ti nghip.
=>Xiu l hin thn ca lng trc n, v tha, l mt con ngi giu c hy sinh thm lng, c mt tri
tim nhn hu mnh mng. Xiu l mt nhn vt rt p lm ta xc ng v ngng m v mt tnh bn, tnh
ch em thu chung, cao qu. Nhn vt Xiu to sng bc thng ip mu xanh ca chic l cui cng
1.Tnh bn cm ng.
d. B mt chic l cui cng.
Theo di phn cui vn bn chic l cui cng cho bit s tht v chic l vn cn lin quan
n nhn vt no ? (c B men)
B men c tc gi gii thiu nh th no ?
- Bc B men l mt ho s ngho 60 tui, khng thnh t trong ngh thut: c ma cy bt v
bn mi nm m vn khng vi ti c gu o v n thn ca mnh nhng sng rt lng thin v
lun kht vng sng to mt kit tc. ngoi su mi, nhng bc B men vn sng c c trong mt
gian bung ti om om tng di Ch c nhng ngi ngho mi phi trong mt gian bung nh th.
Trong mt gian bung nh th th v th no c tranh, cho nn trn gi v gc bung ca bc vn l mt
tm vi trng trn cha c mt nt v. Khng c tranh bn, hng ngy bc kim c cht t bng cch
ngi lm mu cho cc ngh s tr khng tin thu ngi lm mu chuyn nghip . Cuc sng ca Bc
tht kh v tht bp bnh.
- Tuy sng trong ngho kh, sut i ch ung loi ru nng r tin, nhng c m sng to lc no
cng chy bng trong lng bc. Bc lun c nh v mt bc tranh kit tc. c m, kht vng ca bc
tht p, tht chn chnh.
y, c B men v bc tranh chic l cui cng vi mc ch g?
cu ngi khi tai ho, ko di s sng cho mt tm hn yu ui ng m l rng ch cht, c nhng
con ngi ng trc ci cht khng h s cht. C gi B-men, mt ho s gi l mt con ngi giu c
hi sinh nh vy.
Ho s gi B men v bc tranh chic l cui cng nh th no?
- V m thm, b mt trong m ma gi lnh but ngoi tri, chng c l ngi ta tm thy mt
chic n bo vn cn thp sng v mt chic thang b li ra khi ch ca n, v vi chic bt lng ri
vung vi, v mt bng pha mu c mu xanh v mu vng trn ln .
Ngi ho s gi y phi tr gi nh th no cho bc v chic l cui cng ca mnh?
- B vim phi nng v cht v sng phi
Nu cm nhn ca em v ci cht ca c B men ?
Ci cht ca B men tht l cao c. ng khng ch thng xt, m tm ra cch cha cn bnh
nguy him trong tr no gin-xi, d ng c phi xng pha trong bo tuyt. B Men tr v v lm vic thm
lng di ngn n bo tuyt t m. Trong m ma rt y, mt kit tc hon thnh, kp thi thay th cho
chic l va rung. V cng trong m ma gi bo bng y, sau khi v bc kit tc trong tnh thng ca
mnh ln bc tng co ti su thc, bc xung khi ci thang chng chnh, ng gi b vim phi
nng, ri hai ngy sau ng lng l i vo ci vnh hng. Ci cht lng l, s hi sinh thm lng ca ng t
ai bit n, nhng chnh n cu sng c mt mng ngi- mt con ngi cn rt tr v bit u, li
l mt ti nng v i sau ny s tip tc con ng ngh thut chn chnh m B men theo ui sut i.
Ci cht l rt ng ght nhng trong trng hp ca B men, n v cng ang knh trng, bi n cng
khng nh lng yu thng con ngi, s hi sinh cao c v con ngi ca ngi ngh s gi. Bc B men
cht nhng tc phm kit xut ca bc vn sng mi vi hai c gi ngho, vn sng mi trong lng cc th
h bn c. Bi v tc phm biu hin tt c phm cht cao p ca bc : ngho nhng v cng nhn
hu, giu lng yu thng v c hi sinh. Bc l biu tng ca ngh thut v nhn sinh cao c.
B. Kit tc chic l cui cng
? V sao c th ni : chic l cui cng l mt hnh tng quan trng, linh hn ca truyn ngn
ny ?
Khng phi ngu nhin hnh nh chic l trng xun cui cng tr thnh nhan mt truyn ngn
bt t ca nh vn M lng danh O.Hen ri. l mt chi tit cm ng, biu tng ngh thut bt ng, c
o mang ngha nhn vn su sc

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------a. Chic l trng xun nh b tm thng, do bn tay mt ho s thng thng bc trung to ra

rt ging chic l tht. Bc tranh l tht sinh ng n ni con mt chuyn mn tinh tr ca Gin xi nhn
ngm hoi m sao khng th phn bit ni l tht hay l v ? Sau trn ma vi dp v nhng cn gi ph
phng ko di c mt m, tng chng khng bao gi dt, vn cn mt chic l thng xun bm trn bc
tng gch. l chic l cui cng trn cy. Tuy gn cung l cn gi mu xanh sm, nhng ra l hnh
rng ca nhum mu vng a, tuy vy chic l dng cm vn bm vo cnh cch mt t chng su
thc. V ngy hm tri qua v ngay c trong nh hong hn, h vn trng thy chic l thng xun
n c bm ly ci cung ca n trn tng v ri, cng vi mn m bung xung, gi bc li lng ln,
trong khi ma vn p mnh vo ca s v mi hin thp kiu H Lan ma ri lp p xung mt t .
Chic mn xanh li c ko ln khi bui sng li v. Chic l thng xun vn cn .
b. Chic l dng cm cu sng mt con ngi.
- Nh chic l gi- l v (nhng c tht) vo mt bc tng trc khun ca s m c ho s tr Gin
Xi dn khi bnh. Ho s gi B men cu c c gi ng thng bng kit tc u tin- v cng l cui
cng ca mnh, hay chnh c t cu c bi nim hi vng ln dn, mnh m dn khi ngun t chic l l
lng, gan l bm tr, quyt khng chu la khi ngn dy leo long ngong.
- Chic l cui cng xut hin kp thi ng lc em li nim tin vo s sng cho Gin xi,
thng hoa ni lc cho Gin xi, gip c chin thng g vim phi dai dng him c. C cht hiu ra: c
mt ci g lm cho chic l cui cng vn cn y em thy rng mnh t nh th no v hi vng
mt ngy no s c v vnh Na Pl li tri dy trong c; cng vi nim hi vng y nha sng li
ln men, ngh lc v mm sng li hi sinh, khin bc s phi tht ln: c nm phn mi ri. Chm sc
chu o th ch s thng v c y khi nguy him ri, ch thng . Khng hn chic l ca c B men
cu Gin xi khi tt lm i nh ngn n m con con trc gi ng lnh but m chnh bn tay gi nua
ca ngi ho s lng ging ngho, c n trong m gi tuyt y ch c to nn nim hi vng, khi bng
ln ngn la tnh i sp li tn ni tri tim ngi ng nghip tr khng may.
c. Chic l y c v bng tri tim ca tnh yu thng con ngi.
- Bc B men v chic l y trong ci m rt khng khip, khi chic l cui cng rng xung. Do
m mnh trong ma tuyt gi lnh, bc B men nhim bnh sng phi v qua i sau hai ngy.
Chc chn khi dm mnh trong ma tuyt v chic l, bc khng phi khng cm thy gi but, khng
phi khng cm thy nguy him cho tnh mng mnh. Nhng lng thng yu Gin xi, mun dng cy bt
v bng mu cu sng c thc y bc vt ln trn gi but, him nguy v chic l cui cng.
- Thc ra chic l cui cng rng, cn li mi trn tng khng phi l thn dc, n l tc phm ngh
thut c to nn bi tnh yu thng con ngi, ca s hi sinh cao c, qun mnh tuyt i, v t tuyt
i, l lng yu mn cuc sng bng chy ca ngi ho s gi. Chic l cui cng,, sng to mt m kt
qu ca tnh yu thng tru nng dn qua ngi bt xut thn ca c B men. Chic l ni di mt cuc
i, cp i mt cuc sng, li trong bao th h ngi c nim xt xa, thng knh ngi ho s ngho
khng may mn, ng thi li v cng kinh ngc v sc mnh diu k ca ngh thut- em li cuc sng v
hi vng cho con ngi. D phi i gi cc t, nhng ngh c ngh s chn chnh no khng vui lng nh
i tt c ly mt chic l cui cng .
T kit tc chic l cui cng, em hiu thm ngha no ca truyn chic l cui cng ?
- Ngh thut chn chnh c to ra t tnh yu thng con ngi.
- Ngh thut chn chnh l ngh thut ca tnh yu thng, v s sng ca con ngi.
Bc tranh ca ho s B men l ngh thut chn chnh v n hng ti con ngi, v con ngi. Ngh
thut chn chnh mang trong lng n chc nng sinh thnh v ti to phc v con ngi.Tnh yu thng
l ngun sc mnh ca ng gi v ti nng ngh thut hng ngi bt ca ng vo vic hon thnh mt tc
phm mang thin chc v i ca ngh thut: ngh thut v nhn sinh. V ngi ngh s em c sinh
mnh ca mnh tr li mu xanh cho chic l a vng, tr li mu hng cho i m ca ngi thiu n
xanh xao tr li nim tin ngh lc cho nhng ngi yu ui. Chic l cui cng tr thnh nim hi vng ca
s hi sinh c xy dng bng tnh ngi.
C. Ngh thut c sc.
- Nt c o ca ngh thut truyn ny l hin tng o ngc tnh hung hai ln khc su trong
mt cu chuyn to nn mt kt thc bt ng hp dn ngi c. c truyn, lc u ngi c c inh
ninh l c Gin xi nht nh s cht v bnh vim phi. Nhng tnh hung o ngc, giu kch tnh v
kt thc bt ng : Sau mt m bo tuyt, chic l cui cng rng m chng ai hay, bc v chic l cui
cng vn bm chc cy thng xun, chnh chic l y, bc v k diu y cu sng Gin xi. C B
men, tc gi bc v y cht tui 60, sau hai ngy b vim phi nng.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Kt thc ny cng khc su v p tm hn ca ngh s gi B men v t m gi tr t tng v ngh

thut ca truyn.
Cu hi
C B men qua i ti bnh vin v tui gi, sc yu, cm lnh nng do phi ng v trn bc thang
cao khp khnh gia tri tuyt cng cng l mt cch kt thc mt cuc i ngh s khng my nim vui.
Ti sao O.Hen ri li chn cch kt thc truyn au n y m khng vit nhng dng cui nh nhng, m i
hn ? Chng hn, c B men cm nng phi vo vin, Gin xi khi bnh bit r s tht, v cng cm ng,
n hn. C ngy m chm sc c B men nh chm sc ngi cha thn yu. V sc kho ca ho s cng
dn dn bnh phc. Mt bui sng ma xun nng m, hai ngi cng nhau ra vin, tr v noi c . H
cng nhn ln bc tng xm nham nh : chic l trng xun vn xanh ngt gia m dy leo long
ngong.
Khng d di v nht nho nh ta ngh, nh vn M gia tng cht mui, cho gt mn hn n tng
m cht trong lng ngi c, cho cng ca nghch cnh cng tng, cho git nc mt n hn, bit n,
nh tic cng chy di trn m Gin xi, Xiu, v c mi chng ta.
Ngi c c b m nh mi v tnh hai mt ca biu tng chic l cui cng . Chic l cu ngi l mt phi. Chic l li git ngi- l mt tri. Lm sao khng ngh, khng chim nghim v trit l
nhn sinh cao c m nghit ng do nh vn gi ra t mt chic l trng xun nh b tm thng, do bn tay
mt ho s thng thng bc trung . C B men ng thng, ng knh v cng nhiu khi ng ngi,
khi ung ru say- trn cuc i di trong ngho tng v tht bi bng thnh cng lo sng cui cng.
Bc tranh l tht sinh ng n ni con mt chuyn mn tinh tr ca Gin xi nhn ngm hoi m sao
khng th phn bit ni l l tht hay l v ? Ho s gi t v ngh , vui lng i kit tc ca mnh
bng c xc, hn v tnh thng ngi nng nhit, ni am m ngh nghip n qun c tui tc, ni cay c
v c i lao ng ngh thut kit lc m thnh cng cha mt ln mm ci.
Mt iu ht sc cm ng l khi ng gia tri m gi lnh, tay mit mi a bt v ln tng, c
B men chc khng h ngh n vic mnh ang lm ngh thut, ang thc hin cng trnh c th lu danh
hu th. n gin, c ch ngh y l cch tt nht c c th lm, cu Gin xi. Bc tranh v hon thnh,
ho s gi vo vin v thanh thn sang th gii bn kia trong nim vui Gin xi khi bnh, chng h bn tm
n chic l kia c thnh kit tc hay khng ?
3. Cng c.
- K tm tt vn bn ?
- Nu nd ngh thut ca bi ?
4. Dn d.
- V hc nd bi.
- Hon thin cc vn.
- Tm c sch tham kho.
________________________________________
TH H CH MINH V NHT K TRONG T
I. Hon cnh v l do sng tc Nht k trong t
1. Hon cnh
- Thng 2/1941, Bc H v nc trc tip lnh o phong tro cch mng trong nc, lc ny tnh hnh
trong nc v th gii c nhng bin ng d di, ht sc khn trng, Nht i vo ng Dng,
pht xt c v Nht ang lm ma lm gi, trn th gii, Lin X v cc nc ng minh ang c nhiu
kh khn
- Thng 5/1941, Ngi ch tr Hi ngh trung ng ng ln th 8 thnh lp mt trn Vit Minh ( Vit minh
cn s tha nhn v vin tr ca cc nc ng mnh, trc ht l ca Trung Quc)
- V vy ngy 13/8/1942, lnh t cch mng Nguyn i Quc bt u ly tn mi l H Ch Minh, t a
im c quan b mt ng vng Pc B tnh Cao Bng ln ng sang Trung Quc tranh th s vin
tr quc t v lin h vi cc lc lng chng Nht ca ngi Vit Nam Trung Quc.Sau na thng i b,
ti ngy 29/8, khi va ti Tc Vinh (Qung Ty, Trung Quc) th HCM chnh quyn Tng Gii Thch bt
gi. Ngi b giam cm, b y o v cng kh cc, thng b gii ti, gii lui gn 30 nh t khp tnh
Qung Ty hn mt nm tri.
- Trong chui ngy t y gian kh , HCM vit tp th Nht k trong t bng ch Hn bao gm 133
bi, a s theo th th t tuyt.
2. L do :

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Trang m u ca tp th, Ngi ni r l do sng tc tp th :

Ngm th ta vn khng ham
Nhng v trong ngc bit lm chi y
Ngy di ngm ngi cho khuy
Va ngm va i n ngy t do
- Sut thi gian b cm t, Bc b cch bit vi th gii bn ngoi, khng th lm chnh tr c trong khi
cng vic cch mng ang khn trng b bn. Bc nh phi lm th tiu th gi v vi ni bun, ni
au kh ca ngi t cch mng ang mong i t do chy rut.
- Tuy nhin cn phi hiu Bc l ngi rt yu th v vn chng ngh thut ni chung. Bc l ngi c tm
hn ngh s v nng khiu th ca bm sinh. Nu khng yu thch th th v sao gii tr cho khuy
trong nhng ngy t y, Bc li lm th ?
- Nhng v Bc phi dnh ton b cuc i, ton b tm tr, thi gian cho cch mng nn Ngi khng th
ham ngm th v lm th. Ngi ch lm th cho mnh khi iu kin thi gian cho php, thng l rt t.
Song lc ny trong t, thi gian qu d tha m ngi li khng lm c cch mng nn nh phi lm
th i ngy t do , tr v vi phong tro cch mng m thi.
- Song nh c nng khiu lm th v tm hn th, Bc sng tc rt nhiu v c nhiu bi hay, c ngha
su sc.
3. V p tm hn ca Bc qua nhng bi th trong NKTT hc
- Lng yu nc chy bng, m ngy khc khoi, trn trc bn khon lo cho vn mnh t nc (Khng
ng c), m nng)
- Cht thp phi thng ca ngi chin s v i HCM, phong thi ung dung, t ch, lun lm ch hon cnh
vi tinh thn lc quan chin thng (Ngm trng, i ng, p thuyn i Ung Ninh)
- Tm hn ngh s lun nhy cm vi v p bnh d m thi v c thin nhin (ngm trng, p thuyn...)
* Vit on vn dng php ni v php th
Qua nm bi th hc v c thm trong NKTT , ta thy HCM l mt nh yu nc v i.
Trong sut thi gian b t y, ni kh ln nht ca HCM khng phi l gm cm, i rt, nhng y o v
th cht- m l b mt t do, xa ri chin u. Ngi chin s cch mng y m ngy khao kht t do ti
chy rut, mong mi tng ngy, tng gi sm tr v vi phong tro cch mng trong nc.Nhiu m
Ngi khng ng, trn trc, bn khon lo cho vn mnh t nc. n khi va chp mt, Bc thy l c
cch mng, l c T Quc theo c vo trong gic m : Sao vng nm cnh mng hn quanh . Mt ln, v
cha gi dn tc lm bnh nng trong nh t Tng Gii Thch, phn v thi tit Trung hoa nng lnh tht
thng, phn chnh vn l ni au t nc ni thng t vit cnh lm than . Ngi lnh t v i ca
dn tc ta cn l mt tm gng v ngh lc v bn lnh cch mng phi thng. Chng nhng ngi t cch
mng y dng cm chu ng hon cnh sng khc loi ngi v vn cc kh trong nh t tn bo
m cn vt hn ln hon cnh y vi mt thi ung dung tn bo m cn vt hn ln hon cnh y vi
mt thi ung dung t ch, th hin mt tinh thn lc quan chin thng. Chng th m trong cuc gii lao
trn ng ni y gian lao, nhc nhn trc tr : ni cao ri li ni cao trp trng , Bc hin ln nh mt
chin s cch mng trong ct cch ca mt nh hin trit phng ng, vi nt tin ct xut thn ca mt
con ngi ung dung chim lnh c nhng nh cao ca cuc sng . l ci c tuyt vi ca
ngi chin s trn con ng CM gian nan m khng phi ai cng c c. Thu vo tm mt mun trng
nc non l tm vc, ch, bn lnh, tr tu ln ca ngi anh hng CM trong chn t y gian kh. Mt
ln, b gii i bng thuyn chn treo ngc ln mui thuyn, au n nh treo c, BH vn ung dung ngm
cnh lng xm ven sng v thuyn cu thnh thnh r sng trn sng nc. Ngi chin s gang thp y cn
l mt tm hn thi s lun nhy cm, tinh t, lun bit yu v rung ng vi mi ci p trong thin nhin v
trong cuc i. Chng th m ngay trong chn ngc t, ngi t thi s vn ung dung ngm trng qua song
st nh t, giao cm mnh mng vi vng trng b bn len li tm n thm Ngi.
- Php th : HCM- Bc H- Bc- Ngi chin s cch mng y- V cha gi dn tc- ........
=============================
BI 1 : NGM TRNG
I. Phn tch tc phm
Bc H l ngi rt mc yu thin nhin, kht khao ho hp vi thin nhin, trong trng chim
mt a v xng ng trong tm hn Bc v th Bc. C c mt chui ngc th trng H Ch Minh m bi
no cng long lanh sng p : Cnh khuya, Rm thng ging, Tin thng trn, i trng... Trong lng thi
nhn lun to sng mt vng trng rc r, mt nng th trng tri m tri k :

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Trng vo ca s i th
Vic qun ang bn xin ch hm sau
(Tin thng trn)
- Gi khuya ngon gic, bn song trng nhm
(i trng)
- Khuya v bt ngt trng ngn y thuyn
(Rm thng ging)
Chnh v th, khng ch trong cuc khng chin chng Php, khi Bc l ngi t do ang cho li
con thuyn khng chin ca dn tc i n bn b vinh quang, trng mi trn y th Ngi ; m ngay c
khi b giam cm y o cc kh trong nh t, trng vn lp lnh to sng trong nhng vn th ca Bc, nh
nh sng chiu ri t tm hn ln ca ngi t cch mng. Trong nhiu bi th nh th, Ngm trng
c xem nh l mt bi th hay ni v cuc ngm trng tht c bit ca Bc- ngm trng trong nh t.
Vng nguyt
Ngc trung v tu dic v hoa
i th lng tiu ni nhc h
Nhn hng song tin khn minh nguyt
Nguyt tng song khch khn thi gia
1. V ti ngm trng v phn tch hai cu u
- Vng nguyt (hay khn minh nguyt, i nguyt ), tc l ngm trng , l mt thi ph bin
trong th xa. Thi nhn xa gp cnh trng p thng em ru ra ung trc hoa thng trng ; nh
th cuc thng trng mi mi phn m mn, th v.
Khi chn ru, khi cuc c
Khi xem hoa n khi ch trng ln
(Nguyn Du TK)
m thanh hp nguyt nghing chn
(Nguyn Tri)
Ni chung, ngi ta ch ngm trng trong hon cnh thnh thi, tm hn thoi mi, th thi. y,
H Ch Minh ngm trng trong mt hon cnh c bit : trong nh t ! Ngi ngm trng y ang trong
cnh ngc t. Bc tao nhn mc khch thng trng ang l mt t nhn b y o v cng cc kh.
iu kin sinh hot ca nh t tn bo d man m t nhn phi sng cuc sng khc loi ngi . Cuc
sng lm sao ph hp vi vic thng nguyt", ly u ra ru v hoa thng trng. Nhng cu th
khng mang ngha ph phn ch nh t m ch yu ni v tm trng ca Bc. Trc cnh m trng
p, Ngi khao kht c thng trng mt cch trn vn v ly lm tic khng c ru v hoa. Vic nh
n ru v hoa trong cnh ngc t khc nghit cho thy ngi t y khng h vng bn bi gnh nng
v vt cht, tm hn vn t do ung dung, vn thm c tn hng cnh trng p.
Nhng v sao cu th th hai li c mt cht bi ri ng li trong ba ch ni nhc h ca
nguyn tc ? Ni nhc h l bit lm th no ?C cu th i th lng tiu ni nhc h ? c ngha
l trc cnh p , trong lnh m nay bit lm th no ? Tc gi dch thnh cnh p m nay kh
hng h l b i ci xn xang bi ri rt ngh s ca Bc c th hin li t hi ni nhc h
( bit lm th no). Dch l kh hng h th thy nhn vt tr tnh c v bnh thn, hng h ch khng
rung cm mnh m nh trong th ch Hn. y l mt tm hn ngh s ch thc nn mi bi ri v trong
t khng ru cng khng hoa n trng bi Ngi rt yu trng, v hn th na, cn coi trng nh
ngi bn tri m tri k ? n mt ngi bn nh th m khng c ru v hoa theo phong cch tao nh ca
thi nhn mun i Phng ng th coi sao tin ? Trong t, thiu thn mi b, lm sao c ru, c hoa
c ? Ngi tha bit iu y nhng vn nhc n trong cu th vi hai ln nhn mnh ch khng nh
mt li t li vi trng, vi ngi bn tm tnh m Ngi rt yu qu v trn trng. l ci bi ri, bn
khon rt ngh s ca nh th H Ch Minh m khng phi ai cng c c nh Bc- nht l trong hon
cnh thng trng c bit chn ngc t. Bi ch c tm hn ngh s, bit yu thng, bit xc cm vi v
p ca thin nhin th trc cnh p m trng trong t mi c nim xc ng y, mi c ni bn khon
y. V ta hiu, ngi ngh s y, sau ny trong hon cnh t do, li th hn trong nh trng lng c th,
bng lng hoa hay m mnh vo cnh khuya v bt ngt trng ngn y thuyn bi th ny, bn
cnh ci hin thc tr tri ca nh t th nim bn khon ngh s y cng bc l mt bn lnh vng vng ca
con ngi, bt chp ci gian kh ca i sng ngc t gi nguyn vn mt tm hn nhy cm, tinh t,
lun bit yu v rung ng vi mi ci p trong thin nhin v trong cuc i.
2. Sau ci pht bn khon bi ri ban u l mt mi giao ho tuyt p gia ngi vi trng, gia
thi nhn vi bn tm tnh :

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngi ngm trng soi ngoi ca s

Trng nhm khe ca ngm nh th
y l mt mi giao ho thm lng m thit tha su lng bit bao gia Ngi v trng. Ru, hoa
khng c, ch c tm lng ca i bn tm giao thu vo mt ch ngm : h nhn nhau m m qua chn
song st nh t. V chnh tm lng ca h chin thng ci song st nh t th bo v gh tm kia. Tm
lng y, s chin thng y c th hin ti tnh trong ngh thut i rt sng to ca cu th ch Hn :
Nhn hng song tin khn minh nguyt
Nguyt tng song khch khn thi gia
y c i gia hai cu trn, di theo lut th ng (nhn hng>< nguyt tng ; minh
nguyt>< thi gia) ; li i ch u v cui ca mi cu th ( nhn- nguyt , nguyt - thi gia) khin cho
trng v ngi qun qut vi nhau trong mt mi tm giao tri k. Kt cu to mt hiu qu ngh thut
ring. Hai cu th dch lm mt i cu trc , gim i phn no sc truyn cm. Ngoi ra 2 t nhn ,
ngm cha c c v nht l ch nhm e cha c nh.
Hnh thc v cu trc cu th ch Hn th hin mi giao ho c bit gia ngi v trng. Hnh
thc v cu trc cu th hin r cnh ngm trng trong t ; hai u l Ngi v Trng, gia l song st
nh t ni ln th bo nh chng ngi vt ngn cch. Song ngi th hn ra ngoi ca st ngm trng
sng, giao ho vi vng trng t do ang to mng gia tri v vng trng cng vt qua song st nh t
tm n ngm nh th trong t. C trng v ngi u ch ng tm n, giao ho cng nhau, ngm nhau say
m. Cu trc i ca hai cu th ch Hn lm ni bt tnh cm song phng gia ngi v trng. Ngh
thut nhn ho khin trng tr nn nh con ngi, c gng mt, c linh hn, c nh mt. Trng tr
thnh ngi bn tri m tri k ca ngi t khin cho pht giao ho thm lng y thm thm tha. Hai cu th
ca Bc cho thy trng yu ngi cng ngang vi ngi yu trng. Khng ch Ngi hng ti ci p ca
trng m m trng cng pht hin ra ci p ci Ngi, thy ngi t mt nh th. Pht giao cm y
khin mi au thng, gian kh, tm ti ca cuc sng ngc t, c ci song st nh t kia nh bin mt, tm
hn con ngi tr nn thanh thn, nh nhm, thng hoa :t nhn thot bin thi nhn. Khng cn t ngc,
khng cn t nhn, ch c nh th v vng trng tri k. Hon cnh l tri buc, giam cm, nhng sc sng
ca con ngi l v hn. Bi th, ngm trng khng ch l bi th ni ln lng yu thin nhin, yu trng
ca Bc, m cn cho thy mt cuc vt ngc v tinh thn ca ngi t cch mng HCM. V trong chn
ngc t, Ngi hng n nh trng sng phi chng cng l hng ti t do nh ni kht khao chy bng
ca Ngi :
Chng c t do m thng nguyt
Lng theo vi vi mnh trng thu
Bi th va th hin tnh yu thin nhin c bit su sc mnh m, mt biu hin ni bt ca tm
hn ngh s Bc H, va cho thy sc mnh tinh thn to ln ca ngi chin s v i . ng sau nhng
cu th rt th li l mt tinh thn thp m biu hin y l s t do ni ti, phong thi ung dung vt
ln ngc t tn bo. Ngi t cch mng y dng nh khng cht bn tm v nhng cm xch, i rt,
mui rp, gh l.... ca ch nh t khng khip, bt chp song st th bo ca nh t tm hn bay
bng, tm n i din m tm vi vng trng tri k, hng ti ci p, kht khao t do. Bi th l s
minh ho sinh ng cho hnh tng HCM- ngi khch tin trong ngc, l mt minh chng sinh ng cho
cu th Bc vit ngoi ba tp NNKTTT:
Thn th trong lao
Tinh thn ngoi lao.
* Tm li : ch l mt bi th t tuyt gin d nhng Ngm trng cho thy v p ca mt tm hn,
mt nhn cch ln va rt ngh s, va c bn lnh phi thng ca ngi chin s v i. Bi th cho
thy nt c sc ca th tr tnh HCM, va c mu sc c in (th hin ti vng nguyt , thi liu
ru, hoa, trng , cu trc ng i trong hai cu th sau ; c bit nht l hnh nh ca ch th tr tnh
ung dung giao cm c bit vi thin nhin) va mang hn ca thi i (mt hn th lc quan, lun hng
v pha cuc sng, va mang tinh thn thp va gin d, hn nhin, va hm sc.
* Vit on : Nhn xt v nh trng trong th Bc H
Trong th Bc, nh trng lun lun trn y. Trng i vo th Bc nhiu bi th thuc nhng
giai on khc nhau, t nhng bi th vit trong nh t ca ch Tng Gii Thch, trng lun l bn,
ngi bn tri m tri k ca Bc :
Ngi ngm trng soi ngoi ca s
Trng nhm khe ca ngm nh th

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- nhng bi th vit trong nc, nh trng cng thn thit, gn b vi Bc. Trng thn mt vi
Ngi v trng vo ca s i th. Vic qun ang bn xin ch hm sau (Tin thng trn). Trng m trm
cnh vt khin cnh rng tr nn lung linh, huyn o, m p, ho hp, qun qut :
Trng lng c th bng lng hoa (Cnh khuya).
Thuyn i, trng cng nh i cng : Sao a thuyn chy, thuyn ch trng theo . Trng y p khoang
thuyn theo Bc tr v sau khi bn bc vic qun :
Rm xun lng lng trng soi
................trng ngn y thuyn
(Rm thng ging)
Trng l cuc sng, l thanh bnh, l hnh phc, l c m, l nim an i, l ngi bn tm tnh
ca Bc. nh trng lm cho ci p ca cnh vt tr nn m m su sc, lm cho cm ngh ca con ngi
thm thm trm, trong sng. C th ni trong th Bc, nh trng lun c tru mn v trng cng gp phn
lm nn v p ca th Ngi.
=============================
Bi 2 : TC CNH PC B
1. Hon cnh sng tc
Bi th c vit ra trong mt hon cnh c bit : thng 2/1941, sau 30 nm bn ba hot ng cch
mng nc ngoi tm ng gii phng dn tc, lnh t Nguyn i Quc v nc trc tip lnh o
phong tro cch mng trong nc. Ngi sng v lm vic trong nhng iu kin ht sc gian kh hang
Pc B Cao Bng st bin gii Vit Trung. Nhng vi mt tinh thn lc quan cch mng, mt n ci hm
hnh, ti vui, Bc lm th v nhng ngy gian kh .
2. Cm nhn chung v bi th
Bi th vi bn cu, c ging a vui hm hnh, tot ln mt cm gic vui thch, thoi mi. ng sau
nim vui l v p ca mt tm hn bnh d m thanh cao hn nhin m y bn lnh ca Bc H
3. Phn tch bi th
Theo cu trc, c th thy bi t tuyt ny gm hai phn :
- Ba cu u l phn t cnh v k s vic Pc B
- Cu cui ni ln cm ngh v cuc sng Pc B ng thi cng l quan nim sng ca ngi
chin s cch mng trong nhng ngy u ht sc gian kh ?
- Thc ra, ba cu u, qua phn k v t cng phn no bc l quan nim sng ca tc gi,
nh th c th tng kt li nh mt li khng nh y t ho : Cuc i cch mng tht l sang. Tnh thn
ca bi th, kh cht ca ngi vit, du n ca tc gi c c c v to sng trong cu th ny.
a. Th lm tuyn :
- Cu m u bi th c ging iu phi phi, thoi mi, c ln ta c cm tng nh Bc H sng
tht ung dung, ho hp nhp nhng vi iu sng ca ni rng :
Sng ra b sui, ti vo hang.
Cu th ngt nhp gia to thnh hai v sng i, tot ln cm gic nhip nhng, n np : sng ra,
ti vo...
- Cu th hai l mt nt ci a, cho bit thc n ca con ngi sng sui, hang y tht y ,
y n d tha :
Cho b rau mng vn sn sng.
C ngi hiu l : d ch c cho b rau mng nhng tinh thn cch mng vn sn sng. Cch hiu
y khng sai v mt ng php nhng e khng thch hp lm vi ging th a vui, thoi mi ca c bi th.
C l nn hiu l : Thc n ( cho b, rau mng) th lc no cng c sn.
- Cu th th nht ni v ,cu th th hai ni v n, cu th th ba ni v lm vic, c 3 cu u l
thut t sinh hot vt cht, ch n cu kt mi pht biu cm xc, ngh.
Hiu nh vy, sx ph hp vi mch th, vi kt cu cht ch ca bi th hn. Hai cu th ny cn
lm gi nh cm xc th ca bi Cnh rng Vit Bc (1947) ca Bc cng din t nim vui thch ti
sng khoi trong cnh sng ca Ngi ni rng :
Khch n th mi ng np nng
Sn v thng chn tht rng quay
Non xanh nc bic tha h do
Ru ngt ch ti mc sc say

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vi Bc H, Vit Bc, non xanh nc bit , ru ngt ch ti cng vn sn sng mun
g c ny, c tha h , mc sc hng th, ging nh cho b rau mng Pc B vy.
- Nhng s thc, nhng cu th trn y k v cnh sng ca Bc H PB l hon ton ni ng
s tht, ci s tht y gian kh, song li tr thnh ci thc giu c, sang trng. Nh vy, cu th nh mt
n ci hn nhin vt ln trn gian kh kh khn. M khng phi ai cng c c n ci y trong hon
cnh y. N ci ca Bc H dng nh xua tan tt c nhng g l gian kh ca cuc sng cch mng,
khng nhng th cn bc l nim vui su kn : c ho mnh vi thin nhin phng khong trong mt
phong thi ung dung, nhn nh, t ch. l th lm tuyn ca Bc, in m bn sc HCM nh Bc tr
li cc nh bo thng 1 nm 1946 : Ti ch c mt s ham mun, ham mun tt l lm sao cho nc ta
c c lp, dn ta c hon ton t do, ng bo ai cng c cm n o mc, ai cng c hc hnh.
Ring phn ti th lm mt ci nh nho nh, ni c non xanh nc bic, cu c, trng rau, sm chiu lm
bn vi cc c gi hi ci, tr em chn tru khng dnh lu g vi vng danh li , nh Bc t bc l v
khng nh trong nhiu bi th khc ca Ngi.
S ho hp gn gi vi thin nhin trong mt cuc sng gin d, thanh m l mt nt c th lm
nn th gii tm hn phong ph ca Bc, khin cho Ngi mang phong thi mt nh hin trit phng
ng, nh mt n s, mt o s. Th ra trong con ngi chin s cch mng v i y vn c mt khch
lm tuyn . Th lm tuyn l mt tnh cm cao khit, c truyn thng t xa xa. Nhng bc hin nhn qun
t, khi gp cuc i nhiu nhng lm bi t b cng danh, tm v cuc sng n dt chn ni rng, bn
vi cy c chim mung, vi qut gi n trng :
Nghu ngao vui th yn h
Mai l bn c, hc l ngi quen
Vui th lm tuyn cng l vui vi ci ngho. Cm hng vui vi ci ngho cng li c mt mch
sng tc trong vn th truyn thng :
Nguyn Bnh Khim vit : Thu n mng trc, ng n gi
Xun tm h sen, h tm ao
Cuc sng ca Bc chng khc g vi cuc sng m bc m thanh cao gia thin nhin ca ngi
xa .
Nguyn Tri vit trong Cn Sn ca :
Na i vi mi trong lm c
Mun chung chn vc lm g ?
Nc l cm rau hy tri tc
Ngho m li cm thy l ho , l phong lu rt mc , l tri tc . V chnh ci v m bc
ca cnh ngho y li l biu hin ca giu sang v o l, v tinh thn, l mt thi sng thanh cao. Do
m c cm gic rt tho mn, t ho vi ci ngho, cm thy ngho m sang .
V ci bn thin to ca Bc gi nh n phin Cn Sn ca Nguyn Tri :
Cn Sn c ru phong
Ta ngi trn nh ngi chiu m
Nhng ging m li khc cc bc tin nhn xa th mi l Bc H. Ging phong thi ung dung,
t cacsh tin phong o ct, nim vui th sng ha hp gia thin nhin, s vt ln coi thng gian
kh. Khc ch ngi xa lui v chn lm tuyn l xa lnh ci i nh bn, l s quay lng vi hin
thc, d sao cng mang t nhiu kh v thot li ; cn Bc l ngi cch mng, khng phi l n s m l mt
chin s, cho nn d c ni rng nhng vn l ang dn thn vo hin thc x hi, d c sng trong th
lm tuyn th vn lm vic cho cch mng, cho t nc, cho nhn dn. Cho nn gia chn non xanh nc
bic y, ngi li dch s ng, dch cun Lch s ng cng sn Lin X lm ti liu hun luyn cn b
cch mng Vit Nam. y l cu th ni r s khc nhau c bn gia nh cch mng HCM vi ngi xa :
Bn chng chnh dch s ng
C ng ci bn thin to bn b sui y phi l ni cc tao nhn mc khch ngi nh c, ung
ru lm tho nhng y nh th hin trit HCM li ngi dch s ng, bi nh hin trit y l mt chin s
cch mng ang lo toan, nhen nhm cho phong tro cch mng bng ln t ci hang u ngun Pc B ny.
Nhiu ngi bnh ci hay ca cu th trong s tng phn gia bn chng chnh v dch s
ng . Nu hnh nh bn chng chnh ca thin nhin gi ln ci th cha n nh, vng vng cu
cch mng trong nhng ngy u trng nc th cm t dch s ng rn c li lm cho ci bn
kia khng cn chng chnh na. Con ngi vt ln hon cnh, th hin bn lnh t ch, tin tng vo
mnh. khng phi l mt n s. V ba ch dch s ng ngi sng mt hn th chin s ca ngi
cng sn HCM gi nh n 3 ch m qun s trong cu yn ba thm s m qun s Ngi vit 7
nm sau trong mt m nguyn tiu trng sng y tri gia ni khi sng.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------b. Cuc i cch mng tht l sang

Cu kt nh mt li tng kt hm hnh, ng thi li l mt li khng nh y t ho v cuc sng
cch mng ca mnh. Tht l k diu bi n em n mt quan nim sng tht mi m v cao p ca ngi
cng sn HM. Ngi ta c th ni cuc i cch mng tht l v vang, tht l vinh quang, tht l cao p...
nhng cha ai t nhn cuc i cch mng tht l sang nh Bc. Ba cu trn c tng kt li v
nng cao ln thnh mt nhn sinh quan mi in m bn sc HCM : cuc i CM, mt cuc i phi sng
trong b mt, chu ng gian kh thiu thn v ngn, nhng khi con ngi sng v mt l tng cao p
th cuc i y vn mang mt phong v c bit, mt ci th ring, mt gi tr m nhng cuc i khc
khng th c c : Tht l Sang ! T Sang va c ngha l sang trng, giu c, li din t mt phong thi
vt ln trn vt cht tm thng vn ti mt i sng tinh thn cao c, m phong v truyn thng. T
nhn nh vy l phi yu cuc sng y lm, phi nh gi rt cao cuc sng y, phi t ho mnh lit v
cuc sng y. iu ny khng phi ai cng cm nhn v thc c nh Bc. Vit ra c mt cu th nh
vy phi l ca mt cch nhn mi m, mt tm t tng cao, mt nhn cch ng trng. Nhng ci su sc,
ln lao ca cu th li c vit ra mt cch vui ti, hm hnh th mi l BH ca chng ta. Cu th
nh mt ting ci vui hn nhin ca ngi chin s trc cuc sng gian trun, vt v m khng cn phi
suy ngh g c. Bi chnh l bn cht con ngi Bc, mu tht v tm hn Bc m ho thnh th. Cu th
nng bi th dy, tng cu trn p, n cu cui ny th bi th to sng. V ch SANG kt thc bi
th nh mt nhn t, ngn vang mi mt lc quan cch mng trong mt quan nim sng cao c tuyt vi ca
Bc.
Bi l, Bc l ngi hn ai ht hiu gian kh, thiu thn, ngho nn l hin ti, cn sang giu l
tng lai ; hay ni ng hn, ngho l iu kin vt cht hm nay, cn sang chnh l xu th tt thng ca
cch mng ngy mai.
* Th Bc H va rt mc gin d, song li rt hm sc, gi ln bao ngha su xa ; va m
mu sc c in, va th hin y tinh thn thi i. Bi tc cnh Pc B l in hnh ca hn th,
phong cch th .
==========================
Bi 3 :
TP VIT LI BNH CHO CU TH CUI CA BI TH :
KHNG NG C
Nh nc m khng ng c cng l iu thng thy cc bc v nhn trong lch s. Trn Hng
o cng tng ti ba qun n , na m v gi, rut au nh ct, nc mt m a ...( Hch tng
s), cn L Li v Nguyn Tri th :
Nhng trn trc trong cn mng m
Ch bn khon mt ni hi...
(Bnh Ng i co)
Tip ni truyn thng yu nc ca cha ng, Bc H cng c nhiu m khng ng nh th. Nhng
c phi nhng m khng ng ca nh cch mng HM vn c nhng nt mi, nhng im to sng hn ?
iu ny c th hin s vn ng ca mch th t thc sang ng n m c mt hnh nh
lung linh rc r khp li bi th trong mt gic m k diu ca ngi t- thi s - chin s
Cnh bn, canh nm va chp mt
Sao vng nm cnh mng hn quanh
Gic m l mng nhng cng l thc ca ni lng Bc lc by gi. Bi theo tm l nhng hnh nh
hin ln trong gic m ca con ngi bao gi cng l nhng iu m h quan tm, ch nht, nhng iu
m nh nht i vi h trong lc tnh. Ci g hin ln trong gic m chn ngc t ca Bc ? l sao
vng nm cnh , biu tng cho l c t quc v cch mng. V hnh nh sao vng nm cnh n
ngay trong gic m khi Ngi va chp mt. C ngha l hnh nh T Quc lun da dit v thng trc
trong mu tht v tm hn Ngi, trong cuc i cch mng gian trun, vt v ca Ngi, d l bo tuyt
Lun n hay t ngc phng ng. C phi v th m Ch Lan Vin thu hiu ni nim thit tha, au
n nh Nc ca Bc trong nhng ngy Ngi i tm hnh ca nc :
m m nc ngy thy hnh ca Nc
Cy c trong chim bao xanh sc bic qu nh
An mt ming ngon cng ng lng v T Quc

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Chng yn lng khi ngm mt nhnh hoa

V ta hiu th ny ca ng c khi ngun t hnh nh sao vng nm cnh mng hn
quanh trong bi khng ng c ca Bc, cng nh Hong Trung Thng khi c th Bc cm nhn
lng yu nc cao p, tuyt vi ca lnh t :
Thn trong t hn nc
Bay quanh hn mng nh vng sao
Bi y khng ch l ni nh nc da dit v thng trc ca ngi con yu nc s mt ca dn
tc m cn l ni nh nc trong mt nim tin phi phi ca ngi chin s cch mng lo thnh nhn
thy tng lai ti sng ca nc nh ngay trong bng ti ca chn ngc t. Cho nn hnh nh T Quc
hin ln trong gic m mi tht lung linh, rc r : Sao vng nm cnh mng hn quanh . Nim tin y
phi mnh m n th no th mi c mt gic mng v T quc p n th, mi sng to ra mt hnh nh
y cht th nh vy. l cht lng mn vn ln trn hin thc en ti ca nh t- n chnh l s vt
ngc tinh thn ca nh th vn ra nh sng, n vi tng lai ti p ca T quc, ca dn tc trong
mt d cm y nim tin ca mnh. Th t tuyt thng kt tinh v to sng cu cui. C bi th l mt
cuc i thoi ni tm su lng vn ng qua cc cung bc cm xc, t dn nn, tch tc, nng n trng
thi thao thc trong hai cu u, n s chuyn i c g nh t ngt trang thi va chp mt trong
cu th ba, ri bt pht v to sng mnh m trng thi mng trong cu cui. Cu th nng c bi th
dy trong mt vng sng rc r nh mt nim tin mnh lit, mt ch kh lc quan bay bng khi hn thi nhn
vt khi nh t bay v qu hng, ln quanh nh sao vng, biu tng cho l c T Quc v cch mng.
Ni nh nc canh cnh trong mt nim tin phi phi chn ngc t bc l nt v i ca mt tm hn
TH T HU
BI 1 : T Y
I. Gii thiu
i CM v i th ca T Hu c nh du bng bi th T y vit vo thng 7 nm 1938,T
Hu tr thnh mt chin s cch mng v bc vo i th cch mng. l ci thi im nh th tip
nhn mt l tng sng, mt quan nim sng, ci l tng thay i ton b cuc i ca nh th, c
li tm nguyn chn thnh sng theo l tng mi- l tng cch mng.
- Bi th l nim vui sng trn ngp tm hn tc gi khi bt gp l tng cng sn v li tm nim
chn thnh ca ngi thanh nin mi gic ng l tng cng sn nguyn gn b vi qun chng lao kh.
- Bi th tiu biu cho bt php th giu cht lng mn thu ban u ca T Hu.
II. Phn tch
1. Kh 1 : Nim vui sng trn ngp tm hn nh th khi bt gp l tng cng sn
- Trong i mi ngi u c th c nhng pht giy bng sng, nhng s i thay k diu li du n
sut i. l pht giy tnh yu cht n, l lc chn l khoa hc lo sng, l thi im gic ng mt l
tng nhn sinh, mt l sng. l lc ngi ta i thay ton b cch cm nhn v cuc i. Vi T Hu,
l lc ng tip nhn l tng cng sn v l tng y bng sng trong ng, ri sng cho ng sut i :
T y trong ti bng nng h
.....
Rt m hng v rn ting chim...
c bn cu th m tng nh tm hn T Hu ang bng sng ln mnh m trong ci giy pht
thing ling gic ng l tng cch mng, Mt tri chi chang, nng h bng sng, vn cy ngt hng v
ting chim rn r... C m thanh, sc mu, hng v.... m ci g cng p, cng ngy ngt say m, bi
tt c u bng sng trong tm hn thi s. y l s bng sng ca chn l cch mng i vi mt con ngi,
mt i ngi. S bng sng y va t ngt va chi chang, li ti vui, m thm v dt do sc sng.
N c biu th bng hai hnh nh mt tri chn l , vn hoa l hi ho thng nht vi nhau v kt
t li trong bn t lm bng sng c kh th : bng , chi , m , rn . C mt tri chn l
chi chang nhng li c vn hoa l xanh mt ; c bng , chi ca nh sng l tng th li c
m mi hng v rn ting chim ca cuc sng cch mng. L tng ho vo cuc sng,
thnh cuc sng cch mng trong tm hn thi s.
Cu th hay nht, bng sng nht l : Mt tri chn l chi qua tim
Nh th dng cch ni mi du nhp t phng ty : Mt tri chn l l mt n d c cu to mi khin
cho l tng cch mng ging nh mt tri to sng rc r. Dng hnh nh mt tri biu trng cho cch
mng tht khng g ng v p bng. Chnh Bc H ni : nhng sai lm u nh bng my qua, cn
chn l ca ch ngha Mc L Nin th nh mt tri, sng mi . T Hu, L Anh Xun, Vin Phng.... u

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------dng mt tri biu trng cho cch mng trong nhng bi th sau ny. Nhng mt tri chn l l hnh
nh u tin T Hu dng trong bi th T y ghi li ci giy pht bng sng ca l tng trong
tm hn ng. Mt tri chn l y chi qua tim (ch khng phi chi trong tim) bi mt tri nh
chiu xuyn qua tim lm tm hn nh th bng sng.
Nu hai cu th trn chi chang rc r nh sng ca l tng th hai cu di li xanh mt ti vui hng
sc ca cuc sng. Hoa l, hng thm, ting chim l trng thi y sinh kh ca thin nhin trong mt khu
vn, n th hin tm trng say sa, no nc, rn rng ca mt tm hn ang vui sng trn ngp khi bt
gp l tng cch mng :
Hn ti l mt vn hoa l
Rt m hng v rn ting chim...
Nh th cm nhn l tng vi tri tim ngy ngt ca tnh yu, y cng l mt c im ca hn
th T Hu, c bit trong thu ban u vi bt php th giu cht lng mn.
2. Hai kh cui : Li tm nguyn chn thnh ca ngi thanh nin mi gic ng l tng.
L tng nh ngn la thp sng tm hn nh th, khin tm hn ng thm rng m. T Hu t
nguyn n vi cuc sng cch mng, vi qun chng lao kh nh mt l t nhin :
Ti buc lng ti vi mi ngi
....
Gn gi nhau thm mnh khi i
Nh th n vi mi ngi , vi trm ni , vi bao hn kh , to thnh mt khi i lin
kt vi nhau mnh m. ng khng cn cm thy c n, ring l, yu ui na. l im khc bit vi
cc thi nhn trong th mi lc by gi, cha tm c hng i cho mnh, nn h thng b v, lc
lng, bi quan gia cuc i. Bn cu th tun chy t mt tri tim t nguyn chn thnh, ng nh khng h
c cht vng bn, bn khon. Bi lng nh th thuc v lng qun chng cch mng, hn nh th
nm trong hn nhng ngi lao kh gn gi nhau thm mnh khi i . Cu th ging nh li ni
thng ngy, mc mc bit bao, m cng m thm tnh giai cp bit my.
Khi buc lng ti vi mi ngi th cng l lc nh th thc s gn b vi qun chng lao kh. V
ng t ho ni ln iu vi tnh cm thit tha ca mnh :
Ti l con ca vn nh
....
Khng o cm c bt c b.
Vn l gn b vi gia nh nhn loi rng ln : vn nh , vn kip , vn u em nh ...
nhng nh th nghing v nhng kip ngi bt hnh : nhng kip phi pha , nhng tr em khng o
cm c bt c b . ng m lng n nhn nhng kip ngi au kh vo trong gia nh bao la ca mnh.
Ti l ngha l dt khot ri, thc s ho mnh vo qun chng ri, tr thnh ruoot tht ca h
ri. Nhng nu th s thy trong kh th 4 cu ny, nh th dnh hai cu cho cc em nh ( cc i
tng khc ch 1 cu). Phi chng l nhng con ngi m ng quan tm, yu thng nht ? Nh ta
thy trong phn u mu la ca tp T y ,ng vit lin mt mch n 5 bi th rt thng tm
v nhng em b bt hnh ang sng b v, tri ni gia cuc i ? V 3 chm lng kt thc cu th cui
gi nhiu lin tng v nhng em b bt hnh , khi nh th m rng cnh tay thng yu n cc em
vo lng mnh.
- Ngh thut: Hai kh th c 8 cu th, nhng ch c hai kiu cu v tp trung ni thit tha mt chnh.
Vic lp i lp li mt kiu cu, mt lot t ng nh vy c mt hiu qu ngh thut mnh m. N cho
thy l li tm nim thit tha, s khng nh dt khot, l nhit tnh hm h ca ngi chin s tr nguyn
tm v ch ng ca mnh pha nhng ngi khn kh , tha thit c tr thnh thnh vin rut tht ca
ci i gia nh to ln y.
Cha th ni hai kh th ny, ngi bt th ca T Hu t ti tinh luyn. Li th cn dn
tri, c nhng t ng cn sch v, khun so (hn kh, khi i, kip phi pha) ; song vi cm xc chn
thnh, ging th si ni, thit tha, lin mch, nhng cu th y vn y sc truyn cm.
T y c th xem nh mt ct mc trong i th v i cch mng ca T Hu. Bi th khng
ch l k nim v mt thi im m u, l tm nguyn gn b vi nhn dn lao kh, m cn l khi u
ca th gii th T Hu. y xut hin nhng hnh nh th quen thuc sau ny ca ng : tm hn, l
mnh vn y nhnh non l mi, nng chi, hoa thm, chim ht, nhng hnh nh y s cn xut hin sau
ny trong nhiu bi khc na ca nh th. V phi chng nhng hnh nh y sc sng ny, cng vi ngn
la l tng chy sng tng tim, lm nn cht lng mn say ngi ca bi th : l lng mn cch mng
trong th T Hu.
==============================

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------BI 2 : KHI CON TU H

I. Gii thiu
Bi th khi con tu h c T Hu sng tc thng 7/1939, sau bi th T y va ng mt
nm. Khong cch thi gian gia hai bi th cha di, nhng hon cnh sng tc th i khc. T y
c vit khi T Hu cn t do, sng gia cuc sng cch mng, say m vi l tng ng ; cn khi con
tu h li c vit ra khi nh th b giam trong nh lao Tha Ph (Hu) gia bn bc tng ngt ngt
ca nh t quc. Cm hng ca thi nhn l nim khao kht t do cng vi kht vng hnh ng, tho ci,
s lng.
Nhng tt c u c bt u t mt ting chim tu h vng vo nh lao nh nhan bi th ghi :
Khi con tu h . Ngi c hiu y l khi con tu h ku... v ting ku y gi dy trong lng ngi
chin s tr b giam trong t nim khao kht t do chy bng, gic gi anh hnh ng. Cho nn, c bi th,
ch c hai cu ni v tu h ku (cu u v cu cui) m sao ting ku y vang sut c bi th, ra ngoi bi
th, vang mi n tn hm nay, khi ta c nhng dng ny ca ng. Ngi chin s tr b giam trong t,
bng bt gia bn bc tng kn mt, ch cn c m thanh l mi dy lin h vi bn ngoi : khi l ting
chim ku, ting di chiu p cnh, khi l ting guc i v di ng xa hay ting rao m lnh lt...
Nhng m thanh chinh l cuc sng bn ngoi a vo th T Hu trong nhng ngy b xing xch. T
nhin, m thanh bn ngoi tr thnh biu tng ca th gii t do. V bi th ny l ting chim tu h ku
bo hiu ma h. C bi th c xy dng trn hnh nh m thanh . Ting chim tu h l im khi u,
im kt thc, n chnh l ci t ca bi th trong t ca ngi chin s cch mng tr tui.
II. Phn tch :
1. Cnh thin nhin ti vui, rn rng y quyn r i vi ngi chin s trong t
Bi th m u bng ting ku chim tu h gi h :
Khi con tu h gi by...
Cu th khng nhm m t ting chim ku m nhn mnh ci thi im tu h gi by : khi tu h gi
by th s ra sao, s xut hin nhng iu gi ?... m thanh khng ch l ting ku. Trong m thanh thng c
c mt th gii hoi nim gn lin vi m thanh y. Mt ting trng trng ngy khai ging, mt khc nhc
ve ran khi vo h cho ta nh li nhng ngy mc tm, o trng mt thu hc tr no nc n trng....
m thanh y li cng cn co, da dit bit bao khi n n vi nhng ngi b cch bit vi cuc sng ng
loi : nhng chin s cch mng b giam trong t. Ta hiu v sao, ch mt ting chim tu h gi by ct ln
lm hin ra trong tm tr T Hu mt th gii ng ni thn thuc v quyn r n th :
Khi con tu h gi by
.....
i con diu so ln nho tng khng
Mt bc tranh ng ni tuyt p vo v thng nm, thng su :la chn, tri ngt, ng vng, ve ngn
dy vn, nng o y sn, tri xanh cao rng v so diu bay ln... C m thanh, sc mu, ci g cng
p, cng ti vui, y sc sng, v tt c u hi ho vi nhau trong mt khng gian cao rng m m ca
lng qu. Nu thi trung hu ho (trong th c v) th y chnh l mt bc ho bng th. Nhng kh c
th hnh dung y l cnh tng c tht c nhn bng mt, bi tc gi ang trong t. Cng cm thy
ngt ngt cht ut trong phng giam cht chi, anh cng cm thy cnh ma h ngoi kia mi tng bng
rng ri, mi quyn r bit bao ! Vi nim khao kht t do, thm kht s sng chy rut, ngi t cch
mng huy ng mi gic quan cng ra n nhn mi tn hiu ca th gii s sng bn ngoi. V vy y
ch c th l bc tranh ca hoi nim c gi dy trong lng nh th t mt ting chim tu h gi by. Hoi
nim sng dy bao gi cng lung linh p . l nh sc mnh ca lin tng v tng tng. iu ny
ch c th c c khi tm hn nh th y p n tng v thn d. T Hu l mt ngi nh th nn trong
on th ny, ng em n cho ta mt iu k diu : s lin tng to thnh mt phn ng dy chuyn
trong cc cu th. u tin l ting chim tu h gi ma h. Ting chim y nh thc c mt ma h thn d
sng dy trong k c ng v chy ra theo ngi bt th, cho cu ch vy gi nhau, hnh nh ni tip nhau
m an dt thnh bc tranh ng ni y quyn r. Thc ra, khng phi cu ch, hnh nh, m chnh l k
c, hoi nim gi nhau theo mt phn ng dy chuyn trong cc cu th : ting chim gi by gi la ang
chn, tri cy chn dn- bit bao l hng v ca ng qu. Tri cy ngt dn li gi n nhng khu vn
rm m y dy ln ting ve ngn- khc nhc xao xuyn ca ma h. Ci ting ve ngn y bo hiu ma
h n, y l lc bp ry vng ht ang phi y sn nng o- ci sc mu qu king sao m rc r chi
chang ! Nng o l nng hng rc r li gi nh n bu tri xanh trong cao rng, v mt bu tri m
nh th lng qu th khng th vng bng so diu bay ln trn khng. T mt ting chim m gi nh

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------n bao iu, n bao m thanh vui ti, bao sc mu p ca lng qu, ca cuc sng bn ngoi nh t
nh ang ln hng ngy ngt trong lng nh th. Cuc sng y c hi tng li p bao nhiu th cng
c ngha l ng ang khao kht n by nhiu- v ta hiu y l nim khao kht t do ca ngi cin s tr
ang b giam trong t. C phi v th m on th cht li, nhng chnh l m ra mt khng gian cao
rng, t do :
Tri xanh cng rng cng cao
i con diu so ln nho tng khng.
Hnh nh i con diu so ln nho tng khng tht thoi mi, t do v tm hn nh th nh
cng ang bay ln trong ci khng gian cao rng, t do y.
2. Tm trng bc bi, u ut ca ngi chin s tr trong phong giam ngt ngt.
Nu 6 cu trn l cnh tng tng qua hoi nim v cuc sng ti vui, rn rng ngoi nh t, th
bn cu di l tnh, l li pht biu trc tip nhng cm xc, tm trng ca nhn vt tr tnh trong cnh
thc ngt ngt trong phng giam ca ngi chin s tr. Cnh c s i lp nhng tm trng th vn l s ni
tip ca mt con ngi thng nht. V tt c u hin ra trn nn m thanh c ting tu h ku. Tu h ku bo
hiu ma h n. Nhng ma h n gi dy trong lng ngi chin s nhng iu g khi ng ang i
din vi cnh sng ngt ngt y ?
Ta nghe h dy bn lng
M chn mun p tan phng, h i !
T Hu th thm vi ma h, y cng l mt hnh nh mi trong th, bi mt mnh gia bn bc
tng ngt ngt, ng cn bit tm s vi ai ? Th thm vi ma h cng nh th thm vi chnh mnh, v y
l ting lng ca nh th cch mng trong nh t quc. Ma h, nh nh th hi tng on trn l
ma ca t do, ca nng nn, ca am m, ca s sng. Nhng trong nh t th lm g c c ma h y ?
Cu th th hin kht vng hnh ng tho ci, x lng ca ngi chin s. M chn mun p tan phng
h i !
Cng vi ngh tht to tn, d di l cch ngt nhp hai cu 8,9 (nhp 6/2 v nhp 3/3, gi cm
gic nhi ln bc bi n in ngi) v ging iu cm thn, dng nh cm xc bc bi khng nn c
c tro ra : H i ! , ngt lm sao, cht ut thi . Tt c u th hin tm trng ngt ngt cao khng
th no chu c ca nh t. Chnh v th m ci ting chim tu h trong cu di mi tht da dit, nhc
nhi. Trong ny, nh t ngt ngat, ngoi kia, ting chim c dng d, thit tha nh nhn gi, nh gic gi
ngi chin s. S tng phn y bc l nim khao kht t do n chy bng, n mnh lit, n nh im.
Con chim c ku c ngha l ting gi t do khng bao gi thi, ch vt ngc lun thng trc.
Bi th kt thc trong mt tm trng nhc nhi, bn chn, khng th khoanh tay, ngi yn
nung nu ch hnh ng. V thng 3/1942, T Hu vt ngc v vi cch mng, vi nhn dn. Con
chim cch mng y ct cnh tung bay trn bu tri t do, nhng thc ra n c gic gi t ting chim
tu h ku gn ba nm v trc.
=======================