Professional Documents
Culture Documents
Giri:
Kaynak ii zellikle metal eya,ara,gere reten iyerlerinde sklkla yaplr.
Bu tr iyerlerinde metal girdi malzemelerin kesilmesi, girdi malzeme ve ara rnlerin
birbirlerine eklenmesi ilemlerinde, geneli kaynak olarak adlandrlan bir takm
yntemler kullanlr.
Yazda, birok sektrde karlalan kaynak iinin ve bu iten kaynakl risklerin
i sal erevesinde sistematik olarak incelenmesi amalanmtr. Ayrca, Kaynak
atlyeleri-iine sadece metal eya retimi yapan iyerlerinde deil, hizmet sektr de
dahil birok farkl ikollarnda rastlanr. Ufak tefek tamir ileri iin orta ve byk
lekli hemen tm iyerlerinde en az bir ark kayna vardr. retime yardmc iler
olarak tanmlanabilecek bu tr ilemler ve onlardan kaynakl risklerin her ne kadar
tm alanlar da etkilese gzden karlma yada nemsenmeme olasl yksektir.
Genel Bilgi:
Kaynak, metal paralarnn s yada basnla yada her ikisiyle birletirilmesi
anlamna gelir. Kaynak ilerinde s, gazlarn hava yada oksijenle yaklmasyla,
alma yzeyi ile elektrot yada iki elektrot arasnda elektrik sramalaryla (ark
kayna), iki yada daha fazla alma yzeyi arasndaki elektrik direnci kullanlarak
(diren kayna) elde edilir.
Kaynak yaplrken birbirine kaynaklanacak materyallerin dnda bir malzeme
kullanlmazsa ilem otojen kaynak adn alr. Dolgu maddesi olarak alamlar
kullanlr ve birletirilecek metallerin erime noktasndan daha dk erime noktasna
sahiptir.; i sal asndan nemi dolgu maddelerinin kurun, kadmiyum, krom gibi
riskli metalleri iermelerine ramen deerlendirmelere alnmalarnn kolaylkla
unutulabilmesidir.
Gaz kaynanda, oksijen yada hava ve yakc gaz hamlata birletirilir. Is
birletirilecek metallerin yzeylerini yumuatr. ounlukla bir dolgu maddesi eklenir.
Oksidasyonu engellemek ve birletirmeyi kolaylatrmak iin kimyasal eritici
maddelerde kullanlabilir.
Ark kaynanda akm elektrotla alma yzeyi arasnda atlar. Bu ilemde s
4000 oC ye kadar ulaabilir. Isya dnen elektrik akm, iyerlerinde elektrik kaynak
makineleri (dntrcler) ile retilir.
Kaynak ilemi srasnda kaynak alann oksidasyon ve eitli bulamalar
engellemek iin atmosferden korumak gerekebilir. Bu koruma bir akkanla yada inert
gazla salanr. Bu iki uygulamadan en fazla bilineni; Argon, nitrojen, helyum veya
karbondioksit gibi inert bir gazla kaynak alann rtmektir. Bu gazlar kaynak yaplacak
malzemelerin zelliklerine gre seilir ve kullanlr.
Riskler ve korunma:
Tm kaynak ileri yangn, yank, kzlalt radyasyon ve metal dumanlarnn ve
dier kimyasallarn solunmas risklerini tarlar. Kaynak tipine gre deien riskler
elektrik yaralanmalar, grlt, mor tesi radyasyon, ozon, nitrojen dioksit, karbon
monoksit, floridler, basnl gaz tanklar ve patlamalardr.
Metal bina iskeletleri, kule ve kprler, gemiler, demiryollar, vagonlar,
lokomotifler gibi byk apl yap ve aralarn kaynak ileri kontroll artlarn
bulunduu atlyelerde deil ounlukla ak havada yaplr. Bu tr kaynak ilerinde
fiziksel yklenme, uyumsuzluk yorgunluu, kas iskelet sistemi yaralanmalar,
uygunsuz pozisyonlarda alma nedenli skntlar daha sk grld gibi atmosfer
koullar (scaklk; souk; gne na maruziyet) da ek riskler oluturur.
Basnl gaz tanklar:
Yksek basnl gaz kayna sistemlerinde oksijen ve yanc gaz, gaz
tanklarnda yksek basn altnda saklanr. Basnl gaz tanklarnn doldurulmas,
tanmas, kullanlmas srasnda uygulanacak gvenlik kurallar bu yaznn konu
snrll da dikkate alnarak nemli noktalaryla hatrlatlacaktr.
-
Asetilen Jeneratrleri:
Dk basnl gaz kayna ilemlerinde, asetelin gaz, kalsiyum karbid ve
suyun kontroll reaksiyona girdii jeneratrlerde retilir. Gaz hamlaca borularla iletilir
ve oksijenle beslenir. Asetelin Jeneratrleri kalsiyum karbidin kontrolsz olarak suyla
reaksiyona girmesi, oluan gazn szmas, kontrolsz yanma, asetilenin anestezik
etkisi gibi nedenlerle risklidir. Kalsiyum karbid tamamen kuru bir ortamda saklanmal
ve tanmaldr. Asetilen gaznn saf olmayaca unutulmamaldr. Reaksiyonun
doall gerei fosforlu hidrojen, arsenikli hidrojen, kkrtl hidrojen de aa kar.
Jeneratrlerde de szdrmazlk salanmal, jeneratrn bulunduu alan ok iyi
havalandrlmaldr. Bu alanda st dzey yangn gvenlik nlemleri alnmal, klarn,
havalandrma makinelerinin altrma dmeleri bina dnda tutulmal ve sigara
iilmesi kesinlikle engellenmelidir.
zel bir kaynak ilemi olan plazma kaynanda voltaj 400 volttan yksektir.
Plazma kaynana yksek frekansl pulse akm sz konusudur ve temas durumunda
ok iddetli ar ve derin yanklara yol aabilir.
Kimyasal riskler:
Kaynak ilerinde kapal ortam hava kirleticileri olan birok dumanlar ve gazlar
ortaya kar. Bu kirleticilerin bazlar ve ortaya kma nedenleri aada belirtilmitir.
-
azalacaktr. Gaz alt kaynanda kullanlan inert gazn birikimi bu durumun geliimini
hzlandrr.
Rezistans kaynaklarnda elektrotlar arasna parmak yada elin skmas
mmkndr. Koruyucu eldiven kullanlmaldr.
Meslek : Kaynaklar
Maruz kald riskler
Kaza Riskleri:
- Yksekten dme (zellikle inaat ilerinde),
- Keskin metal paralar nedeniyle yaralanmalar,
- Scak metal paralar ,gaz tanklar, vb.nin dmesiyle oluan darbeler,
- Scak metal yzeyleri, alev, uuan kvlcmlar, dolgu metali damlalar, termal
nm nedeniyle yanklar,
- Gze yabanc cisim kamas,
- Kulaa dolgu maddesi veya kvlcm kamas,
- Kvlcm, alev, akkor metal nedeniyle yangn ,
- Toz patlamalar,
- Srayan metal paralarnn deriye saplanmas ve deri ierisine girmesi,
- Hidrojen ve dier yakc gazlarn tutumas ya da patlamas,
- Metal temizlemede, boyalarda, yaptrclarda kullanlan klorinli karbonlardan
oluan fosgenle ya da kaynak srasnda oluan dier toksik gazlardan (Ozon,
karbonmonoksit, nitrojenoksit ) akut zehirlenmeler,
- Elektrik arpmas,
- Gaz, oksijen karml ilerde, oksijen dzeyinin evrede artmasyla elbiselerde
tutuma (ki bu bazen makine yayla kirlenen elbiselerde de grlr),
- Kaynak sisteminde yanma ve patlamalar,
- Kalsiyum, karbid ve asetilenin yanl kullanlmas nedeniyle oluan patlama ve
yangnlar,
- Robot kaynaklara elbise, sa, parmak ya da kolun kaptrlmas.
Fiziksel Riskler:
Yksek grlt dzeylerine maruziyet,
Yksek scaklk ve soua maruziyet (zellikle yap ilerinde )
Kaynak kontrolnde X veya gamma nlarna maruziyet,
UV nm maruziyeti.
Kimyasal Riskler:
Kaynak duman maruziyeti,
inko ya da kadmiyumlu metallerin kaynak ilerinde oluan kronik zehirlenmeler,
Boya ya da antikorozyon yalarnn kaynak ilemiyle bozunmasndan
kaynaklanan poliklorin bifenillerden kronik zehirlenmeler,
Demir oksit inhalasyonu nedenli pnmokonyoz (siderozis),
Dk saflkta kalsiyum karbid kullanm ile oluan fospinlerden etkilenme sonucu
merkezi sinir sistemi, akcier ve karacier sorunlar,
Nitrojen oksit ve ozon nedenli solunum sistemi ve gz yanglar,
Karbon monoksit zehirlenmesi,
7- Salk Kurallar Bakmndan Gnde 7,5 saat veya Daha Az allmas Gereken ler
Hakknda Tzk, Resmi Gazete, 27-07-1984, No 18471
8- i Sal ve Gvenlii Tz, Resmi Gazete, 11-01-1974, No 14765
9- Parlayc Patlayc Tehlikeli ve Zararl Maddelerle allan yerlerinde Alnacak
Tedbirler Hakknda Tzk, Resmi Gazete, 24-12-1973, No 14752
10- Sosyal Sigortalar Kurumu Salk lemleri Tz, 03-07-1985, No 18800
YOK
Kadmiyum
Nikel
Krom
Kurun
inko
Bakr
Boya
Kurun
Boya
zosyanat
Asetilen Kayna
2. Karpit alma alanndan uzakta ve tamamen kuru bir ortamda saklanyor.
3. Asetilen jeneratrnn bulunduu alan iyi havalandrlyor.
Basnl Gaz Tanklaryla Yaplan Kaynak
4. Gaz tanklarna uyumlu reglatrler kullanlyor.
5. Gaz tanklarnn dmesine kar nlemler alnm.
6. Oksijen ve yanc gaz tanklar ayr ayr ve glendirilmi alanlarda saklanyor.
7. Gaz tanklarnn ayrlmasnda renk kodlu etiketler kullanlyor.
Yanc Gazlarla Is Salanan Kaynak lerinin Geneli
8. Hamla dzenli aralklarla temizleniyor.
9. Gaz kayna ile hamla arasnda kullanlan hortumlar uygun evsafta ve zedelenmemi.
10. Kaynak yaplan alan kolay tutuabilir malzemelerden arndrlm.
11. Elektrik dmeleri bina dnda.
12. Sigara iilmesi kesin olarak engellenmi.
Ark ( Elektrik ) Kayna
13. Elektrikle ilgili aletlerin tamir ve dzenli bakm vasfl elemanlarca yaplyor.
14. Yerler kuru tutuluyor.
15. Elektrik kablolar uygun evsafta, kolay yanmayan malzemeden ve zedelenmemi.
Tm Kaynak lerinde
16. Kaynak yaplan alanda lokal havalandrma yaplyor.
17. Kaynak yaplan alann genel havalandrmas yaplyor.
18. Kaynak yaplan alanda gazlarn birikecei kr noktalar bulunmuyor.
19. Atlyelerde gereksiz malzeme bulundurulmuyor.
20. Atlyelerin genel dzeni ve temizlii iyi.
21. Kaynak atlyesi dier atlyelerden yanc ve k geirgen olmayan bir malzeme ile ayrlm.
22. Yetkili elemanlar dndaki iilerin atlyeye girii engellenmi.
23. giysileri akkor metal paralarn tutmayacak malzemeden seilmi.
24. giysilerinde cep, kvrm, ak yaka, ak kol az gibi akkor metali tutacak engeller yok.
25. giysilerinde kolay tutuacak kirlilikler ( ya, boya lekeleri) yok.
26. Ense, yz ve eller mor tesi nma kar korunuyor.
27. Kaynak gzlkleri ( deali kaska takl ) kullanlyor.
28. Solunum koruyucular kullanlyor.
29. Grlt lmleri yaplyor.
30. Uygun postrde alma koullar salanm.
31. Kuru toz ve karbondioksit tipi yangn sndrcler yeterli sayda bulunuyor.
32. Personel yangn sndrme konusunda eitimli.
33. Personel kaynak ii ve iin riskleri konularnda eitimli.
e Giri Muayenesi ve Periyodik muayenelerde
34. Solunum sistemi, gz ve KBB muayeneleri yaplm.
35. Standart boy gs grafisi ekilmi.
36. Solunum fonksiyon testleri yaplm.
37. Kronik akcier hastal tespit edilmemi.
38. Kronik dolam sistemi hastal tespit edilmemi.
39. Kronik gz yangs hikayesi tespit edilmemi.