11.

K THUT TRNG BI

11.1. GING BI:

Nhng ging bi ph bin hin nay:
- min Nam c cc ging bi nh: Bi Nm Roi, Bi ng L Cam, Bi
Da Xanh, Bi Lng C C
- min Bc c cc ging bi nh sau: Bi Thanh Tr, Bi Phc Trch, Bi
oan Hng, Bi Din, Bi M Linh, Bi P. mi. l.
11.2. THI V TRNG:
Vng BSCL trng vo u hoc cui ma ma, ng Nam B v Ty Nguyn
ma trng t thng 6 - 7 dng lch. Vng Bc Trung B v Duyn Hi Nam Trung B
trng vo thng 8 - 9 dng lch hng nm. Cc vng BSH, ng Bc, Ty Bc v
Xun trng tt nht thng 2 - 3; v Thu ng vo thng 8 - 9.
11.3. THIT K T TRNG BI:
11.3.1. Thit k vn trng:
Vng t thp, trng ng bng sng Cu Long, ng bng sng Hng cn c
mng tiu nc: chiu rng khong 2m, chiu su 1 - 2m, ln lp c kch thc 4 - 5m
(lp n) v 8 - 10m (lp i). Vng t c tng canh tc dy, mc nc ngm thp v
khng b nh hng l lt th c th ln lp theo kiu p m. Lp nn xy dng theo
hng ng Bc hay Ty Nam gip cho vn thng thong.
Vng t min ng v Duyn hi Nam trung b phi chn ni c ngun nc
ti hoc nc ngm ti vo ma kh.
11.3.2. Trng theo ng ng mc:
i vi t bi bng c dc 3 - 5 o b tr trng bi theo hnh vung, hnh ch
nht hoc hnh tam gic (kiu nanh su), t c dc 5 - 10 o phi trng bi theo
ng ng mc.
Din tch vn ln t 2ha tr ln cn phn thnh tng l nh, din tch t 0,5 1ha/l c ng giao thng ni ng vn chuyn bng xe c gii nh. i vi t dc
cn thit k ng ln i khng qu 10o.
11.4. CHUN B H TRNG:
- Cc vng t cao min Bc, vng Duyn Hi Nam Trung B v vng ng
Nam B o h theo kch thc 0,8 -1m x 0,8 - 1m x su 0,7m. H trng phi chun b
trc khi trng 1 thng.

- Vng ng bng sng Cu Long nn lm m ( t) nng cao tng canh tc,

t lm m trng thng l mt t rung hoc t bi bi ven sng phi kh, m nn
cao 40 - 60cm v ng knh 80 - 100cm.
- Phn bn lt trc khi trng: Phn bn lt cho 1 h trng bi nh sau:
+ Phn hu c hoai mc 20 - 50kg.
+ Super ln 1 - 1,5kg.
+ Kali sufat 0,5 - 1kg.
+ Vi bt 1kg.
Trng hp khng bn phn n ln, kali th bn NPK (16 - 16 - 8) 0,2 - 0,5kg.
Lng phn trn y trn u vi lp t mt ri bn xung h.
11.5. MT V KHONG CCH TRNG:
Tu theo ging v vng t trng m iu chnh khong cch trng cho ph hp,
c th l 5m x 6m hoc 6m x 6m, 6m x 7m. Mt trng BSCL khong 24 - 33
cy/1000m2, ng Nam B, Ty Nguyn v Duyn Hi Nam Trung B c th trng
khong cch tha hn 7m x 8m (18 cy/1000m 2), cc vng Bc Trung B, ng bng
sng Hng, ng Bc, Ty Bc mt trng theo kiu ch nht hoc vung t 330 420 cy/ha, theo kiu tam gic t 277 - 387cy/ha, cc vng t tt c iu kin u t
thm canh b tr mt 400 - 500 cy/ha.
11.6. CHM SC VN BI:
Bn phn cho vn bi 2 thi k:
11.6.1. Thi k kin thit c bn:
Thi k kin thit c bn (cy 1 - 3 nm tui), phn bn c chia lm 4 t
bn cho bi:
- Thng 1 - 2: bn 40% lng phn m + 40% lng kali.
- Thng 5: Bn 20% lng phn m + 20% lng kali.
- Thng 8: Bn 20% lng phn m + 20% lng kali.
- Thng 11 - 12: Bn 20% lng phn m + 20% lng kali + 100% lng phn
ln + 100% lng vi bt.
Lng phn bn cho 1 cy theo tng nm nh sau:

Phn bn

Lng phn bn (gr/cy/nm)

ur

Super ln

110 - 200

120 - 240

30 - 60

220 - 330

300 - 420

80 - 150

330 - 540

480 - 600

160 - 230

Nm

KCl

Cch bn: Rch rnh xung quanh tn su 10 - 15cm, rc phn vo rnh ri lp t

li. Nu kt hp bn phn hu c th rnh o rng 30cm, su 30cm kt hp xi xo, lm
c, ti nc v t li gc cy.
Sau khi trng nn dng phn ur hoc phn DAP vi liu lng 40gr ho trong 10
lt nc ti cho 1 gc bi (2 thng/ln). Khi bi trn 1 nm tui cn bn phn gc
gip cho cy pht trin mnh. S dng phn vi sinh nh EM (Effective Micro Organisms), WEHG ti gip cho phn hu c mau phn hy to thnh cht v c
cho cy trng hp th.
11.6.2. Thi k kinh doanh - Thi k cy mang qu.
a) S ln bn phn cho bi thi k kinh doanh nh sau:
- Ln 1 sau thu hoch bn: 25% lng phn m + 25% lng phn ln + 30 50kg phn hu c/gc/nm. Bn phn c bn tng sc chng qua ma ng i vi
cc vng min Bc (thng 11 - 12)
- Ln 2: 4 tun trc khi cy ra hoa bn: 25% lng phn m + 50% lng phn
ln + 30% lng phn kali. Ln ny tc dng thc cnh Xun v n hoa (khong thng
2)
- Ln 3: Sau khi qu u v giai on qu pht trin bn: 50% lng phn m +
25% lng phn ln + 50% lng phn kali. Ln ny thc cnh H v nui qu (khong
thng 4 - 5).
- Ln 4: 1 thng trc khi thu hoch bn: 20% lng phn kali (khong thng 6 7) thc cnh Thu v tng trng lng qu.
Lng phn bn cho cy bi tu thuc vo nhiu yu t nh loi t, thnh phn
dinh dng trong t, ging cy, tui cy, mt , nng sut v trc. . .
Trong iu kin nc ta, hng dn v bn phn ch c tnh cht tham kho, tu
tng iu kin c th m tng gim lng phn bn.

Phn bn

Lng phn bn (kg/cy/nm)

Phn
chung

Sunfat

Super

Clorua

ln

kali

Nm th 4

30

1,2

1,0

0,8

2,0

Nm th 5

50

1,8

1,2

0,9

0,9

Nm th 6

50

1,9

1,2

1,0

2,0

Nm th 7

70

2,0

1,5

1,2

1,2

Nm th 8

70

2,0

1,7

1,5

2,0

Nm th 9 tr i

70

3,0

2,0

1,7

1,7

Tui cy

Vi bt

T nm th 10 tr i cy n nh v sinh trng v nng sut, cch bn nh

sau:
Da theo hnh chiu tn cy o nhng h xung quanh gc, su 20 - 30cm, rng
20 - 30cm, bn phn ri lp t li v ti nc. Khi cy giao tn khng cn o rnh m
c th dng cuc xi nh lp t xung quanh tn cy, bn phn v lp t li, ti nc.
Phn bn l nn phun 4 - 5 ln/v qu giai on sau khi u v giai on qu bt
u pht trin nhanh, mi ln cch nhau 15 ngy.
b) Ta cnh v to tn:
To tn: Gm cc bc sau:
- T v tr mt ghp (trn gc ghp) tr ln khong 50 - 80cm th bm b phn
ngn.
- Chn cnh khe, thng mc t thn chnh v pht trin theo 3 hng lm cnh
cp 1.
- Sau khi cnh cp 1 pht trin di khong 50 - 80cm th ct t hnh thnh
cnh cp 2 v ch gi li 2 - 3 cnh.
- Sau cng tin hnh ct t cnh cp 2 nh lm cnh cp 1. T cnh cp
2 s hnh thnh nhng cnh cp 3.
- Cnh cp 3 khng hn ch v s lng v chiu di nhng cn loi b cc cnh
mc qu dy hoc qu yu. Sau 3 nm cy s c b tn cn i, thun li cho chm sc,
phng nga su bnh v thu hoch.
Ta cnh: Hng nm, sau khi thu hoch cn phi loi b nhng cnh mang qu,
cnh b su bnh, cnh yu, cnh nm bn trong tn khng c kh nng mang qu, cnh
an cho nhau, nhng cnh vt trong thi gian cy ang mang qu. . .
11.7. PHNG TR SU BNH CHNH:

11.7.1. Su v ba (Phyllocnistis citrella):

L non b su v ba gy hi s khng pht trin v hoa qa d b rng nht l cy
con mi trng.
Phng tr: Bo v loi ong k sinh thuc h Encyrtidae v Enlophidae k sinh
trn nhng su v ba. Ta cnh cho ra lc tp trung, chng thnh thc hn ch s ph
hoi ca su. Phun thuc ngay khi cy bt u nh lc 1 trong cc loi thuc: Saliphos
35EC 25 - 35ml/bnh 8 lt nc, Sherzol 205 EC 25 - 35ml/bnh 8 lt. Confidor 5 10ml/bnh 8 lt, du khong DC - Tron Plus 50ml/bnh 8 lt.
11.7.2. Ry chng cnh (Diapharina citri):
Ry chng cnh trn t non chch ht nha cy v l mi gii truyn vi khun
gy bnh Vng l Greenging.
Phng tr: iu khin cy ra t tp trung. Bo v loi ong k sinh tamarixia
radiata v Diaphorencyrtus aligarhensis gy hi u trng. Dng by mu vng pht
hin ry trong vn, trng cy chn gi hn ch ry t ni khc xm nhp vo, ch
vo cc t ra t non ca cy, s dng 1 trong cc loi thuc nh Basicide 50EC, Butyl
10WP 25gr/ bnh 8lt, Actara 25WG 1gr/bnh 8 lt, Applaud 10WP 10 - 15gr/bnh 8 lt.
11.7.3. Ry mm (Toxoptera citricidus):
Ry mm trch ht nha lm cc t non khng pht trin, l mi gii truyn virus
gy bnh Tristeza trn cy bi.
Phng tr: Ta cnh cy ra t non tp trung. Bo v nhng thin ch gy hi
ry mm nh: B ra, green lacwing, rui n rp (Syrphidae) v ong k sinh thuc h
Aphididea.
Giai on t non tr ry bng 1 trong cc loi thuc nh: Lancer 75WP
15gr/bnh 8 lt, Butyl 10WP 25gr/bnh 8 lt, Actara 25 WG1gr/bnh 8 lt, Applaud 10 WP
10 - 15gr/bnh 8 lt.
11.7.4. Nhn hi l v qu:
Phng tr: Nhn gy hi trn l v qu nn pht hin tht sm, nht l khi va u
tri, c th s dng 1 trong cc loi thuc sau y tr nhn: Comite 73EC 5 10ml/bnh 8 lt, Sulox 80WP 50gr/bnh 8 lt, Kumulus 80DF 10 - 20gr/bnh 8 lt, Du
khong DC - Tron Plus 50ml/bnh 8 lt.
11.7.5. Rp sp:
Chng thng trn cnh non, qu chch ht nha, ngoi ra ni chng thi
phn ra chng cn kch thch nm b hng pht trin trn l v qu.

Phng tr: Trong iu kin t nhin rp sp cha gy hi ng k, tuy nhin khi

mt cao cn phun thuc phng t nh dng 1 trong cc loi thuc: Pyrixex 20 EC,
Fenbis 25EC, Admire liu lng theo khuyn co, Du khong DC - Tron Plus 50ml/bnh
8 lt.
11.7.6. Bnh Tristeza:
Bnh Tristeza do virus lm hng mch dn nha t trong thn cy xung r, lm
rng l, cht t, ln cy v lm cho b r b thoi ho.
Phng tr: Trng ging sch bnh v tch cc phng tr cc loi ry mm bng
cc loi thuc tr su khuyn co vo cc t ra t non trnh lan truyn mm
bnh.
11.7.7. Bnh vng l Greening ( do vi khun Liberobacter asiticus)
Phng tr: Loi b cc cy nhim bnh tiu hu mm bnh, trnh chit,
ghp bng cc mt ghp trn cc cy nghi ng c mm bnh. Kh trng sau mi ln s
dng cc dng c ct ta.
- Trng ging sch bnh v nn cch ly vi nhng vng nhim bnh, vn trng
phi c cy chn gi hn ch ry chng cnh di chuyn t ni khc ti. Phun thuc tr
ry chng cnh vo cc t ra l non.
11.7.8. Bnh gh ( do nm Elsinoe fawcetii)
Phng tr: Trng cy khng b nhim bnh, kim tra vn thng xuyn, ta b
cc cnh mang bnh ra khi vn t, tiu hu mm bnh.
Phun 1 trong cc loi bnh thuc phng nga bnh nh Carbenzim 500FL 15 20ml/ bnh 8 lt, Benomyl, Thio - M 500SC 10 - 15ml/bnh 8 lt, COC - 85 trc khi ra l
mi, lc hoa va rng cnh, sau u qu.
11.7.9. Bnh thi gc chy nha ( do nm Phytophthora spp):
Phng tr: Trng trn m cao ro, ti xp, thot nc tt, trng vi khong cch
hp l. Ta cnh to tn gip cho cy c thng thong hn ch bnh pht trin.
Dng dao co b phn v b nhim v dng thuc Mexyl MZ 72WP 20-30gr/bnh 8 lt,
Alpine 80WP 20gr/bnh 8 lt, Ridomyl pha vi liu lng bi thuc ln ch co.
11.8. THU HOCH:
Cy bi t khi ra hoa n khi thu hoch khong 7 - 8 thng, tu theo ging, tui
cy, tnh trng sinh trng. Khi chn, ti tinh du n to, v thng cng v chuyn mu,
y qu hi lm vo v khi n th mm, qu nng. Nn thu hoch vo lc tri mt v nh
tay (trnh lc nng lm cc t bo tinh du cng d v), khng nn thu qu sau cn ma
hoc c sng m nhiu v qu d b m thi khi tn tr.