KEMAHIRAN

BERFIKIR ARAS
TINGGI (KBAT)
Higher Order
Thinking Skills

HASRAT PEMIMPIN NEGARA

Now as Malaysia steps onto the fast track
towards a developed nation status, the
assessment system must be able

to

generate and sustain

excellence in education. The country needs
confident, capable and creative
individuals in this journey.
Therefore, I would like to issue a challenge to
all participants, stakeholders and fellow ministry
officials to look at ways to humanize assessment.
Menteri Pelajaran Malaysia, 17 May 20062

Amanat Perdana Menteri

our education system must continue to be

to create
the workforce of the
futurenurture talented graduates
re-evaluated and improved

creative
thinking and entrepreneurial
and leadership skills that will
who excel in strategic and

drive success in the decades ahead.

-30 March 2010
3

The function of education is to teach one to think intensively and to think

critically. Intelligence plus characterthat is the goal of true education.
Martin Luther King, Jr.

Thinking provides the software for the

mind
Students memory will become more
effective
Instead of content, teachers should
concerned with students thinking skills
or mental process
Problem-solving ability is the cognitive

passport of the future

-

Prof. Dr. Tamby Subahan Mohd Meerah, UKM, 2012

Amanat YAB Tan Sri Muhyiddin Yassin

Menteri Pelajaran Malaysia .

pada guru

dipertaruhkan
segala harapan untuk
melahirkan modal insan yang
berilmu dan berkemahiran, dan pada
masa sama mengamalkan nilai-nilai
murni dalam kehidupan mereka. -

The mind is not a

vessel to be filled, but
a fire to be ignited.
(Plutarch)

21st Century Skills for a global economy

Flattening of the
world
Globalization
Competition
Shift in work
patterns and
careers

The illiterate of the 21st century

will not be those who cannot read
or write, but those who cannot
learn, unlearn and relearn.
--Alvin Toffler, American writer and futurist
(1928- )

UNJURAN ITEM KBAT DALAM

50%
SPM
30%

10%

201
4

201
5

201
6

Kajian
Trends
in
International
Mathematics and Science Study (TIMSS)
menunjukkan yang skor purata pencapaian
pelajar Malaysia 2011 untuk Matematik
menurun secara signifikan berbanding
TIMSS 1999, 2003 dan 2007
Skor Matematik
1999 = 519
2003 = 508 (turun 11
mata)
2007 = 474 (turun 34
mata)
2011 = 440 (turun 34
mata)

PERANCANGAN PENTAKSIRAN
KBAT
Meningkatkan
kerangka
pentaksiran bagi menambahkan
item yang menguji Kemahiran
Berfikir
Aras
Tinggi
serta
menggunakan rujukan standard
dalam
Pentaksiran
Berasaskan
Sekolah (PBS)
15
Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM)

KONSEP KBAT
Keupayaan untuk mengaplikasikan pengetahuan,
kemahiran dan nilai dalam membuat penaakulan
dan refleksi bagi menyelesaikan masalah,
membuat keputusan, berinovasi dan berupaya
mencipta sesuatu.
Bahagian Pembangunan Kurikulum (2013)

16

ASPIRASI MURID PPPM 20132025

17

18

Berfikir Secara
Kreatif

BERFIKIR DI LUAR KOTAK

BPPK: Menuju Kecemerlangan

Moving Towards Excellence

20

BERFIKIR DI LUAR KOTAK

Atribut yang perlu ada dalam berfikir di luar kotak:
o Kesediaan untuk menggunakan pespektif baharu dalam
rutin
o Bersikap terbuka untuk membuat perubahan dan
melaksanakan sesuatu kerja dengan cara yang lain
o Fokus kepada faedah yang akan didapati daripada idea
yang baru dan bertindak berpandukan idea tersebut
o Berusaha untuk menjadikan idea menghasilkan faedah
o Terbuka kepada pendangan orang lain.
o Menyokong dan menghormati idea orang lain
I Thinking digantikan dengan We Thinking
21

BERFIKIR DI DALAM KOTAK

o Menerima apa yang

ada
o Tidak meghargai
idea
o Mematikan idea
22

KREATIVITI
make the strange familiar and
the familiar strange
Agar idea tidak dipendam sebagai
idea;
o membiasakan yang luar biasa,
dan
o yang biasa dijadikan luar biasa
23

KONSEP KBAT

Keupayaan
untuk
mengaplikasi
pengetahuan,
kemahiran dan nilai dalam
membuat
penaakulan
dan
refleksi bagi menyelesaikan
masalah,
membuat
keputusan,
berinovasi
dan
berupaya mencipta sesuatu.
24

KONSEP KBAT
KBAT dilihat sebagai proses kitaran dari
pemikiran aras rendah (KBAR) ke pemikiran
aras tinggi (KBAT).
Konsep KBAT telah memasukkan ciri-ciri
berfikir secara kreatif, kritis, logik dan
metakognitif.
Memerlukan seseorang menyelesaikan
masalah yang tidak kerap berlaku (not
familiar) dan pelbagai bentuk soalan atau
dilema yang tidak pasti keputusannya.
Menggunakan KBAT, murid mampu memberi
penjelasan, membuat keputusan, menyelesai
masalah, menginovasi, mencipta dan
25
menunjukkan hasil akhir mengikut konteks

CIRI ITEM KBAT

(a) Stimulus:
Menggunakan stimulus secara ekstensif
(contoh: petikan, gambar rajah, graf) untuk
menjana kemahiran inferens dan
penaakulan kritikal
(b) Pelbagai tahap / aras pemikiran:
Mentaksir pelbagai aras pemikiran dalam
domain kognitif
(c) Konteks yang baharu:
Konteks yang merujuk kepada situasi
baharu yang tidak lazim kepada murid.
Bertujuan merangsang murid berfikir dan
bukannya menyatakan semula apa yang

26

CIRI ITEM KBAT

(d) Situasi sebenar dalam kehidupan harian:
Mencabar murid untuk menyelesaikan
suatu masalah kehidupan sebenar dengan
menggunakan pembelajaran daripada
pelbagai disiplin
(e) Item tidak berulang:
Item pelbagai / berbeza setiap tahun
melangkaui bahan
buku teks

27

KONSEP PENTAKSIRAN
Pentaksiran adalah proses mendapatkan maklumat
dengan menggunakan pelbagai kaedah dan pendekatan
sama ada formatif, sumatif, formal dan informal, dalaman
dan luaran bagi mendapatkan evidens yang boleh
dipertimbangkan dan seterusnya membuat penghakiman
tentang sesuatu produk pendidikan.
proses ialah satu susunan langkah / tindakan / operasi
yang bertertib dan terarah yang digunakan untuk
mendapatkan hasil yang dikehendaki
maklumat ialah evidens yang menggambarkan prestasi
murid dalam sesuatu perkara yang ditaksir
penghakiman merupakan proses pertimbangan tentang
pencapaian pendidikan murid
produk dalam konteks pendidikan merupakan
pengetahuan, kemahiran dan nilai / adab yang diperoleh 28

LANGKAH PENGGUBALAN ITEM

KBAT
1 Tentukan konstruk, konteks dan aras
kesukaran
2 Tentukan jenis item
3 Rancang penggunaan stimulus yang
berkaitan dengan konteks untuk
mengukur konstruk
4 Tentukan jenis evidens (fakta, konsep,
generalisasi, keupayaan menilai dan
rasional)
5 Tulis item
6 Tulis Peraturan Pemarkahan/rubrik
29
penskoran

MENGAPA PERLU KBAT

Meningkatkan kerangka
pentaksiran bagi
menambahkan item yang
menguji Kemahiran Berfikir
Aras Tinggi serta menggunakan
rujukan standard dalam
Pentaksiran Berasaskan
Sekolah (PBS)
30

MENGAPA PERLU KBAT

Complex real-life problems often demand
complex solutions, which are obtained
through higher level thinking processes.
Teaching higher order thinking, then,
provides students with relevant life skills
and offers them an added benefit of
helping them improve their content
knowledge, lower order thinking, and selfesteem.
(DeVries & Kohlbrg, 1987; McDavitt, 1993; Son31 &
VanSickle, 1993)

KONSTRUK
Konstruk ialah APA (perkara) yang
ditaksir. Ia merupakan dimensi manusia
yang berbentuk konkrit (contoh: tinggi,
berat)
dan
abstrak
(contoh:
pengetahuan, kemahiran dan sikap)
yang dibangun atau diperkembang
melalui hasil pembelajaran sesuatu
mata pelajaran.
Konstruk yang diukur dalam instrumen
pentaksiran bagi suatu mata pelajaran
32
dikenal pasti berdasarkan dokumen

33

KEMAHIRAN KOGNITIF DALAM

KBAT

KBAT berfokus kepada pemikiran aras tinggi dengan memberi

tumpuan kepada:

Mengaplikasi
Kebolehan menggunakan pengetahuan untuk menghasilkan
sesuatu yang baharu seperti menjalankan eksperimen dan
membuat binaan.

Menganalisis
Mencerakinkan atau menstrukturkan maklumat ke dalam
bahagian yang lebih kecil, menentukan bagaimana bahagian
struktur keseluruhan atau matlamat berkaitan antara satu sama
lain.

Menilai
Membuat pertimbangan berdasarkan kriteria dan standard
melalui memeriksa dan mengkritik.

Mencipta
34
Menyatukan elemen untuk membentuk sesuatu; menyusun,

ANALISIS
Kebolehan
memecahkan
maklumat
atau
konsep
kepada
bahagian-bahagian
kecil
serta
menerakan
hubungan antara bahagian,
struktur
dan
menyusun
elemen-elemen
berkenaan
kepada
bentuk
yang
bermakna
35

36

37

HASIL PROSES ANALISIS

Segiemp
at sama

Segiempat
bujur

Segitig
a

Bulat

SINTESIS
Kebolehan menyatukan
maklumat dan konsep
kepada satu
kesatuan/rumusan yang
bermakna

39

40

41

HASIL PROSES SINTESIS

Sintesis bentuk menjadi objek
bermakna

42

KONTEKS
Konteks adalah tajuk atau situasi yang
dijadikan
tempat pentaksiran sesuatu
konstruk.
Ia
merupakan
bahagian-bahagian
tertentu mata pelajaran dan dikenal
pasti daripada Sukatan Pelajaran.
Konteks lazimnya dinyatakan mengikut
kawasan tertentu dalam sesuatu bidang.
Untuk
memastikan
liputan
yang
menyeluruh,
konteks
biasanya
43
dibahagikan
kepada
beberapa

ARAS KESUKARAN
Ditentukan daripada pengetahuan, kemahiran
dan nilai berdasarkan tiga aspek:

Peringkat pengetahuan atau kemahiran Asas

Lanjutan (Basic Advanced)
Kebiasaan (Familiarity)
Kerencaman (Complexity)

44

FORMAT INSTRUMEN
PENTAKSIRAN
STRUKTUR
DAN ESEI
AMALI

OBJEKTIF
MCQ

45

CONTOH SOALAN KBAT

46

47

48

When you subtract one of the numbers

below from 900, the answer is greater
than 300.
Which number is it?
A. 823
B. 712
C. 667
D. 579
49

50

51

Luas = lebar x panjang

Luas padang = x x (x + 4)
2
= x + 4x
Luas lorong = 1 x x = x
2
Luas kawasan berlorek = x +
2
4x x
52

53

54

55

56

57

58

59