EPRI-Datm Kayb rdelenmesi

in Gelimi Metotlar

erik
I.
II.
III.
IV.
V.

Endstride kullanlan kayp hesab

yntemleri
Datm eb. gerek kaybnn
basitletirilmi yntemlerle hesaplanmas
Datm eb. gerek kaybnn ileri seviye
yntemlerle hesaplanmas
Basit ve ileri dzey hesaplama
yntemlerinin karlatrlmas
eitli verilerin kayp zerindeki etkisinin
aratrlmas

Blm-1 Kayp Hesaplama

Teknikleri

G sistemi kayb:
1. Talep kayb (Peak anndaki sistem kayb)
2. Enerji kayb

Kayp eitleri:
. Bota kayp (Ykten bamsz)
. Yk kayb ( kayplar)

Yk Verileri-Yk Faktr (LF)

almada,
1976 da ulusal LF=0.635 olduu
1986da LF=0.625 olarak tahmin
edildii
Herhangi bir veri olmadnda
[0.610-0.630] aral uygun olaca
belirtilmitir.

Yk Verileri-Kayp Faktr
(LSF)

Ort. Kayp k*

LSF LF^2

Yk Verileri-Kayp Faktr
(LSF)

Genel olarak

L
Farkl yk tipleri iin farkl bantlar
kullanlabilir.

Yk Verileri-Rastlant
Faktr(RF)

Bir gruba (genelde ayn yk profiline

sahip yeler) ait max talebin o gruptaki
herbir kullancnn max talepleri toplam
oran

Mteri says arttka salnm azalr

(doruluu artar).
Herhangi bir veri olmadnda,

Yk Verileri-Peak Katlm
Faktr(PKF)

Bir
ekipmann sistemin max talebine katlm oranndr

TP

PKF

PKF2

Generatr Trafosu

1.0

1.0

letim Trafo Merkezi

0.9

0.81

Datm Trafo Merkezi

0.8

0.64

0.75

0.56

Datm Trafosu

Max. 1kW kayb olan bir datm trafosu sistemin peak

annda 0,56 kW kayp miktarna sahip olacaktr.

Yk Verileri-Datm
Faktr(DF)

Yk Verileri-Datm
Faktr(DF)
Ykn hat
sonuna kadar
homojen
dald durum,
tm ykn hat
sonunda olduu
duruma gre
3 kat fazla kayp
miktarna sahip
olur.

Kayplarn Belirlenmesi-Fider Kayplar-1.

Yntem
Fider Kayb:
Ana

Yan Fider Kayb:

Kayplarn BelirlenmesiFider Kayplar-2. Yntem

Alan Kayp Tahmini: Ayn yk dalmna

sahip bir blgede kayp hesab

Kayplarn BelirlenmesiDatm Trafosu Kayplar

Trafo
altndaki yklerin eitlilii yk ve

kayp faktrn etkiler.

almada 600 adet trafo 30dk. Ara
izlenip ile yllk yklenme karakteristikleri
belirlenmi

SCALE-SRP Blgesi Kayp

Hesab-Kabuller

SCALE ynteminde aadaki varsaymlar yaplm:

TMlerde: Ort. FLL ve NLL deerleri, LSF=0,3 tahmini,

kapasiteye gre 3 TM grubu oluturulmu

Ana fiderlerde: TM yklenmesine gre yk tahmini, tek eit
kablo ve havai hat, LSF=0.25 tahmini
Yan fiderlerde: Toplam uzunluk, kesit raporlardan baklarak
tahmini, hat direnci 65Cde, LSF eski almalardan
Bina Giri Hattnda: Abone bilgisi, uzunluk ve hat zellikleri
raporlardan
Datm Alan Kayb: Blgeler youn, orta ve az youn olarak
snflandrlm, tahmini yan fider aras mesafe ve kablo
kalnl
DTlerde: Raporlardan say ve kVAR kapasitesi, kaytlardan ort
yklenme deeri, LSF yaklak deer, FLL ve NLL kataloglardan

Datm Sistemi Kayplar ve Maliyetlerinin

Basitletirilmi Hesab (SCALE)

EPRInin hesaplama iin gerekli

verilerin toplanp baz denklemler
kullanlarak yaplm kayp hesaplama
yntemidir.
Fider Kayplar:

SCALE

TM ve DT trafo kayplar:

Datm Alan Kayplar (Genelletirilmi

Formlasyon):
Belli bir alandaki toplam fider
kayplarn hesaplamak iin
kullanlmtr.

SCALE- Datm Alan

Kayplar

Yk
younluunu , fider empedans, yan
fiderler aras mesafe ve max gerilim
dm gibi bilgiler elde edildiinde
besleme noktas toplam yk;

SCALE- Datm Alan

Kayplar

NSUB
NFDR

Ana ve yan fiderler zerindeki max g

kayb:

Ana ve yan fider enerji kayplar

Datm Kayplarnn Detayl

Hesab

SRP datm ebekesinde eitli noktalarda

lm, fiziksel ve istatiksel modelleme
yntemleri almann temelini oluturmutur
Sistemin herhangi bir seviyesinde lm
verisi yoksa tahmini kayp dalm
yaplmtr.
almada yllk trafo merkezleri enerji k
izlenip her bir snftaki mterilere ait yk
profilleri aratrlmtr. Sistemin OG modeli
bilgisayar ortamnda simule edilmitir.

Datm Kayplarnn Detayl

Hesab-Gruplama

Benzer yk profiline sahip trafo merkezleri

Bezer yk profiline sahip gnler
TM Gruplama:
O ayn belirlenen tipik gn iin peak
yklenme deeri alnmtr.
Yllk olarak toplamda her bir TM iin 12
veri elde edilmitir.
Bir istatistik program kullanlarak trafolar
gruplandrlmtr.

Gruplama

Grup yeleri arasndaki noktalarn birbirine

ort. uzakl kullanlarak grup says belirlenir.

Tipik TMyi Belirleme

Belli bir grup iinde o grubu temsil

edecek tipik TM belirlenebilir.
Kayp ynnden grubu temsil edecek
TM belirlenecei iin grubun ort. yk
karesi belirlenir.

Tipik TMyi Belirleme

Ort. Yk karesine en yakn TM o grubun tipik

trafosu olarak seilir.
Bir yaz ve bir k gn iin TMlerin 24-sa
izlenerek yaplan gruplama ile her bir aydaki bir
gnn peak deeri alnarak yaplan gruplamann
benzer kt grlm.
7 grubun tipik TMleri

Tipik Gnleri Belirleme

Sistemin her bir gn iin saatlik izlemesi

yaplmtr.
TM iin yaplan gruplama teknii kullanlmtr.
TM ve gn gruplamas sayesinde veri kullanm
azaltlmtr:
TMler 7 grup ve ilerindeki tipik TMler ile
Yllk 24 saatlik dalga formu 4 farkl grup ve iindeki

tipik bir gn ile temsil edilmitir.

TM Kayplar

7 TM grubu iindeki her bir tipik TM ile 4 tipik

gn grubunun her biri iin yk formu
oluturulmutur.
Yk formlar tipik gnler iin tipik TMlerin saatlik
talep miktarlar okunarak oluturulmutur.

TM Kayplar

Bu yk formlar normalize edilerek

gruptaki dier TMler iin onlarn
talepleri uygulanarak kullanlmtr

Her bir TMye ait kayb hesaplamak

iin, TMlerin 365 adet gnlk max
talep miktarlar kullanlr.

Fider Kayplar

SRP sistemin 3 faz ana fider modeli

bilgisayar ortamnda yaplm
Programda aadaki durumlar iin
hata analizleri yaplm
Bal g ve gerek yk (trafo izleme

verileri)
Toplanm ve datlm yk durumlar
Sabit ve eitli yk tipleri iin

Ayrca yan fider kayp hesab iin

bilinen veriler ile korelasyon yaplmtr

Fider Kayplar

Fider talepleri datm trafolar yk

verileri ile trafo merkezleri yk verileri
karlatrlarak yaplmtr (%3 hata)
7 farkl TM grubundan seilen toplam
26 adet fider ile sistemde bulunan 477
adet fider temsil edilmitir.
Trafo yk bilgileri ve 27 adet bilinen
veriler ile fider kayplar arasnda
korelasyon almas yaplmtr.

Fider Kayplar-Korelasyon
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10
.
11
.
12
.
13
.
14
.
15
.
16
.
17
.
18
.
19

Area served
Average load per contrercial transformer
Average load per residential transformer
Commercial connected kVA
Commercial customers
Commercial KW load
Commercial transformers
Lateral length of lines
Length of single-phase lines
Length of two-phase lines
Length of three-phase lines
Three-phase losses calculated by RP-570
model
Residential/commercial connected KVA
Residential/commercial KW load
Res1dent1al/commerc1al transformers
Residential connected KVA
Residential customers
Residential KW load

Fider Kayplar-Korelasyon

Genel olarak datlm fider yknn

fiderin 1/3 mesafesinde toplanm
olarak kabul edilebilecei belirtilmitir.

Datm Trafosu Kayplar

Kayp faktrleri mterilerin yarm saat ara

ile peak taleplerinin izlendii bir yllk yk
aratrmas ile bulunmutur.

Secondary Kayplar

Datm trafolarndan mteri sayacna kadar olan AG ya da

OG fiderler zerindeki kayplardr.
Bu fiderlerin tipleri, uzunluklar ve besledikleri abone profili
eitlilik arz ettiinden pratik bir yntem gelitirilmitir.
i.

ncelikle nispeten byk trafolar iin ort. yk karesi bulunmutur.

ii.

Bu trafo tipi yklerine yaklak olan baz lokasyonlarn gerek

konfigrasyonlar kullanlarak secondary kayplar hesaplanmtr.

Secondary Kayplar-devam
iii. Trafo kndaki hatlara ait kayplar

hesaplamak iin Rastlant faktr (RF)

kullanlr

Secondary Kayplar-devam

Secondary Kayplar-devam

Bu metot kullanlarak trafo

byklne gre oluturulan
secondary kayp tablosu

Kapasitr Kayplar

0.5 W/kVAR kabul edilmitir.

Kayplar-zet

0.59 belirsiz oran lm, modelleme

hatas ve hrszlktan
kaynaklanmaktadr.

SCALE v.s. Detayl

Hesaplama Yntemi

ki metod arasnda enerji kayb olarak

yaklak %14 orannda bir fark
bulunmutur.

Trkiye in Kayp Hesab

Uyarlamas

Trafo
Merkezleri

Yk Faktr (LF) Belirlenmesi: allan blgedeki tipik

yklerin (Mesken, ticari, hafif yada ar sanayi vb.)
erisine benzeyen yk profiline sahip TMlerin LFleri
hesaplanr.
r: Herhangi bir TM %40 Ar sanayi,
%30 ticari, %30 mesken tketimini besleyebilir.
ii. Benzer tketim profilleri gn ve TM bazl olarak
oluturulabilir. r: Temmuz ay arlkl meskenin
oluturduu tketim erisi
iii. allan blgede oluturulan gruplarn ort LF deeri
belirlenir
iv. Her bir grup iin hesaplanan ort LF si ile ilikili kayp
faktrleri (LSF) belirlenir.
i.

Trkiye in Kayp Hesab

Uyarlamas

DTler besledii mterilere gre

snflandrlr. Yaplan yk lmlerine
gre bulunan LSF kullanlarak DT
kayplar hesaplanr.

Trkiye in Kayp Hesab

Uyarlamas

OG, AG fiderler, kofra-bina aras hatlar,

Datm trafolar LF,LSF belirlenmesi
Bu elemanlara ait gemi dnem izleme
verileri temin edilerek ort. LF,LSF verileri
belirlenebilir
ii. Belli DT lerden kan hatlar detayl
incelenerek belli trafo byklkleri iin
mteri says, rastlant faktr, ort
uzunluk, LSF kullanlarak Secondary
kayplar hesaplanabilir.
i.