TURUNGLLERDE SORUN OLAN HASTALIKLAR

FUNGAL (MANTAR) HASTALIKLAR:

1. Turungillerde ukurutan hastal [Phoma tracheiphila (Petri) Kantschaveli &
Gikashvili]
Hastalk etmeni aalara hava yoluyla bulaan ve odun dokusunda gelien bir fungustur.
Gelime scaklklar 3-30C olup optimum gelime scakl 18-20Cdir. Tek yllk
srgnlerde piknitler oluturur. Bu keselerden kan sporlar yamur ve rzgarn etkisiyle
aatan aaca yaylr. Bu sporlar bitkiye alan yaralardan girdii gibi stoma aklklarndan
da girebilirler. Hastalk genellikle ekim-mart aylar arasnda bular. En fazla bulama
sonbaharda (ekim) olur. Hastaln konukular; limon,portakal, altntop, mandarin, turun,
aa kavunudur. Asl zarar limon eitleri ve limon kan olan dier melezlerde grlr. Dier
Akdeniz lkelerinde de hastalk yaygndr. lkemiz tm turungil blgeleri bu hastalkla
bulaktr. Limonlarda % 25 lere varan rn azallar yapmaktadr. Hastalk dier turungil
eitlerinde ksa u kurumalar yaparken limonlarda tm aac 1-2 yl ierisinde kurutur.

Ukurutan hastalndan
Gen srgnde ukurutan
(P.tracheiphila) kurumu limon hastalnn(P. tracheiphila)
aac
belirtisi

Ukurutan hastalnn (P.

tracheiphila)
odun dokusunda yapt
renklenme

Hastaln ilk belirtileri u dallarda, yani yllk srgnlerde, yaprak sararmas ve solmas
eklinde kendini gsterir. Bu yapraklar, yaprak sap dalda kalmak zere dklrler. Bu
grnm hastalk iin en tipik belirtidir. Yapra dklen srgn nce sararr, sonra
kahverengileerek kurur. Kuruyan bu srgnlerde de spor keseleri oluur ve utaki taze
srgnler ldke su iletim borular olan ksilem dokusundan aa doru ilerleyerek ok yllk
kaln dallara kadar iner. Bylece kke kadar ulaan hastalk tm aac kurutur. Yeni kurumu
dallarn enine kesitindeki turuncu-koyu kahverengi renklenme hastaln en tipik
belirtilerinden biridir.
Mcadelesi:
Kltrel nlemler :
2

Hastalk byk oranda aata alan yaralardan girdii iin, hastala kar korunmada
gereksiz yere aata yara amamak ana ilke olmaldr.
1. Hastalksz ve sertifikal fidan ve a kalemi kullanlmaldr.
2. Hastaln youn olduu blgelerde dayankl eitlerle bahe kurulmaldr.
lkemizdeki limon eitlerinin en dayankl olanlarndan balamak zere sralamas; Finike
yuvarlak, Antalya yuvarlak, Molla memet, Kbrs, Demre dikensizi, nterdonatodur.
3. Aalar srekli izlenerek ukurutan hastalna yakalanm srgnler hangi ay olursa
olsun hemen hastaln ulat (renklenmenin bittii) yerin 20 cm altndan budanmaldr.
Budanan bu srgnler yaklmaldr. Budama srasnda hasta aalarda kullanlan el aletleri
dier aalarda kullanlmadan nce %5lik sodyum hypokloritte (amar suyu) dezenfekte
edilmelidir.
4. Yetitiricilik bakmndan gerekli olan budama, kuru alma, u alma gibi ilemler yaz
aylarnda en ge eyll ierisinde bitirilmelidir.
5. Gen srgnlerin ka pikin olarak girmesi iin sonbaharda sulama erken kesilmeli ve
azotlu gbre verilmemelidir.
6.Yamurlama, dumanlama vb. nlemler alnarak bahe don zararna kar korunmaldr.
7. Kuvvetli rzgar alan yerlerde bahenin evresine rzgar kran dikerek yaralanmalar
azaltlmaldr
8. Bahede tekniine uygun beslenme ve sulama yaplmaldr.
9. Hastalkl ve salam aalarn gvdelerinden kan obur srgnler temizlenmelidir.
Kimyasal mcadele :
Hastaln bulama zaman olan ekim-mart aylar arasnda don, dolu ve frtna gibi iklim
olaylarndan sonra hastalk iin giri kaplar alacandan, bu gibi olaylardan sonra aalar
%0.4 dozunda bakrl fungisitlerle ilalanmaldr. Bu aylarda yaplan budama ve meyve
hasadndan sonra da aalar koruyucu fungusitlerle ilalanmaldr. Hibir yaralanma olmasa
da yeil aksam ilalamalarnn ekim, aralk ve mart aylarnda yaplmaldr. Yeil aksam
ilalamalarnda yksek basnl motorlu plverizatr kullanlmaldr. Kullanlacak ilalar ve
dozlar: Bakr oksiklorr %50 WP 400 g, Yazlk ya 1500g.

2. Turungil meyvelerinde kahverengi rklk ve gvde zamklanma hastal

[Phytophthora citrophthora (Sm.et Sm.)Leonian]
Fungusun P. parasitica ve P. hibernalis trleri de turungillerde hastalk yapmasna karn
lkemizde yaygn olan tr P. citrophthoradr. Trkiyede yaygn olarak kullanlan turun
anac hastala dayankl olduundan kk ve kk boaz rklne ender rastlanr. P.
citrophthora toprak kaynakl bir fungustur. Nemli koullarda toprakta bitki artklarnda yaar.
Kk ve gvde bulamas daha ok k ve ilkbaharda, meyve bulamas ise sonbaharda olur.
Gvde ve dallarda alan yaralardan yal mevsimlerde kolayca bulama olur. Meyve
enfeksiyonlar topraa yakn meyvelerde, yamur damlalarnn topraktan sratt
2

zoosporlarn yaralardan veya dorudan kabuk dokusundan penetrasyonu ile gerekleir.

Gvdede zamk salgs 20Cnin stnde olur. Yaralanmalarda ise zamk aknts hemen geliir.
Fungusun meyvelerde gelimesi 7-32C arasnda olur, 26C de optimum geliir. Hastaln
sporlarnn imlenip meyveye girebilmesi iin meyve yzeyinin en az 2 saat slak kalmas
gerekir. Fungus bulatktan 5-8 gn sonra hastalk belirtisi belirgin olarak meyve yzeyinde
grlr.
Hastala kar turungil trlerinin en hassasndan daha dayankl olanna doru sralamas
yledir: Limon (Citrus limon Burm.), aa kavunu (C. medica L.), laym (C. aurantifolia
Swingle), kaba limon (C. jambheri Lush), altntop (C. paradisi Macf), portakal (C. sinensis
Osbeck), mandarin (C. reticulata Blanco),citrange (P. trifoliata x C. sinensis), tangelo (C.
paradisi x C. reticulata), turun (C. aurantium L.) ve kumquat (Fortunella spp.). Bir tr
iindeki eitler arasnda da duyarllk ynnden farkllklar bulunmaktadr. rnein;
limonlardan kara limon, portakallardan Washington navel portakal daha duyarldr.
Hastaln meyvelerdeki belirtileri; sonbahar ve k aylarnda yal gnlerde bularlar.
Genellikle yerden 1.5 m ykseklikte dallarn meyvelerinde bulama olur. Enfeksiyon
noktasnda nce kahverengi-sar lekelenme olur ve kabuk yumuar, sonra tm meyveyi
hastalk sarar. Meyve kabuu biraz incelip kahverengi derimsi bir hal alr. Meyvede tipik bir
koku oluur

Limon meyvelerinde
kahverengi rklk
hastalnn
(P.citrophthora) belirtisi

Gvde zamklanma hastal kk ve kk boaz

Gvde zamklanma hastalnn
enfeksiyon-larnn limon aalarnda
(P.citrophthora) belirtisi
oluturduu sararma (solda)

Yal mevsimlerde nemli oranda meyve kayb olur. Eer meyveler baheden bulak
olarak depoya alnrsa enfekteli meyveler zerinde kahverengi lekeler oluur ve hastalk
salam meyvelere de geer.
Gvde ve dallarda ise; gvdede hasta blgenin kabuu dtan sertlemi kuru grnm
alr. Bu blgede kabuk atlar ve kahverengi zamk aknts olur. Hastalk gvdede yatay ve
dikey olarak ilerleyerek tm gvdeyi sarar ve ldrr, odun dokusu kahverengi-sarms renk
alr.
Kk boaznda ve toprak altndaki ana ve saak kklerde hastalk nedeniyle kahverengi
rmeler oluur. Hastalanan bu blgeler sertleir ve hafif bir zamk aknts yapar. Akan zamk
toprak ierisine kartndan akta zamk grlmez. Hasta blgeler dier patojen ve saprofit
etmenlerin de saldrsna uradklarndan kk boaz ve ana kkler tamamen lp siyahlar.
Hasta aalarn nce yapraklar sararr, sonra aa yaprak dkerek kurur.
Mcadelesi:
Kltrel nlemler
1. Salma sulama ve aacn kk boazn su iinde brakacak anak usul sulama
yaplmamaldr. Kark usul sulama yaplmaldr. anak usul sulama yaplacaksa kk boaz
evresine hava yala yaplarak su dtaki yalaa verilmelidir. Yamurlama ve damla sulama
yaplyorsa yine kk boaz ve gvde slanmamaldr. Sulama suyunu ve yamur sular hasta
aalarn olduu blgeden dier hastalksz blgeye tanmamaldr. Bulamada yamur suyu
da faktrdr.
2. Mmknse amonyum nitrat gbresi yerine amonyum slfat gbresi kullanlmaldr. nk
amonyum
nitrat
gbresi
hastal
artrr.
3. Bahe tesis ederken derin dikim yaplmamal ve taban suyu yksek yerlerde bahe tesis
edilmemelidir.
4. Mmknse sulama suyu kuyudan ya da bir gn dinlendirilmi havuzdan alnmaldr.
5.yi
havalanmay
salamak
iin,
sk
dikimden
kanlmaldr.
2

6. iftlik gbresi ve kimyasal gbreler aacn kk boazna verilmemelidir. Fizyolojik

hastalklara
kar
yaplan
neriler
dikkate
alnmaldr.
7. A yeri zellikle limon ve Washington navel portakal gibi duyarl eitlerde yksek
olmaldr
(en
az
35
cm).
8. Dikim ncesi fidann kk ve gvdesi %1.5luk bordo bulamacna batrlmaldr.
9. Meyveler toplanrken ve ambalajlanrken yaralanmamaldr ve slak meyve
toplanmamaldr.
10. Bu hastala kar dayankl olan turun (C. aurantium) ve yaprakl (P. trifoliata)
analar
kullanlmaldr.
11. Topraktaki antagonist mikroorganizmalarn etkinliini arttrmak iin topraa bol organik
madde
verilmelidir.
12. Hastalkl meyveler ve dier bitki paralar baheden uzaklatrlmaldr.
Kimyasal mcadele
1. Meyveleri korumak iin sonbaharda ilk yalardan nce (ekimde) yerden 1-1.5 m
ykseklikteki dallar %1 lik bordo bulamac ile ilalanmaldr. Yalarn devam etmesi
durumunda 1. ilalamadan 15 gn sonra 2. ilalamann yaplmas gerekmektedir.
2. Gvde enfeksiyonlarna kar aada belirtildii ekilde mcadele yaplmaldr.
a) Hastalk henz bulamam fakat taban suyu yksek, derin dikimin sz konusu olduu ar
ve fungus ile bulak topraklarda bulunan limon bahelerinde aalarn gvde ve kaln dallar
ekim, ocak ve mart aylarnda %2lik bordo bulamac ile ilalanmaldr.
b) Gvde ve kaln dallarda enfeksiyon grlen aalarda ekim, ocak ve mart ay balarnda
yaralar salam odun dokusuna kadar temizlenmeli, sonra prmz alevi ile stlmaldr. Istc
prmz alevi, yaraya 30-40 cm uzaklktan 1 dakika tutularak salam dokunun
siyahlamamasna dikkat edilmelidir. Istmadan sonra yara yerine dezenfektan olarak %3lk
potasyum permanganat srlmelidir. Prmz alevi 5 yandan kk aalarda kurumalara
yol aacandan uygulanmamaldr.
c) (b) maddesindeki ilemler yapldktan sonra yeni enfeksiyonlar nlemek iin ayn
aalarn gvde ve kaln dallar %2lik bordo bulamac ile ilalanmaldr.
d) Aalarn gvde ve kaln dallar deiik nedenlerle yaralanrsa koruyucu olarak yara yerleri
%2lik bordo bulamac ile ilalanmal ve yara yeri a macunu ile kapatlmaldr.
e) Kk boaz enfeksiyonlar sz konusu ise (b) blmndeki ilemler kk boazna da
uygulanmal, kk boazlar kuru koullarda havalandrlmaldr.
Meyve ve gvde ilalamalarnda yksek basnl motorlu plverizatrler, yaralarn temizlenip
stlmas ilemlerinde ise bak, marangoz keseri, gaz veya benzinle alan prmz stma
aleti ve yaralara a macunu srmek iin spatl kullanlmaldr.
Kullanlacak ilalar ve dozlar :
Bakr slfat %99,5 +snmemi kire

Bordo bulamac

1000 g+500 g
(Meyve enfek.)

Bakr slfat %99,5 +snmemi kire

Bordo bulamac

2000g+1000g
(gvde ve kaln dal.)

Fosetyl-Al, %80

W.P.

200 g(gvde enfek.)

Potasyum permanganat

zelti

3 kg

3. Turungillerde Alternaria yaprak lekesi (Alternaria alternata (Fr.:Fr)Keissl.

Hastalk, genellikle gen srgn, gen yaprak ve yeil meyve kabuu zerinde ortaya
kar. Balangta 1 mm veya daha kk olan lekeler zamanla byr. Hastalk yapraklarn
delinmesine, yrtlmasna, sararp dklmesine, gen srgnler zerinde yanklk biiminde
kurumu ksmlarn meydana gelmesine daha ileri durumlarda ise bitkinin gen ksmlarnn
tamamen kurumasna neden olur.
Hastalk, yal yapraklarda gen yapraklardaki kadar etkili deildir. Gen yapraklarn
hasta ksmlarndaki lezyonlar siyahlar, buna karlk daha yal yapraklarda ise etraf sar
halka ile evrili kahverengi lekeler oluur. Yal yapraklar hastala olduka dayankldr.
Dier zararlanma belirtilerinden (dolu zarar, ila yakmalar vb.) fark, salam ksmlara
uzanan damar etrafndaki baz dokularn lm olmasdr.
Meyvelerdeki belirtiler, ilk bulamadan yaklak 4 gn sonra meydana gelir, ukurlam
kahverengi veya siyah lekeler eklinde grlr. Bu lekelerin etraf sarms yeil halka ile
evrilir. Bu ukurlar dolu zararn andrr. iddetli hastalanan meyveler olgunlamadan
dklrler.

Fungus, yaprak, srgn ve aa bandaki mevsimsiz meyveler zerinde k geirir.

Hastaln oluumunu salayan sporlar yapraklar zerinde daha ok bulunur. Yamur,
yamurlama sulama, sk sulama, i, hzl srgn geliimi hastal artrr.

Mcadelesi :
Kltrel nlemler :
1. Yeni kurulan bahelerde sk dikimden kanmal, hava akmnn kolayca oluaca bir
dikim ekli uygulanmaldr.
2. Hzl srgn geliimini tevik eden sk ve fazla azotlu gbrelemeden kanmaldr.
3. Srgn geliimini artran ar budamadan kanmaldr.
4. Sk sulama yaplmamaldr.
5. Islaklk oluturaca iin sk yamurlama sulama yaplmamaldr.
Kimyasal mcadele :
lalamalara srgn geliimi ve iklim zellikleri dikkate alnarak srgnlerin gelime
balangcndan veya ilk hastalk belirtisi grldnde balanmaldr. lalamalara srgn
geliiminin durduu, yalarn azald, scaklarn artt ve meyvenin enfeksiyona duyarl
olduu dnem tamamlanncaya kadar kullanlan fungisitin etki sresi de dikkate alnarak
devam edilmelidir.
Kullanlacak ilalar ve dozlar :
Mancozeb, %80

WP.

300 g

Propineb, %70

WP.

250 g

Iprodione, %50

WP.

100 g

Bakr hidroksit, %77

WP.

300 g

Tebuconazol, 250 g/l

EC.

100 ml

Fluazinam, 500 g/l

EC.

75 ml

Metiram-komplex, %80

DF.

250 g

4. Turungil meyvelerinde Yeil ve Mavikf rkl (Penicillium digitatum Sacc. ve

P.italicum Weh.)
Yeilkf ve mavikf rkl hastalklar tm turungil meyvelerinde grlr. Hastalk
genellikle DEPO HASTALII olarak bilinir, ve asl zarar narenciye souk hava depolar ile
paketleme evlerinde oluturur.
Yeilkf rkl; meyve kabuunun herhangi bir yerinde yumuama eklinde balar.
Sonra bu yumuaklk geniler ve lekenin ortasndan balayarak fungusun beyaz renkli misel
tabakas oluur. Misel tabakasnn oluumunu izleyen 1-2 gn iinde misel kitlesi zerinde
yine merkezden balayarak yeil renkli spor kitlesi grlr. Sonuta meyve yeil bir kf topu
eklini alr. Meyve bzlr, mumyalar. ryen meyveler bu ekilde aa zerinde asl
kalabilecei gibi yere de debilir.
Mavikf rkl; hastalnn belirtileri Yeilkfe benzer. Ancak spor rengi mavidir.
Mavikfn evresindeki misel kitlesi Yeilkfnkine gre daha dardr. Yeilkf ile bulak
meyve yzeyi daha derimsi olmasna karn Mavikf nedeniyle rm meyve daha
yumuak olur ve bastrnca kolayca delinir. Baz durumlarda Mavikf ve Yeilkf birlikte
grlebilir.

Limon meyvelerinde Yeilkf

rkl (P.digitatum ) hastal

Portakal meyvelerinde Mavikf

rkl (P.italicum ) hastal

Bu funguslar btn topraklar, evler, depolarda bulunur. Meyveler aa stnde, bahede

yere dklm durumda ve zellikle depolarda bu hastala yakalanr ve rrler. Hastalk
aataki meyvelere yamur ve rzgar araclyla, yere den meyvelere ise dorudan
topraktan bular. Enfeksiyonun gerekleebilmesi iin meyvelerin ok kk de olsa
yaralanmalar gerekmektedir. Yksek nem ve 10-30oC arasndaki scaklklarda hastalk iyi
geliir. lk bulamadan 5-7 gn sonra belirtiler grlmeye balar. Penicillium funguslar
yaamn bitki artklar ve organik maddeler zerinde srdrr.
Yal giden yllarda ve kt depolama koullarnda hastalk ok zararl olur. Bulaan
meyveler ksa zamanda rrler. Depolarda oluan rklklerin %90n Yeil ve Mavikf
rklkleri oluturur. Penicillium rmelerinden dolay bahedeki kayp %5 ve yeterli
sayda souk hava deposu olmadndan depo ve ileme evlerindeki kayp %10-40
olabilmektedir. Yeilkfe Mavikfden daha sk rastlanr.
Mcadelesi :
Kltrel nlemler :
1. Meyveler olgunlatktan sonra hasat geciktirilmemelidir.
2. yi havalanma salamak iin sk baheler seyreltilmeli ve aalar zamannda budanmaldr.
3. Hasattan nce dier hastalk ve zararllara kar iyi bir mcadele yaplmal ve hastalkl dal
ve srgnler zamannda budanmaldr.
4. Meyve kesimi makasla yaplmal, toplama, ykleme, boaltma srasnda ve ambalajlama
ilemlerinde uygun malzeme ve yntemler kullanlarak meyveler yaralanmamaldr.
5. Yere den ve aa zerindeki rk meyveler toplanarak baheden uzaklatrlmaldr.
6. Paketleme evlerine gelen meyveler hemen kontrol edilmeli, rk olanlar ayrlarak topraa
derin gmlmelidir.
7. Depolama ve pazarlama zincirinde rklklerin artmamas iin meyveler yal gnlerde
ve slak olarak toplanmamaldr.
8. Sarartma odas temiz olmal ve nceden dezenfekte edilmelidir.
9. Meyveler paketleme evlerine yn halinde getirilecekse 3-4 sradan fazla yn
yaplmamaldr.
10. hra edilecek meyveler diphenil emdirilmi katlara sarlmaldr.
11. Ambalaj kaplar kapatlrken meyvelere basn yaplmamaldr. Meyveler ambalaj
kaplarna dzgn sralanmaldr. Tanma, ykleme ve boaltma srasnda kaplar fazla
sallanmamaldr.
2

Kimyasal mcadele :
lalamalar hasattan nce veya hasattan sonra yaplmaldr. Hasattan 10 gn nce ilalama
yaplrsa, hasattan sonra tekrar ilalamaya gerek yoktur.
Kullanlacak ilalar ve dozlar :
Thiabendazole %60

W.P.

60 g hasattan nce
150 g hasattan sonra

Carbendazim,%50

W.P.

50 g

Hasattan sonra meyveler ileme evlerinde izelgede belirtilen ila sspansiyonlarna

daldrlp 1 dakika bekletilir. leme evleri ve depolar %0.2lik formalin veya benzeri
dezenfektanlarla ilalanr.

BAKTERYEL HASTALIKLAR:
1. Turungil dal yankl [Pseudomonas syringae pv.syringae (Van Hall) Young et al.]
hastal
Hastaln ilk belirtileri gen srgn ve yaprak sapnda ya lekesi veya siyahlama
eklinde grlr. Zamanla yaprak ana damarna ve srgne doru ift ynl olarak hastalk
ilerler. Yaprak ana damar boyunca kvrlr, kahverengileir ve yere der. Yaprak sapnn
srgn zerinde kalmas bu hastaln tipik belirtilerindendir. Srgn zerindeki nekrotik
alanlar kzl-kahverengi grnm alr ve atlar. Ar enfekteli srgn ve dallar giderek
plaklar ve rn vermez.

Portakalda Turungil dal yankl

(P.syringae pv. syringae) hastalnn zarar
lkemiz koullarnda zellikle limon meyvelerinde 5-20 mm apnda kk, ukur benekler
2

eklinde belirtiler grlebilir. Balangta ak kahve renkli olan bu lekeler giderek kzlkahverengine ve siyaha dnr.
Dk scaklk yamurlu veya sisli havalar enfeksiyon iin uygun koullardr. zellikle
frtna, rzgar veya iddetli yalar nedeniyle zarar grm gen srgn veya yapraklar
enfeksiyona ok duyarldr. Bulama stoma, lentisel ve yaralardan olur. Genellikle bakteri
yaprak sapnn dalla birletii noktadan bitkiye girer. Hastalk iin 8 oCnin altndaki veya
20oCnin zerindeki scaklklar uygun deildir.
Tm turungil trleri etmenin konukusudur. Turungiller dnda bakteri, birok kltr
bitkisini de enfekte edebilmektedir.
Mcadelesi :
Kltrel nlemler :
1.Gbreleme ve sulama ilemleri zamannda yaplarak, gen srgnlerin ka olgunlam ve
odunlam
olarak
girmeleri
salanmaldr.
2.Turungil baheleri hakim rzgarlara kar rzgar kran aalar yardmyla korunmaldr.
3.
Yeni
kurulacak
bahelerde
gen
usul
dikim
tercih
edilmelidir.
4.
Fazla
su
tutan
topraklarda
drenaj
kanallar
almaldr.
5. Hastalkla bulak dal ve srgnler budanarak yaklmaldr.
Kimyasal mcadele:
Turungil bahesinde veya ok yaknndaki bahelerde enfeksiyonlar grlm ise mutlaka
kimyasal mcadele yaplmaldr.
Hafif bulak bahelerde ilk ilalama hasat sonras olmak zere 1 ay ara ile 2 kez %2lik
bordo bulamac uygulamalardr. Eer bahede ar bir enfeksiyon sz konusu ve ayn
zamanda k ve ilkbahar aylar yal ve lk seyrediyorsa, hasattan sonra balamak zere
birer ay ara ile 2-3 kez %2 lik bordo bulamac ve iek tomurcuklar patlamadan nce %1lik
dozda bir uygulama daha yaplmaldr. Byle bahelerde en az 3 yl sre ile kimyasal
uygulamalara devam edilmelidir.

TURUNGLLERDE BESN ELEMENT EKSKL

1. Turungil demir noksanl
Fizyolojik bir hastalk olup topraktaki demir miktarnn bitkinin gereksinimini
karlayacak miktarda bulunmamasndan veya bitki tarafndan alnabilecek bir formda
olmamasndan ileri gelir. Demir noksanlnda yapraklarda kloroz meydana gelir yaprak
sardan sarms-beyaza kadar renk deitirir, damarlar yeil kalr. Bu belirtiler baz mikro
element noksanlklarndan veya baz evre faktrlerinden ileri gelebilecei iin yaprak ve
toprak analizleri yaptrlmaldr.

Turungil yapraklarnda demir

noksanl
Mcadelesi :
Kltrel nlemler :
Toprak ve iklim koullarnn uygun olmad yerlerde turungil
plantasyonu kurulmamaldr.
2.
Turungil plantasyonlar uygun yntemlerle ve yeterince sulanmaldr.
3.
Kireli, fosfatl ve dier ar metalleri ieren gbrelerle gereinden
fazla gbreleme yaplmamal, gerekli analizler yaptrldktan sonra uygun
yntemlerle gbreleme yaplmal, organik gbre kullanmna nem verilmelidir.
4.
Toprak yeterince havalandrlmaldr.
1.

5.

Kimyasal mcadele :
Uygulamalar, yaprak ve toprak analizlerine gre yaplmaldr.
ruhsatlandrlm Feli preparatlar demir ieriklerine gre kullanlr.

Uygulamalarda,

Metalik demir elat %6 lktan aa bana 1500-3000g uygulanmaldr. Demir ieren ilalarn
kullanm dozlar, aalarn gvde ap ve boyuna gre aada verilmitir.
Aa gvde
ap

Doz
(preparat/aa)

Aa boyu

Doz
(preparat/aa)

5 cm

150 g

1m

25 - 100 g

6-10 cm

200 g

1-2 m

150 - 200 g

11-15 cm

300 g

2-3 m

250 - 300 g

15 cmden
fazla

500 g

3 mden fazla

300 - 500 g

lalama yaplrken; her aacn izdm olan toprak yzeyinde 20-50 cm geniliinde ve 15
cm kadar derinliinde evresel kark alr. Suda eritilen ila bu kark iine dklr, zeri
kapatlr ve aa uygun yntemle yeterince sulanr. la toz eklinde kullanlacak ise, alan
karklara toz eklinde dklr dier ilemler aynen uygulanr. Gerektiinde yapraklara da
pskrtlerek uygulanr.
2. Turungil inko noksanl
Genellikle kumlu, akll, az nemli topraklarda inko miktarnn yeterince
olmamasndan ileri gelmektedir. Ayrca yksek asitli, ar ve killi, fazla sulanan bahelerde de
grlmektedir.
inko noksanlnda; olgun yapraklarda, yapran orta ve yan damarlar boyunca ve
onlarn etrafnda kuak eklinde yeil bir renk grlr. Bu yeil ksmlarn etraf ak renklidir.
Hastalk ilerledike bu ksmlar daha da alr, sarya hatta beyaza doru renk deitirir.
Yapraklarn ekilleri de deiir; kk, dar sivri ulu olurlar, rozetlemeler grlr. Hastaln
ileri devrelerinde srgnler ve kk dallar vaktinden nce lrler.

Turungil yapraklarnda inko noksanl

Hasta aalarda meyveler kk, kaln kabuklu, sularn yitirmi bir durumdadrlar. Buna
bal olarak verim de der.
Mcadelesi :
Kltrel nlemler :
1. Toprak ve iklim koullarnn uygun olmad yerlerde turungil plantasyonu
kurulmamaldr.
2. Dikim, sulama, gbreleme ve toprak ileme tekniine uygun olarak yaplmaldr.
3.
Turungil
aalar
iyi
bir
bakm
ile
salkl
tutulmaldr.
4. Kimyasal mcadele : Uygulamalar yaprak ve toprak analizlerine gre yaplr. pskrtme
yoluyla inko slfat uygulanacak ise; %0.5 eriyiinin yapraklarda herhangi bir yakma
yapmamas iin inko miktarnn yars kadar kire(100 litre suya 500 g inko slfat + 250 g
snmemi kire) kartrlmaldr.

Yararlanlabilecek baz Web sayfalar:

http://www.bitkisagligi.net
http://www.tagem.gov.tr/yeni%20web/YAYINLAR/KITAP5/FIHRIST.HTM
http://www.fito-info.bf.uni-lj.si/SI/Organizmi/sistemat/b1.htm
http://www.uni-kiel.de/phytomed/
http://www.apsnet.org/online/image.asp
http://www.uoguelph.ca/~thsiang/images.htm
http://pmo.umext.maine.edu/ipddl/Diseasepictures.htm
http://www.extension.umn.edu/projects/yardandgarden/diagnostics/
http://primera.tamu.edu/kcchome/images/citrusdiseases.htm