FEDERALNO MINISTARSTVO OBRAZOVANJA I NAUKE

INFORMACIJA
o upisu uenika u osnovne i srednje kole u
Federaciji Bosne i Hercegovine u kolskoj 2011/2012. godini

Mostar, novembar 2011. godina

UVOD
Prema Programu rada za 2011. godinu, Federalno ministarstvo
obrazovanja i nauke duno je, kao i prethodnih godina, uputiti Vladi
Federacije Bosne i Hercegovine Informaciju o upisu uenika u osnovne i
srednje kole na nivou Federacije Bosne i Hercegovine.
Cilj izrade Informacije o upisu uenika u prve razrede osnovnih i
srednjih kola u Federaciji Bosne i Hercegovine u kolskoj 2011/2012. godini
je brojano praenje upisa uenika po kantonima, kao i ukupnog broja
upisanih uenika u Federaciji Bosne i Hercegovine, te usporedno prikazivanje
dobivenih podataka sa prologodinjim. Pored toga, bit e dat tabelarni
prikaz kretanja broja upisanih uenika u prvi razred osnovnih i srednjih kola,
kao i ukupan broj upisanih uenika u osnovne i srednje kole Federacije
Bosne i Hercegovine u posljednje etiri godine. Na ovaj nain mogue je
pratiti trend upisa u prikazanom periodu.
U Federaciji Bosne i Hercegovine obavezno devetogodinje osnovno
obrazovanje uvodi se od kolske 2004/05. godine. U Unsko-sanskom,
Bosansko-podrinjskom, Tuzlanskom, Zeniko-dobojskom i Kantonu Sarajevo
nastava se za uenike I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII razreda izvodi po novom
programu devetogodinjeg obaveznog odgoja i obrazovanja. U Posavskom i
Kantonu 10 nastava se za uenike I, II, III, IV, V i VI razreda izvodi po novom
programu devetogodinjeg obrazovanja. U Hercegovako-neretvanskom
kantonu u kolama koje realiziraju nastavni plan i program zasnovan na
Okvirnom nastavnom planu i programu, devetogodinjim obrazovanjem
obuhvaeni su uenici u I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII razredu, a u kolama koje
realiziraju nastavni plan i program Zavoda za kolstvo Mostar devetogodinje
obrazovanje se izvodi za uenike I, II i III razreda.
U
Srednjobosanskom
i
Zapadnohercegovakom
kantonu
devetogodinje obrazovanje se realizira od kolske 2009/2010. godine i
nastava se izvodi za uenike I, II i III razreda.
Treba istai da je u svim kantonima Federacije Bosne i Hercegovine od
kolske 2009/2010. konano poela primjena Okvirnog zakona o osnovnom i
srednjem obrazovanju, tj. lana 16. u kojem stoji da obavezno osnovno
obrazovanje traje devet godina.
Nastava u kolskoj 2011/2012. godini u osnovnim i srednjim kolama u
Federaciji BiH poela je 1. septembra u Kantonu Sarajevo i Zenikodobojskom kantonu, a 5. septembra u ostalim kantonima Federacije Bosne i
Hercegovine.
Za izradu Informacije koriteni su podaci Ministarstva obrazovanja,
nauke, kulture i sporta Unsko-sanskog kantona, Ministarstva prosvjete,
znanosti, kulture i porta Posavskog kantona, Ministarstva obrazovanja,
nauke, kulture i sporta Tuzlanskog kantona, Ministarstva obrazovanja, nauke,
kulture i sporta Zeniko-dobojskog kantona, Ministarstva obrazovanja, nauke,
kulture i sporta Bosansko-podrinjskog kantona, Ministarstva obrazovanja,
nauke, kulture i sporta/porta Srednjobosanskog kantona, Ministarstva
prosvjete, znanosti, kulture i porta Hercegovako-neretvanskog kantona,
Ministarstva obrazovanja i nauke Kantona Sarajevo, Ministarstva znanosti,

prosvjete, kulture i porta Kantona 10, te podaci Federalnog zavoda za

statistiku.

Osnovne kole
Broj upisanih uenika u osnovne kole u Federaciji Bosne i Hercegovine
u kolskoj 2011/2012. godini, po kantonima

Kanton 1 (Unsko-sanski)
U Unsko-sanskom kantonu kolske 2011/2012. upisana je osma generacija
uenika koji idu u devetogodinje osnovno obrazovanje. Ove kolske godine u
prvi razred upisano je 2.604 uenika, to je u odnosu na prolu kolsku
godinu, kada je upisano 2.796 uenika, manje za 192 uenika ili 6,87%.
Dok je kolske 2010/2011. godine devetogodinjim obrazovanjem bilo
obuhvaeno 21.505, ove je kolske godine ovim vidom obrazovanja
obuhvaeno 24.109 uenika. U osnovne kole u kolskoj 2011/2012. godini
ukupno je upisano 27.440 uenika.

KANTON RAZRED
UNSKOBROJ
SANSKI
UENIKA
KANTON

I/9

II/9

III/9

IV/9

V /9

VI/9

VII/9

VIII/9

VIII/8

2.604

2.796

2.825

2.917

3.130

3.832

3.004

3.001

3.331

Kanton 2 (Posavski kanton)

U Posavskom kantonu upisana je esta generacija uenika koji pohaaju
nastavu po nastavnom planu i programu devetogodinjeg osnovnog
obrazovanja. U prvi razred osnovne devetogodinje kole u kolskoj
2011/2012. godini upisana su 324 uenika, to je za 20 uenika ili 5,81%
manje u odnosu na 2010/2011. kolsku godinu, kada su bila upisana 344
uenika. Devetogodinjim obrazovanjem 2010/2011. bila su obuhvaena
1.802 uenika, a ove kolske godine 2.126 uenika. U osnovne kole u
kolskoj 2011/2012. godini ukupno je upisano 3.412 uenika.

RAZRED

I/9

II/9

III/9

IV/9

V/9

VI/9

VI/8

VII/8

VIII/8

POSAVSKI
BROJ
KANTON UENIKA

324

344

353

347

402

356

408

374

504

KANTON

Kanton 3 (Tuzlanski kanton)

U Tuzlanskom kantonu upisana je osma generacija uenika po
devetogodinjem nastavnom planu i programu. U prvi razred devetogodinje
osnovne kole u tekuoj kolskoj godini upisano je 4.449 uenika, to je u
odnosu na prethodnu kolsku godinu, kada je upisan 4.541 uenik, manje za
92 uenika ili 2,02%.
kolske 2010/2011. godine devetogodinjim obrazovanjem bilo je
obuhvaeno 31.750, dok je u kolskoj 2011/2012. godini obuhvaeno 36.199
uenika. U osnovne kole u tekuoj kolskoj godini ukupno je upisano 42.308
uenika.

KANTON
RAZRED
TUZLANSKI
BROJ
KANTON
UENIKA

I/9

II/9

III/9

IV/9

V/9

VI/9

VII/9

VIII/9

VIII/8

4.449

4.541

4.538

4.552

4.741

4.982

4.160

2.401

6.109

Kanton 4 (Zeniko-dobojski kanton)

U Zeniko-dobojskom kantonu upisana je osma generacija koja se obrazuje
po devetogodinjem nastavnom planu i programu. Ove kolske godine u prvi
razred devetogodinje osnovne kole upisano je 3.000 uenika to je za 790
uenika ili 20,84% manje u odnosu na prolu kolsku godinu, kada je upisano
3.790 uenika. Treba imati u vidu da ovogodinji pokazatelji o upisu uenika u
ovom kantonu ne ukljuuju podatke iz opine epe, jer nisu dostavljeni.
U kolskoj 2010/2011. godini devetogodinjim obrazovanjem bilo je
obuhvaeno 27.777, dok je ove godine tim vidom obrazovanja obuhvaeno
30.777 uenika. U osnovne kole u kolskoj 2011/2012. godini ukupno je
upisano 33.668 uenika.

KANTON

RAZRED

ZENIKODOBOJSKI
KANTON

BROJ
UENIKA

I/9

II/9

3.000 3.790

III/9
3.892

IV/9

V/9

VI/9

VII/9

VIII/9

VIII/8

3.810 4.020 4.229 4.496 3.540

2.891

Kanton 5 (Bosansko-podrinjski kanton)

U Bosansko-podrinjskom kantonu upisana je osma generacija uenika koji se
obrazuje po devetogodinjem nastavnom planu i programu. U prvi razred
devetogodinje osnovne kole u kolskoj 2011/2012. godini upisano je 211
uenika, to u odnosu na kolsku 2010/2011. godinu, kada je upisano 220
uenika, predstavlja smanjenje od 9 uenika ili 4,09%.
U kolskoj 2010/2011. godini bilo je 1.660 uenika koji pohaaju osnovno
devetogodinje obrazovanje, dok ih je ove kolske godine 1.871. U osnovne
kole u kolskoj 2011/2012. godini ukupno je upisano 2.218 uenika.

KANTON

RAZRED

I/9

II/9

III/9

IV/9

V/9

VI/9

VII/9

VIII/9

VIII/8

BOSANSKOBROJ
PODRINJSKI
UENIKA
KANTON

211

220

210

219

247

273

324

167

347

Kanton 7 (Hercegovako-neretvanski kanton)

U Hercegovako-neretvanskom kantonu upisana je osma generacija uenika koji

pohaaju devetogodinje obrazovanje prema nastavnom planu i programu
zasnovanom na Okvirnom nastavnom planu i programu, odnosno trea generacija
uenika koji pohaaju osnovno devetogodinje obrazovanje prema nastavnom planu
i programu Zavoda za kolstvo Mostar. U prvi razred devetogodinje osnovne kole u
kolskoj 2011/2012. godini upisano je 1.957 uenika, to u odnosu na prolu kolsku
godinu kada je upisano 2.176 uenika, predstavlja smanjenje od 219 uenika ili
10,64%.
U kolskoj 2010/2011. godini devetogodinjim obrazovanjem bilo je obuhvaeno
7.839, dok je ove kolske godine obuhvaeno 9.796 uenika. U osnovne kole u
kolskoj 2011/2012. godini ukupno su upisana 19.962 uenika.

KANTON

RAZRED

HNK

BROJ
UENIKA

I/9

II/9

III/9

III/8

IV/9

IV/8

V/9

V/8

VI/9

VI/8

VII/9

VII/8

VIII/9

VIII/8

1.957

2.166

1.771

708

1.132

1.416

970

1.492

943

1.674

470

2.704

329

2.073

Kanton 9 (Kanton Sarajevo)

U kolskoj 2011/2012. godini u Kantonu Sarajevo upisano je u:
a) osnovne kole 3.728 uenika;
b) u muzike kole 319 uenika i
c) u specijalne kole 31 uenik.
U Sarajevskom kantonu ove kolske godine u osnovnokolske javne ustanove
ukupno je upisano 4.078 uenika, dok je broj polaznika u privatnim kolama146.
Tabelarno je prikazan broj uenika koji su upisani u redovne osnovne kole (javne i
privatne).
U Kantonu Sarajevo upisana je osma generacija koja se obrazuje po
devetogodinjem nastavnom planu i programu. U prvi razred osnovne
devetogodinje kole upisano je 3.874 uenika. U odnosu na prolu kolsku godinu,
kada je bilo upisano 3.797 uenika, u kolskoj 2011/2012. godini upisano je 77 ili
2,02% uenika vie. Nastavu po planu i programu za devetogodinje osnovno
obrazovanje u kolskoj 2011/2012. godini pohaa 35.583 uenika, a ukupan broj
upisanih u osnovne kole je 40.297 uenika.

KANTON

RAZRED

I/9

II/9

KANTON
SARAJEVO

BROJ
UENIKA

3.874

3.797

III/9

IV/9

V/9

VI/9

VII/9

VIII/9

VIII/8

3.840 3.795 3.843 4.028 4.592 2.655 4.714

Kanton 10 (Livno)
U Kantonu 10 upisana je esta generacija uenika koja se obrazuje po
devetogodinjem nastavnom planu i programu. U prvi razred osnovne
devetogodinje kole u kolskoj 2011/2012. godini upisano je 586 uenika, to u
odnosu na 2010/2011. godinu, kada je upisan 651 uenik, predstavlja smanjenje za
65 uenika ili 9,98%. Dok je u kolskoj 2010/2011. u devetogodinje osnovno
obrazovanje bilo upisano 3.058 uenika, ove kolske godine ovim vidom obrazovanja
obuhvaeno je 3.644 uenika. U osnovne kole u kolskoj 2011/2012. godini ukupno
je upisano 5.987 uenika.

KANTON

RAZRED

I/9

II/9

III/9

IV/9

V/9

VI/9

VI/8

VII/8

VIII/8

KANTON 10

UENIKA

586

651

682

660

646

419

732

741

870

Broj upisanih uenika u osnovne kole u Federaciji Bosne i Hercegovine

kolske 2011/2012. godine
Tabela 1
Broj uenika

R.
br.

Federacija BiH
Kanton

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Federacija BiH
Unsko-sanski
Posavski
Tuzlanski
Zeniko-dobojski
Bosansko-podrinjski
Srednjobosanski
Hercegovako-neretvanski
Zapadnohercegovaki
Kanton Sarajevo
Kanton 10

Prvi razred
17.005
2.604
324
4.449
3.000
211
1.957
3.874
586

Ukupno
175.292
27.440
3.412
42.308
33.668
2.218
19.962
40.297
5.987

Podaci u tabeli 1 dobiveni su od resornih kantonalnih ministarstava

Prema podacima dobijenim iz osam kantonalnih ministarstava obrazovanja (podaci iz

Srednjobosanskog i Zapadnohercegovakog kantona nisu dostavljeni), u prvi razred
osnovnih kola u Federaciji BiH u kolskoj 2011/12. godini upisano je 17.005, a u sve
razrede osnovnih kola upisano je 175.292 uenika.

Pregled kretanja broja upisanih uenika u prvi razred osnovnih kola

u Federaciji Bosne i Hercegovine za period 2008 2012. godine
Tabela 2
R.
br.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Federacija BiH
Kanton
Federacija BiH
Unsko-sanski
Posavski
Tuzlanski
Zeniko-dobojski
Bosansko-podrinjski
Srednjobosanski
Hercegovakoneretvanski
Zapadnohercegovaki
Sarajevo
Kanton 10

Broj uenika - kolska godina

Poveanje/
smanjenje

Postotak
poveanja
/smanjenja

2008/09

2009/10

2010/11

2011/12

23..030
2.996
326
4.599
3.851
218
2.908

24.585
2.955
359
4.545
3.892
210
3.703

21.970
2.796
344
4.541
3.790
220
2.780

17.005
2.604
324
4.449
3.000
211
-

- 6.025
- 392
-2
- 150
- 851
-7
-

- 26,16%
- 13,08%
- 0,61%
- 3026%
- 22,10%
-3,21%
-

2474

2.547

2.176

1.957

- 517

- 20,90%

1.092
3.906
660

1.759
3.933
682

875
3.797
651

3.874
586

- 32
- 74

- 0,82%
-11,21%

Podaci u tabeli 2 za kolsku 2008/09, 2009/2010. i 2010/2011. godinu preuzeti su iz Informacije o

upisu uenika u osnovne i srednje kole u Federaciji Bosne i Hercegovine u kolskoj 2010/11. godini,
koja je raena u Federalnom ministarstvu obrazovanja i nauke, kao i iz Statistikog biltena Federalnog
zavoda za statistiku. Podaci koji se odnose na 2011/12. dobiveni su od resornih kantonalnih
ministarstava.

Pregled kretanja ukupnog broja uenika osnovnih kola

u Federaciji Bosne i Hercegovine za period 2008 2012. godine
Tabela 3
R.
br.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Federacija BiH
Kanton
Federacija BiH
Unsko-sanski
Posavski
Tuzlanski
Zeniko-dobojski
Bosansko-podrinjski
Srednjobosanski
Hercegovakoneretvanski
Zapadnohercegovaki
Sarajevo
Kanton 10

Postotak
poveanja
/smanjenja
2008/9
2011/12

2008/09

2009/10

2010/11

2011/12

Poveanje/
smanjenje
2008/9
2011/12

239.082
30.850
3.883
49.985
42.816
2.805
28.645

234.973
30.278
3.782
48.660
42.031
2.650
28.777

230.908
30.314
2.758
48.841
43.376
2.515
27.040

175.292
27.440
3.412
42.308
33.668
2.218
-

- 63.790
- 3.410
- 471
- 7.677
- 9.148
- 587
-

-26,68%
- 11,05%
- 12,13%
- 15,36%
- 21,37%
- 20,93%
-

23.012

22.426

21.461

19.962

- 3.050

- 13,25%

9.886
40.687
6.513

10.261
39.724
6.384

9.903
38.309
6.391

40.297
5.987

- 390
- 526

- 0,96%
- 8,08%

Broj uenika - kolska godina

Podaci u tabeli 3 za kolsku 2008/09, 2009/2010. i 2010/2011. godinu preuzeti su iz Informacije o

upisu uenika u osnovne i srednje kole u Federaciji Bosne i Hercegovine u kolskoj 2010/11. godini,
koja je raena u Federalnom ministarstvu obrazovanja i nauke, kao i iz Statistikog biltena Federalnog
zavoda za statistiku. Podaci koji se odnose na 2011/12. dobiveni su od resornih kantonalnih
ministarstava.

Analizom kretanja broja uenika za period od kolske 2008/2009. do 2011/2012.

godine moe se uoiti pad ukupnog broja uenika osnovnih kola u svim kantonima.
Na nivou Federacije BiH, prema podacima kojima je raspolagalo Federalno
ministarstvo obrazovanja i nauke, broj uenika u tekuoj kolskoj godini manji je u
odnosu na kolsku 2008/2009. godinu za 63.790 ili 26,68%. Posmatrano po
kantonima, zabiljeeni pad uenika je sljedei: Unsko-sanski (11,05%), Posavski
(12,13%), Tuzlanski (15,36%), Zeniko-dobojski (21,37%), Bosansko-podrinjski
(20,93%), Hercegovako-neretvanski (13,23%), Kanton Sarajevo (0,96%), Kanton 10
(8,08%). Najvei pad broja upisanih uenika evidentan je u Zeniko-dobojskom i
Bosansko-podrinjskom kantonu, a najmanji u Kantonu Sarajevo.
Napomena: Podatke o upisu uenika u prvi razred devetogodinjeg osnovnog
obrazovanja u 2011/2012. godini nisu dostavili Srednjobosanski kanton i
Zapadnohercegovaki kanton. Federalno ministarstvo obrazovanja i nauke je svim
resornim kantonalnim ministarstvima uputilo dopis od 20.9.2011. u kojem se trae

podaci o upisu uenika u prve razrede osnovnih kola, te urgenciju broj 03-38-58166-1/11 i broj 03-38-5816-8-1/11, ali navedeni kantoni nisu dostavili traene podatke.

Srednje kole

Broj upisanih uenika u prvi razred srednje kole u Federaciji Bosne i

Hercegovine u kolskoj 2011/2012., po kantonima
Unsko-sanski kanton
U Unsko-sanskom kantonu bilo je planirano 4.430 mjesta za upis uenika u prvi
razred u 23 srednje kole, a ukupno je upisano 4.615 uenika, to je za 185 uenika
ili 4,18% vie. U odnosu na prolu kolsku godinu kada je upisano 3.147 uenika, u
kolskoj 2011/2012. godini upisano je 4.615 uenika, to je za 1.468 uenika ili
46,64% vie. U srednje kole u kolskoj 2011/2012. godini ukupno je upisan 11.931
uenik.
Posavski kanton
Na podruju Posavskog kantona u prvi razred srednjih kola upisan je kolske
2011/2012. godine 451 uenik, to je u odnosu na prolu kolsku godinu, kada je
upisano 487 uenika, za 36 uenika ili 7,39% manje. U srednje kole u kolskoj
2011/2012. godini ukupno je upisano 1.490 uenika.

Tuzlanski kanton
Planom upisa u prvi razred srednjih kola Tuzlanskog kantona za kolsku 2011/2012.
godinu bilo je predvieno 8.506 mjesta za upis, a upisano je 7.847 uenika. U prvi
razred srednjih kola ovog kantona kolske 2010/2011. godine upisano 7.445
uenika, a ove kolske godine upisano je 7.847 uenika, to je za 402 uenika ili
5,40% vie. U sve razrede srednjih kola ukupno je upisano 21.517 uenika.
Ovaj kanton je specifian po tome to ima vei upis uenika u srednje kole u odnosu
na broj uenika koji zavre osnovno kolovanje, a razlog tome je upis odreenog
broja uenika koji dolaze iz drugih kantona i Republike Srpske, posebno iz opina
koje gravitiraju Tuzlanskom kantonu.

Zeniko-dobojski kanton
U kolskoj 2011/2012. godini u prvi razred srednjih kola na podruju Zenikodobojskog kantona upisano je 6.314 uenika. U odnosu na kolsku 2010/2011., kada
je bilo upisano 5.713 uenika, to je poveanje za 601 uenika ili 10,52%. U srednje
kole u kolskoj 2011/2012. godini ukupno je upisan 17.491 uenik.
Bosansko-podrinjski kanton
Na podruju Bosansko-podrinjskog kantona u prvi razred srednjih kola kolske
2011/2012. godine upisano je ukupno 440 uenika. U odnosu na kolsku 2010/2011.,
kada je upisano 369 uenika, to je poveanje za 71 uenika ili 19,24%. U srednje
kole u kolskoj 2010/2011. godini ukupno je upisano 1.317 uenika koji su
rasporeeni u tri srednje kole.

Srednjobosanski kanton
U Srednjobosanskom kantonu bilo je planirano 3.702 mjesta za upis uenika u prvi
razred srednjih kola, a upisano je 3.725 uenika, to je za 23 uenika ili 0,62% vie.
U odnosu na prolu kolsku godinu, kada je bio upisan 4.151 uenik, ove kolske
godine upisano je 3.725 uenika, to je za 426 uenika ili 10,26% manje. U srednje
kole u kolskoj 2010/2011. godini ukupno je upisano 13.320 uenika.

Hercegovako-neretvanski kanton
U Hercegovako-neretvanskom kantonu za kolsku 2011/12. godinu bila su planirana
4.002 mjesta za upis uenika u prvi razred srednjih kola, a upisano je ukupno 2.322
uenika, to je za 1.680 uenika ili 41,97% manje. U odnosu na prolu kolsku
godinu kada je u prvi razred bilo upisano 3.232 uenika, ove kolske godine upisano
je 2.322 uenika, to je za 910 uenika ili 28,15% manje. U srednje kole u kolskoj
2011/2012. godini ukupno je upisano 10.639 uenika.

Kanton Sarajevo
U Kantonu Sarajevo bilo je planirano 6.500 mjesta za upis uenika u prvi razred
srednjih kola za kolsku 2011/2012. godinu, a ukupno je upisano 6.559 uenika, tj.
59 uenika ili 0,9% vie od planiranog. Za razliku od prole kolske godine kada je u
prvi razred bilo upisano 5.965 uenika, ove kolske godine upisano je 6.559, to je
poveanje za 594 uenika ili 9,95%. U kolskoj 2011/2012. u sve razrede srednjih
kola, javnih ustanova, privatnih te specijalnih kola ukupno je upisano 20.237
uenika.
Kanton 10
Broj upisanih uenika u kolskoj 2011/2012. u prve razrede srednjih kola u Kantonu
10 je 630. U odnosu na prolu kolsku godinu kada je bilo upisano 733, ove kolske
godine je upisano 630 uenika, to je smanjenje od 103 uenika ili 3,72%. U srednje
kole u kolskoj 2011/2012. godini ukupno je upisano 2.763 uenika.

Broj upisanih uenika u srednje kole u Federaciji Bosne i Hercegovine

kolske 2011/2012. godine
Tabela 4
Broj uenika

R.
br.

Federacija BiH/
Kanton

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Federacija BiH
Unsko-sanski
Posavski
Tuzlanski
Zeniko-dobojski
Bosansko-podrinjski
Srednjobosanski
Hercegovako-neretvanski
Zapadnohercegovaki
Kanton Sarajevo
Kanton 10

Prvi razred
32.903
4.615
451
7.847
6.314
440
3.725
2.322
6.559
630

Ukupno
100.705
11.931
1.490
21.517
17.491
1.317
13.320
10.639
20.237
2.763

Podaci u tabeli 4 dobiveni su od resornih kantonalnih ministarstava.

Prema podacima dobivenim iz kantonalnih ministarstava obrazovanja (podaci iz

Zapadnohercegovakog kantona nisu dostavljeni), u prvi razred srednjih kola u
Federaciji BiH, izuzimajui Zapadnohercegovaki kanton, u kolskoj 2011/12. godini
upisano je 32.903 uenika, a u sve razrede srednjih kola upisano je 100.705
uenika.

10

Pregled kretanja broja upisanih uenika u prvi razred srednjih kola u

Federaciji Bosne i Hercegovine za period 2008 2012. godine
Tabela 5
R.
br.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Federacija BiH
Kanton
Federacija BiH
Unsko-sanski
Posavski
Tuzlanski
Zeniko-dobojski
Bosansko-podrinjski
Srednjobosanski
Hercegovakoneretvanski
Zapadnohercegovaki
Sarajevo
Kanton 10

Postotak
poveanja
/smanjenja
2008/09
2011/12

2008/09

2009/10

2010/11

2011/12

Poveanje/
smanjenje
2008/09
2011/12

23.778
2.769
372
5.331
4.235
235
2.649

27.816
3.216
439
5.843
4.595
361
3.291

32.555
3.147
487
7.445
5.713
369
4.151

32903
4.615
451
7.847
6.314
440
3.725

9125
1846
79
2516
2079
205
1076

38,38%
66,67%
21,24%
47,20%
49,10%
87,23%
40,62%

2.427

2.839

3.232

2.322

-105

- 4,33%

1.088
3.982
690

1.140
5.304
788

1.313
5.965
733

6.559
630

2577
- 60

64,72%

Broj uenika - kolska godina

- 8,70%

Podaci u Tabeli 5 za kolsku 2008/09, 2009/2010. i 2010/2011. godinu preuzeti su iz Informacije o

upisu uenika u osnovne i srednje kole u Federaciji Bosne i Hercegovine u kolskoj 2010/11. godini
koja je raena u Federalnom ministarstvu obrazovanja i nauke, kao i iz Statistikog biltena Federalnog
zavoda za statistiku. Podaci koji se odnose na 2011/12. dobiveni su od resornih kantonalnih
ministarstava.

Pregled kretanja upisa uenika u srednje kole u Federaciji Bosne i

Hercegovine za period 2008 2012. godine
Tabela 6
R.
br.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Federacija BiH
Kanton
Federacija BiH
Unsko-sanski
Posavski
Tuzlanski
Zeniko-dobojski
Bosansko-podrinjski
Srednjobosanski
Hercegovakoneretvanski
Zapadnohercegovaki
Sarajevo
Kanton 10

2008/09

2009/10

2010/11

2011/12

Poveanje/
smanjenje
2008/09
2011/12

97.728
11.020
1.485
22.618
16.676
1.076
10.924

95.134
10.547
1.467
21.374
15.966
1.088
10.688

93.917
9.828
1.434
21.115
15.200
1.138
9.662

100.705
11.931
1.490
21.517
17.491
1.317
13.320

2.977
911
5
- 1.101
815
241
2.396

3,05%
8,27%
0,34%
4,87%
4,89%
22,40%
21,93%

9.360

9.433

10.122

10.639

1279

13,66%

3.974
18.020
2.575

4.002
17.915
2.654

4.080
18.702
2.636

20.237
2.763

2.217
188

12,30%
7,30%

Broj uenika - kolska godina

Postotak
poveanja
/smanjenja

Podaci u Tabeli 6 za kolsku 2008/09, 2009/2010. i 2010/2011. godinu preuzeti su iz Informacije o

upisu uenika u osnovne i srednje kole u Federaciji Bosne i Hercegovine u kolskoj 2010/11. godini

11

koja je raena u Federalnom ministarstvu obrazovanja i nauke, kao i iz Statistikog biltena Federalnog
zavoda za statistiku. Podaci koji se odnose na kolsku 2011/12. godinu dobiveni su od resornih
kantonalnih ministarstava.

Analizom kretanja broja uenika po kantonima, izuzimajui Zapadnohercegovaki

kanton, za period od kolske 2008/2009. do 2011/2012. godine moe se uoiti rast
ukupnog broja uenika srednjih kola u svim kantonima, osim u Tuzlanskom kantonu,
koji za nivo Federacije BiH iznosi 2.977 uenika ili 3,05%. Posmatrano po kantonima,
zabiljeeni rast uenika je sljedei: Unsko-sanski (8,27%), Posavski (0,34%),
Zeniko-dobojski (4,89%), Bosansko-podrinjski (22,40%), Srednjobosanski (21,93%),
Hercegovako-neretvanski (13,66%), Kanton Sarajevo (12,30%), Kanton 10 (7,30%).
Najvei trend rasta upisanih uenika u srednje kole evidentan je u Bosanskopodrinjskom i Srednjobosanskom, a najmanji u Posavskom kantonu.

Napomena: Podatke o upisu uenika u prve razrede srednjih kola u 2011/2012. nije
dostavio Zapadnohercegovaki kanton. Iako je Federalno ministarstvo obrazovanja i
nauke svim kantonalnim ministarstvima obrazovanja, pa tako i Ministarstvu prosvjete,
znanosti, kulture i porta Zapadnohercegovakog kantona, uputilo dopis od
20.9.2011. u kojem se trae podaci o upisu uenika u prve razrede srednjih kola te
urgenciju broj 03-38-5816-8-1/11, traeni podaci nisu dostavljeni.

12

Rezime
-

Od kolske 2009/10. godine u svim kantonima Federacije BiH primjenjuje se lan

16. Okvirnog zakona o osnovnom i srednjem obrazovanju u Bosni i Hercegovini
koji propisuje da osnovno obrazovanje traje devet godina.

Prema raspoloivim podacima pristiglim iz osam kantonalnih ministarstava

obrazovanja1 te podacima Federalnog zavoda za statistiku, u prvi razred osnovnih
kola u Federaciji Bosne i Hercegovine u kolskoj 2011/2012. godini upisano je
17.005 uenika, a broj uenika osnovnih kola je 175.292. Navedeni podaci
predstavljaju zbirne podatke iz osam kantona, jer podaci iz Srednjobosanskog i
Zapadnohercegovakog kantona nisu dostavljeni.

Prema raspoloivim podacima pristiglim iz devet kantonalnih ministarstava

obrazovanja2 te podacima Federalnog zavoda za statistiku, u prvi razred srednjih
kola u Federaciji Bosne i Hercegovine u kolskoj 2011/12. godini upisano je
32.903 uenika, a broj uenika srednjih kola iznosi 100.705. Navedeni podaci
predstavljaju
zbirne
podatke
iz
devet
kantona,
jer
podaci
iz
Zapadnohercegovakog kantona nisu dostavljeni.

Na osnovu predoenih podataka, vidljivo je da se broj upisanih uenika u prve

razrede osnovnih kola smanjuje. Od kolske 2008/2009. godine do kolske
2011/2012. godine to smanjenje iznosi 6.025 uenika ili 26,16%. I pored injenice
da ne raspolaemo podacima o upisu u prve razrede osnovne kole u
Srednjobosanskom i Zapadnohercegovakom kantonu, radi se o drastinom padu
broja uenika upisanih u prve razrede osnovne kole.

Prema predoenim podacima, broj uenika upisanih u prve razrede srednjih kola
u Federaciji Bosne i Hercegovine znatno je povean u razmatranom periodu. Od
kolske 2008/2009. do 2011/2012. godine to poveanje iznosi 9.125 uenika ili
38,38%.

U nekim sredinama Federacije Bosne i Hercegovine, kao to je to sluaj u

Kantonu Sarajevo, osigurano je znaajnije ukljuivanje drugih drutvenih partnera
(slube za zapoljavanje, privredne i obrtnike komore i dr.) u kreiranju ukupne

Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta Unsko-sanskog kantona, Ministarstvo prosvjete,

znanosti, kulture i porta Posavskog kantona, Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta
Tuzlanskog kantona, Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta Zeniko-dobojskog kantona,
Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta Bosansko-podrinjskog kantona, Ministarstvo
prosvjete, znanosti, kulture i porta Hercegovako-neretvanskog kantona, Ministarstvo obrazovanja i
nauke Kantona Sarajevo, Ministarstvo znanosti, prosvjete, kulture i porta Kantona 10.
2
Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta Unsko-sanskog kantona, Ministarstvo prosvjete,
znanosti, kulture i porta Posavskog kantona, Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta
Tuzlanskog kantona, Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta Zeniko-dobojskog kantona,
Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta Bosansko-podrinjskog kantona, Ministarstvo
obrazovanja, nauke, kulture i sporta/porta Srednjobosanskog kantona, Ministarstvo prosvjete,
znanosti, kulture i porta Hercegovako-neretvanskog kantona, Ministarstvo obrazovanja i nauke
Kantona Sarajevo, Ministarstvo znanosti, prosvjete, kulture i porta Kantona 10.
1

13

obrazovne, a posebno upisne politike u srednjim kolama, to bitno utjee na

veu usklaenost obrazovanja s potrebama trita rada.

Preporuke
Preporuka 1. Kantonalne obrazovne vlasti trebaju jaati saradnju kole i lokalne
zajednice kako bi se ispotovala zakonska odredba o obaveznom devetogodinjem
kolovanju i obuhvat djece osnovnokolskim obrazovanjem bio stopostotni. Ova
saradnja treba biti intenzivirana u onim ruralnim sredinama gdje je obuhvat uenika
obaveznim devetogodinjim obrazovanjem ispod 100%.
Preporuka 2. Kantonalne obrazovne vlasti trebaju pripremiti plan aktivnosti, sa jasno
definiranim zaduenjima i njihovim nosiocima, za smanjenje prekida kolovanja u
osnovnom obrazovanju kako bi stopa bila manja od 7,5%. Kantonalne obrazovne
vlasti, u saradnji sa socijalnim i pravnim slubama, trebaju snanije podsticati
roditelje za ispunjavanje zakonom propisanih obaveza. Prema lanu 27. Okvirnog
zakona o osnovnom i srednjem obrazovanju u BiH, roditelji su obavezni svojoj djeci
osigurati redovno pohaanje kole tokom perioda obaveznog kolovanja.
Preporuka 3. Neophodno je kontinuirano raditi na podizanju kvaliteta osnovnog
obrazovanja te alocirati dodatna finansijska sredstva za obrazovanje na nivou
kantonalnih budeta, to se naroito odnosi na osiguranje sredstava za podjelu
besplatnih udbenika za uenike u socijalnoj potrebi i na sufinansiranje prijevoza
uenika.
Preporuka 4. Kantonalne obrazovne vlasti trebaju stvarati uslove za poveanje broja
uenika upisanih u srednje kole kako bi se dostigla stopa od 85%. Promotivnim
prezentacijama (predavanjima, okruglim stolovima, reklamnim materijalima,
spotovima i sl.) svrenim osnovnokolcima treba predstaviti mogunosti i prednosti
srednjokolskog obrazovanja, kao i obrazovanja u cjelini.
Preporuka 5. Planom upisa kantonalne obrazovne vlasti trebaju poveati udio upisa
u strune kole, osobito u deficitarna zanimanja.
Preporuka 6. Kantonalne obrazovne vlasti trebaju intenzivirati aktivnosti vezane za
povezivanje strunog obrazovanja sa tritem rada. Promotivnom kampanjom kod
roditelja i buduih srednjokolaca treba razbijati predrasude o elitistikim
zanimanjima i afirmirati deficitarna strukovna zanimanja.

Mostar, novembar 2011.

14