Mate Sui¢ ANTICKI GRAD NA ISTOCNOM - JADRANU 2. izmijenjeno i dopunjeno izdanje GOLDEN MARKETING Zagreb, 2003,(ezaago uroTesy yD waPogoT.O“'sounUy Ns MI) wT MPS Ns Bus 013 (940x094 poy 2puBpog) puassy wronuDd s 2>1upafe Fupedd ~ sass - (Capen) uamugpay anipans ~ avupoN ‘eupenys pow gua) oauny woyepass ws oqupatee prupedid - nwo. -op n eng of onefosola ype snes mesa 2g 16 fol 01 C1002 OncIseT F vIMquOY "ELL ‘AMUSO OYE Mondo sous of os of eqn SIE -palisod foso a sgaessua “eadwog 18299 npourz eis BoyswepesB Op 0d [Desarzou op 95 myisoueso UIs avalUOKC UOTEN "HSEsK 3d -po8 6a ‘yo oFsous0 sues arzwoIC. ‘ww ugo wu ns HEIs 2 ‘is eA BastnoUs SOUOIIOIT “Rauedio ns olay asrod Resowae eqasL-esod foug 72s wrsouso as YE eA, "uve wBayaa ofsn afte auealoseu o%ps8 eq aysuRspe! Bue! DN 95 Org sojupatez + taopel8 PID (V ‘warfuodoiry od ty owap ahpog eps foregep jd spent x ons ors auozax au F nin wu “ouseyed infra ‘od wourego woystespe! woUDOST su erEHoD wuegan sidod ep at ‘ido Fyuseny "ou nlep HF ois 2ynEpOS eu > afsoIEN suoNOUZ| HU OF 1H vqop oysutit ous 1 oysuutpaid n vaopesd Soyerey “2Fersinates (malo iskvaren oblik,pripaicl zajednic seiste bilo Fulf sur, danas Omisalj na 0. Keku [Navona @) ~Vid kod Metkovic,vjrojatno kao | Salona zajeinica rimskih gradana “korvent) pie osnurka kolonie. {ssa ~Vis,oppidu efotum Romanorum od Augusta, verojain integrrana a salo- stank municipaint kompleks. ‘Tragurtum ~ Trois bio je takoder oppiduim clvium Romanorim zs Augusta, do- mala u sasavy salonitanske kolonije _Rbfzinsumt ~ Risa, u Rezonickom zaljevu (sinus Rbizontcus - Boka kotorsk),op- ‘pidum clviwm Romanorum. Aeruvium ~ Gib sam Kotor, ao Risa Butbua ~ Buda, vatan emporij prema hclenstickom svijet v predsimsko doba, od Augusta opptdum clotuna Romanorum, Oleinitum ~ Uren takoder municipi imskih gradana © Rimske kotonje Parenttum - Pore, kolonija od Tiber dalje (colonta Fulia Parenti) * ‘Salona ~ Solin, agrarna kolonij, verojatno ju je esnovao Cezar nakon zavrSetka ‘pradanskog rat, colonia Marta Iulia Salona.” Aeguum - Cink kod Siz, agrarna veteranska kolonijakoju je osnovao car Klaw- “die: colonia Claudta Aequum Gli Aequitas) [Navona - Vid kod Metkovies,agrarna kolonja osnovanavjeroatno kad i silonitan i" Epidaurim ~ Caveat, takoder agrarna kolonija jerojatno osnovana 22 Augusta” ANTICRL GRAD ©) Peregrinskezajednice hoje su steklecivitet lu Sto ga obradujeme,zajednice s neprekinutim autohtonim temeljem {ajthovi gradovi ~ centr bil su: Albona - Labia, autobtona opéina sitalskim pravorn,u rat izasta rimski mae ‘ise tldog polowng sea egorin,pomorsw) od Ago ee CCresa ~ Cres, stekla je civitet | Koastiuciu za prvih carevs, Augusta ii Tiberi, Apsorus - Osor, rzvitak poput Cres Guricumi ~ Kk, autohtona zajednica kojojje bilo dodijelieno talsko gradansko pra vo, pritodaom evolucijom posta municipaltet s rimskim gradanskim pr- Fuffinium (tel Fertinates ii Foretant) - Omial) nao. Krk, takoder je kao pe egrinska zajednica dobio ialsko pravo Koje je evoluiralow rimsko gradansko Aroa ~ Rab na istoimenom otoku, sckla je civitet i konstiuciju za Augusta. Lopsica ~ Jusjevo kod Sena, sutohtona opéina § italskim pravom, dalnjim raze ‘kom rimmski municip Ortopia ~ Stinica pod Velebitom, tkoder autohtonog podrietla,steklarimsko gra dansko pravo | konstiouljy 22 Augusta, Vegium ii Vogta ~ kod Karlobaga,takoder municiplj od Augustovih vremena ‘Parentini ~ ime stanovnika zajedsice registicano w natpisy (CL 3.15053) ime gr dt nepoterdeno, modda Parent(um. Nalazio se vjerojatno negdje na granié- ‘nom podrugju Liburna i Japoda, povige mora na Velebitu _Argyruntum ~ Starigrad Paklenica,zajednica domacih peregrina, stekao je Konsti- ‘uci i civtet 2a prvih careva, Augusta ii Tiberi Aenona ~ Nin, sree zajednice koja je 22 Augusta steldasimski civitet.1 ape apap ‘e09 - ype axsoss mepud stow ourpznod 25 wunfo rsrsoad tworrego nun ru easieD wfolnmsies 2 whores Sorerey undiod 014 tq aL ‘forpp £€ HH OMI (Ozb aso "EF HAD sf od 2s fox exapjoc aezaid an af optosod ‘sorupafz 240 wupedud {@nwapod) wietod TKO 2°38 n eartpalsod npaur apransUOy a ‘ats ‘oyupotez avowjonne suesosd easoax e9 2ouo8po ox elPMMA - 97900 fren or Yorn = sum shuren oey'eapoa - engang ‘roerg oy ono = nentansoy “nana eloeoahs aft sorta eruoryoane (oz afp0 “S12P0 IL HA 9) MtowOA sTEO pO PUR OULEOsDA Oa UeSN = mUEaAE 27 HoT -06 foftap n oesotrauny et yor ‘ousey of OuAHAN BHA of KPIS Y ‘eumngr npauiat aqanday wofey alumnus wou antic pox Nidan ~ muowo4g 23°u'8°| 1yojed [oasd 0 eoesotipmey 2 omefoxd[a nD ne HyDIS ‘orupafes rysimEp PuoIyONE Oey apUPRY woHDIE | EMIDAS POY ONE - ZaPRY 2 ws"T TTAO|Od foanap n orsokaars we imma ¥ nfomansuoy 2f eps podef r eungr e195 -uoy wousgpns axspais ‘lamar rsorzod lowoiso8n{ eu uppests - euopanos ‘307s'7 pIMojod (oud euefapen exo ez‘srusey ‘ouneuznfasouoane9f orgop toxsoxna loupedtz n vs poy ag08T~ waning en sua wry 6 TayedioEn A epeTOAD af wfoy fonansuoN | oA FS -Terns pas ‘2o7upafez uonjoane Prupedud qapaang AAU qu = Huo ‘esanr> yin 4z nfompsvoy ont oxsurpe ost IPAS ns sopoye aonuaayy propedud ruta rpoyng lougaisn podosgog - pony saases ytd 2 ifonaastoy # 2a ns ses aapIs Aupedtd seangn HUE=IN 2upEH po afupedez uaipIs 11 wom? ra 91509 eoRUpateZ IDG POX 2pRIEPOY - DHISSy foupedee n rppons - 2apepr -od fdroranes pseu ees ooryonne ory osesd O95 vai quad 01H 2oNAD af EPPS "eaK0IGO OX KOLAR LUAD - anyequerD ssn ez3fo1g0p supefer sysuanqy 32829 SespomN FUND ULE ~ 40 ‘sniny ez 92n omeloxols avy -ap2y 08 BGOP nfonusuoy 1p 'gudO axSUENIA BIPOIS "PEN, — pONe “Ozy 24980 051‘ HN wna) Huse som.2 + 201g oxen alummods owes 35 run n elasofus SouspuaINDU = () semell. dio U SVITANJU GRADA KLASICNOGA SVIJJETA NA ISTOCNOM JADRANU GGradovi ili nascunsur il unt - i se razvijju i nastaj. Postanak grekih gradova Spartanei su datrali dogadaje imenima svojihkraljeva Sali u suviadarstvu, po jedan iz vadarskog roda Agiéa i w 135es ods ns anos aupisepy Jomesog] ame ory Taorer yppslased EpasaEZ woye (Se R25 onsopip af fos scropomsy >puauruans 13IH¢ 21 wHepodi | OFypIOd 2 20=PO ‘liaod nfuenmnosd n elueazenst 2po1w ou opouaH oBsRLHO} | oxpOr NBN, js8008 29 apnoxd MOI 2 (304 -ens yup Fas8 a2eys1 38 -ayjod n oof oyosta nazne2| 90 pmop mofias wos ‘as0u gad 2f on one purse n esiod yrs ego 9 wouayeed wins uandiou 325 ppsuol SuNdPs a¥gNsTEKGN nod eu | fom ed unijod uase wo mu3(u0 Baxgnur wasnys rBouus neuzodn Bow OE Ns ug eaeAtop wu 9p BUDD UDFsUO! Ns aoy sIowop Hoyos eUElDeAATAP MHO8 "y vuefoxpen unfusposnnsn sue 2s ns ageu npgePA Wosslizsed poy np Woy “a8 nuoupisepy eu | o85u Pouegzag adn ens ox nfgrupod eu ours 24 esop “es nlosacygo 1 nluesos 1 noftuopud of e#Bou ofuof elpednyo eysleiod ei swenodazoy ta Ws aanelod 26 ns > ~ wpe afpeuy aug e403] Sores (seu wo8oh yg sy f ns 038 2 aplp auazesp aps ratayo n o1Z 189 naga Zt wepodry ‘oxeaz0d 3 0 ve aftuof 2 vpprod oesus eyansruegse Boyax8 nfprupod wu afeuucy 2ySpEsFipnfexeanoxd sso | BOF] Ue Joy wafias eBOYQIS peg “T roomy acim fs wo wpe fees) a9 8 FworRSWO}y woYy: n euENyOP wUqDsod OFy HHDpeITE HG OESTIE BN -equn of eapisey ane pes anlsefod eureqo unysessy wu 2s pey suDtuaA stisaqunuoy soupnSou | frzojod wes une ‘far eaypesqo ety oxsuDAsd ey -yuxounss raoBotu yeunsdo ez sag ns ang x aan vz wfezojod soqat wu yeaah or Congest = unjarwponb) avin -omszonb po ond af fox eafosey undodon ovs29a38N5 15} 1.3 # SOFAOBEL OF pase HON ties. rm wnuoy snyiodmy ‘wopoduiy anco3seu Ye -msdo rjeunseu vz auno8n ¥ rrowosd olvageuz wu nlagndn ox nurwodon sfowod ufgopzes uns F ruelpeAAD ws 9 atmcén ovaususd ‘nsoUneelp ypu Job pau OFy FEEL ns tloy ffoseU HL H -nuppy-oxagusya oupes nau faeren eu @alape Soup Hy 8049F) fue SH -04 nuap2spo gop esyod wBounew po ns Hox mma aungoaseuolTAaPY ns 2 -4q wonyeney eougasog auzo8n ‘ego ‘afapeso uaz "esseOS:oeAEzIpr Oss ohn pod aqiou seewods nzaInid fo af nufoy 0 ofuud ansy 3f uy oreo Dou138 axmieat @2ap dam je na maloaajskom prostoru dosao do ostvarena Koja su kasi dobila epitet hipodamorske znanost Pravilan raster gradskog areala postojao jeu mnogim kre jevima 0 kojima je Hipodam mogao sti spoznae i pimient th tako da je postao ‘joj mozemo suditi na temelju njegovih ostwarenja, od kojlh su majznamenitja re- sua grade hase se a to dram ‘yorom za poznavanje ne samo erckoga grada nego ‘¢konmu Klasicnom i elenistickom svijet. pak ne mao model Hipodamova grada (I, 5, 1-4; v. ovde 400) njegovu konkretizaciju vet i sve druge aspekte djelovanj 189wt spo 26 afoy nsoupofia yuroW nud eu eluzoyne 2f 01 ‘ass 0 pal psousparenpow 2} eeyoud UO ORSTUS ADHD al nbsp afpso 3) mpnos “equa 21 awayosd ane 1 plupesa fins ‘axed “ey Po s2,0d 2forupod axspei azn eu youpo 2s ois avs tpeayngo afuoURsE SIaBO oy APs Ap 1 E'S INL IBY “voMEDs ‘shod ~ spA8P) opUoMcABD t(oOEZ ~ souow + epasn ~ pe - sp po) ayuuouis earze afoy afuoSiey ofp 0 tas sa ap wostes 2 fo wluoru eso ougasod y wflyuny yoromupatez us aft fuego v2 Bouapaspo worsoad ory wpe sural auesonu OF 2SEZIP eps > -erporauo 0 wus yurezauod elimnsur | eyednasod afuoBorey auapo alap afr -223 09 eso vasegpo o ofp anojrorsy ns au wheeze Fan EU ee ee ‘tu up woxnepez pasd apes 2s poB pey eyearenst Sos BnuMjepeU NOW 900 Me ‘sux oumadon tol a spfpad eof ns fon aeousp oto velo es soley aysierjowE 2u0 vino axodn 21s pesrMEUE >> Osby iefuEsE 1 ueD Jp afuagn - pavuawipad) sfuesojoys omejdsoq ex ose nleun epes8 eoue\ous0ON ou euopesd eaalp eas xp ouspaxpo af ong nuoyeZ woupaf 2PUarEH E>xEpOvEH coves ngUAY ont142 St.32 Genie cnr gg Fra (bar) Sat aia tree caesar ine oct oe ‘je pan omanac ea abe 1988 ‘uj instieucijama grada uw sustavu vast i w odvijanjusvih onih slozenih delat ‘van ispraviianjem, hoimienim uklanjanjem nepraviinost u matedjalng| i dubow- no) fri. U tka grada koji se stoljecima spontano razijo naslagalo se mnogo t0-avmicxs Gap 2. Grad rimskoga svijeta {ine die isons et ia ou wie it ow Roa foley n ofoeras po nates eZ 41 oundiod seuep op 2 exossyou goss sm) ayaa oxsur>stID, ep eurgsning Muss EAST Bou} opr 3B nse uefumy as ep Ufa ucupot wer ou ee won m8 murs -p pnlofesyez taoiog metan0g ewaxd esf9poU! pn axstats0g 2s vd woz eH poyploud esoSofu "ruesy eBossoqou zespo PyEP -nsn 3$ 1 o7 suoyeas wonapord unfusenste -od oupluatd 9s ep oppafuodez + 03 afyesiodoa aysoqpu auer>4du op 1 -goomd moos yom nly ya po peas av0eIpeAy 9yS9GOU SLD Hoy "UEavmices xaD stan ra bisenog xt na oenom Jara svat od etruSéanskoga grada i kako to pokazuje strukturiranje etruStanskih nekro- pola. Po tome on ne moze slit kao model Klasicnoga eteuscanskoga grada iz rurske matice zemlje, kakvim ée se pojavitinapijed spomenut gadovi kad but {okra istrazeni On, drugim sijetima nije odraz urbane kulture etrustanske arstoke rcije koja je dala peat etrusCansko) umjetnost, materijalno} i éuhiovno} kalturi GEESE oscarena u njima. a isto tako i usporedbu Hipodamovih idee sonima koje se re hnatbezarikulacie bez povezivania unutrasji struktura ranicite namjene (sets. zabira u Marzabott, ‘a, hramova,javnih gradevina uopée) s ostalim dielovima urbanoga tka. Srijet bo-‘slleyypiog (Gp 1) worsoad Sofugeun ofjeiuesI0 woneasns ws enaustad Bou -apuaan soupo westsrznppur ¥ asourepnpod rundiod evafrisodsn af njoy0 1 -ey ued eps eu nypi9 euBpaliged .rgpatiqod, alee} yop awoMON sorb r8olosswofuaargwlurlnaswyuamay yan UEAZEOF380 2 OBKP 1 1qns abyey eansed | 2yEza pOseN "ype eBOYSU NiveAOyTQO A eLezEz} Op HS vavanis save oo || a0 | tas 10H 1A ar aA 14 ar zt154 asrices rap ‘ivinanaselja, bilo w modulima ju rasporedu gradskih Geter bilo pa ‘cetra i gradske dominante Prema tome fktor "kastrizma" ne moze se ‘rvenstveno i visokom stan- dard rhanog ivota i urbane kulture uopée,a posebno u oblikovanju i atkulac esto se uzimaju kao polaa procaip. Hej rimskoga grade afrmirala se nz hrvatskom obalnom prostoru usporedno lomicno,Da bi se proces se na ta pltana koliko nam dop Prve supine doseljenika sa jo8u dba isk ratova krajem skoga posiovnog svijet, tgov ‘nomskog i upravno-ekonomskogust arandoljod nqzeagoard mupeypes prEayez wgpA1 1 ofBous sof yed onan ‘oTeas su wipass yrupalod aipezweqn nyahp woupors:n ayes “aga Yoes0 qos “134 eyspe r aus walp Hoses wopaq reDOIS nPahOd WWI eHOsO 2 ep OME aes 9 pexaN oneuzod af ‘outsrtue8s0 ong oud of oye exMLSOP UR IAPS O| 1 2f 2p srnuanuco ware al 2229 (26TH 2 og) nies WoxsUEpELE 0 eum 7 f.moeonansu wrujed guns WHA eS wOePEIE YPISWE lidEorUNU N SEIDEL -raop af roy nonupatee wqedonanus oy rRAMINsUOH THO 251s ep OwANES af OE sag taopns ypfssoud wlpeu nurzUeg n eUTRUSU WH Nyeate2 Egan OmNDHy -uoy 01 upsasn 201 2f oBOUR"NsnaY NUEGA KHUN PEE | BOUOP AEE OF auowafsyueqan Souat ox sed rays 2ffouroos od eaofosop fos fesg) ‘wouoane ign ns oueU 04 9p apo Hlodwog 2n woyveIsd w mNIG HEgNBCT EG 7a HID Ns Hslst‘u, piu zen Fnfopsy 8 nue299 asssuyOd Hn ESE 30 9G Ou usa etgoas ¥ HARE NODA, TEG MS EP BEEy (Z"EF "AV Tog) RE worsspEES Sav af oY MUSED sarE720 oy ez GuenMOy sang) yURpEAE PSL YOO ns CL CELGL 9s) ese rg EGO logwU Bu 934 ns UO BGOP OsarEEDD |THE nudimwsoe (tuniouvonand sereyaos) ecopn ypysuEHIANA eUAOUEAD 3f OBE era) meg aspen fo ‘Stoning ey 8 coves noussaxmiens GRAD anja prada Rasen seta na toon adams ko anv tons anh etre sa som pode province Poscbn skupinu cine rimski Kolonist v naseobinama na natoj obali Vit tinghotf 1952). Prije njhove pojave u nas rimska je kolonizacijaimala ia sebe dug191 1) vpuanyos apomuenb ymadzasns wnsoynguy cud womb ‘mary snyai0g 94 smu wns ossessod 3m 389 smuduasop anbnsua snsinyp S80 smupwoy S140 snquodus mopintys nsnny ssowop soporsey esd sw UseN >HI UTE ASI Na eH 28 efor SuD[Ea oySTED ove N vonzUORAHE EAST ‘ouynsip aygnuos8 vareuou od (souosuownSH) rrustuolsse eluoRS ramen uqasod apes 01 “pego loses wa wfuoqoy nfoearuso aula n"spes TBS Fossesd yoeeuniio § surzasod auojsod a8nsp a4s r efiargo ns Tuo unis ~ pyu2p24s nffiarqo eSOd op fe. testo $f manpey meson oye story mp lvoe “ap nsquojoX REEAPOP ns oy nO “oof afroezueiuo + epeselgeauso uso Upp SEA D98uE BpARNpard ~ ‘eafpuojoy tepsumssinen ongoso 498 npaN0 FMIGOP NS FRaUOE saeo HSN NRO rglonsod foxou n 29 fox nsagtp moysums n saxoynum yuo eAopDt 21D LOH -2a n ofeyess npohod (wrzowoyoo op) essesiqooseu IgE nesTUOIOY ATI) “ead romps grapat sennum #aysfuea | Ze4pO eGOp 02 N:O3ReS nd eesseu aarzp aysts 269 equpotez af (ra omoUNY ootsasticnt Gap svakome od ajith nazira se pojasi jos ‘nom posjedu svakoga kolonstaTo se najbole vidi na zacnim snimkam limes, pojaganikultiviranjem terena kad se na njhnanosilo kamenje astinomijom,uklapa se u sutay rastera Sto é& u ‘onoga je Grku agronomij. U si w ager kao glaval kardo agers, a kornunikacie kroz ager abil su javno dobro (loca publica). lzmjera ze-ovs mig megan wo ns NjDQEU A "wossoud SoyspEs HF DBE efoETUNBLO:e\ruO|ON “Sen Gnojpaue) epe spas exsnouss8 ag so eke HSI 1 -axse § pedepiod ‘99h affewofuo 2s os ‘oundiod 25 yq TOW eerEg esoBat cove BUY stASTICKL GRAD edema. Uostalom, i sami gromatck predvidju slucsjeve da se imitaija provodi Ager salonitanske klonie sisteratiziran linje Stobreca { retice Zrnovnice, au zaledu seze do izdanaka Kozjaka. Naronski se dobro wotava u sjeverozapadnom dijelu Ugliana, posebno u zaseok Muline. Ta pogjela dago je bila u funlei, sto se vic i rasporeda naselja ina sjevernom i na juénome dielu otoka, Sjeveri dio, suprotno od juznoga, bio je kulviran, prven- 'stveno maslinama i vinovom lozom, Na tom dijelu otokaizrasta je centar s opéim jele koje su mogle i dude perzstirat, neka su Cin smjestaa, apr Kali koje je zapotelo kao vaznoribarsko naslf izvan limiranog agera i podale od mora Zadarskoga kanala, Kad je niet 0 agerima Kolonia Jade- ‘ru, Saloni i Naron,vaano je naglasi da su centurije u odvojenim dijlovima njiho- sean gr haoge suet na toon Jaane vit ageraorientacjom,velicinom i sustavom potpuno suktad Epidaurum (Cavtat oko 50 centusa Iz ovoga se vid da su histarske kolonije bile mnogo opseénije i da su imale ‘znatno vite kolonista, dakle tzrzito agrarnog stanovniseva. U dalmatinskim koloné testa miso) Lan] redo ea oo malate ahdbut ao roca. Zen uci oj otal explgal dijlvinadetaviog aeaiisa (peesoon roy of nase ruowods ows 924 mss tous “ox uo 2/07 nforetueqan yest ouaryz0d yexopeip ns fox axon 27, (ong) yume puaid OURS 9 EID UFuOIYoIn oustiCKES eu aDohn OUTENS ADTOL yuacosd aysfoea sony yiusBourgan uspaseu 2108 wsoupozeM!eatlod ns wp OPS ‘RU RIAOuOd oues wfeA w0NES OFG 9 994 EDKns FoPEWIOP nfeoqod | OT O ‘fouapuss fopeu nora on ed nessa “ur ease efoseu myn wanes wasn ep iowofup of pale ofdow 25 fons ‘onaypdsas tap Ue ypu va af Pal nleras maoUen oxopyM 95 0254 SHIA pe eons wu mae wegen mpm fons > rnysums pod wasetop woes for Twegmn Hons feag"eaD> TROUT WIDE N ‘ouizaid =f fox mouay2 pp peop sex feud sfeqo n naan we ‘Esdns wou “arumoyorRNS wos 6 BOAod 2s pey 7p | psOUolaM eAoHy WO wapr YOU HO “xBedoud | Porson nig “eualo BoxgnsTus.y WoNSTEP 40UNS OFY "01899 29 HOS “od pezess 99 1Uo"nyego zn UNIO n oxqOsO eUNLNHDO WH ong v2 upto wo MUG 35 nS Woy (SomysMBINy pHa LA) YasME HAs 1 GomisnBny) eesnne w8]0% YOUR TrTIBAs Yolun osie8 eAopas WHOM ‘Ho 2195 ns 2d ean aganiod ez ft agzns use! er exoysON tofuasous "ESO NA psapteuod 2s nea ‘uno myspeBowop waveer 1 uspeuz Souqasod vawou2y wu] VEGI 8 NS ogos nassze9 wowes q npesd n af sof O80 Nps eo OMS ou exUp HolesEpE lupoaziad ras ono108 veapod af nusloy eu eioys Souaasnsp H2{40p BOUO Fe ou 70 3 pT Some Pi soe pon pe HOP -apyn uo #26 EL mUED PASE yuzGO nleD|OS 25 9 235 eu oulen aaa at sapoe mo “fpored aye EALGop YURITIA ns ofp (SoHE ‘ovo nQUNYear {joupest foxsoos fopeuop n wSaloseep wosp op fe 'ifod wor wu eur tpuENs sped (ors up unfows peu soupoxd nuzea seep 29 muti tao wu ns ep (p08 9514 OFBous soinod naoyly n svenemosd “op n auafwoid trusey "2029230 as pum seu tapeaqo ousmses 2onSou lq 29 pey ruDUIRIA po OHPTEP OWS sof ANVudyl WONDOLSI YN VIALIAS VOONDISV DI VdvVud VINAYVALSO OP “AL174 ANTICKI GRAD ‘voce vapna, vezivne évrstace, orpornost na djelovane zich vanjskih i nut nih faktora is, koe bi dale vjednih spoznaja u opéem studi gradi! sivkastog, skrijevaca razicte debjine, do kamena osobite évrstoce(sivkastog,2e- gra drugihjavnih 15an out pod eaodnas ota ussumey 3f omy Tad 2 olisngop 2s wousen uN ‘ovvo nULAY18 etiexs aap ‘ocareja grad Rasionge sia na stonom Jaren ‘vali Verige mao. Brjunu,na o. Murteru ide Takay sustav gradnje otvoro je velike 'mogucnost u podizanju lukova{ svodova kof takoder dolaze k nama s prvim rity ‘kim graditeljskimiskustvima, pogotovo onda kad estetski moment nije bio yazan Ii pak u unutrainjost strukture koja jes vanske strane bila oblozena kamenom presviakor.Lijep primjer nadsvodivanja pomocu polukruznoga kalupa Céemer” ‘oblaganje vanjskog lica 2ida kame ‘tehnika. Naime, uz nadolijevanje smjese: jenku kalupa dodavati nesto veti Komadi Skalje ii manjega kamenja, bez tkakve posebne doradbe, birnjem komada Kot su imal jednu stranu glakij, Kamen se ‘usadivao w smjesu tako da mu se latko lice doticalo kalupa od dasake. Nakon si- anja armature, zd je dobio svojevrsno lice Gactes) na Kojemu se 2 gubila,anaziale su se nepravilno polotene glatke povrsine sitnog kamen}Ist mapef owns ow eis wBosey oe? wuss (amp ponue fobuesfeu n vp prredez 2s 220u ‘ayn eqngO WuRs 2s ong lupe nuou ‘211 0 ope oop Exofgo yuIITEN Y =r o OUDAISUDAIE S10 HU tA rnapesqo nituufeu ez 1 wepodod oq af soy wefuaieas Bouanmey wpossey PAUOP sod 3 oq nassse9 wolgr n mrang wypols az0Us 25 Hoy wn fufoszes rofonsouTS pyeuop # avoid ios Hlsizop nlioud napyeu eu exayRNs of eUIPEAY, -toanp p20) feoumey of | ange wks oer 28 ofan oy 5 fesas “90 eooury eopar npawzt eeabeqn emp as uns 9 eavauerd Somces Tuya uur! uae 8 SUHIgap 2928 Wop | pe yout 9s ns EPES eA -zpod eupe af ypmnoud wpe spesua 2pmuhsod venom mares unaBIoWaDD 1 tungaous ‘umoaponb sudo wok w ougpsod=yngz po wounds} wsofaseanan acnioansed wmuainey uppers s MEANS Aue Yedsod wopa af Pe “wpe xon8 oy yes AD ovo Hoyo AE 2 ns peRPTON astoupes woxgnuessod 1 napans'0 x ma foxplaepe nt nuaunygn RISD n 22 -anu myso n-eupgnd fuse 2 fog nuno enemy fps ney po elozafanses yeony peso ree sol pauses maf08 ms fp 9uDsId TED "uo op azo egos? efourfu ood red ox npn epexopoa rBoysIEC e> “sou pmo loupe (w>nsou wood EE won 0 saN034 FC ‘vy frye n oxspoisns af seu nyMGUON "0 EY YRGKUN] 3 2NuRpe ey pes UE COREL STA TD fos ud y yng watts easeu ple npourz Jo3soud m2 1 po & (ansosey ‘gne) PAY YRUEpOIod os0y eAop>1 OTOP OZTIE 25 14 f folox aprerd indod ruraoxpigo PSU Ip “eusoy ara aya 240 uoturd n 96 ns ous “umn w2wsaRD sido 019 fe F zs 9{ruafoy ere en Bofgenna rons alo XZ Z'L6 8) manopmonae cove pouaxmiesr Gea utara grade Maen eta a nou Jadrae ona koja se odnose na relacie u dimenaiama zidova. U pravilnjim strukturama prevladavaju dva modula u pogledu sine nda: zdovi Srine (lradene u suvreme: ‘him mjerama) 45 em i zidovi Sirine 60 em, ne ricunajuai, narsvno, debljina zidov Ijima utemeljnom jacku s opus eaementiciwn) sri temelja je obieno s obje st ne zidnog lca a oko 7 cm veca od rin zida Za izradbu podova upotrebljaval su se posebni material i speciféne tehnike, 3€ Zid, Cesto se sustecu fragments Lkownim reper bio krathog vijka (od potresa 63. god. do erupcije Ve ravedenoj Yodonepropusno) 2huct, briznije zagladenom povrsinom, No, eto se na takvu podllogy postavjz slo) kamenog materiaia. Tako je nasala osha strukrurs nazwanalitstrdfon. Ona se sasoji od omanjih mramornih plod ‘a, esto i raznobojait, koje se mogu komponirt slobodno ii pak u geomtetcjskim zak koj se postavijaou zgraderaaicite namjene-u gradske kuce i ladanjske wile, terme, javne dvorane i drug. Najpriprostja mozaiéna struktura su jednobojne ‘redovito bijele ii sivkaste) kamene kockice (opus tessellatum, od tessella - Koc: ica) a veomna se Cesto upotrebljavalau popodivanju rezervoara za vodu.Visebojni ‘mozaict (opus musiowm), s geometsjskim, vegetabilnim i fgurativim motivima, ‘ponckad is kockicamaizradenim od stala boi (utjeca iz Esipa),redovito se sas 182“ea rode po ousustns pou oz us one POA “wee fomaie nsfefeanr ages vo soy onset ross op ogee ‘ano wo{uouod wruseasp $ oupasodsn ozsnjatp af ox eluowsod Sure} wl ‘eyes onqoso eng nstu vorupatez rutedinun yteseyg wm waBspass PUBS mune cnn su afi Boy ape fu “fons reo runes -pdy (.rexeep, curedrqunu woamgrupeoAzr esp yloisod ns ny easpass wu ‘om nsoureye ayswoUoNp eels ws Uenoud yeu ed 2pdon ps8 NY -eumypigo wruonteay oy atop ages HPBOgD ns ox EE, od yppsonsaan oymnsuoy asfour, aunzTURg H0DUMESH SON “on ougaziod 2 ospoydoou pur lofuerm esopes yossound pluseso alupess -azouoy® + unas [outelpos o oustao"2fumus ypu SH YP tuple esOUED soda yprupater ns pojd 22ej auogmoxord ruoseu wUOYoMe n efuEsss( nfupesszt ez BAIspals “7 ‘aww pUNY istsomiex GAD tn, Tom pore crane zemie o gun amino we tw grada i zajednica imao osobinu ulogu, pak ce tebatio njemu kazai Koj jee vise Radi se o poscbaoj kategorii urbanogenih faktora bez koji je nemoguée zx |etom prije negli je dosuo pod wast Rima. Oni sa nesumajvo uel prve saze pro- ‘uredenja.No u rimsko doba mnogo je ani ulogu imao. ‘nohnelenisticki clement koji jew velikom broju nadolazo sIstoka Bil su to robov, shvacanj, sv sti ponaSanjz; oni su nos grads pperija,a posebno wu negoru zapadnom cijeh Jalne transformacije i bito usjecali na mij mare grade Macon sea ma inna Jade sferama drastvene djelatnost Sustavom oslobadanja, koji je jednako ito u prilog ‘oj zajednic.Tijekoma prva dra stojeca Carstva ti su element postajali sve bro {it ira su vazmu ulogo w zivoru grada. Njihovo sudjelovane u izgradng nash gra dovavigjet ese iz natpisa so thw nastavcu donosimo. ‘To su, uglaynom, ili putevi koma su prsjecala sre ‘ie zajednica preuzima obvezu (at e za Rim obavjati sve one Fankei {uakcionera nije bilo: mums je ujeat Tetor = spree 119 (osonwuns unpunzn umuosinsap ojaoep wrtand wnoquod) exa0d { ofung nlupestzy rz maragod 2 ns wHoNp rASpEA wlzogL, ERD w7 6349) M1) ‘fuag F2uomesalupsy 28 gry 7 wuruo n eideu top 0 owes 2s afumuods aommpala axspes Hopes afiany 1 aqizeg (9 (61 119 ‘ssouofn ma ssepop 320° SGT Ey voto miaans po (BoB EL) 2f stone eo RBoKOH He 840€ TD ed esos upon wep) -zaes‘efouy nutay seapoqoyso pesgdg fouv alnqna 0e$8'€ 719 "wes Aos0qFT af euougo Brup PUILL E 1D nds oN pests GopAEdD 2 oe “(oondopy mony auomogpaD “1209 lowe Mop Cons wsuadu) vw af rpeiies nqoso wBnap‘eyzpT'€ 119 ‘Gxaonduiy 19 yoafas wopen) ws pay rsosd 1 of ensougo epod Fosunspgr exmuotao wnat s6r'e _spaasnepesns sy sues aL 3! o¥p puspuqen ‘Crspats ofezay muon ‘rrad) “re Fweny A0sagrT (ergs 0708») o1wougO ‘epiniod yosyetida yueanges iso: oye unuzzoduy of mste: yroppa # rynaxs owEY Hope n wonsaanT fag vasiaas ( manip upon ow whe worry mon fs rn) + pe ap Hone foo, 0 ea Pete) ay {ELTEE TID (Sou 39 uname) 2704 FE NPE ep AsWBAY3eD-CARAD NAY serene TID “eGois Oz auIstA "edors TTT PO THENP Nn emIpaq wfupEs CET) wanpeMD rep -avod papas omazmodse 240 0 "euolod iain ws oped af esas “po aug OX Hose peso Nur 7 ORDKD FARAPO AIATED TED 2a opens 2s ns papog osm osTephazauD8ood Dod MSDOM Fo "ag 3 oy oud foeonga sn30n8 ropspod ro fos rEDpIGHeDNED mmrapag (¥ vuustdieu n vaisueopalas “¢ ‘aope ump m efpsoam fone pees fog Bos0 238 aur Youal -quonoad losougly ruaid e eneyelgo ruature rniusgeuz od ruisias ns pay) ssid 2 Yepod nfep on pran weqUO ‘pari Zouzasgrup apcasot niu ~ | Poaopo, (H ‘aveo niinssc GRD lovini 2, toljeca prvenstveno moralnu vijednost.Bio je wo vse Cin paanje i dokaz ‘edanostisvojem gradu negoliiaraz star potreba.Trijemovi su kao element ur ce frekvencie kao osu bile terme, evn kupalit clement gradskog standard. jednice srimskim cisitetom. Spomenut natpis stu kao indikator koji vode kak Tjucku, Ako je, name, urbanistita izgradnja odraz i ckonomskog potencijalazajed- ink cents pripadnim zajednicams bill vee krajem Republike stekli poseban pri « italsko prav, koje je uldjucivalo i potpun imunitet pripadnika zajednt- ppovoljan fiskalnitretman, Upravo ovo uklanjanje zahvatima centralnih instucija pruslo je stanovnistvu Liburije (koe e najkasnie do rajano- ‘ih vremena pos. 2.st.¢ verojaino ciavo stekdo taj privilegi) zatne moguenos. 1 da se vine do ekonomskog prospertetavecega nego u etnickim zajednicama ko- je takve povastice nisuimale, gdje e tibut Cesto ubiraom Mnogo je tete govort o tome Kolika je Pnajpij, malo ima natpisa koji donose: ni navedena,na nekima je ingubjena jer psu i Risa gee se navodt ulagan ‘acunavanje cijena irazenihu rm ‘mo aproksimativno, pai onda kad : Poli 400 tisucs, pornati momumentalni spomenik Pomponie Vere ix Salone (koji je ‘wit isle mogute idealno rekonstruirat}) 20 tsuca, kurja w Asrii vjerojatno 320 tisuca ses 194 strana rad sina ie ma totem Jaana tercit Koliko je to tara anogs popularog i svakome dostupnog jel Za nae de ‘anje pojmoverelacie su porpuno pobrkane: elo je skupo, 2 izradba i monumen- talniih gradevina razmjerno je jet. Jer po rijedio Kolko i480 litara erada u kojemu su del ;povnika i nasega primorsko- .@ grada u prvim stoljecima Carsva. 4. Fortifikacije i je potrebno ovdje naglas,ostavjajuci po strani opce spon. nije koe se odnose na vite mane sve gradove antickoga svijet Ja planirana,u drugu ona ko su se spontano razviala, jer se to odrazava tus utvrda fa maoga funkcionalna rjesenja u forifciranju maselja. Pri ph sgradova (kojima odgovara i pravina planimetria urbanog prostora medu bedemi ‘ma) moral bismo o€ekvati pravilne line zidina, s ddim potezima i vecim preg lednim traktima,s fnkcionalno rasporedenim kul nim istacima. Za one druge priodno je o¢ckivati dz ce se dakrus bedema ostanja ‘ina Linu uted i pijasnjega,protourbanog razdoblj, narayno ondje ade posto ji topicki Kontinuitet naselja. Tako je uglanom i bilo ali svejedno se ne moze tr ‘dit da st kritenitako Cvs i stogh jer odstupanja postoje Iu jedno| iu drugoj ‘kategorii Razloga tome ima vite. kim drugim obrambe-od eyoq ss eeu rsa yuoudoN, ‘uoqe eur nse (opponu Pi10d) Sopiq Soursar ouy po wae WAL -tuogy ea eaopes -supofedo nlepede vp isounndous -c3 ouafox os (ewe ouepor8) riimura n nuuspaq woupeder wu owapassns adc wta alongs oysunpE af dna ouow rss peyouod 25 nope wonooey om ms ougeoy ope no (0 ep eUIOUN| EU MY EU eum eo efieasea (e002! 1002 (ouzea s9poyn f 1s) eusperet a nuplupepes Eup. opal ouanes jyoryou 2928808 28 fuea nynsed myoqnp eEAe7eIpO 1 oupatn x sseu sup ANOISIA 2 FEARIMBISO yes Hyg reupsnseusngod wl eaopess yPFssAs Fepedecosanls wulery op _nyeqo za nprporonjod sd wopaspo o1g(foseu woqoyousaa401 od ) cavwo ousni grea hacen seta na oom cram 19ag pe pm te gn ed ben wpe m sinwoidand wsoun ws wood um wfopes woe Spas aterm aac ante {reap oops oo soda ame ea fone aoe wena eno “es ses enpny woe mse moun mp ofan ‘avs puANTCKt GRAD sarang lino ijn toon Jaane En 5. Planimetrija i morfologija urbanog areala {cu samo na ta pitanja. Hrvatski primorski gradovi pruzajuu tom pogledu nekol- iénih pojava, koji sew globalu mogu uklopt v poznate sheme strukuu jednoga gradawtjeclt su mnogifaktor prirodni nei, bez Crste prostome koherencij.Pravilnesheme susreca se ‘medusobno potpuno nesavisne: edna ‘Rimljnin praktiéar,ograniéene fantazjc, tako malo skion apstrakinim spekulacija 203‘fo 91 pouty 2fBoyeueyzen apnou | 2f ouganod >on euargntuojoy NAD now ewaud nfeznsd 25 org asoselod ayspess 22np nferesez aff 2asipon C996t _pe ne ee oy nme nm ‘aad toupoudod n ean mye (0¢ 1s) Hous wud es nerd 36 af ea apy weno bu vies wBounenn pet ofa cove nou206 savtiest GRAD Catareja grade Masking sete ma to0m Jada ledalaw sredinisvojega teritonja, u na je takav odnos mogto postojatiprakticki 27602 aur sas oa fp iu nom eGo fam foes Jruuder ne doy eamyplgo ods euppna eo ne gs aren moO “aptocn rape ap oosoapo'aetucio mse ayo espa 2a “ov euaid pogo ru 36 azz fo fes0 945 (GCS) wnboy suoqoy n ours mene aca ops wBoursnny op eaves ‘avi BULA20 ANTIEKL GRAD 19.74 Gensh raster, ore Parenti): iare se inn wants edu) tr 8 pei poo frame eran os 5 :na njoj zbivaju,a posebno nein udio u frekvenciji na lini centar grada (forum) ~ -manje vazan je i kite p sedis grada (focumu) s kopna ‘eI srediste Konvergencje Citave naselja | njegova teitori, bilo je logicno da seaz az Ju 2 Tefoo|OY WAP Eu nsoupo nf FUO| 5 (64s) ud woos Soyspeisfoepod npjesdodorns oye euDp=GO fu offpup ep eyasodsaud 329 fouparnau for a xp >it estaop ueazt onndiod epas ofusesynun ‘ehyoudey po oupedezosonols res 28 “ag unusey n as ep vavlod enuopar al imesey ‘pein apos afoy ronmawoud zmp ‘wolpermme s tiqangns 1 muarlod enounsod wesz aise aspen 38 ns pe 029 ‘avo QUAY‘ij igradnju i oteZalt dosed primjenu urbanistihch principa No i Parenci je rie (aajdalje od Augusta) bio municipi imskih gradanaa kolonjom je posto za “Tberia,paipak takolijepo odraiava jasnu ideju ortogonalno organiziranoga grad ‘Kako je reéeno, urbana izgradnja tajala je nekoliko generacija pa se $ viemenom _moglo ispravti mnogo toga So je bilo u suprosnos s temeljom zamisi. Kormuni- ntareja grade Rastogi ma tenon Jade 2sSpc 5 tea oN trons | rope» eisoeuy van wsfogsts sept Crooz ‘96661 !R6661 uae) UEsTUNEP OUfloxop alts sol sapoHR MEETUP foyspeIs wenaLd wf -sisnBay Soysuaseu soup efuearzens| eulje 99 rezeyod wxo8e YE O UeSIAOavicn 63a Posavja se samo pi ‘ackim takvim idejama-one su ovdje autor tanje zasto je tadicijaovdje pobijedila, ito se 2 sredifa, gdje se sterao forum skapitoiem u podozj brijega, ble grado) jeno kad se Kolonia osnivala, segove viadavine, pa je tesko ie {ej suse tu ravi a onda i kasnij dito grida do novi vremena.Gradske pro- Te iReport og wba staring aig ste ma toon Jada ‘5 male 2rakaste kommunikacie jr je tocku konvergencieipak obiljedavalo svete 1a fjemenu, Medutim, zgradnjom forum: strane, prvenstvo na hijerahjko) fest nj a tolko mater a moguce url ack ojvetemelje aac PO najpie,vadno je uve smjestajgraske dominante. I v Ase i uVarvaii ona se ‘i polo2a) nie odgovaralo optimalnim uvjetima. Rie je i ode nesumnjivo 0 éu ‘vanj traicjakultnog mesa iz predrimskih vremena (Sui¢ 1965.).Prave gavnih gridsiih komunikactjaprilagodeni su geomorfoloskim uvjetima’ tek od jednoga do rugog krjagradine po dun sani. U Aseit od grads vrata koja sa bila preob- Lkovana interpolacijom Trajanova slvoluka éime su dobila frontal prospekt, pa o jugoistoénog zavréetka nasla. U Varvaii od zapadaih botnih ulaznih vrata do Istoenih “Skejskih vrata". Ovde su uocent { tagovi te uzduine oss podnicom is- ‘lesanom u vo stijeni. ok w seri ne mofemo konkretnije govort o unutrasnoj Kempe sig proxi jr neon po $9, Some tent "avai cin se da kad jnisu uvijek ii od jednog krajanaselja do drugoga. Prema tome valja zamislti da su takva nasej bila komponirana preteéno w uzduznim po- 219uupey ey aas Boosey op eres, (C0002 76661 9498079) eanisns ZouFEUOBOUO wol9p! woul -/tystpend vanzes ag.aleu0d yp 2plan 24s of EU 1) BAGO Bou} wou -qarsdoo nual wousvoe: n npruds woursD/d wu euergetmsPuoUsy BES nfu2sy ron ez wouruodos pod ypyrez Ouse As} NS 01§ ypUO ¥'osIsNAP couesumaynas of foaue fous m of yey HAIN 19 ofA "wrUOdON MSIEATEOHS ney supnqy wersarsua fo (Hy afpao 891 AL any woUy) tun}ag ‘sas eas uns 2ysferourn! nassns ypox eurfesofn we ORG 0 OUsAODU Seu On ease! ‘ave OUNY‘Osta otvorend i pitane prostomne strukture gradova na ibutnskim otocima ‘Stal Fulfnij anaSnji Omisalj na Krku) ip je gradine ur morsku obalu Je li ona funkciju w komuniciranju ager - cent Precizno odgovort kof je od nih bio gay- 2m rane grade Masta sia na tom dra bi se kad bi bio poonat sees) gradskog centr, kapitolija i foruma. Por ja sutava lara i dekunana sinzulama koje su bie gotove vadratn toc, So sugerirajoblk prostora obubva¢enog perimetrom Slabo je poznataiplanimet- sj gradova u Hrvatskom primorj, Koiko su t bila primijenjena natela rimske ur bani, plat ce erent vn, 2k Arpretion Gigad Paeicd) 19954). O sed grads nem nikal podtk pa toga nedoxaa bit lee: 17a promatranje unutrasje funkeije nase Danasnje Cmogorsko primorje bilo je dobro urbaniirano. Medutim,ojezakju- ‘ak koji se mnogo vise remelji na pian} izvornoj gradi negoli na materjlnoj dol: -mentacj Rije€ fe, zaprave,0 naseljima prvoga red jer su co vecinom bili municipi- jirimskih gradana, Prijey italsih clemenata poteo je ovdje vr rano, ve¢nakon pr 2we RABUN BOHTER s al Jars po oun! ovy23 2f oy awoUO nepud wSour eUELINEp BoffUTEA KOM 951 wy ~eyo| s"edn Boxe eignaas nurlod wou | eBors 9s 2 pssoxido reaepesaad fot n ns wp rnleansuox needy ‘woupedez ama (66 16) uel U>passod 2f 014 (P 8.15) HU PO WEPLCE96T {51808 °P ¥ 08 F99 "ET6T MOINS) BPO HUaREAMANSUON | YTEDOR HEALEY coves nosy202 axmice GRAD ‘ante Drug, zapadnij ram, torn sjeSenjem donekle pons ran priblizno sjever ante i polukradnu nis u stn) ‘nram je e 1 on bio okruzen pravokutnim peribolom, s ju ugleda se na ome, dokleatska sveistaimaju iu torne organizacie samosvojne ere nova kita (a Silvan je bio osobito Stovan u stotarskim 1a bi upuciva i na ivjeanu epiborsku komponenta i na Cuvanje stariih tracicija Jernije kjuceno da se pod imenor stovalojedno staro domace bozanst0. Klascnoga kultnog zdan am 0 se nalaziojuzno od ydgovara Augustory harm 110 Ham Salona ane tens dopudnin tence eng Wc Cater grad Masia jet na itocnom Jaan {njemai protejahrama. Cita je prostor dobio nov odnos prema komunikacji due ‘sade, a ram intimai peribol u kojemu je predna fsada zbogena w odnosu na tr jem. Nema sumaje da je ta gradevinska evolucis bila usjetovana evolucijom kul _podij sve to podsjeca na rjegenja So se susrecu v Dokleji al jos vise na kapitoju ‘uJaderu iz druge faze. Ne ana se kome je ova) hram bio posvecen. $ obzirom na 2%24g n azzn aupoq zn wxodmis ns up wefop tree axHzeg yEse] esodnss eUIG Ew as "uate Soysunoy RSOND.ONRZ lejZ0p F oYEP IsoIKOP! wIseIsodsN Nf -saqn sesapad s usin meses op UNMMGOTT IURPEs8 nrg af eBoy oYO" SIN soxuay nuseasU ofeu auENS a0 safaodns of xp afazryod ouse ow suNgnp ofeu fomes n euruoy e89yn euro 98 oxi "eyRSoHONN MAG oUREAS af xo wUOE 18) axqeg eprz Sou70g auazaq aus zm oualuojstsd ong afods pens al foupedez wu ep Sofazens eiodnss npour2 srupoy uensoud ew URNS 24598 -afs 1 aupo1s‘suzn{s sod yop wnnpayy wuEns Ws ¥s onpere wow uaz nwo au nuupeY wo1gan bu wis wSounsey oped oasnanto ee few tom $1204 Forum, Cia td inj Aen) amples Spa ne severe sean eh 9 «ase ge Peranovicera ul) everest ssi gsi deka Foaskom Kompeisa a pet sein Kop boca hrama s povisenim podijem zatvarjust ema iin Oe pn nog pod mae MD eDOCS 01 sp A uopef nF ony LURE YUANIsE requ wooed vUENTES Mose HG {pporre woqna ns o$Ef8 wope| Wo{UIES § wtin ysxpod af 14 FURIES OF cova BUN assvies GRAD sige tne et : sige oor la sm rng tens jigrpao aa LD To Sto ju zatvarau gradske prometnice od kojh su glevne one koje vode od Gornjih i star gaa Maiooge eta na toc Jara {aden malo oo} emeaos posted ofa se allo gan re ©) Kurije i bazilike jenn. Osim Uocra, ssvanog sim djlomiGn, paso {nel aeons ele 21adj mn ns aun] s29a4et op orien ¥ aupod aiysod of osurpod wunfu nw 10arZ > “jess nog eaud 8 apes nose euomstsp aysurezou of wp ZO UEPaD OFG UO OY "9 ea pes ost n analN SuEgEN OM ns EpMODU Isp EMIT, aun (Cd. Soyspes? 2otupes 2 | ‘pauz} #234 euleuO!DyENY eu 1 naoisoud wafusipals wus ne'alzonpe wo fury floss odafpao + OF louensynyod n 099 eReungEn (pod ‘wojeunGEA s louxprzad fouo rurDud acHIOND 29a ssoupo afuageuia os 404 014 298 51808 3 28 spn (got 18) wos nyo pouNYasmieet aap sara grace Nason sea na Stonom Jaron rostoma organizacia salonitansth termi (Gerber 19172) u 7 ‘ada u porpunost reproduciaideju kanona u gradi th objekata Vee krajem Lt Pee 258 Mi venom dijehusspiswor sing wowopoae nue sere a ol 08 dor mcm # VOTE WS fae fod 2s Sua ee 29 soon eon camer ata ae ‘omnes sen en Ss al pee mucono my mL SSN ruse cuss ou ms vB defen veo nous osetare grade Ravena iia a oonom Jadrana ‘veoma Cesto teren pripremit i oblikova, osigurai gledalist soliinu podlogu, pa je ‘8.117 terme, anu hod beni er) rn do Nplasean:proarems ear ep #8 ee Gehan 5 mm ee E) Teatri i amfiteatri GL 121). No vlo esto se za smjestajkaveeishoristava neka prizodna padina (adie je ima), ao npr Testu (6.118) iu oba kazaa w Puli. U tu sw bilo fe potrebno L108 ea, tat (ergs ai der: ca19-eoynasds urmpoyard foun wopez woysua>s ‘fusguin ys oavmieas GRD peri zakluak da je rmska Isa. 1, st... saéuvala star urbamu izpradnj iz pred ‘inskog vremena i da 2a gradu teatra vite tu nije bilo slobodnoga mjesta janje amfiteatra v nekom grad ko ‘yedeno, izvodile ina forum, pogorovo lanenaduje da nisu voseni ostaci takvih gradevina uz okole u Burn iu Gardunu kad se zna da amfitear redovito pratesjedisa lewija, pau nekim gradovima (apr 1s Karnuntu) postoje dva takva objeka, jedan civil i drugi vojn. Noval wzet w bus da su lee apostle Daimaci 2 Faijeaca, a upravo ei doa a ema smog, Oni Sor organs Wen pane os je amfteaar bio sagraden rane, a bedemom op- Amfiestr rina 100,65 m ‘Arena e bila dugatka 64,30 m soka 40,20 m,dubine cra Sir) aledalita ae Ifo tae sade hod ned og parents ic supseclie ase 3025 m,Bedem pra vans permetar radvine ma severno stra goa¥0 © po16 Soy saan ao aH NO RYE ru weiss Wood zt TS women) word afuelondezes ez ms Ha n+ OFY'2IP 1 aye fn a YE 8 ‘ovyo Douayaries aD F) Memorativne gradevine ova kategoru ahitektonskih spomenika mogu se smjestilgradevine koje 12.0 ovima posljednjim bilo je ve¢ govorau skladu s aihovom funkeijom w forifi ‘aciskim sustavima,Potrebno je oS osvrnutl se na njihove siske i dekorativn ele071 Soppig wou po auapesz ‘any sujEUasONIO wEsTIIEG Fu wodmsNIOd wHUpAL 2 od eunuond unuspaas ru eumtaodrasnjod wusfoxpn ehszes afep 2 Hoy ‘>usta 1 oupatn af au, (918) 2 ‘anuisod ‘ayord sup po eaod -tos wfurspo umndiod ¥ mrevowor yond wafurarrogzt CHAOS ¥ FEI apofowsod woussa s orpepisn 2s 1q vp too woluonsoud oupain y ffoynssuoH ‘pfomufipan:euouToxs raouetey eashoupess nose ISOU (ET0OR PPE “BOGE ‘Sogn ~ 12D aluasy eumeIs n ny sour{ey eAoyOIA GUNSTE po FUE Bou -prznfmuciovow wiqzes Hox ayadsoad reanenuozasdos pes n ze ets npnferes “O8po mobs ago supe wipe fed EN! (ED 18) EM NPT wo § ypo| 38 92 “ap sorsoudruzemn nfeatnjeu ong raopoas astod 2 frurve8op9nfesod 2qnq stan 9z apa 2s wanplp eam muatyex oa (29's) vm THoTEWoFOryO nlkap npauiz; ousIseES ‘CHOI JOIMEN 'RLT6T 394599) plas ies uosesso 1 203s0ud Eur sed n euesoduroy ouy gid 8 oustuad rpiog am ana ed “zaudo fonsod ahaa Asie) wpftmes n epeUr pen ezen poIBat ofnaTGO HysoIs 1 awe CUG=S -0d 36 ep nsounfourjeposod of orp ean oyun, dmasen ena myspes nya “opm ag ns sox aynjosms eu owoULASO Ff OxOYDU s 96 ep gol afeisoand ‘spf muiopnfeeacpo wu woA08 mig re -ofm fosofolu 0 t nusfu 0 29d nase) Zousey pound n axufeunsou epediad pet us 9ugeGNS}apesz AS "ayoIny aluseCeP Pip wosES n eANgeS RESTEL N eT nimuzodou afeso aurpfo 2408/0 els wu ed wo wysuoPFRE Hupalod Fuouesod ours roeanges ns edatu po wnmpoyy (pT £Z "E161 MOORS) soa ce tig odin notes mops MARE Et TE DT mumipef mong mu as nBocysery apm funn ig po 90 o ep MOPS ME oN o aE MEANEIN OS NME 31S ip meanges 2ys04 as noLwHD n ualidopyM aiaoard OFy 0:4 oqep m 36 ns o3§ (oauog) wt IPOS APU ‘uaa pspesd n:mists wousoaz nuolous wu FEN OU 6 UOCHIED ws NUT -ojod asd n afeplew pss wen eSoft oer qpaazy srumasys2f oBouus (20 ‘ovo powsarieas GRAD sen ubaéene wads arc pod prema van prem nt nc G) Stambena izgradnja Tako u prvi mah igleda nelogiénim,stambena ii u provincijama jcno je od pitanja na koje je n je pak pokrivak svakako vse od polovine urbanog prostor. Ima viSe azlog tom raivaca Koji su veeu padnju poklanjal os ‘tb Pompeja ge je Kobra prirodna kataklizma 79, god. .e.konzervirala Citav grad stuarna gaa lange ete ma istoowom Jadrane ‘nosti,a kad su potrebe urbane fai za ‘ane elemente,osobito otvorene ‘vo, postiz 2brojdvju kuca poveJr enoveie af eps np woopede 7 auans apes at snp = ens oD sso eae eee a ae rm (eee a lane CPO PT Hap PONEMN HET TSANTIEKI GRAD area gre Reason ea ma sm are {ale i bocnih ulaza iz gradsih karda Time ipak nije bila omporise ml ak om bol rp i viewval asain onjenta ke 5152 tambon grade, Pompe tai pce {is mae eer ot“Sep (OR 1) EuUOF OYo agmsafuop pods wHogpi HF: af ypon “ENERGIE 19) eaey Fyoqnay"suens aupersORA seal os ype pods ze os Woy -rop Feu op wea WISE qopaxs po eEBLENIP Wola HAP 3 lox NAO nyppeif mupal npesd apnour ong af nupez 1 epoa ypupedio + yPASUIOGO Aaf]pO rE sey roe open ag pols on enc ed any en md ae mE DAN I {Fe Sony ae! nan ie Spy Honea see ame) pe tare ee -og n uasenpo ns oupnamsetia yrupo}d Dea80 spo afuEDofI x2 HUEY Vag OF af form uesopys 019 2f fox vou oeaZ nBloypod ory 2 eeu brody 2m py a os oa wuznpzn vopatsnoxdeu zeae res nf OIset pESOP 25 ou eATUDOLS ‘yur esc, 2u»p04dod aq nsw 3pdon “suaaRO BuO urreq JOHN DUS OP -osola ‘an po wopal wad sofamad Youle ‘os0n08 auagon ns 203 "or ypSIBpe! PO "ENavOd BotpEspO Hox} 799 wT voy eae eespR RIGO 2qeU!a90;d NS ap wo man Tus od ofpBoursoq Fa -np od auarpfusn 290} ns afp Bon -rumss mazes ninzeyod PREQO;A WT “ETP nous ros fms NE; worEAs n usseod rpnfereacspo aha Cap F nun n egoudey oupod nupez n euros oxo mwofin sd) euHAOd ‘guoaunney oluearpojdod wz e'29opus 9ya4 uous 2s orssiganodn mass ma ‘oqn afuearpo(dod v2 ¥ 904 meyaigo nfupesizy ez ows ou ens nw wou UD afpeunwoy (H rrpeaen st pond eeepez cBom of ayo aigoad yasoaso opto af oxo aInzey0d amuyouy vague AUD yuedomo yed pis "pa\"eus RasUEZOG wosozE avg nous gueANTICAD GRAD vee pocan prin dea ope rama tpi 157) Pero ook ‘vanjske strane, shupljene vode teu Ostrarn ada astnog siete naioenom Jaane S15. Odeodaj, Zar adr pase He 51.15. opsee vdor, Dalla ace pe Boe de a eavoemoae secs 1S barton pris Rima pd os ote) ab Ge ipod plea Zeenoga eat ea nih do danas, gdje se mogia Cuvat vee kolicina vode (Opravdana je pretpostavka da je gradski vodovod stizso na to Jadera mostom Potrebna visina mogla se dobitijedino gradnjom kastea koji su podizali vodu do 29poy woo memos nloco np funy >s on99 wposopos nouedey seung n eEped wpas sols auaoyo z0xy asogue af 21 ‘regard podsy mozopue s wpa epo7at wuasotus wEa af nfo neyo SOUZA poy yap eanusipod of yg eeu aRACA YEON MASE ZAP AIO "epon epyes af oy n eubon SouEnZy (Waznd) seq orreED 38 (ofoy n eiuorsoud uos8 tng ny ngey A vara O aBza{ aIspE aveSIEU wopaq muosols zn Brup w'maumson) myiog A poy orzeeu (TTY 35 uepaf 34 ny YISOU F epos HEN 95 wunfoy wu (waved) Yom 1s sron(pyud eusopes# HU |) ‘Posopos eu auDgnipAd a0 sud ofeu wasoaa ong 3 ep nlnazxgod wfuearrenst enpaoy nfse ‘poop nuowsez you 2s as munfoy ere yes syAeS {ns peoNsod YD -ssvaez Hous wposopos mye ypalod as ns vp nlzjod auoTes aIapeK as140d ED 1 pIe5 np og poses al saesu3BeIp as40d “gu un aaonsous apes00 new eysnepez af 01s oF eu 2peuey suogtaod | qeuey aysusiAod ‘ale susofo 244) nuwozpod ‘oui: eeu of wloy azarur rand 9pox nurgnoy maps ousnas OFAN J9pef al EP EP cng Ay] eu nruoloud our -od exsideu npowod ‘ours ends veo DUA282 1) Zaglavak lzabrani primjent bogatog i kronologiji sugerinaj ni ks. Ponajpije valja urvrditi da nam od athitektuce gr gradova nije ostalo go%o- vo nist. Poanajucl opée prilike u grckom sijetu na Mediteranu, posebno zapad- Comin grate Masog ‘16. otvdal: eto! een sere vod) Da (Dole 0 ator (nder) ale 23opp fox nfioenss nnfedepyn oupogssus (une du) nuousay rusep 38 2fp8"35ra SpInBe (umn up FoR) IuDquIES ay IEUEVOdWoY ofuIAd fouEUOD ni nluedepa woes ong mara fox qUIASEU YUWOIAS OP ND es TuReun eruseNses Po apF wo pos N UodsEs UealsO ‘spy nlespnpeudas au wsopes ypyonue afusepso 2 yeigo HIqUES Om OL ‘sjodonau 2] wouo s 4204 EEE UND lusepao 0 slopes epauyey a ep vezyod 1g oafutmsou esse) Sou Ise fouresaoumuot foyspes8 yepedud ns ors ewaudey 0 efpmas 1 oupausns ssousnessozuoy nusolazy mals WoYSsUTY n emg YIeIZON pes -0p Was po leapo 2s nwop od wens foupedez eu mpesej zm any ¥ 20 3 A YN newazy vurtioqnansdns wrpnferesofpo 1 wosstd wnysfues woanaryasdze s'N63502 au cloned a ed uote fon 5 0 0 BuO po mens ee oygospu umpere: wojoquod r eayse5 Bafruefeu 21 wourey wo ‘nfgoudey sH09H -aased wu myn racumadan © mjansodaid rusaiiod nsndeu 2s pey 9uNsEPES 3803, -snnyeqop n 9as"oues sop ofan go Ae "e/UEpEAts EAOU MEPEIIG ns Pe FE spa, bs of pey aula n se eT, 9 21 woh eyy SouDganys 0mm formed o wfurgeays Hfesepe spo urpossodou Uo 2f xp Yu's] wou ous you pessew orBour fyodey ma ofp wuz 2s pry ossfanes of 0 vee [oss - yempo o1elod uo 95 nok -poxst ru elopeitin rysuonypase 2s ep mipusin 3 3 3 gp nUD/00 ep o¥so1 29 1g YoyREATH n eIMADIITE exSHUE eUDPEIGO ouMISNS ‘png 20 oq epedezosanafs ws ore(0p af ors feoain og Hhugeus af OUTER ‘907 ‘oye oues ny eezeuy op azeopvloy elurzeays rural wu niagnda x0 x wowsoid yorzueBio n ¥ wEyIGO YrEIM Yopes8z} n oUgesod ‘fpyo faze nady efuagols eysuonfomte BN ore lougnt 2s xpos ayals pO woltoransuoy "Boer donm won «oR URIS Hope nnsod woop cxosnym 74 aguaq3j9 ayDASTENOY 99 UE (arusoed woyos8 wens apeut 2 wns du oye 99 ed ump 14s neazzuewos oudnased 29 is osose239 0 asopE sso n eeuouop oye Joposd afuryod s°¢ eusfuasop wnuposod nm wrezames oR tira teren (Varvai), lt ge se asimilira predrimsko nasljede i usavrsava novorn tehnologijom i novim sadrzyima (Enon). ‘Vecina forums o kojima postoje materiaini podaci uklapa seu tip tradicional- ‘ij dvaju susjednih areal, forumskog i kapitolisho. [NaSemu Iuku Sto se proteze du obale od Lesa do Testa nedostaju dva vana J zastupaju hrvatski istrzivad, da je postoala“istocnojadranska” antka, speci 1a po mnogim pojavama i sfere materjane i duhovne kulture. Omarenje gra Masinoge siete na itonom Jada 8. Teorija i praksa © pow ra ots Ke maaan. to aloe eek ‘ko numani smisao, jedinstwa na podrucju golemog svijeta (Orbis terrarum) So g2 je Rim veé u Vitruijevo doba bio igracio, 287ez "ns ep nezeyod 9s 29 o1so9 ‘oy wHOyDIN BpHAZE esaDOHd mIOWOp MoFGLED MH ‘end bors enpuodaud wpe ae ase mao sop eae mempef wore moje Soe pm oharbns wou: cen Gu ep 61: 14 HINER 1 Om LENO CO ‘Shao so osasies nan tay op nests enon) eGR PetNUKE GRAD na aun agera.U doba formiranja, prvobitna grads jezra (Dyggveova urbs vetus) Comaroja grad Masog seta ma tooo jar bila je prostomo ogranicena na oko 120 000 ma zrcalo forum koji fe smjesten ‘nos raspodjel unatrasajeg prostora cele dobivaju se tako da se njezinaSisina po-ez nef ones ss asin ope aio) uy unnap od Hy (owt ‘uneaxgure"unea) oureanyes axous0 auTDOp ns yoy ‘eurmyoigo tnimup eu ofep | plaster wow 2S 19 wfusseIaLaig wzomAsPUY ‘oye aypteuos ousou -po‘sysurpgnyors pods urzeen uupruane ours pu2(.0xd 270ut 28 01 o¥ eam ey waapasep zg ang CEySASHD wHeeN wysIeperwioselsd eyo af ep af oxnefax “alg ur os'7 ype ‘ais omeuz ns oxesdez ww €1°z PRON Ig MesoU rsomafEN 1g aor ot 59 ypedio eualin op wo Giosnsp op eptz Sourenoumsad Roupal ee of eo "ze a EySIEPEZ SHE ue oUZARE eOU 9519 2104 uoA2s) ayseepee po "eyusodd WHoh ‘rezasop 9 aneidez P'ur oz po >4sEu ot rpaune od fof wed 6¢ FEN 2 HHA Spjodt n eqmrzeg3fu2sy mumnsoy wu wien zn eyez eens ofeseUszs 2s wuz ‘u'eotms ruroty owes eiewzod af ed euasinno ourMlp oases ySI9pH 3f Yop ‘sneuzod aleuauurp 2010p 2fgo ns af afaP{OC 1 eAMng ows eFOP NuAOsE oun wou ayzeq Eun muta Og 3h 2, 2foip wna Iqpasodsn n pols. -of o18 away oso108 01 ppout Fy oENsod a nu “Son eprom ade oeneo hus Soupfpon dh wane 0 ope, {2.2 moony gn oe > oe enero wots PO J erwopond wnuaia jmp ayn i od vw BUY zee294 axmieet GRAD rina kaptela pri dnu:ona mora odgovarti deblini (promjeru) stupa pri vu (bez Polumjer pei njegovu da iznosio je 28 cm pa bi arhitrav morao biti visok tolko ‘umanjeno za jedau trinaestinu.Stvarn je bio visok 44 cm, dakleznatno vise itu je odstupanje osjetno. Istaknuta rd pola na vanjskom i unutraSajem licw arhitravatakoder imaju sv je omjere- Oni se dobiju tako da se visina svih poljapodijli na 12 dijlova,od ko» xvedivanje isin fiza nema posve odredenih relacija:ona u natelu iznost 3/4 visinearhitrava no ako je fiz imao plastiéni dekor, kako fe to bilo na fiz ha ‘ma i tijema u Zara, visia friza mote biti veea, do 5/4 arhitrava To se kvoti pri \izuj fizovobiju zadarskin gradevina: riz hrama bio je visok 72 em (aritrav $2, cm), dakle 7m vii od arhitrva. Fiz na trijemu bio je visok 42 em (aritray 44 sare grad Raking sit ma sono Jada Pose je strogo bilo provedeno sukcesivno Sirenje arhitrava prema visini. Pre ‘ilo da donjaSirina deblina) athitrava treba biti adekvatna dono} Srini kapitea, 2 ‘gommja irnaarhitrava gorjoj sirin! kapitcla, poStovano jew tabeaciii rama ic ema, Jedoako je tako moguce provertidosjednu primjenu proporcie w vsin is ‘staku zavrSaog vjenca na hramu ina tjems, (Ovi nasumce wei primyjeri ne mogu, naravno, pout vodenju bilo kak konkretnjh zakijuéaka, Problem bi trebalo obraditi Kompleksno i ‘ickim demonstracjama, iu smisku vremena i u smishu prostora jo jedan snaZanpriljey usjecaa Tstoka 2a Fi te Kisicistickog sila Augustova vremena, a adr, kao je navedeno, al to se isto 2apaza iu obradbi arhitektonskh elemensta i Uvanjskom dekoru.Djelova je svakako | faktor prostor dalinja ce istravanja ne- -sumajivo porvditi da je moguce govorti 0 nekim speciicnostima odredenih rei. ja.mpe sires jedne, prema scednjem i juenomu primorjus druge strane, $0 se of ‘je npr u ocrtnim proporcijama hramova gdje je ona consuetudo Italic vse dos 1a do izataja na severozapadu, a helenisickoistocne zaside na jugostoe 295-adnssod ous oye oyev0 ‘wad OOD sq ou squat emu vyeare SoySpE -po wruxDop nH oTADISOUd -od rqpesqo n ou2pasosd ofapoft om se ad pa ean swale em Pez REY SS vioysoid Boyspers eyafpodses vysualtuen °6 nusief mono ose woop mp ofan “ass ow 28 onu2pdo ope YruuorSar yufunsou qBU Boge Fy ofupess nua “un eges Sog? nfefseled 26 ox wuedmspo taxis szqo n wnfewan ON. 962‘116. Grdat poston Zadar Gander repos po dnsinen anes tare gra Makocge siete ma onan agra 1 uw eazmatranju planimetriski, likovnih i funkelonalnih odrednica grad. Tt uti prostori mogli ss biti namijenjen: ‘namjeni waih povrSina i pojedinih gradevina te uvrdii u kojim su medusobnim re lacijama bil ‘Anticki Zadar tira moenta bio je dugacak od gradskih bedema na jugostoka, _Municipaina uprava, Ne racunajuci udio foruma w upravijanjygradom pol tickom tivora uopée, ovdje Cemo wei u obvir samo kurij i bailike, Kurja dod.5 Tyunsod Zouruods wuropess n nestunfod 29929 oupi80| 35 39 op oysus ote n 32x ueqanoxeud auonqeane 2} 3pr NISMO ono fe) a20u 26 afpSauod © enewoys wRUDISER| WHUZOd aU Os29 ‘AOD IK U2 3 OHO IEG ‘al EUo oUSpauEU af OFEH e!GO GTS afperoe atex0p epmsde PAE rE Ef Op Ces in‘ gp yous 014 aft -pmiossod yuznqud yuspasea 21 wuopoazt of -aqreoiy >fnzeyod yey 2uffosod2e nsar fyar oye HE ON wuslinyuny aySmION mena cigs wu be Woon Mp oun 03 yofuafpureu meypigo 1 eossoud 2mpoxsod epstaod onnofsoyesAEAM 2514 ENG roy mEjo/go UBouE soMIVATENOd MuopaaeY en § MINUS afRUs 24 0% -xy oywupo{ auens 28 a8tup ssumnsounepsp unyszepodso8 n joxaojtpns ‘ouapaAET afore‘ ss ura op Fanon evodo orem teu mop ‘hosopez a oy slupesiasauyua0d s fupes8as ouaquaes rualualuee rugs40d up 91 2feor | nppuan epuo 25 aou‘aup0> ournguA | aERAEY 21 ns OMY 24 9 oyeyBpzeeu s wp 1 eu >fpndn 2as ou "euRsDRDpY cus DAsOd 300 ¢ ‘ave pony302 ‘ead se ima na umu social i Klasl sastaystanovnika i zbog toga velike raze wt eultus stanovanja [Neovisno o tim pokzatelima, korisnim éak i ako su aproksimativn, ocjent ‘centarJednostayno receno,jegova je temeljna wloga shat svim svojim pripada- Camaro gaa Sasenga ses ma tenon Jadrae ‘na danainjj je generac da bude i grad buducnost. 3030 rn nlwapmio uagores 31 ont 2 efefjarzop 1sounBo~W ‘OT mumupey ones me mias mBsoy peu nha) ews DpuNYANTICKI GRAD ste, pov od potpt, rods do mnngrsi a v e e> Csmarenja gra Maioaga ete ma tenon Jada EE SSS 1a predrimske gradinske tradicie kao to su ona u kontinentalno} Liburnitzadréa 307“py ewan ep vounosnsisotind naga ud ada pea re ospop ono 25S +p ow aq 3f ong eineunquoy ¥eRoqpatd: af prss m > fom won oxo ayrD|ON 1s UT afen ,ryuausods Bas gatas pats asp oruypofalge saw af PERO ‘yn vdras enouehe nplax ee ype? Soureqo woupa! nzzqud woneuzod 0 of alg pnstaeqan yoSeu sonqe2ey nsluonsty-ousmAN ¥HYshuorsy as PUR OMe ee NRE HUE dE WET HOU Eas olay ae oupaf sol nfs eu fe) ‘efegez Sound op 29 pop afoesrsyaUH0 oF nhs wafupaisn ononoBod v ow) ofa “Dawe fousey 7 musays nyslinswos8 os MU -pof exonpoides oy epaid wovemunjd po nauegnS ny yDOyUHS ny HT, oF uw oq ors 2 wd" elves ouriuods nyeurzer woxsu>umIA UZZNP n feng 01g we iq ep oxeyess axowlod atoseur muregnas 39 7 Eureoqa uruouans orfords sunipof once was mons ope? asi) pif oye ‘ay ‘ninge vlruoiouow seac8po rau’ YIASPE afiveTURsLO ot -qarid vuorouous nuoso1 woysmerean eu rumopesd uquRHUES n yp peZey OWN jens aysi0U $ on wamypdsiod yidouw s log ro nezedez ousel OW 25 14 Ny, eBOIG OF0 TH ‘namims wospunuD2oupepes neuesTBeBs0 op a ueqasog ‘2s0ped afpnaiso ew as wor ru nes as vp asomefarolafowsod “ous ofp “oN 24 a98PU38 op WOK ‘oupod snutipod nowy ural of 704 wsoupotod m epsuoys! ay soap du on 0 9f oye nuosoad mastifew nuofuspass eu mUTUROD n4Sspe nloss Hes. ‘ep nafan uidafn ere sagen ws ovy 9 lox stand we og-o¥ ONG au edt epnus oN 3p ¥nfouameg "uapef radu ory eons Houegsn eBouUEUTIOP fexOiaS tr owid aso rnusipod mond wanskamn auganod af oq “pseu oUF 99s ualarespySuS 01g aff uason Toy eunoseu ado wmuo 1 -eOSOXd BoySpeB tak wousmiod ws a¥aigo afuspass yupesia + (eprd 3du) sfoupaud nupossd camo BULA 808310 sie GRAD LIS Hopton oes i rand ele on eg ise da je preostaa simo jedaa dil: Salona il Jader Grad na relief prikazan je ‘isto shematich, bez possvanja bilo kakvih mjerla propor al sjasnim ozna- ‘kama koje bi mogle biti odiucujuce u ovoj rasp. Gledan e sgradske luke, u pr ‘vom planu su Kburne s nekoliko legionara uz obal, te gradski bedemi, Umutar be ‘dema s desne strane prikazan je hram i uz njega tejem, negdje po scedin rele is "ice se tera. a a ijevom krajunazie se poprecni bedem s lukovima gradskih vr ‘a, odnosno slavolukas ti otvor. Dale, jos vise hjewo pruza se konstrukeja na ho ‘kovima,a‘u pozadinireljefanaziru se obrisiplanine ii brezuljaka.E Dyggee, potto ‘su il razeni osaci malog hrama koji je w kasnijoj uz bio okruzen tijemom, o¢ ‘misjena da je nizhukova na oball iz prvog plana borrea stare Salone (kojih se 0 ‘act naziu uz staru cestu So vod! w Trogir) vei v njemu konstrukelju pristanisea ‘uli, Odbacio je moguénost da bi to mogao bit Jader ne samo zato So tu nije bio ‘naden nek hiram s jemom Sto ga nagovjesa rej, vee | 20g tga 80, po njegor ‘yu misjenju,teatarstarog Jadera ne bi bio sagraden unutar bedema vec na perife ‘ij. U svoje doba, pri negol su bila poduzetaistadivanjau Zara, tava Je kor binacja bila piieno uvjerliva. Sada je valja revidira onajrife vata primijtit da e Salona porpuno obrmuto onjentirana u odnoss prema prikazu na relief Na njemu su gradska vrata sijeve strane, Saloni su bila, navn grse Mastoge sta ma tonom Jada ju, bi Ce najpjerojanije da fe rile upravo o antickom jader, anyout py ‘nds ageed axoueoppera yess eo ACLV. dio ODNOS IZMEDU GRADA I SELA U RANOJ ANTICI {ops wpa amie munple neice pin edb porta“ang pau2o yuongoane yed ns HN wae Zoypefuged | Someansd axojhipoisusoz ‘omaezap n 2uofdopyn aq stu fox wmDeUIA0d wrpas o¥Beodses‘fo}O4 po ro -anz rz du 2{ 321 ngouion noloys vu afouareduss 2954 f soupesoUreS N9BA OBE -pyunus Rosas nfuorsay wu 0 00. ours afpao nstu ype -psuy npajfod woulezspes 16 OBIZTUEUIOS OUSOUPO “oBIETEUOIINY ‘C8661 PAREN 0661 9HI0, ‘94661 ¥961 2H0UNIEZ) PAKLEpEsOUT TUNE ONG J2qFT 9f Jf gH6 eUOIO ruoned efo{oas (amos oud) afinspe v2 (on2H ‘asafn ru “1. wolupoazesd woqiog $ auezasod >yem psouEzass rfosgn alle sousumuez epess 2 xofa09 v2 af ong wueqpasid wan n pre owns pr wpm apo 2046) sow warupasswtapoiod n esigue nope 8 U9. yp EROUNE YOR "upofez aarp proueag2fueapsan wz funy Yrupenod oSouu EESHTE eu “axon asd fed Guvumuura) nos ms seo BBOUO § ueanumapu pes 1 ovo 2oqupaer exuxous Foudaye nlasg note wee=ague nape, ofeauoump vp as ears rmteagmen agg eerfeu ongoso soUEaaNs 8 DyearZo 25 ns pey es es ois nz urged o¥q pus 2fougosog ain HI NPE 1 2fpns yp "evoumep waka eBowspesT we pun of oMe yp Yen “aq epreurunsieu wppes asd 22]ued eral ep eonsdeys pe) ely ypuepes aoBola 1 nspsop 18 2 pei easy -2n:(oprandnysrxarprdep ioraée my nfeepide 28 99 wa3q0 Cs Fade és aessop Busd) na ez anayoIURE SWF TuSpRIGO AEyeH mI afUEUIOdS TagasspLU uy eqasy ‘ped n nesoand rps mTULOUNS 29 yloy Hoge wBO;rE a foxqzaR ‘quoseN “mops trope) nudoy eu wurENUDD yESMQENE 1g ns fox eursox0 unfuotpn eu ETZEEU 26 Ns Woy BES eEIPIUAOTRS OLoIoF0d -au af;sowznp) unieqap omdod aay ounuo s pes Masse OUT ‘prose, 9F} WADI nS yp ud or kU FAGO 759 axGop Ouse! 21 wound woysusy od ns 240 ‘oom wooDA wsopusd YAS nfzcMDD BU > of -nis upped 1 ypiluoy op ed sawed rox xx auagosodso msa9 aarad easloas 3yeU ns afoy eoFUMOSD YLoTEL eke BoySUEIUOIES F eBoysInd NN BU IBN 2 -9u ,nuoUg 8 wapef 21 yEpos 2feoy wIs9 enES du ony efumUDS oyaud OUOS “op Spins 99a affoemum aaseud aesnyodsos ns afoy ms3> ERE ISUO|OY af -guupod eu 13 og oN eueusn9p eBoys:28e Boupe|nsen pols Koy NIEIGOIS Tut sd ai op anya ound nap fox esundoTUE OIRO yp ‘ov¥o iousmig GRAD nije imal jos veet paiva) jer su bill oslobodentplacanjaprovinyjainog tibuta ‘mote datrati najanije zavetkom 2.i potetkom 3st spominje se “drugivikus” uWe onapor women lor ep opiate ep or ooo 25 >a uni ops 24 sooiooy Meds oqaspes Ope uA SES - — || Uscoreh) || coewe pouyB22 axmien Gap ‘povnistrs, Naravmo da je to onda i2zzvalo i promjenu vesnickih odnos, a rimsko Je zakonodavstvo davilo,vijeli smo, moguénost 7a to, posebno « agerima koloni ‘Ponimijetipa “soline” (at. salinae) isl Kao so je to bilo wAfsc,verojatno su se ‘uz ajth malazila postrojena 22 soljene ribe i za pripremanje poznatoga rimskog specijalizta (garum). Ona su se podizala do same obae, adj bi se igradio tity ‘sustav manjih nepropusnih bazena kvadratnog tlocrta gj se riba soll, a onda po Sebni odjel s temalnim uredajima gdje e peipremao i isparavao garum. Veo} no je tj sersi luo objekt s cakvim malim bazenima otkriven kod Solna bliza Biograds na mocu, vor govore 0 proiavodaji garuma u Dalmacifi iu Ist (Pin. NH, XXXI, 95; Casiod Var XI, 22). Gradski poslown svijet mogao je investrat kx pital iu razvijenje deugth djetamostv kamenolome npr, i wizadbu vapnenica Te su se gjelatnosti mogle povezati is agramom proizvodajom w okviru ladanske vile. Domaci svijet mogao je utako organiziranim postojenjimasluzti kxo radna ‘Skegro 1999,,179 i d.).U jednoj prostoii vile u Mulinama na o. Upiany pronade no je skladisce karboniziraih masina. Cav proces njhove obradbe odvijio se ‘unutar centralnog dvorsta gospodarske 2grade. U prvom stupoju obradbe bilo je ‘potrebno razbiti mesnaru pulpu. U tu svrhu slur je naprava (mln) s kamenim ko- ‘ta¢ima (mola olearia ii trapetum) koji su se oktetal oko osovine horizontalno il ‘menu osnovicu (mortarium).U drugo) je lazi postupak sian tiestenju grozdarw posebnom ujesku (torcular) cielo se ue koje je teklotza¥no u posebne baze- th istrzivanja upucuj na zakjucak da su Postati pojmom seoskog nasejenja na pojoprivrednim dobrima.U njegovu se! 1 formira odgovarajues familia rustica kojojradna staga, robovska il naj ‘rajno Hv i radi za svojega gospodara. Na ojezinu je Celu iskusnii upravi pleksne proizvodne jedinice koje su osim napeava za sve ostalo St je potrebno 22 funkcioniranje ekonomi trod, staje 72 zaprezau stoku is, pai pojedine ra ‘enje,k2o centr cuainih ekonomi, gdje je Ladanjs i rezidencijani karakter bio sporedan. Tih na hrvatskom obalnom prostoru ima navi,ayn oka (nas emt gre ala rane ates 1 odnosu prema gradskoj najamno} kui kakwu su ponekad,osobito oni imucaij, mali ‘a urbanom prostoru niu mogli u rin rurvt sve komponente komfornog stam ‘vorene prosiore isl, a pogotovo ne izbocenjanafasadama koj su u gradu bla neos ‘variva na privatnim objeltima (ne na javnim!). V gradu se kuéa morala uklapat w 1, 17) s prozraénim port prema svjedemu zelenil vt 1 rezidencijaln io, bramov,diaeta, 11 drugl preradbi poljoprivrednih proizvoda i 4 rezidencijalni dio lasiku imanja, Kako se vidi ladanjska vila (villa rustica) anijeg Carstva rusticn je ponajves ma po tome Sto Se nahi izvan grada na Seu (rus, ruris,n.).Ona uz gospodarska ‘logu ima i veoma istaknuto ladanjsko znaCenje jer vasnik w njoj ne bore samo kad se skuplja urod, nego Cesto i preko godine. Zahvaljyjud takvojnamjeniona ima 10v0j pohrani, do radno) fami, 326we “peu am ange cuando eqns 1s ep af ousEIN GST 961 "Be BoySEPOS ovo nous aeute met grado ane nu ANTICKL GRAD primjer u tom smisiu e ila u uvaliVerige na Brunia, avo Citavo industrijsko postrojenje za proizvodnju vina, she ena tne reaaistaana ‘anju prospektai vine objekta s morske wal, (Cotentum,s. 166) mala e tiem s panoramskim pogledom na more. Daljna Ce s+ ‘rativana izjeti na vidjelo mnogo vie takvih primjera ne samo s podrugja Ise ve¢ iz ostalih primorskihregija,na kop ina otocima [Neophodas komponenta vila bil su bazent 2a skuplpnje kisnice, pogotove na ‘otocima koji od pamtivijeka oskueljevaju vodom. U naSim vilama sustetu se sva tr tipa objekata ove namjene: bazen (piscina), vodosprema (cisterna) i bunar (pu teal). Oni su ut ladanjskim athitektonskim sklopovima sacuvani u veéoj mjer za ‘aljujuci Cinjenic da su zbog namjene bili CvrSce konstrukcije, da su imali uit 3aee fours eu afouapras mpesd elonsped fozn tio: mrupatsodolwse ns ep one a amg po sore tain me oid mound espe fs ee foun pe 9p psu our lupo ns a1 “n2eIa “0 BU appa 2fssEE | au ONROD 2f uslU Oa“ ‘avwo BUN we334 ‘anmiex GRAD ins tem grad slaw a atc lava faktor itegracje vecih ruralnih celina aj urbanoge posjednickog elements u rualnim sredinama of sfesi wpponomastke, kako je spomenuto, 1a po imenima vlasnika posjeda (fi vor iz kojega je nastala skupina naz 165 Lada via wa Vege, Ve jn Mn roms Romplen ep Drok 1994 10g,u ovom sluaju rimskog pod- 335gee Jo eae oper 9 2st epesofox) poly nysus wosrd n rum EIRICY © PE 9038 my "wap supe seuDd uepard reid Woy wosnge SoupE EAU eu nls vBoprwop sfuesouns era tom nore 8 aromn madoy foxury foore vowed Fox pow oxeup2t ‘oy nis ep:niroyumy mynansota neu efdou a Loy peso fopsa9 0 924‘Celuepant uaa po mag PET 9S 2 wren od uapeupatn aru eunvodor ‘eysumspazd sp ¥ woroed eof MA338 aNTiCN GRAD Je nastala kao rimski municipalitet s dosellenim elementima. Kako je navedeno, tu sue steke inglede da iraze ‘TV. Severna vata ke Dioklecianove palate w Spit, Mean 1910-9u wares 19 fuodus owes 90 2f w2zoi8n pumtuoy xed enafiors eanora34 2 eG ‘ois ease Bolyoes wz aarsp aysur ndops n topes yRISOWG YSEH YEAR ANLLNV ANSVM AMOVAONI OI 1A.ANTEKI GRAD Inova hase athe“010 worms 2 af omsuensnf ops noqn m2 ypessoMOOAEzAP ¢HsOUTEL pat afesod wioany 1 ze wegptod ty 26 nesses oqmaN) lay =p “afr yrungo ‘fuaaz mn azas oupstsd (uojo% 1 qos) sRUpRIOl IIa 36 O$ OF¥ THON “56 28h 09 us Hom Oop ASEM sr Gnome ers ep en SNR ee ECO PED OLE i mse ay ‘avi BUNANTICRT GRAD oS [> 2 a ‘ijbiti za neke nove sve. Mienjju se, aravno, i medusobni odes di w graduoe ust wee un ops op pe Seo frp EI HDRES MORON ELE TS {oxox eas orupatec UIE fms ns © UNpayy "ED supa n psu 1 rpesdo po psousedo ane PEI wossd n 991g uotoW TUaRZND}9p Epes rBOxPNUE clue Soxspei8 e8aq rufous enue nse RABID 2054 neo afIETAIOG SPE ann sey afoenouy ‘esa2oud Soussasupal Ou sfospo munowoud eqan 2foy wasoisosd wrueg we wloexo -ovofan‘fogenmnum yuo #afuear3u enauzaso 2s ows 2foy eu HONE suey "NpEIE ‘wofugepe ago{ngo nlep2fox axed sBou neneword wes nuodses woystouo18 moyen ound wo n x ndops wo ‘nego foyseAIY wu eAopesd YRINUEOUSEH psofus egan Hox n ayo wsa{iiod mg pou wEprENDT OG 14, “mafia Boyne opus? ony nfurfen woanp 8 aysaiqpo alupatsod nslazop jaopes# ryssousd 2p sau ueyg naps nusziensimupeox9Aed n walua9n/N "Fes EAKTUAOUES 304s pu? upluszojodse: wnysodmasd oxsdn ovesyeo ous of ong ‘fod Boys eas ns oes ow rfod 29 288 ounisez 9 een “rumo5 eunid reazojodses rislwlsdau mq auoqes HrusoURS ns ep Ralia (L'T'4209 neg) afdoyosa usu wou mMoUENS ru ef -aiszar vujEoW! ory rofou nposeu wapnfepeA | ngefeaso varid rBouzI0yod tod ‘a0 mz ony owes auefomear eyosiesd epsnfod ozsgn apes weysourud a5 wos “uf uustusud ouseaqoraq ois ns Wo Anns HERS OMe WS INEZ wns ‘og ara foxsn‘wousean 05 ns sol ae ¥Eeaensoez ean} 36 exsEpodso8 ey sstiodo Soyswouoyo + npuszw Sounu afouwosd foeaeER AGopze ong eu ‘ovo DUAInce have ane ‘usd prolez,a suzuju se i rata up bila vite izlotena psihozi nesigurnost ce u Varvariji obnovljene 52 zi ‘nckim mjestima gotovo suhozido jeg vremena bio je prizidan red masivnih potpornjaka, med nj su bit post. Jeni pregradni zidoviatako dobiveni meduprostoripravokutnog tlocra bil suis ‘punjeni zemjom i rusevnim materjalom (sl. 8, _mijesta gdje se lina bedema osjetno lomi bile su priidane kale kvadratnog tlocr- 351 [oso n ose cave noMLAYANTicat GRAD ski meduravisnim ognosima izmedu perimetra i unuteasnjeg arcla (Sl, 180) Impo- esas hme antesp ny aon “ge an of on sez msafur mors Busy wornspo4 "ARE BoysuOsEN NndOPS NOG ‘uafaunsou 9 fox nfpasd ea ys eysfoeperPpzsEy Ma">°U'S°T N98 99n°CEST I) Senor pox mts n pty peta 9 rgd rons de. ede, coy mre oun apt pr pod HoRgpO RAGS anos 80, ge 39 ed peed at o ew G22 20 GHEY MEOESON 104 Sure aysumpzyoms aco peso ne Uso Speed aFHOG COE IOUT) tides feots 9 of COPED HAT #804 aH HONEY po4 5 aystuepey syaidunoy ryszepodso8 ofzereu misafar worst mor eu eusTuSUaAA unfusel “Senpod wxapedes of eed mofo to Seo wezud ferns wolDpCa tonzesys esyejdwoy eBoxsuoryamyse Boupetouaprzas ¥ eRoysrepe stu ‘vos ~ aon pes ofsspen mpolnseu ruqosods mig n{igopzes woygnueasod n 99 wloy feu ‘Joy aun 2a weal eps RUE 9UREY TEM ado af oyEL Mas mDfupaAs AF pseu nanip aepad wep 2 1 (ez96T DUABNHqUD) BHEEPIONY IUAETE MEGAN + OP -3e4 snug wososes swsyoydwsoy laps vfourn eueanges af wyaso ‘ov ru ErZGO eg 8b sn he ‘speed en ous AT TS coe¥o nmUNY362 ANTIEKI GRAD zentativni rezidenciaini dio. Rijet je, dake, 0 ‘im suprotna ono Koja Vala unajeanfoj ane kad su pjein istakat cea- Se pnt a ttn res nt Ten in da io asi pease 1 cjelost asimilalo, ai oj je, kao pobjedonosan i ujecsjan Gimbenik, dato nova 383pus supasodsn fp ofapowo auens 2 soda epaod monroe 2 “an yezan isofuo euapaipo 2n uizeu 28 fe BN eUNpOIGO H yEACIRfpNsKuosou [0 nen sy ofosvour ‘avyo DUNT“tps valid waastinouns Soyspes?snpor@‘sfupesirt auaqurs ofmayzusiey3se{ -sqezu 2s axe ‘fgous 6 responey eeu seuEp £36 ap afpud "eam qu HDs ‘aosupgny elem exefod ns ep epee wuspdo foe szou 36 ass 7 "PU “als an ypeneu 96 ns ous edeosig Bloxspesaaspals | mR woysUENS JUD pen suey aout ‘vs BOULANTICKL GRAD toe prin posed eth ekonomaih pili, acco oi weal Inowuce kas athe antics, gotovo je porpuno eliminiran, ani sekundarni nije imao bolih wveta. Ostio sa zameci onoga sredisojég kortla u palacinama nash srednjoyjekow- nih primorskih gradova ‘Sve su se te inovacie odrazile na op struktura grada ina organizaciju grade Sean tog wodena now gospdarsh adap u pezemie aceon Cs aneuodsn aeago und rafo3s 3895 OE charz0p niueSe aque nlespzt Ex pao serpBod ‘eefrunsnf ee> e2 ‘wes ouepzes sodeu zn "iesy n pofod O35 246, ‘oupunsny adioutid gs smunadoas sas sruud up yxmssuod sjomod sD omen ‘souogy mayo ‘oyngoys sequof smwop “oyducs ‘omuaou 2109 anuasuoa ous stid9 sonb wc, STOREY NAcola WU Age 739 99don wee wluapeUR HouAIZURIIP yam ou sfomsouy oenzuoqes 1 storznsey sfoupun apdo auosouzt 9a4 n eden 26 2 [suai of ermorian isounaisu ¥9dQ wua!uord YUE op 190p ojesoU 2f 11 ON eID ‘aes tplugeld 2 ations 1 mp0 afouu 2f ovanpes wares wmtsopaq nog ofysioumsoy aypnne ayssesousey amy tout opears 3f Hox ToTENE TTI “#815 ftuow2o 2ysnfs 99g ype WBoyaNUEOUSEY MoTEEPE PES HAF -xdoy op teams wofupesz: on‘aqas wz oyrEss 29 aeatsols wopas nqN4sdO Wot -ajusgeu wuafgaltnedn ourepuryes wedryez Love elpezteuey ‘netuomyury said rurmopesd wrouw n du ns posopo -sxopep affow 200 14 ep wldeansu qAE|DpE NAY ARENSON ake su ced us ong aqzns auqeunm0y axprupate7-npod wouyez0U wuolepous Soupof ajo npioxeud 2724 roeupofod xed fonsaauewyptqo HER Nope ape ooo] lL orp as wep are Ale We pel op cones nous ueANTICKI GRAD ‘kupaja zemlje, cime su sijecaliuvjet da dodu do povolinog cenza ida postanu pei adic gradske aristokracije i dekurionskoga municipalnog nobiliteta.U gradu je za 1njih saa bilo veoma malo posia er su stagnirale sve djelatnosti od kojh su Ziv ‘Kasna antka | razdoblfe koe sijedi nakon propasti Zapadnoga Carstva doba je 2emalje da se spste ma acranskeobale kako bi wbrz0 po Sh laa pot sie ,dolaze da se okupe oko 72+ jednickoga “foruma’.U sumraku onoga sto ‘od anickoga grada Sint ce se Iovate hae ante ‘potari preko Dinaridak obalt i plameni jezicis gradina dojevijvat ée jedan drugo- ‘me kobni svretak Bila su potreboa mnogastradanja,udes,eaena i katakizare de bismo mog doci do svojega “forum”, posta urbane kulture i dat prilog ‘europskomu Kulrurnom jedinstu, Jer kako je kizao kasnesntichi senator Rutile "Namacijaa (Red, 140), smisao ponovnog radanja sist se iu tome Sto se moze napredovati iu nevoljama: ‘Ordo renascendl est cescere posse mais: 375sovEDIAOIG SINE TALVIL. dio ANTICKA URBANISTICKA BASTINA Slavena i provala vara na rvatsko priobalje u prvim desetecima 7. st bi titer waemanfe sara rac oe sucreu tasoantCim anosredaor jekovnim izvorima,na podrucju danasajegahrvatskog i crnogorskog priobalja je ea a 3792p of ono nbowud moysuespelomos ru pus PRoAUE yolarang omTaNd Fh “oss vo of alp "sp r myoionjod woysioq] wu foysnouely udu ony ‘naMUTO woysuedio n orfizes rayurwss 35 afpS eurursz unhap my yet foupatens 39 ‘mo nousParca Na of mogl nano wea | Dens Clad Kacama Que Cestarese -awams apalqs oupigo pas fusennun shun yu news OE HOPES HAS ot “vos ged pneu weep Botpax 7 ym wTENU ARO 0 ef 1 ou ye-xpei8 Soupgnsod wBoyou afiompen sueqin que ns oy 2u0 Fours 228 edoxone nfreeurzes nd eased wupowoxd n ope ot ox oy 208 “supped 2gnn rooney un eoeanyeeswsounous rznad‘OFEED 2s afpu0 ‘noxd wouspsan pofudeun euaad wopess ope ~ s8oppod aun aygnee aupassodau 739 afpeuzesasewods oy HeREE HOPES ~ ane mo ‘oa ong asada a oy oayuE 2 UURpoATSEDWOxayRUSUOY S SOpES ~ “on Inari ® et 2urdop in tpod oar Souegsn aysagod | yeuesod wu wos2go sowsiq you mypki wofupass nijegond waysuEspelouors Hs aA0pEs8 245 pauao wosoy9 BOG Mou ory fs uEPBHIOS yEAOU M{eeNOPlp isopes AoW nfesMNIO; 25 epey aula 1 fon suens sirup smuepe|s wns! pod num mupoln EUAN Y WopoIe ES -uoaes ws afnzaxod 2s aps 'ejusiodo nysisowore 2s pe nigopzes mos nsp - jad Boge pos nap wOSpEAT 0 caigeat ofomipser ypu 2foeyor asURvO Du nei wousoyaliolupars n emaapedd yrR2E mas mono mony ‘suores auagtuod supatsey a ads yosang tands oy eotusrsesiood ms,somites aan pak sheme manje doc do ‘ima hivatsih primorskih gradova Sto sete medievalne poleogeneze na hrvatskom priot te koje fe imalai ona na prielaz iz protoantickog w anticko ‘ama. § obzirom na put So su ga pojedini ranosrednjovjekowni centri na primorja revalll do irastanjaw pradskasredista, mogl bi se svi polit w tr skupine: = gradovtnaslijedent ia antike ~ sredita nasal kao castrum na mijestima koja su se mogla lakse brant, wz koja ili na kojima ce se zit srednjoyjekovna cosas ~ sredita irasa oko jednog kaiela (castllum), esto sijelaparohije, koja tkoder ponekad irastaj u cittas. ‘Time pretazimo na pitane terminologije koja se susrece u historjskim doku- -mentina. Naiv Sto Se susrecu sredajovjekounim izvorima za o2nadivanje poje jem vijeu, kako Ce se vides integrirao sa staijom gradskom jezgrom. lz ante Je predivio cermin cioftas koji se na ojezinu izmaka upotrebljavao za gradska nase- Antich urbunsteh bain ja ~ centre municipal 2ajednica, On, medutim, u sted ‘ znacenje koje se samo djelomicno oslnja na antic t 1p Konstantin Poricogenet 1 njega ta naniv nema isto znacer elu, crcventh 2upa. Mnoga od nj nastavia su neprekinuta tradici iz antke, dokee (quooxd mse posodses Yopesnim y eaopusin) apes wousoyesofopans mea Mos yoy Ap NEN Sinqune au ru ow To ns PEW emAROR Soyo Bel a AND zy ysel “Rs MO ‘sgn nagceu emosdns visage nmusm IN toned mapas EINpEST LIPIAIN TE exopeid urn fusepmySU RuEUIAIgN eu NeIsHE WOKETAN HEUTE m PAE NS ‘ovvo nQUNYaNTIeKI GRAD nj, ma koliko bila potrebna i korisna, ne 1a postani¢kog svjetatakoder No to su Anika urbane oastina sedstvo komnikacjew ispravama i javama,u intimnom aivoru gradskog ke mete mozemo smatrat i gradskim govorom (Sermo urbamus) toga razdobia ‘vara niz kontinuiteta w drugim sferama kulturnoga, ckonomskog i opcedrutvenog ‘vo. Insutuije previ gradova nesumnjivo mu stil kao model novim ur ‘rade posve se razikuje {od ideje predivelhantitkih gradova kao i onih koji su ‘asta kasnije. Ni tip ka, ni njorraspored, ni organizacja wrbanog arealanisu sar up 2a nt rai engi og 391ee vt Bou