Professional Documents
Culture Documents
Hop Chat Thien Nhien
Hop Chat Thien Nhien
BI 1: M U
Hp cht thin nhin (natural product), phn t sinh hc t nhin (biological molecule)
l cht bin dng th cp c to ra bi c th ca mt sinh vt, cht bin dng th
cp c th cn thit hoc nhiu khi khng cn thit cho c th sinh vt.
Cc cht bin dng th cp ca thc vt thng thuc cc nhm sau: alcaloid,
quinonoid, steroid, terpenoid, iridoid, flavonoid, glycosid.
Nu nhng cht i phn t c trng lng phn t ln, tnh cht ha hc tng i
ng nht, ngi ta c th xut c mt s qui trnh tng qut chit tch c lp
chng th cc hp cht thin nhin c trng lng phn t nh, tnh cht ha hc a
dng, khc bit nn khng c qui trnh tng qut no c th p dng chung cho tt c
cc nhm, m mi loi nhm phi c mt s phng php khc nhau.
Mc ch ca vic tch chit, c lp hp cht t nhin
Kho st thnh phn ha hc ca mt cy mi, trc cha ai nghin cu v xem
nhng cht ny c hot tnh sinh hc g? Mun bit c iu ny cn phi c lp hp
cht t tinh khit >95% mi c th kho st cu trc ha hc bng phng php
quang ph hin i.
Cn c thm lng mu mt hp cht bit cu trc ha hc, mun kho st thm v
hot tnh sinh hc ca cht . Nu vic th nghim cho kt qu hp dn th s xem xt
c th tng hp ha hc hp cht c s lng nhiu hn.
Tm hiu mt hp cht bit v xem cht ny c sn sinh ra t b phn no ca
sinh vt (s sinh tng hp).
Tm hiu s khc bit ca nhng cht bin dng th cp c sn sinh ra t cng mt
ngun t nhin nhng khng cng iu kin sinh thi: th d tm hiu xem hai thc vt
cng h (family), cng chi (genus), cng loi (species) nhng mc hai ni c diu
kin kh hu, t ai th nhng khc nhau c cha cng nhng hp cht t nhin v
nhng cht ny c cng hm lng hay khng?
C nhiu phng php tch chit, c lp hp cht t nhin t cy c: Sc k ct, sc
k lp mng, sc k gel, sc k kh, sc k lng hiu nng cao.
Trong hng hp cht thin nhin, vic c lp cht phc tp hn v khng bit c
cy ang kho st c cha cc hp cht vi cu trc ha hc nh th no. Bit rng cy
c cn kho st c cha nhiu loi hp cht hu c, t loi khng phn cc n loi rt
phn cc, v th nu mun c lp hp cht m p dng sc k ct trc tip ngay trn
cao th ban u s rt kh t c kt qu mong mun. V vy, ngi ta thng chun
b mt lot cc cao chit c tnh phn cc tng dn, nh th mi loi cao chit cha
tng i t hp cht, gip cho qu trnh c lp hp cht tinh cht d dng.
Mun c cc loi cao c phn cc khc nhau, s dng cc dung mi chit c
phn cc khc nhau, da trn nguyn tc chung l cc cht ging nhau s ha tan
nhau: dung mi khng phn cc ha tan tt cc hp cht khng phn cc, dung mi c
tnh phn cc trung bnh s ha tan cc hp cht c tnh phn cc trung bnh v dung
mi phn cc mnh s ha tan tt cc hp cht phn cc.
ng vi qun
n cn
Kp
L thy tinh
Giy thm
Aceton
Dng c
Bnh gii ly (bnh phi c np y)
Giy lc (ct sao cho b va vo bnh gii ly)
ng ong 10ml, 100ml
a thy tinh
Ha cht: Eter du ha, cloroform, etyl acetat, metanol, aceton, nc ct
1.3.2. Gii ly bn mng
Cch tin hnh
Pha dung mi (h dung mi) ph hp cho vo bnh gii ly c t sn mt tm giy thm
(giy lc), nghing o nh dung mi thm t t giy lc (lm cho dung mi trong bnh
c bo ha).
t tm bn mng vo bnh gii ly, cnh y ca bn mng chm vo y ca bnh v
ngp vo dung mi. Cc vt chm mu khng c ngp vo dung mi.
Khi dung mi n mc tin tuyn (vch pha trn) bn mng th ngng qu trnh gii ly.
Ly bn mng ra, sy kh dung mi. Tin hnh hin hnh mu th bng cc thuc th c
trng.
2. Hin hnh cc vt sau khi gii ly
Sau khi gii ly xong, cc hp cht c mu s c nhn bng mt thng, nhng phn ln
cc cht hu c khng c mu nn mun nhn thy cc vt cn s dng cc phng php ha
hc hoc vt l.
2.1. Phng php vt l
Pht hin bng tia t ngoi (UV)
Dng c:
n chiu UV
Vit ch
Cch tin hnh: Bn mng sau khi gii ly xong, sy kh, t bn mng vo n UV, quan st
mu, nu quan tm th dung vit ch khoanh li.
2.2. Phng php ha hc:
Pht hin bng cc thuc th c trng
Dng c:
Kp
My sy
Cun bng keo
Ko
Ha cht
I2
Dd FeCl3
Dd H2SO4 50%
Thuc th
Mu ca vt
Hp cht
Vng hoc nu
Hp cht hu c ni chung
H2SO4
Vng m n da cam
Flavon, Flavonol
H2SO4
Chalcon, auron
H2SO4
Mu cam n
FeCl3
Xanh lc n xanh en
H2SO4
Mu sm (max: 545nm)
Mu
Mu tmxanh dng en (max: 595nm)
Hi I2
Flavonoid
Sesquiterpen
Triterpen
Cch tin hnh: Bn mng sau khi gii ly xong, sy kh. Nu hin hnh bng hi I2 th t
bn mng trong bnh cha I2. Nu hin hnh bng dung dch FeCl3, hay H2SO4 th nhng tm
bn mng vo l cha dung dch , ly ra v lc nh cho thuc th chy xung ht. Tin hnh
nng bn mng bng my sy hay bp in, cc vt mu s hin ln, dng bng keo dn tm
bn mng li tm bn mng khng b v tin cho quan st ln sau. Trn tm bn mng
phi ghi r dung mi hoc h dung mi gii ly.
BI 4: SC K CT
I. Mc ch
y l mt trong nhng k thut nhm phn on cao th ban u (cao etanol, metanol,
butanol) ra thnh cc phn on cao nh hn, c phn cc khc nhau, hoc c lp ra hp
cht tinh khit t mt phn on cao nh.
II. C s l thuyt
S sc k l mt phng php vt l tch mt hn hp gm nhiu loi hp cht ra
ring thnh tng loi n cht, da vo tnh i lc khc nhau ca nhng loi hp cht i
vi mt h thng (h thng gm hai pha: mt pha ng v mt pha tnh).
Vic tch hai hp cht no ra ring c t c kt qu tt hay khng l ty vo h
s phn chia. Bt k mt hp cht no khi t vo mt h thng gm hai pha (hai pha: lnglng hoc rn-lng), lc t n trng thi cn bng, hp cht s phn b vo mi pha vi
mt t l nng c nh, t l ny thay i ty vo cc tnh cht ng hc ca hp cht v
ca c hai pha.
Cng tng t, mt hn hp gm nhiu loi hp cht khc nhau khi c t vo h
thng gm hai pha, v th s c tng tc mnh/yu khc nhau i vi pha tnh. H qu l mi
loi hp cht s di chuyn ngang qua pha tnh vi mt vn tc khc nhau, nh vy, k thut
sc k c th tch ring cc loi hp cht.
Sc k ct h c tin hnh iu kin p sut kh quyn. Pha tnh thng nhng ht
c kch thc tng i ln (50-150m), c np trong mt ct bng thy tinh. Mu cht cn
phn tch c t pha trn u pha tnh, c mt lp bng thy tinh t ln trn b mt
khng b xo trn lp mt. Dung mi gii ly c a ra v hng trong nhng l nh pha
di ct, ri em i c quay ui dung mi, dng sc k lp mng theo di qu trnh gii
ly.
Trong loi sc k ct vi pha tnh l silica gel loi thng, hp cht khng phn cc
c gii ly ra khi ct trc, hp cht phn cc c gii ly ra sau:
Bng 1: Cc loi hp cht c tnh phn cc tng dn
Loi hp cht
Hydrocarbon
Alken
Eter
Hydrocarbon R-H
Hp cht thm
Th t gii ly ra khi ct
Ceton
Aldehyde
Ester
Alcol
Amin
Acid carboxylic
Cc hp cht kim mnh
Ha cht
Silica gel (50-150m)
Eter du ha, chloroform, etyl acetat, metanol, acetone, nc.
IV. Cch tin hnh
Sc k nhanh-ct kh (Dry-column flash chromatography)
a) Np cht hp thu vo ct
Rp h thng gm phu lc xp gn trn bnh tam gic, bnh ny ni vi mt my bm
ht to chn khng, cho my bm hot ng. Mc tng lng nh silica gel kh cho vo
phu, dng mung nn nh silica gel xung y phu, mi ln mi t, tng lp, to thnh
mt khi rn, ng nht, cht ch, c b mt bng phng. Chiu dy lp silica gel khong
5cm. Nu cn tch mt lng mu cht nhiu hn th s dng phu to hn, c ng knh
ln hn.
Bng 2: Mi lin quan gia lng mu v kch thc phu trong sc k-nhanh ct kh.
Lng mu
ng knh trong
ca phu (cm)
Chiu cao lp hp
thu
Phn on dung
dch gii ly (ml)
<100 mg
0,5-1,0
10-15
0,5-1,0 g
2,0-3,0
20-30
1,0-10,0 g
30-50
10,0-20,0 g
10
50
b) Cn bng ct sc k
Sau khi np pha tnh xong, chnh lp b mt pha tnh cho bng phng, t mt lp bng
gn dy ln b mt ct bo v lp mt.
Cn bng ct bng loi dung mi t phn cc nht, loi dung mi dng gii ly u
tin. Cho mt lng ln dung mi ln u ct, m my bm, dung mi s c ht xung
bnh tam gic. Thc hin vi ln, n khi cht hp thu ng nht trong ct th dng, ct
c cn bng.
c) Np mu ln u ct v gii ly ct
Np mu th: Dng mung mc tng lng nh silica gel vo cao th ban u, nghin
thnh bt, sau khi nghin thnh bt mn xong, ly lp bng gn ra khi ct, dng mung
mc bt nghin vo u ct, dng mung tri u phn bt ny c mt lp mng, khng
c nn lp bt ny.
Ly lp bng gn lc ny ph tr li ln mt ct, b mt ny s khng b xo trn khi
gii ly.