CM Instalacións de Produción de Calor

Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional e Innovacin Educativa
Currculos de FP
Decreto 160/2011
Tcnico en instalacins de producin de calor
Pxina 1 de 101
ndice
Decreto 160/2011, do 7 de julio, polo que se establece o currculo do ciclo
formativo de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en instalacins
de producin de calor. ..............................................................................................5
CAPTULO I. Disposicins xerais........................................................................................... 7
Artigo 1.- Obxecto................................................................................................................. 7
CAPTULO II. Identificacin do ttulo, perfil profesional, contorno profesional e prospectiva do
ttulo no sector ou nos sectores .................................................................................... 7
Artigo 2.- Identificacin. ........................................................................................................ 7
Artigo 3.- Perfil profesional do ttulo. ..................................................................................... 8
Artigo 4.- Competencia xeral. ............................................................................................... 8
Artigo 5.- Competencias profesionais, persoais e sociais. .................................................... 8
Artigo 6.- Relacin de cualificacins e unidades de competencia do Catlogo Nacional de
Cualificacins Profesionais includas no ttulo............................................................... 9
Artigo 7.- Contorno profesional. .......................................................................................... 10
Artigo 8.- Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores. ................................................. 10
CAPTULO III. Ensinanzas do ciclo formativo e parmetros bsicos de contexto ................ 11
Artigo 9.- Obxectivos xerais. ............................................................................................... 11
Artigo 10.- Mdulos profesionais. ....................................................................................... 13
Artigo 11.- Espazos e equipamentos. ................................................................................. 13
Artigo 12.- Profesorado....................................................................................................... 14
CAPTULO IV. Accesos e vinculacin a outros estudos, e correspondencia de mdulos
profesionais coas unidades de competencia............................................................... 14
Artigo 13.- Acceso a outros estudos. .................................................................................. 14
Artigo 14.- Validacins e exencins. ................................................................................... 15
Artigo 15.- Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia para
a sa acreditacin, validacin ou exencin. ................................................................ 15
CAPTULO V. Organizacin da imparticin.......................................................................... 15
Artigo 16.- Distribucin horaria. .......................................................................................... 15
Artigo 17.- Unidades formativas.......................................................................................... 16
Disposicins adicionais........................................................................................................ 16
Primeira.- Oferta nas modalidades semipresencial e a distancia deste ttulo. ...................... 16
Segunda.- Titulacins equivalentes e vinculacin coas capacitacins profesionais. ............ 16
Terceira.- Regulacin do exercicio da profesin. ................................................................. 17
Cuarta.- Accesibilidade universal nas ensinanzas deste ttulo. ............................................ 17
Quinta.- Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas reguladas neste
decreto. ...................................................................................................................... 18
Sexta.- Desenvolvemento do currculo................................................................................. 18
Disposicin transitoria.......................................................................................................... 18
nica.- Centros privados con autorizacin para impartir ciclos formativos de formacin
profesional. ................................................................................................................. 18
Disposicin derrogatoria ...................................................................................................... 18
nica.- Derrogacin de normas. .......................................................................................... 18
Disposicins derradeiras...................................................................................................... 18
Primeira.- Implantacin das ensinanzas recollidas neste decreto. ....................................... 18
Pxina 2 de 101
Segunda.- Desenvolvemento normativo. ............................................................................. 19

Terceira.- Entrada en vigor. ................................................................................................. 19
1.
Anexo I. Mdulos profesionais ..............................................................................20

1.1
Mdulo profesional: mquinas e equipamentos trmicos............................................ 20

1.1.1
1.1.2
1.1.3
1.1.4
1.2
Mdulo profesional: tcnicas de montaxe de instalacins........................................... 28

1.2.1
1.2.2
1.2.3
1.2.4
1.3
Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .......................................................................................65

Contidos bsicos ..............................................................................................................................................67
Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................69
Mdulo profesional: montaxe e mantemento de instalacins de gas e combustibles

lquidos ....................................................................................................................... 71
1.8.1
1.8.2
1.8.3
1.9
Unidade formativa 1: montaxe de instalacins de auga...................................................................................57

Unidade formativa 2: mantemento de instalacins de auga ............................................................................60
Mdulo profesional: montaxe e mantemento de instalacins de enerxa solar............ 65

1.7.1
1.7.2
1.7.3
1.8
Unidade formativa 1: montaxe de instalacins calorficas ...............................................................................49

Unidade formativa 2: posta en marcha e mantemento de instalacins calorficas ..........................................52
Mdulo profesional: montaxe e mantemento de instalacins de auga ........................ 57

1.6.1
1.6.2
1.6.3
1.7
Unidade formativa 1: configuracin de instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria ..........................43

Unidade formativa 2: configuracin de instalacins solares trmicas..............................................................46
Mdulo profesional: montaxe e mantemento de instalacins calorficas ..................... 49

1.5.1
1.5.2
1.5.3
1.6
Unidade formativa 1: circutos e esquemas elctricos bsicos........................................................................35

Unidade formativa 2: montaxe e mantemento de cadros elctricos asociados aos equipamentos trmicos ..35
Unidade formativa 3: autmatas programables asociados aos equipamentos trmicos .................................40
Mdulo profesional: configuracin de instalacins calorficas ..................................... 43

1.4.1
1.4.2
1.4.3
1.5
Unidade formativa 1: tcnicas de expresin grfica e procesos de mecanizado.............................................28

Unidade formativa 2: tcnicas de mecanizado e unin....................................................................................29
Unidade formativa 3: tcnicas de soldadura ....................................................................................................32
Mdulo profesional: instalacins elctricas e automatismos ....................................... 35

1.3.1
1.3.2
1.3.3
1.3.4
1.4
Unidade formativa 1: magnitudes e instrumentos de medida nos equipamentos trmicos .............................20

Unidade formativa 2: mquinas e equipamentos frigorficos ...........................................................................21
Unidade formativa 3: mquinas e equipamentos de calefaccin, enerxa solar trmica e auga quente
sanitaria.........................................................................................................................................................24
Unidade formativa 1: montaxe de instalacins de gas e combustibles lquidos ..............................................71

Unidade formativa 2: mantemento de instalacins de gas e combustibles lquidos ........................................74
Mdulo profesional: formacin e orientacin laboral ................................................... 78

1.9.1
1.9.2
1.9.3
Unidade formativa 1: prevencin de riscos laborais.........................................................................................78

Unidade formativa 2: equipos de traballo, dereito do traballo e da seguridade social, e procura de emprego80
1.10 Mdulo profesional: empresa e iniciativa emprendedora ............................................ 85

1.10.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .......................................................................................85
1.10.2 Contidos bsicos ..............................................................................................................................................87
Pxina 3 de 101
1.10.3 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................88
1.11 Mdulo profesional: formacin en centros de traballo ................................................. 90

1.11.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .......................................................................................90
2.
Anexo II ....................................................................................................................94
3.
Anexo III ...................................................................................................................96
4.
Anexo IV ...................................................................................................................98
5.
Anexo V ....................................................................................................................99
6.
Anexo VI .................................................................................................................100
7.
Anexo VII ................................................................................................................101
Pxina 4 de 101
DECRETO 160 /2011, do 7 de xullo, polo que se establece o currculo do ciclo

formativo de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en instalacins de producin de calor.
O Estatuto de Autonoma de Galicia, no seu artigo 31, determina que competencia plena da Comunidade Autnoma de Galicia a regulacin e a administracin
do ensino en toda a sa extensin, nos seus niveis e graos, nas sas modalidades
e especialidades, sen prexuzo do disposto no artigo 27 da Constitucin e nas leis
orgnicas que, conforme o punto primeiro do seu artigo 81, a desenvolvan.
A Lei orgnica 5/2002, do 19 de xuo, das cualificacins e da formacin profesional, ten por obxecto a ordenacin dun sistema integral de formacin profesional,
cualificacins e acreditacin que responda con eficacia e transparencia s demandas sociais e econmicas a travs das modalidades formativas.
A devandita lei establece que a Administracin xeral do Estado, de conformidade
co que se dispn no artigo 149.1, 30 e 7 da Constitucin espaola, e logo da
consulta ao Consello Xeral de Formacin Profesional, determinar os ttulos de
formacin profesional e os certificados de profesionalidade que constituirn as
ofertas de formacin profesional referidas ao Catlogo Nacional de Cualificacins
Profesionais, creado polo Real decreto 1128/2003, do 5 de setembro, e modificado
polo Real decreto 1416/2005, do 25 de novembro, cuxos contidos podern ampliar
as administracins educativas no mbito das sas competencias.
Establece, as mesmo, que os ttulos de formacin profesional e os certificados
de profesionalidade tern carcter oficial e validez en todo o territorio do Estado e
sern expedidos polas administracins competentes, a educativa e a laboral respectivamente.
A Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, establece no seu captulo III
que se entende por currculo o conxunto de obxectivos, competencias bsicas,
contidos, mtodos pedagxicos e criterios de avaliacin de cada unha das ensinanzas reguladas pola citada lei.
No seu captulo V establece as directrices xerais da formacin profesional inicial
e dispn que o Goberno, logo da consulta s comunidades autnomas, establecer as titulacins correspondentes aos estudos de formacin profesional, as como
os aspectos bsicos do currculo de cada unha delas.
O Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, polo que se establece a ordenacin xeral da formacin profesional do sistema educativo, estableceu no seu captulo II a estrutura dos ttulos de formacin profesional, tomando como base o Catlogo Nacional de Cualificacins Profesionais, as directrices fixadas pola Unin Europea e outros aspectos de interese social.
No seu captulo IV, dedicado definicin do currculo polas administracins educativas en desenvolvemento do artigo 6.3 da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de
educacin, establece que as administracins educativas, no mbito das sas competencias, establecern os currculos correspondentes ampliando e contextualizando os contidos dos ttulos realidade socioeconmica do territorio da sa competencia, e respectando o seu perfil profesional.
Pxina 5 de 101
O Decreto 114/2010, do 1 de xullo, polo que se establece a ordenacin xeral da

formacin profesional do sistema educativo de Galicia, determina nos seus captulos III e IV, dedicados ao currculo e a organizacin das ensinanzas, a estrutura
que deben seguir os currculos e os mdulos profesionais dos ciclos formativos na
comunidade autnoma de Galicia.
Publicado o Real decreto 1792/2010, do 30 de decembro, polo que se establece
o ttulo de tcnico en instalacins de producin de calor e se fixan as sas ensinanzas mnimas, e de acordo co seu artigo 10.2, correspndelle Consellera de
Educacin e Ordenacin Universitaria establecer o currculo correspondente no
mbito da comunidade autnoma de Galicia.
Consonte o anterior, este decreto desenvolve o currculo do ciclo formativo de
formacin profesional de tcnico en instalacins de producin de calor. Este currculo adapta a nova titulacin ao campo profesional e de traballo da realidade socioeconmica galega e s necesidades de cualificacin do sector produtivo canto a
especializacin e polivalencia, e posibilita unha insercin laboral inmediata e unha
proxeccin profesional futura.
Para estes efectos, e de acordo co establecido no citado Decreto 114/2010, do 1
de xullo de 2010, determnase a identificacin do ttulo, o seu perfil profesional, o
contorno profesional, a prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores, as ensinanzas do ciclo formativo, a correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades
de competencia para a sa acreditacin, validacin ou exencin, as como os parmetros do contexto formativo para cada mdulo profesional no que se refire a
espazos, equipamentos, titulacins e especialidades do profesorado, e as sas
equivalencias para efectos de docencia.
As mesmo, determnanse os accesos a outros estudos, as validacins, exencins e equivalencias, e a informacin sobre os requisitos necesarios segundo a
lexislacin vixente para o exercicio profesional, cando proceda.
O currculo que se establece neste decreto desenvlvese tendo en conta o perfil
profesional do ttulo a travs dos obxectivos xerais que o alumnado debe alcanzar
ao finalizar o ciclo formativo e os obxectivos propios de cada mdulo profesional,
expresados a travs dunha serie de resultados de aprendizaxe, entendidos como
as competencias que deben adquirir os alumnos e as alumnas nun contexto de
aprendizaxe, que lles han permitir conseguir os logros profesionais necesarios para
desenvolver as sas funcins con xito no mundo laboral.
Asociada a cada resultado de aprendizaxe establcese unha serie de contidos
de tipo conceptual, procedemental e actitudinal redactados de xeito integrado, que
han proporcionar o soporte de informacin e destreza precisos para lograr as competencias profesionais, persoais e sociais propias do perfil do ttulo.
Neste sentido, a inclusin do mdulo de formacin en centros de traballo posibilita que o alumnado complete a formacin adquirida no centro educativo mediante a
realizacin dun conxunto de actividades de producin e/ou de servizos en situacins reais de traballo no contorno produtivo do centro, de acordo coas esixencias
derivadas do Sistema Nacional de Cualificacins e Formacin Profesional.
A formacin relativa prevencin de riscos laborais dentro do mdulo de formaPxina 6 de 101
cin e orientacin laboral aumenta a empregabilidade do alumnado que supere estas ensinanzas e facilita a sa incorporacin ao mundo do traballo, ao capacitalo
para levar a cabo responsabilidades profesionais equivalentes s que precisan as
actividades de nivel bsico en prevencin de riscos laborais, establecidas no Real
decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba o regulamento dos servizos
de prevencin.
De acordo co artigo 10 do citado Decreto 114/2010, do 1 de xullo, establcese a
divisin de determinados mdulos profesionais en unidades formativas de menor
duracin, coa finalidade de facilitar a formacin ao longo da vida, respectando, en
todo caso, a necesaria coherencia da formacin asociada a cada unha delas.
De conformidade co exposto, por proposta do conselleiro de Educacin e Ordenacin Universitaria, no exercicio da facultade outorgada polo artigo 34 da Lei
1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xunta e da sa Presidencia, modificada
polas Leis 11/1988, do 20 de outubro, 2/2007, do 28 de marzo e 12/2007, do 27 de
xullo, conforme os ditames do Consello Galego de Formacin Profesional e do
Consello Escolar de Galicia, e logo de deliberacin do Consello da Xunta de Galicia, na sa reunin do da sete de xullo de dous mil once,
DISPOO
CAPTULO I. Disposicins xerais
Artigo 1.- Obxecto.
Este decreto establece o currculo que ser de aplicacin na Comunidade Autnoma de Galicia para as ensinanzas de formacin profesional relativas ao ttulo de
tcnico en instalacins de producin de calor, determinado polo Real decreto
1792/2010, do 30 de decembro.
CAPTULO II. Identificacin do ttulo, perfil profesional, contorno profesional
e prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores
Artigo 2.- Identificacin.
O ttulo de tcnico en instalacins de producin de calor identifcase polos seguintes elementos:
Denominacin: instalacins de producin de calor.
Nivel: formacin profesional de grao medio.
Duracin: 2.000 horas.
Familia profesional: instalacin e mantemento.
Referente europeo: CINE3 (Clasificacin Internacional Normalizada da Edu-
cacin).
Pxina 7 de 101
Artigo 3.- Perfil profesional do ttulo.

O perfil profesional do ttulo de tcnico en instalacins de producin de calor determnase pola sa competencia xeral, polas sas competencias profesionais, persoais e sociais, as como pola relacin de cualificacins e, de ser o caso, unidades
de competencia do Catlogo Nacional de Cualificacins Profesionais includas no
ttulo.
Artigo 4.- Competencia xeral.
A competencia xeral deste ttulo consiste en montar e manter instalacins calorficas, solares trmicas e de fludos aplicando a normativa e protocolos de calidade,
de seguridade e de prevencin de riscos laborais establecidos, asegurando a sa
funcionalidade e o respecto polo ambiente.
Artigo 5.- Competencias profesionais, persoais e sociais.
As competencias profesionais, persoais e sociais deste ttulo son as que se relacionan:
a) Obter os datos necesarios a partir da documentacin tcnica para realizar as
operacins asociadas montaxe e o mantemento das instalacins.
b) Configurar e dimensionar as instalacins, cumprindo a normativa e os requisitos do cliente, para seleccionar os equipamentos e os elementos que as compoen.
c) Elaborar o orzamento de montaxe ou de mantemento das instalacins.
d) Dotarse dos recursos e dos medios necesarios para acometer a execucin da
montaxe ou do mantemento das instalacins.
e) Facer a traza das instalacins de acordo coa documentacin tcnica para garantir a viabilidade da montaxe, arranxar os problemas da sa competencia e informar doutras continxencias.
f) Montar equipamentos e demais elementos auxiliares asociados s instalacins
calorficas, solares trmicas e de fludos (circuladores, intercambiadores, vasos de
expansin, tubaxes, etc.), en condicins de calidade, seguridade e respecto polo
ambiente, de xeito que se asegure o seu funcionamento.
g) Montar sistemas elctricos e de regulacin e control asociados s instalacins
calorficas, solares trmicas e de fludos, en condicins de calidade e seguridade,
de xeito que se asegure o seu funcionamento.
h) Aplicar tcnicas para o mantemento e a montaxe de instalacins calorficas,
solares trmicas e de fludos, en condicins de calidade, seguridade e respecto
polo ambiente.
i) Medir os parmetros e realizar as probas e as verificacins funcionais e regulamentarias das instalacins, para comprobar e axustar o seu funcionamento.
j) Localizar e diagnosticar as disfuncins dos equipamentos e dos elementos das
Pxina 8 de 101
instalacins, utilizando os medios apropiados e aplicando procedementos establecidos, coa seguridade requirida.
k) Reparar, manter e substitur equipamentos e elementos nas instalacins, en
condicins de calidade, seguridade e respecto polo ambiente, para asegurar ou
restablecer as condicins de funcionamento.
l) Pr en marcha a instalacin e realizar as probas de seguridade e de funcionamento das mquinas, dos automatismos e dos dispositivos de seguridade, tras a
montaxe ou o mantemento dunha instalacin.
m) Elaborar a documentacin tcnica e administrativa para cumprir a regulamentacin asociada aos procesos de montaxe e mantemento das instalacins.
n) Aplicar os protocolos e as medidas preventivas de riscos laborais e proteccin
ambiental durante o proceso produtivo, para evitar danos nas persoas e nos mbitos laboral e ambiental.
) Actuar con responsabilidade e autonoma no mbito da sa competencia, organizando e desenvolvendo o traballo asignado, e cooperando ou traballando en
equipo con outros profesionais no mbito de traballo.
o) Adaptarse s novas situacins laborais orixinadas por cambios tecnolxicos e
organizativos nos procesos produtivos, actualizando os seus coecementos con
recursos existentes para a "aprendizaxe ao longo da vida" e as tecnoloxas da comunicacin e da informacin.
p) Resolver con responsabilidade as incidencias relativas sa actividade, e identificar as sas causas, dentro do mbito da sa competencia e autonoma.
q) Exercer os dereitos e cumprir as obrigas derivadas da propia actividade profesional, de acordo co establecido na lexislacin, participando na vida econmica,
social e cultural.
r) Realizar a xestin bsica para a creacin e o funcionamento dunha pequena
empresa, e ter iniciativa na sa actividade profesional.
s) Comunicarse eficazmente, respectando a autonoma e a competencia das
persoas que interveen no mbito do seu traballo.
t) Aplicar procedementos de calidade, de accesibilidade universal e de "deseo
para todos" nas actividades profesionais includas nos procesos de producin ou
prestacin de servizos.
Artigo 6.- Relacin de cualificacins e unidades de competencia do Catlogo
Nacional de Cualificacins Profesionais includas no ttulo.
1. Cualificacins profesionais completas includas no ttulo:
Montaxe e mantemento de instalacins calorficas, IMA368_2 (Real decreto
182/2008, do 8 de febreiro), que abrangue as seguintes unidades de competencia:
UC1156_2: montar instalacins calorficas.
UC1157_2: manter instalacins calorficas.
Pxina 9 de 101
2. Cualificacins profesionais incompletas:

a) Montaxe e mantemento de instalacins solares trmicas, ENA190_2 (Real
decreto 1228/2006, do 27 de outubro):
UC0602_2: montar captadores, equipamentos e circutos hidrulicos de insta-
lacins solares trmicas.

UC0605_2: manter instalacins solares trmicas.
b) Montaxe, posta en servizo, mantemento e inspeccin de instalacins receptoras e aparellos de gas, ENA472_2 (Real decreto 716/2010, do 28 de maio):
UC1522_2: realizar instalacins receptoras comns e individuais de gas.
UC1525_2: manter e reparar instalacins receptoras e aparellos de gas.
Artigo 7.- Contorno profesional.

1. As persoas con este perfil profesional exercen a sa actividade nas industrias
de montaxe e mantemento de instalacins trmicas e de fludos relacionadas cos
subsectores de calefaccin, instalacins solares trmicas para a producin de auga quente sanitaria e gases no sector industrial e no sector de edificacin e obra
civil.
2. As ocupacins e os postos de traballo mis salientables son os seguintes:
Instalador/ora mantedor/ora de equipamentos de producin de calor.
Instalador/ora mantedor/ora de instalacins de calefaccin e AQS.
Instalador/ora mantedor/ora de instalacins solares trmicas.
Instalador/ora mantedor/ora de instalacins de auga.
Instalador/ora mantedor/ora de instalacins de gas e combustibles lquidos.
Artigo 8.- Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores.

1. O perfil profesional deste ttulo, dentro do sector produtivo, sinala unha evolucin cara s competencias relacionadas co emprego das enerxas renovables, sistemas electrnicos que incrementan o rendemento, mquinas con altos rendementos enerxticos e novos materiais plsticos para o transporte de fludos.
2. Desde o punto de vista das funcins, estas mantense e evolucionan cara a
un incremento das competencias relacionadas coa calidade, a seguridade e o respecto polo ambiente.
3. Os procesos de montaxe e mantemento tern que adaptarse normativa referente aos tratamentos e xestin de residuos e axentes contaminantes.
4. A evolucin tecnolxica tende a sistemas enerxeticamente mis eficientes, polo uso da electrnica, de automatismos e de novos materiais.
5. As estruturas organizativas dirxense cara toma de decisins descentralizadas, potenciando a autonoma e o traballo en equipo.
Pxina 10 de 101
6. O desenvolvemento de novos campos de producin de calor, entre os que se

poden destacar os sistemas de coxeneracin, a utilizacin de paneis solares para
a obtencin de AQS, as bombas de calor xeotrmicas e as instalacins de biomasa, adquiriron unha extraordinaria importancia.
CAPTULO III. Ensinanzas do ciclo formativo e parmetros bsicos de contexto
Artigo 9.- Obxectivos xerais.
Os obxectivos xerais deste ciclo formativo son os seguintes:
a) Seleccionar a informacin tcnica e regulamentaria, analizando normativa, catlogos, planos e esquemas, etc., para elaborar a documentacin da instalacin
(tcnica e administrativa).
b) Calcular as caractersticas tcnicas das instalacins e dos equipamentos que
as compoen, aplicando a normativa e procedementos de clculo, para configurar
e dimensionar as instalacins.
c) Seleccionar e comparar os equipamentos e os elementos das instalacins
avaliando as caractersticas tcnicas coas prestacins obtidas de catlogos, etc.,
para configurar as instalacins.
d) Elaborar esquemas das instalacins utilizando a simboloxa, os procedementos de debuxo e as tecnoloxas adecuadas para configurar as instalacins.
e) Obter e valorar o custo dos materiais e da man de obra, consultando catlogos, unidades de obra, etc., para elaborar os orzamentos de montaxe ou mantemento.
f) Identificar e seleccionar ferramentas, equipamentos de montaxe, materiais e
medios de seguridade, etc., analizando as condicins da obra e tendo en conta as
operacins que se deben executar, para se dotar dos recursos e dos medios necesarios.
g) Identificar e marcar a posicin de equipamentos e elementos, interpretando os
planos da instalacin e relacionndoos co lugar de situacin, para facer a traza da
obra.
h) Manexar mquinas-ferramenta e ferramentas, describir o seu funcionamento
e aplicar procedementos operativos para montar e manter equipamentos e instalacins.
i) Manexar os instrumentos e os equipamentos de medida e explicar o seu funcionamento, logo de conectalos adecuadamente, e avaliar o resultado obtido, para
medir os parmetros da instalacin.
j) Fixar e conectar os equipamentos e os elementos utilizando tcnicas de montaxe de instalacins, para montar e manter equipamentos e instalacins.
k) Realizar os cadros e a instalacin elctrica asociada, con interpretacin de
esquemas de mando e control, e conexin dos seus elementos, para montar os
Pxina 11 de 101
sistemas elctricos e os de regulacin e control.

l) Analizar as disfuncins de equipamentos, instalacins e sistemas auxiliares,
utilizando equipamentos de medicin, as como interpretar os resultados e as relacins causa-efecto, para localizar, diagnosticar e reparar as avaras.
m) Montar e desmontar compoentes e equipamentos, e identificar a sa funcin
e as sas partes, aplicando procedementos de intervencin, para ensamblar e
manter equipamentos e instalacins.
n) Verificar e regular os elementos de seguridade e control, realizando medidas,
comparando os resultados cos valores de referencia e modificando os axustes, para a posta en marcha da instalacin.
) Analizar os riscos ambientais e laborais asociados actividade profesional,
relacionalos coas sas causas para fundamentar as medidas preventivas que se
vaian adoptar, e aplicar os protocolos correspondentes, para evitar danos nun
mesmo, nas demais persoas, na rea e no medio ambiente.
o) Desenvolver traballos en equipo e valorar a sa organizacin, participando
con tolerancia e respecto, e tomar decisins colectivas ou individuais, para actuar
con responsabilidade e autonoma.
p) Analizar e utilizar os recursos existentes para a "aprendizaxe ao longo da vida" e as tecnoloxas da comunicacin e da informacin, para aprender e actualizar
os seus coecementos, recoecendo as posibilidades de mellora profesional e persoal, para se adaptar a diferentes situacins profesionais e laborais.
q) Utilizar procedementos relacionados coa cultura emprendedora, empresarial e
de iniciativa profesional, para realizar a xestin bsica dunha pequena empresa ou
emprender un traballo.
r) Recoecer os dereitos e os deberes como axente activo na sociedade, tendo
en conta o marco legal que regula as condicins sociais e laborais, para participar
na cidadana democrtica.
s) Adoptar e valorar solucins creativas ante problemas e continxencias que se
presenten no desenvolvemento dos procesos de traballo, para resolver con responsabilidade as incidencias da sa actividade.
t) Aplicar tcnicas de comunicacin adaptndose aos contidos que se vaian
transmitir, sa finalidade e s caractersticas dos receptores, para asegurar a eficacia do proceso.
u) Analizar e aplicar as tcnicas necesarias para dar resposta accesibilidade
universal e ao "deseo para todos".
v) Aplicar e analizar as tcnicas necesarias para mellorar os procedementos de
calidade do traballo no proceso de aprendizaxe e do sector produtivo de referencia.
w) Utilizar procedementos relacionados coa cultura emprendedora, empresarial
e de iniciativa profesional, para realizar a xestin bsica dunha pequena empresa
ou emprender un traballo.
x) Analizar e valorar a participacin, o respecto, a tolerancia e a igualdade de
Pxina 12 de 101
oportunidades, para facer efectivo o principio de igualdade entre homes e mulleres.

Artigo 10.- Mdulos profesionais.
Os mdulos profesionais deste ciclo formativo, que se desenvolven no anexo I
deste decreto, son os que se relacionan a continuacin:
MP0036. Mquinas e equipamentos trmicos.
MP0037. Tcnicas de montaxe de instalacins.
MP0038. Instalacins elctricas e automatismos.
MP0266. Configuracin de instalacins calorficas.
MP0302. Montaxe e mantemento de instalacins calorficas.
MP0310. Montaxe e mantemento de instalacins de auga.
MP0392. Montaxe e mantemento de instalacins de enerxa solar.
MP0393. Montaxe e mantemento de instalacins de gas e combustibles lqui-
dos.
MP0394. Formacin e orientacin laboral.
MP0395. Empresa e iniciativa emprendedora.
MP0396. Formacin en centros de traballo.
Artigo 11.- Espazos e equipamentos.

1. Os espazos e os equipamentos mnimos necesarios para o desenvolvemento
das ensinanzas deste ciclo formativo son os establecidos no anexo II deste decreto.
2. Os espazos formativos establecidos respectarn a normativa sobre prevencin de riscos laborais, a normativa sobre seguridade e sade no posto de traballo,
e cantas outras normas sexan de aplicacin.
3. Os espazos formativos establecidos poden ser ocupados por diferentes grupos de alumnado que curse o mesmo ou outros ciclos formativos, ou etapas educativas.
4. Non cmpre que os espazos formativos identificados se diferencien mediante
pechamentos.
5. A cantidade e as caractersticas dos equipamentos que se inclen en cada
espazo deber estar en funcin do nmero de alumnos e alumnas, e han ser os
necesarios e suficientes para garantir a calidade do ensino e a adquisicin dos resultados de aprendizaxe.
6. O equipamento dispor da instalacin necesaria para o seu correcto funcionamento, cumprir as normas de seguridade e prevencin de riscos, e cantas outras sexan de aplicacin, e respectaranse os espazos ou as superficies de seguridade que esixan as mquinas en funcionamento.
Pxina 13 de 101
Artigo 12.- Profesorado.

1. A docencia dos mdulos profesionais que constiten as ensinanzas deste ciclo formativo correspndelle ao profesorado do corpo de catedrticos e catedrticas de ensino secundario, do corpo de profesorado ensino secundario e do corpo
de profesorado tcnico de formacin profesional, segundo proceda, das especialidades establecidas no anexo III A) deste decreto.
2. As titulacins requiridas para acceder aos corpos docentes citados son, con
carcter xeral, as establecidas no artigo 13 do Real decreto 276/2007, do 23 de
febreiro, polo que se aproba o regulamento de ingreso, accesos e adquisicin de
novas especialidades nos corpos docentes a que se refire a Lei orgnica 2/2006,
do 3 de maio, de educacin, e se regula o rxime transitorio de ingreso a que se
refire a disposicin transitoria decimo stima da devandita lei. As titulacins equivalentes s anteriores para efectos de docencia, para as especialidades do profesorado son as recollidas no anexo III B) deste decreto.
3. As titulacins requiridas para a imparticin dos mdulos profesionais que formen o ttulo, para o profesorado dos centros de titularidade privada ou de titularidade pblica doutras administracins distintas das educativas, concrtanse no
anexo III C) deste decreto.
A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria establecer un procedemento de habilitacin para exercer a docencia, no que se esixir o cumprimento
dalgn dos seguintes requisitos:
Que as ensinanzas conducentes s titulacins citadas engloben os obxectivos
dos mdulos profesionais.

Que se acredite mediante certificacin unha experiencia laboral de, polo me-
nos, tres anos no sector vinculado familia profesional, realizando actividades

produtivas en empresas relacionadas implicitamente cos resultados de aprendizaxe.
CAPTULO IV. Accesos e vinculacin a outros estudos, e correspondencia de
mdulos profesionais coas unidades de competencia
Artigo 13.- Acceso a outros estudos.
1. O ttulo de tcnico en instalacins de producin de calor permite o acceso directo para cursar calquera outro ciclo formativo de grao medio, nas condicins de
acceso que se establezan.
2. Este ttulo permitir acceder mediante proba, con dezaoito anos cumpridos, e
sen prexuzo da correspondente exencin, a todos os ciclos formativos de grao superior da mesma familia profesional e a outros ciclos formativos en que coincida a
modalidade de bacharelato que facilite a conexin cos ciclos solicitados.
3. Este ttulo permitir o acceso a calquera das modalidades de bacharelato, de
acordo co disposto no artigo 44.1 da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, e no artigo 16.3 do Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro.
Pxina 14 de 101
Artigo 14.- Validacins e exencins.

1. As validacins de mdulos profesionais dos ttulos de formacin profesional
establecidos ao abeiro da Lei orgnica 1/1990, do 3 de outubro, de ordenacin xeneral do sistema educativo, cos mdulos profesionais dos ttulos establecidos ao
abeiro da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, establcense no anexo
IV A) deste decreto.
2. As validacins de mdulos profesionais deste ciclo formativo con materias de
bacharelato son as que se establecen no anexo IV B) deste decreto.
3. Sern obxecto de validacin os mdulos profesionais comns a varios ciclos
formativos, de igual denominacin, duracin, contidos, obxectivos expresados como resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin, establecidos nos reais decretos polos que se fixan as ensinanzas mnimas dos ttulos de formacin profesional. Malia o anterior, e consonte o artigo 45.2 do Real decreto 1538/2006, do 15
de decembro, quen superara o mdulo profesional de formacin e orientacin laboral, ou o mdulo profesional de empresa e iniciativa emprendedora en calquera dos
ciclos formativos correspondentes aos ttulos establecidos ao abeiro da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, ter validados os devanditos mdulos en
calquera outro ciclo formativo establecido ao abeiro da mesma lei.
4. O mdulo profesional de formacin e orientacin laboral de calquera ttulo de
formacin profesional poder ser obxecto de validacin sempre que se cumpran os
requisitos establecidos no artigo 45.3 do Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, que se acredite polo menos un ano de experiencia laboral e se posa o
certificado de tcnico en prevencin de riscos laborais, nivel bsico, expedido consonte o disposto no Real decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se aproba o
regulamento dos servizos de prevencin.
5. De acordo co establecido no artigo 49 do Real decreto 1538/2006, do 15 de
decembro, poder determinarse a exencin total ou parcial do mdulo profesional
de formacin en centros de traballo pola sa correspondencia coa experiencia laboral, sempre que se acredite unha experiencia relacionada con este ciclo formativo nos termos previstos no devandito artigo.
Artigo 15.- Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de
competencia para a sa acreditacin, validacin ou exencin.
1. A correspondencia das unidades de competencia cos mdulos profesionais
que forman as ensinanzas deste ttulo para a sa validacin ou exencin queda
determinada no anexo V A) deste decreto.
2. A correspondencia dos mdulos profesionais que forman as ensinanzas deste
ttulo coas unidades de competencia para a sa acreditacin queda determinada
no anexo V B) deste decreto.
CAPTULO V. Organizacin da imparticin
Artigo 16.- Distribucin horaria.
Pxina 15 de 101
Os mdulos profesionais deste ciclo formativo organizaranse polo rxime ordinario segundo se establece no anexo VI deste decreto.
Artigo 17.- Unidades formativas.
1. Consonte o artigo 10 do Decreto 114/2010, do 1 de xullo, polo que se establece a ordenacin xeral da formacin profesional no sistema educativo de Galicia, e
coa finalidade de facilitar a formacin ao longo da vida e servir de referente para a
sa imparticin, establcese no anexo VII a divisin de determinados mdulos profesionais en unidades formativas de menor duracin.
2. A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria ha determinar os efectos acadmicos da divisin dos mdulos profesionais en unidades formativas.
Disposicins adicionais
Primeira.- Oferta nas modalidades semipresencial e a distancia deste ttulo.
A imparticin das ensinanzas dos mdulos profesionais deste ciclo formativo nas
modalidades semipresencial ou a distancia, que se ofrecern unicamente polo rxime para as persoas adultas, ha requirir a autorizacin previa da Consellera de
Educacin e Ordenacin Universitaria, conforme o procedemento que se estableza.
Segunda.- Titulacins equivalentes e vinculacin coas capacitacins profesionais.
1. Consonte o establecido na disposicin adicional trixsimo primeira da Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin, os ttulos que se relacionan deseguido
tern os mesmos efectos profesionais que o ttulo de tcnico en instalacins de
producin de calor, establecido no Real decreto 1792/2010, do 30 de decembro,
cuxo currculo para Galicia se desenvolve neste decreto:
Ttulo de tcnico auxiliar en fontanara, rama de construcin e obras, da Lei
14/1970, do 4 de agosto, xeral de educacin e financiamento da reforma educativa.

Ttulo de tcnico auxiliar en instalacins de auga, gas e calefaccin, rama de
construcin e obras, da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educacin e financiamento da reforma educativa.
Ttulo de tcnico auxiliar en instalacin e mantemento de equipamentos de
fro e calor, rama de electricidade e electrnica, da Lei 14/1970, do 4 de agosto, xeral de educacin e financiamento da reforma educativa.
2. O ttulo que se indica deseguido ter os mesmos efectos profesionais e acadmicos que o ttulo de tcnico en instalacins de producin de calor, establecido
no Real decreto 1792/2010, do 30 de decembro, cuxo currculo para Galicia se desenvolve neste decreto:
Pxina 16 de 101
Ttulo de tcnico en montaxe e mantemento de instalacins de fro, climatiza-
cin e producin de calor, establecido polo Real decreto 2046/1995, do 22 de

decembro, cuxo currculo para Galicia foi establecido polo Decreto 90/1999,
do 11 de marzo.
3. A formacin establecida neste decreto no mdulo profesional de formacin e
orientacin laboral capacita para levar a cabo responsabilidades profesionais equivalentes s que precisan as actividades de nivel bsico en prevencin de riscos
laborais, establecidas no Real decreto 39/1997, do 17 de xaneiro, polo que se
aproba o regulamento dos servizos de prevencin.
4. A formacin establecida neste decreto e no Decreto 161/2011, do 7 de xullo,
polo que se establece o currculo do ciclo formativo de grao medio correspondente
ao ttulo de tcnico en instalacins frigorficas e de climatizacin, no conxunto dos
mdulos profesionais de ambos os ttulos, garante o nivel de coecemento esixido
no carn profesional en instalacins trmicas de edificios, establecidos no artigo 41
do Real decreto 1027/2007, do 20 de xullo, polo que se aproba o regulamento de
instalacins trmicas nos edificios.
Terceira.- Regulacin do exercicio da profesin.
1. De conformidade co establecido no Real decreto 1538/2006, do 15 de decembro, polo que se establece a ordenacin xeral da formacin profesional do sistema educativo, os elementos recollidos neste decreto non constiten regulacin
do exercicio de profesin titulada ningunha.
2. As mesmo, as equivalencias de titulacins acadmicas establecidas nos puntos 1 e 2 da disposicin adicional segunda deste decreto entenderanse sen prexuzo do cumprimento das disposicins que habilitan para o exercicio das profesins
reguladas.
Cuarta.- Accesibilidade universal nas ensinanzas deste ttulo.
1. A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria garantir que o alumnado poida acceder e cursar este ciclo formativo nas condicins establecidas na
disposicin derradeira dcima da Lei 51/2003, do 2 de decembro, de igualdade de
oportunidades, non discriminacin e accesibilidade universal das persoas con discapacidade.
2. As programacins didcticas que desenvolvan o currculo establecido neste
decreto debern ter en conta o principio de deseo para todos. Para tal efecto,
han recoller as medidas necesarias co fin de que o alumnado poida conseguir a
competencia xeral do ttulo, expresada a travs das competencias profesionais,
persoais e sociais, as como os resultados de aprendizaxe de cada un dos mdulos profesionais.
En calquera caso, estas medidas non podern afectar de forma significativa
consecucin dos resultados de aprendizaxe previstos para cada un dos mdulos
profesionais.
Pxina 17 de 101
Quinta.- Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas

reguladas neste decreto.
A autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas deste ciclo
formativo esixir que desde o inicio do curso escolar se cumpran os requisitos de
profesorado, espazos e equipamentos regulados neste decreto.
Sexta.- Desenvolvemento do currculo.
1. O currculo establecido neste decreto require un posterior desenvolvemento a
travs das programacins didcticas elaboradas polo equipo docente do ciclo formativo, consonte o establecido no artigo 34 do Decreto 114/2010, do 1 de xullo,
polo que se establece a ordenacin xeral da formacin profesional do sistema educativo de Galicia. Estas programacins concretarn e adaptarn o currculo ao contorno socioeconmico do centro, tomando como referencia o perfil profesional do
ciclo formativo a travs dos seus obxectivos xerais e dos resultados de aprendizaxe establecidos para cada mdulo profesional.
2. Os centros educativos desenvolvern este currculo de acordo co establecido
no artigo 9 do Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingismo no ensino
non universitario de Galicia.
Disposicin transitoria
nica.- Centros privados con autorizacin para impartir ciclos formativos de
formacin profesional.
A autorizacin concedida aos centros educativos de titularidade privada para impartir as ensinanzas a que se fai referencia no Decreto 90/1999, do 11 de marzo,
polo que se establece o currculo do ciclo formativo de grao medio correspondente
ao ttulo de tcnico en montaxe e mantemento de instalacins de fro, climatizacin
e producin de calor entenderase referida s ensinanzas reguladas neste decreto.
Disposicin derrogatoria
nica.- Derrogacin de normas.
Queda derrogado o Decreto 90/1999, do 11 de marzo, polo que se establece o
currculo do ciclo formativo de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en
montaxe e mantemento de instalacins de fro, climatizacin e producin de calor,
e todas as disposicins de igual ou inferior rango que se opoan ao disposto neste
decreto, sen prexuzo da disposicin derradeira primeira.
Disposicins derradeiras
Primeira.- Implantacin das ensinanzas recollidas neste decreto.
Pxina 18 de 101
1. No curso 2011-2012 implantarase o primeiro curso polo rxime ordinario e deixar de impartirse o primeiro curso das ensinanzas a que se fai referencia no Decreto 90/1999, do 11 de marzo, polo que se establece o currculo do ciclo formativo
de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en montaxe e mantemento de
instalacins de fro, climatizacin e producin de calor.
2. No curso 2012-2013 implantarase o segundo curso polo rxime ordinario e
deixar de impartirse o segundo curso das ensinanzas a que se fai referencia no
Decreto 90/1999, do 11 de marzo, polo que se establece o currculo do ciclo formativo de grao medio correspondente ao ttulo de tcnico en montaxe e mantemento
de instalacins de fro, climatizacin e producin de calor.
3. No curso 2011-2012 implantaranse as ensinanzas reguladas neste decreto
polo rxime para as persoas adultas.
Segunda.- Desenvolvemento normativo.
1. Autorzase a persoa titular da Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria para ditar as disposicins que sexan necesarias para a execucin e o desenvolvemento do establecido neste decreto.
2. Autorzase a persoa titular da Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria a modificar o anexo II B), relativo a equipamentos, cando por razns de obsolescencia ou actualizacin tecnolxica as se xustifique.
Terceira.- Entrada en vigor.
Este decreto entrar en vigor o da seguinte ao da sa publicacin no Diario Oficial de Galicia.
Santiago de Compostela, sete de xullo de dous mil once
Alberto Nez Feijo

Presidente
Jess Vzquez Abad
Conselleiro de Educacin e Ordenacin Universitaria
Pxina 19 de 101
1.
Anexo I. Mdulos profesionais
1.1
Mdulo profesional: mquinas e equipamentos

trmicos
Cdigo: MP0036.
Duracin: 240 horas.
1.1.1 Unidade formativa 1: magnitudes e instrumentos de medida nos

equipamentos trmicos
Cdigo: MP0036_13
Duracin: 30 horas.
1.1.1.1
Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin
RA1. Recoece as magnitudes e os valores que determinan o funcionamento dos equipamentos trmicos, en relacin co comportamento destes e comparndoas cos seus rangos de funcionamento.
CA1.1. Realizronse conversins entre unidades no sistema internacional e outros
sistemas ao uso (presin, potencia e enerxa, etc.).
CA1.2. Asociouse cada equipamento de medida e automatizacin coas correspondentes magnitudes que se vaian medir ou controlar respectivamente.
CA1.3. Relacionouse cada magnitude coa sa correspondente unidade.
CA1.4. Realizronse medidas de magnitudes trmicas en diversas instalacins con
precisin e exactitude.
CA1.5. Comparronse as medicins cos valores normais de funcionamento.
CA1.6. Elaborronse hipteses das desviacins das medidas.
CA1.7. Respectronse os criterios de calidade e seguridade requiridos.
CA1.8. Respectronse as normas de uso dos equipamentos, o material e as instalacins.
1.1.1.2
Contidos bsicos
BC1. Identificacin de magnitudes de instalacins trmicas
Magnitudes e unidades fsicas que interveen en instalacins. Sistemas de unidades.

Medidas: equipamentos e procedementos.
Propiedades fundamentais dos fludos.
Termometra e calorimetra. Calor especfica, sensible e latente.
Transmisin da calor. Concepto de entalpa. Cambio de estado.
Pxina 20 de 101
1.1.2 Unidade formativa 2: mquinas e equipamentos frigorficos

Cdigo: MP0036_23.
Duracin: 105 horas.
1.1.2.1
RA1. Calcula as cargas trmicas de instalacins frigorficas e de climatizacin, e xustifica os procedementos e os resultados obtidos.
CA1.1. Obtivronse as caractersticas do aire hmido.
CA1.2. Representronse os procesos de tratamento de aire sobre o diagrama psicromtrico.
CA1.3. Obtivronse as condicins exteriores e interiores de deseo para o clculo de
cargas.
CA1.4. Seguronse as directrices da normativa relacionada co tipo de instalacin.
CA1.5. Calculronse os caudais de aire para ventilacin en cmaras e locais.
CA1.6. Calculronse os coeficientes de transmisin dos pechamentos.
CA1.7. Calculouse a potencia dunha cmara frigorfica.
CA1.8. Utilizronse tboas, diagramas e programas informticos de aplicacin.
CA1.9. Colaborouse entre compaeiros durante a realizacin das tarefas.
RA2. Elabora o ciclo frigorfico dunha instalacin, interpretando os diagramas de refrixerantes, e obtn o balance enerxtico.
CA2.1. Relacionouse cada elemento e cada equipamento dunha instalacin frigorfica co proceso termodinmico correspondente sobre o diagrama de refrixerante.
CA2.2. Representouse sobre un diagrama de Mollier os valores medidos nunha instalacin real.
CA2.3. Identificouse o proceso termodinmico do refrixerante dentro do ciclo frigorfico.
CA2.4. Realizronse clculos de balance enerxtico sobre diagramas e tboas de refrixerante.
CA2.5. Valorouse como afectan ao rendemento dunha instalacin as modificacins
sobre os parmetros do ciclo frigorfico.
CA2.6. Elaborouse o ciclo frigorfico dunha instalacin.
CA2.7. Obtvose o balance enerxtico da instalacin.
RA3. Selecciona os tipos de refrixerante empregados en equipamentos frigorficos, para o que consulta documentacin tcnica, e describe as sas aplicacins.
CA3.1. Clasificronse os refrixerantes tendo en conta o seu grao de seguridade.
CA3.2. Clasificronse os refrixerantes tendo en conta o seu efecto sobre o ambiente.
CA3.3. Clasificronse os refrixerantes tendo en conta o seu campo de aplicacin.
CA3.4. Obtivronse as variables termodinmicas de diversos refrixerantes a partir de
diagramas e de tboas.
CA3.5. Relacionouse cada refrixerante co tipo de aceite que se poida empregar.
CA3.6. Seleccionronse os tipos de refrixerantes para equipamentos frigorficos con
diversas aplicacins.
Pxina 21 de 101
CA3.7. Identificronse os criterios de calidade, seguridade e respecto polo ambiente

requiridos.
RA4. Recoece mquinas e equipamentos frigorficos reais e os seus elementos, e describe a funcin que realiza cada compoente no conxunto.
CA4.1. Clasificronse os sistemas de compresin mecnica para refrixeracin e as
sas aplicacins.
CA4.2. Montronse e desmontronse varios tipos de compresores.
CA4.3. Identificronse as partes de cada tipo de compresor.
CA4.5. Respectronse os tempos previstos para o proceso.
CA4.6. Distribuuse o traballo equitativamente dentro dun grupo.
CA4.7. Realizronse os traballos de montaxe e desmontaxe con orde e limpeza.
RA5. Recoece os compoentes dunha instalacin frigorfica (intercambiadores de calor e dispositivos de expansin, etc.), e describe principios do seu funcionamento, as
caractersticas e o campo de aplicacin.
CA5.1. Asocironse os tipos de evaporadores, condensadores e intercambiadores de
calor co seu campo de aplicacin.
CA5.2. Detallronse os tipos de dispositivos de expansin, as como as sas partes e
os principios de funcionamento.
CA5.3. Identificronse os tipos e as caractersticas de elementos auxiliares de instalacins frigorficas (separadores de aceite, valvulara, filtros, etc.).
CA5.4. Describronse os tipos e a funcin dos elementos de regulacin e proteccin.
CA5.5. Analizronse os sistemas de desxeamento.
CA5.6. Mantvose unha actitude de interese pola evolucin da tecnoloxa no sector.
RA6. Recoece os tipos de cmaras e instalacins frigorficas, e describe a sa constitucin e o seu campo de aplicacin.
CA6.1. Interpretronse esquemas de principio de instalacins de refrixeracin domstica, comercial e industrial (cmaras frigorficas e tneles de conxelacin, etc.).
CA6.2. Clasificronse as instalacins frigorficas en funcin da finalidade e do tipo
de refrixerante empregado.
CA6.3. Relacionronse as cmaras frigorficas coa sa aplicacin.
CA6.4. Identificouse a funcin de cada equipamento no conxunto da instalacin e a
sa interrelacin.
CA6.5. Caracterizronse os illamentos e os materiais utilizados na fabricacin de
cmaras frigorficas e tneles de conxelacin, etc.
CA6.6. Calculronse os grosores dos illamentos.
CA6.7. Seleccionronse os materiais construtivos das cmaras frigorficas en funcin do seu campo de aplicacin.
CA6.8. Identificronse os tipos de pechamentos, portas e ferraxes.
CA6.9. Valorronse as tcnicas utilizadas para evitar a conxelacin do chan e das
paredes estremeiras.
Pxina 22 de 101
1.1.2.2
Contidos bsicos
BC1. Clculo de cargas trmicas en instalacins frigorficas
Aplicacin da higrometra en instalacins trmicas. Diagrama psicromtrico.

Identificacin das propiedades do aire hmido: normativa de aplicacin.
Clculo da carga trmica dunha instalacin frigorfica: normativa de aplicacin.
Programas informticos de aplicacin.
BC2. Elaboracin do ciclo frigorfico
Identificacin no diagrama de Mollier dos parmetros caractersticos.

Aspectos xerais de diagrama de Mollier: zonas do diagrama. Procesos termodinmicos.
Uso prctico do diagrama de Mollier: uso do diagrama no caso das evolucins mis
usuais.
Estudo dos ciclos frigorficos e os seus parmetros de funcionamento. Clculo do balance enerxtico de instalacins.
BC3. Seleccin de fludos refrixerantes e lubricantes
Clasificacin de refrixerantes en funcin da toxicidade e da sa inflamabilidade: campo

de aplicacin.
Mesturas de refrixerantes: caractersticas e escorregamento. Mesturas auga-glicol:
campo de aplicacin.
Lubricantes segundo o tipo de refrixerante: recuperacin.
Parmetros ambientais.
Manipulacin de gases fluorados de efecto invernadoiro: carga e recuperacin; mantemento e revisins.
Novas tendencias.
BC4. Identificacin de mquinas e equipamentos frigorficos
Compresores: clasificacin e partes. Aceites. Estanquidade. Sistemas de regulacin de

capacidade. Regulacin de potencia.
Tcnicas de montaxe.
BC5. Identificacin dos compoentes de instalacins frigorficas
Aplicacins das instalacins frigorficas.

Interpretacin e realizacin de esquemas de instalacins frigorficas. Simboloxa normalizada.
Condensadores e torres de arrefriamento de auga: clasificacin e funcionamento; rede
de auga; ventilacin; clculo e seleccin.
Pxina 23 de 101
Evaporadores e intercambiadores de calor: clasificacin e funcionamento. Sistemas de

desxeamento: clculo e seleccin.
Dispositivos de expansin: vlvula de expansin termosttica e electrnica, tubo capilar, etc. Clculo e seleccin.
Valvulara: vlvulas de presin constante, de retencin, de seguridade, motorizadas,
etc. Clculo e seleccin.
Elementos anexos ao circuto: filtros, separadores de aceite, recipientes de lquido, silenciadores e separadores de aspiracin.
Elementos de regulacin e proteccin: termstatos, presstatos, etc. Tcnicas e ferramentas para a montaxe e a desmontaxe de equipamentos.
Medidas de seguridade.
BC6. Aplicacins de instalacins frigorficas
Esquemas de instalacins: interpretacin e representacin; simboloxa.

Cmaras frigorficas comerciais e industriais: tipos e aplicacins.
Tneles de conxelacin: tipos e aplicacins.
Elementos construtivos das cmaras: pechamentos, portas, ferraxes, etc. Grosor de
illamento.
Normativa de seguridade.
1.1.3 Unidade formativa 3: mquinas e equipamentos de calefaccin,

enerxa solar trmica e auga quente sanitaria
Cdigo: MP0036_33.
Duracin: 105 horas.
1.1.3.1
RA1. Calcula as cargas trmicas de instalacins de calefaccin, e xustifica os procedementos e os resultados obtidos.
CA1.1. Obtivronse as condicins exteriores e interiores de deseo para o clculo de
cargas.
CA1.2. Seguronse as directrices da normativa relacionada co tipo de instalacin.
CA1.3. Calculronse os coeficientes de transmisin dos pechamentos.
CA1.4. Calculronse as cargas trmicas de calefaccin dun local ou dunha vivenda.
CA1.5. Utilizronse tboas, diagramas e programas informticos de aplicacin.
RA2. Recoece os procesos de xeracin de calor analizando os principios de combustin e radiacin solar, e o seu campo de aplicacin.
CA2.1. Identificronse os compostos que interveen no proceso de combustin.
CA2.2. Identificronse as caractersticas de cada tipo de combustible.
CA2.3. Calculouse a variacin no rendemento da combustin con distintos combustibles.
Pxina 24 de 101
CA2.4. Calculouse a superficie de captacin necesaria.

CA2.5. Obtivronse datos a partir das tboas de radiacin solar.
CA2.6. Valorouse como afectan ao rendemento as variacins de orientacin e inclinacin dos captadores.
CA2.7. Relacionouse o sistema de producin de calor co seu campo de aplicacin.
RA3. Recoece mquinas e equipamentos de calefaccin reais e os seus elementos, e
describe a funcin de cada compoente no conxunto.
CA3.1. Clasificronse os tipos de caldeiras, queimadores e captadores solares trmicos.
CA3.2. Montronse e desmontronse diversos tipos de caldeiras, queimadores, captadores solares trmicos, etc.
CA3.3. Identificronse as partes de cada tipo de caldeiras, queimadores, captadores
solares trmicos, etc.
CA3.4. Detallronse os sistemas de regulacin de potencia en xeradores trmicos.
CA3.7. Distribuuse o traballo equitativamente dentro dun grupo.
CA3.8. Realizronse os traballos de montaxe e desmontaxe con orde e limpeza.
RA4. Recoece os elementos dunha instalacin de calefaccin e auga quente sanitaria
(AQS), e describe os principios do seu funcionamento e campo de aplicacin.
CA4.1. Identificronse os tipos de emisores e intercambiadores de calor.
CA4.2. Recoecronse os elementos auxiliares de instalacins de calefaccin.
CA4.3. Identificronse os elementos auxiliares de instalacins de enerxa solar trmica.
CA4.4. Identificronse os elementos auxiliares de instalacins de AQS.
CA4.5. Identificronse os elementos de regulacin e proteccin das instalacins.
CA4.6. Mantvose unha actitude de interese pola evolucin da tecnoloxa no sector.
1.1.3.2
Contidos bsicos
BC1. Clculo de cargas trmicas en instalacins de calefaccin
Clculo das necesidades de AQS: normativa de aplicacin.

Clculo da carga trmica dunha instalacin de calefaccin: normativa de aplicacin.
BC2. Xeracin de calor
Teora da combustin: anlise e produtos.

Clasificacin dos combustibles.
Caractersticas dos combustibles. Poder calorfico.
Principio de funcionamento dos captadores solares trmicos.
Radiacin solar. Disposicin e orientacin de captadores solares trmicos.
Pxina 25 de 101
Clculo de superficies de captacin.

Rendemento de equipamentos de xeracin de calor, caldeiras (convencionais, baixa
temperatura, condensacin, etc.), captadores, etc.
BC3. Identificacin de mquinas e equipamentos de calefaccin
Tipos de caldeiras e queimadores (convencional, de baixa temperatura, condensacin,

etc.): caractersticas, compoentes e aplicacins. Regulacin de potencia.
Captadores solares: caractersticas, compoentes e aplicacins.
Eficiencia enerxtica en equipamentos de producin trmica.
Tcnicas de montaxe.
BC4. Identificacin dos compoentes de instalacins de calefaccin, enerxa solar trmica e AQS
Esquemas de instalacins: interpretacin e representacin; simboloxa.

Vasos de expansin: tipos, caractersticas e aplicacins.
Bombas e circuladores: tipos, caractersticas e aplicacins.
Captadores solares trmicos.
Elementos auxiliares de instalacins de calefaccin e instalacins solares trmicas.
Emisores, intercambiadores de calor e elementos terminais.
Depsitos acumuladores.
Bomba de calor: tipos (aire-aire, aire-auga, xeotrmica, etc.).
Dispositivos de control e seguridade.
Evolucin da tecnoloxa.
1.1.4 Orientacins pedagxicas

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para realizar as funcins de configuracin, montaxe e mantemento, e aplcase nos procesos das instalacins trmicas.
A configuracin, a montaxe e o mantemento das instalacins trmicas abranguen aspectos como:
Identificacin dos equipamentos e das instalacins.
Definicin de aspectos e caractersticas tcnicas dos equipamentos.
As actividades profesionais asociadas a estas funcins aplcanse en:
Configuracin de pequenas instalacins trmicas.
Montaxe de instalacins trmicas.
Mantemento de instalacins trmicas.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais b), c) e m) do ciclo formativo, e as competencias a), b) e i).
As lias de actuacin no proceso de ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo versarn sobre:
Recoecemento de magnitudes das instalacins trmicas e as sas unidades.
Pxina 26 de 101
Elaboracin do ciclo frigorfico de instalacins frigorficas.

Aplicacin de diferentes refrixerantes segundo as sas propiedades e as sas caractersticas.
Identificacin dos compoentes dos compresores e o seu funcionamento.
Identificacin dos tipos de intercambiadores de calor, dispositivos de expansin e
demais compoentes dunha instalacin frigorfica.
Identificacin dos compoentes de caldeiras, queimadores, captadores solares, etc., e
o seu funcionamento.
Identificacin dos tipos de emisores, intercambiadores de calor e demais elementos
dunha instalacin de calefaccin e auga quente sanitaria (AQS).
Clculo das cargas trmicas sobre supostos de instalacins frigorficas e de calefaccin.
Proposta para a secuencia
Suxrese comezar este mdulo coa unidade formativa MP0036_13, dndolle a coecer ao
alumnado conceptos fsicos bsicos aplicables termotecnia, as como as unidades e as
magnitudes correspondentes.
A continuacin pdese entrar na tecnoloxa frigorfica centrndose inicialmente nas caractersticas, a tipoloxa e as aplicacins dos refrixerantes, as como nas caractersticas do
aire hmido. Seguidamente pdese analizar unha mquina frigorfica xenrica cos elementos esenciais que a conforman e o seu funcionamento, as como trazar o ciclo frigorfico
no diagrama enerxtico asociado ao refrixerante. O paso seguinte ser centrarse en aplicacins concretas, como as cmaras frigorficas e os tneles de refrixeracin.
Outro bloque temtico diferenciado pode abranguer contidos sobre xeracin de calor.
Suxrese comezar tratando conceptos como a combustin, a captacin e a radiacin solar.
A continuacin pdese analizar os compoentes e o funcionamento de instalacins xenricas de calefaccin, enerxa solar trmica e AQS.
Aspectos metodolxicos
Este un mdulo terico-prctico relacionado con instalacins reais existentes nos talleres, polo que se debera apoiar en actividades prcticas para reforzar os conceptos tericos.
Ao estudar cada elemento das instalacins, deberase traballar con equipamentos reais,
se posible seccionados, para unha mellor comprensin do funcionamento de cada un.
As actividades prcticas deberan realizarse tanto individualmente como en grupo, tratando de fomentar a participacin e a colaboracin.
As mesmo, cumprira facer referencia s normas de seguridade que afecten o manexo
de ferramentas e elementos en cada tipo de instalacin, as como os equipamentos de proteccin individual adecuados.
Suxrese familiarizar o alumnado co uso de documentacin tcnica noutras linguas europeas.
Pxina 27 de 101
1.2
Mdulo profesional: tcnicas de montaxe de instalacins

Cdigo: MP0037.
Duracin: 240 horas.
1.2.1 Unidade formativa 1: tcnicas de expresin grfica e procesos de

mecanizado
Cdigo: MP0037_13.
Duracin: 60 horas.
1.2.1.1
RA1. Determina o proceso que se debe seguir nas operacins de mecanizado e unin,
analizando a documentacin tcnica dos planos de montaxe de conxuntos de tubaxes e
ferraxes.
CA1.1. Identificouse a simboloxa e as especificacins tcnicas contidas nos planos.
CA1.2. Identificronse as vistas, as seccins, os cortes e os detalles.
CA1.3. Identificouse o trazado, os materiais e as dimensins.
CA1.4. Definronse as formas construtivas das ferraxes e dos soportes.
CA1.5. Determinouse o material de partida e o seu dimensionamento.
CA1.6. Definronse as fases e as operacins do proceso.
CA1.7. Analizronse as mquinas e os medios de traballo para cada operacin.
CA1.8. Respectronse os criterios de calidade, seguridade e respecto polo ambiente.
CA1.9. Tivronse en conta os tempos previstos para o proceso.
CA1.10. Elaborouse a informacin correspondente ao proceso de mecanizado.
RA2. Debuxa pezas, conxuntos de tubaxe, accesorios e ferraxes de instalacins para a
sa construcin e a sa montaxe, aplicando tcnicas de representacin e utilizando programas de CAD.
CA2.1. Representronse a man alzada vistas e cortes.
CA2.2. Debuxronse esbozos de pezas.
CA2.3. Debuxronse con programas de CAD as distintas representacins (vistas e
cortes, etc.).
CA2.4. Incluuse a representacin de accesorios e ferraxes.
CA2.5. Utilizouse a simboloxa especificada dos elementos.
CA2.6. Debuxronse esbozos de instalacins.
CA2.7. Reflectronse as cotas.
RA3. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, en
procesos de mecanizado, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os
equipamentos para os previr.
CA3.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a manipulacin de
materiais, ferramentas, utensilios, mquinas e medios de transporte.
Pxina 28 de 101
CA3.2. Manexronse as mquinas respectando as normas de seguridade.

CA3.3. Identificronse as causas mis frecuentes de accidentes na manipulacin de
materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc.
CA3.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, pasos de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de
mecanizado.
CA3.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas e mquinas coas
medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas.
CA3.6. Identificronse as posibles fontes de contaminacin ambiental.
CA3.7. Clasificronse os residuos xerados para a sa retirada selectiva.
CA3.8. Valorouse a orde e a limpeza das instalacins e dos equipamentos como
primeiro factor de prevencin de riscos.
1.2.1.2
Contidos bsicos
BC1. Interpretacin de documentacin tcnica
Materiais: propiedades.
Operacins de mecanizado.
Operacins de unin.
Simboloxa.
Vistas, cortes e seccins.
Procedementos de trazado: fases e procesos.
BC2. Elaboracin de esbozos e planos
Debuxo tcnico bsico.

Normalizacin: formatos e rotulacin.
Debuxo por computador.
Representacin de cortes e vistas.
Elaboracin de bibliotecas de elementos de instalacins trmicas e de fludos.
BC3. Prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental en procesos de mecanizado
Determinacin das medidas de prevencin de riscos laborais.

Prevencin de riscos laborais nas operacins de procesos de mecanizado.
Factores fsicos do mbito de traballo.
Equipamentos de proteccin individual.
Mtodos e normas de orde e limpeza.
1.2.2 Unidade formativa 2: tcnicas de mecanizado e unin

Cdigo: MP0037_23.
Pxina 29 de 101
Duracin: 80 horas.
1.2.2.1
RA1. Aplica tratamentos de anticorrosin e antioxidacin, e describe as propiedades

dos materiais utilizados nas instalacins.
CA1.1. Identificronse os materiais empregados en cada tipo de instalacin.
CA1.2. Diferencironse as caractersticas e as propiedades dos materiais.
CA1.3. Relacionronse os tratamentos trmicos coas propiedades dos materiais.
CA1.4. Identificronse os problemas de corrosin e oxidacin dos materiais.
CA1.5. Determinronse os procedementos e as tcnicas para protexer da corrosin e
da oxidacin.
CA1.6. Aplicronse tratamentos de anticorrosin e antioxidacin.
CA1.7. Respectronse os criterios de seguridade e proteccin ambiental requiridos.
CA1.8. Realizronse os traballos con orde e limpeza.
RA2. Mecaniza manualmente elementos das instalacins, tendo en conta a relacin entre o funcionamento das mquinas, as condicins do proceso e as caractersticas do
produto.
CA2.1. Diferencironse os equipamentos de corte e mecanizado segundo as sas
aplicacins.
CA2.2. Identificronse os instrumentos de medida (p de rei, micrmetros, cinta mtrica, etc.).
CA2.3. Identificronse os instrumentos de comparacin (galgas, comparadores, nivel, etc.).
CA2.4. Realizronse medicins co instrumento adecuado e a precisin esixida.
CA2.5. Identificronse as ferramentas necesarias para o mecanizado.
CA2.6. Determinouse a secuencia de realizacin das operacins.
CA2.7. Executronse as operacins de trazado e marcaxe axustndose aos planos
previamente elaborados.
CA2.8. Efecturonse cortes e roscas (interiores e exteriores), etc.
CA2.9. Respectronse os criterios de calidade requiridos.
RA3. Conforma chapas, tubos e perfs de instalacins, para o que analiza a sa xeometra e as sas dimensins, e aplica as tcnicas correspondentes (corte e dobra, etc.).
CA3.1. Identificronse os utensilios empregados na marcaxe de chapas, perfs e tubos.
CA3.2. Relacionronse os equipamentos de corte e deformacin cos materiais, as
formas e os acabamentos desexados.
CA3.3. Identificronse os equipamentos necesarios segundo as caractersticas do
material e as esixencias requiridas.
CA3.4. Calculronse as tolerancias necesarias para a dobra.
CA3.5. Efecturonse as operacins de trazado e marcaxe de forma precisa.
CA3.6. Efecturonse cortes de chapa mediante a guillotina.
CA3.7. Efecturonse operacins de dobra de tubos e chapas, e o abucinamento de
tubos.
Pxina 30 de 101

CA3.9. Operouse con autonoma nas actividades propostas.
RA4. Realiza unins non soldadas aplicando as tcnicas adecuadas ao tipo de unin
(roscaxe, aparafusamento, engatillamento, etc.), e identifica as caractersticas de cada
unin.
CA4.1. Identificronse os tipos de unin non soldada e os materiais que cumpra
unir.
CA4.2. Determinouse a secuencia de operacins.
CA4.3. Seleccionronse as ferramentas en funcin do material e o proceso.
CA4.4. Operouse coas ferramentas coa calidade requirida.
CA4.5. Arranxronse as zonas que se vaian unir.
CA4.6. Efecturonse operacins de roscaxe, aparafusamento, engatillamento, pegado e remache.
CA4.7. Respectronse as normas de uso e calidade durante o proceso.
RA5. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, na
aplicacin das tcnicas de mecanizado e unin, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr.
CA5.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, pasos de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar na aplicacin das
tcnicas de mecanizado e unin.
1.2.2.2
Contidos bsicos
BC1. Anlise de materiais e tratamentos anticorrosivos e antioxidantes
Propiedades xerais dos materiais metlicos.

Propiedades e clasificacin dos materiais plsticos.
Materiais utilizados en instalacins trmicas e de fludos (illantes, tubaxes, plsticos,
etc.).
Instalacins exteriores (corrosin e oxidacin).
Pxina 31 de 101
Tcnicas de proteccin dos materiais das instalacins.

BC2. Manexo de equipamentos e ferramentas manuais
Equipamentos de corte e mecanizado.

Instrumentos de medicin e comparacin.
Precisin nas medicins.
Secuencia de operacins de mecanizado manual.
Interpretacin de planos.
Corte e roscaxe (interior e exterior).
Tradeadura.
BC3. Procedementos e uso de equipamentos e ferramentas de conformacin
Equipamentos de corte e deformacin.

Realizacin de operacins de trazado e marcaxe.
Clculo de tolerancias para dobra.
Uso de ferramentas de corte, curvaxe e dobra de chapas.
Uso de ferramentas e equipamentos de corte, curvaxe e abucinamento de tubos.
BC4. Execucin de unins non soldadas
Unins non soldadas e tipos de materiais.

Eleccin e manexo de ferramentas.
Determinacin da secuencia de operacins.
Preparacin das zonas de unin.
Execucin de operacins de roscaxe, aparafusamento, pegado, engatillamento e remache.
BC5. Prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental na aplicacin de tcnicas de
mecanizado e unin
Identificacin de riscos asociados s operacins de mecanizado e unin.

Prevencin de riscos laborais nas operacins de mecanizado e unin.
1.2.3 Unidade formativa 3: tcnicas de soldadura

Cdigo: MP0037_33.
Duracin: 100 horas.
Pxina 32 de 101
1.2.3.1
RA1. Solda elementos das instalacins aplicando tcnicas de soldadura (branda, oxiacetilnica e elctrica), de xeito manual e automtico, e analiza os materiais obxecto de
unin.
CA1.1. Identificronse os tipos de materiais base en funcin do tipo de soldadura.
CA1.2. Diferencironse os tipos de soldadura.
CA1.3. Identificouse a simboloxa de cada tipo de soldadura.
CA1.4. Seleccionronse os tipos de soldadura de acordo cos materiais que se vaian
unir e as caractersticas dos materiais.
CA1.5. Identificronse os compoentes dos equipamentos de soldaxe.
CA1.6. Aplicronse correctamente os parmetros de soldaxe.
CA1.7. Operouse coas ferramentas e coas mquinas coa seguridade requirida.
CA1.8. Realizouse a unin aplicando a tcnica de soldaxe adecuada.
CA1.9. Aplicronse as normas de uso e control durante o proceso de soldaxe.
RA2. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental,
nas operacins de soldadura, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os
equipamentos para os previr.
CA2.4. Describronse os elementos de seguridade das mquinas (proteccins, alarmas, pasos de emerxencia, etc.) e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de
soldadura.
1.2.3.2
Contidos bsicos
BC1. Uso e manexo de equipamentos de soldadura
Identificacin dos tipos de soldadura.

Simboloxa utilizada en cada tipo de soldadura.
Seleccin de soldadura en funcin dos materiais.
Compoentes dos equipamentos de soldaxe.
Aplicacin dos parmetros para a execucin da soldadura.
Pxina 33 de 101
Operacin de soldadura branda, forte, oxiacetilnica, elctrica, TIG, MIG e MAG.

BC2. Prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental
Identificacin de riscos asociados s operacins de soldadura.

Prevencin de riscos laborais nas operacins de soldadura.
Tratamentos de residuos.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para realizar as tcnicas de unin
propias das funcins de montaxe e mantemento aplicadas nos procesos das instalacins
frigorficas, de climatizacin e de ventilacin.
As tcnicas de unin asociadas s funcins de montaxe e mantemento abranguen aspectos como:
Interpretacin de planos e determinacin de procesos.
Tratamento de materiais.
Especificacins de utensilios e ferramentas.
Secuencia dos procesos de traballo.
Aplicacin das tcnicas.
As actividades profesionais asociadas aplcanse en:
Montaxe das instalacins frigorficas, de climatizacin e de ventilacin.
Mantemento preventivo das instalacins.
Reparacin de avaras e disfuncins de equipamentos e instalacins.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais f), h), i), j) e m) do ciclo
formativo, e as competencias f), h), e k).
Elaboracin de esbozos de pezas e instalacins sinxelas utilizando como recursos ferramentas informticas.
Mecanizacin manual e conformacin dos elementos das instalacins, utilizando
como recursos os equipamentos de mecanizado e conformacin.
Execucin de unins soldadas e non soldadas dos elementos de instalacins, utilizando como recursos as ferramentas e os equipamentos necesarios.
Pxina 34 de 101
1.3
Mdulo profesional: instalacins elctricas e automatismos

Cdigo: MP0038.
Duracin: 266 horas.
1.3.1 Unidade formativa 1: circutos e esquemas elctricos bsicos

Cdigo: MP0038_13.
Duracin: 30 horas.
1.3.1.1
RA1. Monta circutos elctricos bsicos, para o que interpreta esquemas e verifica o seu
funcionamento.
CA1.1. Describronse as magnitudes fundamentais das instalacins elctricas e relacionronse coas sas unidades.
CA1.2. Interpretronse os smbolos normalizados elctricos e electrnicos en esbozos e esquemas.
CA1.3. Calculronse as magnitudes caractersticas en circutos de CC e CA aplicando leis e teoremas bsicos.
CA1.4. Describiuse o funcionamento dos circutos con xeradores, interruptores, resistencias, condensadores, lmpadas, etc.
CA1.5. Montronse circutos sinxelos con transformadores e fontes de alimentacin.
CA1.6. Medronse as magnitudes fundamentais cos equipamentos adecuados.
1.3.1.2
Contidos bsicos
BC1. Montaxe de circutos elctricos bsicos
Montaxe de circutos elctricos bsicos. Corrente continua. Magnitudes elctricas e

unidades. Leis fundamentais. Electromagnetismo. Inducin electromagntica. Corrente
alterna. Sistemas monofsicos e trifsicos. Simboloxa e representacin grfica. Interpretacin de esquemas. Elementos dos circutos elctricos bsicos: xeradores, interruptores, conmutadores e premedores, lmpadas, etc. Compoentes pasivos: resistencias,
bobinas, condensadores, etc.
Aparellos de medida: tipos e aplicacins.
Medida das magnitudes fundamentais sobre circutos. Procedementos de medida. Seguridade nas medidas elctricas.
1.3.2 Unidade formativa 2: montaxe e mantemento de cadros

elctricos asociados aos equipamentos trmicos
Cdigo: MP0038_23.
Duracin: 160 horas.
Pxina 35 de 101
1.3.2.1
RA1. Monta circutos de manobra e forza con compoentes caractersticos, para o que
interpreta esquemas, e verifica o seu funcionamento.
CA1.1. Describiuse o funcionamento dos circutos con contactores, rels, temporizadores, etc.
CA1.2. Describronse os principios de funcionamento dos receptores e dos motores.
CA1.3. Interpretronse esquemas elctricos, analizando o funcionamento dos circutos de forza e mando dos equipamentos e das instalacins.
CA1.4. Montronse circutos sinxelos de manobra e forza utilizando compoentes
elctricos tpicos de instalacins trmicas.
CA1.5. Montronse circutos de mando e regulacin de velocidade de motores monofsicos e trifsicos.
CA1.6. Medronse as magnitudes fundamentais cos equipamentos acados.
RA2. Debuxa esquemas de cadros elctricos e instalacins, aplicando a normativa e
convencionalismos de representacin.
CA2.1. Identificouse a simboloxa en relacin cos elementos reais.
CA2.2. Especificronse as caractersticas dos elementos que interveen nos circutos
elctricos tendo en conta a sa funcin e aplicacin.
CA2.3. Representronse graficamente os esquemas elctricos e de control coa simboloxa de aplicacin, utilizando software de debuxo.
CA2.4. Aplicouse a normativa electrotcnica correspondente.
CA2.5. Tvose en conta a normativa de representacin do sector.
CA2.6. Representronse graficamente os regreteiros e bornes coa simboloxa e a
numeracins correctas.
CA2.7. Utilizronse programas de deseo de uso habitual no sector.
CA2.8. Verificouse o funcionamento dos circutos utilizando software de simulacin.
RA3. Monta cadros e sistemas elctricos asociados, para o que interpreta esquemas, e
xustifica a funcin de cada elemento no conxunto.
CA3.1. Interpretronse os esquemas de manobra, control e forza.
CA3.2. Seleccionronse os compoentes e os condutores que configuran o cadro.
CA3.3. Relacionouse cada elemento coa sa funcin no conxunto.
CA3.4. Mecanizouse o taboleiro elctrico, montando as guas e canalizacins, e deixando as marxes dispostas no esquema.
CA3.5. Seleccionronse as ferramentas requiridas para cada intervencin.
CA3.6. Montronse os elementos dos cadros elctricos en condicins de calidade.
CA3.7. Aplicouse a normativa e a regulamentacin electrotcnica.
CA3.8. Comprobouse o funcionamento do cadro, de acordo coas especificacins.
CA3.10. Respectronse os tempos estipulados para a realizacin da actividade.
RA4. Monta e desmonta motores elctricos, identifica os seus compoentes e describe
a sa funcin no conxunto.
CA4.1. Identificronse os tipos de motores elctricos utilizados nas instalacins frigorficas, e de climatizacin e ventilacin
Pxina 36 de 101
CA4.2. Desmontronse e montronse os motores utilizando ferramentas e tcnicas

adecuadas.
CA4.3. Identificronse os elementos constitutivos dos motores elctricos, segundo o
tipo.
CA4.4. Describronse os circutos de arranque dos motores elctricos.
CA4.5. Medronse os parmetros caractersticos e de funcionamento, determinando
o estado do motor.
CA4.6. Realizronse operacins de mantemento sobre o motor.
RA5. Conecta os motores cos elementos auxiliares de mando, proteccin e regulacin
de velocidade, para o que interpreta esquemas, e verifica o seu funcionamento.
CA5.1. Describronse os circutos de arranque e inversin dos motores elctricos trifsicos.
CA5.2. Describronse os sistemas de regulacin de velocidade.
CA5.3. Identificronse os elementos de proteccin e regulacin de velocidade dos
motores.
CA5.4. Conectronse os motores elctricos cos elementos auxiliares de acordo co
seu tipo e as sas caractersticas.
RA6. Mide magnitudes e realiza comprobacins de seguridade elctricas, actuando sobre equipamentos e instalacins en funcionamento, e interpreta os resultados.
CA6.1. Seleccionouse o instrumento de medida correspondente magnitude que
cumpra medir e aos valores dos parmetros.
CA6.2. Aplicronse procedementos de medida de acordo coa magnitude que se vaia
medir.
CA6.3. Interpretouse o valor da medida de acordo coas especificacins.
CA6.4. Verificouse a resposta dos elementos de proteccin ante anomalas.
RA7. Localiza e repara disfuncins dos cadros e da instalacin elctrica, e identifica as
sas causas en relacin cos sntomas que presenta.
CA7.1. Interpretronse os esquemas dos cadros e da instalacin en relacin cos elementos reais.
CA7.2. Identificronse os sntomas da disfuncin.
CA7.3. Elaborouse un procedemento de intervencin.
CA7.4. Realizronse medidas e verificacins.
CA7.5. Elaborronse hipteses das causas da avara.
CA7.6. Localizouse o elemento responsable da disfuncin ou avara.
CA7.7. Reparouse a disfuncin substitundo o elemento ou reconstrundo o cableamento.
CA7.8. Verificouse o restablecemento do funcionamento tras a intervencin.
CA7.9. Realizouse a intervencin no tempo establecido.
Pxina 37 de 101
CA7.10. Manexronse con destreza os equipamentos e as ferramentas.

CA7.11. Elaborouse un informe das intervencins realizadas.
RA8. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, en
montaxe e mantemento de cadros elctricos asociados aos equipamentos trmicos, e
identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr.
CA8.2. Operouse coas ferramentas e os equipamentos de medida respectando as
normas de seguridade.
CA8.4. Describronse os elementos de seguridade (proteccins, alarmas, pasos de
emerxencia, etc.) das mquinas e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar en operacins de
montaxe e desmontaxe de cadros elctricos e motores, etc.
CA8.5. Relacionouse a manipulacin de materiais, ferramentas, e equipamentos de
medida coas medidas de seguridade e proteccin persoal requiridas.
CA8.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento
das instalacins elctricas asociadas s instalacins trmicas.
1.3.2.2
Contidos bsicos
BC1. Montaxe de circutos elctricos bsicos de manobra e forza
Montaxe de circutos bsicos elctricos de manobra e forza, e fontes de alimentacin.

Elementos dos circutos: rels, contactores, temporizadores, etc. Motores: tipos e caractersticas; conexin.
BC2. Representacin grfica e simboloxa nas instalacins elctricas
Normas de representacin.
Simboloxa normalizada nas instalacins elctricas e nos circutos electrnicos.
Esquemas de forza e mando de instalacins trmicas.
BC3. Montaxe de cadros e sistemas elctricos asociados
Mecanizado de cadros elctricos e montaxe de guas e canalizacins.

Proteccins: tipos e caractersticas; aplicacins.
Montaxe, distribucin e conexin de elementos de proteccin, mando e sinalizacin.
Cadros elctricos: tipoloxa e caractersticas; campos de aplicacin.
Condutores elctricos: clasificacin e aplicacins; seccins.
Pxina 38 de 101
Canalizacins elctricas: interconexin de elementos.

Medidas elctricas nas instalacins.
BC4. Conexin de motores
Clasificacin das mquinas elctricas: xeradores, transformadores e motores.

Identificacin e interpretacin das placas de caractersticas.
Motores de CA e de CC: constitucin, elementos de proteccin e posta en servizo.
Montaxe de sistemas de arranque de motores trifsicos (directo, gardamotor, estrelatringulo, dobre estrela, etc.).
Montaxe de sistemas de arranque de motores monofsicos (PTC, bobina intensidade,
condensadores, etc.).
Montaxe de inversores de xiro de motores trifsicos e monofsicos.
Montaxe de sistemas de regulacin de velocidade de motores elctricos trifsicos e
monofsicos e de CC. Precaucins.
Medida dos parmetros caractersticos dos motores (consumo, bobinas, etc.).
Identificacin e localizacin de disfuncins en cadros elctricos e instalacins asociadas. Mantemento de motores.
BC5. Montaxe de sistemas de mando e control
Constitucin dos sistemas de mando e regulacin: fundamentos.

Dispositivos de mando e regulacin: sensores, reguladores e actuadores.
Interpretacin de esquemas de automatismos elctricos.
Montaxe de circutos de mando e potencia.
BC6. Toma de datos en instalacins en servizo
Equipamentos de medida. Preparacin para a medida de magnitudes en instalacins en

servizo.
Procedementos para a medicin de parmetros.
Rexistro e interpretacin de medidas elctricas.
Comprobacins sobre os elementos de proteccin.
BC7. Localizacin e reparacin de disfuncins do equipamento elctrico
Sntomas das disfuncins elctricas frecuentes. Deteccin de disfuncins. Comparacin

de esquemas con cadros reais. Relacin causa-efecto das disfuncins.
Procedementos de intervencin sobre equipamentos elctricos.
Substitucin de compoentes ou reparacin dos existentes.
Pxina 39 de 101
BC8. Prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental na montaxe e no mantemento

de instalacins elctricas
Identificacin de riscos asociados s operacins de montaxe e mantemento das instalacins elctricas.

Prevencin de riscos laborais nas operacins de montaxe e mantemento das instalacins
elctricas, asociadas s instalacins trmicas.
Cumprimento da normativa de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental.
Proteccin ambiental.
Compromiso tico cos valores de conservacin e defensa do patrimonio ambiental e
cultural da sociedade.
1.3.3 Unidade formativa 3: autmatas programables asociados aos

equipamentos trmicos
Cdigo: MP0038_33.
Duracin: 76 horas.
1.3.3.1
RA1. Monta sistemas automticos sinxelos con autmatas programables, para o que interpreta esquemas, e verifica a execucin do programa de control.
CA1.1. Identificronse os elementos que compoen o autmata programable.
CA1.2. Identificronse os tipos de entradas e sadas (analxicas e dixitais) do autmata.
CA1.3. Relacionouse cada entrada e cada sada coa sa numeracin.
CA1.4. Conectronse os equipamentos e os elementos perifricos ao autmata (os
cables da alimentacin, entradas e sadas, etc.) utilizando compoentes elctricos tpicos de instalacins trmicas.
CA1.5. Interpretronse as funcins bsicas e as instrucins de aplicacin.
CA1.6. Programronse circutos automticos bsicos e verificouse o seu funcionamento.
CA1.7. Estableceuse a comunicacin do software co autmata mediante o programa
de comunicacins correspondente.
CA1.8. Cargouse o programa de control no autmata.
CA1.9. Verificouse o funcionamento do programa.
CA1.10. Localizronse e solucionronse disfuncins sinxelas en circutos automticos bsicos con autmatas.
Pxina 40 de 101
1.3.3.2
Contidos bsicos
BC1. Conexin e programacin de autmatas programables
Estrutura e caractersticas dos autmatas programables.

Entradas e sadas dixitais e analxicas.
Montaxe e conexin de autmatas programables en instalacins (alimentacin, entradas
e sadas, e interface).
Programacin bsica de autmatas: linguaxes e procedementos.

Este mdulo profesional contn a formacin asociada s funcins de montaxe e mantemento nos procesos de instalacins trmicas e de fludos, e nos subprocesos de instalacins elctricas e automatismos.
A definicin destas funcins abrangue aspectos como:
Interpretacin e representacin de esquemas elctricos.
Medicin de magnitudes elctricas.
Montaxe de cadros e sistemas elctricos asociados.
Montaxe de sistemas con autmatas programables.
Programacin dos PLC.
Verificacin dos programas.
Verificacin dos parmetros de regulacin e control.
As actividades profesionais asociadas a esta funcin aplcanse en:
Montaxe de instalacins trmicas e de fludos.
Mantemento de instalacins trmicas e de fludos.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais i), k), l) e n) do ciclo
formativo, e as competencias g), i), j), k) e l).
Interpretacin de esquemas elctricos.
Montaxe de cadros elctricos e interconexin dos elementos das instalacins trmicas e de fludos.
Verificacin de sistemas de control automticos e dos sistemas elctricos, utilizando
como recursos instalacins montadas.
Suxrese comezar este mdulo coa unidade formativa MP0038_13, dndolle a coecer ao
alumnado as magnitudes e as unidades elctricas fundamentais, as como o estudo de
compoentes e leis que rexen o comportamento de circutos elctricos bsicos. Nesta unidade formativa conveniente que o alumnado se familiarice coa simboloxa elctrica normalizada e realice algunha instalacin elctrica bsica con interruptores, lmpadas, etc.,
introducindo de xeito transversal o uso de instrumentos de medida.
A continuacin proponse tratar a estrutura construtiva e funcional dun cadro elctrico,
as como a montaxe de circutos elctricos con automatismos con cables. O paso seguinte
Pxina 41 de 101
pode ser o estudo das mquinas elctricas e a sa conexin.

Seguidamente, logo de adquirida soltura no manexo de automatismos con cables, pdense abordar os fundamentos dos automatismos programados, tratando de contrastar as
sas caractersticas coas daqueles.
Este un mdulo terico-prctico, polo que os contidos tericos se deberan apoiar de

forma coherente en actividades prcticas e simulacins con computador.
As actividades prcticas dbense realizar tanto individualmente como en grupo, tratando de fomentar a participacin e a colaboracin, comezando por circutos elctricos bsicos e incrementando a dificultade gradualmente. Suxrese que o alumnado realice algn
circuto elctrico relacionado cunha instalacin trmica.
As mesmo, deberase facer referencia s normas de seguridade que afecten o manexo
de ferramentas e elementos do cadro elctrico, as como os equipamentos de proteccin
individual adecuados.
Pxina 42 de 101
1.4
Mdulo profesional: configuracin de instalacins

calorficas
Cdigo: MP0266.
Duracin: 107 horas.
1.4.1 Unidade formativa 1: configuracin de instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria

Cdigo: MP0266_12.
Duracin: 75 horas.
1.4.1.1
RA1. Recoece os compoentes e obtn as caractersticas tcnicas dos equipamentos

de instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria, para o que interpreta a documentacin tcnica, e describe a sa funcin.
CA1.1. Identificronse sobre os planos dunha instalacin de calefaccin os elementos da instalacin e a funcin de cada un.
CA1.2. Identificronse sobre os planos dunha instalacin de auga quente sanitaria os
elementos da instalacin e a funcin de cada un.
CA1.3. Obtivronse as caractersticas tcnicas dos equipamentos e dos elementos, e
os parmetros de funcionamento dunha instalacin de calefaccin.
CA1.4. Obtivronse as caractersticas tcnicas dos equipamentos e dos elementos, e
os parmetros de funcionamento dunha instalacin de auga quente sanitaria.
CA1.5. Identificronse sobre os planos dunha instalacin conxunta de calefaccin e
auga quente sanitaria os elementos da instalacin e a sa funcin.
CA1.6. Obtivronse as caractersticas tcnicas dos equipamentos e dos elementos, as
dimensins das tubaxes, o depsito de acumulacin, o depsito de expansin e os
parmetros de funcionamento para unha instalacin de calefaccin e auga quente sanitaria.
CA1.7. Utilizouse coidadosamente o material tcnico subministrado.
CA1.8. Utilizronse TIC para a obtencin de documentacin tcnica.
RA2. Configura instalacins de pequena potencia de calefaccin e auga quente sanitaria, para o que selecciona os equipamentos e os elementos en funcin da regulamentacin e do campo de aplicacin.
CA2.1. Identificouse e aplicouse a normativa correspondente.
CA2.2. Calculronse as cargas trmicas e determinouse a potencia calorfica para
calefaccin.
CA2.3. Calculouse a demanda de auga quente sanitaria e a contribucin solar mnima en funcin dos parmetros establecidos pola lexislacin.
CA2.4. Calculouse a potencia do xerador.
CA2.5. Seleccionronse os elementos constituntes da instalacin a partir dos datos
calculados e utilizando catlogos comerciais.
Pxina 43 de 101
CA2.6. Especificronse os parmetros de control (temperaturas, consumos, etc.).

CA2.7. Seleccionouse o protocolo de proteccin sanitaria (antilegionella).
CA2.8. Elaborouse o orzamento utilizando catlogos comerciais.
CA2.10. Respectronse as normas de uso dos medios informticos.
CA2.11. Amosouse interese pola evolucin tecnolxica do sector.
RA3. Determina redes de distribucin de auga ou fludo caloportador para pequenas

instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria, analizando as sas caractersticas e
seleccionando os seus elementos.
CA3.1. Obtivronse os datos para definir as redes de circulacin de instalacins de
calefaccin.
CA3.2. Obtivronse os datos para definir as redes de distribucin de auga quente sanitaria.
CA3.3. Calculouse a distribucin de caudais e as perdas de carga dunha instalacin
sinxela de calefaccin e auga quente sanitaria.
CA3.4. Seleccionronse as bombas de circulacin, o depsito de expansin e a vlvula de seguridade a partir dos datos necesarios, utilizando catlogos comerciais.
CA3.5. Seleccionronse os compoentes auxiliares da instalacin a partir dos datos
calculados e dos catlogos comerciais.
CA3.6. Seleccionronse as bombas de circulacin e depsitos de expansin a partir
dos datos e dos catlogos comerciais.
CA3.7. Calculronse os dimetros das tubaxes de auga, os illamentos, os elementos
de dilatacin e os soportes das instalacins.
CA3.8. Utilizronse tboas, diagramas e programas informticos.
CA3.9. Determinouse o grosor e as caractersticas do illante.
RA4. Debuxa planos e esquemas de principio de instalacins de calefaccin e auga
quente sanitaria, e analiza e interpreta a simboloxa especfica e os convencionalismos
de representacin correspondentes.
CA4.1. Debuxronse esquemas de principio dunha instalacin de calefaccin e auga
quente sanitaria, utilizando as normas e a simboloxa establecidas.
CA4.2. Representouse a instalacin, debuxando un esquema e indicando a situacin
dos elementos e os circutos de auga, utilizando simboloxa normalizada.
CA4.3. Representouse o circuto elctrico da instalacin, e especificronse os parmetros de funcionamento e de seguridade.
CA4.4. Debuxronse, sobre os planos de planta de locais e vivendas, instalacins de
calefaccin e auga quente sanitaria en escalas e formatos normalizados.
RA5. Elabora a documentacin tcnica e administrativa para a legalizacin de instalacins de pequena potencia, para o que se interpretou a normativa e se cubriron documentos en formatos preestablecidos.
CA5.1. Identificouse o procedemento para o rexistro de instalacins de calefaccin e
auga quente sanitaria.
Pxina 44 de 101
CA5.2. Identificronse os organismos competentes da administracin.

CA5.3. Seleccionronse ou medronse os datos que cumpra inclur na documentacin.
CA5.4. Cubrronse os documentos requiridos para o rexistro dunha instalacin de
pequena potencia.
CA5.5. Tvose en conta a documentacin tcnica requirida.
1.4.1.2
Contidos bsicos
BC1. Identificacin de instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria (AQS) e dos
seus compoentes
Descricin de instalacins individuais de calefaccin: compoentes e parmetros de

funcionamento.
Descricin de instalacins centralizadas de calefaccin: compoentes e parmetros de
funcionamento.
Descricin de instalacins calefaccin con bomba de calor (xeotrmica, aire-auga):
compoentes e parmetros de funcionamento.
Descricin de instalacins individuais de auga quente sanitaria: compoentes e parmetros de funcionamento.
Descricin das instalacins centralizadas de auga quente sanitaria: compoentes e parmetros de funcionamento.
BC2. Configuracin de instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria de pequena
potencia
Determinacin das cargas trmicas de calefaccin.

Determinacin da demanda de potencia para auga quente sanitaria.
Determinacin da achega solar demanda de AQS.
Seleccin de equipamentos e elementos.
BC3 Configuracin de redes de auga para instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria
Identificacin e anlise das caractersticas dos materiais utilizados nas tubaxes de auga.
Clculo de redes de tubaxes. Perda de carga; velocidades.
Descricin e dimensionamento de elementos de instalacins de auga, bombas, circuladores, depsitos acumuladores e vasos de expansin.
Descricin e seleccin dos elementos de seguridade e control.
BC4. Elaboracin de planos de instalacins de calefaccin e AQS
Elaboracin de esquemas de principio de instalacins de calefaccin utilizando as normas e a simboloxa adecuada.

Elaboracin de esquemas de principio de instalacins mixta de calefaccin e AQS.
Pxina 45 de 101
Elaboracin de esquemas de vivendas representando as instalacins de calefaccin,

AQS e auga fra de consumo humano (AFCH).
BC5. Elaboracin da documentacin para a legalizacin de instalacins calorficas
Regulamentacin aplicable a instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria.

Trmites para a legalizacin das instalacins. Organismos competentes da Administracin.
Elaboracin da documentacin requirida para o rexistro dunha instalacin de pequena
potencia.
1.4.2 Unidade formativa 2: configuracin de instalacins solares trmicas

Cdigo: MP0266_22.
Duracin: 32 horas.
1.4.2.1
RA1. Dimensiona instalacins solares trmicas en edificios, para o que analiza as necesidades trmicas e interpreta a normativa relativa contribucin mnima.
CA1.1. Calculronse as perdas por sombras dunha instalacin solar.
CA1.2. Calculronse as perdas por inclinacin e orientacin dunha instalacin solar.
CA1.3. Calculouse a dimensin do campo de colectores en funcin dos requisitos de
aproveitamento das zonas xeogrficas.
CA1.4. Estableceuse a distribucin do campo de captadores en funcin da superficie
dispoible.
CA1.5. Identificronse os sistemas de almacenamento, distribucin e control a partir
das caractersticas da instalacin.
CA1.6. Elaborouse o esquema de distribucin utilizando o mtodo de retorno invertido.
CA1.7. Calculronse as dimensins das tubaxes.
CA1.8. Dimensionouse o circulador necesario no circuto primario.
CA1.9. Dimensionouse o sistema de almacenamento e, de ser o caso, o circulador
necesario.
CA1.10. Dimensionouse o vaso de expansin e o resto de elementos accesorios da
instalacin.
CA1.11. Determinouse o sistema de regulacin.
RA2. Elabora a documentacin tcnica e administrativa para a legalizacin de instalacins de pequena potencia con contribucin solar, para o que interpreta a normativa e
cobre documentos en formatos preestablecidos.
CA2.1. Identificouse o procedemento para o rexistro de instalacins de calefaccin e
CA2.2. Identificronse os organismos competentes da Administracin.
CA2.3. Seleccionronse ou medronse os datos que cumpra inclur na documentacin.
Pxina 46 de 101
CA2.4. Cubrronse os documentos requiridos para o rexistro dunha instalacin de

pequena potencia.
CA2.5. Tvose en conta a documentacin tcnica requirida.
1.4.2.2
Contidos bsicos
BC1. Configuracin de instalacins solares trmicas
Clculo da radiacin incidente para instalacins solares trmicas. Tboas de radiacin.

Estudo de perdas. Sombras, orientacin e inclinacin. Regulamentacin.
Captadores. Principio de funcionamento do captador de placa plana. Ecuacin de rendemento. Compoentes dun captador.
Clculo da contribucin solar mnima dunha instalacin segundo a regulamentacin.
Determinacin dos materiais e os dimetros de tubaxes do circuto primario. Sistemas
de retorno invertido.
Seleccin dos elementos dunha instalacin: acumulador, intercambiador de calor, tubaxes, circuladores, vasos expansin e vlvulas.
Identificacin dos elementos do sistema de control. Programacin de pequenas centrais
de control.
BC2. Elaboracin da documentacin para a legalizacin de instalacins calorficas con
achega solar
Regulamentacin aplicable a instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria.

Trmites para a legalizacin das instalacins. Organismos competentes da Administracin.
Elaboracin da documentacin requirida para o rexistro dunha instalacin de pequena
potencia.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para realizar a funcin de configuracin e aplcase nos procesos das instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria con
achega solar, as como nas sas instalacins asociadas.
A funcin de configuracin da calefaccin e a auga quente sanitaria con achega solar
abrangue aspectos como:
Especificacins tcnicas e regulamentarias das instalacins.
Seleccin dos equipamentos das instalacins.
Representacin grfica das instalacins.
Definicin de aspectos e caractersticas tcnicas das instalacins.
Elaboracin de orzamentos de instalacins e documentacin tcnica e administrativa.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos a), b) c), d) e e) do ciclo formativo, e as competencias a), b), c) e m).
Pxina 47 de 101
As actividades de aprendizaxe do mdulo versarn sobre:

Clculo de instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria con achega solar.
Representacin de planos e esquemas de principio de instalacins con CAD.
Elaboracin de orzamentos de montaxe de instalacins de calefaccin e auga quente
sanitaria con achega solar.
Elaboracin da documentacin tcnica para a legalizacin das instalacins de pequena potencia.
Proposta para a sa secuencia
Suxrese comezar por un bloque comn a todas as instalacins, como a normativa aplicable e a elaboracin de memorias para a legalizacin de instalacins. A continuacin trataranse bloques especficos de cada tipo de instalacin.
Este mdulo, xunto co de "mquinas e equipamentos trmicos", marca as bases para o
coecemento dos equipamentos respecto sa funcin, as como o seu funcionamento e o
seu comportamento nas instalacins. Neste mdulo compltanse os aspectos relativos ao
seu dimensionamento e sa seleccin.
A base do ttulo a montaxe e o mantemento, e non o deseo de instalacins, pero un
instalador pode ter a necesidade de reconfigurar unha instalacin, desear pequenas instalacins, modificalas, etc., para o que debe coecer os criterios de clculo e seleccin de
equipamentos, as como redes de tubaxes e condutos.
Aconsllase familiarizar o alumnado co uso de documentacin tcnica noutras linguas
europeas.
Pxina 48 de 101
1.5
Mdulo profesional: montaxe e mantemento de

instalacins calorficas
Cdigo: MP0302.
Duracin: 192 horas.
1.5.1 Unidade formativa 1: montaxe de instalacins calorficas

Cdigo: MP0302_12.
Duracin: 75 horas.
1.5.1.1
RA1. Monta equipamentos de producin de calor, emisores e auxiliares (caldeiras, radiadores, fan-coils, depsitos intercambiadores, bomba de calor, etc.), para o que interpretando planos e instrucins do fabricante, e aplica tcnicas de montaxe.
CA1.1. Interpretouse a documentacin tcnica e regulamentaria, e recoecronse os
elementos (simboloxa), a sa funcin e a sa disposicin na montaxe das instalacins.
CA1.2. Elaborouse o plan da montaxe da instalacin e indicronse as operacins que
se vaian realizar, seguindo a regulamentacin das instalacins calorficas e tendo en
conta as medidas de seguridade.
CA1.3. Seleccionronse os materiais e os equipamentos apropiados para executar a
montaxe.
CA1.4. Fxose a traza da instalacin, tendo en conta a relacin entre o espazo real de
montaxe e o especificado nos planos e na documentacin.
CA1.5. Operouse coas ferramentas coa calidade requirida.
CA1.6. Realizouse a situacin, a fixacin, a nivelacin e o aliamento dos equipamentos.
CA1.7. Montronse os equipamentos, respectando os tempos estipulados.
CA1.9. Distribuuse o traballo equitativamente e traballouse en equipo.
RA2. Monta redes de distribucin e evacuacin de auga, e de evacuacin de fumes para
instalacins calorficas, aplicando procedementos de montaxe e utilizando medios e
tcnicas adecuadas.
CA2.1. Interpretouse a documentacin tcnica e recoecronse os elementos (simboloxa), a sa funcin e a sa disposicin na montaxe das instalacins.
CA2.2. Seleccionronse as ferramentas e os medios apropiados para a realizacin de
operacins de montaxe.
CA2.3. Montronse os circutos de auga utilizando diferentes materiais (metlicos e
plsticos) e configuracins (retorno directo, retorno invertido e aneis).
CA2.4. Montronse condutos de evacuacin de produtos da combustin (PDC).
CA2.5. Montronse os soportes e as fixacins de tubos e condutos, e verificouse a
sa resistencia.
Pxina 49 de 101
CA2.6. Realizouse a situacin, a fixacin e a nivelacin dos elementos auxiliares

rede (vlvulas de paso, motorizadas, purgadores, vasos de expansin, etc.).
CA2.7. Calorifugronse as tubaxes que requiran illamento trmico.
CA2.8. Operouse coas ferramentas e cos materiais coa calidade e a seguridade requiridas.
CA2.9. Realizronse as actividades dentro dos tempos estipulados.
RA3. Realiza probas de estanquidade dos circutos dunha instalacin, aplicando e describindo os criterios tcnicos e regulamentarios.
CA3.1. Determinronse os valores de presin das probas de estanquidade dos circutos de auga, desde os puntos de vista tcnico e regulamentario.
CA3.2. Seleccionronse os equipamentos e os instrumentos apropiados para a realizacin das probas.
CA3.3. Alcanzronse e mantivronse as presins estipuladas nos circutos de auga.
CA3.4. Verificouse a estanquidade das redes de evacuacin de fumes.
CA3.5. Localizronse, valorronse e reparronse as posibles fugas.
CA3.6. Arranxronse posibles continxencias xurdidas no proceso, dentro de tempos
de execucin xustificados.
CA3.7. Operouse coa calidade e a seguridade requiridas en todas as intervencins.
CA3.8. Realizronse os traballos con orde e limpeza, respectando os tempos estipulados.
RA4. Monta instalacins elctricas e sistemas automticos asociados s instalacins de
calefaccin e auga quente sanitaria, para o que interpreta esquemas e instrucins do fabricante.
CA4.1. Realizronse os esquemas elctricos de proteccin, mando e potencia coa
simboloxa correcta, de acordo coa regulamentacin e coas caractersticas da instalacin.
CA4.2. Realizouse a montaxe e a conexin do cadro de control elctrico da instalacin.
CA4.3. Realizronse as conexins elctricas aos elementos perifricos de mando e
potencia (sondas, termstatos, vlvulas motorizadas, bombas de auga, etc.).
CA4.4. Programronse os sistemas de control automticos, de acordo cos parmetros de funcionamento especificados.
CA4.5. Verificouse a fiabilidade e a seguridade das conexins elctricas.
CA4.6. Seleccionronse e utilizronse as ferramentas e os instrumentos de medida
adecuados.
CA4.7. Realizronse os traballos con orde e limpeza, respectando os tempos estipulados.
Pxina 50 de 101

montaxe de instalacins calorficas, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr.
materiais, ferramentas e mquinas de corte e conformacin, etc.
emerxencia, etc.) das mquinas e os equipamentos de proteccin individual (calzado, proteccin ocular, indumentaria, etc.) que se deben empregar nas operacins de
montaxe de instalacins calorficas.
das instalacins de climatizacin e ventilacin, as como das sas instalacins asociadas.
1.5.1.2
Contidos bsicos
BC1. Montaxe de instalacins calorficas
Regulamentos aplicables s instalacins calorficas (RITE, etc.).

Instrucins de instalacin de equipamentos.
Esquemas de principio normalizados: simboloxa.
Tcnicas e sistemas de fixacin de equipamentos e compoentes.
Aliamento, nivelacin e fixacin das caldeiras e equipamentos.
Tcnicas de ensamblaxe e acoplamento entre mquinas, equipamentos e redes.
Medidas de seguridade en operacins de montaxe de instalacins.
BC2. Montaxe de redes de auga e de evacuacin de produtos de combustin
Interpretacin de esquemas coa simboloxa adecuada.

Identificacin de materiais e propiedades. Mtodos de unin.
Realizacin de circutos hidrulicos de diferente tipoloxa: retorno directo, invertido e
aneis.
Fixacin de tubos e condutos. Suxeicin e nivelacin de elementos auxiliares de rede.
Calorifugaxe de tubaxes e condutos de evacuacin de fumes.
Pxina 51 de 101
BC3. Realizacin de probas de estanquidade nos circutos
Identificacin dos requisitos tcnicos e regulamentarios para as probas de presin en

circutos de auga.
Seleccin e uso das ferramentas apropiadas para as probas.
Realizacin de probas de estanquidade en circutos de auga.
Verificacin de estanquidade en tubaxes de evacuacin de produtos de combustin.
BC4. Montaxe de elementos elctricos
Proteccins elctricas en instalacins e equipamentos calorficos.

Dispositivos de seguridade en xeradores e caldeiras.
Sistemas de regulacin e control en calefaccin e auga quente sanitaria (centrais, autmatas, etc.).
Montaxe de cadros elctricos.
Montaxe e conexin de elementos de control perifricos (sondas, termstatos, presstatos, etc.).
Programacin de sistemas de control autmaticos.
BC5. Prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental na montaxe de instalacins
calorficas
Identificacin de riscos asociados montaxe de instalacins calorficas.

Prevencin de riscos laborais nas operacins de montaxe de instalacins calorficas.
1.5.2 Unidade formativa 2: posta en marcha e mantemento de instalacins calorficas

Cdigo: MP0302_22.
Duracin: 117 horas.
1.5.2.1
RA1. Realiza operacins de posta en marcha e verifica os parmetros de funcionamento

da instalacin.
CA1.1. Interpretouse e describiuse a secuencia da posta en marcha da instalacin.
CA1.2. Realizouse o enchemento e a purga do circuto de auga da instalacin.
CA1.3. Estableceuse a subministracin de combustible aos xeradores de calor.
CA1.4. Comprobouse a secuencia de acendido dos xeradores de calor e verificouse o
funcionamento dos dispositivos de seguridade.
CA1.5. Realizouse a regulacin e a calibraxe dos equipamentos e dos elementos da
instalacin (termstatos, presstatos, circuladores, etc.).
Pxina 52 de 101
CA1.6. Realizouse a anlise de combustin e verificouse o rendemento da instalacin e a calidade dos fumes.
CA1.7. Realizouse a equilibraxe hidrulica da instalacin de calefaccin.
CA1.8. Seleccionronse e utilizronse as ferramentas e os instrumentos adecuados
para a posta en marcha.
CA1.9. Realizouse a posta en marcha de acordo coa seguridade, coa calidade e coa
regulamentacin.
CA1.10. Elaborouse un informe das actividades desenvolvidas, os procedementos
utilizados e os resultados obtidos para a posta en marcha.
RA2. Realiza operacins de mantemento preventivo, para o que interpreta plans, instrucins e recomendacins dos fabricantes.
CA2.1. Identificronse en esquemas, en planos e en programas de mantemento os
equipamentos e os elementos susceptibles de seren inspeccionados.
CA2.2. Interpretronse os procedementos descritos nun plan de intervencins de
mantemento.
CA2.3. Realizronse operacins de mantemento preventivo sobre a instalacin
(mantemento de queimadores, limpeza da caldeira e de intercambiadores, verificacin dos dispositivos de seguridade, etc.).
CA2.4. Medronse as magnitudes termodinmicas e elctricas cos instrumentos adecuados.
CA2.5. Realizouse unha anlise de combustin.
CA2.6. Comprobouse o rendemento do xerador.
CA2.7. Realizronse revisins do estado dos equipamentos (filtros, intercambiadores, circuladores, bombas, purgadores, etc.) que requiran operacins de desmontaxe
e montaxe.
CA2.8. Realizronse operacins de mantemento de tipo sanitario (proteccin contra
a Legionella) en instalacins de auga quente sanitaria.
CA2.9. Elaborouse un informe das actividades desenvolvidas, os procedementos utilizados, os resultados obtidos e as posibles melloras en aforro enerxtico e rendementos.
para as operacins de mantemento preventivo.
CA2.11. Operouse respectando os tempos estipulados nas intervencins requiridas.
RA3. Detecta avaras e disfuncins en equipamentos e instalacins, en relacin coas
sas causas.
CA3.1. Realizronse as medidas dos parmetros de funcionamento.
CA3.2. Utilizronse os medios, os equipamentos e os instrumentos adecuados.
CA3.3. Identificronse os sntomas de avaras ou disfuncins a travs das medidas
realizadas e da observacin da propia instalacin.
CA3.4. Localizouse a avara mediante a anlise dos sntomas e de acordo cos procedementos especficos para o diagnstico e a localizacin de avaras de instalacins
calorficas.
CA3.5. Realizouse o plan de intervencin necesario para a reparacin.
CA3.6. Realizouse a diagnose de avaras de acordo coa seguridade e a calidade requiridas.
Pxina 53 de 101

RA4. Repara os elementos e os equipamentos das instalacins calorficas, aplicando as
tcnicas e os procedementos de mantemento correctivo.
CA4.1. Determinouse a secuencia de intervencin para a reparacin, dependendo do
tipo de avara (elctrica, hidrulica, etc.).
CA4.2. Seleccionronse as ferramentas e os materiais necesarios para a reparacin.
CA4.3. Realizronse as operacins de evacuacin de auga e combustibles de xeito
limpo e seguro.
CA4.4. Realizronse as operacins de desmontaxe de acordo coas caractersticas
tcnicas dos equipamentos e dos elementos.
CA4.5. Substituronse ou, de ser o caso, reparronse os compoentes danados ou
avariados.
CA4.6. Restablecronse as condicins iniciais de funcionamento da instalacin.
CA4.7. Realizouse o mantemento correctivo de acordo cos criterios de seguridade,
calidade e respecto polo ambiente.
CA4.8. Operouse respectando os tempos estipulados nas intervencins requiridas.
CA4.9. Elaborouse un informe de traballo, logo da reparacin, das actividades desenvolvidas, os procedementos utilizados e os resultados obtidos.
posta en marcha e o mantemento de instalacins calorficas, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr.
posta en marcha e mantemento de instalacins calorficas.
CA5.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que cumpra adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe e mantemento
das instalacins de climatizacin e ventilacin, as como das sas instalacins asociadas.
Pxina 54 de 101
1.5.2.2
Contidos bsicos
BC1. Posta en marcha de instalacins calorficas
Determinacin do procedemento de posta en funcionamento.

Enchemento e purga do circuto hidrulico.
Comprobacin da subministracin de combustible.
Comprobacin do xerador de calor.
Comprobacins elctricas previas posta en funcionamento.
Posta en marcha da instalacin.
Anlise de combustin e de fumes. Axuste de parmetros do queimador.
Medicin e axuste do tiro dunha cheminea.
Determinacin do rendemento enerxtico da instalacin.
Equilibraxe hidrulica da instalacin.
Axustes e correccins posteriores posta en marcha da instalacin.
BC2. Mantemento de instalacins calorficas
Interpretacin do programa de mantemento de instalacins.

Operacins de mantemento preventivo de equipamentos e instalacins.
Proteccin contra a Legionella en instalacins de auga quente sanitaria.
Operacins peridicas de mantemento en queimadores.
Anlise de combustin e calidade dos fumes.
Tratamentos anticorrosin en equipamentos e instalacins.
Incrustacins: problemtica, tratamentos e tcnicas de limpeza de caldeiras e intercambiadores.
Comprobacin da eficiencia enerxtica do sistema.
Elaboracin de informes de mantemento e de rendemento das instalacins.
BC3. Deteccin de avaras nas instalacins calorficas
Avaras en equipamentos: tipoloxa, efectos e estratexias para a sa localizacin.

Tcnicas de desmontaxe e verificacin.
BC4. Reparacin de avaras
Resolucin de avaras nas instalacins por tcnicas de substitucin ou reparacin do

compoente avariado.
Tcnicas de reparacin e montaxe.
Reaxustes de parmetros.
Elaboracin de informes de traballo de reparacins efectuadas.
Pxina 55 de 101
BC5. Prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental na posta en marcha e o mantemento de instalacins calorficas
Identificacin de riscos asociados posta en marcha e o mantemento de instalacins calorficas.

Prevencin de riscos laborais nas operacins de posta en marcha e mantemento das instalacins calorficas.
Tratamento de residuos.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para realizar as funcins de montaxe e mantemento, e aplcase nos procesos de instalacins calorficas.
Recomndase empezar pola primeira unidade formativa para realizar todas as instalacins e, logo, sobre estas, realizar as tarefas de posta en marcha, avaras e mantemento.
As funcins de montaxe e mantemento de instalacins calorficas abranguen aspectos
como:
Seleccin e uso de ferramentas e equipamentos de medida.
Medidas de seguridade e prevencin de riscos laborais.
Execucin das operacins de montaxe das instalacins calorficas.
Reparacin e mantemento das instalacins calorficas.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais f), g), h), j), l), m) e n)
do ciclo formativo, e as competencias d), e), f), h), i), j), k), l), m) e n).
Traza de instalacins calorficas utilizando como recursos equipamentos e elementos
reais nos espazos dispoibles.
Colocacin e fixacin de equipamentos e elementos das instalacins, utilizando como recursos ferramentas xerais e especficas.
Intervencins de mantemento preventivo e correctivo, utilizando como recursos os
plans de mantemento, manuais do fabricante e instalacins en funcionamento.
Pxina 56 de 101
1.6

instalacins de auga
Cdigo: MP0310.
Duracin: 175 horas.
1.6.1 Unidade formativa 1: montaxe de instalacins de auga

Cdigo: MP0310_12.
Duracin: 120 horas.
1.6.1.1
RA1. Configura pequenas instalacins e redes de auga, para o que analiza as sas caractersticas e selecciona os equipamentos e os elementos.
CA1.1. Obtivronse os datos necesarios para definir as redes de auga de instalacins
tipo: rede de auga fra sanitaria de edificio, rega, antiincendios, etc.
CA1.2. Identificronse as especificacins tcnicas das instalacins auxiliares (elctricas, automticas, etc.).
CA1.3. Realizronse os clculos para a configuracin da instalacin.
CA1.4. Seleccionronse os elementos da instalacin utilizando catlogos comerciais.
CA1.5. Calculronse os dimetros das tubaxes das instalacins de auga.
CA1.6. Representouse unha instalacin de auga, debuxando un esquema da instalacin e indicando a situacin das canalizacins e dos elementos.
CA1.7. Debuxronse sobre os planos de planta de locais e vivendas instalacins de
auga en escalas e formatos normalizados.
CA1.8. Documentouse o proceso de montaxe, inclundo planos, esquemas, probas e
axustes, e lista de materiais.
CA1.9. Elaborouse o orzamento da instalacin atendendo relacin entre calidade e
custos.
CA1.10. Aplicouse o regulamento e a normativa correspondente.
RA2. Monta redes de tubaxes, accesorios e elementos de control e regulacin dos circutos, para o que interpreta planos, normas e especificacins tcnicas, utilizando as ferramentas e os equipamentos en condicins de seguridade.
CA2.1. Interpretouse a documentacin tcnica e regulamentaria.
CA2.2. Estableceuse o proceso de montaxe e indicronse as operacins que se vaian
realizar.
CA2.3. Fxose a traza da instalacin tendo en conta a relacin entre os planos e o espazo de montaxe.
CA2.4. Seleccionronse as ferramentas e o material necesario para a montaxe da instalacin.
CA2.5. Realizouse o trazado e o acabamento da tubaxe seguindo procedementos establecidos.
CA2.6. Executronse as unins dos elementos da instalacin.
Pxina 57 de 101
CA2.7. Interconectronse os equipamentos.

CA2.8. Ensamblronse os elementos e controlouse a aliamento, a nivelacin e o
illamento das vibracins.
CA2.9. Protexronse as tubaxes contra a corrosin e a oxidacin.
CA2.10. Asegurouse na montaxe da instalacin o cumprimento da regulamentacin.
CA2.11. Realizronse as probas de presin e estanquidade respectando os criterios
de seguridade persoal e material.
CA2.12. Aplicronse as normas de prevencin de riscos laborais.
RA3. Instala equipamentos de bombeo de auga a partir de planos, esquemas e especificacins tcnicas, aplicando as tcnicas de montaxe de conxuntos mecnicos e elctricos.
CA3.1. Interpretouse a documentacin tcnica e regulamentaria.
CA3.2. Estableceuse o proceso de montaxe e indicronse as operacins que cumpra
realizar.
CA3.3. Seleccionronse as ferramentas e os materiais necesarios para a montaxe dos
equipamentos.
CA3.4. Fixronse os equipamentos e os accesorios da instalacin.
CA3.5. Realizouse a interconexin dos equipamentos.
CA3.6. Realizouse a instalacin elctrica de alimentacin e cableamento dos equipamentos.
CA3.7. Realizouse a montaxe respectando os tempos estipulados.
CA3.8. Realizronse as probas funcionais dos equipamentos.
CA3.9. Arranxronse as disfuncins observadas nas probas dos equipamentos.
CA3.10. Analizouse o correcto funcionamento das medidas de seguridade dos equipamentos.
RA4. Instala equipamentos terminais das instalacins de auga (auga fra sanitaria, auga
quente sanitaria, redes contra incendios, etc.) a partir de planos e especificacins tcnicas, aplicando procedementos e tcnicas de montaxe.
CA4.1. Interpretronse os planos e as especificacins tcnicas regulamentarias.
CA4.2. Estableceuse o proceso de montaxe e indicronse as operacins que cumpra
realizar.
CA4.3. Seleccionronse as ferramentas e os materiais necesarios para a montaxe dos
equipamentos.
CA4.4. Montronse en lugar e posicin adecuados os elementos calefactores.
CA4.5. Fixronse, ensamblronse e alironse os elementos nos seus soportes e nas
sas conducins.
CA4.6. Realizouse a conexin dos equipamentos rede coas condicins tcnicas
adecuadas.
CA4.7. Asegurouse a accesibilidade aos elementos instalados para a sa manipulacin e o seu mantemento, en condicins de seguridade.
CA4.8. Regulouse a instalacin de acordo coas especificacins iniciais.
CA4.10. Utilizronse as ferramentas coa calidade e a seguridade requiridas.
Pxina 58 de 101

montaxe de instalacins de auga, e identifica os riscos asociados, as como as medidas
e os equipamentos para os previr.
CA5.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade.
montaxe de instalacins de auga.
medidas de seguridade e de proteccin persoal requiridas.
CA5.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe das instalacins de auga.
1.6.1.2
Contidos bsicos
BC1. Configuracin de instalacins e redes de auga
Topoloxa de redes auga: auga fra de consumo humano (AFCH), rega e antiincendios.
Seleccin de equipamentos: bombas hidrulicas, vlvulas e elementos de regulacin.
Identificacin e anlise das caractersticas dos materiais utilizados en tubaxes de auga.
Identificacin de caractersticas das instalacins auxiliares.
Clculo de redes de tubaxes.
Instalacins tipo: clasificacin.
Configuracin de redes de auga: partes e elementos constituntes.
Elaboracin de planos de instalacins.
BC2. Montaxe de redes de tubaxes, accesorios e elementos de regulacin e control
Montaxe e tendido de redes.

Elaboracin de planos de montaxe xeral e de detalle.
Procedementos e operacins de traza.
Trazado e corte de tubaxes de auga.
Realizacin de probas de presin e estanquidade. Posta en servizo.
Pxina 59 de 101
BC3. Instalacin de equipamentos de bombeamento de redes de auga
Determinacin e seleccin de elementos e equipamentos.

Axuste, regulacin e posta en marcha.
Montaxe de mquinas e equipamentos.
BC4. Instalacin de equipamentos terminais das instalacins de auga
Montaxe de terminais en instalacins de AFCH, rega e seguridade en caso de incendio.

Soportes e fixacins de equipamentos.
Seleccin de utensilios, ferramentas e medios de montaxe.
Tcnicas e operacins de ensamblaxe, aliamento, nivelacin, suxeicin, etc.
Conexin rede xeral e posta en marcha.
BC5. Prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental na montaxe de instalacins
de auga
Identificacin de riscos asociados montaxe de instalacins de auga.

Prevencin de riscos laborais nas operacins de montaxe das instalacins de auga.
1.6.2 Unidade formativa 2: mantemento de instalacins de auga

Cdigo: MP0310_22.
Duracin: 55 horas.
1.6.2.1
RA1. Realiza operacins de mantemento preventivo nos equipamentos das instalacins

de auga, seguindo a normativa e as instrucins dos fabricantes.
CA1.1. Identificronse en esquemas, planos e programas de mantemento os equipamentos e os elementos susceptibles de seren mantidos.
CA1.2. Identificronse as medidas que cumpra realizar nos equipamentos e nas instalacins, e as operacins de mantemento indicadas na normativa.
CA1.3. Realizouse a limpeza dos elementos indicados na normativa e nos plans de
mantemento.
CA1.4. Realizronse os engraxamentos, os axustes e as inspeccins segundo o programa de mantemento preventivo.
CA1.5. Verificouse a estanquidade da rede de tubaxes, vlvulas, etc.
CA1.6. Comprobronse e tarronse os elementos de seguridade.
CA1.7. Realizronse revisins do estado dos equipamentos que requiran operacins
de montaxe e desmontaxe (bombas, aerotermos, etc.).
Pxina 60 de 101
CA1.8. Recollronse resultados das inspeccins e das operacins realizadas nun rexistro de mantemento.
CA1.9. Valorronse os resultados obtidos e as posibles melloras en eficiencia enerxtica.
CA1.10. Operouse respectando os tempos estipulados nas intervencins.
RA2. Diagnostica avaras e disfuncins en instalacins de auga, e identifica a sa orixe,
aplicando os mtodos e as tcnicas mis adecuadas para a sa reparacin.
CA2.1. Identificouse a tipoloxa e as caractersticas das avaras das instalacins de
auga.
CA2.2. Determinronse os procedementos de intervencin necesarios para a reparacin (medidas, probas, axustes e secuencias de actuacin).
CA2.3. Identificronse os sntomas da avara a travs das medidas realizadas e a observacin da instalacin.
CA2.4. Localizouse o equipamento ou o elemento responsable da avara, aplicando
os procedementos adecuados.
para o diagnstico das avaras.
CA2.6. Organizouse o plan de intervencin necesario para a reparacin.
CA2.7. Realizouse a diagnose de avaras de acordo coa seguridade, a calidade e a
regulamentacin requiridas.
CA2.8. Arranxouse a avara ou a disfuncin do equipamento coa seguridade requirida.
CA2.9. Comprobouse o correcto funcionamento da instalacin.
CA2.10. Elaborouse un informe da actividade realizada e dos resultados obtidos.
CA2.12. Respectronse as normas de uso dos accesorios, os medios e os equipamentos.
RA3. Repara por substitucin os equipamentos electromecnicos das instalacins de
auga, aplicando as tcnicas e os procedementos de mantemento correctivo, e restablece
as condicins funcionais e de seguridade iniciais.
CA3.1. Elaborouse o proceso de intervencin para a reparacin da avara do equipamento, respectando o ambiente.
CA3.2. Identificronse na documentacin tcnica os elementos que cumpra substitur, e obtivronse as sas caractersticas.
CA3.3. Salvagardronse e illronse os compoentes que cumpra reparar.
CA3.4. Baleirouse, en caso necesario, o tramo ou o compoente que cumpra reparar.
CA3.5. Substituronse ou reparronse os compoentes avariados.
CA3.6. Verificronse os elementos reparados e ensaiouse con eles.
CA3.7. Seleccionronse as ferramentas e os medios necesarios para a reparacin dos
equipamentos.
CA3.8. Realizronse as probas de seguridade e funcionais da instalacin, e analizronse as posibles disfuncins.
CA3.9. Restablecronse as condicins iniciais de funcionamento do equipamento ou
da instalacin.
CA3.10. Redactouse unha memoria da reparacin efectuada.
Pxina 61 de 101
CA3.11. Arranxronse as continxencias en tempos de execucin xustificados.

RA4. Cumpre as normas de prevencin de riscos laborais e de proteccin ambiental, no
mantemento de instalacins de auga, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr.
CA4.2. Operouse coas mquinas respectando as normas de seguridade.
mantemento de instalacins de auga.
CA4.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de mantemento das instalacins de auga.
1.6.2.2
Contidos bsicos
BC1. Mantemento preventivo nas instalacins
Identificacin das operacins previstas nun plan de mantemento preventivo.

Revisins e inspeccins peridicas regulamentarias.
Operacins de mantemento.
BC2. Diagnstico de avaras en instalacins de auga
Identificacin de avaras en instalacins e redes de auga. Efectos na instalacin.

Diagnstico e localizacin de avaras.
Uso de instrumentos de medida: tipoloxa, erros, sensibilidade, etc.
Correccin de avaras en mquinas e compoentes.
BC3. Reparacin de equipamentos electromecnicos das instalacins
Identificacin de compoentes na documentacin tcnica.

Tcnicas de desmontaxe, verificacin, reparacin e montaxe.
Probas e medidas regulamentarias.
Comprobacins elctricas previas posta en marcha.
Posta en servizo.
Pxina 62 de 101
BC4. Prevencin de riscos laborais e proteccin ambiental no mantemento de instalacins de agua
Identificacin de riscos asociados ao mantemento de instalacins de auga.

Prevencin de riscos laborais nas operacins de mantemento das instalacins de auga.

Este mdulo profesional contn a formacin asociada s funcins de montaxe e mantemento nos procesos de instalacins calorficas e de fludos, e nos subprocesos de instalacins de auga.
As funcins de montaxe e mantemento de instalacins de auga abranguen aspectos como:
Interpretacin de planos e determinacin de procesos.
Aplicacin das tcnicas de montaxe e mantemento das instalacins de auga.
As actividades profesionais asociadas aplcanse en:
Montaxe das instalacins de auga.
Mantemento preventivo das instalacins.
Reparacin de avaras e disfuncins de equipamentos e instalacins.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais f), g), h), i), j), l), m), n)
e v) do ciclo formativo, e as competencias a), d), e), f), h), i), j), k), l), m) e n).
Configuracin de pequenas instalacins de auga.
Configuracin e montaxe de instalacins de auga fra sanitaria e redes contra incendios.
Colocacin e fixacin de redes e equipamentos de instalacins de auga.
Operacins de mantemento preventivo e correctivo.
Diagnstico de avaras e disfuncins.
Suxrese comezar este mdulo desenvolvendo a unidade formativa MP0310_12, dndolle

a coecer inicialmente ao alumnado as caractersticas das instalacins de redes de auga e
auxiliares, comezando polas instalacins bsicas.
A continuacin o alumnado realizar montaxes desas instalacins tendo en conta os riscos laborais especficos. Este aspecto extensible ao desenvolvemento xeral do mdulo.
Pxina 63 de 101
O paso seguinte explicar a metodoloxa de mantemento, localizacin e reparacin de

avaras.
Este un mdulo fundamentalmente prctico, polo que as actividades sern principalmente deste tipo, comezando por instalacins bsicas e incrementando a dificultade gradualmente.
As actividades prcticas deberan realizarse tanto individualmente como en grupo, tratando de fomentar a participacin e a colaboracin.
As mesmo, cumprir facer referencia s normas de seguridade que afecten o manexo
de ferramentas e elementos en cada tipo de instalacin, as como aos equipamentos de proteccin individual adecuados.
Pxina 64 de 101
1.7

instalacins de enerxa solar
Cdigo: MP0392.
Duracin: 87 horas.
1.7.1 Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

RA1. Selecciona os equipamentos que compoen unha instalacin solar trmica, para o
que interpreta a documentacin tcnica e catlogos de fabricantes.
CA1.1. Interpretronse os esquemas da instalacin.
CA1.2. Seleccionronse os captadores de acordo coa documentacin tcnica.
CA1.3. Seleccionouse o sistema de acumulacin, segundo as especificacins da documentacin tcnica.
CA1.4. Seleccionronse os circuladores, os intercambiadores, as tubaxes e demais
compoentes da instalacin.
CA1.5. Determinouse a mestura auga-anticonxelante para introducir na instalacin
segundo o emprazamento e a regulamentacin.
CA1.6. Seleccionouse o sistema de control en funcin do tipo de instalacin.
CA1.7. Seleccionouse o equipamento solar fotovoltaico adecuado para alimentar
unha instalacin illada.
RA2. Monta instalacins solares trmicas (individuais e colectivas), para o que interpreta planos e esquemas.
CA2.1. Elaborouse o plan de montaxe dos sistemas da instalacin.
CA2.2. Fxose a traza da instalacin tendo en conta a relacin entre os planos e o espazo de montaxe.
CA2.3. Montronse as estruturas soporte de paneis en cubertas planas e inclinadas.
CA2.4. Realizouse a fixacin e a interconexin de colectores en cubertas planas e
inclinadas.
CA2.5. Realizouse a situacin, a fixacin, a nivelacin e o aliamento dos elementos
que constiten a instalacin.
CA2.6. Montouse e conectouse a rede de tubaxes mediante o sistema de retorno invertido aplicado a regulamentacin das instalacins e as medidas de prevencin e
seguridade.
CA2.7. Seleccionronse as ferramenta e os medios adecuados e operouse con eles
coa seguridade requirida.
CA2.8. Realizouse a montaxe respectando os tempos estipulados.
RA3. Realiza probas de estanquidade dos circutos da instalacin, aplicando e valorando criterios tcnicos e regulamentarios.
CA3.1. Determinronse os valores de presin que cumpra alcanzar nas probas de estanquidade.
CA3.2. Seleccionronse os equipamentos e os instrumentos de medida apropiados.
Pxina 65 de 101
CA3.3. Realizouse a proba de estanquidade e alcanzronse as presins estipuladas.

CA3.4. Localizronse e arranxronse posibles fugas nos circutos.
CA3.5. Operouse respectando os criterios de seguridade persoal e material, coa calidade requirida.
CA3.6. Arranxronse posibles continxencias xurdidas no proceso, en tempos de execucin xustificados.
CA3.7. Realizronse os traballos con orde e limpeza respectando os tempos estipulados.
RA4. Monta os sistemas de alimentacin elctrica (convencional e mediante paneis fotovoltaicos) e de control da instalacin solar, para o que interpreta esquemas e instrucins do fabricante.
CA4.1. Interpretronse os esquemas elctricos de proteccin, mando e potencia coa
simboloxa correcta.
CA4.2. Montronse os cadros elctricos de proteccin, mando e potencia.
CA4.3. Conectronse os elementos e os equipamentos perifricos.
CA4.4. Verificouse a fiabilidade das conexins elctricas da instalacin.
CA4.5. Programronse o sistema de control.
CA4.6. Interpretouse o esquema de conexin do sistema fotovoltaico para unha instalacin illada.
CA4.7. Conectronse os paneis fotovoltaicos para alimentacin directa ou mediante
bateras ao sistema elctrico.
CA4.8. Operouse coas ferramentas e cos materiais coa calidade e a seguridade requiridas.
RA5. Realiza operacins de mantemento preventivo, para o que interpreta a normativa
e as recomendacins dos fabricantes.
CA5.1. Identificronse en esquemas, planos e programas de mantemento os equipamentos e os elementos susceptibles de seren inspeccionados.
CA5.2. Interpretronse os procedementos descritos nun plan de intervencins de
mantemento.
CA5.3. Realizronse operacins de mantemento preventivo sobre a instalacin (sistemas de captacin, de acumulacin e de intercambio, circuto hidrulico, sistema
elctrico e de control, e sistema de enerxa auxiliar).
CA5.4. Determinouse a eficiencia enerxtica analizando as medidas dos parmetros.
CA5.5. Elaborouse un informe das actividades desenvolvidas, os procedementos utilizados, os resultados obtidos e as posibles melloras en aforro enerxtico e rendementos.
para as operacins de mantemento preventivo.
CA5.7. Realizronse as actividades con seguridade e coa calidade requirida.
RA6. Repara os elementos e os equipamentos das instalacins calorficas, aplicando
tcnicas e procedementos de mantemento correctivo.
realizadas e da observacin da instalacin.
Pxina 66 de 101
CA6.2. Localizouse a avara, analizado os sntomas de acordo cos procedementos

especficos para o diagnstico e a localizacin de avaras de instalacins solares trmicas.
CA6.3. Determinouse a secuencia de intervencin para a reparacin, dependendo do
tipo de avara (elctrica, hidrulica, etc.).
CA6.4. Seleccionronse as ferramentas e os materiais necesarios para a reparacin.
CA6.5. Realizouse as operacins de desmontaxe de acordo coas caractersticas tcnicas dos equipamentos e dos elementos.
CA6.6. Substituronse ou, de ser o caso, reparronse os compoentes danados ou
avariados.
CA6.8. Realizouse o mantemento correctivo de acordo cos criterios de seguridade,
calidade e respecto polo ambiente.
CA6.9. Elaborouse un informe de traballo, logo da reparacin, das actividades desenvolvidas, os procedementos utilizados e os resultados obtidos.
nas operacins de montaxe e mantemento de instalacins de enerxa solar, e identifica
os riscos asociados, as como as medidas e equipamentos para os previr.
montaxe e mantemento de instalacins de enerxa solar.
das instalacins solares trmicas, as como das sas instalacins asociadas.
1.7.2 Contidos bsicos

BC1. Interpretacin de documentacin tcnica e regulamentaria
Seleccin de elementos dunha instalacin solar trmica.

Interpretacin de catlogos comerciais.
Elaboracin de esquemas de principio normalizados. Simboloxa.
Pxina 67 de 101
BC2. Montaxe de instalacins solares trmicas
Tcnicas e sistemas de fixacin de equipamentos e compoentes.

Aliamento, nivelacin e fixacin dos equipamentos.
Tcnicas de ensamblaxe e acoplamento entre captadores.
Tcnicas de tendido de redes de fludo caloportador. Retorno invertido. Equilibraxe hidrulica.
Calorifugaxe de tubaxes.
BC3. Montaxe de elementos elctricos
Elaboracin e interpretacin dos esquemas elctricos.

Sistemas de regulacin e control en instalacins solares trmicas.
Montaxe de sistema de alimentacin mediante paneis fotovoltaicos. Alimentacin directa. Alimentacin mediante bateras.
Montaxe de cadros elctricos.
Montaxe e conexin de elementos de control.
BC4. Probas de estanquidade e posta en marcha da instalacin
Determinacin da mestura auga-anticonxelante para introducir na instalacin segundo o

emprazamento e a regulamentacin.
Enchemento das instalacins.
Purga de instalacins. Puntos crticos de purga.
Identificacin dos valores de presin para alcanzar nas probas de estanquidade.
Axuste de caudal circulante. Axuste de velocidade da bomba circuladora.
BC5. Mantemento de instalacins solares trmicas
Operacins de mantemento preventivo de equipamentos e instalacins.

Proteccin contra a Legionella en instalacins de auga quente sanitaria.
Tratamentos anticorrosin en equipamentos e instalacins.
Incrustacins: problemtica, tratamentos e tcnicas de limpeza.
Comprobacin da mestura anticonxelante.
Operacins peridicas de mantemento segundo a regulamentacin.
BC6. Reparacin de avaras en instalacins solares trmicas
Avaras en equipamentos: tipoloxa, efectos e estratexias para a sa localizacin.

Tcnicas de desmontaxe, verificacin, reparacin e montaxe.
compoente avariado.
Pxina 68 de 101
Identificacin de riscos asociados montaxe e ao mantemento de instalacins solares

trmicas.
Prevencin de riscos laborais nas operacins de montaxe e mantemento das instalacins
solares trmicas.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para realizar as funcins de montaxe e mantemento, e aplcase nos procesos de instalacins solares trmicas.
As funcins de montaxe e mantemento de instalacins solares trmicas inclen aspectos como:
Execucin das operacins de montaxe das instalacins solares trmicas.
Reparacin e mantemento das instalacins solares trmicas.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais f), g), h), i), j), l), m), n)
e v) do ciclo formativo, e as competencias a), d), e), f), h), i), j), k), l), m) e n).
Traza de instalacins solares trmicas utilizando como recursos equipamentos e
elementos reais nos espazos dispoibles.
Colocacin e fixacin de equipamentos e elementos das instalacins utilizando como recursos ferramentas xerais e especficas.
Conexin dos sistemas de enerxa auxiliar e de sistemas fotovoltaicos, e posta en
marcha das instalacins solares trmicas.
plans de mantemento consonte a regulamentacin, manuais do fabricante e instalacins en funcionamento.
Suxrese comezar por un bloque comn a todas as instalacins, como a normativa aplicable e a elaboracin de memorias para a legalizacin de instalacins. A continuacin trataranse bloques especficos de cada tipo de instalacin (individuais, colectivas, illadas,
etc.)
A base do ttulo a montaxe e o mantemento, e non o deseo de instalacins, pero un
instalador pode ter a necesidade de reconfigurar unha instalacin, desear pequenas instalacins, modificalas, etc., para o que debe coecer os criterios de clculo e seleccin de
equipamentos, as como redes de tubaxes e condutos.
Suxrese familiarizar o alumnado co uso de documentacin tcnica noutras linguas euPxina 69 de 101
ropeas.
Pxina 70 de 101
1.8

instalacins de gas e combustibles lquidos
Cdigo: MP0393.
Duracin: 123 horas.
1.8.1 Unidade formativa 1: montaxe de instalacins de gas e combustibles lquidos

Cdigo: MP0393_12.
Duracin: 82.
1.8.1.1
RA1. Recoece os compoentes dunha instalacin de gas ou de combustibles (reguladores, dispositivos de seguridade e vlvulas, etc.) e describe as sas caractersticas, os
seus principios de funcionamento e a sa aplicacin na instalacin.
CA1.1. Identificronse as caractersticas termodinmicas dos combustibles (densidade relativa, poder calorfico, viscosidade, ndice de Wobbe, etc.).
CA1.2. Analizronse os tipos de instalacin de gas en funcin da presin de subministracin e da situacin no edificio.
CA1.3. Relacionronse os tipos e as caractersticas dos dispositivos utilizados en
instalacins de gas (reguladores de presin, limitadores de caudal, contadores, vlvulas, etc.).
CA1.4. Identificronse os tipos, as caractersticas e o campo de aplicacin de recipientes de almacenamento de gases licuados de petrleo.
CA1.5. Relacionronse os tipos e as caractersticas dos dispositivos utilizados en
instalacins de combustibles lquidos (depsitos, filtros, purgadores, reguladores de
presin, grupos de presin, etc.).
CA1.6. Analizronse as caractersticas de funcionamento dos aparellos de utilizacin (consumo) da instalacin.
RA2. Configura instalacins de gas e de combustibles lquidos, e xustifica os procedementos de clculo e os resultados obtidos.
CA2.1. Determinronse os consumos enerxticos dos aparellos de utilizacin.
CA2.2. Realizouse un plano completo da instalacin, utilizando a simboloxa regulamentaria.
CA2.3. Determinronse as lonxitudes equivalentes de cada tramo da rede.
CA2.4. Calculronse os caudais de cada tramo, tendo en conta factores de simultaneidade.
CA2.5. Determinronse as perdas de carga admitidas en cada tramo.
CA2.6. Determinronse os dimetros de tubaxe de cada tramo.
CA2.7. Determinouse a cantidade de combustible para almacenar.
CA2.8. Determinronse as caractersticas dos elementos auxiliares da instalacin.
Pxina 71 de 101
CA2.9. Determinronse as condicins de ventilacin de locais e de evacuacin de

fumes.
CA2.10. Seleccionronse os compoentes a partir de catlogos comerciais e documentacin tcnica.
CA2.11. Tvose en conta a regulamentacin aplicable instalacin.
RA3. Monta instalacins de gas e combustibles lquidos aplicando tcnicas de montaxe,
para o que interpreta esquemas e instrucins.
CA3.1. Interpretouse a documentacin tcnica da instalacin (planos, instrucins,
etc.).
CA3.2. Elaborouse o plan de montaxe da instalacin.
CA3.3. Seleccionronse as ferramentas e o material necesarios para a montaxe da
instalacin.
CA3.4. Fxose a traza da instalacin e situouse cada compoente no seu espazo establecido.
CA3.5. Fixronse e nivelronse os equipamentos, os tubos e os accesorios da instalacin.
CA3.6. Aplicronse tcnicas de conformacin e unin adecuadas para os tubos e os
accesorios.
CA3.7. Realizronse as unins e a conformacin coa calidade, a resistencia e a seguridade requiridas.
CA3.8. Conectronse os equipamentos elctricos da instalacin (bombas, presstatos, detectores de fugas, etc.).
RA4. Realiza operacins de verificacin das instalacins consonte a normativa, para o
que interpreta planos.
CA4.1. Realizronse as probas de estanquidade da instalacin.
CA4.2. Axustronse os dispositivos de regulacin da instalacin.
CA4.3. Verificronse os parmetros de funcionamento e servizo da instalacin.
CA4.4. Utilizronse os equipamentos e os instrumentos adecuados.
CA4.5. Comprobouse o correcto funcionamento dos dispositivos de seguridade dos
equipamentos e da instalacin.
CA4.7. Redactouse un informe memoria das actividades realizadas.
CA4.8. Redactouse unha memoria descritiva dos traballos efectuados e do tempo
empregado en executalos.
CA4.9. Realizouse unha valoracin tcnica e econmica dos materiais empregados.
nas operacins de montaxe de instalacins de gas e combustibles lquidos, e identifica
os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr.
CA5.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a natureza e a manipulacin de combustibles, ferramentas, utensilios, mquinas e medios de transporte.
CA5.2. Manexronse as ferramentas respectando as normas de seguridade.
Pxina 72 de 101

substancias, materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc.
montaxe de instalacins de gas e combustibles lquidos.
CA5.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de montaxe das instalacins de combustibles e os seus equipamentos asociados.
1.8.1.2
Contidos bsicos
BC1. Identificacin dos compoentes das instalacins de gas
Propiedades e clasificacin dos gases combustibles.

Propiedades dos combustibles lquidos.
Clasificacin das instalacins dependendo do tipo e da presin de subministracin.
Descricin das unidades terminais (caldeiras, fornos, etc.).
Dispositivos de control, regulacin, seguridade e auxiliares das instalacins de combustibles.
BC2. Configuracin de instalacins
Representacin grfica de instalacins: simboloxa.

Clculos de caudais de combustibles. Factor de simultaneidade.
Clculo de perdas de carga en instalacins.
Mtodos para o clculo de dimetros de tubaxes. Frmula de Renouard e tboas de
combustibles.
Documentacin tcnica. Eleccin de compoentes.
Realizacin de memoria descritiva das tarefas executadas.
Valoracin econmica dos compoentes escollidos.
BC3. Montaxe de instalacins
Traza das instalacins. Interpretacin da documentacin tcnica.

Tcnicas de montaxe: unin, conformacin e aliamento.
Tcnicas de traza e situacin de equipamentos, lias, etc.
Instalacins elctricas asociadas.
Pxina 73 de 101
Probas de estanquidade nas instalacins.

BC4. Verificacin de instalacins
Plans de mantemento.
Utilizacin de instrumentos de medida: tipoloxa, erros, sensibilidade, etc.
Realizacin de probas de estanquidade.
Identificacin de riscos asociados montaxe de gas e combustibles lquidos.

Prevencin de riscos laborais nas operacins de montaxe das instalacins de gas e combustibles lquidos.
1.8.2 Unidade formativa 2: mantemento de instalacins de gas e combustibles lquidos

Cdigo: MP0393_22.
Duracin: 41 horas.
1.8.2.1
RA1. Realiza operacins de verificacin e mantemento preventivo das instalacins

consonte a normativa, para o que interpreta plans.
CA1.1. Realizronse as probas de estanquidade da instalacin.
CA1.2. Axustronse os dispositivos de regulacin da instalacin.
CA1.3. Verificronse os parmetros de funcionamento e servizo da instalacin.
CA1.4. Utilizronse os equipamentos e os instrumentos adecuados.
CA1.5. Comprobouse o correcto funcionamento dos dispositivos de seguridade dos
equipamentos e da instalacin.
CA1.6. Realizronse operacins de mantemento preventivo (limpeza de filtros, lectura de parmetros, ceba, purga, etc.).
CA1.8. Redactouse un informe memoria das actividades realizadas.
RA2. Realiza operacins de mantemento correctivo das instalacins, aplicando tcnicas
de deteccin de avaras e tendo en conta a regulamentacin.
CA2.1. Identificouse os sntomas de avaras ou disfuncins a travs das medidas realizadas e da observacin da instalacin.
CA2.2. Localizouse a avara a partir da anlise dos sntomas que presente a instalacin.
CA2.3. Baleirouse e evacuouse o tramo da instalacin que requira operacins de
desmontaxe ou reparacin.
Pxina 74 de 101
CA2.4. Desmontronse os compoentes que requiran reparacin ou substitucin.

CA2.5. Reparronse as posibles fugas na instalacin.
CA2.6. Seleccionronse as ferramentas e os instrumentos adecuados para a reparacin.
CA2.7. Restablecronse as condicins iniciais de funcionamento e de seguridade da
instalacin.
CA2.9. Elaborouse unha memoria, logo da reparacin, das actividades desenvolvidas, os procedementos utilizados e os resultados obtidos.
nas operacins de mantemento de instalacins de gas e combustibles lquidos, e identifica os riscos asociados, as como as medidas e os equipamentos para os previr.
CA3.1. Identificronse os riscos e o nivel de perigo que supn a natureza e a manipulacin dos combustibles, as ferramentas, os utensilios, as mquinas e os medios de
transporte.
CA3.2. Manexronse as ferramentas respectando as normas de seguridade.
substancias, materiais, ferramentas, mquinas de corte e conformacin, etc.
mantemento de instalacins de gas e combustibles lquidos.
CA3.6. Determinronse as medidas de seguridade e de proteccin persoal que se deben adoptar na preparacin e na execucin das operacins de mantemento das instalacins de combustibles e os seus equipamentos asociados.
1.8.2.2
Contidos bsicos
BC1. Mantemento preventivo de instalacins
Plans de mantemento. Revisins e inspeccins peridicas regulamentarias.

Uso de instrumentos de medida: tipoloxa, erros, sensibilidade, etc.
Realizacin de probas de estanquidade.
BC2. Mantemento correctivo de instalacins
Tipoloxa das avaras en instalacins de combustibles.

Diagnstico e localizacin de avaras: procedementos.
Tcnicas de evacuacin de combustible. Desmontaxe, verificacin, reparacin e montaxe de compoentes.
Pxina 75 de 101

compoente avariado.
Identificacin de riscos asociados ao mantemento de gas e combustibles lquidos.

Prevencin de riscos laborais nas operacins de mantemento das instalacins de gas e
combustibles lquidos.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para realizar as funcins de montaxe e mantemento, e aplcase nos procesos de instalacins de subministracin de combustible aos equipamentos trmicos.
As funcins de montaxe e mantemento de instalacins de combustibles abrangue aspectos como:
Execucin das operacins de montaxe das instalacins.
Reparacin e mantemento das instalacins.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais f), g), h), i), j), l), m),
n), ) e p) do ciclo formativo, e as competencias a), d), e), f), h), i), j), k), l), m) e n).
Traza de instalacins de combustibles, utilizando como recursos equipamentos e
elementos reais nos espazos dispoibles.
Colocacin e fixacin de equipamentos e elementos das instalacins utilizando como recursos ferramentas xerais e especficas.
plans de mantemento, manuais do fabricante e instalacins en funcionamento.
A natureza destas reas de traballo est estreitamente relacionada coa lexislacin, o seu
coecemento e o seu cumprimento.
Os procedementos de mecanizado e execucin de instalacins presentan certa transversalidade con outros procedementos empregados de maneira mis xenrica noutros mdulos.
Suxrese comezar pola parte das instalacins comn a ambas as unidades formativas,
graduando a dificultade das operacins e presentando compoentes segundo se vaian incorporando a elas. Proponse, xa que logo, a evolucin continua das instalacins como medio de integracin dos elementos.
Cmpre traballar adoito con catlogos de fabricantes impresos e a travs de internet,
Pxina 76 de 101
dimensionando e seleccionando compoentes. Incentivarase o emprego de catlogos e documentacin en linguas forneas.

Os traballos efectuados debern recollerse en soporte dixital, xerando documentacin
tcnica.
Pxina 77 de 101
1.9
Mdulo profesional: formacin e orientacin laboral

Cdigo: MP0394.
Duracin: 107 horas.
1.9.1 Unidade formativa 1: prevencin de riscos laborais

Cdigo: MP0394_12.
Duracin: 45 horas.
1.9.1.1
RA1. Recoece os dereitos e as obrigas das persoas traballadoras e empresarias relacionados coa seguridade e a sade laboral.
CA1.1. Relacionronse as condicins laborais coa sade da persoa traballadora.
CA1.2. Distinguronse os principios da accin preventiva que garanten o dereito
seguridade e sade das persoas traballadoras.
CA1.3. Apreciouse a importancia da informacin e da formacin como medio para a
eliminacin ou a reducin dos riscos laborais.
CA1.4. Comprendronse as actuacins axeitadas ante situacins de emerxencia e
risco laboral grave e inminente.
CA1.5. Valorronse as medidas de proteccin especficas de persoas traballadoras
sensibles a determinados riscos, as como as de proteccin da maternidade e a lactacin, e de menores.
CA1.6. Analizronse os dereitos vixilancia e proteccin da sade no sector das industrias de montaxe e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
CA1.7. Asumiuse a necesidade de cumprir as obrigas das persoas traballadoras en
materia de prevencin de riscos laborais.
RA2. Avala as situacins de risco derivadas da sa actividade profesional analizando
as condicins de traballo e os factores de risco mis habituais do sector das industrias
de montaxe e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
CA2.1. Determinronse as condicins de traballo con significacin para a prevencin nos contornos de traballo relacionados co perfil profesional de tcnico en instalacins de producin de calor.
CA2.2. Clasificronse os factores de risco na actividade e os danos derivados deles.
CA2.3. Clasificronse e describronse os tipos de danos profesionais, con especial
referencia a accidentes de traballo e doenzas profesionais, relacionados co perfil profesional de tcnico en instalacins de producin de calor.
CA2.4. Identificronse as situacins de risco ms habituais nos contornos de traballo
das persoas coa titulacin de tcnico en instalacins de producin de calor.
CA2.5. Levouse a cabo a avaliacin de riscos nun contorno de traballo, real ou simulado, relacionado co sector de actividade.
Pxina 78 de 101
RA3. Participa na elaboracin dun plan de prevencin de riscos e identifica as responsabilidades de todos os axentes implicados.
CA3.1. Valorouse a importancia dos hbitos preventivos en todos os mbitos e en
todas as actividades da empresa.
CA3.2. Clasificronse os xeitos de organizacin da prevencin na empresa en funcin dos criterios establecidos na normativa sobre prevencin de riscos laborais.
CA3.3. Determinronse os xeitos de representacin das persoas traballadoras na empresa en materia de prevencin de riscos.
CA3.4. Identificronse os organismos pblicos relacionados coa prevencin de riscos laborais.
CA3.5. Valorouse a importancia da existencia dun plan preventivo na empresa que
incla a secuencia de actuacins para realizar en caso de emerxencia.
CA3.6. Estableceuse o mbito dunha prevencin integrada nas actividades da empresa, e determinronse as responsabilidades e as funcins de cadaqun.
CA3.7. Definiuse o contido do plan de prevencin nun centro de traballo relacionado co sector profesional da titulacin de tcnico en instalacins de producin de calor.
CA3.8. Proxectouse un plan de emerxencia e evacuacin para unha pequena ou mediana empresa do sector de actividade do ttulo.
RA4. Determina as medidas de prevencin e proteccin no contorno laboral da titulacin de tcnico en instalacins de producin de calor.
CA4.1. Definronse as tcnicas e as medidas de prevencin e de proteccin que se
deben aplicar para evitar ou diminur os factores de risco, ou para reducir as sas
consecuencias no caso de materializarse.
CA4.2. Analizouse o significado e o alcance da sinalizacin de seguridade de diversos tipos.
CA4.3. Seleccionronse os equipamentos de proteccin individual (EPI) axeitados
s situacins de risco atopadas.
CA4.4. Analizronse os protocolos de actuacin en caso de emerxencia.
CA4.5. Identificronse as tcnicas de clasificacin de persoas feridas en caso de
emerxencia, onde existan vtimas de diversa gravidade.
CA4.6. Identificronse as tcnicas bsicas de primeiros auxilios que se deben aplicar
no lugar do accidente ante danos de diversos tipos, as como a composicin e o uso
da caixa de urxencias.
1.9.1.2
Contidos bsicos
BC1. Dereitos e obrigas en seguridade e sade laboral
Relacin entre traballo e sade. Influencia das condicins de traballo sobre a sade.
Conceptos bsicos de seguridade e sade laboral.
Anlise dos dereitos e das obrigas das persoas traballadoras e empresarias en prevencin de riscos laborais.
Actuacin responsable no desenvolvemento do traballo para evitar as situacins de risco no seu contorno laboral.
Pxina 79 de 101
Proteccin de persoas traballadoras especialmente sensibles a determinados riscos.

BC2. Avaliacin de riscos profesionais
Anlise de factores de risco ligados a condicins de seguridade, ambientais, ergonmicas e psicosociais.

Determinacin dos danos sade da persoa traballadora que se poden derivar das condicins de traballo e dos factores de risco detectados.
Riscos especficos no sector das industrias de montaxe e mantemento de instalacins
calorficas e solares trmicas en funcin das probables consecuencias, do tempo de exposicin e dos factores de risco implicados.
Avaliacin dos riscos atopados en situacins potenciais de traballo no sector das industrias de montaxe e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
BC3. Planificacin da prevencin de riscos na empresa
Xestin da prevencin na empresa: funcins e responsabilidades.

rganos de representacin e participacin das persoas traballadoras en prevencin de
riscos laborais.
Organismos estatais e autonmicos relacionados coa prevencin de riscos.
Planificacin da prevencin na empresa.
Plans de emerxencia e de evacuacin en contornos de traballo.
Elaboracin dun plan de emerxencia nunha empresa do sector.
Participacin na planificacin e na posta en prctica dos plans de prevencin.
BC4. Aplicacin de medidas de prevencin e proteccin na empresa
Medidas de prevencin e proteccin individual e colectiva.

Protocolo de actuacin ante unha situacin de emerxencia.
Aplicacin das tcnicas de primeiros auxilios.
Actuacin responsable en situacins de emerxencias e primeiros auxilios.
1.9.2 Unidade formativa 2: equipos de traballo, dereito do traballo e da

seguridade social, e procura de emprego
Cdigo:MP0394_22.
Duracin: 62 horas.
1.9.2.1
RA1. Participa responsablemente en equipos de traballo eficientes que contriban

consecucin dos obxectivos da organizacin.
CA1.1. Identificronse os equipos de traballo en situacins de traballo relacionadas
co perfil de tcnico en instalacins de producin de calor e valorronse as sas vantaxes sobre o traballo individual.
Pxina 80 de 101
CA1.2. Determinronse as caractersticas do equipo de traballo eficaz fronte s dos

equipos ineficaces.
CA1.3. Adoptronse responsablemente os papeis asignados para a eficiencia e a eficacia do equipo de traballo.
CA1.4. Empregronse axeitadamente as tcnicas de comunicacin no equipo de traballo para recibir e transmitir instrucins e coordinar as tarefas.
CA1.5. Determinronse procedementos para a resolucin dos conflitos identificados
no seo do equipo de traballo.
CA1.6. Aceptronse de forma responsable as decisins adoptadas no seo do equipo
de traballo.
CA1.7. Analizronse os obxectivos alcanzados polo equipo de traballo en relacin
cos obxectivos establecidos, e coa participacin responsable e activa dos seus membros.
RA2. Identifica os dereitos e as obrigas que se derivan das relacins laborais, e recoceos en diferentes situacins de traballo.
CA2.1. Identificronse o mbito de aplicacin, as fontes e os principios de aplicacin do dereito do traballo.
CA2.2. Distinguronse os principais organismos que interveen nas relacins laborais.
CA2.3. Identificronse os elementos esenciais dun contrato de traballo.
CA2.4. Analizronse as principais modalidades de contratacin e identificronse as
medidas de fomento da contratacin para determinados colectivos.
CA2.5. Valorronse os dereitos e as obrigas que se recollen na normativa laboral.
CA2.6. Determinronse as condicins de traballo pactadas no convenio colectivo
aplicable ou, en ausencia deste, as condicins habituais no sector profesional relacionado co ttulo de tcnico en instalacins de producin de calor.
CA2.7. Valorronse as medidas establecidas pola lexislacin para a conciliacin da
vida laboral e familiar, e para a igualdade efectiva entre homes e mulleres.
CA2.8. Analizouse o recibo de salarios e identificronse os principais elementos que
o integran.
CA2.9. Identificronse as causas e os efectos da modificacin, a suspensin e a extincin da relacin laboral.
CA2.10. Identificronse os rganos de representacin das persoas traballadoras na
empresa.
CA2.11. Analizronse os conflitos colectivos na empresa e os procedementos de solucin.
CA2.12. Identificronse as caractersticas definitorias dos novos contornos de organizacin do traballo.
RA3. Determina a accin protectora do sistema da seguridade social ante as continxencias cubertas, e identifica as clases de prestacins.
CA3.1. Valorouse o papel da seguridade social como piar esencial do estado social e
para a mellora da calidade de vida da cidadana.
CA3.2. Delimitouse o funcionamento e a estrutura do sistema de seguridade social.
CA3.3. Identificronse, nun suposto sinxelo, as bases de cotizacin dunha persoa
traballadora e as cotas correspondentes a ela e empresa.
Pxina 81 de 101
CA3.4. Determinronse as principais prestacins contributivas de seguridade social,

os seus requisitos e a sa duracin, e realizouse o clculo da sa conta nalgns supostos prcticos.
CA3.5. Determinronse as posibles situacins legais de desemprego en supostos
prcticos sinxelos, e realizouse o clculo da duracin e da conta dunha prestacin
por desemprego de nivel contributivo bsico.
RA4. Planifica o seu itinerario profesional seleccionando alternativas de formacin e
oportunidades de emprego ao longo da vida.
CA4.1. Valorronse as propias aspiracins, motivacins, actitudes e capacidades que
permitan a toma de decisins profesionais.
CA4.2. Tomouse conciencia da importancia da formacin permanente como factor
clave para a empregabilidade e a adaptacin s esixencias do proceso produtivo.
CA4.3. Valorronse as oportunidades de formacin e emprego noutros estados da
Unin Europea.
CA4.4. Valorouse o principio de non-discriminacin e de igualdade de oportunidades no acceso ao emprego e nas condicins de traballo.
CA4.5. Deseronse os itinerarios formativos profesionais relacionados co perfil
profesional de tcnico en instalacins de producin de calor.
CA4.6. Determinronse as competencias e as capacidades requiridas para a actividade profesional relacionada co perfil do ttulo, e seleccionouse a formacin precisa
para as mellorar e permitir unha axeitada insercin laboral.
CA4.7. Identificronse as principais fontes de emprego e de insercin laboral para as
persoas coa titulacin de tcnico en instalacins de producin de calor.
CA4.8. Empregronse adecuadamente as tcnicas e os instrumentos de procura de
emprego.
CA4.9. Prevronse as alternativas de autoemprego nos sectores profesionais relacionados co ttulo.
1.9.2.2
Contidos bsicos
BC1. Xestin do conflito e equipos de traballo
Diferenciacin entre grupo e equipo de traballo.

Valoracin das vantaxes e os inconvenientes do traballo de equipo para a eficacia da
organizacin.
Equipos no sector das industrias de montaxe e mantemento de instalacins calorficas e
solares trmicas segundo as funcins que desempeen.
Dinmicas de grupo.
Equipos de traballo eficaces e eficientes.
Participacin no equipo de traballo: desempeo de papeis, comunicacin e responsabilidade.
Conflito: caractersticas, tipos, causas e etapas.
Tcnicas para a resolucin ou a superacin do conflito.
Pxina 82 de 101
BC2. Contrato de traballo
Dereito do traballo.
Organismos pblicos (administrativos e xudiciais) que interveen nas relacins laborais.
Anlise da relacin laboral individual.
Dereitos e deberes derivados da relacin laboral.
Anlise dun convenio colectivo aplicable ao mbito profesional da titulacin de tcnico
en instalacins de producin de calor.
Modalidades de contrato de traballo e medidas de fomento da contratacin.
Anlise das principais condicins de traballo: clasificacin e promocin profesional,
tempo de traballo, retribucin, etc.
Modificacin, suspensin e extincin do contrato de traballo.
Sindicatos de traballadores e asociacins empresariais.
Representacin das persoas traballadoras na empresa.
Conflitos colectivos.
Novos contornos de organizacin do traballo.
BC3. Seguridade social, emprego e desemprego
A seguridade social como piar do estado social.

Estrutura do sistema de seguridade social.
Determinacin das principais obrigas das persoas empresarias e das traballadoras en
materia de seguridade social.
Proteccin por desemprego.
Prestacins contributivas da seguridade social.
BC4. Procura activa de emprego
Coecemento dos propios intereses e das propias capacidades formativo-profesionais.

Importancia da formacin permanente para a traxectoria laboral e profesional das persoas coa titulacin de tcnico en instalacins de producin de calor.
Oportunidades de aprendizaxe e emprego en Europa.
Itinerarios formativos relacionados coa titulacin de tcnico en instalacins de producin de calor.
Definicin e anlise do sector profesional do ttulo de tcnico en instalacins de producin de calor.
Proceso de toma de decisins.
Proceso de procura de emprego no sector de actividade.
Tcnicas e instrumentos de procura de emprego.
Pxina 83 de 101

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para que o alumnado se poida inserir laboralmente e desenvolver a sa carreira profesional no sector das industrias de montaxe e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
A formacin do mdulo contribe a alcanzar os obxectivos xerais ), o), p), r), s) e t)
do ciclo formativo, e as competencias ), o), p), q) e t).
As lias de actuacin no proceso de ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre:
Manexo das fontes de informacin para a elaboracin de itinerarios formativoprofesionalizadores, en especial no referente ao sector das industrias de montaxe e
mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
Posta en prctica de tcnicas activas de procura de emprego:
Realizacin de probas de orientacin e dinmicas sobre as propias aspiracins,
competencias e capacidades.
Manexo de fontes de informacin, includos os recursos da internet para a procura de emprego.
Preparacin e realizacin de cartas de presentacin e currculos (potenciarase o
emprego doutros idiomas oficiais na Unin Europea no manexo de informacin e
elaboracin do currculo Europass).
Familiarizacin coas probas de seleccin de persoal, en particular a entrevista de
traballo.
Identificacin de ofertas de emprego pblico s que se pode acceder en funcin da
titulacin, e resposta sa convocatoria.
Formacin de equipos na aula para a realizacin de actividades mediante o emprego
de tcnicas de traballo en equipo.
Estudo das condicins de traballo do sector das industrias de montaxe e mantemento
de instalacins calorficas e solares trmicas a travs do manexo da normativa laboral, dos contratos mis comunmente utilizados e do convenio colectivo de aplicacin
no sector.
Superacin de calquera forma de discriminacin no acceso ao emprego e no desenvolvemento profesional.
Anlise da normativa de prevencin de riscos laborais que lle permita a avaliacin
dos riscos derivados das actividades desenvolvidas no sector produtivo, as como a
colaboracin na definicin dun plan de prevencin para a empresa e das medidas
necesarias para a sa posta en prctica.
O correcto desenvolvemento deste mdulo esixe a disposicin de medios informticos con
conexin a internet e que polo menos das sesins de traballo semanais sexan consecutivas.
Pxina 84 de 101
1.10 Mdulo profesional: empresa e iniciativa emprendedora

Cdigo: MP0395.
Duracin: 53 horas.

RA1. Desenvolve o seu esprito emprendedor identificando as capacidades asociadas a
el e definindo ideas emprendedoras caracterizadas pola innovacin e a creatividade.
CA1.1. Identificouse o concepto de innovacin e a sa relacin co progreso da sociedade e o aumento no benestar dos individuos.
CA1.2. Analizouse o concepto de cultura emprendedora e a sa importancia como
dinamizador do mercado laboral e fonte de benestar social.
CA1.3. Valorouse a importancia da iniciativa individual, a creatividade, a formacin, a responsabilidade e a colaboracin como requisitos indispensables para ter
xito na actividade emprendedora.
CA1.4. Analizronse as caractersticas das actividades emprendedoras no sector das
industrias de montaxe e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
CA1.5. Valorouse o concepto de risco como elemento inevitable de toda actividade
emprendedora.
CA1.6. Valorronse ideas emprendedoras caracterizadas pola innovacin, pola creatividade e pola sa factibilidade.
CA1.7. Decidiuse a partir das ideas emprendedoras unha determinada idea de negocio do mbito da instalacin e o mantemento de instalacins calorficas e solares
trmicas, que ha servir de punto de partida para a elaboracin do proxecto empresarial.
CA1.8. Analizouse a estrutura dun proxecto empresarial e valorouse a sa importancia como paso previo creacin dunha pequena empresa.
RA2. Decide a oportunidade de creacin dunha pequena empresa para o desenvolvemento da idea emprendedora, tras a anlise da relacin entre a empresa e o contorno, do
proceso produtivo, da organizacin dos recursos humanos e dos valores culturais e ticos.
CA2.1. Valorouse a importancia das pequenas e medianas empresas no tecido empresarial galego.
CA2.2. Analizouse o impacto ambiental da actividade empresarial e a necesidade de
introducir criterios de sustentabilidade nos principios de actuacin das empresas.
CA2.3. Identificronse os principais compoentes do contorno xeral que rodea a
empresa e, en especial, nos aspectos tecnolxico, econmico, social, ambiental, demogrfico e cultural.
CA2.4. Apreciouse a influencia na actividade empresarial das relacins coa clientela, con provedores, coas administracins pblicas, coas entidades financeiras e coa
competencia como principais integrantes do contorno especfico.
Pxina 85 de 101
CA2.5. Determinronse os elementos do contorno xeral e especfico dunha pequena

ou mediana empresa de instalacin e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas en funcin da sa posible localizacin.
CA2.6. Analizouse o fenmeno da responsabilidade social das empresas e a sa importancia como un elemento da estratexia empresarial.
CA2.7. Valorouse a importancia do balance social dunha empresa relacionada coa
instalacin e o mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas, e describronse os principais custos sociais en que incorren estas empresas, as como os beneficios sociais que producen.
CA2.8. Identificronse, en empresas de instalacin e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas, prcticas que incorporen valores ticos e sociais.
CA2.9. Definronse os obxectivos empresariais incorporando valores ticos e sociais.
CA2.10. Analizronse os conceptos de cultura empresarial, e de comunicacin e
imaxe corporativas, as como a sa relacin cos obxectivos empresariais.
CA2.11. Describronse as actividades e os procesos bsicos que se realizan nunha
empresa de instalacin e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas, e
delimitronse as relacins de coordinacin e dependencia dentro do sistema empresarial.
CA2.12. Elaborouse un plan de empresa que incla a idea de negocio, a localizacin, a organizacin do proceso produtivo e dos recursos necesarios, a responsabilidade social e o plan de mrketing.
RA3. Selecciona a forma xurdica tendo en conta as implicacins legais asociadas e o
proceso para a sa constitucin e posta en marcha.
CA3.1. Analizouse o concepto de persoa empresaria, as como os requisitos que
cmpren para desenvolver a actividade empresarial.
CA3.2. Analizronse as formas xurdicas da empresa e determinndose as vantaxes
e as desvantaxes de cada unha en relacin coa sa idea de negocio.
CA3.3. Valorouse a importancia das empresas de economa social no sector das industrias de montaxe e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
CA3.4. Especificouse o grao de responsabilidade legal das persoas propietarias da
empresa en funcin da forma xurdica elixida.
CA3.5. Diferenciouse o tratamento fiscal establecido para cada forma xurdica de
empresa.
CA3.6. Identificronse os trmites esixidos pola lexislacin para a constitucin dunha pequena ou mediana empresa en funcin da sa forma xurdica.
CA3.7. Identificronse as vas de asesoramento e xestin administrativa externas
hora de pr en marcha unha pequena ou mediana empresa.
CA3.8. Analizronse as axudas e subvencins para a creacin e posta en marcha de
empresas de instalacin e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas
tendo en conta a sa localizacin.
CA3.9. Incluuse no plan de empresa informacin relativa eleccin da forma xurdica, os trmites administrativos, as axudas e as subvencins.
RA4. Realiza actividades de xestin administrativa e financeira bsica dunha pequena
ou mediana empresa, identifica as principais obrigas contables e fiscais, e formaliza a
documentacin.
Pxina 86 de 101
CA4.1. Analizronse os conceptos bsicos de contabilidade, as como as tcnicas de

rexistro da informacin contable: activo, pasivo, patrimonio neto, ingresos, gastos e
contas anuais.
CA4.2. Describronse as tcnicas bsicas de anlise da informacin contable, en especial no referente ao equilibrio da estrutura financeira e solvencia, liquidez e
rendibilidade da empresa.
CA4.3. Definronse as obrigas fiscais (declaracin censual, IAE, liquidacins trimestrais, resumes anuais, etc.) dunha pequena e dunha mediana empresa relacionada
coa instalacin e o mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas, e diferencironse os tipos de impostos no calendario fiscal (liquidacins trimestrais e liquidacins anuais).
CA4.4. Formalizouse con correccin, mediante procesos informticos, a documentacin bsica de carcter comercial e contable (notas de pedido, albars, facturas, recibos, cheques, obrigas de pagamento e letras de cambio) para unha pequena e unha
mediana empresa de instalacin e mantemento de instalacins calorficas e solares
trmicas, e describronse os circutos que recorre esa documentacin na empresa.
CA4.5. Elaborouse o plan financeiro e analizouse a viabilidade econmica e financeira do proxecto empresarial.
1.10.2 Contidos bsicos

BC1. Iniciativa emprendedora
Innovacin e desenvolvemento econmico. Principais caractersticas da innovacin na

actividade de instalacin e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas
(materiais, tecnoloxa, organizacin da producin, etc.).
A cultura emprendedora na Unin Europea, en Espaa e en Galicia.
Factores clave das persoas emprendedoras: iniciativa, creatividade, formacin, responsabilidade e colaboracin.
A actuacin das persoas emprendedoras no sector das industrias de montaxe e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
O risco como factor inherente actividade emprendedora.
Valoracin do traballo por conta propia como fonte de realizacin persoal e social.
Ideas emprendedoras: fontes de ideas, maduracin e avaliacin destas.
Proxecto empresarial: importancia e utilidade, estrutura e aplicacin no mbito da instalacin e o mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
BC2. A empresa e o seu contorno
A empresa como sistema: concepto, funcins e clasificacins.

Anlise do contorno xeral dunha pequena ou mediana empresa de instalacin e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas: aspectos tecnolxico, econmico,
social, ambiental, demogrfico e cultural.
Anlise do contorno especfico dunha pequena ou mediana empresa de instalacin e
mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas: clientes, provedores, administracins pblicas, entidades financeiras e competencia.
Pxina 87 de 101
Localizacin da empresa.
A persoa empresaria. Requisitos para o exercicio da actividade empresarial.
Responsabilidade social da empresa e compromiso co desenvolvemento sustentable.
Cultura empresarial, e comunicacin e imaxe corporativas.
Actividades e procesos bsicos na empresa. Organizacin dos recursos dispoibles. Externalizacin de actividades da empresa.
Descricin dos elementos e estratexias do plan de producin e do plan de mrketing.
BC3. Creacin e posta en marcha dunha empresa
Formas xurdicas das empresas.

Responsabilidade legal do empresariado.
A fiscalidade da empresa como variable para a eleccin da forma xurdica.
Proceso administrativo de constitucin e posta en marcha dunha empresa.
Vas de asesoramento para a elaboracin dun proxecto empresarial e para a posta en
marcha da empresa.
Axudas e subvencins para a creacin dunha empresa de instalacin e mantemento de
instalacins calorficas e solares trmicas.
Plan de empresa: eleccin da forma xurdica, trmites administrativos, e xestin de
axudas e subvencins.
BC4. Funcin administrativa
Anlise das necesidades de investimento e das fontes de financiamento dunha pequena

e dunha mediana empresa no sector das industrias de montaxe e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
Concepto e nocins bsicas de contabilidade: activo, pasivo, patrimonio neto, ingresos,
gastos e contas anuais.
Anlise da informacin contable: equilibrio da estrutura financeira e ratios financeiras
de solvencia, liquidez e rendibilidade da empresa.
Plan financeiro: estudo da viabilidade econmica e financeira.
Obrigas fiscais dunha pequena e dunha mediana empresa.
Ciclo de xestin administrativa nunha empresa de instalacin e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas: documentos administrativos e documentos de pagamento.
Coidado na elaboracin da documentacin administrativo-financeira.

Este mdulo profesional contn a formacin necesaria para desenvolver a propia iniciativa
no mbito empresarial, tanto cara ao autoemprego como cara asuncin de responsabilidades e funcins no emprego por conta allea.
A formacin do mdulo permite alcanzar os obxectivos xerais o), p), q), r), s), t), u) e
Pxina 88 de 101
w) do ciclo formativo, e as competencias p), r), s), t) e u).

As lias de actuacin no proceso de ensino e aprendizaxe que permiten alcanzar os obxectivos do mdulo han versar sobre:
Manexo das fontes de informacin sobre o sector das empresas de instalacin e
mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas, inclundo a anlise dos
procesos de innovacin sectorial en marcha.
Realizacin de casos e dinmicas de grupo que permitan comprender e valorar as actitudes das persoas emprendedoras e axustar a sa necesidade ao sector das industrias de montaxe e mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas.
Utilizacin de programas de xestin administrativa e financeira para pequenas e medianas empresas do sector.
Realizacin dun proxecto empresarial relacionado coa actividade de instalacin e
mantemento de instalacins calorficas e solares trmicas composto por un plan de
empresa e un plan financeiro e que incla todas as facetas de posta en marcha dun
negocio.
O plan de empresa incluir os seguintes aspectos: maduracin da idea de negocio, localizacin, organizacin da producin e dos recursos, xustificacin da sa responsabilidade
social, plan de mrketing, eleccin da forma xurdica, trmites administrativos, e axudas e
subvencins.
O plan financeiro ha inclur o plan de tesourara, a conta de resultados provisional e o
balance previsional, as como a anlise da sa viabilidade econmica e financeira.
aconsellable que o proxecto empresarial se vaia realizando conforme se desenvolvan
os contidos relacionados nos resultados de aprendizaxe.
O correcto desenvolvemento deste mdulo esixe a disposicin de medios informticos
con conexin a internet e que polo menos das sesins de traballo sexan consecutivas.
Pxina 89 de 101
1.11 Mdulo profesional: formacin en centros de

traballo
Cdigo: MP0396.
Duracin: 410 horas.

RA1. Identifica a estrutura e a organizacin da empresa en relacin coa producin e a
comercializacin das instalacins que monta ou repara.
CA1.1. Identificronse a estrutura organizativa da empresa e as funcins de cada
rea.
CA1.2. Comparouse a estrutura da empresa coas organizacins empresariais tipo
existentes no sector.
CA1.3. Identificronse os elementos que constiten a rede loxstica da empresa:
provedores, clientes, sistemas de producin, almacenaxe, etc.
CA1.4. Identificronse os procedementos de traballo no desenvolvemento da prestacin de servizo.
CA1.5. Valorronse as competencias necesarias dos recursos humanos para o desenvolvemento ptimo da actividade.
CA1.6. Valorouse a idoneidade das canles de difusin mis frecuentes nesta actividade.
RA2. Amosa hbitos ticos e laborais no desenvolvemento da actividade profesional de
acordo coas caractersticas do posto de traballo e cos procedementos establecidos na
empresa.
CA2.1. Recoecronse e xustificronse:
Dispoibilidade persoal e temporal necesarias no posto de traballo.
Actitudes persoais (puntualidade, empata, etc.) e profesionais (orde, limpeza,
responsabilidade, etc.) necesarias para o posto de traballo.
Requisitos actitudinais ante a prevencin de riscos na actividade profesional.
Requisitos actitudinais referidos calidade na actividade profesional.
Actitudes relacionais co propio equipo de traballo e coa xerarqua establecida na
empresa.
Actitudes relacionadas coa documentacin das actividades realizadas no mbito
laboral.
Necesidades formativas para a insercin e a reinsercin laboral no mbito cientfico e tcnico do bo facer profesional.
CA2.2. Identificronse as normas de prevencin de riscos laborais e os aspectos
fundamentais da lei de prevencin de riscos laborais de aplicacin na actividade profesional.
CA2.3. Aplicronse os equipamentos de proteccin individual segundo os riscos da
actividade profesional e as normas da empresa.
CA2.4. Mantvose unha actitude de respecto polo ambiente nas actividades desenvolvidas.
Pxina 90 de 101
CA2.5. Mantivronse organizados, limpos e libres de obstculos o posto de traballo

e a rea correspondente ao desenvolvemento da actividade.
CA2.6. Responsabilizouse do traballo asignado, interpretando e cumprindo as instrucins recibidas.
CA2.7. Estableceuse unha comunicacin eficaz coa persoa responsable en cada situacin e cos membros do equipo.
CA2.8. Coordinouse co resto do equipo comunicronse as incidencias salientables.
CA2.9. Valorouse a importancia da sa actividade e a necesidade de adaptacin aos
cambios de tarefas.
CA2.10. Responsabilizouse da aplicacin das normas e os procedementos no desenvolvemento do seu traballo.
RA3. Monta instalacins calorficas e de auga e gas, seguindo os procesos do sistema
de calidade establecido na empresa e os correspondentes protocolos de seguridade.
CA3.1. Interpretouse a documentacin tcnica e recoecronse os elementos, a sa
funcin e a sa disposicin na montaxe das instalacins.
CA3.2. Interpretouse o plan de montaxe da instalacin e seleccionronse as ferramentas e os materiais necesarios.
CA3.3. Realizronse operacins de mecanizado e construcin de tubaxes.
CA3.4. Realizouse a localizacin, a fixacin, as nivelacins, os aliamentos e a interconexin dos equipamentos e dos accesorios, utilizando tcnicas correctas.
CA3.5. Realizouse a proba de estanquidade e alcanzronse as presins estipuladas.
CA3.6. Montronse os cadros elctricos e os sistemas automticos, de acordo cos
esquemas das instalacins.
CA3.7. Realizronse e comprobronse as conexins elctricas aos elementos perifricos de mando e potencia (presstatos, sondas, motores, trmicos, etc.).
CA3.8. Programronse os sistemas de control automticos co software correspondente, de acordo coas secuencias das instalacins.
CA3.9. Operouse respectando os criterios de seguridade persoal e material, coa calidade requirida.
CA3.10. Realizronse as operacins con criterios de respecto polo ambiente.
CA3.11. Participouse e colaborouse dentro do grupo de traballo, e amosouse iniciativa e interese.
RA4. Realiza operacins de mantemento preventivo nas instalacins a cargo da empresa, aplicando os plans de mantemento correspondentes.
CA4.1. Interpretronse os programas de mantemento.
CA4.2. Realizronse sobre a instalacin intervencins de mantemento preventivo
(niveis de aceite, lectura de presins e temperaturas, consumos elctricos, revisin
das conexins elctricas, estado de vlvulas e elementos sensibles de desgaste, pH e
dureza da auga, etc.)
CA4.3. Realizronse sobre a instalacin intervencins de mantemento preventivo de
salubridade.
CA4.4. Realizronse revisins do estado dos equipamentos que requiran operacins
de desmontaxe e montaxe (compresores, filtros, intercambiadores, bombas, ventiladores, correas, etc.).
Pxina 91 de 101
CA4.5. Seleccionronse e utilizronse as ferramentas e os instrumentos para as operacins de mantemento preventivo.

CA4.6. Completouse a documentacin establecida nos programas de mantemento.
CA4.7. Realizouse o mantemento preventivo de acordo coa seguridade e a calidade
requiridas.
CA4.9. Colaborouse dentro do grupo de traballo, e amosouse iniciativa e interese.
RA5. Participa no diagnstico e na reparacin de avaras e disfuncins en equipamentos e instalacins, aplicando as tcnicas e os procedementos de mantemento correctivo.
realizadas e a observacin da instalacin.
CA5.2. Propuxronse hipteses das causas da avara e da sa repercusin na instalacin.
CA5.3. Localizouse a avara, analizado os sntomas de acordo cos procedementos
especficos para o diagnstico e a localizacin de avaras de instalacins calorficas
e solares trmicas (elctricas, mecnicas, termodinmicas e de regulacin, etc.).
CA5.4. Elaborouse a secuencia de intervencin para a correcta reparacin da avara,
tanto elctrica como calorfica, tendo en conta a seguridade e o respecto polo ambiente.
CA5.5. Seleccionronse e utilizronse as ferramentas e os equipamentos necesarios
para acometer o proceso de reparacin.
CA5.6. Realizronse as operacins de desmontaxe seguindo as pautas establecidas,
con seguridade e respecto polo ambiente.
CA5.7. Substituuse ou, de ser o caso, arranxronse os compoentes danados ou avariados.
CA5.9. Realizouse o mantemento correctivo de acordo coa seguridade e a calidade
requiridas.
CA5.10. Realizronse os traballos con orde e limpeza, respectando os tempos estipulados nas intervencins requiridas.
CA5.11. Formalizouse a documentacin establecida nos programas de mantemento.
CA5.13. Colaborouse dentro do grupo de traballo, e amosouse iniciativa e interese.
RA6. Participa na posta en marcha das instalacins realizadas pola empresa e dos equipamentos ao seu cargo.
CA6.1. Comprobouse a secuencia de funcionamento dos elementos de control, seguridade e receptores elctricos da instalacin.
CA6.2. Realizouse a regulacin e a calibraxe dos equipamentos e dos elementos da
instalacin, segundo os parmetros de funcionamento.
CA6.3. Verificronse os parmetros de funcionamento da instalacin.
CA6.4. Seleccionronse e utilizronse as ferramentas e os instrumentos para a posta
en marcha.
CA6.5. Realizouse a posta en marcha de acordo coa seguridade, a calidade e a regulamentacin requiridas.
CA6.6. Formalizouse a documentacin requirida polo proceso de posta en marcha.
Pxina 92 de 101
CA6.7. Seguronse as normas de seguridade especialmente no relativo ao uso de

API.
RA7. Participa nas tarefas de configuracin de pequenas instalacins e a sa legalizacin, realizando esquemas e planos, e elaborando a documentacin necesaria.
CA7.1. Debuxronse esquemas de principio de instalacins utilizando a simboloxa
establecida.
CA7.2. Calculronse as canalizacins utilizando tboas e programas informticos.
CA7.3. Determinronse as dimensins das tubaxes de refrixerante e de auga.
CA7.4. Representronse circutos elctricos de instalacins especificando os parmetros de funcionamento e seguridade.
CA7.5. Especificronse os parmetros de control (temperatura exterior, interior, requecemento, subarrefriamento, consumos elctricos, presins, etc.).
CA7.7. Debuxronse planos instalacins en escalas e formatos normalizados.
CA7.8. Formalizouse a documentacin necesaria para a legalizacin da instalacin.
Este mdulo profesional contribe a completar as competencias e os obxectivos xerais
propios deste ttulo que se alcanzaran no centro educativo, ou a desenvolver competencias
caractersticas de difcil consecucin nel.
Pxina 93 de 101
2.
Anexo II
A) Espazos mnimos
Espazo formativo
Superficie en m2
(30 alumnos/as)
Superficie en m2
(20 alumnos/as)
Grao de utilizacin
Aula polivalente.
60
40
15 %
Aula tcnica.
90
60
15 %
Taller de instalacins trmicas.
180
150
35 %
Taller de tcnicas de montaxe.
150
120
15 %
Taller de instalacins elctricas e automatismos.
120
90
20 %
A Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria poder autorizar unidades para

menos de trinta postos escolares, polo que ser posible reducir os espazos formativos
proporcionalmente ao nmero de alumnos e alumnas, tomando como referencia para a
determinacin das superficies necesarias as cifras indicadas nas columnas segunda e
terceira da tboa.
O grao de utilizacin expresa en tanto por cento a ocupacin en horas do espazo prevista para a imparticin das ensinanzas no centro educativo, por un grupo de alumnado,
respecto da duracin total destas.
Na marxe permitida polo grao de utilizacin, os espazos formativos establecidos poden
ser ocupados por outros grupos de alumnos e alumnas que cursen o mesmo ou outros
ciclos formativos, ou outras etapas educativas.
En todo caso, as actividades de aprendizaxe asociadas aos espazos formativos (coa
ocupacin expresada polo grao de utilizacin) podern realizarse en superficies utilizadas tamn para outras actividades formativas afns.
B) Equipamentos mnimos
Equipamento
Equipamentos informticos instalados en rede en con acceso a internet. Software especfico.

Equipamentos audiovisuais.
Equipamentos de medida de parmetros elctricos.
Fontes de alimentacin.
Xogos de sondas.
Autmatas programables.
Centrais de regulacin para instalacins de enerxa solar e trmica.
Bancos de ensaio de mquinas elctricas.
Motores monofsicos e trifsicos.
Reguladores de velocidade.
Equipamentos de soldadura: TIG, MIG-MAG e oxiacetilnica.
Sistema de fontanara que incorpore bombas, grupos de control, e vasos acumuladores e de expansin.
Valvulara.
Contadores de caloras.
Equipamento de control de combustin para gasleo e gas.
Queimadores.
Caldeiras de gas, de gasleo e de biomasa.
Radiadores de chapa de aceiro e de elementos.
Intercambiadores de calor de placas.
Pxina 94 de 101
Equipamento
Depsitos de inercia.
Bombas de calor aire auga.
Fan-coils.
Circuladores.
Depsito de gasleo.
Grupo de trasfega de gasleo.
Instalacin de botellas de propano I-350 en rampla, con caseta e lia de gas, liras de alta presin, colectores, limitador de presin, inversor
automtico, maxiscopio, vlvulas antirretorno e lia de alimentacin a rede de consumo.
Bancos de traballo.
Ferramenta xeral e especfica: manual e elctrica.
Paneis solares planos e de tubos de baleiro.
Pxina 95 de 101
3.
Anexo III
A) Especialidades do profesorado con atribucin docente nos mdulos profesionais do ciclo formativo de grao medio de instalacins de producin de calor
Mdulo profesional
Especialidade do profesorado
Corpo
Organizacin e proxectos de sistemas enerxti- Catedrticos/as de ensino secundario.

cos.
Profesorado de ensino secundario.
Instalacin e mantemento de equipamentos

trmicos e de fludos.
Organizacin e proxectos de sistemas enerxtiCatedrticos/as de ensino secundario.

cos.
Sistemas electrotcnicos e automticos.
MP0266. Configuracin de instalacins

calorficas.
Organizacin e proxectos de sistemas enerxti- Catedrticos/as de ensino secundario.

cos.
MP0302. Montaxe e mantemento de

instalacins calorficas.

Profesorado tcnico de formacin profesional.

instalacins de auga.


instalacins de enerxa solar.


instalacins de gas e combustibles lquidos. trmicos e de fludos.
Formacin e orientacin laboral.
Catedrticos/as de ensino secundario.

MP0395. Empresa e iniciativa emprendedoFormacin e orientacin laboral.

ra.
Catedrticos/as de ensino secundario.

B) Titulacins equivalentes para efectos de docencia

Corpos
Especialidades
Titulacins
Diplomado/a en ciencias empresariais.
Diplomado/a en relacins laborais
Diplomado/a en traballo social.
Diplomado/a en educacin social.
Diplomado/a en xestin e administracin pblica.
Formacin e orientacin laboral
Organizacin e proxectos de sistemas

enerxticos
Enxeeiro/a tcnico/a industrial, en todas as sas especialidades.

Enxeeiro/a tcnico/a aeronutico/a, en todas as sas especialidades.
Enxeeiro/a tcnico/a de obras pblicas, en todas as sas
especialidades.
Enxeeiro/a tcnico/a de telecomunicacin, en todas as sas especialidades.
Enxeeiro/a tcnico/a naval, en todas as sas especialidades.
Enxeeiro/a tcnico/a agrcola, en todas as sas especialidades.
Enxeeiro/a tcnico/a de minas, en todas as sas especialidades.
Diplomado/a en mquinas navais.
Pxina 96 de 101
Diplomado/a en radioelectrnica naval.

Enxeeiro/a tcnico/a aeronutico/a, especialidade en aeronavegacin.
Enxeeiro/a tcnico/a en informtica de sistemas.
Enxeeiro/a tcnico/a industrial, especialidade en electricidade e especialidade en electrnica industrial.
Enxeeiro/a tcnico/a de telecomunicacin, en todas as sas especialidades.
Sistemas electrotcnicos e automticos
C) Titulacins requiridas para a imparticin dos mdulos profesionais que conforman o ttulo para os centros de titularidade privada e doutras administracins distintas da educativa, e orientacins para a Administracin educativa
Mdulos profesionais
Titulacins


MP0395. Empresa e iniciativa emprendedora


Licenciado/a, enxeeiro/a, arquitecto/a ou o ttulo de grao correspondente, ou outros ttulos equivalentes.
Diplomado/a, enxeeiro/a tcnico/a ou arquitecto/a tcnico/a, ou o
ttulo de grao correspondente, ou outros ttulos equivalentes.
MP0393. Montaxe e mantemento de instalacins de gas e combustibles lquidos.
Licenciado/a, enxeeiro/a, arquitecto/a ou o ttulo de grao correspondente, ou outros ttulos equivalentes para os efectos de docencia.
Pxina 97 de 101
4.
Anexo IV
A) Validacins entre mdulos profesionais de ttulos establecidos ao abeiro da Lei
orgnica 1/1990 (LOXSE) e os establecidos no ttulo de tcnico en instalacins de
producin de calor ao abeiro da Lei orgnica 2/2006
Mdulos profesionais includos nos ciclos formativos establecidos
na LOXSE
Mdulos profesionais do ciclo formativo (LOE):

instalacins de producin de calor
Mquinas e equipos frigorficos.
Instalacins de producin de calor.

Instalacins de auga e gas.

Tcnicas de mecanizado e unin para a montaxe e mantemento de

instalacins.
Instalacins elctricas e automatismos.
Administracin, xestin e comercializacin na pequena empresa.

Formacin en centro de traballo do ttulo de tcnico en montaxe e
mantemento de instalacins de fro, climatizacin e producin de calor.
B) Validacins con materias do bacharelato

Mdulo profesional
Materia de bacharelato
Electrotecnia.
Pxina 98 de 101
5.
Anexo V
A) Correspondencia das unidades de competencia acreditadas consonte o establecido no artigo 8 da Lei orgnica 5/2002, do 19 de xuo, cos mdulos profesionais para a sa validacin
Unidades de competencia acreditadas
Mdulos profesionais validables

UC0602_2: montar captadores, equipamentos e circutos hidrulicos

de instalacins solares trmicas.




UC1522_2: realizar instalacins receptoras comns e individuais de
gas.
UC1525_2: manter e reparar instalacins receptoras e aparellos de
gas.
B) Correspondencia dos mdulos profesionais coas unidades de competencia para a sa acreditacin

Mdulos profesionais superados
Unidades de competencia acreditables

MP0302. Montaxe e mantemento de instalacins calorficas




UC1522_2: realizar instalacins receptoras comns e individuais de
gas.
MP0393. Montaxe e mantemento de instalacins de gas e combusti- UC1525_2: manter e reparar instalacins receptoras e aparellos de
gas.
bles lquidos.
Pxina 99 de 101
6.
Anexo VI
Organizacin dos mdulos profesionais do ciclo formativo para o rxime ordinario
Curso
Mdulo
Duracin
Especialidade do profesorado
240
Organizacin e proxectos de sistemas enerxticos.
240
Instalacin e mantemento de equipamentos trmicos e de

fludos.
266

Sistemas electrotcnicos e automticos.
107
107
Total 1
(FCE)
960
MP0302. Montaxe e mantemento de instalacins

calorficas.
192

fludos.
MP0310. Montaxe e mantemento de instalacins de

auga.
175

fludos.
MP0392. Montaxe e mantemento de instalacins de

enerxa solar.
87

fludos.
MP0393. Montaxe e mantemento de instalacins de gas

e combustibles lquidos.
123

fludos.
53
Total 2
(FCE)
2
630
410
Pxina 100 de 101
7.
Anexo VII
Organizacin dos mdulos profesionais en unidades formativas de menor duracin
Mdulo profesional
Unidades formativas
MP0037. Tcnicas da montaxe de instalacins.
MP0393. Montaxe e mantemento de instalacins de gas e

combustibles lquidos.
Duracin
MP0036_13. Magnitudes e instrumentos de medida nos

equipamentos trmicos.
30
MP0036_23. Mquinas e equipamentos frigorficos.
105
MP0036_33. Mquinas e equipamentos de calefaccin,

enerxa solar trmica e auga quente sanitaria.
105
MP0037_13. Tcnicas de expresin grfica e procesos de

mecanizado.
60
MP0037_23. Tcnicas de mecanizado e unin.
80
MP0037_33. Tcnicas de soldadura.
100
MP0038_13. Circutos e esquemas elctricos bsicos.
30
MP0038_23. Montaxe e mantemento de cadros elctricos

asociados aos equipamentos trmicos.
160
MP0038_33. Autmatas programables asociados aos equipamentos trmicos.
76
MP0266_12. Configuracin de instalacins de calefaccin e

75
MP0266_22. Configuracin de instalacins solares trmicas.
32
MP0302_12. Montaxe de instalacins calorficas.
75
MP0302_22. Posta en marcha e mantemento de instalacins

calorficas.
117
MP0310_12. Montaxe de instalacins de auga.
120
MP0310_22. Mantemento de instalacins de auga.
55
MP0393_12. Montaxe de instalacins de gas e combustibles

lquidos.
82
MP0393_22. Mantemento de instalacins de gas e combustibles lquidos.
41
MP0394_12. Prevencin de riscos laborais.
45
MP0394_22. Equipos de traballo, dereito do traballo e da

seguridade social, e procura de emprego.
62
Pxina 101 de 101

CM Instalacións de Produción de Calor

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CM Instalacións de Produción de Calor

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional e Innovacin Educativa

Segunda.- Desenvolvemento normativo. ............................................................................. 19

Anexo I. Mdulos profesionais ..............................................................................20

Mdulo profesional: mquinas e equipamentos trmicos............................................ 20

Mdulo profesional: tcnicas de montaxe de instalacins........................................... 28

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin .......................................................................................65

Mdulo profesional: montaxe e mantemento de instalacins de gas e combustibles

Unidade formativa 1: montaxe de instalacins de auga...................................................................................57

Mdulo profesional: montaxe e mantemento de instalacins de enerxa solar............ 65

Unidade formativa 1: montaxe de instalacins calorficas ...............................................................................49

Mdulo profesional: montaxe e mantemento de instalacins de auga ........................ 57

Unidade formativa 1: configuracin de instalacins de calefaccin e auga quente sanitaria ..........................43

Mdulo profesional: montaxe e mantemento de instalacins calorficas ..................... 49

Unidade formativa 1: circutos e esquemas elctricos bsicos........................................................................35

Mdulo profesional: configuracin de instalacins calorficas ..................................... 43

Unidade formativa 1: tcnicas de expresin grfica e procesos de mecanizado.............................................28

Mdulo profesional: instalacins elctricas e automatismos ....................................... 35

Unidade formativa 1: magnitudes e instrumentos de medida nos equipamentos trmicos .............................20

Unidade formativa 1: montaxe de instalacins de gas e combustibles lquidos ..............................................71

Mdulo profesional: formacin e orientacin laboral ................................................... 78

Unidade formativa 1: prevencin de riscos laborais.........................................................................................78

1.10 Mdulo profesional: empresa e iniciativa emprendedora ............................................ 85

1.10.3 Orientacins pedagxicas ................................................................................................................................88

1.11 Mdulo profesional: formacin en centros de traballo ................................................. 90

Anexo III ...................................................................................................................96

Anexo VII ................................................................................................................101

DECRETO 160 /2011, do 7 de xullo, polo que se establece o currculo do ciclo

O Decreto 114/2010, do 1 de xullo, polo que se establece a ordenacin xeral da

Artigo 3.- Perfil profesional do ttulo.

2. Cualificacins profesionais incompletas:

lacins solares trmicas.

Artigo 7.- Contorno profesional.

Artigo 8.- Prospectiva do ttulo no sector ou nos sectores.

6. O desenvolvemento de novos campos de producin de calor, entre os que se

sistemas elctricos e os de regulacin e control.

oportunidades, para facer efectivo o principio de igualdade entre homes e mulleres.

Artigo 11.- Espazos e equipamentos.

Artigo 12.- Profesorado.

dos mdulos profesionais.

nos, tres anos no sector vinculado familia profesional, realizando actividades

Artigo 14.- Validacins e exencins.

14/1970, do 4 de agosto, xeral de educacin e financiamento da reforma educativa.

Ttulo de tcnico en montaxe e mantemento de instalacins de fro, climatiza-

cin e producin de calor, establecido polo Real decreto 2046/1995, do 22 de

Quinta.- Autorizacin a centros privados para a imparticin das ensinanzas

Alberto Nez Feijo

Anexo I. Mdulos profesionais

Mdulo profesional: mquinas e equipamentos

1.1.1 Unidade formativa 1: magnitudes e instrumentos de medida nos

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

Magnitudes e unidades fsicas que interveen en instalacins. Sistemas de unidades.

1.1.2 Unidade formativa 2: mquinas e equipamentos frigorficos

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

CA3.7. Identificronse os criterios de calidade, seguridade e respecto polo ambiente

Aplicacin da higrometra en instalacins trmicas. Diagrama psicromtrico.

Identificacin no diagrama de Mollier dos parmetros caractersticos.

Clasificacin de refrixerantes en funcin da toxicidade e da sa inflamabilidade: campo

Compresores: clasificacin e partes. Aceites. Estanquidade. Sistemas de regulacin de

Aplicacins das instalacins frigorficas.

Evaporadores e intercambiadores de calor: clasificacin e funcionamento. Sistemas de

Esquemas de instalacins: interpretacin e representacin; simboloxa.

1.1.3 Unidade formativa 3: mquinas e equipamentos de calefaccin,

Resultados de aprendizaxe e criterios de avaliacin

CA2.4. Calculouse a superficie de captacin necesaria.