I

K
I
Z
E
J
I
K
S
SRP
T
S
O
N
V
E

I
J
KN

014.
2
R
A
B
M
E
V
O
N

R
A
B
M
E
T
SEP

T
S
O
N
T
E
UM

 U UMETNOST, U UMETNIKA DELA UBRAJAJU SE SVE ONE

LJUDSKE TVOREVINE KOJIMA OVEK PISANOM ILI USMENOM
REJU, BOJAMA, LINIJAMA, ZVUCIMA, POKRETIMA ISKAZUJU
SVOJA OSEANJA ILI MISLI, I TIME KOD ITALACA, GLEDALACA,
SLUALACA IZAZIVAJU OSEANJE LEPOGA I PRUAJU
UMETNIKA UIVANJA.
DA BI JEDNO DELO POSTALO UMETNIKO, MORA SE ODLIKOVATI
SKLADNOM FORMOM, UMETNIKOM SADRINOM, ZNAENJEM I
ESTETSKIM OSEAJEM.

VRSTE UMETNOSTI
PROSTORNE

VREMENSKE

PROSTORNO-VREMENSKE

GRAEVINARSTVO
ARHITEKTURA
SLIKARSTVO
VAJARSTVO

KNJIEVNOST
MUZIKA

POZORITE
BALET
FILM
PLES

VRSTE UMETNOSTI
REPRODUKTIVNE

SVIRANJE
PEVANJE
GLUMA
BESEDNITVO

PRIMENJENE

GRNARSTVO
ILIMARSTVO
DUBOREZ
DIZAJN
DEKORACIJA
ILUSTRACIJA

O
A
K
T
S
O
N
KNJIEV
T
S
O
N
T
E
M
U

 KNJIEVNOST JE UMETNOST U KOJOJ UMETNIK SVOJA OSEANJA

I MISLI, SVOJE PREDSTAVE I SLIKE O STVARNOM SVETU,
PRIRODI I APSTRAKTNIM POJMOVIMA ISKAZUJE POMOU REI.
RE JE OSNOVNO SREDSTVO IZRAAVANJA, PA SE KNJIEVNOST
NAZIVA I UMETNOST REI.

KNJIEVNOST SLIKA IVOT, SREDINU, DRUTVO, ISTORIJSKE DOGAAJE, ALI PREDSTAVLJA I OSEANJA.
KNJIEVNOST JE NAJPRISTUPANIJA OD SVIH UMETNOSTI.
U SAMOM POETKU, KNJIEVNOST JE BILA SINKRETIKA UMETNOST.
KNJIEVNOST MOE BITI USMENA I PISANA.

ODNOS USMENE I PISANE KNJIEVNOSTI

USMENA KNJIEVNOST

NEMA KONAAN OBLIK

PRISUTNA JE VARIJANTNOST
ISKLJUIVO SE KORISTI NARODNI JEZIK
UPOTREBA STALNIH STILSKIH SREDSTAVA
PRAKTINA ULOGA (MORALNA I ZABAVNA)
KOLEKTIVNI DUH

PISANA KNJIEVNOST

STABILAN MATERIJALIZOVANI OBLIK

KONAAN OBLIK (BEZ VARIJACIJA)
KNJIEVNI JEZIK SA EVENTUALNIM DIJALEKTIMA
BOGATA STILSKA SREDSTVA
ESTETSKA ULOGA
INDIVIDUALNE TENJE

NARODNA LIRSKA
POEZIJA

MITOLOKE PESME
OBREDNE PESME KOLEDARSKE, DODOLSKE, IVANJSKE,
UREVSKE, KRALJIKE, PETROVSKE

OBIAJNE PESME SVATOVSKE, USPAVANKE, ZDRAVICE,

TUBALICE

ALJIVE PESME
POSLENIKE PESME (PESME O RADU)
LJUBAVNE PESME
PORODINE PESME

PROZA

PRIPOVETKE (BAJKE, NOVELE)

LEGENDE
BASNE
ANEGDOTE
PRIE O IVOTINJAMA
ALJIVE PRIE
KRATKE PRIE
POSLOVICE
ZAGONETKE
PITALICE
BRZALICE
IZREKE
RAZBRAJALICE

Beletristika

Knjievno-naune
vrste

Nauka o knjievnosti

Knjievnost

BELETRISTIKA
LIRIKA

EPIKA

DRAMA

ODE
HIMNE
RODOLJUBIVE
LJUBAVNE
ELEGINE
SOCIJALNE
MISAONE
DEJE

STIH

TRAGEDIJA
KOMEDIJA
DRAMA U UEM SMISLU

EP/SPEV
POEMA

PROZA
ROMAN
PRIPOVETKA
NOVELA

KNJIEVNO-NAUNE VRSTE
DNEVNIK
AUTOBIOGRAFIJA
MEMOARI
BIOGRAFIJA
PISMA
FELJTON
REPORTAA
PUTOPIS

NAUKA O KNJIEVNOSTI
ISTORIJA KNJIEVNOSTI
TEORIJA KNJIEVNOSTI
KNJIEVNA KRITIKA
METODOLOGIJA PROUAVANJA
KNJIEVNOSTI

I
T
S
O
N
V
E

I
J
N
K
A
J
I
ISTOR

 ISTORIJA KNJIEVNOSTI PROUAVA KNJIEVNA

DELA U NJIHOVOM ISTORIJSKOM RASPOREDU, I
NASTOJI DA OCENI NEKO KNJIEVNO DELO U
ODNOSU NA OPTEKULTURNI RAZVOJ.
Istorija pojedinane
knjievnosti

Komparativna istorija
knjievnosti

Opta istorija knjievnosti

Uporeuje razliite knjievnosti

Prouava opte knjievne pojave

Model nacionalne knjievnosti

Model govornog podruja
Model zajednikog suivota

I
I
T
S
O
N
V
E

I
J
N
K
A
J
I
R
TEO
A
K
I
T
I
R
K
A
KNJIEVN

KNJIEVNA
KRITIKA

TEORIJA
KNJIEVNOSTI

KNJIEVNA KRITIKA BAVI SE PROUAVANJEM DELA I

POJAVA U SMISLU OCENJIVANJA I DAVANJA SUDOVA
O NJIHOVOJ UMETNIKOJ I IDEJNOJ VREDNOSTI.
ONA ODREUJE ZNAAJ I ULOGU KOJU ODREENO
DELO IMA ZA SVOJU EPOHU.

TEORIJA KNJIEVNOSTI UTVRUJE OSNOVNE

ZAKONITOSTI KOJE SE ODNOSE NA SADRINU I
FORMU DELA, NA PITANJE KOMPOZICIJE, STILA,
VERSIFIKACIJE I NA OSNOVU TOGA STVARA SE
PODELA NA KNJIEVNE RODOVE.

A
J
I
Z
E
O
P
LIRSKA

OPTE ODLIKE
oLIRSKA POEZIJA NASTAJE U 7. VEKU P.N.E.
oDO 5. VEKA P.N.E. ZVALA SE MELOS
oLIRSKE PESME NASTAJU IZ ELJE DA SE UMILOSTIVE NEKE NEPOZNATE
NEBESKE SILE, ISKAZIVANJA OSEANJA, PRENOENJA ISKUSTAVA

OPTE ODLIKE
o TEMA LIRSKIH PESAMA UZIMA ODREENE SVEVREMENITOSTI I UNIVERZALNA ZNAENJA (LJUBAV, IVOT,
SMRT, KOSMOS, DOMOVINA)

o OVE PESME ODLIKUJU SE SPECIFINOM STRUKTUROM I KOMPOZICIJOM

Lirski subjekat je
nosilac doivljaja,
oseanja i
raspoloenja.

Postoji unutranja
i spoljanja
kompozicija.

OPTE ODLIKE
o SUBJEKTIVNOST
o NEPOSREDNOST
o EMOCIONALNA KONDENZACIJA
o KRATKA FORMA
o BOGATA RITMIKA ODGANIZACIJA

I
K
S
J
I
R
O
E
T
O
N
V
E

I
J
N
K
I
N
V
OSNO
POJMOVI

TEMA
TEMA VODI POREKLO OD STAROGRKE REI THEMA, TO ZNAI ONO TO JE POSTAVLJENO
PREDSTAVLJA JEDINSTVENO ZNAENJE DELA
ONA NAS UPOZORAVA KAKO SE ODREENO DELO ODNOSI PREMA STVARNOM SVETU
TAJ ODNOS MOE BITI REALAN I IMAGINATIVAN
NEKADA SE TEMA MOE OTKRITI U NASLOVU, MOUTIM, ESTO SE NASLOV POIGRAVA SA OSNOVNOM
TEMOM

MOTIVI
NAJMANJE TEMATSKE JEDINICE U DELU
OSNOVNA PODELA JE NA STATINE I DINAMINE
PO DRUGOJ PODELI MOGU BITI GLAVNI I SPOREDNI
glavni
s
glavni
glavni

T
E
M
A

glavni

glavni

glavni

PODELA MOTIVA U
TEMATSKOISTORIJSKOM SMISLU
1. OPTI (VEITI)

MOTIV UMRLE DRAGE LEONORIN MOTIV

MOTIV NEDOZVOLJENIH INCESTUALNIH ODNOSA IZMEU
RODITELJA I DECE EDIPOV ILI ELEKTRIN MOTIV

MOTIV LUTALICE AHASFEROVSKI MOTIV

MOTIV PRETERANE VEZANOSTI ZA KRAJ IZ KOJE SI PONIKAO
ANTEJSKI MOTIV

MOTIV IZBAVLJENJA MOJSIJEVSKI MOTIV

MOTIV BRATOUBISTVA KAINOVSKI MOTIV
MOTIV OSVETNIKA HANIBALOVSKI MOTIV

PODELA MOTIVA U
TEMATSKOISTORIJSKOM SMISLU

MONOMOTIVI KARAKTERISTINI SU ZA JEDNOG PISCA I

NA OSNOVU TOGA ODMAH MOEMO SAZNATI O KOM SE
PISCU RADI

LAJTMOTIVI KADA U STVARALATVU NEKOG AUTORA

DOMINIRA JEDNA RE ILI POJAM

LUTAJUI MOTIVI SVEPRISUTNI

MOTIV LJUBAVI
MOTIV SLOBODE
MOTIV PORODINE SREE
MOTIV OTPORA PREMA NEPRIJATELJU

1
I

I
K
U
L
A
L
O
K
I
N
:
R
O
AUT

NOVEMBAR 2014.