LECTIO XXXVII:

In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse
nequeamus. Equidem, ut veni ad urbem, non destiti omnia et sentire et dicere et
facere, quae ad concordiam pertinerent; sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare
cuperent, etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius. Omnia sunt misera in bellis
civilibus, sed nihil miserius quam ipsa victoria: ea victores ferociores impotentioresque
reddit, ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur. Bellorum enim
civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut
victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.

XVII
, ,
, . ,
,
,
(: ), (:
) .
, ( ) :
( , ), ,
, . ,
( ) ,
,
, .

XVII

deus: .
:

deus

dei, dii, di

dei

deorum, deum

deo

deis, diis, dis

deum

deos

deus, dive

dei, dii, di

deo

deis, diis, dis

nisi [] subvenerit ( ) [] nequeamus (

): .
: nisi [] subvenerit (o
) [] nequimus(
). (1
) .
ut veni: .
ferociores, impotentiores: A
ferociter, impotenter.
natura: sint.
necessitate: cogantur.
bellorum: exitus.
auxilio: parta sit
quorum: / auxilio.
quae velit victor /quorum auxilio victoria parta sit:

.

in: = .
eum: , , - is, ea, id =
, -, -.
locum: , , , locus -i = ,
loca -orum (). . loci
orum =
res: , , , res, rei = .
deducta est: , deduco, deduxi,
deductum, deducre 3 =
: deduc.
ut: = .
nisi: = .
qui: , , qui, qua
quae, quod = , -, -.
deus: , , , deus, dei =
.
:

deus

dei, dii, di

dei

deorum, deum

deo

deis, diis, dis

deum

deos

deus, dive

dei, dii, di
2

deo

deis, diis, dis

vel: = , .
casus: , , , casus us =
.
aliqui: , , aliqui, aliqua,
aliquod = , -, -.
subvenerit: , , subvenio,
subveni, subventum, subvenre 4 = .
salvi: , , salvus, -a, -um =
, -, - .
esse: sum, fui, -, esse = .
nequeamus: , , nequeo,
nequi(v)i, -, nequre =
.
equidem: = () .
ut: = , .
veni: , , venio, veni, ventum,
venre 4 = , .
ad: = , .
urbem: , , , urbs is = .
non: = , .
destiti: , , desisto, destiti, -,
desistre 3 = .
omnia: , ,
omnis, -is, -e (.: omnis) = , -, - .
et: = .
sentire: , sentio, sensi, sensum,
sentre 4 = , .
et: = .
dicere: , dico, dixi, dictum, dicre 3 =
: dic.
et: = .
facere: , facio, feci, factum, facre
3* = ( 15 -io capio)
: fac.
quae: , , qui, quae,
quod = , -, -.
ad: = , .
concordiam: , , , concordia ae =
(singulare
tantum).
pertinerent: , ,
pertineo, pertinui, pertentum, pertinre 2 = , .
sed: = .
tantus: , , tantus, -a, -um =
, -, -.
furor: , , , furor -oris = .
omnes: , ,
omnis, -is, -e (.: omnis) = , -, - .
invaserat: , , invado, invasi,
invasum, invadre 3 = .
ut: = .
pugnare: , pugno, pugnavi, pugnatum,
pugnre 1 = , .
3

cuperent: , , cupio,
cupivi, cupitum, cupre 3* = ( 15 -io
capio) ()
etsi: = .
ego: , , ego, tu, -= ,
, .
clamabam: , , clamo, clamavi,
clamatum, clamre 1 = .
nihil: , , nemo, nemo,
nihil (nil) = , , .
esse: sum, fui, -, esse = .
bello: , , , bellum -i =

civili: , ,
civilis, -is, -e (.: civilis) = , -, - .
miserius: , , miserior, -ior, ius.
miser, -a, -um = , -, - , -, - :miserior, ior, -ius, miserrimus, -a, -um.
omnia: , ,
omnis, -is, -e (.: omnis)= , -, - .
sunt: , , sum, fui, -, esse = .
misera: , ,
miser, -a, -um = , -, -, , -, : miserior, -ior, -ius, miserrimus, -a, -um.
in: = .
bellis: , , , bellum -i =
.
civilibus: , ,
civilis, -is, -e (.: civilis) = , -, -
.
sed: = .
nihil: , , nemo, nemo,
nihil (nil) = , , .
miserius: , , miserior, -ior, ius.
miser, -a, -um = , -, -, , -, - :miserior, ior, -ius, miserrimus, -a, -um.
quam:

=
,
.
ipsa: , , ipse, ipsa, ipsum = , , -.
victoria: , , , victoria -ae = .
ea: , , - is, ea, id =
, -, -.
victores: , , , victor -oris =
.
ferociores: , , ferocior, -ior, ius.
ferox (.: ferocis) = , -, - : ferocior, -ior, -ius,
ferocissimus, -a, -um.
impotentiores: , , impotentior, ior, -ius.
impotens (.: impotentis) = , -, : impotentior, -ior, -ius, impotentissimus, -a, -um.
-que: = .
4

reddit: , , reddo, reddidi,

redditum, reddre 3 = , .
ut: = .
etiamsi: = .
natura: , , , natura -ae =
(singulare tantum).
tales: , , talis, -is, -e =
, -, - .
non: = , .
sint: , , sum, fui, -, esse = .
necessitate: , , , necessitas -atis =
necessitates -um = ,
().
esse: sum, fui, -, esse = .
cogantur: , , cogo, coegi,
coactum, cogre 3 = .
bellorum: , , , bellum -i =
.
enim: .
= .
civilium: , ,
civilis, -is, -e (.: civilis) = , -, - .
exitus: , , , exitus -us =
.
tales: , , talis, -is, -e =
, -, - .
sunt: , , sum, fui, -, esse = .
semper: = .
ut: =
non: = , .
solum: = .
ea: , , - is,
ea, id = , -, -.
fiant: , , fio, factus sum,
fieri = facio, feci, factum, facre 3*
quae: , , qui, quae, quod =
, -, -.
velit: , , volo, volui, -, velle =

.
victor: , , , victor -oris = .
sed: = .
non solum... sed etiam: = .
ut: =
victor: , , , victor -oris = .
obsequatur: , , obsequor, obsecutus sum,
obsequi 3 = .
iis: (2 ), , -
is, ea, id = , -, -.
quorum: , , qui, quae, quod =
, -, -.
auxilio: , , , auxilium -ii/-i =
auxilia -orum = ().
victoria: , , , victoria -ae = .
parta sit: , , pario, peperi,
5

partum, parre 3* = ( 15 -io capio)

: pariturus, -a, -um.

A
concordia -ae:
victoria -ae:
natura -ae:

locus -i: (locus -i () = , loca -orum () = .
loci -orum = )
deus -i: ( . .: deus -dive,
. -. .: dei -dii -di, . .: deorum -deum, . -. .: deis -diis -dis)
bellum -i:
auxilium -ii/-i: (auxilium -ii/-i = , auxilia -orum =
)

urbs -is:
furor -ris:
victor -oris:
necessitas -atis: (necessitas -atis = , necessitates -um =
, )

casus -us:
exitus -us:

res, rei:



salvus, -a, -um
miser, -a, -um : miserior, -ior, -ius, miserrimus, -a, -um

omnis, -is, -e
civilis, -is, -e
ferox, -x, -x (.: ferocis) : ferocior, -ior, -ius, ferocissimus, -a, -um
impotens -ns -ns (.: impotentis) : impotentior, -ior, -ius, impotentissimus, a, -um

is, ea, id ( -)
qui, quae/qua, quod ( )
aliqui, aliqua, aliquod ( )
qui, quae, quod ()
ego, tu, -()
nemo, nemo, nihil/nil ( )
ipse, ipsa, ipsum ()
talis, talis, tale ()
tantus, tanta, tantum ()

1
pugno, pugnavi, pugnatum, pugnre
clamo, clamavi, clamatum, clamre

2
pertineo, pertinui, pertentum, pertinre

3
deduco, deduxi, deductum, deducre
desisto, destiti, -, desistre
7

dico, dixi, dictum, dicre : dic

facio, feci, factum, facre ( 15 -io capio) *
: fac
invado, invasi, invasum, invadre
cupio, cupivi, cupitum, cupre ( 15 -io capio) *
reddo, reddidi, redditum, reddre
cogo, coegi, coactum, cogre
obsequor, obsecutus sum, obsequi ()
pario, peperi, partum, parre ( 15 -io capio) *
:pariturus, -a, -um

4
sentio, sensi, sensum, sentre
subvenio, subveni, subventum, subvenre
venio, veni, ventum, venre

sum, fui, -, esse
nequeo, nequi(v)i, -, nequre
fio, factus sum, fieri facio
volo, volui, -, velle

equidem
semper
quam
solum

in (+ / + )
ad (+ )

ut ()
nisi ( )
vel ()
ut ()
et ()
8

etsi ()
sed ()
-que ()
etiamsi ()
enim ( )
non solum sed etiam ( - )

In eum locum res deducta est: .

deducta est:
res:
in locum: deducta est
eum: , locum

ut [] salvi esse nequeamus: ,

deducta est. ut. ,
. ,
(nequeamus), (deducta est:
) -. ,
(
) . eum,
,
.
nequeamus:
(nos):
esse: nequeamus, ()
salvi: esse (nos)

nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit: .

 nisi, . deducta est

(1 ) . ,
(subvenerit) (ut
nequeamus).
:
: nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit ( ) : salvi
esse nequimus( ,
).
, .
subvenerit:
deus/casus: . vel
qui: , deus
aliqui: , casus

Equidem [... ] non destiti omnia et sentire et dicere et facere: .

non destiti:
(ego):
sentire/dicere/facere: , ().
et
omnia: sentire/dicere/facere
equidem: non destiti

ut veni ad urbem: ,
non destiti.
ut (veni),
. .
veni:
(ego):
ad urbem: veni

quae ad concordiam pertinerent: ,

10

omnia. quae () ,
. , (pertinerent),
(destiti) .
pertinerent:
quae:
ad concordiam: pertinerent

sed tantus furor omnes invaserat: .

invaserat:
furor:
tantus: , furor
omnes: invaserat

ut pugnare cuperent: ,

invaserat. ut, .
, . ,
(cuperent), (invaserat)
. ,
( )
. tantus,
, .
cuperent:
(omnes):
pugnare: , ()

etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius: ,

invaserat. etsi ,
.
, (clamabam),
.

11

clamabam:
ego:
esse: ,
nihil: esse () /
miserius: , nihil
bello: ( ) miserius
civili: , bello

Omnia sunt misera in bellis civilibus: .

sunt:
omnia:
misera: , omnia
in bellis: sunt
civilibus: , bellis

nihil miserius quam ipsa victoria: .

(: sed)
(est):
nihil: /
miserius: , nihil
quam victoria: miserius (quam + )
ipsa: , victoria

ea victores ferociores impotentioresque reddit: .

reddit:
ea:
victores:
ferociores/impotentiores: , victores.
-que

12

ut [... ] necessitate esse cogantur: ,

reddit. ut, . ,
. ,
(cogantur), (reddit)
-. ,
( )
. ferociores/impotentiores,
,
.
cogantur:
(victores):
esse: , ()
(tales): esse, victores
necessitate: cogantur

etiamsi natura tales non sint: ,

cogantur. etiamsi ,
, , ,
. , (non sint),
(cogantur) -.
non sint:
(victores):
tales: , victores
natura: () non sint

Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper: .

sunt:
exitus:
tales: , exitus
bellorum: exitus
civilium: , bellorum
semper: sunt

13

ut non solum ea fiant: ,

sunt.
ut, . ()
, . ,
(fiant), (sunt)
-. ,
( )
. tales, ,
.
fiant:
ea:
solum: fiant

quae velit victor: , ea.

quae , fiant
. , (velit),
(fiant) -.
velit:
victor:
quae:

ut victor obsequatur iis: ,

sunt.
ut, . ,
. ,
(obsequatur), (sunt) . ,
( )
. tales, ,
.
(: non
solum sed etiam)

14

obsequatur:
victor:
iis:

quorum auxilio victoria parta sit: , iis.

quorum ,
obsequatur . ,
(parta sit), (obsequatur)
-.
parta sit:
victoria:
auxilio: () parta sit
quorum: / auxilio

: 13/02/2012

15