BOLNIKE INFEKCIJE

S.Kaleni
Katedra za mikrobiologiju

BOLNIKE INFEKCIJE

5-10%
svih hospitaliziranih
bolesnika
ima bolniku infekciju

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

DEFINICIJE

Bolnike infekcije su
infekcije nastale u bolnici,
a nisu bile prisutne niti u
inkubaciji u asu primitka
(nema vremenskog limita)

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

DEFINICIJE
Bolnike infekcije su i infekcije nastale
nakon otpusta iz bolnice (vremenski
limit postoji za postoperativne
infekcije: do mjesec dana po otpustu;
uz protezu: do godine dana po otpustu)
Bolnike infekcije mogu se razviti u
bolesnika (ee, bolnike infekcije u
uem smislu) i u zdravstvenih
djelatnika (rjee, samo neki uzronici)

DEFINICIJE
Oko 95% svih bolnikih infekcija
uzrokovano je bakterijama (stoga se
pod pojmom bolnika infekcija
uglavnom misli na bakterijske
infekcije); oko 5% izazivaju virusi
(uglavnom na djejim odjelima) i
paraziti

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

DEFINICIJE
preko 95% svi bolnikih infekcija javlja
se kao sporadine infekcije ili infekcije
malih skupina bolesnika
oko 5% infekcija javlja se kao epidemija
(jedinice intenzivnog lijeenja, djeji
odjeli)

DEFINICIJE
Egzogene bolnike infekcije: one koje
nastaju izravnim unosom uzronika u
organizam bolesnika, bez prethodne
kolonizacije bolesnika; danas se javlaju
rijetko, najee u jedinicama
intenzivnog lijeenja; izravno ovise o
razliitim mjerama higijene, i mogu se
prevenirati

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

DEFINICIJE
Endogene bolnike infekcije:
infekcije koje uzrokuju
mikroorganizmi koji su prethodno
prisutni kao kolonizacijska flora

DEFINICIJE
rane endogene - kolonizacijska
flora koju je bolesnik imao i izvan
bolnice (S.pneumoniae, BHS-A,
E.coli)
kasne endogene - bolnika flora
koja najprije postepeno kolonizira
bolesnika, a zatim moe izazvati
infekciju (MRSA, P.aeruginosa,
Klebsiella, Acinetobacter)

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

Faktori koji su ukljueni u

bolnike infekcije

Mikroorganizam
domain (bolesnik)
okolina
lijeenje

MIKROORGANIZAM
Najei uzronici su takozvani
oportunistiki patogeni (P.aeruginosa,
S.aureus, koagulaza-negativni
stafilokoki, E.coli, druge
enterobakterije, Candida spp,
C.difficile)

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

MIKROORGANIZAM

rjee se kao uzro

uzronici javljaju primarno
patogeni mikroorganizmi (BHS(BHS-A, RSV,
rotavirus, Enterobius vermicularis)
vermicularis)

MIKROORGANIZAM
u te
teko imunokompromitiranih
bolesnika (AIDS, nakon
transplantacije)
transplantacije) javljaju se vrlo
razli
razliiti oportunisti
oportunistiki patogeni,
patogeni, te
dolazi do reaktivacije herpesvirusa,
herpesvirusa,
T.gondii,
T.gondii,
infekcija
pneumocistisom

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

MIKROORGANIZAM
Osobito su zna
znaajni uzro
uzronici
bolni
bolnikih infekcija ina
inae
oportunisti
oportunistiki patogeni koji su stekli
visok stupanj rezistencije na
antibiotike (MRSA, VRE,
multirezistentni P.aeruginosa,
P.aeruginosa,
ESBL produciraju
producirajue
K.pneumoniae i E.coli)
E.coli)

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

MIKROORGANIZAM
Poseban problem za bolesnike,
bolesnike, a takoer i
za zdravstveno osoblje,
osoblje, su virusi koji se
prenose krvlju i drugim tjelesnim
teku
tekuinama (HIV, virusi hepatitisa)
hepatitisa)
pri medicinskim zahvatima mo
moe do
doi i do
prijenosa priona

DOMAIN
Oslabljena op
opa otpornost
organizma zbog osnovne bolesti
oslabljena lokalna otpornost nekog
odreenog oboljelog organa ili
tkiva,
tkiva,
uz mogu
mogue strano tijelo

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

OKOLINA
Razliiti prostori u bolnici predstavljaju
razliite rizike od infekcije:
- prostori visokog rizika (operacijska
sala, sterilne jedinice, inkubatori)
- prostori srednjeg rizika (bolesnike
sobe, ordinacije, ekaonice)
- prostori niskog rizika (hodnici,
administracija, kafeterija)

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

OKOLINA
Poseban rizik: aerogeni prijenos
legionele (tornjevi s vodom za hlaenje
zraka u klimatizaciji, ili tuevi) i
aspergilusa (gradnja u krugu bolnice)
na osjetljivu bolesniku populaciju

LIJEENJE
Antibiotici se esto daju nekritino
(bez prave indikacije), to doprinosi
razvoju rezistencije bakterija i potrebi
za upotrebom novijih, nekada
toksinijih i ne uvijek djelotvornijih
antibiotika

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

LIJEENJE
Imunosupresivni lijekovi dovode do
pada otpornosti bolesnika na infekciju i
poveanog rizika za razvoj infekcije

OSJETLJIVA POPULACIJA

Kirurki bolesnici
(prekid integriteta koe)

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

OSJETLJIVA POPULACIJA
bolesnici u jedinicama
intenzivnog lijeenja (teka
osnovna bolest ili operacija,
razliita invazivna
dijagnostika i terapijska
pomagala, velika potronja
antibiotika)

OSJETLJIVA POPULACIJA
imunokompromitirani
bolesnici, bolesnici s
transplantiranim organom ili
tkivom (smanjena obrana od
infekcije, razliiti invazivni
zahvati, velika potronja
antibiotika)

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

OSJETLJIVA POPULACIJA
Bolesnici u ekstremima dobi
(novoroenad i starci - jo
nedovoljno razvijen ili ve
oslabljen imunitet)

OSJETLJIVA POPULACIJA

bolesnici s opeklinama (veliki

defekti koe, oslabljena opa
otpornost)

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

UESTALOST
infekcje kirurkih rana
inf. mokranih putova
pneumonije
sepse
ostalo

30-35%
oko 20%
do 20%
3-5%
oko 20%

REZERVOAR I IZVORI

Inficirani i/ili kolonizirani

bolesnik (bilo koji
uzronik)
kontaminirana neiva okolina
(gruba neistoa) (MRSA)

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

REZERVOAR I IZVORI
zdravstveno osoblje (BHS-A,
MRSA, akutne virusne
infekcije)
posjetioci (iznimno rijetko)

NAINI PRIJENOSA
RUKAMA zdravstvenog osoblja
neispravno steriliziranim ili
dezinficiranim instrumentima ili
priborom
zrakom (izolacija u sluaju nekih
infekcija)
neizravnim kontaktom s neivom
okolinom
hranom

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

I.P.SEMMELWEIS

PREVENCIJA
Osnovna naela:
- sve to dolazi u kontakt s tkivima i
sterilnim sluznicama bolesnika, ili
ulazi u krvotok, mora biti STERILNO

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

PREVENCIJA
Osnovna naela:
- sve to dolazi u kontakt s
koloniziranim sluznicama, mora biti
DEZINFICIRANO dezinficijensima
visokog stupnja djelotvornosti (ili
sterilno); ako se radi o
imunokompromitiranom bolesniku,
mora biti STERILNO

PREVENCIJA
Osnovna na
naela:
ela:
- sve to dolazi u kontakt s intaktnom
ko
koom bolesnika mora biti ISTO (ako
(ako se
radi o imunokompromitiranom bolesniku
mora biti DEZINFICIRANO)
- sveukupni prostor
bolnice mora biti
besprijekorno ist

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

TEMPERATURA

HRANA

VLANOST

PREVENCIJA
- hrana u bolnici mora biti strogo
kontrolirana (proces pripreme i
serviranja)
- osobita je panja prema
dojenakim formulama i
sondakoj hrani

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

PREVENCIJA

RUKE
Normalna, trajna ili rezidentna flora:
koagulaza negativni stafilokoki,
Corynebacterium spp,
Propionibacterium spp, neki kvasci:
teko se uklanja s ruku; treba je
smanjiti na najmanju mjeru prije
svakog invazivnog zahvata (operacija,
uvoenje centralnog vaskularnog
katetera, rad s imunokompromitiranim
bolesnicima)

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

RUKE
Prolazna flora (bilo koja bakterija:
S.aureus, MRSA, E.coli, druge
enterobakterije, P.aeruginosa); lako se
skida s ruku; treba je ukloniti uvijek
kada doe do kontaminacije ruku, a
prije rada s drugim bolesnikom

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

NAELA HIGIJENE RUKU

1/ Ako treba raditi sterilno, ruke se operu
pod tekuom vodom tekuim sapunom
ili dezinficijensom, nokti se peru
pomou etkice; ruke se obriu
sterilnom kompresom i u njih se utrlja
alkoholni dezinficijens; nakon toga se
obuku sterilne rukavice
nakon skidanja rukavica u ruke se utrlja
alkoholni dezinficijens

NAELA HIGIJENE RUKU

2/ Ako se prilikom rada predvia
kontaminacija ruku sekretima ili
ekskretima bolesnika, vidljiva
kontaminacija se spreava noenjem
rukavica

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

NAELA HIGIJENE RUKU

ako ipak doe do vidljive kontaminacije (ako
se rukavice poderu),
poderu), ruke treba oprati pod
teku
tekuom vodom teku
tekuim sapunom ili
dezinficijensom i obrisati papirnatim
ru
runikom
ako nije do
dolo do vidljive kontaminacije,
kontaminacije, u
ruke se nakon skidanja rukavica utrlja
alkoholni dezinficijens

NAELA HIGIJENE RUKU

3/ Ako ne treba raditi sterilno,
sterilno, niti se oekuje
kontaminacija ruku sekretima ili
ekskretima bolesnika,
bolesnika, prije i poslije rada s
bolesnikom koji nema veliki rizik za razvoj
infekcije,
infekcije, ruke treba oprati pod teku
tekuom
vodom teku
tekuim sapunom
ako se takav rad provodi s bolesnikom
koji ima veliki rizik od razvoja infekcije,
infekcije,
tada se prije i poslije kontakta s njim u
ruke utraljava alkoholni dezinficijens

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

SPREAVANJE BOLNIKIH
INFEKCIJA
Provodi se tijekom bilo kojeg rutinskog
medicinskog postupka s bolesnikom,
potujui posebne protokole (npr.
protokol o kirurkoj dezinfekciji ruku, ili
protokol o dezinfekciji/sterilizaciji
endoskopa)
provodi ga cjelokupno osoblje bolnice,
zdravstveno i nezdravstveno

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr

SPREAVANJE BOLNIKIH
INFEKCIJA

to nisu posebni postupci

to je nain rada i razmiljanja
Bolnike infekcije su opi indikator
kvalitete zdravstvene skrbi
Prevencija bolnikih infekcija dio je
programa sigurnosti bolesnika

password protection removed by

www.perpetuum-lab.com.hr