ELEKTRK YASALARI

Elektrik bizim hayatmzn olmazsa olmazlarndan bir

tanesidir.Bu nedenle elektrikle yaamay ve geinmeyi renmemiz
gerekir ve elektriin belirledii yasalara, kanunlara ve kurallara
uymamz gerekir.rnek vermek gerekirse bu kurallarn birinci maddesi
korumasz bir ekilde gerilime temas etmemek ve dokunmamaktr.
Bu yasa ihlal edildii takdirde ise cezas olduka ardr, hatta
lm bile olabilir.Bundan dolay bu varln koyduu kurallara kesinlikle
uyulmas gerekir.Ben bu yasalar kendi iersinde e ayrarak
inceledim.Birincisi alak gerilim ikincisi orta gerilim sonuncusu da
yksek gerilimdir.Bunu ayr blmlerde kendi ierisinde kendi yasa ve
kanunlar vardr.Bu saymzda alak gerilimin belli birka yasasn
inceleyeceiz.Bu yasalar ar akm yasas,ksa devre yasas en son
olarak da artk akm yasasdr.

ALAK GERLM YASASI:

0-1000 Volt aralna alak gerilim denir.Alak gerilimin hayatmzla
birebir balants vardr; mesela evimizdeki elektrikli cihazlar
altrmak iin gerekli olan gerilim alak gerilimdir.Alak gerilimin
hayatmz tehdit eden etkilerinden korunmak iin kullanabileceimiz
balca devre elemanlar; termik manyetik kompakt alterler, otomatik
sigortalar ve kaak akm koruma alterleridir.imdi srasyla bunlar
inceleyelim.
AIRI AKIM (TERMK KORUMA) YASASI: Bu yasay
ksaca aklayacak olursak;nominal akm aan btn akmlara ar
akm denir.Ar akmn olduka ar artlar vardr.Bu artlar kontrol
altna alnmad takdirde ciddi sorunlarla karlalabilir.Bu sorunlarn
banda ise ar snma nedeniyle kablolar deformasyona urar ve
neticesinde yangnlar meydana gelebilir.Bu nedenle bu yasa olduka
nemlidir ve lkemizde sk olumaktadr.Yasa kompakt alter veya
otomatik sigorta kullanlmas zorunlu kalr.

TERMK KORUMA: Devreyi ar akma kar korur.Bu

koruma ilemini scaklk deiimlerinde uzama katsaylar birbirinden
farkl iki metalin birletirilmesiyle oluan bi-metal denen bir
malzemeden faydalanarak yapar.Bi-metal stldnda uzama katsays
daha az olan metale doru bklr.Ar yklenmelerde akm nominal
deerinin zerine kar akmn artmasyla doru orantl olarak
kontaklarda ve bi-metal zerindeki scaklk artar.Bi-metaller artan
scaklkla beraber bklerek mekanik bir sistem sayesinde alteri veya
otomatik sigortay atrarak devreyi ar yklenmelere ve ar
akmlara kar korur.
KISA DEVRE (MANYETK KORUMA)YASASI: ki
iletkenin birbiriyle temas halinde ksa devre oluur.Ksa devredeki
diren sfra ok yakn bir deerdedir, bu nedenle ksa devre akm
normal iletme akmnn binlerce katna ulaabilmektedir.Ksa devre
akm nlenmemesi halinde
Son derece zararl ve tahrip edicidir.
Bundan dolay ok ksa bir sre ierisinde devrenin atrlmas
gerekmektedir.alterin zerinde bulunan manyetik mekanizmada ksa

mekanizmasna hzla arparak sistemi annda atrr.

Sigortada ise koruma; lorentz kanunu prensip alnarak koruma
ilevini gerekletirir.Lorentz kanunu:Manyetik alan iinde bulunan bir
iletkenhareket kazanr.Manyetik bobinin oluturaca manyetik alan
metal ubuu hareketlendirir.Bu metal ubuk atrma sistemine arpar ve
sistem aar.
ARTIK AKIM(KACAK AKIM) YASASI: Evlerde,i yerlerinde
ve sanayilerde elektrikli aletlerin kullanlmaya balamas ile birlikte
kaak akmn oluum riski artmtr.Yaplan istatistiklere gre evlerde
kan yangnlarn %40 elektrik enerjisinden kaynaklanmaktadr.Bu
yzden birok lkede ve lkemizde kaak akm koruma alterinin
kullanm zorunlu hale gelmitir.Elektrik akmnn ve geriliminin
zerinde ne gibi etkilere sebebiyet verecei ve hangi deerlerin snr
deerler olduu aada verilmitir.
Herhangi bir yaltm hatas bulunan elektrikli cihazlar veya direk
enerji altndaki iletkenlere temas eden ksm zerinden elektrik akm
geer.Akmn vcuttan geiiyle meydana gelen tehlike birok etkene
baldr.

-akm deeri
-akmn gei sresi
-vcutta izledii yol
nsan vcudundan geecek akmn etkileri
1-10 mA karncalanma hissi
10-20mA kaslma balamas(kii iletkene yapabilir)
20-30mAsolunum yolu tkanma hissi
70-100mA kalbin titremeye balamas ve dzensizlemesi
500mA kalbin durmas ve lm
Buradan akmn ok kk deeri bile kalbin durmas ve
sonuta kiinin lmesine sebebiyet verir.
zetle elektriin biz insanoluna vurgulamak istedii temel
husus;uygun devre ekipmanlar kullanld takdirde ne kadar faydal
olduu, aksi takdirde can ve mal niyetimizi tehdit ettii gereidir.